Człowiek wobec miłości, śmierci i przemijania.











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> XX
lecie >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















Człowiek wobec
miłości, śmierci i przemijania.










kategoria:   J.polski
zakres:   XX lecie
dodano:   1999-11-14




Człowiek wobec
miłości, śmierci i przemijania. Ponadczasowy problem
dotyczący miłości, przemijania i śmierci człowieka, chciałbym omówić
analizując przeżycia bohaterów następujących powieści
psychologicznych: "Granicy" Z. Nałkowskiej i opowiadań J.
Iwaszkiewicza - "Brzezina", "Matka Joanna od Aniołów" i "Panny z
Wilka". Ponieważ problemy poruszane w powieściach psychologicznych
mają uniwersalny charakter, to dotyczą każdego człowieka,
niezależnie od szerokości geograficznej, w której żyje, czy warunków
jego egzystencji. Stanowią one zawsze wyzwanie dla człowieka i
stawiają go wobec podobnych dylematów i trudnych wyborów.
Równocześnie poruszane w powieściach problemy psychologiczne mogą
być subiektywnie interpretowane, można im nadawać własne znaczenie i
oceniać je podług własnych doświadczeń. Wydaje mi się, że można
dostrzec podobieństwo pomiędzy głównymi bohaterami tych powieści -
tj. Zenonem, Stasiem, Matką Joanną, księdzem Józefem czy wreszcie
Witoldem. Wszystkie te postaci łączy dramatyzm ich życia, który
wypływa z rozczarowań, braku spełnienia w miłości czy też z
przedwczesnej śmierci, która nie pozwoliła im na pełniejsze życie
(bohater "Brzeziny"). Dramat tych osób można też zrozumieć kierując
się myśleniem znakomitego twórcy psychoanalizy - Zygmunta Freuda.
Ten słynny lekarz "duszy ludzkiej" zwrócił uwagę na rolę urazów
psychicznych, które miały miejsce we wczesnym dzieciństwie
człowieka, i które kształtują jego późniejsze życie. Freud był także
odkrywcą nieświadomości, która rządzi w dużej mierze życiem
człowieka powodując, że jednostka często nie zdaje sobie sprawy z
tego, że krzywdzi siebie lub innych. Wpływ tej nieświadomości widać
wyraźnie w losach bohaterów wymienionych przez mnie utworów.
Główny bohater powieści "Granica" jest postacią skomplikowaną
psychologicznie. Jest to człowiek, który miał dobre intencje, miał
wspaniałe plany i ambicje, był świadomy, że nie chciał powielać losu
rodziców, a w szczególności nie chciał być taki, jak ojciec. Chciał
żyć uczciwie. Jednakże był on człowiekiem o bardzo słabym
charakterze. Wszedł w romans z Justyną, a następnie nie potrafił się
z tego wycofać. Jest to oznaka słabej woli. Zenon cały czas miał
wyrzuty sumienia związane z romansem z Justyną. Jednak to nie
wystarczyło. Zenon w swoim postępowaniu przekroczył pewną granicę
moralną, system wartości, w którym jest prawidłowe rozróżnienie
dobra od zła. Moim zdaniem nie do końca jest to jego wina. Ten
system moralny wyniósł z domu- ojciec był niemoralny, matka także,
gdyż przymykała oczy na jego romanse. Zenon wychowany został w domu
pozbawionym moralnych pryncypiów, nie miał jasno określonych zasad
postępowania. Nie zdawał nawet sprawy ze zła, jakie sieje. W
rezultacie okazał się łajdakiem, jak jego ojciec, a ponieważ nie
miał jasno określonych granic postępowania, nie miał żadnych
wyrzutów sumienia. W efekcie brak tych zasad nie pozwala na ułożenie
sobie życia uczuciowego, a nawet, jak to było w historii Zenona,
może on doprowadzić do samozniszczenia. Krańcowym tego dowodem jest
śmierć samobójcza. Kolejnym bohaterem, którego sylwetką
psychologiczną chciałbym się zająć, jest Staś z "Brzeziny" J.
Iwaszkiewicza. Wydaje mi się, że jest to także postać dramatyczna.
Jego dramat osobisty wynika jednak z innych czynników. Przedwczesna
śmierć nie pozwoliła się temu młodemu człowiekowi zrealizować,
poczuć smaku życia. Jednak podziw budzi jego świadoma walka z
chorobą, a gdy staje się ona nieunikniona, walka o to żeby mieć do
samego końca jak najpełniejszy kontakt z życiem. Staś pokazuje dwie
postawy wobec śmierci i miłości. Przyjmuje on maskę błazna,
