MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ
322[15]/SP-2/MEN/2009
MODUA
OWY PROGRAM NAUCZANIA
TERAPEUTA ZAJ
CIOWY 322[15]
Zatwierdzam
Minister Edukacji Narodowej
Warszawa 2009
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Autorzy:
mgr Krystyna Lasek
mgr Anna Pitura
mgr in\
. Jowita Klusik
mgr Mariola Głąb
Recenzenci:
mgr Barbara Marciniak
mgr Halina Przyło\
yńska
Opracowanie redakcyjne:
mgr Kazimiera Tarłowska
Korekta techniczna:
mgr Magdalena Mrozkowiak
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
Spis treści
Wprowadzenie 5
I. Zało\
enia programowo-organizacyjne kształcenia
8
w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie 8
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-
10
wychowawczego
II. Plan nauczania 18
III. Moduły kształcenia w zawodzie 19
1. Podstawy działalności usługowej 19
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,
ochrony przeciwpo\
arowej, ochrony środowiska oraz 22
udzielanie pierwszej pomocy
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
26
w ochronie zdrowia
Nawiązywanie kontaktów społecznych 30
Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji zdrowia 34
Korzystanie z programów komputerowych
37
wspomagających działania terapeutyczne
2. Rozwój osobowy i biologiczny człowieka 41
Analizowanie psychospołecznych aspektów rozwoju
44
człowieka
Diagnozowanie problemów i potrzeb pacjenta 48
Analizowanie budowy i funkcji organizmu zdrowego
52
człowieka
Analizowanie procesów patologicznych w obrębie
54
układów i narządów
Rozpoznawanie objawów niepełnosprawności 57
3. Podstawy kompleksowej rehabilitacji 60
Dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do mo\
liwości
63
i potrzeb pacjenta
Posługiwanie się sprzętem rehabilitacyjnym 67
Stosowanie zabiegów kinezyterapeutycznych
70
i fizykoterapeutycznych
Stosowanie metod usprawniania pacjenta 73
Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 76
4. Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 79
Planowanie rodzajów działań terapeutycznych 82
Organizowanie pracy w pracowni terapii zajęciowej 85
Wykonywanie prac plastyczno - technicznych 89
Opracowywanie diagnozy terapeutycznej 92
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
 Projektowanie indywidualnej i grupowej terapii
96
zajęciowej
Prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej 100
Ocenianie i dokumentowanie działań terapeutycznych 104
5. Praktyka zawodowa 107
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach pomocy
109
społecznej
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach opieki
113
zdrowotnej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
Wprowadzenie
Celem kształcenia zawodowego jest przygotowanie absolwenta do
skutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarki
rynkowej. Efektywne funkcjonowanie na rynku pracy wymaga
przygotowania ogólnego, opanowania podstawowej wiedzy
i umiejętności oraz kształcenia ustawicznego. Absolwent szkoły powinien
charakteryzować się otwartością, komunikatywnością, wyobraz
nią,
zdolnością do ciągłego uczenia się i doskonalenia oraz umiejętnością
oceny swoich mo\
liwości. Wprowadzenie do systemu szkolnego
programów modułowych powinno ułatwić osiągnięcie tych zamierzeń.
Kształcenie według modułowego programu nauczania poprzez
powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami
zawodowymi umo\
liwia:
- przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych
na stanowiskach pracy,
- integrację treści kształcenia z ró\
nych dyscyplin wiedzy,
- stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia,
pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania.
Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, \
e:
- preferowane są aktywizujące metody nauczania, które wyzwalają
aktywność, kreatywność, zdolność do samooceny uczącego się oraz
zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta,
organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego,
- proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganie
konkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych
umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umo\
liwiają
wykonywanie określonego zakresu pracy w zawodzie,
- wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy
i umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku nauki
formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej,
- program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące się
w nim moduły i jednostki modułowe mo\
na aktualizować,
modyfikować, uzupełniać lub wymieniać w zale\
ności od potrzeb
edukacyjnych, nie burząc konstrukcji programu,
- w kształceniu modułowym występuje dominacja procesu uczenia się
nad procesem nauczania,
- w kształceniu modułowym nie występuje podział na przedmioty
teoretyczne i praktyczne.
Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia uczniom
opanowanie umiejętności określonych w podstawie programowej
kształcenia w zawodzie oraz przygotowuje do kształcenia ustawicznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
Modułowy program nauczania składa się z modułów kształcenia
w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, których
realizacja umo\
liwia przyswajanie wiadomości oraz kształtowanie
umiejętności i postaw właściwych dla zawodu.
Program jednostki modułowej stanowi element modułu kształcenia
w zawodzie, obejmujący logiczny i mo\
liwy do wykonania wycinek pracy,
o wyraz
nie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega
dalszym podziałom, a jego rezultatem jest usługa lub istotna decyzja.
W strukturze modułowego programu nauczania wyró\
niono:
- zało\
enia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie,
- plany nauczania,
- programy modułów,
- programy jednostek modułowych.
Moduł kształcenia w zawodzie zawiera:
- cele kształcenia,
- wykaz jednostek modułowych,
- schemat układu jednostek modułowych,
- literaturę.
Program jednostki modułowej zawiera:
- szczegółowe cele kształcenia,
- materiał nauczania,
- ćwiczenia,
- środki dydaktyczne,
- wskazania metodyczne do realizacji programu nauczania,
- propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych
ucznia.
Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczona
w zało\
eniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie,
przedstawia schemat powiązań (korelacji) między modułami,
a jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona
ułatwić dyrekcji szkół i nauczycielom planowanie i organizowanie
procesu dydaktycznego.
W programie przyjęty został system kodowania modułów i jednostek
modułowych, który zawiera następujące elementy:
- symbol cyfrowy zawodu zgodny z obowiązującą klasyfikacją
-
-
-
zawodów szkolnictwa zawodowego,
- symbol literowy, oznaczający grupę modułów:
-
-
-
O - dla modułów ogólnozawodowych,
Z - dla modułów zawodowych.
- cyfrę arabską oznaczającą kolejny moduł lub wyodrębnioną
-
-
-
w module jednostkę modułową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
Przykładowy zapis kodowania modułu:
322[15].O1
322[15] - symbol cyfrowy dla zawodu: terapeuta zajęciowy
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy działalności
usługowej
Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej:
322[15].O1.02
322[15] - symbol cyfrowy dla zawodu - terapeuta zajęciowy
O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy działalności
usługowej
02 - druga jednostka modułowa wyodrębniona w module O1:
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki w ochronie
zdrowia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
I. Zało\
enia programowo-organizacyjne kształcenia
w zawodzie
1. Opis pracy w zawodzie
Typowe stanowiska pracy
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy mo\
e
podejmować pracę w:
- oddziałach szpitalnych rehabilitacji leczniczej: ortopedycznych,
neurologicznych, geriatrycznych, dziecięcych, psychiatrycznych,
- psychiatrycznych oddziałach dziennych,
- sanatoriach,
- warsztatach terapii zajęciowej,
- stacjonarnych domach pomocy społecznej,
- dziennych domach pomocy społecznej,
- klubach seniora,
- środowiskowych domach pomocy społecznej,
- świetlicach terapeutycznych,
- hospicjach,
- zakładach opiekuńczo-leczniczych,
- zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych,
- szkołach specjalnych.
Zadania zawodowe
Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie terapeuta zajęciowy
powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań
zawodowych:
- planowania indywidualnego i grupowego programu terapii
dostosowanej do stanu zdrowia, potrzeb i zainteresowań pacjenta,
- prowadzenia terapii zajęciowej wśród osób chorych
i niepełnosprawnych,
- wykorzystywania w pracy z podopiecznym ró\
nych metod terapii
zajęciowej,
- organizowania zajęć terapeutycznych w celu poprawy sprawności,
zwiększenia zakresu ruchów, siły mięśni oraz kondycji psychicznej
pacjentów,
- prowadzenia działań zmierzających do integracji społecznej
i zawodowej podopiecznego,
- monitorowania przebiegu terapii zajęciowej,
- komunikowania się z pacjentem, jego rodziną i członkami zespołu
terapeutycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Umiejętności zawodowe
W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć:
- komunikować się z pacjentem i jego rodziną,
- oceniać sytuację społeczną chorych,
- określać wpływ środowiska społecznego na osoby niepełnosprawne,
- wyjaśniać budowę i czynności układów oraz narządów organizmu
człowieka,
- charakteryzować procesy patologiczne,
- oceniać sytuację zdrowotną pacjenta,
- określać procesy chorobowe prowadzące do chorób przewlekłych,
- planować i prowadzić pracę indywidualną i grupową,
- motywować osoby niepełnosprawne do udziału w leczeniu
i rehabilitacji,
- rozwiązywać trudne sytuacje społeczne,
- projektować, organizować i prowadzić pracownię terapii zajęciowej,
- wykorzystywać w pracy z podopiecznymi metody i formy terapii
zajęciowej,
- organizować w ramach terapii imprezy towarzyskie, zajęcia sportowe,
wycieczki, turnusy rehabilitacyjne,
- uczyć w ramach terapii krawiectwa, dziewiarstwa, tkactwa i innych
rzemiosł oraz prowadzenia gospodarstwa domowego,
- uczyć podopiecznych wykonywania prostych i zło\
onych czynności
\
ycia codziennego,
- motywować podopiecznych do udziału w terapii indywidualnej
i grupowej,
- tworzyć klimat i atmosferę do pracy twórczej w grupie podopiecznych,
- dobierać pracę według wieku, stanu zdrowia, potrzeb
i zainteresowań pacjentów,
- projektować i modyfikować środowisko materialne do rodzaju
niepełnosprawności i potrzeb niepełnosprawnego lub pacjenta,
- promować zdrowy styl \
ycia,
- prowadzić dokumentację terapeutyczną,
- współpracować z członkami zespołu terapeutycznego
i rehabilitacyjnego w zakresie planowania i realizacji terapii
zajęciowej,
- korelować działania terapeutyczne z działaniami leczniczo-
rehabilitacyjnymi,
- udzielać pierwszej pomocy,
- nadzorować pracę w pracowni i w warsztatach terapii zajęciowej,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
- organizować stanowiska pracy terapeuty zajęciowego zgodnie
z wymaganiami ergonomii,
- gospodarować racjonalnie materiałami i sprzętem u\
ywanym
w terapii zajęciowej,
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji w celu doskonalenia
umiejętności zawodowych,
- postępować zgodnie z zasadami etyki,
- stosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań
zawodowych,
- stosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej.
2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-
wychowawczego
Podstawowym celem kształcenia w zawodzie terapeuta zajęciowy,
jest przygotowanie absolwenta do prowadzenia terapii zajęciowej
z osobami niepełnosprawnymi i chorymi w ró\
nym wieku.
Proces kształcenia według modułowego programu nauczania dla
zawodu terapeuta zajęciowy mo\
e być realizowany w szkole policealnej,
przeznaczonej wyłącznie dla młodzie\
y.
Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe oraz
zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację
w zawodzie oraz umo\
liwia ewentualną zmianę zawodu na pokrewny.
Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta do
wykonywania zadań zawodowych na typowych dla zawodu
stanowiskach pracy.
Treści programowe modułów i jednostek modułowych opracowano
zgodnie z obowiązującą metodologią konstruowania modułowego
programu nauczania. Moduły zostały wyodrębnione na podstawie
logicznych związków i zale\
ności między zadaniami i umiejętnościami
zawodowymi. W modułach kształcenia w zawodzie wyodrębniono
jednostki modułowe. Realizacja celów kształcenia modułów i jednostek
modułowych zapewnia opanowanie umiejętności umo\
liwiających
wykonywanie określonego zakresu pracy. Ogólne i szczegółowe cele
kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie
terapeuta zajęciowy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności
zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń określonych w programach
jednostek modułowych. Ich tematyka mo\
e być poszerzona przez
nauczyciela realizującego program.
Treści programowe zawarte są w pięciu modułach: dwóch
ogólnozawodowych i trzech zawodowych.
Programy nauczania modułów ogólnozawodowych powinny być
realizowane w pierwszej kolejności.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
Moduł 322[15].O1 - Podstawy działalności usługowej - składa się
z pięciu jednostek modułowych. Ogólnozawodowe treści programowe
jednostek obejmują tematykę dotyczącą: stosowania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowania przepisów prawa i zasad
ekonomiki w ochronie zdrowia, nawiązywania kontaktów społecznych,
prowadzenia działań profilaktycznych i promocji zdrowia, korzystania
z programów komputerowych wspomagających działania terapeutyczne.
Moduł 322[15].O2 - Rozwój osobowy i biologiczny człowieka -składa
się z pięciu jednostek modułowych obejmujących tematykę dotyczącą:
psychospołecznych aspektów rozwoju człowieka, diagnozowania
problemów i potrzeb pacjenta, analizowania funkcji organizmu zdrowego
człowieka, analizowania procesów patologicznych występujących
w obrębie układów i narządów, rozpoznawania objawów
niepełnosprawności podopiecznego.
Moduł 322[15].Z1 - Podstawy kompleksowej rehabilitacji - składa się
z pięciu jednostek modułowych obejmujących treści dotyczące,
dobierania zabiegów rehabilitacyjnych do mo\
liwości i potrzeb pacjenta,
posługiwania się sprzętem rehabilitacyjnym, stosowania zabiegów
kinezyterapeutycznych i fizykoterapeutycznych, usprawniania pacjenta
oraz posługiwania się językiem obcym zawodowym.
Moduł 322[15].Z2 - Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa - składa
się z siedmiu jednostek modułowych, które zawierają treści dotyczące:
rodzajów działalności terapeutycznej, organizowania pracy
w pracowni terapii zajęciowej, wykonywania prac plastyczno-
technicznych, opracowywania diagnozy terapeutycznej, projektowania
indywidualnej i grupowej terapii zajęciowej, prowadzenia indywidualnej
i grupowej terapii zajęciowej, oceniania i dokumentowania działań
terapeutycznych.
Moduł 322[15].Z3 - Praktyka zawodowa - składa się z dwóch
jednostek modułowych obejmujących treści dotyczące prowadzenia
terapii indywidualnej i grupowej w placówkach pomocy społecznej
i prowadzenia terapii zajęciowej indywidualnej i grupowej w placówkach
ochrony zdrowia. W wyniku realizacji programu uczeń powinien umieć
samodzielnie projektować i realizować działania terapeutyczne oraz
oceniać ich wpływ na efekty terapii.
Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli,
w której określono czas przewidziany na ich realizację.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Wykaz modułów i jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Wykaz modułów i jednostek modułowych liczba godzin
modułowej na realizację
Moduł 322[15].O1 - Podstawy działalności usługowej 288
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
322[15].O1.01 pracy, ochrony przeciwpo\
arowej, ochrony 72
środowiska oraz udzielanie pierwszej pomocy
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
322[15].O1.02 54
w ochronie zdrowia
322[15].O1.03 Nawiązywanie kontaktów społecznych 76
Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji
322[15].O1.04 36
zdrowia
Korzystanie z programów komputerowych
322[15].O1.05 40
wspomagających działania terapeutyczne
Moduł 322[15].O2 - Rozwój osobowy i biologiczny człowieka 324
Analizowanie psychospołecznych aspektów
322[15].O2.01 50
rozwoju człowieka
322[15].O2.02 Diagnozowanie problemów i potrzeb pacjenta 50
Analizowanie budowy i funkcji organizmu zdrowego
322[15].O2.03 100
człowieka
Analizowanie procesów patologicznych w obrębie
322[15].O2.04 70
układów i narządów
322[15].O2.05 Rozpoznawanie objawów niepełnosprawności 54
Moduł 322[15].Z1 - Podstawy kompleksowej rehabilitacji 352
Dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do
322[15].Z1.01 52
mo\
liwości i potrzeb pacjenta
322[15]. Z1.02 Posługiwanie się sprzętem rehabilitacyjnym 40
Stosowanie zabiegów kinezyterapeutycznych
322[15]. Z1.03 88
i fizykoterapeutycznych
322[15]. Z1.04 Stosowanie metod usprawniania pacjenta 100
322[15]. Z1.05 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 72
Moduł 322[15].Z2 - Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 736
322[15].Z2.01 Planowania rodzajów działalności terapeutycznej 44
322[15].Z2.02 Organizowanie pracy w pracowni terapii zajęciowej 100
322[15].Z2.03 Wykonywanie prac plastyczno - technicznych 210
322[15].Z2.04 Opracowywanie diagnozy terapeutycznej 62
Projektowanie indywidualnej i grupowej terapii
322[15].Z2.05 110
zajęciowej
Prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii
322[15].Z2.06 174
zajęciowej
Ocenianie i dokumentowanie działań
322[15].Z2.07 36
terapeutycznych
Moduł 322[15].Z3 - Praktyka zawodowa 140
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
322[15].Z3.01 70
pomocy społecznej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
322[15].Z3.02 70
opieki zdrowotnej
Razem 1840
Na podstawie wykazu i układu jednostek modułowych
w poszczególnych modułach opracowano dydaktyczną mapę programu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Dydaktyczna mapa programu
322[15].O1 322[15].O2
322[15].O1.01
322[15].O1.02 322[15].O1.03 322[15].O2.01 322[15].O2.02
322[15].O2.03
322[15].O1.05
322[15].O1.04
322[15].O2.04
322[15].O2.05
322[15]. Z1
322[15].Z1.01 322[15]. Z1.02
322[15]. Z1.03
322[15]. Z1.04
322[15].Z1.05
322[15].Z2
322[15].Z2.01 322[15].Z2.02
322[15].Z2.03
322[15].Z2.04
322[15].Z2.05
322[15].Z2.06
322[15].Z2.07
322[15].Z3 322[15].Z3.02
322[15].Z3.01
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
Dydaktyczna mapa programu nauczania stanowi schemat powiązań
między modułami i jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich
realizacji. Na podstawie mapy uczeń mo\
e wybrać ście\
kę kształcenia
w zale\
ności od własnych predyspozycji, posiadanego doświadczenia
oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy
i umiejętności. Moduły ogólnozawodowe powinny być realizowane
w pierwszej kolejności, poniewa\
treści w nich zawarte stanowią
podstawę merytoryczną dla pozostałych modułów.
Realizacja programu nauczania mo\
e odbywać się w kolejności
zgodnej z numeracją modułów i jednostek modułowych. Zmiana
kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych
powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy
programu nauczania oraz treści jednostek modułowych, przy czym
nale\
y pamiętać o zachowaniu korelacji treści kształcenia.
Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni
posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia
modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego
oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych.
Nauczyciel kierujący procesem kształcenia powinien udzielać uczniom
pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań,
sterować tempem pracy uczniów z uwzględnieniem ich mo\
liwości
i umiejętności. Powinien równie\
rozwijać zainteresowanie zawodem,
wskazywać mo\
liwości dalszego kształcenia i doskonalenia umiejętności
zawodowych oraz kształtować po\
ądane w zawodzie cechy osobowości
uczniów, takie jak: odpowiedzialność, obowiązkowość, \
yczliwość
i opiekuńczość, poszanowanie godności osobistej drugiego człowieka,
uczciwość, samodzielność, odporność na stres, twórcze rozwiązywanie
problemów oraz współdziałanie w zespole.
Podczas realizacji programu zaleca się stosowanie aktywizujących
metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda inscenizacji,
metoda tekstu przewodniego, metoda przypadków, metoda sytuacyjna,
metoda projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Wskazane jest
wykorzystywanie filmów dydaktycznych, organizowanie wycieczek do
zakładów opieki zdrowotnej oraz warsztatów terapii zajęciowej.
W procesie realizacji programu nale\
y eksponować samokształcenie
i korzystanie z ró\
nych z
ródeł informacji: literatury zawodowej,
podręczników, przepisów prawnych, poradników, Internetu.
Prowadzenie zajęć aktywizującymi metodami nauczania wymaga
przygotowania materiałów dydaktycznych, takich jak: tekst przewodni,
instrukcje do metody projektów, przewodniki do samokształcenia,
instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
W procesie realizacji programu nale\
y korzystać z urządzeń
elektronicznych i informatycznych oraz oprogramowania
wspomagającego realizację zadań terapeutycznych.
Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się na
odpowiednio wyposa\
onych stanowiskach, w warunkach rzeczywistych
i symulowanych.
Treści programowe jednostek modułowych zawierają ćwiczenia,
których wykonywanie ma na celu kształtowanie umiejętności
zawodowych i doskonalenie umiejętności ponadzawodowych, takich jak:
- wyszukiwanie i przetwarzanie informacji,
- integrowanie ró\
nych zakresów wiedzy,
- rozwiązywanie problemów i uzasadnianie decyzji,
- prezentowanie wniosków i wyników badań.
Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest
sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów. Proces
sprawdzania i oceniania powinien obejmować zarówno diagnozę
poziomu umiejętności uczniów, jak i rozpoznawanie trudności
w realizacji celów kształcenia.
Zaleca się prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących
i sumujących.
Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny zakresu
wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia.
Badania kształtujące prowadzone w trakcie realizacji programu mają
na celu dostarczanie bie\
ących informacji o efektywności nauczania-
uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają na
dokonanie niezbędnych korekt w procesie kształcenia.
Badania sumujące prowadzane są na zakończenie realizacji
programów jednostek modułowych i informują o poziomie przyswojenia
wiedzy i umiejętności przez uczniów.
Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć
w stosunku do wymagań edukacyjnych, motywować do systematycznej
pracy oraz wdra\
ać do samooceny i samokontroli. Ocenianie osiągnięć
uczniów powinno być realizowane przy pomocy sprawdzianów ustnych,
pisemnych, praktycznych, testów osiągnięć szkolnych oraz obserwacji
czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Prowadzenie pomiaru
dydaktycznego wymaga określenia kryteriów i norm oceniania,
opracowania testów osiągnięć szkolnych ucznia, arkuszy obserwacji
i arkuszy oceny postępów.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów nale\
y
stosować obowiązującą skalę ocen.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
Kształcenie w zawodzie terapeuta zajęciowy wymaga zapewnienia
odpowiednich warunków technicznych i dydaktycznych do realizacji
programu nauczania.
Zajęcia powinny być realizowane w następujących pomieszczeniach
dydaktycznych:
- pracowni umiejętności społecznych,
- pracowni higieny osobistej i gospodarstwa domowego,
- pracowni kroju i szycia,
- pracowni rękodzieła,
- pracowni kulinarnej,
- pracowni organizacji czasu wolnego,
- pracowni artterapii,
- pracowni komputerowej.
Szkoła mo\
e posiadać równie\
pracownie zajęć
fakultatywnych, w szczególności: introligatorską, wyrobów z drewna,
wyrobów z metalu oraz ze skóry, wikliniarską, ceramiczną.
Zaleca się, aby zajęcia odbywały się w grupach do 15 osób,
z podziałem na zespoły 3-4 osobowe. Formy organizacyjne pracy
uczniów wynikają z doboru materiału i metod nauczania.
W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania
szkoły polegające na:
- organizowaniu zaplecza technicznego, umo\
liwiającego wykonanie
obudowy dydaktycznej programu,
- doskonaleniu nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia
modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru
dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych.
Kształcenie zawodowe powinno odbywać się we współpracy
z zakładami opieki zdrowotnej, placówkami pomocy społecznej oraz
warsztatami terapii zajęciowej posiadającymi nowoczesne wyposa\
enie
i mo\
liwość stosowania ró\
nych metod i technik terapii zajęciowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
II. Plan nauczania
PLAN NAUCZANIA
Szkoła policealna
Zawód: terapeuta zajęciowy 322[15]
Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie
Dla młodzie\
y
Liczba godzin
tygodniowo
Lp. Obowiązkowe
w dwuletnim okresie
zajęcia edukacyjne
nauczania
Semestry I - IV
1.
