Sposoby i metody motywowania rodziców do lepszej współpracy z
przedszkolem w zakresie działań wychowawczych i
profilaktycznych.
,,Wychowanie dzieci stanowi wyraz nadziei rodziców, co jest potwierdzeniem
faktu, że mają oni na uwadze przyszłość i pokładają wiarę w wartości
przekazywane następnym pokoleniom.
Odpowiedzialność rodziców wobec dzieci stanowi podwalinę istnienia
ludzkości. Tymczasem, tak we współczesnej Europie, jak i w przyszłej nie
muszą oni dz
wigać odpowiedzialności za wychowanie dzieci. W dziele tym są
wspomagani przez osoby i grupy społeczne, zaangażowane w działania
edukacyjne. 1
Sytuacja rozwija się dobrze, jeśli rodzice utwierdzają się w przekonaniu, że ich
model wychowania jest poprawny, każdy rodzic chce mieć dobrze wychowane i
mądre dziecko.
Dobra atmosfera wychowawcza nie stwarza się sama, należy mieć świadomość,
że ,,(& )czas darowany dziecku w okresie przedszkolnym zaowocuje póz
niej, a
okazana miłość pomoże w ukształtowaniu dojrzałej, nieegoistycznej osobowości
(& ). 2
My jako wychowawcy musimy być wiarygodni, powinniśmy żyć w zgodzie z
sumieniem, z samym sobą. Naszym zadaniem jest rozbudzanie w dzieciach
zapału i chęci działania, a wtedy możemy liczyć na sukces.
,,Wspólne działanie, dziecko- wychowawca, w odniesieniu do rodzica, opiekuna
czy nauczyciela, będzie ułatwione, jeśli będzie on:
" akceptował różnorodność rozwojową każdego dziecka, jego godność i
wolność;
" kierował się zasadą równorzędności w procesie wspólnego działania;
" traktował własną wiedzę jako jedną z propozycji interpretacji
rzeczywistości;
" odkrywał zróżnicowanie uwarunkowań podejmowanych decyzji
wychowawczych;
" własne zachowania modyfikował ,,tu i teraz ;
" w swym postępowaniu kierował się tym, co obecnie dzieje się w
środowisku;
" będzie nastawiony na poznawanie, odkrywanie własnych możliwości i
ograniczeń;
" będzie wyczulony na nieprzewidziane zachowania dziecka;
1
Europejska Konwencja Praw i Obowiązków Rodziców. Preambuła.
2
B.Kalmanowicz, B.Lauba, B. Papierz, A. Sowińska, Kamyczkowe rady .Program wychowawczy dla dzieci,
wyd.REA s.5.
1
" będzie badawczo i twórczo nastawiony wobec otoczenia; 3
Nie powinniśmy bagatelizować roli rodziny, która przecież jako pierwsza
wprowadza dziecko w świat wartości i norm społecznych. Wszystko, czego
dziecko doświadczyło w rodzinie zostaje w nim na całe życie.
Dlatego harmonijna współpraca pomiędzy przedszkolem, a rodzicami dziecka
daje nam gwarancję sukcesu.
Słowa te potwierdzają w swojej książce Edukacja wolności4 autorzy Wiesława i
Bogusław Śliwerscy. Piszą: Proponujemy odejście od dotychczasowego
modelu traktowania rodziców jako pożytecznych partnerów jedynie w
umacnianiu autorytetu szkoły, dyscyplinowaniu uczniów i wspomaganiu
usługowo- materialnym. Optujemy za pełną podmiotowością i partycypacją
rodziców w codziennym życiu klasy, traktując to nie jako obowiązek, lecz
jak wielką szansę uspołecznienia edukacji własnych dzieci (& ) Szkoła musi
być dla rodziców terenem przyjaznym, otwartym, gdzie własne
kompetencje zawodowe czy wynikające z indywidualnych pasji i
zainteresowań umiejętności rodziców mogą być podstawą ich własnego
zaangażowania we wszystkich ogniwach procesu dydaktyczno-
wychowawczego.
Spróbujmy naprawdę dostrzec w rodzicach partnerów nie tylko wtedy, kiedy
potrzebna jest nam pomoc materialna, czy jako uczestników różnorodnych prac
remontowych. Natomiast rodzice mogliby interesować się pracą przedszkola nie
tylko wtedy, kiedy występują problemy związane np. z wyżywieniem.