człowieka, który uśmiecha się do śmierci, a z drugiej zaś strony
zwycięża jego biologizm, pożądanie kobiety i natury. Ciekawe w tym
opowiadaniu jest również to, w jaki sposób jego pogrążony w depresji
brat potrafił skorzystać z dynamizmu śmiertelnie chorego Stasia.
Dzięki niemu zwalczył pogrążającą go depresję i zwrócił się, na
miarę swoich ograniczonych możliwości, ku życiu. Myślę, że one były
ograniczone, gdyż człowiek ten raczej odciął się od swojej
przeszłości, niż się z nią pogodził. Dramat głównej bohaterki
matki Joanny polegał na głębokiej nieświadomości swoich potrzeb i
pragnień. Czyny matki Joanny i innych współsióstr są
nieuświadomionym buntem przeciwko powszechnej unifikacji, a także
stłumionemu libido. Iwaszkiewicz w sposób mistrzowski przedstawił
studium choroby zwanej histerią. Owe nieszczęsne kobiety tylko przy
pomocy takich dziwacznych zachowań mogły wyodrębnić się, zaznaczyć
swoją indywidualność. Równocześnie była to również ekspresja ich
niezaspokojonych pragnień seksualnych. Wydaje mi się, że przyczyną
tych patologicznych zachowań matki Joanny były też jej osobiste
dramaty - była wcześnie oddana do klasztoru, a więc nie doświadczyła
życia, była też kobietą brzydką i ułomną. Aby zaprzeczyć tym
przeżyciom, chciała być właśnie wielka. Jej marzeniem było zostać
świętą. Jednak, gdy nie mogła tego osiągnąć stwierdziła - "gdy nie
mogę być świętą, będę szatanem". Podobne doświadczenia życiowe,
które spowodowały w efekcie dramat osobisty, miał ksiądz Józef. Był
to człowiek pełen pokory i świętości, ale także bardzo odcięty od
swojej osobowości, bardzo jej nieświadomy. Gdy opanowało go uczucie
miłości do Joanny, nie mógł sobie z nim poradzić, został opanowany
przez demony. Symbolizowały one jego stłumione żądze, które mogły
dojść do głosu tylko w tak niszczącej życie człowieka formie. Miał
on również, podobnie jak Joanna, bardzo trudne dzieciństwo. Był bity
i poniżany przez ojca. Gdy miał 13 lat matka wstępując do klasztoru,
porzuciła go. Był on dzieckiem samotnym i nieszczęśliwym, co
wyznaczyło drogę do jego świętości, ale też w efekcie do
samozniszczenia. Problem przemijania i miłości poruszony jest
także w opowiadaniu Iwaszkiewicza pod tytułem "Panny z Wilka".
Wiktora poznajemy jako człowieka, który nie odnajduje się w tej
rzeczywistości. Po śmierci przyjaciela czuje się osamotniony,
zagubiony i szuka swoich korzeni, miejsca, w którym mógłby się
odrodzić po tych pesymistycznych doświadczeniach. Wraca tam, gdzie
była jego wczesna młodość po to, aby poprzez powrót do przeszłości w
jakiś sposób wrócić do teraźniejszości, jakby siebie ożywić. Jednak
widać, że człowiek nie może uciec od swoich ograniczeń. Wydaje mi
się, że Wiktor uzyskuje pewną świadomość swoich problemów, jednak
niczego w sobie nadal nie zmienia. Wyjeżdża z Wilka, tak jak te
piętnaście lat temu, równie oddalony od swoich uczuć i spełnień.
Widać wyraźnie, że człowiek ten nie potrafi się związać, zbliżyć
uczuciowo do innych. Nie potrafi dostrzec, ani też odwzajemnić
rodzących się uczuć. Wiktor z każdą z tych panien z Wilka, wchodził
w jakieś bliższe uczuciowe zależności, po czym się wycofywał w pół
drogi. Widać wyraźnie, że nie mógł się zaangażować psychicznie, nie
mógł wziąć odpowiedzialności za żadną z tych relacji. W efekcie,
jakby zupełnie nie zmieniony odjeżdża, aby wieźć podobny żywot,
żywot człowieka nijakiego, bezbarwnego. Problem miłości,
przemijania i śmierci, jest problemem uniwersalnym i starym jak
świat. Od zarania dziejów człowiek boryka się z tymi przeżyciami i w
zależności od swojej świadomości jest do nich bardziej lub mniej
przygotowany. U naszych bohaterów widoczne było, że rządzili się
głównie nieświadomymi impulsami, które w efekcie doprowadzały ich do
rozlicznych klęsk. Stąd wypływa wniosek, iż człowiek powinien
zdobywać jak najwięcej doświadczeń i pracować nad tym, aby z nich
świadomie, mądrze i zdrowo korzystać.
Mateusz Borowicz







Autor: Borek

Ocena : 3.5 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000