1. Co to znaczy, że socjologia ma krótką historie a długa przeszłość?
    
Socjologia jako odrębna nauka powstała w  XIX wieku. 
Jest to nowa nauka na stary temat. 
Refleksja nad społeczeństwem występowała w różnych formach i jest stara jak 
ludzkość.
Główne formy przed-socjologicznej wiedzy o społeczeństwie to: 
wiedza  potoczna, 
twórczość artystyczna i religijna, 
filozofia społeczna,  
tworzy  systemy  normatywne.  
Słowo socjologia zaistniało pierwszy raz w książce Augusta Comte w tytule.

2. Wymień kilku klasyków socjologii, w tym przynajmniej jednego Polaka. 
Napisz w skrócie główne założenia ich socjologii.


Max Weber -uważał, że socjologia powinna być wolna od wartościowania. 
Nie może formuować uniwersalnych i ponadczasowych praw.
Emil Durkheim - zastanawiał się jak to możliwe, że społeczeństwo nie rozpada 
siÄ™, 
kiedy ludzie mają podzielone wyobrażenia i przekonania.
Sformuował pojęcie anomii - rozpadu norm społecznych. Badał zjawisko 
samobójstw.
Herbert Spencer - jako pierwszy rozwinÄ…Å‚ socjologiÄ™ jako naukÄ™.
August Comte - postulował o powstanie nowej naukowej dziedziny, badającej 
społeczeństwo.
Społeczeństwo nie rozpada się, pomimo iż jest zróżnicowane i złożone, 
ponieważ są powszechnie uznawane idee i przekonania.
S. Ossowski - socjologia jest nauką osobliwą, ponieważ bada świat do którego 
należy.

3. Jakie są główne założenia funkcjonalizmu, teorii konfliktu?

Funkcjonalizm - Wywodzi się od Spencera. Istotą jest to, iż społeczeństwo jest 
podobne 
do organizacji, składa się z jednostek, które tworzą całość i mają określone 
funkcje. 
Społeczeństwo jest systemem - elementami powiązanymi w całość, gdzie panuje 
współpraca. 
Funkcjonalizm formuował konserwatywne wizje.

Teoria konfliktu - wywodzi siÄ™ od Marxa i Webera. 
Widzi rzeczywistośc jako pełną sprzeczności i konfliktów. 
Siłą napędową konfliktów jest nierówność, np. student - wykładowca. 
Konflikt toczy się o kontrolę nad dobrami, np. o ceny, o władzę.

4. Czym różni się kontrkultura od subkultury? 
czy we współczesnym świecie odnajdziemy takie ruchy społeczne?

kontrkultura 
 określa względnie spójną grupę społeczną, 
która wyraża sprzeciw wobec zastanej kultury, jak i tworzeniu nowej.
Subkultura - określa grupę społeczną i jej kulturę wyodrębnioną 
według jakiegoś kryterium na przykład zawodowego, etnicznego, religijnego, 
demograficznego.

Z tego wynika, że subkultura to grupa osób o jakiś cechach szczególnych, 
a kontrultura  jest przeciwna w tworzeniu subkultur.

Przykładem kontrkultury są hippisi.
Przykładem subkultury są dresiarze.


5. Co to są nowe ruchy społeczne, czym różnią się od starych? Podaj przykłady.

Nowe ruchy społeczne 
 określenie  ruchów przede wszystkim ekologicznych, 
feministycznych,
pacyfistycznych, antynuklearnych oraz ruchów mniejszości seksualnych 
i ruchów działających na rzecz praw człowieka. 
Określa się je jako "nowe" dla odróżnienia od "starych" 
ruchów socjalistycznych i komunistycznych.

Stare ruchy społeczne -  Realizacja interesów klasowych , zawodowych , warstw.
Nowe ruchy społeczne 
 ( ekologiczny , feministyczny, pokojowy, antyaborcyjny )
Realizacja wartości  postmaterialistycznych,  uniwersalistycznych, 
miękkie struktury organizacyjne.

6. Co to jest grupa pierwotna i grupa wtórna 
 przykłady? 
Podaj przykład grupy pierwotnej i wtórnej, do których należysz?

Grupa pierwotna 
 podstawowa, uniwersalna dla wszystkich społeczeństw grupa 
społeczna,
do której jednostki spontanicznie przynależą, np. rodzina, krąg sąsiedzki 
czy grupa rówieśnicza. 
Cechuje jÄ… kilka istotnych cech: 
niewielka liczba członków, bezpośrednie interakcje, duża trwałość,
wielofunkcyjność, niewyspecjalizowany charakter kontaktów, 
duża zażyłość między członkami takiej grupy i mają 
duże znaczenie dla tożsamości jednostki, która z nimi się identyfikuje.

