Scenariusz lekcji języka polskiego dla klasy I gimnazjum.
Temat: Co łączy fraszkę Jana Kochanowskiego  Na lipę i obraz Tycjana  Alegoria
trzech okresów życia człowieka ?
Czas trwania: 2 godz. lekcyjne
Cele:
Uczeń:
zna pojęcia: renesans, humanizm
zna twórczość i sylwetkę J. Kochanowskiego
potrafi wskazać w utworze J. Kochanowskiego i obrazie Tycjana cechy
renesansowe
doskonali umiejętność analizy i interpretacji utworu poetyckiego i dzieła sztuki
doskonali technikę wyraz
nej recytacji
Cele wychowawcze:
potrafi współpracować w grupie
rozumie potrzebę wykorzystania różnych z
ródeł informacji
Metody pracy: pogadanka, pokaz, heureza, wykład, praca z tekstem, problemowe
Formy pracy: indywidualna, grupowa, zespołowa
Środki dydaktyczne: plansze z osią czasu, portret J. Kochanowskiego, książki, reprodukcje
obrazu Tycjana  Alegoria trzech okresów życia człowieka , tekst fraszki  Na lipę , Słownik
wyrazów obcych, Encyklopedia PWN, płyta CD
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie  podanie celu i tematu lekcji.
2. Prezentacja przez wybraną wcześniej grupę życia i twórczości Jana Kochanowskiego z
wykorzystaniem portretu poety, planszy osi czasu oraz wystawy książek poety.
3. Wysłuchanie z płyty CD fraszki  Na lipę .
4. Ciche czytanie utworu. Wyjaśnienie niezrozumiałych wyrazów.
5. Głośne czytanie tekstu ze zwróceniem uwagi na poprawność techniki czytania.
6. Analiza fraszki:
a) Kto i do kogo mówi w wierszu? Wskaż cytat.
1
 Gościu, siądz
pod mym liściem, a odpocznij sobie
podmiot liryczny = lipa adresat  strudzony
personifikacja wędrowiec, gość
a) W jaki sposób lipa mówi o sobie? (zaprasza, przyrzeka, zachwala ...)
b) Jakie jest zaproszenie lipy? Podaj przykłady (sugestywne, przypominające reklamę,
właściwie autoreklamę). Uczniowie wskazują językowe środki oceniające, budowę
zdań, rytm, rymy, dostrzegają harmonię między tematem a formą.
c) Czy to rzeczywiście mówi lipa, czy też ktoś inny poprzez lipę?
d) Jakie inne treści kryją się jeszcze w utworze? Jak ukazana jest przyroda?
7. Powstaje notatka.
8. Wprowadzenie haseł: renesans, humanizm. Uczniowie pracują w grupach ze słownikami i
encyklopedią.
9. Zebranie informacji. Zapisanie na tablicy w formie schematu.
rozwój
przyrodoznawstwa i
rozwój myśli
rozkwit sztuki,
techniki
racjonalistycznej
literatury i muzyki
realizm życie człowieka w
Renesans
w sztuce harmonii z naturą
XIV  XVI w.
zainteresowanie
człowiek i jego sprawy w
harmonia w antykiem
centrum zainteresowania
świecie
epoki (humanizm)
10. Prezentacja reprodukcji obrazu Tycjana. (Każda z grup otrzymuje po jednej).
11. Krótki wykład nauczyciela o malarzu i najistotniejszych cechach malarstwa
renesansowego.
12. Analiza obrazu w grupach wg planu:
a) temat
b) kompozycja
2
c) kolorystyka
d) wymowa dzieła  alegoryczne znaczenie
Instrukcja dla grup:
I. Opisz obraz Tycjana (temat, kompozycja, kolorystyka).
II. Zastanów się nad ideą, wymową dzieła.
III. Spośród podanych cech malarskich epoki wskaż te, które pasują do obrazu Tycjana.
13. Szukanie odpowiedzi na pytanie: Co łączy fraszkę J. Kochanowskiego  Na lipę z
obrazem Tycjana  Alegoria trzech okresów życia człowieka ?
14. Notatka.
15. Zadanie domowe. Napisz tekst reklamujący majówkę.
Notatka
 Alegoria trzech okresów życia człowieka
 Na lipę J. Kochanowskiego
Tycjana
- radość i piękno natury - człowiek w centrum zainteresowania
- pochwała lipy, zachwyt nad jej urodą - człowiek żyje w idealnej zgodzie z
- przywiązanie do rodzinnego naturą, a pejzaż podkreśla arkadyjską
krajobrazu wizję świata
- człowiek i przyroda w centrum - piękno w naturze jest pięknem w
zainteresowania sztuce
- beztroski, refleksyjny, spokojny - piękno fizyczne jest przejawem
nastrój piękna duchowego
- upodobanie do cichego, prostego - ludzie młodzi są urodziwi, o
spokojnego, wiejskiego życia doskonałych proporcjach,
- harmonia między treścią a formą harmonijnie zbudowani
- najważniejszym elementem jest
postać ludzka
- uchwycenie ogólnych praw natury
- pogodny, liryczny nastrój
- temat w harmonii z formą
- tematem ludzkie przemijanie
3
Elementem łączącym oba dzieła jest renesansowe podejście do tematu, umieszczenie
człowieka w idealnej zgodzie z naturą w centrum zainteresowania, stworzenie klimatu
harmonii między treścią a formą dzieł, łagodny, pogodny nastrój.
Opracowanie : mgr Hanna Kulczewska
4