Podstawy działalności usługowej 8
2.
Rozwój osobowy i biologiczny człowieka 9
3.
Podstawy kompleksowej rehabilitacji 10
4.
Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa 23
Razem 50
Praktyka zawodowa: 4 tygodnie w semestrze IV
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
III. Moduły kształcenia w zawodzie
Moduł 322[15].O1
Podstawy działalności usługowej
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej i ochrony środowiska,
- przewidywać i zapobiegać zagro\
eniom w środowisku pracy,
- analizować przepisy prawa dotyczące pracy z pacjentem i pracy
terapeuty zajęciowego,
- stosować metody komunikowania się z pacjentami,
- promować zdrowy styl \
ycia w kontaktach z klientami,
- stosować zasady profilaktyki w środowisku pracy,
- udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,
- wykorzystywać specjalistyczne programy komputerowe podczas
wykonywania zadań zawodowych,
- korzystać z wyników badań naukowych i upowszechniać je w ramach
działalności zawodowej.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Nazwa jednostki modułowej liczba godzin
modułowej na realizację
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
322[15].O1.01 pracy, ochrony przeciwpo\
arowej, ochrony 72
środowiska oraz udzielanie pierwszej pomocy
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
322[15].O1.02 54
w ochronie zdrowia
322[15].O1.03 Nawiązywanie kontaktów społecznych 76
Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji
322[15].O1.04 36
zdrowia
Korzystanie z programów komputerowych
322[15].O1.05 40
wspomagających działania terapeutyczne
Razem 288
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
3. Schemat układu jednostek modułowych
322[15].O1
Podstawy działalności usługowej
322[15].O1.01 322[15].O1.02 322[15].O1.03
Stosowanie przepisów Stosowanie przepisów prawa Nawiązywanie kontaktów
bezpieczeństwa i higieny i zasad ekonomiki w ochronie społecznych
pracy, ochrony zdrowia
przeciwpo\
arowej, ochrony
środowiska oraz udzielanie
pierwszej pomocy
322[15].O1.04 322[15].O1.05
Korzystanie z programów
Prowadzenie działań
profilaktycznych komputerowych
i promocji zdrowia wspomagających działania
terapeutyczne
4. Literatura
Aronson E., Wilson T. D., Alert R. M.: Psychologia społeczna, Serce
i umysł. Zysk i Ska, Poznań 1997
Bishop G. D.: Psychologia zdrowia pod red. J. Karskiego. Promocja
zdrowia. SANMEDIA, Warszawa 2000
Boratyński J., Dudek B., G. Morkis.: Obsługa klienta. Prawo pracy.
Higiena pracy. WSiP, Warszawa 2003
Borecka J.: Biblioterapia - skrypt dla studentów. Wy\
sza Szkoła
Zawodowa w Wałbrzychu, Wałbrzych 2001
Chwierut S., Kulis M., Wójcik D.: Elementy zarządzania finansowego
w ochronie zdrowia. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne  Vesalius ,
Kraków 2000
Getzen T.: Ekonomika zdrowia. PWN, Warszawa 2000
Guide, Practical Medical English, PZWL, Warszawa 2002
Jasińska B.,Jaślan J., Woytowicz-Neyman M.: Język angielski.
Repetytorium gramatyki z ćwiczeniami. PWN, Warszawa 1994
Kadusan H., Schaefer Ch.: Techniki terapeutyczne, Zabawa
w psychoterapii, GWP, Gdańsk 2002
Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini L.B.: Psychologia społeczna. GWP,
Gdańsk 2002
Konieczna E. J.: Arteterapia w teorii i praktyce. Impuls, Kraków, 2003
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Kozaczuk L.: Terapia zajęciowa w Domu Pomocy Społecznej, Śląsk
Spółka z oo, Katowice 1999
Krotochwil S.: Psychoterapia, PWN, Warszawa 1985
Mierzejewska-Majcherek J.: Podstawy ekonomii. Centrum Doradztwa
i Informacji. Difin, Warszawa 2003
Mika S.: Psychologia społeczna, PWN, Warszawa 1987
Milanowska K.: Techniki terapii zajęciowej. PZWL, Warszawa 1987
Oster G.P., Goud D.: Rysunek w psychoterapii. GWP, Gdańsk 2002
Sawicka K.: Socjoterapia. Centrum Metodyczne Pomocy
Psychologiczno-Pedagogicznej, Warszawa 1998
Podręczny słownik medyczny angielsko-polski i polsko-angielski, PZWL,
Warszawa 2002
Sobiecki R.: red.: Podstawy przedsiębiorczości w pytaniach
i odpowiedziach. Centrum Doradztwa i Informacji. Difin, Warszawa 2003
Trocki M.: red: Nowoczesne zarządzanie w opiece zdrowotnej. Instytut
Przedsiębiorczości i Samorządności, Warszawa 2002
Titkow A.: Zachowania i postawy wobec zdrowia i choroby. PWN,
Warszawa, 1983
Warner T.: Umiejętności w komunikowaniu się. Astrum, Warszawa 1983
Kodeks cywilny. Kodeks pracy.
Wykaz literatury nale\
y aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Jednostka modułowa 322[15].O1.01
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy, ochrony przeciwpo\
arowej, ochrony
środowiska oraz udzielanie pierwszej pomocy
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska,
- zanalizować przepisy prawa dotyczące obowiązków pracodawcy
i pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- rozpoznać zagro\
enia dla zdrowia i \
ycia występujące w środowisku
pracy,
- przewidzieć zagro\
enia, jakie mogą wystąpić w czasie prowadzenia
terapii zajęciowej i przeciwdziałać im,
- określić skutki działania czynników szkodliwych w środowisku pracy,
- dobrać środki ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej pracy,
- zapewnić porządek i estetykę w miejscu pracy,
- usunąć czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy,
- zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zgodnie
z przepisami ochrony przeciwpo\
arowej,
- postąpić zgodnie z instrukcją przeciwpo\
arową w sytuacji zagro\
enia
po\
arowego lub wystąpienia po\
aru,
- ocenić stopień zagro\
enia \
ycia osoby poszkodowanej w wypadku,
- ustalić sposób udzielania pierwszej pomocy,
- wykonać zabiegi resuscytacyjne zgodnie z procedurą udzielania
pierwszej pomocy,
- udzielić pierwszej pomocy w przypadkach nagłych, urazowych
i nieurazowych, zagra\
ających \
yciu poszkodowanego.
2. Materiał nauczania
Bezpieczeństwo i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej oraz
Ochrony środowiska w placówkach ochrony zdrowia i pomocy
społecznej.
Wymagania ergonomii na stanowisku pracy.
Prawna ochrona pracy oraz środowiska.
Zagro\
enia w środowisku pracy, klasyfikacja czynników szkodliwych.
Zagro\
enia \
ycia i zdrowia pracownika.
Odpowiedzialność za naruszenie przepisów i zasad bezpieczeństwa
i higieny pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Metody i środki zapobiegające szkodliwym czynnikom w miejscu pracy.
Środki ochrony indywidualnej.
Profilaktyczna opieka lekarska.
Ocena stanu zagro\
enia \
ycia.
Organizacja pierwszej pomocy.
Metody postępowanie w razie wypadku, zagro\
enia po\
arowego
i po\
aru.
Standardy postępowania podczas udzielania pierwszej pomocy
w nagłych stanach, urazowych i nieurazowych.
3. Ćwiczenia
" Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.
" Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanej
pracy.
" Opracowywanie planu i przeprowadzanie kontroli zagro\
eń w miejscu
pracy.
" Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia
ogniska po\
aru.
" Ocenianie stanu osoby poszkodowanej w wypadku.
" Nakładanie opatrunku na ró\
ne części ciała.
" Tamowanie krwotoków z rany i z nosa.
" Unieruchamianie złamań w obrębie kończyny górnej i kończyny
dolnej.
" Udzielanie pierwszej pomocy w urazach kręgosłupa.
" Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku omdlenia.
" Układanie osoby poszkodowanej w pozycji ustalonej.
" Udra\
nianie dróg oddechowych.
" Wykonywanie sztucznego oddychania oraz pośredniego masa\
u
serca na fantomie osoby dorosłej i dziecka.
" Kompletowanie wyposa\
enia apteczki pierwszej pomocy.
4. Środki dydaktyczne
Tablice poglądowe.
Instrukcje i regulaminy: obsługi sprzętu, bezpieczeństwa pracy i ochrony
przeciwpo\
arowej, przydziału odzie\
y i środków ochrony indywidualnej,
ewakuacji w zakładzie pracy.
Plan ewakuacji w zakładzie pracy.
Wykaz obowiązków pracodawcy i pracowników dotyczących higieny
pracy i bezpieczeństwa przeciwpo\
arowego.
Kodeks pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
Instrukcja postępowania w czasie po\
aru oraz w razie ewakuacji
zakładu.
Algorytm postępowania w razie wypadku.
Filmy instrukta\
owe:  Sprzęt i środki gaśnicze ,  Na ratunek .
Środki ochrony indywidualnej.
Sprzęt gaśniczy.
Apteczka pierwszej pomocy.
Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Albumy, zdjęcia, ryciny.
Foliogramy dotyczące procedur udzielania pierwszej pomocy.
Prezentacja multimedialna  Zabiegi ratujące \
ycie .
Fantom człowieka do ćwiczeń z zakresu udzielania pierwszej pomocy.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu nauczania jednostki modułowej jest
kształtowanie umiejętności w zakresie: przestrzegania przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpo\
arowej i ochrony
środowiska, rozpoznawania z
ródeł i czynników zagra\
ających
bezpieczeństwu i zdrowiu w miejscu pracy, reagowania w sytuacjach
zagro\
enia \
ycia i zdrowia, dobierania środków ochrony indywidualnej,
przestrzegania procedur w sytuacjach zagro\
enia \
ycia i udzielania
pierwszej pomocy, prezentowania gotowości do udzielania pomocy oraz
przyjęcia odpowiedzialności za bezpieczeństwo własne i podopiecznych
w miejscu pracy i w czasie udzielania pomocy.
Zajęcia powinny być prowadzone aktywizującymi metodami
nauczania, takimi jak: wykład konwersatoryjny, dyskusja dydaktyczna,
metoda inscenizacji, metoda sytuacyjna, metoda
przypadków, przewodniego tekstu, pokaz z objaśnieniem i ćwiczenia
praktyczne.
Ćwiczenia powinny odbywać się w grupach do 15 osób. Ka\
dy uczeń
powinien wykonać samodzielnie ćwiczenia związane ze stosowaniem
podręcznego sprzętu gaśniczego oraz dobieraniem środków ochrony
indywidualnej. Szczególną uwagę nale\
y zwrócić na samodzielne
wykonywanie ćwiczeń z zakresu udzielania pierwszej pomocy oraz
prowadzenia resuscytacji w sytuacjach zagro\
enia \
ycia.
Bardzo wa\
ne jest równie\
kształtowanie postawy odpowiedzialności,
sumienności i współdziałania w grupie w trakcie wykonywania ćwiczeń.
Zaleca się stosowanie ró\
nych środków dydaktycznych, jak: tablice,
modele, fantomy, zestawy przez
roczy, filmy dydaktyczne, których
zastosowanie w trakcie zajęć wpływa na rozwój samodzielnego myślenia
i efektywnego działania.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzenie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać zaplanowane w programie cele
kształcenia.
W procesie oceniania osiągnięć edukacyjnych zaleca się stosowanie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska,
- rozpoznawanie z
ródeł i czynników zagra\
ających bezpieczeństwu
i zdrowiu w miejscu pracy,
- dobieranie środków ochrony indywidualnej,
- skuteczne reagowanie w sytuacjach zagro\
enia \
ycia i zdrowia
człowieka,
- udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagro\
enia \
ycia.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
Jednostka modułowa 322[15].O1.02
Stosowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki
w ochronie zdrowia
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- rozró\
nić normy prawne i przepisy prawa,
- zinterpretować przepisy prawa cywilnego, rodzinnego i opiekuńczego
oraz prawa pracy i prawa o ubezpieczeniach społecznych,
- posłu\
yć się ustawą o pomocy społecznej, o ochronie zdrowia
psychicznego, o rehabilitacji i zatrudnieniu osób niepełnosprawnych
oraz o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,
- zastosować przepisy ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
- poinformować pacjenta o podstawach prawnych ubezpieczeń
społecznych i pomocy społecznej,
- zastosować przepisy o prawach człowieka,
- wyjaśnić zasady funkcjonowania mechanizmu rynkowego we
współczesnej gospodarce,
- scharakteryzować system organizacyjny ochrony zdrowia,
- wskazać z
ródła i sposoby finansowania świadczeń zdrowotnych,
- określić zakres świadczeń w ramach powszechnego ubezpieczenia
zdrowotnego,
- wyjaśnić specyfikę rynku świadczeń zdrowotnych,
- wskazać czynniki wpływające na popyt i poda\
świadczeń
zdrowotnych,
- ocenić jakość świadczonych usług medycznych,
- rozró\
nić rodzaje kontraktów na świadczenie usług medycznych,
- sklasyfikować koszty świadczenia usług zdrowotnych,
- zastosować przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej,
- zastosować przepisy prawa dotyczące działalności gospodarczej.
2. Materiał nauczania
Przedmiot i z
ródła prawa.
Normy prawne i przepisy prawa.
Prawo i inne systemy normatywne.
Odpowiedzialność cywilna i karna.
Podstawy prawne funkcjonowania zakładów opieki zdrowotnej, pomocy
społecznej i płatnika.
Organizacja i zakres ubezpieczeń społecznych.
Finansowanie świadczeń zdrowotnych.
System ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
Pacjent jako podmiot prawa.
Rynek świadczeń zdrowotnych.
Cechy rynku usług medycznych.
Czynniki kształtujące popyt na świadczenia zdrowotne.
Zapewnienie jakości w usługach medycznych.
Rodzaje kontraktów na usługi medyczne.
Koszty w zakładach opieki zdrowotnej.
Wybrane zagadnienia prawa gospodarczego.
Przepisy o zamówieniach publicznych.
Przepisy prawa dotyczące działalności zawodowej.
3. Ćwiczenia
" Interpretowanie norm i przepisów prawa dotyczących świadczeń
zdrowotnych.
" Analizowanie aktów prawnych dotyczących rehabilitacji i zatrudnienia
osób niepełnosprawnych, zdrowia psychicznego i praw człowieka.
" Rozwiązywanie symulowanych problemów z wykorzystaniem
przepisów prawa.
" Dobieranie podstawy prawnej do rozwiązania określonej sytuacji
prawnej lub problemu.
" Analizowanie praw i obowiązków pracownika i pracodawcy na
podstawie Kodeksu pracy.
" Prowadzenie analizy systemu finansowania ochrony zdrowia
i pomocy społecznej w Polsce.
" Określanie cech rynku usług medycznych.
" Interpretowanie przepisów prawa gospodarczego.
" Określanie czynników kształtujących poda\
i popyt na usługi
medyczne.
" Opracowywanie oferty na usługi medyczne i opiekuńcze.
4. Środki dydaktyczne
Kodeks pracy. Kodeks postępowania administracyjnego.
Teksty ustaw o pomocy społecznej, o rehabilitacji i zatrudnieniu osób
niepełnosprawnych, o ochronie zdrowia psychicznego, o zakładach
opieki zdrowotnej, o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym,
o ochronie danych osobowych.
Rocznik statystyczny.
Pisma urzędowe, umowy cywilnoprawne.
Baza informacji prawnej: płyty CD-ROM, Internet, serwis prawo
i zdrowie. Opisy przypadków. Foliogramy na temat systemu
organizacyjnego ochrony zdrowia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje zintegrowane
treści z zakresu ekonomii, ekonomiki, finansów i prawa, niezbędne do
zrozumienia zasad funkcjonowania ochrony zdrowia w wymiarze
organizacyjnym i ekonomicznym.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej, nale\
y zwracać
uwagę na kształtowanie umiejętności analizowania i interpretowania
norm i przepisów prawa dotyczących spraw pacjenta oraz pracy
terapeuty zajęciowego. Wiedza z zakresu prawa jest niezbędna do
uczestnictwa w \
yciu społecznym, wykonywania obowiązków
zawodowych i korzystania z praw człowieka i obywatela.
Realizując program nale\
y zwrócić uwagę na staranny dobór treści
kształcenia pod względem ich u\
yteczności i praktycznego zastosowania
w pracy zawodowej.
Osiągnięcie zaplanowanych celów, wymaga stosowania
następujących metod nauczania - uczenia się: dyskusji dydaktycznej,
metody sytuacyjnej, metody przypadków, metody projektów, wykładu
informacyjnego oraz ćwiczeń.
Zajęcia edukacyjne nale\
y prowadzić w formie pracy zespołowej
i w grupach do 15 osób. Powinny odbywać się w pracowni wyposa\
onej
w nowoczesne środki dydaktyczne oraz pracowni komputerowej. Nale\
y
zapewnić uczniom korzystanie z podręcznej biblioteczki wyposa\
onej
w pozycje literatury z zakresu prawa, akty prawne, specjalistyczną prasę.
Wskazane jest równie\
organizowanie wycieczek do sądów i organów
administracji publicznej oraz zakładów opieki zdrowotnej.
W procesie nauczania nale\
y rozwijać motywację do samokształcenia
oraz kształtować cechy osobowości, takie jak: staranność, dociekliwość,
odpowiedzialność, systematyczność.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia nale\
y prowadzić
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów i zgodnie
z obowiązującą skalą ocen.
W czasie kontroli i oceny nale\
y sprawdzać umiejętności uczniów
w operowaniu zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość
wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć, poprawność wnioskowania.
W procesie oceniania osiągnięć edukacyjnych nale\
y szczególnie
zwrócić uwagę na:
- posługiwanie się terminologią z zakresu prawa i ekonomii,
- interpretowanie przepisów prawa i zasad ekonomiki obowiązujących
w działalności zawodowej,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
- umiejętność logicznego myślenia,
- samodzielność i poprawność wykonania ćwiczeń,
- aktywność w czasie zajęć.
W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów zaleca się
stosowanie:
- sprawdzianów pisemnych,
- sprawdzianów ustnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Jednostka modułowa 322[15].O1.03
Nawiązywanie kontaktów społecznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- wyjaśnić podstawowe pojęcia z zakresu psychologii ogólnej,
- scharakteryzować procesy psychiczne, emocjonalne i motywacyjne,
- określić rolę procesów psychicznych w poznawaniu rzeczywistości,
- określić znaczenie komunikacji w relacjach międzyludzkich,
- wyjaśnić istotę komunikacji werbalnej i niewerbalnej,
- ocenić mo\
liwości komunikowania się osób w podeszłym wieku,
- scharakteryzować style porozumiewania się,
- określić sposoby wyra\
ania komunikatów niewerbalnych,
- zastosować zasady skutecznego komunikowania się,
- zastosować techniki aktywnego słuchania,
- określić czynniki wpływające na proces komunikowania się,
- zachować się asertywnie w relacjach z innymi ludz
mi,
- rozpoznać czynniki powodujące konflikt,
- rozwiązać konflikty interpersonalne,
- określić zasady i warunki skutecznego negocjowania,
- poradzić sobie w trudnych sytuacjach zawodowych,
- rozpoznać potrzeby pacjenta,
- przewidzieć oczekiwania pacjenta,
- porozumieć się skutecznie z pacjentem,
- rozpoznać przyczyny trudności w komunikowaniu się z pacjentem,
- zastosować społecznie przyjęte normy etyczne,
- opracować projekt powinności terapeuty zajęciowego.
2. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia w psychologii.
Procesy psychiczne, emocjonalne i motywacyjne.
Rola procesów poznawczych w poznawaniu rzeczywistości.
Klasyfikacja potrzeb.
Komunikacja interpersonalna.
Techniki komunikacji werbalnej, niewerbalnej.
Style i język komunikowania się.
Aktywne słuchanie.
Informacje zwrotne.
Bariery w komunikowaniu się.
Zachowania asertywne.
Sytuacje trudne.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Istota konfliktu, sposoby rozwiązywania konfliktu.
Negocjacje. Zasady etyki.
3. Ćwiczenia
" Analizowanie własnych potrzeb w zakresie stosowania i doskonalenia
umiejętności komunikowania się.
" Obserwowanie i interpretowanie komunikatów werbalnych
i niewerbalnych w warunkach symulowanych.
" Prowadzenie rozmowy z zastosowaniem technik aktywnego
słuchania, takich jak: parafrazowanie, odzwierciedlanie, uogólnianie,
wyjaśnianie.
" Analizowanie zachowań asertywnych na podstawie obejrzanego
filmu.
" Prowadzenie rozmowy z pacjentem w sytuacji symulowanej.
" Wyra\
anie uczuć i emocji w trakcie rozmowy z pacjentem w sytuacji
symulowanej.
" Rozpoznawanie stanu emocjonalnego obserwowanych osób.
" Rozwiązywanie sytuacji konfliktowych, na podstawie opisu
przypadków.
4. Środki dydaktyczne
Opisy przypadków - komunikacji w relacji dorosły-dorosły, dorosły-
dziecko, komunikacja z osobą niesłyszącą, niewidomą, głuchoniemą,
opis konfliktów.
Literatura - ksią\
ki czasopisma.
Filmy dydaktyczne - język migowy.
Foliogramy na temat hierarchii potrzeb.
Nagrania audio i video dotyczące zasad komunikowania się.
Techniczne środki kształcenia: radiomagnetofon, magnetowid, telewizor,
kasety audio i wideo, słuchawki, głośniki, projektor, kamera.
Tablice i materiały biurowe.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie
umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, rozpoznawania
indywidualnych ró\
nic między ludz
mi, ze szczególnym uwzględnieniem
osób niesłyszących, niewidomych, głuchoniemych, rozpoznawania
i rozwiązywania konfliktów społecznych, rozpoznawania sytuacji
społecznych mających wpływ na procesy psychiczne człowieka i jego
zachowanie oraz funkcjonowanie w środowisku pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Podczas realizacji programu nale\
y zwrócić uwagę na rozwijanie
zainteresowań zawodowych oraz kształtowanie cech osobowości
szczególnie przydatnych w wykonywaniu zawodu, takich jak: otwartość,
wra\
liwość, tolerancyjność, dokładność, odpowiedzialność i \
yczliwość.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody
przypadków i sytuacyjnej, inscenizacji, gier dydaktycznych oraz ćwiczeń.
Zajęcia powinny być prowadzone w atmosferze zaufania, otwartości
i partnerstwa. Uczenie się umiejętności interpersonalnych następuje
poprzez uczestniczenie, prze\
ywanie i odgrywanie ró\
nych ról
w kontaktach z innymi ludz
mi. Dlatego dominującą metodą nauczania
powinny być ćwiczenia prowadzone w grupach do 15 osób, z podziałem
na 2-3 osobowe zespoły. Praca w małych zespołach prowadzi do
wzajemnej akceptacji, empatii, redukcji uprzedzeń oraz
odpowiedzialności za wyniki uczenia się.
Nauczyciel mo\
e wykorzystać ćwiczenia zawarte w programie, mo\
e
równie\
przygotować własne ćwiczenia lub zaproponowane przez
uczniów. Uczniowie powinni mieć mo\
liwość korzystania z opisów
sytuacji opracowanych przez nauczyciela, zaczerpniętych z literatury lub
te\
z wybranych fragmentów filmu. Nale\
y zaplanować ćwiczenia
stwarzające uczniom mo\
liwość nabywania umiejętności: wzajemnego
poznawania się, rozpoznawania potrzeb drugiego człowieka, budowania
zaufania, formułowania komunikatów werbalnych i niewerbalnych,
wyra\
ania i przyjmowania krytyki oraz prowadzenia negocjacji
i prezentowania swoich poglądów.
Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni
umiejętności społecznych, w której istnieje mo\
liwość dowolnego
ustawienia stolików oraz zastosowania odpowiednich środków
dydaktycznych. Nauczyciel powinien przestrzegać etycznych zasad
pracy z grupą z zachowaniem tajemnicy zawodowej.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać zaplanowane w programie
szczegółowe cele kształcenia.
Oceniając umiejętności intelektualne i praktyczne ucznia nale\
y
uwzględniać aktywność uczniów, kulturę osobistą i zawodową,
odpowiedzialność za podjęte decyzje, punktualność, dokładność,
rzetelność, zainteresowanie wykonywaną pracą, pracowitość,
współpracę w zespole.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Oceny osiągnięć ucznia dokonuje się na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji zachowania ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji szczególną uwagę nale\
y zwracać na:
- przygotowanie uczniów do zajęć,
- umiejętność wyra\
ania opinii i inscenizowania określonych sytuacji,
- stosowanie technik skutecznego komunikowania się,
- stosowanie technik aktywnego słuchania,
- stosowanie technik zachowań asertywnych,
- umiejętność prowadzenia negocjacji,
- rozwiązywanie sytuacji konfliktowych.
W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych ucznia nale\
y uwzględnić
wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Jednostka modułowa 322[15].O1.04
Prowadzenie działań profilaktycznych i promocji
zdrowia
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić znaczenie zdrowia dla jednostki, grupy społecznej
i społeczeństwa,
- określić czynniki warunkujące utrzymanie zdrowia,
- zidentyfikować czynniki zagra\
ające zdrowiu,
- dostrzec związek między stylem \
ycia człowieka a jego zdrowiem,
- określić rolę zachowań prozdrowotnych,
- scharakteryzować cele, zadania i kierunki działań profilaktycznych,
- określić poziomy działań profilaktycznych,
- przygotować program edukacji zdrowotnej dla rodziny,
- zaprezentować program zdrowego stylu \
ycia,
- przeciwdziałać zagro\
eniom zdrowotnym,
- zaprezentować właściwą postawę wobec własnego zdrowia i zdrowia
innych ludzi.
2. Materiał nauczania
Holistyczna koncepcja człowieka.
Podstawowe pojęcia: zdrowie, potrzeby zdrowotne, zachowania
zdrowotne, czynniki warunkujące zdrowie i zagra\
ające zdrowiu.
Modele zdrowia.
Środowisko a zdrowie człowieka.
Cele, zadania i kierunki działalności profilaktycznej.
Elementy promocji zdrowia.
Metody edukacji zdrowotnej.
Zdrowy styl \
ycia.
3. Ćwiczenia
" Rozpoznawanie czynników warunkujących zdrowie i zagra\
ających
zdrowiu.
" Rozpoznawanie nieprawidłowości w zakresie własnego stylu \
ycia.
" Opracowywanie programów edukacyjnych promujących zdrowie.
" Opracowywanie scenariusza zajęć na temat zdrowego stylu \
ycia.
" Prowadzenie zajęć edukacyjnych na temat zdrowego stylu \
ycia.
" Projektowanie działań dotyczących profilaktyki uzale\
nień.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4. Środki dydaktyczne
Tablice anatomiczne i atlasy anatomiczne.
Modele narządów.
Filmy dydaktyczne dotyczące profilaktyki uzale\
nień.
Prezentacje multimedialne CD/DVD.
Przez
rocza, foliogramy dotyczące programów profilaktycznych.
Materiały dydaktyczne: poradniki, przewodniki, ulotki, plakaty, broszury,
informatory.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej zawiera treści dotyczące
promocji zdrowia, edukacji zdrowotnej, profilaktyki oraz potrzeb
zdrowotnych człowieka.
Realizacja programu ma na celu zapoznanie uczniów z czynnikami
warunkującymi utrzymanie zdrowia i szkodliwymi dla zdrowia oraz
kształtowanie przekonań prozdrowotnych.
Wiedza o zdrowiu i przekonania prozdrowotne ucznia stanowią
podstawę do udzielania wsparcia i pomocy osobie niepełnosprawnej,
w jej dą\
eniu do uzyskania lepszej sprawności i samodzielności
\
yciowej.
Program powinien być realizowany w korelacji z programami
jednostek modułowych 322[15].O1.01 i 03.
W procesie nauczania nale\
y dobierać metody i środki dydaktyczne
do zaplanowanych celów kształcenia. Ró\
norodność treści
programowych wymaga stosowania metody wykładu, dyskusji
dydaktycznej, inscenizacji, metody przypadków oraz ćwiczeń.
Zaproponowane w programie ćwiczenia praktyczne mo\
na
modyfikować lub uzupełniać w zale\
ności od potrzeb edukacyjnych.
Zajęcia powinny być prowadzone w 15 osobowych grupach,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły w warunkach symulowanych,
w pracowni dydaktycznej wyposa\
onej w nowoczesne środki
dydaktyczne.
Uczniowie powinni samodzielnie przygotować i przeprowadzić
zaproponowane w programie jednostki modułowej ćwiczenia pod
kierunkiem nauczyciela. Wskazane jest zorganizowanie
i przeprowadzenie zajęć z zakresu edukacji zdrowotnej w placówkach
ochrony zdrowia oraz pomocy społecznej.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów nale\
y prowadzić
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Systematyczna
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
kontrola i ocena postępów ucznia umo\
liwi nauczycielowi dostosowanie
metod nauczania, organizacyjnych form pracy oraz środków
dydaktycznych do mo\
liwości poznawczych uczniów.
Osiągnięcia uczniów mo\
na oceniać przy pomocy:
- sprawdzianów pisemnych i ustnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej nale\
y zwracać
uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi
i posługiwanie się terminologią z zakresu promocji zdrowia i profilaktyki.
Podczas obserwacji zachowania uczniów podczas wykonywania
ćwiczeń nale\
y zwrócić uwagę na:
- aktywność ucznia na zajęciach,
- przestrzeganie procedur obowiązujących w grupie,
- nawiązanie kontaktu z podopiecznym,
- przygotowanie i zaprezentowanie scenariusza zajęć promujących
zdrowie,
- umiejętność samooceny.
Obserwacje powinny być prowadzone przy pomocy arkusza
obserwacji przygotowanego przez nauczyciela. Podstawą do uzyskania
pozytywnej oceny powinno być poprawne i samodzielne wykonanie
ćwiczeń.
Na zakończenie realizacji programu jednostki modułowej, proponuje
się przeprowadzenie testu osiągnięć szkolnych.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć uczniów stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Jednostka modułowa 322[15].O1.05
Korzystanie z programów komputerowych
wspomagających działania terapeutyczne
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- skorzystać z przeglądarek internetowych,
- wyszukać informacje w Internecie oraz skorzystać z baz danych,
- pozyskać multimedialne materiały ze stron internetowych,
- zaprezentować i ocenić przydatność wyszukanych materiałów do
wspomagania działań terapeutycznych,
- zało\
yć konta pocztowe,
- skonfigurować konto pocztowe w wybranym programie pocztowym,
- wysłać i odebrać wiadomości pocztowe,
- skonfigurować konto serwera grup dyskusyjnych,
- ogłosić wiadomości na grupach dyskusyjnych,
- wykorzystać e-learning do przekazywania wiedzy podopiecznemu,
- pozyskać obrazy przy pomocy aparatu cyfrowego,
- zeskanować fotografie i obrazy,
- zeskanować tekst z wykorzystaniem dowolnego programu OCR,
- zainstalować i skorzystać z nagrywarki płytek CD-RW,
- skorzystać z programu do obróbki zdjęć,
- zmontować filmy wideo przy pomocy dostępnych programów,
- podać przykłady zastosowania prezentacji multimedialnej,
- przygotować plan prezentacji multimedialnej,
- zaprojektować prezentacje multimedialne wzbogacone wykresami,
grafiką, dz
więkami, filmami,
- przygotować prezentacje przenośne i pokazy slajdów,
- zastosować przepisy prawa autorskiego w przygotowywaniu
materiałów własnych.
2. Materiał nauczania
Gromadzenie i przetwarzanie informacji dostępnych w Internecie.
Komunikowanie się w sieci Internet.
Instalowanie i obsługa urządzeń multimedialnych.
Przetwarzanie zgromadzonych materiałów i informacji.
Posługiwanie się siecią komputerową.
Programy specjalistyczne.
Prawo autorskie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
3. Ćwiczenia
" Przeglądanie i rejestrowanie stron WWW.
" Wyszukiwanie informacji związanych z terapią zajęciową w sieci
Internet.
" Gromadzenie i katalogowanie wyszukanych informacji.
" Zakładanie i konfigurowanie konta pocztowego.
" Wysyłanie i odbieranie wiadomości pocztowej.
" Konfigurowanie konta serwera grup dyskusyjnych i ogłaszanie
wiadomości.
" Korzystanie z zasobów e-learning do doskonalenia własnych
kompetencji.
" Pozyskiwanie obrazów przy pomocy: aparatu cyfrowego, kamery,
skanera.
" Skanowanie tekstu, fotografii, obrazu.
" Instalowanie i korzystanie z nagrywarek CD/DVD R/RW.
" Korzystanie z programów do obróbki zdjęć i do montowania filmów
wideo.
" Projektowanie i stosowanie prezentacji multimedialnych w pracy
terapeuty zajęciowego.
4. Środki dydaktyczne
Stanowiska komputerowe z dostępem do Internetu.
Oprogramowanie komputerowe:
- pakiet biurowy zawierający: edytor tekstu, arkusz kalkulacyjny,
- bazy danych, programy do prezentacji komputerowych,
- programy do edycji WWW,
- programy do grafiki komputerowej,
- gry dydaktyczne,
- encyklopedie, słowniki i inne czasopisma elektroniczne,
- specjalistyczne oprogramowanie, wspomagające pracę
z pacjentem/podopiecznym,
- komunikatory internetowe,
- przeglądarki internetowe,
- programy pocztowe,
- programy antywirusowe.
Głośniki, mikrofony, drukarki, skanery, projektor multimedialny
z ekranem, kamery internetowe.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma na celu
kształtowanie i doskonalenie umiejętności korzystania z technik
informatycznych w pracy zawodowej.
Realizując program nale\
y zwrócić uwagę na wykorzystanie
oprogramowania komputerowego do twórczej pracy człowieka zdrowego
oraz tworzenia warunków do nauki i pracy podopiecznego
z określonym deficytem sprawnościowym. Szczególnie wa\
ne jest
przygotowanie ucznia do korzystania z komputera w celu aktywizowania
i usprawniania funkcji i czynności psychicznych oraz systematycznego
aktualizowania wiedzy zarówno terapeuty zajęciowego jak
i podopiecznego.
Zajęcia powinny być prowadzone z zastosowaniem metod
praktycznych: pokazu z objaśnieniem i ćwiczeń praktycznych.
Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni korzystać
z programów ułatwiających podopiecznym kontakt z terapeutą
zajęciowym i otaczającą rzeczywistością. Powinni równie\
projektować
programy profilaktyczne i terapeutyczne, scenariusze zajęć
edukacyjnych oraz wykorzystać komputer jako narzędzie terapeutyczne
dla podopiecznych z zaburzeniami mowy, słuchu oraz koordynacji
wzrokowo-ruchowej i orientacji przestrzennej.
Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni komputerowej,
wyposa\
onej w specjalistyczne oprogramowanie, multimedialne
programy edukacyjne oraz wybrane aplikacje u\
ytkowe. Ka\
dy uczeń
powinien mieć zapewnione samodzielne stanowisko komputerowe ze
stałym dostępem do sieci internetowej oraz mo\
liwością korzystania
z urządzeń peryferyjnych.
Nauczyciel powinien na bie\
ąco obserwować pracę ucznia,
korygować błędy, udzielać instrukcji i porad.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Podstawowym sposobem sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia
powinna być obserwacja czynności ucznia podczas wykonywania
ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- dobór metod rozwiązywania problemu,
- zaanga\
owanie w wykonywaniu zadania,
- skuteczność podjętych działań,
- systematyczność wykonywanych prac,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Przedmiotem oceny powinny być równie\
umiejętności:
- korzystania z ró\
nych z
ródeł informacji: podręczników, prac
specjalistycznych oraz popularnonaukowych w formie elektronicznej,
- opracowywania projektów indywidualnych i grupowych oraz
prezentacja ich na forum grupy,
- opracowywania prezentacji multimedialnych, korzystanie ze stron
WWW, albumów, filmów uwzględniających zagadnienia merytoryczne
przydatne w pracy terapeuty zajęciowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
Moduł 322[15].O2
Rozwój osobowy i biologiczny człowieka
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- charakteryzować poszczególne okresy rozwoju psychicznego
człowieka,
- określać czynniki wpływające na kształtowanie osobowości,
- stosować terminologię z dziedziny psychologii, pedagogiki
i socjologii,
- wyjaśniać budowę i czynności układów i narządów organizmu
człowieka,
- charakteryzować zmiany zachodzące w psychice człowieka pod
wpływem choroby lub niepełnosprawności,
- oceniać stan pacjenta na podstawie prowadzonej obserwacji,
- współuczestniczyć w udzielaniu pomocy psychologicznej i tworzeniu
systemu wsparcia społecznego,
- nawiązywać i utrzymywać kontakty społeczne z pacjentem,
- unikać błędów jatrogennych,
- przewidywać sytuacje trudne w pracy terapeuty zajęciowego,
- analizować przyczyny własnych negatywnych emocji w kontakcie
z pacjentem,
- charakteryzować procesy patologiczne,
- rozpoznawać objawy niepełnosprawności psychofizycznej
podopiecznego,
- określać wpływ środowiska społecznego na osoby niepełnosprawne,
- stosować metody i zasady wychowania,
- określać metody i zasady stosowane w procesie nauczania,
- oceniać stopień wydolności psychicznej podopiecznego,
- oceniać stopień wydolności fizycznej podopiecznego,
- diagnozować warunki \
ycia podopiecznego,
- rozpoznawać problemy i potrzeby podopiecznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Nazwa jednostki modułowej liczba godzin
modułowej na realizację
Analizowanie psychospołecznych aspektów rozwoju
322[15].O2.01 50
człowieka
322[15].O2.02 Diagnozowanie problemów i potrzeb pacjenta 50
Analizowanie budowy i funkcji organizmu zdrowego
322[15].O2.03 100
człowieka
Analizowanie procesów patologicznych w obrębie
322[15].O2.04 70
układów i narządów
322[15].O2.05 Rozpoznawanie objawów niepełnosprawności 54
Razem 324
3. Schemat układu jednostek modułowych
322[15].O2
Rozwój osobowy
i biologiczny człowieka
322[15].O2.01 322[15].O2.02
Analizowanie Diagnozowanie problemów
psychospołecznych aspektów i potrzeb pacjenta
rozwoju człowieka
322[15].O2.03
Analizowanie budowy
i funkcji organizmu zdrowego
człowieka
322[15].O2.04
Analizowanie procesów
patologicznych
w obrębie układów
322[15].O2.05
Rozpoznawanie objawów
niepełnosprawności
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
4. Literatura
Affolter F.: Spostrzeganie, rzeczywistość, język. WSiP, Warszawa 1997
Aleksandrowicz R.: Mały atlas anatomiczny. PZWL, Warszawa 2004
Aronson E., Wilson T. D., Alert R. M.: Psychologia społeczna. Serce
i umysł. Zysk i Ska, Poznań 1997
Aronson E.: Człowiek istota społeczna. PWN, Warszawa 2004
Aronson E.: Psychologia społeczna. PWN, Warszawa 1996
Barański J., Piątkowski W., red.: Zdrowie i choroba. Wybrane problemy
socjologii medycyny. WWO, Wrocław 2002
Błędowski P.: Pomoc społeczna i opieka nad osobami starszymi. BPS,
Warszawa 1996
Dąbrowski K.: Trud istnienia. WP, Warszawa1986
Formański J.: Psychologia środowiska. PZWL, Warszawa 2004
Gerstman St-w.: Rozmowa i wywiad w psychologii, PWN, Warszawa
1987
Goleman D.: Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina, Poznań 1997
Grzesiuk L., Tryjarska B.: Jak pomagać sobie, rodzinie i innym. PWN,
Warszawa 1987
Hamer H.: Rozwój przez wprowadzanie zmian. CEM, Warszawa 1998
Hamer H.: Rozwój umiejętności społecznych. WEDA, Warszawa 1999
Hebanowski M. Kliszcz J.,Trzeciak B.: Poradnik komunikowania się
lekarza z pacjentem. PZWL, Warszawa 1999
Jarosz M., Cwynar S., red.: Podstawy psychiatrii. PZWL, Warszawa1980
Kruś S.: Patologia. PZWL, Warszawa 2004
Michajlik A., Ramontowski W.: Anatomia i fizjologia człowieka. PZWL,
Warszawa 2004
Milerski B., Śliwiński B.: Pedagogika - leksykon. PWN, Warszawa 2000
Pędich W. red.: Choroby wewnętrzne. PZWL, Warszawa, 1994
Przetacznik-Gierowska M., Tyszkowa M.: Psychologia rozwoju
człowieka. PWN, Warszawa 2000
Sęk H., Cieślak R. red.: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie. PWN,
Warszawa 2004
Taranowicz I., Majchrowska A., Kawczyńska-Butryn Z.: Elementy
socjologii dla pielęgniarek. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2000
Tomaszewski T. red.: Psychologia ogólna. PWN, Warszawa1995
Tyszka Z.: Socjologia rodziny. PWN, Warszawa 1974
Zimbardo Ph. G., Ruch F. L.: Psychologia i \
ycie. PWN, Warszawa 1998
Wykaz literatury nale\
y aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
Jednostka modułowa 322[15].O2.01
Analizowanie psychospołecznych aspektów rozwoju
człowieka
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- posłu\
yć się terminologią z zakresu psychologii, socjologii
i pedagogiki,
- scharakteryzować metody badawcze stosowane w psychologii
i socjologii,
- scharakteryzować poszczególne okresy rozwoju psychicznego
i społecznego człowieka,
- wyjaśnić znaczenie procesów psychicznych w funkcjonowaniu
człowieka,
- określić składniki osobowości,
- określić wpływ ró\
nych czynników na rozwój osobowości
i zachowanie się człowieka,
- określić czynniki decydujące o poziomie odporności człowieka na
stres,
- określić sposoby radzenia sobie ze stresem,
- zanalizować czynniki wpływające na ogólną wydolność
psychofizyczną człowieka,
- zastosować wybrane metody oceniania wydolności psychofizycznej
człowieka,
- określić cechy zbiorowości społecznej i jej wpływ na socjalizację
jednostki,
- określić czynniki społeczne wpływające na rozwój jednostki,
- nawiązać i utrzymać kontakt z pacjentem i jego rodziną,
- zastosować zasady nawiązywania i utrzymywania kontaktów
społecznych z podopiecznym,
- uniknąć błędów jatrogennych,
- określić wpływ czynników środowiskowych na powstawanie zaburzeń
przystosowania społecznego,
- przewidzieć sytuacje nietypowe i trudne w pracy terapeuty
zajęciowego,
- przeprowadzić analizę przyczyn własnych negatywnych emocji
w kontaktach z pacjentem,
- podjąć współpracę w zespole interdyscyplinarnym w zakresie
udzielania pomocy psychologicznej i tworzenia systemu wsparcia
społecznego,
- zorganizować pracę z grupą pacjentów,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
- zaobserwować i określić przyczyny powstawania konfliktów w małej
grupie społecznej,
- rozwiązać konflikty grupowe,
- scharakteryzować metody wychowania i nauczania,
- określić zało\
enia systemu kształcenia specjalnego,
- określić cele wychowania i nauczania osób niepełnosprawnych,
- zastosować w pracy z niepełnosprawnymi ró\
ne metody nauczania
i oddziaływania wychowawczego,
- zastosować zasady postępowania zgodne z Kartą Praw Pacjenta.
2. Materiał nauczania
Psychologiczne i socjologiczne metody poznawania człowieka.
Okresy rozwoju psychospołecznego człowieka.
Procesy psychiczne.
Osobowość człowieka.
Czynniki kształtowania osobowości człowieka.
Sytuacje trudne, stres, frustracja, mechanizmy obronne.
Błędy jatrogenne.
Pomoc psychologiczna.
System wsparcia społecznego.
Sytuacje trudne w pracy terapeuty zajęciowego.
Zbiorowość społeczna.
Rodzina jako grupa społeczna.
Psychologia \
ycia społecznego.
Kulturowe uwarunkowania zachowania człowieka.
Proces wychowania i nauczania.
Narzędzia badawcze stosowane w pedagogice.
Zało\
enia systemu kształcenia specjalnego.
Karta Praw Pacjenta.
3. Ćwiczenia
" Opracowywanie scenariusza rozmowy psychologicznej.
" Prowadzenie rozmowy psychologicznej.
" Komunikowanie się z pacjentem zale\
nie od stanu zdrowia, rodzaju
niepełnosprawności, wieku, płci.
" Planowanie systemu wsparcia społecznego.
" Określanie zachowań zapobiegających błędom jatrogennym.
" Badanie struktury grupy społecznej.
" Organizowanie pracy z grupą pacjentów.
" Analizowanie zachowania i oddziaływania jednostki w małej grupie
w warunkach symulowanych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
" Określanie wpływu czynników środowiskowych na rozwój jednostki.
" Analizowanie wpływu własnych doświadczeń \
yciowych na proces
uczenia się i kształtowania osobowości.
" Analizowanie zalet i wad poszczególnych systemów nauczania
osób niepełnosprawnych.
" Analizowanie funkcjonowania placówki kształcenia specjalnego,
na podstawie spostrze\
eń dokonanych podczas wycieczki
dydaktycznej.
4. Środki dydaktyczne
Opisy przypadków.
Schematy, plansze.
Scenariusze wywiadu, rozmowy, obserwacji.
Filmy dydaktyczne dotyczące metod nauczania w szkołach specjalnych.
Albumy.
Literatura i czasopisma zawodowe.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program jednostki modułowej obejmuje treści z zakresu psychologii,
socjologii i pedagogiki. Zintegrowane w programie treści kształcenia
z ró\
nych dziedzin wiedzy stanowią podstawę do realizacji programów
modułów zawodowych.
Celem realizacji programu nauczania jednostki modułowej jest
kształtowanie umiejętności poznawania samego siebie, rozumienia
własnych reakcji psychicznych, rozpoznawania problemów osoby chorej
i niepełnosprawnej, dokonywania oceny stanu psychicznego i sytuacji
społecznej podopiecznych, udzielania im wsparcia emocjonalnego oraz
umiejętności obserwowania zmian w wyglądzie, zachowaniu i reakcjach
psychicznych podopiecznego spowodowanych chorobą. Nabyte
umiejętności umo\
liwią uczniowi podjęcie działań terapeutycznych
w zale\
ności od stanu podopiecznego.
W procesie kształcenia nale\
y równie\
kształtować postawy:
odpowiedzialności za własne zachowania wobec drugiego człowieka,
akceptacji zachowań pacjentów, gotowości niesienia pomocy oraz
poszanowania godności osobistej drugiego człowieka.
Osiągnięcie zaplanowanych celów umo\
liwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody
przypadków i sytuacyjnej, inscenizacji, gier dydaktycznych oraz ćwiczeń.