Zmieńmy swoje nastawienie: my nauczyciele do rodziców i na odwrót. Dla
dobra dzieci zarówno nauczyciele jak i rodzice powinni współdziałać i
podejmować mądre decyzje w atmosferze bezpieczeństwa i wzajemnego
zaufania.
Współpraca i współdziałanie jest elementem dobrej komunikacji. Bardzo ważne
jest to, co mówimy, jak mówimy i w jakich warunkach. Rodzice najczęściej
rozmawiają z nauczycielem przy okazji pojawiania się problemów, dlatego my
nauczyciele spróbujmy przeprowadzać takie rozmowy w odpowiednich
warunkach, nie wtedy, kiedy cała grupa szaleje nam za plecami. To nie jest
dobra sytuacja do prowadzenia poważnych rozmów, a tym bardziej
rozwiązywania problemów.
Bądz
my stanowczy i umówmy się na spotkanie w terminie dogodnym dla obu
stron.
Aby spotkanie było owocne i satysfakcjonujące pamiętajmy: nie może trwać
dłużej niż 30 minut, a rozmowa powinna polegać na wymianie zdań, a nie na
monologu.
O tym, że taka rozmowa nie może odbywać się gdzieś na korytarzu, a w miejscu
ustronnym wszyscy doskonale zdają sobie sprawę.
3
Tamże s.10.
4
Śliwerski Bogusław, Edukacja alternatywna, Oficyna wydawnicza Impuls, Kraków 1992.
2
Nauczyciel powinien mieć na uwadze kilka zasad dotyczących
przeprowadzania takiej rozmowy:
" rodzicom o dziecku należy mówić nie tylko złe, ale głównie dobre rzeczy;
" rodzica należy uświadomić jakie konsekwencje może przynieść jego
postępowanie, nie spieramy się z rodzicami co do metod;
" cala odpowiedzialność za wychowanie dziecka spada na rodzica, a
przedszkole jest tylko małym epizodem w wychowaniu;
" nauczyciel nie może reagować emocjonalnie, nie musi stawiać na swoim
za wszelką cenę- elastyczność, stanowczość, takt i jasno określone
ramy postępowania pozwolą wypracować autorytet w oczach
rodziców;
" pamiętajmy również o dochowaniu tajemnicy, jeśli nie jest to konieczne
nie opowiadajmy o naszej rozmowie innym osobom;
" rozmawiajmy o problemie pamiętając o zasadzie ,,tu i teraz .
" od początku starajmy się nawiązać dobry kontakt z każdym rodzicem;
" budujmy u rodziców poczucie, że są dla nas ważnymi osobami, powinni
wiedzieć, że będą wysłuchani i że będziemy starać się zrozumieć ich
punkt widzenia;
" należy rodziców traktować życzliwie iż szacunkiem;
" nie należy ograniczać się do kontaktów z rodzicami dzieci
sprawiającymi kłopoty;
" nauczyciel powinien pozwolić rodzicowi wypowiedzieć niepokoje,
wątpliwości i pytania;
" nauczyciel powinien podkreślić wspólnotę interesów rodziców, dziecka i
swoją jako wychowawcy.
Powróćmy do rodziców, czego oczekują od przedszkola i nauczyciela? Według
Danuty Al.-Khamisy 5 oczekiwania rodziców podzielone są na dwie grupy:
" oczekiwania wobec nauczyciela
" oczekiwania związane z realizacją programu wychowawczo-
dydaktycznego;
Rodzice chcieliby, widzieć przy swoim dziecku osobę cierpliwą, serdeczną,
życzliwą, łagodną i opiekuńczą.
Dodatkowo nauczyciel powinien być obdarzony cechami ukierunkowanymi na
dziecko, czyli umiejętność wczucia się w dziecko, powinien być wyrozumiały i
empatyczny.
Jeśli znajdzie się osoba posiadająca wszystkie te cechy to bardzo mile byłyby
widziane kompetencje edukacyjne, czyli:
- poświęcenie ,
- zamiłowanie do pracy z dziećmi,
5
Danuta Al.-Khamisy ,Edukacja w przedszkolu, wydawnictwo Raabe, grudzień 2003.
3
- znajomość potrzeb dziecka,
- elastyczność,
- pomysłowość& & .
To nie jest wszystko, bo tych cech jest bardzo wiele i według mojej wiedzy
większość nauczycieli jest posiadaczami takowych.
