RAPORT SPECJALNY
REWOLUCJA W KOSMOLOGII
maju ub. r. na konferencji na temat brakujÄ…cej
energii we WszechĘwiecie kosmolodzy g"oso-
Wwali, czy dajÄ… wiar´, czy nie, ostatnim obser-
wacjom odleg"ych wybuchających gwiazd, z których 
wbrew wszelkim oczekiwaniom  wynika, Że tempo roz-
szerzania si´ WszechĘwiata roĘnie. ChociaÅ» astronomo-
wie juŻ od lat dwudziestych wiedzą, Że WszechĘwiat
 puchnie , rozsuwajÄ…c galaktyki wciÄ…Å» dalej jednÄ… od
drugiej, zak"adali zawsze, Å»e ekspansja ta uspokaja si´
w miar´ hamujÄ…cego dzia"ania grawitacji. JeĘli Wszech-
Ęwiat rzeczywiĘcie coraz szybciej si´ rozrasta, musi byç
wype"niony nieznaną formą materii lub energii, na którą
grawitacja dzia"a nie przyciÄ…gajÄ…co, lecz odpychajÄ…co.
Dotychczas fizycy raczej odrzucali myĘl o niewidocznej
energii. A mimo to 40 z 60 g"osujących naukowców opo-
wiedzia"o si´ za wynikami ostatnich obserwacji.
JuŻ od ponad 10 lat astronomowie podejrzewają, Że
niezbyt dobrze si´ dzieje we wspó"czesnej kosmologii.
Gdy obserwatorzy zsumowali ca"Ä… zwyczajnÄ… materi´ we
WszechĘwiecie, okaza"o si´, Å»e jest jej zbyt ma"o do po-
wstrzymania kosmicznej ekspansji przewidywanej przez
teori´ inflacji, która uchodzi za eleganckie wyjaĘnienie
najwczeĘniejszych etapów Wielkiego Wybuchu. AŻ do
tej pory jednak dowody przeciwko tej teorii nigdy nie by-
"y wystarczajÄ…co mocne, by przewaÅ»yç jej zalety. Lecz
dziĘ nawet teoretycy przyznają, Że coĘ tu nie gra. Eks-
pansja nie zmniejsza si´ w takim stopniu jak sÄ…dzono.
Dlatego naukowcy muszÄ… albo pogodziç si´ z istnieniem
dziwnej formy energii, albo zmodyfikowaç, a nawet odrzu-
ciç teori´ inflacji.
Raport Specjalny ukazuje ten problem w trzech aspek-
tach. Najpierw obserwatorzy relacjonujÄ…, jak to si´ sta"o,
Że ich praca nad supernowymi wywo"a"a tyle zamiesza-
nia. Nast´pnie teoretyk wyjaĘnia, dlaczego uzyskane wy-
niki Ęwiadczą o istnieniu ulotnej energii przenikającej
pustą przestrzeł
. Na koniec dwaj kosmolodzy prezentu-
jÄ… innÄ… ich interpretacj´  teori´ inflacji rozszerzonÄ… do
czasów  sprzed Wielkiego Wybuchu.
ÂWIAT NAUKI Marzec 1999 27