Podczas ćwiczeń uczniowie powinni mieć mo\
liwość doskonalenia
umiejętności nawiązywania kontaktów społecznych, rozpoznawania
ró\
nic indywidualnych między ludz
mi, rozpoznawania i rozwiązywania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
konfliktów społecznych, radzenia sobie ze stresem, rozpoznawania
sytuacji społecznych mających wpływ na procesy psychiczne człowieka
i jego zachowanie oraz funkcjonowanie w środowisku.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły, w odpowiednio wyposa\
onej
pracowni umiejętności społecznych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne ocenienie umo\
liwi nauczycielowi rozpoznanie
problemów występujących w procesie nauczania i zaplanowanie procesu
kształcenia, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb edukacyjnych
ucznia.
Do sprawdzania osiągnięć szkolnych uczniów proponuje się
zastosować:
- sprawdziany ustne i pisemne,
- obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń,
- testy osiągnięć szkolnych.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na merytoryczną jakość wypowiedzi, poprawne
stosowanie pojęć i poprawność wnioskowania.
Umiejętności praktyczne nale\
y sprawdzać przez obserwację
zachowania ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji
nale\
y zwrócić uwagę na:
- posługiwanie się terminologią z zakresu psychologii, socjologii
i pedagogiki,
- aktywność na zajęciach,
- przestrzeganie reguł postępowania obowiązujących w grupie,
- umiejętność twórczego myślenia i rozwiązywania problemów,
- umiejętność prezentowania wyników pracy grupy,
- umiejętność samooceny.
Obserwacje powinny być prowadzone przy pomocy arkusza
obserwacji przygotowanego przez nauczyciela.
Na zakończenie realizacji programu proponuje się przeprowadzenie
testu z zadaniami wielokrotnego wyboru.
W końcowej ocenie nale\
y uwzględnić wyniki samooceny ucznia oraz
wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
Jednostka modułowa 322[15].O2.02
Diagnozowanie problemów i potrzeb pacjenta
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- wyjaśnić wpływ warunków \
ycia na sytuację zdrowotną pacjenta,
- określić kategorie problemów mających znaczenie dla jakości \
ycia
pacjenta,
- określić z
ródła i mechanizmy powstawania problemów społecznych,
- rozpoznać patologie społeczne i ich z
ródła,
- opisać istotę problemów społecznych, ich przejawy oraz wpływ na
funkcjonowanie jednostki,
- scharakteryzować potrzeby i ich rolę w aktywności człowieka,
- scharakteryzować metody zbierania informacji o warunkach \
ycia,
problemach i potrzebach pacjenta,
- określić wpływ warunków \
ycia i problemów zdrowotnych na
hierarchię potrzeb pacjenta,
- zdiagnozować warunki \
ycia podopiecznego,
- rozpoznać problemy i potrzeby osoby niepełnosprawnej.
2. Materiał nauczania
Człowiek i jego środowisko.
Czynniki tworzące warunki \
ycia.
y
ródła i mechanizmy powstawania problemów społecznych.
Patologie społeczne.
Potrzeby i ich rola motywacyjna.
Diagnozowanie warunków \
ycia pacjenta.
Metody diagnozowania problemów i potrzeb osoby chorej
i niepełnosprawnej.
3. Ćwiczenia
" Analizowanie czynników mających wpływ na warunki i jakość \
ycia.
" Analizowanie problemów społecznych występujących w środowisku
lokalnym na podstawie własnych doświadczeń.
" Ustalanie hierarchii potrzeb człowieka na podstawie opisu
przypadków.
" Prowadzenie rozmowy z pacjentem w warunkach symulowanych.
" Prowadzenie wywiadu środowiskowego.
" Opracowywanie diagnozy warunków \
ycia, problemów i potrzeb
pacjenta.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
4. Środki dydaktyczne
Kwestionariusz wywiadu środowiskowego.
Foliogramy dotyczące hierarchii potrzeb.
Opisy przypadków.
Filmy dydaktyczne na temat problemów społecznych.
Czasopisma i literatura zawodowa.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest zapoznanie
uczniów z holistycznym podejściem do człowieka, ze szczególnym
uwzględnieniem warunków \
ycia, problemów społecznych oraz ich
wpływu na potrzeby i jakość \
ycia podopiecznego. Realizując program
nale\
y zwrócić uwagę rozpoznawanie i określenie czynników
środowiskowych, rodzinnych, materialnych, zawodowych, kulturowych,
zdrowotnych, mających wpływ na zaspokajanie potrzeb i rozwiązywanie
problemów pacjenta.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: metody sytuacyjnej, inscenizacji,
dyskusji dydaktycznej, metody przypadków, metody projektów oraz
ćwiczeń.
Szczególnie zalecana jest metoda projektów, która umo\
liwia
kształtowanie umiejętności planowania, rozwiązywania problemów,
podejmowania decyzji. Tematyka projektów mo\
e dotyczyć: badania
z
ródeł i mechanizmów powstawania problemów społecznych
w środowisku lokalnym oraz diagnozowania warunków \
ycia osób
niepełnosprawnych.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w pracowni umiejętności
społecznych wyposa\
onej w urządzenia multimedialne, w grupie do 15
uczniów, z podziałem na zespoły 2-3 osobowe. Zaleca się wykorzystanie
filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek do placówek
pomocy społecznej oraz instytucji wsparcia społecznego osób
niepełnosprawnych.
W procesie nauczania nale\
y równie\
zwrócić uwagę na
kształtowanie cech osobowości niezbędnych w pracy terapeuty
zajęciowego, takich jak: kultura osobista, odpowiedzialność, dokładność
i sumienność w gromadzeniu informacji na temat podopiecznego,
empatyczne reagowanie, gotowość niesienia pomocy potrzebującym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów nale\
y
prowadzić systematycznie, na podstawie określonych kryteriów.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, właściwe stosowanie
pojęć medycznych, merytoryczną jakość wypowiedzi i poprawność
wnioskowania.
Oceny osiągnięć uczniów mo\
na dokonywać na podstawie:
- ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności,
- pisemnych sprawdzianów,
- obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- dobieranie metod badania warunków \
ycia podopiecznego,
- zbieranie informacji,
- formułowanie konstruktywnych wniosków z wyników badań,
- opracowywanie diagnozy warunków \
ycia, problemów i potrzeb
podopiecznego.
Podczas sprawdzania i oceniania projektów proponuje się zwrócić
uwagę na:
- trafność koncepcji projektu,
- dobór materiałów z
ródłowych,
- plan projektu,
- podział zadań oraz stopień zaanga\
owania się uczestników
w realizację projektu,
- stopień realizacji zamierzonych celów,
- wykonanie projektu,
- prezentację projektu.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć edukacyjnych ucznia stosowanych przez
nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Jednostka modułowa 322[15].O2.03
Analizowanie budowy i funkcji organizmu zdrowego
człowieka
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- posłu\
yć się podstawowymi pojęciami z zakresu anatomii i fizjologii,
- scharakteryzować podstawowe procesy \
yciowe organizmu,
- określić poło\
enie poszczególnych układów i narządów,
- scharakteryzować budowę i określić funkcje skóry,
- opisać budowę i funkcje kości oraz ich połączeń,
- określić budowę mięśni i wyjaśnić czynność poszczególnych grup
mięśniowych,
- objaśnić budowę anatomiczną i procesy funkcjonowania
poszczególnych układów i narządów organizmu człowieka,
- wyjaśnić współzale\
ność w funkcjonowaniu układów i narządów
organizmu człowieka,
- wykonać pomiar podstawowych funkcji \
yciowych,
- wykazać ró\
nice w budowie i funkcjonowaniu organizmu człowieka
zale\
nie od płci i wieku.
2. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia z zakresu anatomii, fizjologii.
Przemiana materii i energii.
Odporność i jej rodzaje.
Budowa i funkcje skóry.
Budowa i czynność układu narządów ruchu.
Budowa i czynność układu sercowo - naczyniowego.
Ocena czynności układu sercowo - naczyniowego.
Układ chłonny.
Znaczenie i rola krwi w organizmie.
Najwa\
niejsze zmiany ilościowe i jakościowe krwi.
Budowa i czynność układu oddechowego.
Budowa i czynność układu nerwowego.
Budowa i funkcje narządów zmysłów.
Budowa i funkcje układu pokarmowego i moczowego.
Pomiar parametrów \
yciowych.
Ró\
nice w funkcjonowaniu organizmu człowieka zale\
ne od wieku
i płci.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
3. Ćwiczenia
" Badanie podstawowych parametrów wydolności fizycznej - badanie
tętna, ciśnienia tętniczego krwi, oddechu.
" Analizowanie wyników badania morfologicznego krwi.
" Analizowanie wpływu: wieku, budowy, kondycji fizycznej, stanu
zdrowia na wydolność człowieka.
" Wykonywanie pomiaru długości i obwodu oraz zakresu ruchu
w stawach.
" Ocenianie siły mięśniowej badanego pacjenta.
" Wykonywanie badania ostrości wzroku i słuchu.
4. Środki dydaktyczne
Filmy dydaktyczne dotyczące prowadzenia badania wydolności fizycznej
człowieka.
Scenariusze ćwiczeń.
Arkusze obserwacji.
Foliogramy, plansze.
Przyrządy: do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi, siły mięśniowej,
pojemności oddechowej, zakresu ruchu w stawach.
Tablice do badania ostrości wzroku.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące
budowy i czynności narządów i układów w organizmie człowieka.
Celem realizacji programu jest kształtowanie umiejętności
analizowania budowy i funkcji organizmu człowieka oraz rozpoznawania
wzajemnych powiązań i zale\
ności między poszczególnymi układami
i narządami.
Program powinien być realizowany w korelacji z jednostkami
modułowymi 322[15]O1.04, 322[15]O2.01. Podczas realizacji programu
szczególną uwagę nale\
y zwrócić na treści dotyczące czynności
narządów i układów, a zwłaszcza narządów zmysłów, układu narządów
ruchu, układu krą\
enia, oddechowego i nerwowego.
Osiągnięcie zało\
onych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
następujących metod nauczania: wykładu konwersatoryjnego, metody
przypadków, metody sytuacyjnej oraz ćwiczeń.
Zaproponowane w programie ćwiczenia mo\
na modyfikować
i rozszerzać w zale\
ności od potrzeb edukacyjnych uczniów.
Treść ćwiczeń powinna dotyczyć budowy i czynności poszczególnych
narządów i układów oraz rozpoznawania struktur anatomicznych. Nale\
y
zapewnić uczniom indywidualne tempo wykonywania ćwiczeń.
Wykonywanie ćwiczeń ułatwi uczniom zrozumienie treści programowych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
indywidualizację procesu kształcenia i efektywniejsze wykorzystanie
pomocy dydaktycznych.
W trakcie realizacji treści programowych nale\
y zwrócić uwagę na
kształtowanie postaw:
- odpowiedzialności za zdrowie i \
ycie człowieka,
- wra\
liwości wobec ludzi potrzebujących pomocy,
- systematyczności w dą\
eniu do podnoszenia kwalifikacji
i aktualizacji wiedzy.
Zajęcia powinny być prowadzone w pracowni anatomicznej,
w grupach 15 osobowych, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania
powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez
uczniów umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
przy pomocy:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, właściwe stosowanie
pojęć medycznych, merytoryczną jakość wypowiedzi i poprawność
wnioskowania.
Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie
obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- korzystanie z atlasu anatomicznego i ró\
nych z
ródeł informacji,
- wykonywanie pomiarów parametrów \
yciowych,
- interpretowanie wyników pomiarów,
- prezentowanie wykonywanych zadań.
Po zakończeniu realizacji programu jednostki, proponuje się
zastosowanie testu osiągnięć szkolnych.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
Jednostka modułowa 322.[15].O2.04.
Analizowanie procesów patologicznych w obrębie
układów i narządów
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- wyjaśnić pojęcie choroby,
- scharakteryzować czynniki chorobotwórcze,
- określić przyczyny choroby,
- scharakteryzować ogólne zasady leczenia chorób,
- rozpoznać zmiany w stanie zdrowia chorego,
- rozró\
nić choroby układu narządów ruchu,
- scharakteryzować zaburzenia krą\
eniowo - oddechowe,
- scharakteryzować podstawowe choroby układu nerwowego,
- scharakteryzować zaburzenia przemiany materii, układu
pokarmowego i wewnątrzwydzielniczego,
- scharakteryzować zmiany patologiczne w narządach zmysłów,
- scharakteryzować zmiany patologiczne w układzie moczowym,
- sklasyfikować choroby nowotworowe,
- scharakteryzować podstawowe zaburzenia psychiczne,
- scharakteryzować przebieg i objawy choroby, w ró\
nych fazach
rozwoju człowieka.
2. Materiał nauczania
Podstawowe pojęcia z zakresu patologii.
Choroby układu narządów ruchu.
Zaburzenia krą\
eniowo-oddechowe.
Podstawowe choroby układu nerwowego.
Zaburzenia przemiany materii, układu pokarmowego
i wewnątrzwydzielniczego.
Zmiany patologiczne w narządach zmysłów.
Choroby układu moczowego.
Choroby nowotworowe.
Podstawowe zaburzenia psychiczne.
Przebieg chorób wewnętrznych w ró\
nych fazach rozwoju człowieka.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
3. Ćwiczenia
" Analizowanie zmian w układzie kostno-stawowym, na podstawie zdjęć
rentgenowskich.
" Opracowywanie wykazu czynników ryzyka mia\
d\
ycy i sposobów ich
eliminowania.
" Analizowanie objawów i przebiegu chorób układu nerwowego, na
podstawie opisu przypadków
" Rozpoznawanie objawów psychopatologicznych sfery emocjonalnej,
zachowania, działania i świadomości, na podstawie opisu
przypadków.
4. Środki dydaktyczne
Plansze, tablice anatomiczne.
Modele anatomiczne i fantom.
Foliogramy i przez
rocza dotyczące klasyfikacji chorób.
Filmy dydaktyczne dotyczące zaburzeń zachowania w ró\
nych sferach
psychicznych.
Opisy przypadków.
Atlas anatomiczny.
Radiogramy.
Wyniki badań pacjenta.
Programy komputerowe z zakresu anatomii i fizjologii.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej integruje treści z wielu
dziedzin medycyny, ukazujące związek między patogenezą, przebiegiem
chorób oraz ich konsekwencjami a leczeniem i rehabilitacją. Wiedza
z tego zakresu jest niezbędna do planowania programów terapii
zajęciowej, dostosowanych do zachowanych mo\
liwości, sprawności
i potrzeb pacjenta. Program powinien być realizowany w korelacji
z jednostkami 322[15].O1.04, O1.05, 322[15].O2.01,03.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej szczególną uwagę
nale\
y zwrócić na treści dotyczące patologii ogólnej, chorób układu
nerwowego i układu narządów ruchu oraz narządów zmysłów.
Celem realizacji programu jest kształtowanie umiejętności
rozpoznawania: przyczyn występowania zaburzeń w funkcjonowaniu
narządów, objawów charakterystycznych dla ró\
nych jednostek
chorobowych oraz zmian patologicznych występujących w ró\
nych
narządach.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
W trakcie realizacji programu nale\
y zwrócić uwagę na kształtowanie
postaw:
- odpowiedzialności za zdrowie i \
ycie człowieka,
- wra\
liwości wobec ludzi potrzebujących pomocy,
- sumienności w wykonywaniu zadań zawodowych,
- poszanowania godności pacjenta.
Osiągnięcie zaplanowanych celów umo\
liwi stosowanie efektywnych
metod nauczania, takich jak: wykład konwersatoryjny, dyskusja
dydaktyczna, metoda przypadków i sytuacyjna oraz ćwiczenia.
Zajęcia powinny odbywać się w pracowni anatomicznej wyposa\
onej
w odpowiednie środki dydaktyczne.
Proponuje się prowadzenie zajęć w formie pracy zespołowej
i grupowej. Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach liczących do
15 osób.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie określonych kryteriów. Kryteria oceniania
powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez
ucznia umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
przy pomocy:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na stosowanie pojęć medycznych, merytoryczną jakość
wypowiedzi i poprawność wnioskowania.
Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie
obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- korzystanie z ró\
nych z
ródeł informacji,
- rozpoznawanie zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu.
Po zakończeniu realizacji programu jednostki, proponuje się
zastosowanie testu osiągnięć szkolnych. Zadania testowe powinny
dotyczyć zaburzeń w funkcjonowaniu poszczególnych narządów
i układów.
Ocena końcowa powinna uwzględniać wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
Jednostka modułowa 322[15].O2.05
Rozpoznawanie objawów niepełnosprawności
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić przedmiot i zakres badań pedagogiki specjalnej,
- określić przyczyny i rodzaje niepełnosprawności,
- scharakteryzować poszczególne stopnie niepełnosprawności
intelektualnej,
- dokonać charakterystyki zespołu Downa, zaburzeń autystycznych,
mózgowego pora\
enia dziecięcego,
- określić objawy i rodzaje dysfunkcji narządów ruchu,
- dokonać charakterystyki niepełnosprawności w obrębie narządów
zmysłów: wzroku i słuchu,
- wyjaśnić zjawisko kompensacji występujące u osób dotkniętych
dysfunkcją narządów zmysłów,
- określić istotę problemów osoby niepełnosprawnej,
- zdiagnozować problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych,
- określić sytuację psychospołeczną osoby niepełnosprawnej,
- zastosować zasady obowiązujące w kontaktach z osobami
niepełnosprawnymi,
- scharakteryzować rodzaje barier utrudniających proces integracji
osób niepełnosprawnych ze środowiskiem,
- wykazać empatię i \
yczliwość wobec osoby niepełnosprawnej,
- uniknąć pułapek wynikających z pomagania osobie niepełnosprawnej.
- nawiązać współpracę z instytucjami wspierającymi osoby
niepełnosprawne.
2. Materiał nauczania
Przyczyny i rodzaje niepełnosprawności.
Klasyfikacja i symptomatologia niepełnosprawności intelektualnej.
Zaburzenia chromosomalne: Zespół Downa, Zespół Turnera.
Zaburzenia autystyczne, mózgowe pora\
enie dziecięce.
Niepełnosprawność fizyczna.
Dysfunkcja narządu wzroku i słuchu.
Zjawisko kompensacji.
Problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych.
Bariery utrudniające proces integracji społecznej osób
niepełnosprawnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
3. Ćwiczenia
" Sporządzanie wykazu instytucji wspierających osoby
niepełnosprawne.
" Określanie ró\
nic w funkcjonowaniu osób niepełnosprawnych
intelektualnie w stopniu lekkim i umiarkowanym.
" Rozpoznawanie rodzajów i objawów dysfunkcji w zakresie narządu
ruchu, na podstawie opisu przypadków.
" Opracowywanie planu udzielania pomocy podopiecznemu, na
podstawie opisu przypadków.
" Określanie barier utrudniających funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych.
" Opracowywanie scenariusza: Dnia Otwartych Warsztatów Terapii
Zajęciowej, Dnia Godności Osób z Niepełnosprawnością
Intelektualną.
" Opracowywanie mapy problemów występujących w środowisku
lokalnym, dotyczących osób niepełnosprawnych.
" Opracowywanie sprawozdania z wycieczki dydaktycznej do placówki
pomocy społecznej.
4. Środki dydaktyczne
Scenariusze uroczystości i wycieczek.
Scenariusz treningów usprawniających, warsztatów plastycznych.
Wykaz instytucji wspierających osoby niepełnosprawne.
Mapa problemów.
Opisy przypadków.
Foliogramy dotyczące klasyfikacji niepełnosprawności.
Filmy dydaktyczne dotyczące barier utrudniających funkcjonowanie osób
niepełnosprawnych.
Literatura, czasopisma tematyczne.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje treści z zakresu
pedagogiki specjalnej. Realizacja programu ma na celu przygotowanie
uczniów do diagnozowania rodzajów dysfunkcji i niepełnosprawności,
związanych z tym problemów i potrzeb oraz wspomaganie
podopiecznych w ich rozwiązywaniu i zaspokajaniu.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia wymaga stosowania
podających i aktywizujących metod nauczania, takich jak: wykład
problemowy, dyskusja dydaktyczna, metoda przypadków, inscenizacji
oraz ćwiczeń praktycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
Proponuje się prowadzenie ćwiczeń w 15 osobowych grupach,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły. Praca w grupie wpływa na jakość
wykonywanych zadań, pozwala na kształtowanie umiejętności
komunikowania się, współpracy z zespołem w rozwiązywaniu
problemów, prezentacji wyników na forum grupy.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale\
y wdra\
ać
uczniów do samodzielnej pracy, studiowania literatury i czasopism
zawodowych oraz korzystania z zasobów Internetu. Wskazane jest
równie\
kształtowanie, takich cech jak: uczciwość, odpowiedzialność,
dokładność, umiejętność pracy w zespole oraz poszanowanie godności
osobistej podopiecznego. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni
dydaktycznej wyposa\
onej w sprzęt audiowizualny umo\
liwiający
wzbogacanie treści programowych filmami dydaktycznymi.
W celu zapewnienia uczniom mo\
liwości nawiązania kontaktu
z osobami niepełnosprawnymi oraz identyfikowania objawów, potrzeb
i problemów nale\
y zorganizować ćwiczenia praktyczne w placówkach
pomocy społecznej. Bezpośredni kontakt z osobami niepełnosprawnymi
ułatwi uczniom zrozumienie ich sytuacji \
yciowej oraz poznanie metod
profesjonalnego rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria oceniania
powinny uwzględniać szczegółowe cele kształcenia,
w szczególności:
- umiejętność rozpoznawania rodzajów niepełnosprawności,
- diagnozowanie problemów i potrzeb osób niepełnosprawnych,
- korzystanie z ró\
nych z
ródeł informacji.
Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na właściwe stosowanie pojęć medycznych,
merytoryczną jakość wypowiedzi i poprawność wnioskowania.
Podstawą uzyskania pozytywnej oceny jest przede wszystkim
samodzielne i poprawne wykonanie ćwiczeń praktycznych.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
Moduł 322[15].Z1
Podstawy kompleksowej rehabilitacji
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określać cele i zadania rehabilitacji kompleksowej,
- zbierać informacje o rodzaju, przebiegu i rokowaniu choroby pacjenta,
- współpracować z zespołem terapeutycznym,
- korzystać z kwestionariuszy do oceny stanu neurofizjologicznego
pacjenta,
- określać działania rehabilitacyjne dostosowane do choroby lub
niepełnosprawności pacjenta,
- określać dopuszczalny próg obcią\
enia wysiłkiem,
- wykrywać u pacjenta objawy zmęczenia spowodowane działaniami
usprawniającymi,
- prowadzić terapię zajęciową jako kontynuację leczenia ruchem
w uzgodnieniu z lekarzem,
- prowadzić zajęcia rehabilitacyjne dotyczące wykonywania czynności
\
ycia codziennego,
- organizować turnusy rehabilitacyjne,
- planować i prowadzić zajęcia sportowe i rekreacyjne,
- wykonywać pracę zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny
pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Nazwa jednostki modułowej liczba godzin
modułowej na realizację
Dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do
322[15].Z1.01 52
mo\
liwości i potrzeb pacjenta
322[15].Z1.02 Posługiwanie się sprzętem rehabilitacyjnym 40
Stosowanie zabiegów kinezyterapeutycznych
322[15].Z1.03 88
i fizykoterapeutycznych
322[15].Z1.04 Stosowanie metod usprawniania pacjenta 100
322[15].Z1.05 Posługiwanie się językiem obcym zawodowym 72
Razem 352
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
3. Schemat układu jednostek modułowych
322.[15].Z1
Podstawy kompleksowej
rehabilitacji
322[15]. Z1.01
322[15].Z1.02
Dobieranie zabiegów
Posługiwanie się sprzętem
rehabilitacyjnych do
rehabilitacyjnym
mo\
liwości i potrzeb pacjenta
322[15].Z1.03
Stosowanie zabiegów
kinezyterapeutycznych
i fizykoterapeutycznych
322[15].Z1.04
Stosowanie metod
usprawniania pacjenta
322[15].Z1.05
Posługiwanie się językiem
obcym zawodowym
4. Literatura
Dega W. (red), Milanowska M.: Rehabilitacja medyczna. PZWL,
Warszawa 2002
Bohrynowska-Fic J.: Właściwości ćwiczeń fizycznych, ich systematyka
i metodyka. PZWL, Warszawa 1987
Borkowska M., Kisiel B.: Metoda Weroniki Sherborne w terapii
i wspomaganiu rozwoju. PWN, Warszawa 1994
Ekdawi M. Y., Conning A. M.: Rehabilitacja psychiatryczna. PZWL,
Warszawa 1995
Kiperski J., Ostrowska A. (red).: Stan rehabilitacji i potrzeby
rehabilitacyjne osób o poszczególnych rodzajach niepełnosprawności.