Grupa wtórna 
 typ grupy społecznej przeciwstawny wobec grupy pierwotnej. 
Charakteryzuje się względnie małą trwałością i wielością członków. 
Grupy wtórne tworzone są dla osiągnięcia określonego celu, 
charakteryzują się formalnym i rzeczowym typem więzi. 
Nie wymaga więzi emocjonalnych, choć te wzmacniają oddziaływanie.

Przykład grupy pierwotnej - rodzina, sąsiedzi, przyjaciele.
Przykład grupy wtórnej - stowarzyszenie, partia polityczna, zakład pracy.

7. W jaki sposób przekazywana jest kultura?

Wg. A. Kłoskowskiej istnieją trzy układy komunikacyjne przekazu kultury: 
a) układ bezpośrednich (osobistych) stosunków społecznych - 
(kultura jest wytworem spontanicznym, codziennym). 
Dominuje w społecznościach tradycyjnych. 
Kultura ludowa 
 ogół wytworów wartości i znaczeń wypracowanych 
lub choćby tylko używanych przez społeczności wiejskie. 
Odradzający się w społecznościach ponowoczesnych (nowe formy, np. fora 
internetowe).
 
b) Układ stosunków bezpośrednich ale sprofesjonalizowanych (twórcy kultury 
 
odbiorcy) 
w ramach instytucji kulturalnych, przekaz kultury wyższej (uznanej za taką). 

c) Układ stosunków pośrednich, nawiązywanych za pomocą mediów masowych 
 
kultura masowa dominująca wspołeczeństwach nowoczesnych 
(dominacja treści rozrywkowych, pomieszanie treści kultury 
wyższej i niższej, komercjalizacja).

8. Jakie sÄ… podstawowe kulturowe elementy regulacyjne ludzkiego zachowania?

kultura normatywna 
 reguluje czynności: normatywne wzory kulturowe 
( idealne i realne; uznawane, odczuwane,realizowane).

kultura idealna 
 uznane przekonania, idee, poglÄ…dy, symbole 
( np. przekonania o wartości nauki i magii), wzory kulturowe.

kultura materialna - cywilizacja.

9. Podaj przykład wartości deklarowanej, wartości odczuwanej i wartości 
realizowanej.

Deklarowane 
 religia, obywatelstwo.

Odczuwalne 
 przynależność do grup (np. studenci).

Realizowane 
 praca, dążenie do awansu.

10. Co to jest jaźń (tożsamość) odzwierciedlona, ideał kulturowy osobowości?

Jaźń odzwierciedlona - samowiedza jednostki, kształtowana przez 
interpretację reakcji innych ludzi w stosunku do własnej osoby.
"Społeczne lustro" - interpretacja zachowań i wypowiedzi innych 
na nasz temat staje się podstawą tego co myślimy o sobie.

Kulturowy ideał osobowości - to zespół wyobrażeń jaki powinien 
być idealny członek społeczeństwa. 
Jest on narzucany jednostce, kształtuje się w okresie dorastania, 
kiedy szukamy ideałów do których dążymy. 
Jest różny w różnych kulturach.

11. Co to jest rodzina mała (nuklearna) i rodzina rozszerzona? 
W jakich okresach historycznych dominowały te formy rodziny?

Rodzina nuklearna (elementarna) - uważana za tradycyjną, dwupokoleniowa. 
Kontakty osobowe z krewnymi są ograniczone do najbliższych członków rodziny.

Rodzina rozszerzona - występuje głównie na wsi. 
Obejmuje kilka gospodarstw zespolonych więzią rodzinną 
i utrzymujÄ…cych ze sobÄ… bliskie kontakty.

Rodzina nuklearna dominuje w dzisiejszych czasach, jest rodzinÄ… nowoczesnÄ….

Rodziny rozszerzone występowały dawniej, np. rody szlacheckie.

12. Socjalizacja a wychowanie różnice, cechy wspólne. Etapy socjalizacji.

Socjalizacja:
ma charakter anonimowy i niezamierzony, 
osoba socjalizowana nie uświadamia sobie wielorakich oddziaływań, 
do pewnego stopnia poddaje się pasywnie wpływom społecznym.
Jest dopasowaniem się osoby do społeczeństwa.