Mówiąc w skrócie nauczyciel powinien swoją solidną wiedzę psychologiczno-
pedagogiczną wykorzystać w taki sposób ,aby interesująco i atrakcyjnie ukazać
dzieciom rzeczywistość oraz powinien potrafić rozwiązywać problemy
dziecięce.
Wbrew pozorom oczekiwania rodziców wobec programu wychowawczo-
dydaktycznego dotyczą:
" zapewniania dzieciom opieki,
" rozwijania aktywności i samodzielności dzieci,
" pobudzania prawidłowych relacji między dziećmi,
" rozwijania czynności samoobsługowych,
" wyrobienia u dzieci gotowości do nauki szkolnej;
Czy to jest dużo czy mało? Odpowiedzmy sobie sami.
Czasy współczesne przynoszą nam wiele zmian, również w zapatrywaniu
rodziców na wychowanie dzieci, widzą oni potrzebę dzielenia
odpowiedzialności za edukację dzieci i potrzebę wyrażania własnych
oczekiwań.
Niezmiennym pozostaje fakt, że w oczach rodziców najbardziej kompetentnym ,
aby kierować rozwojem dziecka w przedszkolu jest personel pedagogiczny.
Każda placówka przedszkolna posiada wypracowane przez lata formy
kontaktów z rodzicami, są one wyrazem poziomu otwartości placówki.
Zebrania z rodzicami.
Mogą być przeprowadzane tradycyjnie, czyli najlepiej na początku roku
szkolnego, najczęściej ok. godziny 17.Zapraszamy rodziców do przedszkola za
pomocą ogłoszenia wywieszonego na tablicy ogłoszeń. Zdarza się, że rodzice
przychodzą zmęczeni, spóz
nieni z poczuciem winy. I co dalej? Siadają na
małych niewygodnych krzesełkach wysłuchując słów:,,& i znowu nie wszyscy
przyszli .
Czy zawsze scenariusz zebrania musi być taki? Spróbujmy wszystko
przeprowadzić trochę inaczej. Wystarczy pomyśleć i & . oto garść pomysłów
zaczerpniętych z książki ,,Przedszkole w trakcie zmiany :
" zaprośmy rodziców na zebranie za pomocą indywidualnych zaproszeń
ozdobionych przez dzieci, a treść zaproszenia zredagujmy np. tak:
,,mamo, Tato zapraszam Cię na zebranie w dniu...Lena .
" ustawmy krzesełka tak, aby wszyscy siedzieli w kole, lub przy jednym
stole, razem z nauczycielką;
4
" mile widziany będzie dzbanek z kawą lub herbatą, zachęćmy rodziców do
poczęstunku;
" rozpoczynając zebranie powitajmy wszystkich, którzy przyszli, nie
mówmy o nieobecnych;
" na zakończenie warto jest zostawić czas na rozmowy indywidualne;
Zajęcia otwarte.
Zajęcia otwarte nie cieszą się wielką popularnością, chociaż stwarzają
rodzicom doskonalą możliwość oglądania dziecka podczas nauki, zabawy,
czy pracy na tle grupy. W trakcie ich trwania rodzic może dokonać oceny
usług edukacyjnych proponowanych przez nauczycielkę.
Przyczyną małej frekwencji rodziców na takich zajęciach jest ich poranny
czas trwania. Rodzice po prostu nie mogą w nich uczestniczyć.
Z kolei organizowanie takich zajęć po południu z
le wpływa na dzieci, które
są zmęczone oczekiwaniem. I tak z
le, i tak niedobrze.
Mimo wszystko lepsze jest organizowanie takich zajęć przed południem i
zapraszanie na nie kilku wybranych rodziców.
Nie mniej jednak zajęcia popołudniowe sprawdzają się w innej wersji-
wspólnie z rodzicami. Nauczyciel może wykazać się inwencją twórczą i
zaproponować różnego rodzaju zajęcia powiązane z ruchem, muzyką,
śpiewem, tańcem rysunkiem itp. Spotkania takie wzmacniają pozytywne
relacje w grupie rodziców, budują spontaniczne interakcje, oraz pobudzają
do wymiany doświadczeń i udzielania sobie wsparcia w budowaniu
pozytywnych relacji z dzieckiem.
Niesłychanie ważnym elementem takich spotkań jest przemyślana
organizacja, zgromadzenie odpowiednich przyborów, materiałów, pomocy,
nagrań.