PWN, Warszawa 1994
Larkowa H.: Człowiek niepełnosprawny. PWN, Warszawa 1987
Mika T., Kasprzak W.: Fizykoterapia. PZWL, Warszawa 2003
Nowotny J.: Zarys rehabilitacji w dysfunkcjach narządu ruchu. AWF,
Katowice 2000
Rosławski A., Skolimowski T.: Technika wykonywania ćwiczeń
leczniczych. PZWL, Warszawa 2003
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
Straburzyńska-Lupa A., Straburzyński G.: Fizjoterapia. PZWL, Warszawa
2004
Witkowski T.: Rozumieć problemy osób niepełnosprawnych. MBDO,
Warszawa 1993
Zembaty A., Kasper. (red).: Kinezyterapia. PZWL, Kraków 2000
Zimmermann-Górska I.: Choroby reumatyczne. PZWL, Warszawa 2004
Zrałek M.: Środowisko zamieszkania, a niepełnosprawni. IFIS PAN,
Warszawa 1994
Wykaz literatury nale\
y aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Jednostka modułowa 322[15].Z1.01
Dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do
mo\
liwości i potrzeb pacjenta
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- scharakteryzować rodzaje i etapy rehabilitacji,
- określić zadania rehabilitacji leczniczej, społecznej, psychologicznej
i zawodowej,
- określić wskazania i przeciwwskazania do stosowania leczniczych
zabiegów rehabilitacyjnych,
- wykonać pomiary wydolności wysiłkowej pacjenta,
- podjąć współpracę z członkami zespołu rehabilitacyjnego,
- scharakteryzować zasady i metody rehabilitacji stosowane
w chorobach narządów ruchu, układu krą\
enia i oddechowego,
w chorobach wieku rozwojowego i podeszłego, w chorobach
psychicznych i układu nerwowego oraz w chorobach nowotworowych,
- opracować plany rehabilitacji pacjentów z ró\
nymi schorzeniami
i w ró\
nym wieku, z uwzględnieniem diagnozy lekarskiej,
- dobrać rodzaje i metody rehabilitacji do stanu zdrowia, mo\
liwości
i potrzeb pacjenta, we współpracy z fizjoterapeutą,
- dobrać ćwiczenia usprawniające i relaksacyjne do mo\
liwości
i potrzeb pacjenta,
- określić miejsce terapii zajęciowej w rehabilitacji,
- dostosować formy terapii zajęciowej do planów usprawniania
pacjentów,
- dobrać rodzaj wsparcia społecznego niezbędnego osobie
niepełnosprawnej w korzystaniu z zabiegów rehabilitacyjnych,
- zmotywować pacjenta do udziału w zabiegach rehabilitacyjnych,
- udzielić pacjentowi informacji dotyczących zabiegów rehabilitacyjnych
i stosowania sprzętu rehabilitacyjnego,
- dobrać ró\
ne formy spędzania czasu wolnego do mo\
liwości
i zainteresowań pacjenta,
- skorzystać przepisów prawa, literatury zawodowej oraz innych z
ródeł
informacji.
2. Materiał nauczania
Miejsce rehabilitacji w procesie terapii.
Cele i zadania rehabilitacji.
Etapy i rodzaje rehabilitacji.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
Zasady i metody rehabilitacji stosowane w chorobach narządów ruchu,
układu krą\
enia i oddechowego, w chorobach wieku rozwojowego
i podeszłego, w chorobach psychicznych i układu nerwowego oraz
w chorobach nowotworowych.
Podstawowe zasady psychoterapii.
Podstawowe zasady socjoterapii.
Przebieg rehabilitacji i ocena jej skuteczności.
Wskazania i przeciwwskazania do stosowania zabiegów
rehabilitacyjnych.
Metody pomiaru wydolności wysiłkowej pacjenta.
Miejsce terapii zajęciowej w rehabilitacji.
Kompleksowy plan rehabilitacji.
Zabiegi rehabilitacyjne dla dzieci i dla osób starszych.
Ćwiczenia ogólno-usprawniające i relaksujące.
Metody organizacji czasu wolnego i zajęć rekreacyjnych.
Organizacja turnusów rehabilitacyjnych.
3. Ćwiczenia
" Prowadzenie oceny wydolności wysiłkowej pacjenta.
" Badanie tętna i ciśnienia krwi przed i po wysiłku.
" Dokonywanie oceny siły mięśniowej pacjenta.
" Prowadzenie Testu Lovetta.
" Dawkowanie obcią\
enia pracą na cykloergometrze.
" Dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do mo\
liwości pacjenta.
" Dostosowywanie planu terapii zajęciowej do programu rehabilitacji.
" Opracowywanie planów rehabilitacji dostosowanych do rodzaju
schorzenia, wieku i mo\
liwości pacjenta.
" Planowanie czynności usprawniających samoobsługę pacjenta,
dostosowanych do jego mo\
liwości psychoruchowych.
" Opracowywanie projektu optymalnych rozwiązań w mieszkaniu
pacjenta dostosowanych do rodzaju jego niepełnosprawności.
" Opracowywanie propozycji organizacji czasu wolnego
z uwzględnieniem stanu zdrowia, wieku i mo\
liwości pacjenta.
" Programowanie i prowadzanie ćwiczeń usprawniających
i relaksacyjnych.
" Opracowywanie programu turnusów rehabilitacyjnych dla ró\
nych
grup pacjentów.
4. Środki dydaktyczne
Aparat do badania ciśnienia krwi.
Cykloergometr.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
Kątomierz i centymetr.
Sprzęt rehabilitacyjny.
Foliogramy dotyczące rodzajów rehabilitacji kompleksowej.
Plansze i schematy do oceny wydolności fizycznej pacjenta.
Filmy dydaktyczne na temat ćwiczeń usprawniających.
Zarządzenia, przepisy, instrukcje sprzętu rehabilitacyjnego.
Karta pracy: plan rehabilitacji, plan terapii zajęciowej, program turnusu
rehabilitacyjnego.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma na celu
zapoznanie uczniów z rodzajami rehabilitacji kompleksowej i jej rolą
w przywracaniu zdrowia, a tak\
e sprawności osób chorych
i niepełnosprawnych oraz z zasadami i metodami rehabilitacji leczniczej
stosowanymi w ortopedii, traumatologii, pulmonologii, reumatologii,
neurologii, kardiologii, pediatrii, geriatrii, psychiatrii i onkologii.
Realizując program szczególną uwagę nale\
y zwrócić na planowanie
i dobór zabiegów rehabilitacyjnych w zale\
ności od wieku, stanu
zdrowia, rodzaju choroby i rodzaju niepełnosprawności pacjenta.
Osiągnięcie zało\
onych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
efektywnych metod nauczania: wykładu, dyskusji dydaktycznej, metody
przypadków, metody projektów, metody sytuacyjnej oraz ćwiczeń.
Szczególnie zalecana jest metoda przypadków - uczniowie na
podstawie opisu określonego zdarzenia analizują przyczyny zaistnienia
nietypowej sytuacji, korzystają z ró\
nych z
ródeł informacji oraz dokonują
ich selekcji, a tak\
e poszukują trafnych rozwiązań powstałych
problemów.
Zamieszczone w programie ćwiczenia stanowią propozycję, którą
nauczyciel mo\
e wykorzystać w czasie zajęć lub opracować inne
ćwiczenia wspomagające realizację programu jednostki modułowej.
Ćwiczenia powinny odbywać się w odpowiednio wyposa\
onej
pracowni, w grupach do 15 osób oraz w oddziałach prowadzących
rehabilitację osób niepełnosprawnych. Zaleca się równie\
udział uczniów
w turnusie rehabilitacyjnym.
W procesie nauczania nale\
y kształtować u uczniów poczucie
odpowiedzialności za wykonywaną pracę oraz wra\
liwość na potrzeby
pacjenta. Proponuje się równie\
udział uczniów w seminariach,
konferencjach naukowych dotyczących rehabilitacji kompleksowej
w celu samokształcenia i ustawicznego doskonalenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz
zakres opanowania przez uczniów umiejętności wynikających ze
szczegółowych celów kształcenia.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
przy pomocy:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, nale\
y
zwracać uwagę na stosowanie pojęć medycznych, merytoryczną jakość
wypowiedzi i poprawność wnioskowania.
Podczas obserwacji pracy uczniów nale\
y zwracać uwagę na:
- korzystanie z ró\
nych z
ródeł informacji,
- opracowywanie planów rehabilitacji we współpracy z fizjoterapeutą,
- dobieranie zabiegów rehabilitacyjnych do stanu zdrowia i wieku
pacjenta.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
Jednostka modułowa 322[15].Z1.02
Posługiwanie się sprzętem rehabilitacyjnym
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- rozró\
nić rodzaje sprzętu rehabilitacyjnego,
- wyjaśnić zasady przyznawania pacjentowi sprzętu rehabilitacyjnego,
- ocenić przydatność sprzętu rehabilitacyjnego do prowadzenia
rehabilitacji,
- posłu\
yć się dokumentacją dotyczącą obsługi sprzętu
rehabilitacyjnego oraz udzielić niezbędnych wyjaśnień pacjentowi,
- obsłu\
yć sprzęt rehabilitacyjny zgodnie z jego przeznaczeniem oraz
zaleceniami producenta,
- zastosować sprzęt rehabilitacyjny zgodnie ze zleceniem lekarskim,
- przewidzieć zagro\
enia związane ze stosowaniem sprzętu
rehabilitacyjnego,
- zapoznać pacjenta ze sposobem u\
ytkowania sprzętu
rehabilitacyjnego,
- zadbać o bezpieczeństwo pacjenta w czasie posługiwania się
sprzętem rehabilitacyjnym.
2. Materiał nauczania
Rodzaje sprzętu rehabilitacyjnego.
Ocena stanu technicznego sprzętu rehabilitacyjnego.
Zasady stosowania sprzętu rehabilitacyjnego.
Zasady doboru sprzętu rehabilitacyjnego.
Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące przy stosowaniu
sprzętu rehabilitacyjnego.
Zasady przyznawania pacjentowi sprzętu rehabilitacyjnego.
3. Ćwiczenia
" Identyfikowanie ró\
nego rodzaju sprzętu rehabilitacyjnego.
" Analizowanie instrukcji obsługi sprzętu rehabilitacyjnego.
" Stosowanie przedmiotów ortopedycznych i urządzeń zastępczych
uzupełniających utracone narządy lub funkcje organizmu.
" Stosowanie pomocniczych środków usprawniających.
" Obsługiwanie urządzeń rehabilitacyjnych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
4. Środki dydaktyczne
Sprzęt rehabilitacyjny.
Instrukcje obsługi sprzętu rehabilitacyjnego.
Film dydaktyczny -  Obsługa sprzętu rehabilitacyjnego .
Katalogi sprzętu rehabilitacyjnego.
Dokumentacja medyczna - zlecenia lekarskie.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące
zasad u\
ytkowania sprzętu rehabilitacyjnego stosowanego w zabiegach
rehabilitacyjnych. Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu
kształtowanie umiejętności posługiwania się sprzętem rehabilitacyjnym
oraz pomagania osobom niepełnosprawnym w korzystaniu z ró\
nych
urządzeń ułatwiających samoobsługę i zapewniających im
bezpieczeństwo.
Program powinien być realizowany w korelacji z modułem
322.[15].O2.
Zajęcia powinny być prowadzone z zastosowaniem metody pokazu
z objaśnieniem oraz ćwiczeń praktycznych.
Podczas realizacji programu szczególną uwagę nale\
y zwrócić na
bezpieczeństwo pacjenta podczas korzystania ze sprzętu
rehabilitacyjnego, przygotowanie pacjenta do wykonywanych zabiegów
oraz przestrzeganie praw pacjenta.
Ćwiczenia zamieszczone w programie jednostki modułowej stanowią
propozycję, którą mo\
na wykorzystać w procesie kształcenia. Nauczyciel
mo\
e zaplanować inne ćwiczenia o zró\
nicowanym stopniu trudności,
dostosowując ich zakres i poziom do potrzeb edukacyjnych uczniów oraz
wyposa\
enia pracowni dydaktycznej.
Ćwiczenia powinny odbywać się w odpowiednio wyposa\
onej
pracowni dydaktycznej oraz w oddziale rehabilitacyjnym zakładu opieki
zdrowotnej.
Ćwiczenia praktyczne powinny być prowadzone w grupach do
15 osób, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły. Ka\
dy uczeń powinien
samodzielnie wykonać ćwiczenia zaplanowane w programie jednostki
modułowej, pod kierunkiem nauczyciela.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia nale\
y
dokonywać systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
Kryteria oceniania powinny uwzględniać szczegółowe cele kształcenia
zaplanowane w programie jednostki modułowej.
Osiągnięcia uczniów mo\
na oceniać na podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów praktycznych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwracać uwagę na:
- korzystanie z ró\
nych z
ródeł informacji,
- korzystanie z instrukcji obsługi urządzeń rehabilitacyjnych,
- dobór sprzętu do rodzaju niepełnosprawności,
- współpracę w zespole rehabilitacyjnym.
W ocenie końcowej osiągnięć ucznia nale\
y uwzględnić poziom
wykonania ćwiczeń oraz wyniki wszystkich metod sprawdzania
stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
Jednostka modułowa 322[15].Z1.03
Stosowanie zabiegów kinezyterapeutycznych
i fizykoterapeutycznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić rolę kinezyterapii i fizykoterapii w procesie kompleksowej
rehabilitacji,
- wyjaśnić znaczenie kinezyterapii w profilaktyce, leczeniu i rehabilitacji,
- określić zastosowanie naturalnych i sztucznych czynników fizykalnych
w fizykoterapii,
- przygotować pacjenta do ćwiczeń usprawniających,
- zastosować ćwiczenia mające na celu usprawnianie ruchowe
pacjenta, pod kontrolą lekarza lub fizjoterapeuty,
- posłu\
yć się aparaturą stosowaną w fizykoterapii oraz urządzeniami
do kinezyterapii,
- przewidzieć skutki oddziaływania aparatury stosowanej w fizykoterapii
oraz sprzętu ortopedycznego,
- podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej,
- skorzystać z literatury zawodowej i innych z
ródeł informacji.
2. Materiał nauczania
Podstawy kinezyterapii.
Metody kinezyterapii.
Fizykoterapia i patologia wysiłku i bezczynności.
Metody leczenia fizykalnego.
Rola fizykoterapii w leczeniu chorób narządu ruchu.
Zabiegi kinezyterapeutyczne stosowane w wybranych działach
medycyny.
Zabiegi fizykoterapeutyczne w wybranych działach medycyny.
Skutki oddziaływania najczęściej stosowanych aparatów w fizykoterapii.
Współpraca z zespołem terapeutycznym.
3. Ćwiczenia
" Rozpoznawanie mechanizmów działania aparatury stosowanej
w fizykoterapii na organizm człowieka.
" Charakteryzowanie określonych metod wodolecznictwa.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
" Wykonywanie ćwiczeń usprawniających pod kontrolą fizjoterapeuty.
" Wykonywanie zabiegów fizykoterapeutycznych pod kontrolą
fizjoterapeuty.
4. Środki dydaktyczne
Tabele wydolności fizycznej.
Wyposa\
enie gabinetu usprawnienia leczniczego, fizykoterapii,
balneoterapii.
Materace, maty.
Aparaty do mierzenia ciśnienia tętniczego krwi.
Cykloergometr, kątomierz i centymetr.
Foliogramy i przez
rocza.
Filmy dydaktyczne na temat stosowania kinezyterapii w leczeniu
i profilaktyce.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Podstawowym celem realizacji programu jednostki modułowej jest
zapoznanie uczniów z kompetencjami terapeuty zajęciowego w zakresie
kinezyterapii i fizykoterapii. Uczeń nie powinien u\
ytkować aparatury
fizykoterapeutycznej, a jedynie poznać jej działanie i wpływ na organizm
człowieka.
Osiągnięcie zało\
onych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie metod
nauczania, takich jak: wykład informacyjny i konwersatoryjny, dyskusja
dydaktyczna, pokaz z objaśnieniem oraz ćwiczenia.
Podczas ćwiczeń nale\
y w szczególności zwrócić uwagę na
podstawowe techniki stosowane w kinezyterapii. Ćwiczenia powinny być
prowadzone w pracowni kinezyterapii i fizykoterapii, w warunkach nisko
symulowanych oraz w gabinetach fizykoterapii lub oddziałach
rehabilitacji. Wszystkie ćwiczenia z pacjentem powinny być wykonywane
indywidualnie pod kontrolą fizjoterapeuty. Podczas wykonywania
ćwiczeń nale\
y przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
oraz procedur obowiązujących oddziałach rehabilitacji.
W procesie nauczania nale\
y kształtować następujące postawy:
otwartość i \
yczliwość wobec pacjenta, akceptacja pacjenta
z niepełnosprawnością, odpowiedzialność za jakość kontaktów
z pacjentami i zrozumienie potrzeby motywowania ich do aktywnego
udziału w kinezyterapii i fizykoterapii.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
71
Kryteria oceniania powinny uwzględniać w szczególności:
- umiejętność stosowania metod usprawnienia ruchowego,
- umiejętność rozpoznawania aparatury stosowanej w fizykoterapii,
urządzeń do kinezyterapii i sprzętu rehabilitacyjnego,
- umiejętność współpracy z lekarzem i fizjoterapeutą,
- posługiwanie się terminologią specjalistyczną.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia.
Osiągnięcia uczniów proponuje się oceniać na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów nale\
y uwzględnić
przygotowanie merytoryczne, aktywność na zajęciach, współpracę
w zespole oraz wykonanie ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
72
Jednostka modułowa 322[15].Z1.04
Stosowanie metod usprawniania pacjenta
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić cele i zadania terapii zajęciowej w procesie rehabilitacji osób
niepełnosprawnych,
- skorelować działania terapeutyczne z działaniami rehabilitacyjnymi,
- zmotywować osoby niepełnosprawne do posługiwania się sprzętem
ułatwiającym codzienne \
ycie,
- zaprojektować pomoce ułatwiające stosowanie metod usprawniania
pacjentów,
- zaadaptować stanowiska pracy do mo\
liwości i rodzaju dysfunkcji
pacjenta,
- dobrać pomoce potrzebne do prowadzenia ćwiczeń usprawniających,
- dobrać ćwiczenia mające na celu usprawnianie pacjenta,
- udzielić pacjentowi instrukta\
u dotyczącego posługiwania się
sprzętem ułatwiającym wykonywanie czynności dnia codziennego,
- zastosować sprzęt ułatwiający osobie niepełnosprawnej wykonywanie
czynności codziennego \
ycia,
- przeprowadzić zajęcia usprawniające z zakresu wykonywania
czynności \
ycia codziennego,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
prowadzenia ćwiczeń usprawniających.
2. Materiał nauczania
Terapia zajęciowa jako kontynuacja leczenia fizykoterapeutycznego,
oraz kinezyterapeutycznego.
Komunikacja z osobą niepełnosprawną.
Rola usprawniania fizycznego w przypadku choroby przewlekłej.
Sprzęt ułatwiający \
ycie osoby niepełnosprawnej.
Metody adaptacji stanowisk pracy do ró\
nych dysfunkcji.
Zasady pracy z osobą niepełnosprawną.
Scenariusze zajęć usprawniających.
3. Ćwiczenia
" Prowadzenie instrukta\
u posługiwania się sprzętem ułatwiającym
wykonywanie czynności dnia codziennego.
" Dobieranie pomocy potrzebnych do prowadzenia terapii zajęciowej.
" Projektowanie pomocy wykorzystywanych podczas stosowania
ró\
nych metod i technik terapii zajęciowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
73
" Przystosowywanie stanowiska pracy do rodzaju dysfunkcji pacjenta.
" Usprawnianie pacjenta w ró\
nych rodzajach niepełnosprawności.
" Opracowywanie scenariusza zajęć usprawniających.
4. Środki dydaktyczne
Scenariusz zajęć usprawniających.
Filmy dydaktyczne dotyczące metod usprawniania.
Sprzęt i aparatura do usprawniania.
Pomoce ułatwiające \
ycie w dysfunkcji narządu ruchu.
Dokumentacja medyczna.
Materiały do terapii zajęciowej.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące
usprawniania pacjenta w ró\
nych przypadkach choroby przewlekłej oraz
w niepełnosprawności.
Realizując program nale\
y kształtować umiejętności posługiwania się
sprzętem ułatwiającym wykonywanie czynności \
ycia codziennego,
przystosowywania stanowisk pracy do mo\
liwości osób
niepełnosprawnych oraz prowadzenia ćwiczeń fizycznych
usprawniających osoby niepełnosprawne psychoruchowo, rozwijających
ich zaradność osobistą i pobudzających aktywność społeczną.
Osiągnięcie zamierzonych celów umo\
liwi stosowanie następujących
metod dydaktycznych: wykładu konwersatoryjnego, metody przypadków,
metody sytuacyjnej oraz ćwiczeń praktycznych.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupie do 15 osób,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły, w odpowiednio wyposa\
onej
pracowni dydaktycznej oraz w placówkach ochrony zdrowia
prowadzących rehabilitację pacjenta. Proces kształcenia nale\
y tak
zorganizować, aby przygotować ucznia do samodzielnego wykonywania
zabiegów usprawniających oraz współuczestniczenia i asystowania
w działaniach rehabilitacyjnych prowadzonych przez specjalistów.
W procesie nauczania nale\
y kształtować postawy:
odpowiedzialności, wra\
liwości na potrzeby i problemy podopiecznych,
gotowości do udzielania im pomocy i wsparcia oraz poszanowania
godności osobistej.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych słuchaczy powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. W ocenie poziomu
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
74
wiedzy i umiejętności nale\
y uwzględniać stopień opanowania treści
programowych, systematyczny i aktywny udział w zajęciach, umiejętność
samodzielnego myślenia i stosowania wiedzy w praktyce.
