1 Schemat zastępczy uzwojenia samotnego (jednowarstwowego)
Rys.7 Zastępczy schemat
pojemnościowy uzwojenia
jednowarstwowego
wytwarzajÄ…cy w uzwojeniu
rozkład początkowy
Rys.6 Schemat zstępczy uzwojenia samotnego: a) z uziemionym końcem;
b) z izolowanym końcem: C-całkowita pojemność doziemna; K -całkowita
pojemność wzdłużna; L-całkowita indukcyjność rozproszenia
2 Rodzaje rozkładow napięć
Rozkald poczÄ…tkowy to rozkald napiecia
w uzwojeniu transformatora w chwili
t=0. Ze względu an stromość impulsu
napiecia na kształt tego rozkładu wpływ
mają jedynie pojemności poprzeczne C i
wzdłużne K. Na ogół rozkład po-
czÄ…tkowy jest wybitnie niejednostajny i
charakteryzowany jest przez
współczynnik:alfa
Gdy alfa>3 to rozkład początkowy nie zalezy od sosobu uziemienia punktu gwiazdowego
trafo. I można opisac równaniem
Nierównomierny rozkład początkowy jest przyczyną występowania bardzo dużych spadków napięć
izolacji wzdłużnej pierwszych kilku cewek (zwłaszcza na pierwszym kanale międzycewkowym).
Rozkald koncowy(pseudokoncowy)
W przypadku, gdy udar jest doprowadzony do uzwojenia jest udarem prak-tycznie prostokÄ…tnym, po
czasie rzędu setek mikrosekund ustala się wzdłuż uzwojenia nowy rozkład napięcia, tj. rozkład
końcowy. Może on różnić się w znaczny sposób od rozkładu początkowego i jest zależny od sposobu
uziemienia punktu gwiazdowego (rys. 7.6). Rozkład końcowy ma charakter czysto rezystan-cyjny i jest
praktycznie prostoliniowy.
Obwiednie
maksymalną wartość napięcia, nie zwracając uwagi na moment, w którym ona występuje,
otrzymamy rozkład maksymalnych wartości napięć pojawiających się w poszczególnych
punktach uzwojenia. Rozkład ten nosi nazwę obwiedni drgań lub inaczej ob-wiedni
przepięć. Jest to bardzo ważne pojęcie w zagadnieniach transfor-matorowych, gdyż ono to
w znacznej mierze decyduje o wymiarach izolacji głównej transformatora
Współczynnik alfa
Wyraza siÄ™ wzorem
C wypadkowa pojemność poprzeczna K wypadkowa pojemność wzdłużna
Wartośc {alfa} ma wpływ na kształt rozkładu początkowego
Sposoby wyznacznia  graficzny
2gi sposób
W praktyce wygodniej jest poprowadzić prosta poziomą, której odpowiada rzędna 37 ,0Uu = . Można
dowieść, że odcięta punktu A jest odwrotnością współ-czynnika ą.
Przebiegi rozkładów w zalezności od konfiguracji uzwojenia
Rys.8 Rozkłady początkowe dla trzech typowych przypadków doprowadzenia udaru do uzwojenia połączonego w gwiazdę
Rys.13 Rozkłady początkowe (u0) rozkłady pseudokońcowe (uoo) i obwiednie drgań Umax) w przypadku typowych
połączeń uzwojeń trójfazowych
 oszacowanie wielkość narażenia izolacji wzdłużnej (miedzy cewkowej)
Metody obliczania przepięć na izolacji wzdłużnej (np. izolacja międzycew-kowa) są skomplikowane i
wymagają często stosowania komputerów (wyjątek stanowi pierwszy kanał międzycewkowy, dla
którego można posłużyć się roz-kładem początkowym). Zasadnicze znaczenie mają więc
oscylograficzne pomiary przepięć międzycewkowych przeprowadzone na modelach względnie na
prototypach transformatorów.
na kanale międzycewkowym, uzwojenia zaatakowa-nego udarem napięciowym, występują znaczne
przepięcia o krótkim czasie trwania wymuszone przez czoło udaru. Oprócz tego głównego przepięcia
występują przepięcia dodatkowe w postaci oscylacji tłumionych, których amplituda zwykle nie
przekracza 50% wartości szczytowej przepięcia głównego, którego wartość szczytowa Uc max i czas
trwania półszczytu Äc decydujÄ… o stopniu zagro-żenia izolacji.