Odchodząc od utartych stereotypów warto pomyśleć o tym, że powinniśmy
wykorzystać różnorodne okazje do tego, aby rodzice mogli bawić się ze
swoimi pociechami. Spróbujmy zorganizować Dzień Dziecka czy
zakończenie roku szkolnego nie jako ,,akademię ku czci tylko jako zabawę
prowadzoną np. metodą pedagogiki zabawy, zobaczymy wtedy jak rodzice
wyzbywają się oporów i sami zaczynają zgłaszać pomysły.
Bardzo pomocną i ciekawą formą współpracy z rodzicami jest wykorzystanie
ich umiejętności i zdolności do prowadzenia zajęć z dziećmi w grupie. Nie
zdarzyło się, aby rodzic odmówił prośbie nauczyciela i przy okazji
realizowanego tematu wspomógł go w działaniach wychowawczych swoją
wiedzą. Podczas realizacji wielu tematów rodzice mogą być nam pomocni,
wystarczy przelać nieistniejące bariery. W trakcie przygotowania do takiej
wizyty nauczyciele i rodzice nawiązują miłe i oparte na współpracy kontakty,
lepiej poznają się i widzą siebie w innym świetle. Rodzic staje prawie
kolegą z pracy i jednocześnie ma możliwość uświadomić sobie jak ważną
rolę pełni nauczyciel w przedszkolu. Stereotyp, że praca w przedszkolu
5
polega tylko na pilnowaniu dzieci zostaje zastąpiony zrozumieniem
trudności, jakie codziennie pokonuje nauczyciel, aby zainteresować dzieci
realizowanym tematem, aby dostosować treści do ich możliwości i aby to
było dla dzieci atrakcyjne.
Prowadzenie zajęć przez rodziców ma również nieoceniony wpływ na dzieci.
Przede wszystkim mogą być dumne ze swoich rodziców i mogą być
gwiazdami w danym dniu. Jeśli w grupie mamy dziecko trudnościami w
nawiązywaniu relacji z rówieśnikami to właśnie zajęcie poprowadzone przez
rodzica zwiększa atrakcyjność tego dziecka w grupie.
Współpraca z rodzicami układa się harmonijnie, jeśli nauczyciel jest
otwarty i pewny siebie nie ma problemów ze współdziałaniem z innymi
ludz
mi. Jeśli nauczycielowi zależy na tym, aby rodzice dzieci z jego grupy
poznali się i polubili, powinien podjąć wysiłek współpracy rodzicami.
My jako nauczyciele nie zapominajmy jednak o kolejnym ważnym
elemencie współpracy rodzic- nauczyciel, dostrzegajmy wkład pracy, jaki
wnoszą rodzice. Nie zapominajmy o najdrobniejszej formie pomocy ze
strony rodzica. Każdemu człowiekowi jest miło, jeśli jego wysiłki zostają
dostrzeżone, tak samo rodzice na pewno chętniej będą podejmowali
różnorodne działania, jeśli docenimy to, co robią. Dobrze jest pamiętać o
indywidualnych podziękowaniach na koniec roku szkolnego.
Dobra współpraca z rodzicami dodaje sil nauczycielowi i dopinguje do
dalszej pracy. Nauczyciel powinien dostrzegać w rodzicach swoich
naturalnych sprzymierzeńców w pracy podejmowanej z ich dziećmi.
Współpraca rodziców i nauczycieli ma ogromną moc, którą dla dobra dzieci
należy pobudzać i wzmacniać bo ,,(& ) skuteczna edukacja opiera się na
dialogu mądrych rodziców ze światłymi nauczycielami. 6
Opracowała Kaniewska Iwona.
Nauczyciel Przedszkola 370 Warszawa
Literatura:
" B. Kalmanowicz, B. Lauba, B. Papierz, A. Sowińska ,Kamyczkowe rady.Program
wychowawczy dla dzieci od 3 do 10 roku życia, wyd. REAWarszawa 2005.
" D. Al.- Khamisy, Edukacja w przedszkolu, wyd,RAABE 2003.
" Praca zbiorowa Przedszkole w trakcie zmiany, pod patronatem Towarzystwa
Rozwijania Aktywności Dzieci Szansa, Warszawa 2007.
" E. Bochno, B. Lewandowska, Edukacja i dialog,2002 nr.8.
6
E.Bochno, B. Lewandowska Edukacja i dialog 2002 nr.8
6