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane
przy pomocy:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji pracy uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- projektowanie pomocy ułatwiających usprawnianie pacjentów,
- przystosowywanie stanowiska pracy do mo\
liwości i rodzaju
dysfunkcji pacjenta,
- dobieranie pomocy do prowadzenia ćwiczeń usprawniających.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
75
Jednostka modułowa 322[15].Z1.05
Posługiwanie się językiem obcym zawodowym
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- przeprowadzić konwersację na temat rehabilitacji niepełnosprawnego,
- przeprowadzić rozmowę telefoniczną w języku angielskim,
- posłu\
yć się słownikiem angielsko-polskim i polsko-angielskim oraz
podręcznymi słownikami elektronicznymi,
- przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć angielskie teksty
z zakresu ochrony zdrowia i pomocy społecznej,
- przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć anglojęzyczne instrukcje
obsługi urządzeń rehabilitacyjnych, komunikacji i łączności,
- sporządzić w języku angielskim ofertę usługi terapeutycznej,
- posłu\
yć się katalogami sprzętu rehabilitacyjnego,
- odczytać plany zajęć terapeutycznych i rehabilitacyjnych w języku
angielskim,
- zastosować programy komputerowe i aplikacje zaprogramowane
w języku angielskim,
- przeczytać ze zrozumieniem i przetłumaczyć anglojęzyczną
korespondencję otrzymaną w poczcie elektronicznej i faksem,
- skorzystać z anglojęzycznej literatury zawodowej.
2. Materiał nauczania
Kontakty interpersonalne.
Ochrona zdrowia, rehabilitacja niepełnosprawnych.
Organizacja pomocy społecznej.
Instrukcje obsługi sprzętu rehabilitacyjnego.
Praca z komputerem i Internetem.
3. Ćwiczenia
" Przygotowywanie oferty usług w zakresie terapii zajęciowej.
" Oglądanie i komentowanie filmów video o angielskich instytucjach
opieki i rehabilitacji osób niepełnosprawnych.
" Sporządzanie tekstów w języku angielskim o tematyce zawodowej.
" Charakteryzowanie zawodu terapeuty zajęciowego i czynności
zawodowych w języku angielskim.
" Tłumaczenie instrukcji obsługi sprzętu rehabilitacyjnego stosowanego
w terapii zajęciowej.
" Przeprowadzanie testów sprawdzających umiejętności językowe.
" Wykonywanie ćwiczeń ortograficznych i gramatycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
76
4. Środki dydaktyczne
Wybrane anglojęzyczne programy komputerowe.
Komputerowe pakiety multimedialne do nauki języków obcych.
Komputerowe słowniki angielsko-polskie i polsko-angielskie, medyczne,
informatyczne, ogólne.
Nagrania tekstów z zakresu języka angielskiego na kasetach video.
Filmy obrazujące system opieki nad osobami niepełnosprawnymi na
kasetach video, płytach CD.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu nauczania jednostki Język angielski
zawodowy jest doskonalenie sprawności mówienia i pisania oraz
czytania i rozumienia ze słuchu tekstów o tematyce zawodowej.
Realizację programu nale\
y rozpocząć od przeprowadzenia diagnozy
umiejętności językowych ucznia i na jej podstawie zaplanować metody
nauczania-uczenia się oraz organizację zajęć edukacyjnych.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
efektywnych metod nauczania, takich jak: metoda przypadków,
inscenizacji, gry dydaktyczne oraz ćwiczenia indywidualne i w małych
grupach.
Podczas realizacji programu nauczania nale\
y zwracać uwagę na
kształtowanie umiejętności korzystania z anglojęzycznych z
ródeł
informacji, prowadzenia rozmów słu\
bowych, czytania i tłumaczenia
tekstów o tematyce zawodowej.
Nauczyciel powinien motywować uczniów do rozwijania
zainteresowań językowych, wskazywać im ró\
ne z
ródła wzbogacenia
wiedzy i zwiększenia samodzielności w posługiwaniu się językiem
angielskim zawodowym.
Zajęcia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób
w pomieszczeniu dydaktycznym wyposa\
onym w urządzenia
audiowizualne.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Przedmiotem oceny powinna być aktywność uczniów podczas zajęć,
umiejętność współpracy w grupie, umiejętność posługiwania się
terminologią medyczną w języku angielskim.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
77
Proces oceniania powinien obejmować:
- diagnozę poziomu sprawności językowych ucznia przed
przystąpieniem do realizacji programu,
- sprawdzanie postępów w nabywaniu sprawności językowych przez
uczniów w trakcie realizacji programu oraz rozpoznawanie trudności
w osiągnięciu celów kształcenia,
- sprawdzanie wiadomości i umiejętności po zrealizowaniu programu.
Ocenianie osiągnięć szkolnych uczniów powinno odbywać się na
podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych z zadaniami otwartymi (z luką, krótkiej
odpowiedzi) lub zamkniętymi wielokrotnego wyboru, dotyczącymi
słownictwa zawodowego,
- ukierunkowanej obserwacji pracy ucznia w czasie wykonywania
ćwiczeń.
W czasie obserwacji zwracamy uwagę na:
- prowadzenie dialogu z innymi uczniami i z nauczycielem,
- zadawanie pytań,
- formułowanie opinii w języku angielskim.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględniać wyniki wszystkich metod
sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
78
Moduł 322[15].Z2
Indywidualna i grupowa terapia zajęciowa
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- projektować i organizować pracę w pracowni i w warsztatach terapii
zajęciowej,
- prowadzić i nadzorować pracę w pracowni i warsztatach terapii
zajęciowej,
- rozpoznawać stan podopiecznego na podstawie analizy dokumentacji
i innych z
ródeł wiedzy o podopiecznym,
- dbać o bezpieczeństwo podopiecznych i własne,
- prowadzić zajęcia z zakresu terapii indywidualnej i grupowej,
- wykonywać prace plastyczno-techniczne,
- prowadzić dokumentację dotyczącą podopiecznego,
- opracowywać diagnozę terapeutyczną,
- dobierać metody i techniki terapii zajęciowej w zale\
ności od potrzeb
i mo\
liwości podopiecznego,
- opracowywać projekty i harmonogramy indywidualnych i grupowych
zajęć terapeutycznych,
- motywować podopiecznych do aktywnego uczestnictwa w zajęciach
terapeutycznych,
- komunikować się z podopiecznym,
- uczestniczyć w tworzeniu systemu wsparcia społecznego,
- tworzyć przyjazny klimat i atmosferę pracy podopiecznym w czasie
terapii zajęciowej,
- wystrzegać się błędów jatrogennych,
- oceniać skuteczność działań terapeutycznych,
- dokumentować działania w zakresie terapii indywidualnej i grupowej.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Nazwa jednostki modułowej liczba godzin
modułowej na realizację
322[15].Z2.01 Planowanie rodzajów działań terapeutycznych 44
322[15].Z2.02 Organizowanie pracy w pracowni terapii zajęciowej 100
322[15].Z2.03 Wykonywanie prac plastyczno-technicznych 210
322[15].Z2.04 Opracowywanie diagnozy terapeutycznej 62
Projektowanie indywidualnej i grupowej terapii
322[15].Z2.05 110
zajęciowej
Prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii
322[15].Z2.06 174
zajęciowej
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
79
Ocenianie i dokumentowanie działań
322[15].Z2.07 36
terapeutycznych
Razem 736
3. Schemat układu jednostek modułowych
322[15].Z2
Indywidualna i grupowa
terapia zajęciowa
322[15].Z2.01 322[15].Z2.02
Planowanie rodzajów działań Organizowanie pracy
terapeutycznych w pracowni terapii zajęciowej
322[15].Z2.03
Wykonywanie prac
plastyczno-technicznych
322[15].Z2.04
Opracowywanie diagnozy
terapeutycznej
322[15].Z2.05
Projektowanie indywidualnej
i grupowej terapii zajęciowej
322[15].Z2.06
Prowadzenie indywidualnej
i grupowej terapii zajęciowej
322[15].Z2.07
Ocenianie i dokumentowanie
działań terapeutycznych
4. Literatura
Bogdanowicz m., Kisiel B. Przasnysk M.: Metoda Weroniki Sherborne
w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka. WSiP, Warszawa 1998
Borecka I.: Biblioterapia - skrypt dla studentów. WWSZ w Wałbrzychu,
Wałbrzych 2001
Braunem A. i F.: Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu
umysłowym. WSiP, Warszawa 1995
Franczyk A., Krajeńska K.: Program psychostymulacji dzieci w wieku
przedszkolnym z deficytami i zaburzeniami rozwoju. Oficyna wydawnicza
Impuls, Kraków 2003
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
80
Falicki Z.: Zespoły psychopatologiczne w medycynie. Stan psychiczny
chorego somatycznie. PZWL, Warszawa 1984
Kadusan H., Schaefer Ch.: Techniki terapeutyczne. Zabawa
w psychoterapii. GWP, Gdańsk 2002
Kamiński A.: Funkcje pedagogiki społecznej. PWN, Warszawa 1982
Konieczna E. J.: Arteterapia w teorii i praktyce. Impuls, Kraków 2003
Larkowa H.: Człowiek niepełnosprawny. PWN, Warszawa 1987
Mika S.: Psychologia społeczna. PWN, Warszawa 1984
Milanowska K.: Terapia zajęciowa. PZWL, Warszawa 1986
Milanowska K.: Techniki terapii zajęciowej. PZWL, Warszawa 1987
Murray J. E.: Motywacje i uczucia. PWN, Warszawa 1984
Oster G.D., Goud P.: Rysunek w psychoterapii. GWP, Gdańsk 2002
Pileccy S.J.: Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obni\
onej
sprawności umysłowej. Wydawnictwo Naukowe Akademii
Pedagogicznej, Kraków 2003
Siek S.: Osobowość. ATK, Warszawa 1982
Sokołowska M.: Socjologia medycyny. PZWL, Warszawa 1986
Szulc W.: Sztuka i terapia. CMDNŚSzM, Warszawa 1993
Szmatka J.: Małe struktury społeczne. PWN, Warszawa 1989
Wykaz literatury nale\
y aktualizować w miarę ukazywania się nowych
pozycji wydawniczych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
81
Jednostka modułowa 322[15]. Z2.01
Planowanie rodzajów działań terapeutycznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- posłu\
yć się terminologią z zakresu terapii zajęciowej,
- określić cele i zadania terapii zajęciowej w procesie usprawniania
podopiecznych,
- dokonać klasyfikacji terapii zajęciowej,
- scharakteryzować poszczególne rodzaje terapii zajęciowej,
- scharakteryzować metody i techniki stosowane w terapii zajęciowej,
- określić zadania terapeuty zajęciowego w warsztatach terapii
zajęciowej, domu pomocy społecznej oraz w oddziale szpitalnym,
- podjąć współpracę z członkami zespołu terapeutycznego w zakresie
fizycznego, psychicznego, społecznego i zawodowego usprawniania
podopiecznego,
- zebrać informacje o pacjencie,
- zaplanować terapię zajęciową dla pacjentów z uwzględnieniem
stopnia niepełnosprawności oraz chorób internistycznych,
chirurgicznych, ortopedycznych, neurologicznych, psychicznych,
ginekologicznych, onkologicznych, pediatrycznych, narządu ruchu,
- dobrać metody i techniki terapii zajęciowej,
- dobrać materiały i narzędzia do ćwiczeń plastyczno-technicznych,
- opracować scenariusz zajęć plastyczno-technicznych,
- skorzystać z poradników, programów instrukta\
owych, literatury
zawodowej oraz innych z
ródeł informacji.
2. Materiał nauczania
Cele i etapy terapii zajęciowej.
Klasyfikacja terapii zajęciowej.
Rodzaje, metody i techniki terapii zajęciowej.
Zasady współpracy w zespole terapeutycznym.
Plany terapii zajęciowej dostosowane do stopnia niepełnosprawności
intelektualnej oraz chorób internistycznych, chirurgicznych,
ortopedycznych, neurologicznych, psychicznych, ginekologicznych,
onkologicznych, pediatrycznych, narządów ruchu.
Materiały i narzędzia do ćwiczeń plastyczno-technicznych.
Scenariusze zajęć plastyczno-technicznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
82
3. Ćwiczenia
" Analizowanie celów terapii zajęciowej w procesie usprawnienia
pacjenta.
" Formułowanie celów terapeutycznych dostosowanych do
indywidualnych potrzeb i mo\
liwości podopiecznego.
" Dobieranie rodzaju, metody i techniki terapii zajęciowej do stopnia
niepełnosprawności podopiecznego, stanu zdrowia podopiecznych.
" Opracowywanie planów treningów usprawniających.
" Planowanie i realizacja spotkania o charakterze socjoterapeutycznym.
" Projektowanie treningów usprawniających.
4. Środki dydaktyczne
Opisy przypadków.
Foliogramy dotyczące klasyfikacji form, rodzajów, metod i technik terapii
zajęciowej.
Materiały i narzędzia do ćwiczeń plastyczno-technicznych.
Filmy dydaktyczne dotyczące stosowania metod i technik terapii
zajęciowej.
Teksty relaksacyjne.
Czasopisma tematyczne i literatura zawodowa.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizacja programu nauczania jednostki modułowej ma na celu
zapoznanie ucznia z ró\
nymi rodzajami, metodami i technikami terapii
zajęciowej stosowanymi w procesie leczenia i rehabilitacji chorych
oraz niepełnosprawnych.
Realizując program szczególną uwagę nale\
y zwrócić na
kształtowanie umiejętności rozró\
niania rodzajów, metod i technik
terapii zajęciowej, dobierania metody do rodzaju, a techniki do metody
terapii oraz określania roli terapeuty w zespole diagnostyczno-
terapeutycznym.
Osiągnięcie zało\
onych celów umo\
liwi stosowanie aktywizujących
metod nauczania: metody przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz
ćwiczeń.
Zamieszczone w programie ćwiczenia stanowią propozycję do
wykorzystania przez nauczyciela. W zale\
ności od zaanga\
owania
uczniów nauczyciel mo\
e zaplanować trudniejsze zadania.
Wykonywanie ćwiczeń ułatwi uczniowi przyswojenie treści
teoretycznych, wdro\
y do samodzielnego, twórczego myślenia,
przygotuje do realizacji zadań terapeuty zajęciowego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
83
Ćwiczenia powinny być prowadzone w grupach do 15 osób,
z podziałem na 2-3 osobowe zespoły, w pracowni arteterapii i ergoterapii
oraz umiejętności społecznych.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale\
y wdra\
ać
uczniów do samodzielnej pracy, samokształcenia kierowanego poprzez
zachęcanie do korzystania z literatury zawodowej, zasobów Internetu
oraz czasopism zawodowych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne sprawdzanie i ocenienie umo\
liwi nauczycielowi
rozpoznanie problemów występujących w procesie nauczania
i zaplanowanie procesu kształcenia, z uwzględnieniem indywidualnych
potrzeb edukacyjnych ucznia.
Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów w formie ustnej nale\
y
oceniać umiejętności operowania zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na
merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć
zawodowych oraz poprawność wnioskowania.
Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności ucznia w czasie wykonywania ćwiczeń.
W czasie obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- aktywność uczniów podczas zajęć,
- posługiwanie się terminologią dotyczącą terapii zajęciowej,
- rozró\
nianie rodzajów, metod i technik terapii zajęciowej,
- umiejętność współpracy w grupie,
- prezentowanie wyników pracy grupy.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
84
Jednostka modułowa 32215].Z2.02
Organizowanie pracy w pracowni terapii zajęciowej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- zaprojektować wyposa\
enie pracowni terapii zajęciowej,
- dobrać sprzęt i materiały do prowadzenia terapii zajęciowej,
- zadbać o estetyczny wygląd pracowni i bezpieczeństwo pracy
uczestników zajęć,
- opracować regulamin pracy w pracowni terapii zajęciowej,
- zorganizować pracę w pracowni umiejętności społecznych,
- zorganizować pracę w pracowni higieny osobistej i gospodarstwa
domowego,
- wykonać czynności związane z utrzymaniem higieny osobistej,
- zorganizować pracę w pracowni kroju i szycia,
- zorganizować pracę w pracowni rękodzieła,
- wykonać prace krawieckie,
- zorganizować pracę w pracowni kulinarnej,
- przygotować posiłki według ustalonego jadłospisu,
- zorganizować pracę w pracowni organizacji wolnego czasu,
- zorganizować pracę w pracowni artterapii,
- zorganizować pracę w pracowni komputerowej,
- zorganizować pracę w pracowni introligatorskiej,
- zorganizować pracę w pracowni wyrobów z drewna,
- zorganizować pracę w pracowni wyrobów z metalu oraz ze skóry,
- zorganizować pracę w pracowni wikliniarskiej,
- zorganizować pracę w pracowni ceramicznej,
- zapewnić warunki do sprawnego prowadzenia zajęć w pracowni
terapii zajęciowej,
- opracować harmonogram zajęć w pracowni terapii zajęciowej,
- opracować plan aktywizacji zawodowej osoby niepełnosprawnej,
- wypełnić dokumentację prowadzoną w pracowni terapii zajęciowej,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
prowadzenia zajęć w pracowni terapii zajęciowej.
2. Materiał nauczania
Zadania pracowni terapii zajęciowej.
Zasady organizacji i funkcjonowania pracowni terapii zajęciowej.
Wyposa\
enie pracowni terapii zajęciowej.
Planowanie pracy w pracowni terapii zajęciowej.
Organizacja pracy w poszczególnych pracowniach terapii zajęciowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
85
Umiejętności społeczne terapeuty zajęciowego.
Higiena osobista i gospodarstwa domowego.
Zasady kroju i szycia.
Szycie ręczne i maszynowe.
Zasady racjonalnego przygotowywania posiłków.
Diety stosowane w ró\
nych schorzeniach.
Organizacja czasu wolnego podopiecznych.
Metody i techniki artterapii.
Technika komputerowa w terapii zajęciowej.
Introligatorstwo.
Wyroby z drewna.
Wyroby z metalu i ze skóry.
Wikliniarstwo.
Wyroby ceramiczne.
Aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych.
Dokumentacja pracy pracowni terapii zajęciowej.
Bezpieczeństwo i higiena pracy w pracowni terapii zajęciowej.
3. Ćwiczenia
" Projektowanie wyposa\
enia pracowni terapii zajęciowej: umiejętności
społecznych, higieny osobistej i gospodarstwa domowego, kroju
i szycia, rękodzieła, kulinarnej, organizacji wolnego czasu, artterapii,
komputerowej, introligatorskiej, wyrobów z drewna, z metalu oraz ze
skóry, wikliniarskiej i ceramicznej.
" Dobieranie narzędzi i materiałów do prowadzenia terapii zajęciowej.
" Opracowywanie regulaminów pracowni.
" Planowanie harmonogramu zajęć w pracowni terapii zajęciowej.
" Opracowywanie rocznego planu zajęć w pracowni terapii zajęciowej.
" Wytwarzanie przedmiotów z ró\
nych materiałów.
" Planowanie wystawy prac wytworzonych w pracowni terapii
zajęciowej.
4. Środki dydaktyczne
Schemat struktury organizacyjnej pracowni terapii zajęciowej.
Sprzęt przystosowany dla osób niepełnosprawnych.
Wyposa\
enie pracowni kroju i szycia.
Wyposa\
enie pracowni rękodzieła.
Wyposa\
enie pracowni kulinarnej.
Wyposa\
enie pracowni organizacji wolnego czasu.
Wyposa\
enie pracowni artterapii.
Wyposa\
enie pracowni komputerowej.
Wyposa\
enie pracowni introligatorskiej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
86
Wyposa\
enie pracowni wyrobów z drewna.
Wyposa\
enie pracowni wyrobów z metalu oraz ze skóry.
Wyposa\
enie pracowni wikliniarskiej.
Wyposa\
enie pracowni ceramicznej.
Regulamin pracowni terapii zajęciowej.
Harmonogram zajęć w pracowni.
Dokumentacja pracowni terapii zajęciowej.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie
ucznia do planowania wyposa\
enia pracowni i wykonywania prac
oraz przedmiotów przy u\
yciu ró\
nych narzędzi i materiałów.
W pracowniach terapii zajęciowej uczeń powinien nabyć wiedzę
i umiejętności, które wykorzysta podczas prowadzenia terapii zajęciowej
z osobami niepełnosprawnymi oraz chorymi.
Osiągnięcie zaplanowanych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody
przypadków, metody projektów, pokazu z objaśnieniem oraz ćwiczeń.
Szczególnie zalecana jest metoda projektów, która pozwala na
kształtowanie umiejętności planowania, korzystania z ró\
nych z
ródeł
informacji, stosowania nabytej wiedzy w praktyce, rozwiązywania
problemów, podejmowania decyzji. Tematyka projektów mo\
e dotyczyć
sporządzania projektów wyposa\
enia pracowni oraz opracowywania
regulaminów pracowni terapii zajęciowej.
Zajęcia powinny być prowadzone w pracowniach arteterapii
i ergoterapii, w grupie do 15 osób, z podziałem na 2-3 osobowe zespoły.
Zamieszczone w programie ćwiczenia stanowią propozycję, którą
nauczyciel mo\
e wykorzystać w czasie zajęć lub opracować inne
ćwiczenia wspomagające realizację programu jednostki modułowej.
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń nauczyciel powinien
zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska obowiązującymi na
określonym stanowisku pracy.
Zaleca się organizowanie wycieczek dydaktycznych do placówek
prowadzących terapię zajęciową, w celu zapoznania uczniów
z wyposa\
eniem i organizacją pracy w pracowniach terapii zajęciowej.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale\
y wdra\
ać
uczniów do samodzielnej pracy, studiowania literatury i czasopism
zawodowych oraz korzystania z zasobów Internetu. Wskazane jest
równie\
kształtowanie, takich cech jak: uczciwość, odpowiedzialność,
dokładność oraz umiejętność pracy w zespole.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
87
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz
zakres opanowania przez uczniów umiejętności wynikających ze
szczegółowych celów kształcenia.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia.
Ocenianie osiągnięć ucznia mo\
e odbywać się na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń,
- wykonanych projektów.
W procesie oceniania nale\
y zwracać uwagę na:
- posługiwanie się terminologią zawodową,
- organizację pracy w pracowni terapii zajęciowej,
- projektowanie wyposa\
enia pracowni,
- dobieranie materiałów i narzędzi do wykonania ró\
nych przedmiotów,
- prezentację wytworów na forum grupy.
Podczas sprawdzania i oceniania projektów proponuje się zwrócić
uwagę na:
- trafność koncepcji projektu,
- dobór materiałów z
ródłowych,
- plan projektu,
- podział zadań oraz stopień zaanga\
owania się uczestników
w realizację projektu,
- stopień realizacji zamierzonych celów,
- wykonanie projektu,
- prezentację projektu.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów nale\
y równie\
uwzględnić
przygotowanie merytoryczne, aktywność na zajęciach, współpracę
w zespole oraz wykonanie ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
88
Jednostka modułowa 322[15].Z2.03
Wykonywanie prac plastyczno - technicznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- nawiązać kontakt z podopiecznym w czasie wykonywania prac
plastyczno-technicznych,
- zapewnić klimat i atmosferę do twórczej pracy w grupie
podopiecznych,
- zmotywować podopiecznego do udziału w zajęciach,
- wyjaśnić podopiecznemu zasady planowania i wykonywania prac
plastyczno-technicznych,
- dostosować rodzaj wykonywanych prac plastyczno-technicznych do
potrzeb, mo\
liwości, umiejętności i sprawności podopiecznego,
- dobrać materiał i narzędzia do rodzaju wykonywanych prac
plastyczno-technicznych,
- zorganizować stanowisko do wykonywania prac plastyczno-
technicznych zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- zastosować ró\
ne techniki wykonywania prac plastycznych,
- zachęcić podopiecznego do własnej kreatywności,
- rozwinąć wyobraz
nię twórczą u podopiecznego,
- zapewnić nadzór nad wykonywaniem prac plastyczno-technicznych
przez podopiecznego,
- podjąć współpracę z podopiecznym podczas wykonywania zadania,
- złagodzić lęki, poczucie zagro\
enia i uprzedzenia występujące
u podopiecznego,
- wykonać prace plastyczno-techniczne,
- podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym.