Wychowanie: 
wyraźne intencjonalne interwencje wychowawcze, 
zamierzone i świadome, 
przebiegającye według z góry określonych celów i zadań. 
Jest dostosowaniem sił społeczeństwa do osoby.


Etapy socjalizacji:

1. Socjalizacja w grupie rodzinno 
 familijnej.
2. Socjalizacja w grupie rówieśniczej.
3. Socjalizacja instytucjonalna.
4. Socjalizacja kulturowa i przez mass media.
5. Socjalizacja europejska i globalna.

13. Rola religii w życiu społecznym Durkheim a konfliktowa teoria religii.

Durkheim uważał, że religia to forma życia społecznego.

• Przekonania religijne sÄ… potrzebne, aby istnieć w spoÅ‚eczeÅ„stwie, 
elementy religii wyznaczają zasady życia w społeczeństwie.

• Religia to zestaw podstawowych przekonaÅ„, posiadajÄ… je wszystkie 
społeczeństwa. 
Jest źródłem dla wszelkiej ludzkiej wiedzy, najpierw pojawia się religia, 
a później wiedza o świecie.

• religia inicjuje jednostkÄ™ do życia w spoÅ‚eczeÅ„stwie wyznacza  krÄ™gi 
społeczne,  
w których uczestniczy człowiek, wciąga jednostkę do życia zbiorowego 
(np. przyjęcie sakramentów w chrześcijaństwie)

• daje podstawowe umiejÄ™tnoÅ›ci niezbÄ™dne do życia w spoÅ‚eczeÅ„stwie

• sprzyja zespalaniu zbiorowoÅ›ci, integruje, tworzy codzienne czynnoÅ›ci, 
obrzędy rytuały.

• zachowuje pewne elementy kultury dla nastÄ™pnych pokoleÅ„.
 
• daje jednostce rady, jak powinno siÄ™ postÄ™pować.

• wspólna religia wzmacnia wiÄ™zi  jednostki z grupÄ….

• wspiera psychicznie w trudnych chwilach, ma odpowiedź na to skÄ…d bierze siÄ™ 
cierpienie.

Teoria konfliktowa podkreśla, że religie służą najlepiej grupom dominującym, 
wspomagając pogodzenie się z porządkiem społecznym, 
przedstawiajÄ…c go jako naturalny i nienaruszalny. 

Religia pełni następujące psychospołeczne funkcje:

• WiÄ™zi spoÅ‚ecznej 
 umacnia spójność zbiorowości. 
Jednoczy jej członków poprzez obrzędy, których wspólne przeżywanie 
daje poczucie przynależności do wspólnoty. 
Czynnikiem łączącym jest także wspólny system wierzeń i uznawanie tych samych,
wywodzonych z nich wartości.

• Podpory psychicznej 
 religia wyjaśnia sens świata i cierpienia. 
Wszystkie przełomowe momenty życia: narodziny, małżeństwo, 
śmierć obudowane są rytuałami religijnymi. 
Dostarczają one wsparcia w chwilach ciężkich przeżyć emocjonalnych.

• Kontroli spoÅ‚ecznej 
 religia wzmacnia podstawowe normy i wartości 
danego społeczeństwa poprzez wykazywanie ich boskiego pochodzenia 
i nadawanie im pozaziemskich sankcji. 
Ta rola religii była dawno zauważana i doceniana przez pisarzy 
politycznych oraz instrumentalnie wykorzystywana przez władców, 
niezależnie od ich osobistego stosunku do wiary i Kościoła. 

14. sacrum a profanum, pierwotne przejawy zachowań religijnych 
i ich konotacje ze współczesnymi zachowaniami człowieka. 

Sacrum - sfera świętości, przeciwieństwo profanum. 
Wokół niej koncentrują się wierzenia i obrzędy, praktyki religijne. 
Właściwość (stała bądź ulotna), która przysługuje niektórym przedmiotom 
(narzędzia kultu religijnego 
 naczynia, święte księgi, szaty), 
istotom (król, kapłan), przestrzeniom (świątynia, wzniesienie), 
okresom (niedziela, czas postu, Wielkanoc itp.). 
Siedzibą sacrum może stać się wszystko, nawet zwykłe przedmioty; 
miejsca czy osoby mogą otrzymać tę właściwość, lub ją utracić.

Profanum 
 to co ludzkie, sfera świeckości. 
Przeciwieństwo sacrum 
 sfery świętej. 
W sferze tej odbywają się wszystkie codzienne wydarzenia z życia człowieka.


Na dalszą część nie umiem odpowiedzieć!:P