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej w trakcie wykonywania prac plastyczno-
technicznych.
2. Materiał nauczania
Planowanie i organizacja prac plastyczno-technicznych.
Metodyka i zasady wykonywania prac plastyczno-technicznych.
Podstawy ergonomii.
Prace wykonywane z drewna, metalu oraz skóry - dobór materiałów
i narzędzi oraz technik.
Metody i techniki wykonywania rękodzieła artystycznego i u\
ytkowego.
Prace plastyczne - dobór materiałów i narzędzi oraz technik.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
89
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona przeciwpo\
arowa w trakcie
wykonywania prac plastyczno-technicznych.
3. Ćwiczenia
" Planowanie prac plastyczno-technicznych.
" Motywowanie podopiecznego do wykonywania prac plastyczno-
technicznych.
" Dobieranie materiałów, środków i technik wykonywania prac
plastyczno-technicznych.
" Stosowanie ró\
nych sposobów wykonywania prac plastyczno-
technicznych.
" Planowanie i organizacja wernisa\
u prac plastyczno-technicznych.
4. Środki dydaktyczne
Opisy przypadków.
Opis zadań z zakresu prac plastyczno-technicznych.
Wyposa\
enie pracowni do prac plastyczno-technicznych.
Materiały i pomoce do ćwiczeń plastyczno - technicznych.
Środki ochrony indywidualnej.
Płyty, kasety z muzyką relaksacyjną.
Filmy dydaktyczne, video, CD/DVD.
Literatura - ksią\
ki, czasopisma tematyczne.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie
umiejętności wykonywania prac plastyczno-technicznych oraz
przygotowanie ucznia do prowadzenia zajęć plastyczno-technicznych,
w celu kompensowania braków i ograniczeń psychofizycznych,
wyzwalania aktywności, a tak\
e niwelowania negatywnych nawyków
u osób niepełnosprawnych.
Realizując program szczególną uwagę nale\
y zwrócić na rodzaje
i formy sztuk plastycznych oraz na wykorzystanie twórczości plastycznej
w procesie wychowania oraz rewalidacji dzieci i młodzie\
y
niepełnosprawnej.
Osiągnięcie zało\
onych celów kształcenia umo\
liwi stosowanie
aktywizujących metod nauczania: dyskusji dydaktycznej, metody
sytuacyjnej, przypadków, inscenizacji, metody projektów i ćwiczeń
praktycznych.
Ćwiczenia powinny być prowadzone w odpowiednio wyposa\
onych
szkolnych pracowniach arteterapii oraz w pracowni terapii zajęciowej
funkcjonującej w placówce pomocy społecznej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
90
Podczas zajęć nale\
y umo\
liwić uczniom planowanie zajęć
plastycznych, z uwzględnieniem indywidualnych mo\
liwości umysłowych
i fizycznych osób niepełnosprawnych oraz projektowanie i prowadzenie
tych zajęć.
Zajęcia powinny być prowadzone w formie warsztatowej, w małych
zespołach lub indywidualnie.
Podczas zajęć nale\
y obserwować pracę uczniów, zwracając uwagę
na umiejętność nawiązywania kontaktu z osobami niepełnosprawnymi,
organizację pracy w grupie, samodzielność i spostrzegawczość oraz
prezentację prac wykonanych przez podopiecznych.
Wskazane jest spisanie kontraktu między prowadzącym
a podopiecznym w celu sprawnej organizacji zajęć. Prowadzący
powinien przestrzegać etycznych zasad pracy z grupą.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych słuchaczy
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia.
Ocenianie osiągnięć ucznia mo\
e być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych i pisemnych,
- obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,
- testów osiągnięć szkolnych,
- wykonanych projektów.
Prace projektowe powinny być oceniane na etapie planowania,
realizacji i prezentacji.
Podczas obserwacji pracy ucznia nale\
y zwrócić uwagę na:
- organizację stanowiska pracy,
- nawiązanie kontaktu z podopiecznym,
- nadzór nad wykonywaniem prac plastycznych przez podopiecznego.
Przedmiotem oceny powinny być równie\
wykonane prace
plastyczno-techniczne, aktywny udział w zajęciach, współpraca w grupie
oraz prezentowanie wyników pracy indywidualnej i grupowej.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić wyniki wszystkich metod
sprawdzania osiągnięć ucznia stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
91
Jednostka modułowa 322[15].Z2.04
Opracowywanie diagnozy terapeutycznej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- zastosować metody rozpoznawania potrzeb i problemów pacjenta,
- opracować plan obserwacji pacjenta,
- zgromadzić niezbędne, dla celów terapeutycznych informacje
o pacjencie,
- opracować kwestionariusz wywiadu z pacjentem i jego rodziną,
- porozumieć się i podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym,
- dokonać analizy wszystkich danych i sformułować konstruktywne
wnioski na temat aktualnego stanu pacjenta,
- ocenić stan zdrowia i stopień niepełnosprawności podopiecznego,
- określić znaczenie diagnozy terapeutycznej w planowaniu zajęć,
- zebrać informacje dotyczące zainteresowań, przyzwyczajeń
i nawyków pacjenta,
- rozró\
nić potrzeby i problemy pacjenta,
- sformułować aktualną diagnozę terapeutyczną z uwzględnieniem
potrzeb i problemów pacjenta,
- uniknąć błędów jatrogennych,
- skorzystać z wyników badań naukowych,
- udokumentować diagnozę terapeutyczną,
- zachować tajemnicę zawodową,
- skorzystać z literatury zawodowej i innych z
ródeł informacji.
2. Materiał nauczania
y
ródła wiedzy o pacjencie.
Metody gromadzenia danych o stanie pacjenta.
Proces rozpoznawania stanu zdrowia i niepełnosprawności pacjenta.
Ocena stanu fizycznego, psychicznego i sytuacji społecznej pacjenta
w celu opracowania diagnozy terapeutycznej.
Opracowanie diagnozy terapeutycznej.
Rodzaje dokumentacji pacjenta.
Dokumentacja pracy terapeuty zajęciowego.
Tajemnica zawodowa.
3. Ćwiczenia
" Opracowywanie kwestionariusza wywiadu i rozmowy z pacjentem,
jego rodziną oraz członkami zespołu terapeutycznego.
" Opracowywanie planu obserwacji pacjenta.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
92
" Prowadzenie obserwacji pacjenta w ró\
nych sytuacjach.
" Prowadzenie wywiadu z pacjentem.
" Analizowanie dokumentacji medycznej pacjenta.
" Dokumentowanie danych o stanie pacjenta.
" Prowadzenie dokumentacji pracy terapeuty zajęciowego.
" Analizowanie potrzeb i problemów pacjenta, na podstawie opisu
przypadków.
" Analizowanie potrzeb i problemów pacjenta w ró\
nym stanie zdrowia,
wieku, płci i rodzaju niepełnosprawności.
" Formułowanie diagnozy terapeutycznej niezbędnej do planowania
terapii zajęciowej.
" Opracowywanie arkusza diagnozy terapeutycznej.
4. Środki dydaktyczne
Druki dokumentacji pacjenta.
Kwestionariusz wywiadu, rozmowy.
Plan obserwacji.
Opisy przypadków.
Scenariusze do ćwiczeń w zakresie prowadzenia wywiadu, rozmowy,
obserwacji i analizy dokumentacji.
Schemat diagnozy terapeutycznej.
Opisy przypadków.
Arkusz diagnozy terapeutycznej.
Dokumentacja pacjenta.
Literatura zawodowa.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest przygotowanie
ucznia do formułowania celów diagnozowania, gromadzenia danych
o pacjencie i jego rodzinie, analizowania zgromadzonych danych oraz
ustalania diagnozy terapeutycznej.
Realizując program nale\
y zwrócić szczególną uwagę na: metody
zbierania danych, fazy opracowywania diagnozy oraz procedury
diagnozowania.
W procesie nauczania nale\
y kształtować postawy niezbędne
w zawodzie: przede wszystkim taktowne i subtelne podejście do
pacjenta i jego najbli\
szych, rzetelność w zbieraniu danych o pacjencie
oraz poszanowanie jego godności osobistej i przestrzeganie tajemnicy
zawodowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
93
Osiągnięcie zaplanowanych celów wymaga stosowania efektywnych
metod nauczania: metody przypadków, sytuacyjnej, metody projektów,
dyskusji dydaktycznej, metody inscenizacji, gier symulacyjnych oraz
ćwiczeń.
Ćwiczenia powinny odbywać się w grupach do15 osób, z podziałem
na 2-3 osobowe zespoły. Zajęcia powinny odbywać się w szkolnej
pracowni terapii zajęciowej oraz w placówkach ochrony zdrowia
i pomocy społecznej.
Podczas wykonywania ćwiczeń uczniowie powinni mieć mo\
liwość
analizowania dokumentacji, prowadzenia ukierunkowanej obserwacji
podopiecznego, przeprowadzenia wywiadu, formułowania wniosków
oraz opracowania diagnozy terapeutycznej.
Kształtowanie umiejętności formułowania diagnozy terapeutycznej
mo\
na prowadzić na podstawie analizy opisu przypadków oraz sytuacji z
\
ycia podopiecznych.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych słuchaczy
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia. Podczas kontroli i oceny
osiągnięć uczniów w formie ustnej nale\
y oceniać umiejętności
operowania zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na merytoryczną jakość
wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć zawodowych oraz poprawność
wnioskowania.
Ocenianie osiągnięć ucznia powinno być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów pisemnych,
- testów osiągnięć szkolnych,
- obserwacji czynności ucznia w czasie wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwracać uwagę na:
- dobieranie metod zbierania informacji o pacjencie,
- analizowanie danych,
- formułowanie wniosków na podstawie zebranych informacji,
- ocenianie stanu podopiecznego na podstawie dokumentacji,
- formułowanie diagnozy terapeutycznej.
Przedmiotem oceny powinna być równie\
postawa ucznia,
a w szczególności: rzetelność, dokładność, wra\
liwość, dzielenie się
doświadczeniami, współpraca w grupie.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
94
W końcowej ocenie osiągnięć ucznia nale\
y uwzględnić wyniki
wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
95
Jednostka modułowa 322.[15].Z2.05
Projektowanie indywidualnej i grupowej terapii
zajęciowej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku kształcenia uczeń powinien umieć:
- dobrać metody i techniki terapii zajęciowej indywidualnej i grupowej
do potrzeb, mo\
liwości i umiejętności oraz stanu zdrowia
pacjenta/podopiecznego,
- opracować plan terapii zajęciowej dla osób z chorobami narządów
ruchu, układu krą\
enia, układu oddechowego, układu nerwowego,
z chorobami psychicznymi i nowotworowymi,
- opracować plan terapii zajęciowej dla chorych dzieci i osób starszych
oraz osób z ró\
nymi rodzajami niepełnosprawności,
- podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym w opracowaniu planu
terapii zajęciowej,
- skorelować metody terapii zajęciowej z działaniami leczniczo-
rehabilitacyjnymi,
- określić etapy pracy metodą projektów w terapii zajęciowej,
- wykorzystać muzykę relaksacyjną w planowanych zajęciach
terapeutycznych,
- opracować projekt terapii zajęciowej indywidualnej i grupowej,
- opracować raport z wykonania projektu,
- opracować scenariusz zajęć terapeutycznych,
- zaprezentować wykonany projekt na forum grupy,
- zastosować prezentacje multimedialne oraz programy komputerowe
w terapii zajęciowej,
- opracować harmonogram indywidualnych działań terapeutycznych,
- opracować harmonogram grupowych działań terapeutycznych,
- zastosować zasady działania zorganizowanego,
- zorganizować stanowisko do prowadzenia terapii zajęciowej zgodnie
z wymaganiami ergonomii,
- skorzystać z literatury zawodowej i innych z
ródeł informacji.
2. Materiał nauczania
Metody pracy terapeutycznej.
Zasady dobierania metod i technik terapii indywidualnej i grupowej.
Metody pracy rewalidacyjnej.
Metoda projektów w pracy indywidualnej z podopiecznym.
Metoda projektów w pracy grupowej.
Opracowanie projektu indywidualnych zajęć terapeutycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
96
Opracowanie projektu grupowych zajęć terapeutycznych.
Ocenianie projektu indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych.
Harmonogram indywidualnych zajęć terapeutycznych.
Harmonogram grupowych zajęć terapeutycznych.
Zasady działania zorganizowanego i wymagania ergonomii.
Organizacja terapii zajęciowej.
Ergonomiczne warunki pracy.
3. Ćwiczenia
" Dobieranie metod i technik terapii zajęciowej prowadzonej
indywidualnie.
" Dobieranie metod i technik terapii zajęciowej prowadzonej w grupie.
" Analizowanie skuteczności doboru metod i technik terapii
indywidualnej i grupowej.
" Opracowywanie projektu indywidualnych zajęć terapeutycznych.
" Opracowywanie projektu grupowych zajęć terapeutycznych.
" Prezentacja projektu zajęć terapeutycznych z zastosowaniem rzutnika
multimedialnego.
" Opracowywanie harmonogramu indywidualnych zajęć
terapeutycznych.
" Opracowywanie harmonogramu grupowych zajęć terapeutycznych.
" Planowanie pracy grupowej metodą projektów.
" Opracowywanie kryteriów oceny projektu i harmonogramu zajęć
terapeutycznych.
" Korelowanie zajęć terapeutycznych z działaniami leczniczo-
rehabilitacyjnymi.
4. Środki dydaktyczne
Wyposa\
enie pracowni terapii zajęciowej i warsztatu terapii zajęciowej.
Materiały, środki i pomoce do technik terapii zajęciowej.
Filmy dydaktyczne na temat metod i technik terapii zajęciowej: filmy
video, CD/DVD
Sprzęt muzyczny.
Płyty, kasety z muzyką relaksacyjną.
Literatura: ksią\
ki, czasopisma zawodowe.
Dokumentacja: harmonogramy zajęć terapeutycznych.
Kalendarz dzienny, tygodniowy, miesięczny, roczny zajęć
terapeutycznych.
Opisy przypadków.
Techniczne środki kształcenia.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
97
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie
umiejętności doboru metod i technik terapii oraz projektowania
indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych dostosowanych do
potrzeb, stanu zdrowia oraz rodzaju niepełnosprawności podopiecznych.
Podczas realizacji programu nauczania szczególną uwagę nale\
y
zwrócić na kształtowanie umiejętności planowania i projektowania zajęć
terapeutycznych oraz prezentowania ró\
nymi metodami wykonanych
projektów.
Osiągnięcie zaplanowanych celów umo\
liwi stosowanie efektywnych
metod nauczania, takich jak: metoda dyskusji dydaktycznej, przypadków,
inscenizacji, projektów oraz ćwiczeń.
Szczególnie zaleca się stosowanie metody projektów, która umo\
liwia
kształtowanie wielu umiejętności, a przede wszystkim: formułowania
celów, planowania i organizowania pracy w grupie, korzystania
z ró\
nych z
ródeł informacji, integrowania wiedzy z ró\
nych dziedzin,
prezentacji wykonanych projektów oraz dokonywania samooceny.
Opracowane przez uczniów projekty zajęć terapeutycznych powinny być
wykorzystane podczas realizacji programu jednostki modułowej Z2.06.
Zajęcia powinny być prowadzone w odpowiednio wyposa\
onej
pracowni terapii zajęciowej oraz pracowni komputerowej, w grupie do 15
osób, z podziałem na 2-4 osobowe zespoły.
Zaproponowane w programie ćwiczenia mo\
na modyfikować
i rozszerzać w zale\
ności o potrzeb edukacyjnych uczniów. W procesie
nauczania nale\
y zwrócić uwagę na kształtowanie cech osobowości
niezbędnych do realizacji zaplanowanych zadań, jak: odpowiedzialność,
systematyczność, pracowitość, dokładność.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia.
Sprawdzenie i ocenianie osiągnięć uczniów mo\
e być dokonywane na
podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów pisemnych,
- obserwacji aktywności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń,
- wykonanych projektów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
98
Podczas sprawdzania i oceniania projektów proponuje się zwrócić
uwagę na:
- trafność koncepcji projektu,
- dobór materiałów z
ródłowych,
- plan projektu,
- podział zadań oraz stopień zaanga\
owania się uczestników
w realizację projektu,
- stopień realizacji zamierzonych celów,
- wykonanie projektu,
- prezentację projektu.
W ocenie końcowej osiągnięć uczniów nale\
y równie\
uwzględnić
przygotowanie merytoryczne, aktywność na zajęciach, współpracę
w zespole oraz wykonanie ćwiczeń.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
99
Jednostka modułowa 322[15].Z2.06
Prowadzenie indywidualnej i grupowej terapii
zajęciowej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić wpływ emocji i potrzeb psychospołecznych na działalność
człowieka,
- zidentyfikować czynniki wpływające na zwiększanie motywacji do
uczestnictwa w zajęciach terapeutycznych,
- nawiązać kontakt z pacjentem/podopiecznym,
- zachęcić pacjenta/podopiecznego do utrzymywania kontaktów,
- wzbogacić u pacjenta/podopiecznego zasób słownictwa biernego
i czynnego,
- zmotywować pacjenta/podopiecznego do udziału w zajęciach,
- przeprowadzić negocjacje i rozwiązać zaistniały konflikt podczas
terapii,
- udzielić wsparcia psychicznego podopiecznemu,
- zapewnić mo\
liwość rozwoju zainteresowań podopiecznych,
- zapewnić klimat oraz warunki do wykonania zadania
terapeutycznego,
- podjąć współpracę z pacjentem/podopiecznym podczas wykonywania
zadania,
- pokonać lęki, zagro\
enia i uprzedzenia pacjenta/podopiecznego,
- rozwinąć wyobraz
nię twórczą pacjenta/podopiecznego,
- dostosować metody i techniki terapii zajęciowej do potrzeb, stanu
zdrowia, mo\
liwości i sprawności podopiecznego,
- przeprowadzić terapię zajęciową z podopiecznymi w ró\
nym wieku,
- z ró\
nymi schorzeniami i rodzajami niepełnosprawności,
- zastosować techniki wykonywania prac z zakresu kroju i szycia,
- przeprowadzić zajęcia z zastosowaniem technik wykonywania
przedmiotów z drewna, metalu, skóry,
- przeprowadzić zajęcia z zastosowaniem technik rękodzielniczych,
- nauczyć podopiecznego korzystania z komputera w podstawowym
zakresie,
- nauczyć podopiecznego wykonywania prac introligatorskich,
- nauczyć podopiecznego wykonywania prac z wikliny,
- nauczyć podopiecznego wykonywania prac ceramicznych,
- zorganizować zajęcia dotyczące przygotowania posiłków zgodnie
z zasadami \
ywienia,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
100
- zorganizować imprezy towarzyskie oraz wycieczki sprzyjające
integracji społecznej podopiecznych,
- przeprowadzić zajęcia sportowe dostosowane do mo\
liwości
i sprawności fizycznej podopiecznego,
- zorganizować czas wolny podopiecznego z wykorzystaniem ró\
nych
form,
- wykorzystać w celach terapeutycznych ekspresję podopiecznego,
- podjąć współpracę z podopiecznym podczas prowadzenia zajęć
terapeutycznych,
- wykorzystać zajęcia terapeutyczne do likwidowania lub ograniczania
sensoryzmów,
- sporządzić zapotrzebowanie i uzupełnić sprzęt oraz materiały
potrzebne do prowadzenia terapii zajęciowej,
- podjąć współpracę z zespołem terapeutycznym,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej podczas wykonywania zadań zawodowych.
2. Materiał nauczania
Czynniki wpływające na aktywność człowieka.
Więzi społeczne, małe grupy, rodzina jako grupa wsparcia społecznego.
Negocjacje i metody rozwiązywania konfliktów w czasie zajęć
terapeutycznych.
Metody rozpoznawania i rozwijania zainteresowań podopiecznych.
Formy wykonywania działań terapeutycznych.
Rodzaje, metody i techniki terapii zajęciowej stosowane w zale\
ności od
wieku, stopnia niepełnosprawności lub stanu zdrowia podopiecznego.
Metody terapii ruchem.
Metody i techniki ergoterapii.
Metody i techniki artterapii.
Metody i techniki socjoterapii.
Organizacja czasu wolnego.
Sprzęt i materiały potrzebne do prowadzenia terapii zajęciowej,
Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrony przeciwpo\
arowej podczas
wykonywania zadań zawodowych.
3. Ćwiczenia
" Rozpoznawanie fizjologicznych przejawów emocji.
" Oceniane wpływu emocji na powstawanie potrzeb.
" Analizowanie wpływu emocji i potrzeb na aktywność człowieka.
" Prowadzenie negocjacji i rozwiązywanie konfliktów zaistniałych
podczas terapii.
" Motywowanie podopiecznych do uczestnictwa w terapii zajęciowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
101
" Przygotowywanie stanowiska do prowadzenia terapii zajęciowej
indywidualnej i grupowej.
" Prowadzenie zajęć terapeutycznych z zastosowaniem ró\
nych metod
i technik terapii zajęciowej: terapia ruchem, arteterapia, biblioterapia,
choreoterapia, dramatoterapia, psychodrama, estetoterapia,
hortikuloterapia, muzykoterapia, silvoterapia, socjoterapia.
4. Środki dydaktyczne
Literatura: ksią\
ki, czasopisma tematyczne.
Opisy przypadków.
Projekty zajęć terapeutycznych.
Materiały i środki do prowadzenia terapii zajęciowej.
Foliogramy dotyczące zasad, celów i metod terapii zajęciowej.
Filmy dydaktyczne dotyczące stosowania ró\
nych metod i technik terapii
zajęciowej: filmy video, CD/DVD.
Płyty CD do muzykoterapii.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Celem realizacji programu jednostki modułowej jest doskonalenie
umiejętności prowadzenia terapii zajęciowej indywidualnej i grupowej
z podopiecznymi w ró\
nym wieku, z ró\
nymi schorzeniami i rodzajami
niepełnosprawności. Podczas realizacji programu szczególną uwagę
nale\
y zwrócić na przygotowanie podopiecznych do zajęć oraz na
stosowanie ró\
nych form, rodzajów, metod i technik terapii zajęciowej.
Osiągnięcie zaplanowanych celów umo\
liwi stosowanie ró\
nych
metod nauczania, takich jak: dyskusja dydaktyczna, metoda
przypadków, inscenizacji, metoda projektów, pokaz z objaśnieniem oraz
ćwiczenia. Zajęcia powinny być prowadzone w szkolnej pracowni terapii
zajęciowej i w warsztatach terapii zajęciowej, w zespołach 2-3
osobowych.
Zaleca się przeprowadzenie w pierwszej kolejności zajęć
terapeutycznych w warunkach symulowanych, aby ułatwić uczniowi
nawiązanie kontaktów z podopiecznymi, motywowanie ich do aktywnego
udziału w zajęciach oraz kierowanie przebiegiem prac w grupie.
W warunkach naturalnych uczniowie powinni prowadzić zajęcia
z grupą podopiecznych lub indywidualnie przy łó\
ku chorego.
Na początku zajęć nale\
y zawrzeć kontrakt z podopiecznymi na
wykonanie projektu oraz zapoznać ich z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy. Nale\
y równie\
udostępnić podopiecznym środki,
materiały i narzędzia potrzebne do wykonania projektów. Podczas zajęć
warsztatowych uczniowie powinni nadzorować pracę podopiecznych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
102
oraz przygotować wystawę wykonanych projektów. Uczniowie
prowadzący zajęcia terapeutyczne powinni wykorzystać opracowane
przez grupę konspekty lub scenariusze.
W procesie nauczania nale\
y zwrócić uwagę na kształtowanie cech
osobowości niezbędnych do realizacji tych zadań jak: odpowiedzialność,
punktualność, umiejętność nawiązywania kontaktów oraz autentyczne
zaanga\
owanie w wykonywaniu zadania.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz
zakres opanowania przez uczniów umiejętności wynikających ze
szczegółowych celów kształcenia.
Podczas kontroli i oceny osiągnięć uczniów w formie ustnej nale\
y
oceniać umiejętności operowania zdobytą wiedzą, zwracać uwagę na
merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć
zawodowych oraz poprawność wnioskowania.
Sprawdzenie osiągnięć ucznia mo\
e być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów pisemnych,
- obserwacji aktywności ucznia podczas wykonania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- nawiązanie kontaktu z pacjentem,
- motywowanie pacjenta do aktywnego udziału w zajęciach,
- nadzorowanie pracy podopiecznych.
Przedmiotem oceny powinny być umiejętności w zakresie
wykonywania działań z zakresu terapii indywidualnej i grupowej, aktywny
udział w ćwiczeniach, prowadzenie portfolio, współpraca w grupie.
W końcowej ocenie osiągnięć edukacyjnych ucznia, nale\
y
uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania zastosowanych przez
nauczyciela.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
103
Jednostka modułowa 322[15].Z2.07
Ocenianie i dokumentowanie działań
terapeutycznych
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku kształcenia uczeń powinien umieć:
- przewidzieć efekty prowadzonej terapii zajęciowej,
- zaplanować sposoby monitorowania efektów terapii zajęciowej,
- ocenić skuteczność działań terapeutycznych,
- zało\
yć dokumentację terapii zajęciowej,
- udokumentować efekty terapii zajęciowej,
- udokumentować diagnozę terapeutyczną,
- udokumentować działania w zakresie terapii indywidualnej i grupowej,
- zanalizować dokumentację dotyczącą stanu zdrowia i potrzeb
podopiecznego w zakresie terapii zajęciowej,
- wykorzystać dane zawarte w dokumentacji do planowania pracy
z podopiecznym,
- zaktualizować obowiązującą dokumentację,
- zastosować techniki informacyjne do dokumentowania działań
terapeutycznych.
2. Materiał nauczania
Efekty działań terapeutycznych.
Monitorowanie i ocena skuteczności działań terapeutycznych.
Metody oceny skuteczności działań terapeutycznych.
Dokumentacja pracy terapeuty zajęciowego: plany i harmonogramy
pracy, dziennik zajęć, okresowe sprawozdania z pracy, konspekty,
scenariusze, arkusze diagnozy terapeutycznej, ewidencja wyrobów
i zu\
ycia materiałów.
Dokumentacja indywidualna podopiecznego: historia choroby, diagnoza
terapeutyczna, arkusz oceny i weryfikacji postępów podopiecznego
uczestniczącego w terapii, karta obserwacji podopiecznego podczas
zajęć terapeutycznych.
Dokumentacja działań podopiecznego: aukcje, wernisa\
e, wystawy,
kiermasze, kroniki, albumy, filmy, zdjęcia, sprawozdania.
Znaczenie dokumentacji w planowaniu działań terapeutycznych
z podopiecznym.
Techniki informacyjne stosowane w dokumentowaniu działań
terapeutycznych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
104
3. Ćwiczenia
" Opracowywanie planu monitorowania i oceny skuteczności terapii
zajęciowej.
" Opracowywanie tygodniowego harmonogramu zajęć terapeuty
zajęciowego.
" Prowadzenie ewidencji wyrobów i zu\
ycia materiałów podczas zajęć
plastycznych.
" Wypełnianie arkusza oceny i weryfikacji postępów uczestnika terapii
zajęciowej.
" Analizowanie danych zawartych w dokumentacji medycznej
podopiecznego.
" Analizowanie działań podopiecznych przedstawionych w formie:
wernisa\
y, wystaw, spotkań, zajęć terapeutycznych.
" Dokumentowanie działań terapeutycznych przy pomocy kamery,
aparatu fotograficznego, dyktafonu, magnetofonu.
4. Środki dydaktyczne
Wzory dokumentacji terapeutycznej.
Teksty przewodnie do ćwiczeń.
Plan monitorowania działań i oceny skuteczności terapii zajęciowej.
Literatura zawodowa.
Konspekty, scenariusze, projekty, harmonogramy działań,
terapeutycznych.
Kronika pracy terapeuty z podopiecznymi.
Album fotograficzny.
Film dydaktyczny na temat współpracy podopiecznego z terapeutą
zajęciowym.
Zasoby dostępne w sieci Internat.
Techniczne środki kształcenia.
5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Program nauczania jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące
monitorowania i oceny efektów terapii zajęciowej oraz dokumentowania
działań terapeutycznych.
Podczas realizacji programu jednostki modułowej nale\
y zwrócić
uwagę na zasady prowadzenia dokumentacji indywidualnej uczestników
zajęć terapeutycznych i dotyczącej pracy terapeuty zajęciowego oraz na
korzystanie z dokumentacji podopiecznego do opracowania diagnozy
terapeutycznej i planowania pracy terapeuty zajęciowego.
Szczególnie wa\
ne jest kształtowanie umiejętności prowadzenia
obserwacji i rejestrowania zaistniałych w czasie zajęć pozytywnych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
105
zachowań i zdarzeń niepo\
ądanych oraz nowych umiejętności nabytych
przez podopiecznych.
Wskazane jest stosowanie aktywizujących metod nauczania: dyskusji
dydaktycznej, metody przypadków, metody sytuacyjnej oraz ćwiczeń.
Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób, powinny być
prowadzone w pracowni terapii zajęciowej , pracowni komputerowej oraz
w placówce pomocy społecznej.
Podczas zajęć nale\
y umo\
liwić uczniom prowadzenie obserwacji
i wykorzystanie jej wyników do aktualizacji indywidualnego planu
terapeutycznego oraz weryfikacji postępów podopiecznego biorącego
udział w terapii. Wskazany jest równie\
udział uczniów
w dokumentowaniu wyników działań podopiecznych w postaci
wernisa\
u, wystawy, kiermaszu, spotkań i zajęć warsztatowych.
Podczas realizacji programu nale\
y kształtować postawy: rzetelności
w prowadzeniu dokumentacji, odpowiedzialności, poszanowania
godności osobistej podopiecznego i zachowania tajemnicy zawodowej.
6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocena osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Systematyczne sprawdzanie i ocenianie dostarcza nauczycielowi
informacji o efektach jego pracy, o postępach ucznia w nauce oraz
ułatwia zaplanowanie procesu kształcenia.
Ocenianie osiągnięć ucznia mo\
e być dokonywane na podstawie:
- sprawdzianów ustnych,
- sprawdzianów pisemnych,
- obserwacji czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.
Podczas obserwacji nale\
y zwrócić uwagę na:
- analizowanie danych o podopiecznym,
- formułowanie wniosków na podstawie zgromadzonych informacji,
- ocenianie stanu zdrowia podopiecznego na podstawie dokumentacji,
- weryfikowanie planów terapeutycznych,
- prowadzenie arkusza postępów podopiecznego.
Przedmiotem oceny powinna być równie\
postawa ucznia,
w szczególności: rzetelność, dokładność, wra\
liwość, dzielenie się
doświadczeniami, współpraca w grupie.
W ocenie końcowej nale\
y uwzględnić umiejętności w zakresie
oceniania skuteczności działań terapeutycznych oraz prowadzenia
dokumentacji podopiecznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
106
Moduł 322[15].Z3
Praktyka zawodowa
1. Cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- stosować zasady komunikowania się z pacjentem i jego rodziną,
- wykazywać postawę gotowości do udzielania pomocy
pacjentowi/podopiecznemu i jego rodzinie,
- prezentować postawę otwartości, wra\
liwości i zrozumienia
w komunikowaniu się z pacjentem/ podopiecznym i jego rodziną,
- oceniać sytuację społeczną i zdrowotną pacjenta/ podopiecznego,
- określać wpływ środowiska społecznego na osoby niepełnosprawne,
- rozpoznawać potrzeby i problemy pacjenta/ podopiecznego,
- stosować metody usprawniania dostosowane do potrzeb pacjenta/
podopiecznego,
- dobierać metody, techniki i formy terapii zajęciowej,
- planować terapię zajęciową indywidualną i grupową, w placówkach
pomocy społecznej oraz placówkach ochrony zdrowia,
- projektować, organizować i prowadzić warsztaty terapii zajęciowej,
- prowadzić treningi wykonywania prostych i zło\
onych czynności
codziennego \
ycia podopiecznych,
- dobierać rodzaj zajęć według wieku, stanu zdrowia, potrzeb
i zainteresowań podopiecznych,
- motywować osoby niepełnosprawne do udziału w leczeniu
i rehabilitacji oraz w terapii indywidualnej i grupowej,
- prowadzić w ramach terapii zajęciowej naukę krawiectwa,
dziewiarstwa i innego rękodzieła oraz prowadzenia gospodarstwa
domowego,
- organizować w ramach terapii zajęciowej czas wolny podopiecznego
oraz turnusy rehabilitacyjne,
- propagować zdrowy styl \
ycia,
- planować i prowadzić edukację zdrowotną dostosowaną do wieku,
i indywidualnych potrzeb pacjenta,
- stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony
przeciwpo\
arowej oraz ochrony środowiska,
- organizować stanowiska pracy terapeuty zajęciowego zgodnie
z wymaganiami ergonomii,
- udzielać pierwszej pomocy w stanach zagro\
enia zdrowotnego,
- prowadzić dokumentację terapeutyczną,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
107
- współpracować z członkami zespołu terapeutycznego
i rehabilitacyjnego w zakresie planowania i realizacji terapii
zajęciowej,
- korelować działania terapeutyczne z działaniami leczniczo-
rehabilitacyjnymi,
- korzystać z ró\
nych z
ródeł informacji w celu doskonalenia
umiejętności zawodowych,
- projektować i modyfikować środowisko materialne do rodzaju
niepełnosprawności i potrzeb podopiecznego lub pacjenta,
- przestrzegać praw pacjenta i tajemnicy zawodowej.
2. Wykaz jednostek modułowych
Symbol Orientacyjna
jednostki Nazwa jednostki modułowej liczba godzin
modułowej na realizację
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
322[15].Z3.01 70
pomocy społecznej
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
322[15].Z3.02 70
ochrony zdrowia
Razem 140
3. Schemat układu jednostek modułowych
322 [15].Z3
Praktyka zawodowa
322[15].Z3.01 322[15].Z3.02
Prowadzenie terapii Prowadzenie terapii
zajęciowej zajęciowej
w placówkach pomocy w placówkach ochrony
społecznej zdrowia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
108
Jednostka modułowa 322 [15].Z3.01
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
pomocy społecznej
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić strukturę organizacyjną i specyfikę placówki pomocy
społecznej,
- zanalizować cele i zadania realizowane w placówce pomocy
społecznej,
- nawiązać kontakt z podopiecznym i jego rodziną,
- ocenić potrzeby i mo\
liwości podopiecznych w zakresie terapii
zajęciowej,
- opracować projekt przystosowania stanowiska pracy do
indywidualnych potrzeb osoby niepełnosprawnej,
- zorganizować stanowisko pracy terapeuty zajęciowego zgodnie
z wymaganiami ergonomii,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej,
- zaplanować cele terapii zajęciowej w odniesieniu do indywidualnego
podopiecznego niepełnosprawnego fizycznie, intelektualnie oraz
z niepełnosprawnością sprzę\
oną,
- zaplanować cele działań terapeutycznych dla grupy podopiecznych,
- dobrać metody i techniki terapii zajęciowej podopiecznego, na
podstawie diagnozy terapeutycznej,
- zaplanować warunki niezbędne do realizacji terapii zajęciowej,
- opracować projekt przystosowania mieszkania do potrzeb osoby
niepełnosprawnej,
- poinstruować podopiecznych o celu i metodach terapii zajęciowej,
- opracować scenariusz zajęć terapeutycznych,
- przeprowadzić zajęcia terapeutyczne indywidualnie i w grupie
podopiecznych,
- zaplanować i przeprowadzić zajęcia z zakresu edukacji zdrowotnej,
- udokumentować działania terapeutyczne,
- udzielić pierwszej pomocy podopiecznym w stanach zagro\
enia
zdrowotnego,
- podjąć współpracę z zespołem terapeutyczno-rehabilitacyjnym,
- nawiązać współpracę z placówkami i instytucjami udzielającymi
ró\
nych form wsparcia podopiecznym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
109
2. Materiał nauczania
Określanie specyfiki i struktury organizacyjnej placówki pomocy
społecznej.
Analizowanie celów i zadań realizowanych w placówce pomocy
społecznej.
Nawiązywanie kontaktów z podopiecznym i jego rodziną.
Rozpoznawanie potrzeb i mo\
liwości podopiecznych w zakresie terapii
zajęciowej.
Dobieranie rodzajów, metod i technik terapii zajęciowej zale\
nie od
wieku, płci, stanu zdrowia, potrzeb i zainteresowań podopiecznych.
Organizowanie stanowiska pracy terapeuty zgodnie z wymaganiami
ergonomii.
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej podczas prowadzenia terapii zajęciowej.
Projektowanie i organizowanie pracowni terapii zajęciowej.
Projektowanie konspektów lub scenariuszy zajęć terapeutycznych.
Realizacja działań terapeutycznych w pracowni terapii zajęciowej
i w warsztatach terapii zajęciowej oraz podczas indywidualnej pracy
z podopiecznym w warunkach domowych.
Planowanie i prowadzenie edukacji zdrowotnej dostosowanej do wieku
i indywidualnych potrzeb podopiecznego.
Prowadzenie dokumentacji działań terapeutycznych.
Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zagro\
enia zdrowotnego.
Współpraca z zespołem terapeutycznym i z instytucjami udzielającymi
ró\
nych form wsparcia podopiecznym.
3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu przygotowanie
ucznia do samodzielnego planowania i wykonywania zadań zawodowych
określonych w szczegółowych celach kształcenia, w szczególności:
- nawiązywania kontaktów z podopiecznymi,
- rozpoznawania problemów i potrzeb podopiecznego,
- dokonywania oceny mo\
liwości psychofizycznych podopiecznego,
- dobierania form, rodzajów, metod i technik terapii zajęciowej,
- projektowania i organizowania terapii zajęciowej,
- prowadzenia indywidualnych i grupowych zajęć terapeutycznych,
- dokonywania oceny efektów terapii,
- prowadzenia dokumentacji terapeutycznej.
Program jednostki modułowej powinien być realizowany
w placówkach pomocy społecznej lub w placówkach prowadzonych
przez organizacje pozarządowe, takich jak: domy pomocy społecznej
stacjonarne i dzienne, warsztaty terapii zajęciowej, ośrodki wsparcia
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
110
społecznego, środowiskowe domy samopomocy, ośrodki opiekuńczo-
rehabilitacyjne, ośrodki dla dzieci i młodzie\
y ze sprzę\
oną
niepełnosprawnością. Wymienione placówki powinny spełniać kryteria
ośrodków szkoleniowych.
Przed przystąpieniem do wykonywania zadań zawodowych nale\
y
zapoznać uczniów z programem praktyki, regulaminem obowiązującym
w placówce, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz zasadami
współpracy z personelem.
Podczas realizacji programu uczniowie pod nadzorem opiekuna
praktyki powinni wykonywać samodzielnie określone zadania. Opiekun
powinien obserwować pracę uczniów, udzielać im wskazówek oraz
analizować popełnione przez nich błędy.
Praktyka zawodowa powinna być prowadzona w grupach liczących
do 6 osób, w zale\
ności od specyfiki pracowni terapii zajęciowej lub
placówki. Wskazane jest aby uczeń, w ramach samokształcenia jako
wolontariusz, udzielał pomocy podopiecznym w placówce pomocy
społecznej lub w miejscu zamieszkania.
W czasie praktyki zawodowej uczeń zobowiązany jest do
prowadzenia dzienniczka praktyki, w którym zapisuje wykonywane
zadania i czynności, uwagi, spostrze\
enia i wnioski ze swojej pracy,
arkusz diagnozy terapeutycznej i plan terapii zajęciowej oraz dziennik
pracy w charakterze wolontariusza. Zapis wykonanych zadań
i czynności, powinien potwierdzić opiekun praktyki. Dziennik pracy
wolontariusza powinien zawierać dane placówki, rodzaj wykonywanych
działań na rzecz podopiecznego oraz potwierdzenie odbycia zajęć.
Nale\
y zwrócić szczególną uwagę na kształtowanie po\
ądanych
w zawodzie postaw i cech osobowości. Uczniowie w trakcie
wykonywania zadań zawodowych powinni wykazać się, aktywnością,
umiejętnością współpracy w grupie, samodzielnością, kreatywnością
i odpowiedzialnością za jakość wykonywanego zadania.
4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno odbywać się
systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów. Kryteria oceniania
powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres opanowania przez
uczniów umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia.
Umiejętności uczniów nale\
y sprawdzać obserwując ich pracę
w czasie wykonywania zadań zawodowych, zwracając szczególną
uwagę na:
- organizację stanowiska pracy,
- wykorzystanie czasu pracy,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
111
- samodzielność w planowaniu i prowadzeniu zajęć terapeutycznych,
- dobór metod i technik terapii oraz materiałów do wykonania
projektów,
- wykonywanie zadań zgodnie z planem terapii zajęciowej
i obowiązującymi zasadami,
- zapewnienie bezpieczeństwa podopiecznym w czasie zajęć
terapeutycznych,
- umiejętność współpracy w zespole.
W ocenie nale\
y uwzględnić równie\
:
- zdyscyplinowanie i punktualność,
- pracowitość i dokładność,
- zainteresowanie wykonywaną pracą,
- kulturę osobistą i zawodową.
Na zakończenie realizacji programu opiekun praktyki zawodowej
powinien wpisać w dzienniczku opinię o pracy ucznia oraz ocenę
końcową.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
112
Jednostka modułowa 322 [15].Z3.02
Prowadzenie terapii zajęciowej w placówkach
ochrony zdrowia
1. Szczegółowe cele kształcenia
W wyniku procesu kształcenia uczeń powinien umieć:
- określić strukturę organizacyjną i zadania zakładów opieki zdrowotnej,
- nawiązać współpracę z zespołem terapeutycznym,
- nawiązać kontakt z podopiecznym,
- ocenić stan psychofizyczny pacjenta,
- zinterpretować wyniki pomiarów parametrów \
yciowych pacjenta,
- ocenić mo\
liwości pacjenta w zakresie samoobsługi,
- zmotywować pacjenta do udziału w terapii zajęciowej,
- zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej,
- dobrać rodzaje, metody i techniki terapii zajęciowej,
- dobrać materiały i sprzęt do rodzaju terapii zajęciowej,
- zaprojektować działania terapeutyczne dla osób z chorobami
narządów ruchu, układu krą\
enia, układu oddechowego, układu
nerwowego, z chorobami psychicznymi i nowotworowymi,
- przeprowadzić z osobami chorymi zajęcia terapeutyczne indywidualne
i grupowe,
- zapewnić podopiecznemu poczucie bezpieczeństwa fizycznego
i komfortu psychicznego podczas zajęć terapeutycznych,
- wypełnić dokumentację terapeutyczną,
- sformułować wnioski do dalszego postępowania terapeutycznego,
- ocenić wpływ podjętych działań terapeutycznych na efekty terapii,
- zastosować przepisy prawa dotyczące wykonywanych zadań
zawodowych.
2. Materiał nauczania
Określanie struktury organizacyjnej i zadań zakładów opieki zdrowotnej.
Współpraca z zespołem terapeutycznym i z rodziną pacjenta.
Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktu z pacjentem.
Rozpoznawanie problemów, potrzeb i mo\
liwości psychofizycznych
pacjenta.
Wykonywanie pomiarów parametrów \
yciowych pacjenta.
Motywowanie pacjenta do udziału w terapii zajęciowej.
Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
113
Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony
przeciwpo\
arowej.
Dobieranie rodzajów, metod i technik terapii zajęciowej.
Dobieranie materiałów i sprzętu do rodzaju terapii zajęciowej.
Projektowanie i realizacja działań terapeutycznych dla osób z chorobami
narządów ruchu, układu krą\
enia, układu oddechowego, układu
nerwowego, z chorobami psychicznymi i nowotworowymi.
Udzielanie pacjentowi wsparcie psychicznego w trakcie terapii
zajęciowej.
Dokumentowanie działań terapeutycznych.
Monitorowanie zmian zachodzących w sytuacji pacjenta i jego
rodziny pod wpływem terapii zajęciowej.
Dokonywanie oceny wpływu zaplanowanych działań na efekty terapii.
Stosowanie przepisów prawa dotyczących wykonywania zadań
zawodowych.
3. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki
Realizacja programu jednostki modułowej ma na celu doskonalenie
umiejętności praktycznych w zakresie planowania i wykonywania zadań
zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy terapeuty zajęciowego.
Program jednostki modułowej powinien być realizowany
w placówkach ochrony zdrowia, przede wszystkim w szpitalnych
oddziałach: internistycznym, chirurgicznym, ortopedycznym,
reumatologicznym oraz neurologicznym, psychiatrycznym,
ginekologicznym, pediatrycznym, geriatrycznym, rehabilitacyjnym.
Przed rozpoczęciem praktyki zawodowej nale\
y zapoznać uczniów
z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisami sanitarno-
epidemiologicznymi, regulaminem pracy obowiązującym w zakładzie
opieki zdrowotnej oraz zasadami współpracy w zespole rehabilitacyjno-
terapeutycznym.
Podczas praktyki nale\
y umo\
liwić uczniom wykonanie zadań
określonych w programie jednostki modułowej. Przede wszystkim nale\
y
zwracać uwagę na nawiązywanie kontaktów z pacjentem,
rozpoznawanie jego problemów zdrowotnych, prowadzenie terapii
w grupie pacjentów oraz przy łó\
ku chorego. Uczniowie powinni
samodzielnie wykonywać zaplanowane zadania, natomiast opiekun
praktyki powinien nadzorować ich pracę i zwracać uwagę na popełniane
błędy oraz udzielać konsultacji.
Uczniowie zobowiązani są do prowadzenia dzienniczka praktyki
zawodowej, w którym dokumentują wykonane zadania terapeutyczne,
oceniają wpływ zaplanowanych działań, formułują wnioski do dalszego
postępowania terapeutycznego.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
114
4. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć
edukacyjnych ucznia
Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia powinno
odbywać się systematycznie, na podstawie ustalonych kryteriów.
Umiejętności uczniów nale\
y sprawdzać obserwując ich pracę
w czasie wykonywania zadań zawodowych.
W czasie obserwacji nale\
y zwracać uwagę na:
- umiejętność nawiązywania kontaktu z podopiecznym,
- organizację stanowiska pracy,
- dobór metod, technik terapeutycznych,
- umiejętność planowania terapii zajęciowej,
- sprawność w wykonywaniu zadań,
- dokładność i samodzielność.
W ocenie nale\
y uwzględnić równie\
postawy ucznia wobec pacjenta,
takie jak:
- odpowiedzialność za jakość świadczonej usługi,
- wra\
liwość na potrzeby i problemy zdrowotne pacjenta,
- poszanowanie godności osobistej pacjenta,
- przestrzeganie tajemnicy zawodowej,
- przestrzeganie dyscypliny pracy,
- zdolność do autorefleksji i samooceny,
- kultura osobista i zawodowa.
Opiekun praktyk powinien ocenić osiągnięcia edukacyjne ucznia na
podstawie obserwacji wykonywanych zadań, jego samooceny oraz
oceny dokonanej przez grupę uczniów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
115