ROZMNAŻANIE
Może wprawić nas w zdumienie to, jak nasza lubiąca psoty
kotka pod wpływem instynktu macierzyńskiego zmienia się w
bardzo odpowiedzialną i troskliwą mamę. Porzuca beztroskie,
panieńskie zabawy, by cierpliwie karmić i pielęgnować swoje
dzieci.
Dobieranie w pary
Niezależnie od tego, czy nasza koteczka jest
dystyngowaną arystokratką, czy córką zwykłych dachowców,
kilka razy do roku jej życie podporządkowane jest jednemu
pragnieniu - chcę być mamą. O tym marzeniu informuje
domowników i wszystkich kawalerów w okolicy. A potem
okazuje się sprytniejsza niż my i wymyka się z domu przez
uchylone okno na miłosną eskapadę. Niestety, większość kocich
par to z reguły związki nie planowane.
Ruja
Samice kotów są gotowe do rozmnażania osiągnowszy
sześć miesięcy. Zwykle pierwsza ruja przychodzi pierwszej
wiosny po tym czasie. Kotki nie mają regularnych cykli
rujowych, ale powtarzają się one, dopóki kotka nie zostanie
pokryta przez samca. W trakcie rui samice bezbłędnie realizują
wzór zachowanie, który każe im bez wytchnienia szukać
kocura. Zamknięte w domu nawołują go. Zwłaszcza rasy obce
są w tym czasie bardzo głośne.
Ciąża
Pierwsze oznaki ciąży pojawiają się dopiero po 3-4
tygodniach. Sutki kotki stają się nabrzmiałe i mają
1
zdecydowanie różowy kolor. Po 5 tygodniach jej brzuszek się
zaokrągla. W ostatnich tygoniach ciąży apetyt przyszłej mamy
wzrośnie, ale ponieważ duże już kociątka będą uciśkać jej
żołoądek, należy podawać jej mniejsze porcje, ale częściej -
cztery razy dziennie. Na początku ciąży zachowanie kotki nie
zmienia się. Ostatni miesiąc ciąży, to okres wzmożonego
apetytu. Należy jej wtedy podawać możliwe najlepsze jedzenie,
uzupełnione codzinną dawką witamin i soli mineralnych. Ciąża
trwa ok. 9 tygodni, jej górną granicę stanowi termin 60 do 65
dni.
Okocenie się
Kotka, którą trzymamy w domu, powinna się też w domu
okocić. Zaakceptuje zostawiony jej w tym celu kosz lub karton,
którego dno wykładamy czystym materiałem bawełnianym, i i
na wierzch kładziemy gazety, jeśli jego rozmiary będą
wystarczające i jeśli zostanie umieszczone w ciemnym, ciepłym
i suchym kącie, do którego będzie mogła bez trudności wejść.
Możemy próbować oswoić kotkę, co jakiś czas sadzając ja na
posłaniu i częstując smakołykiem. Jeśli przygotowane
legowisko jej się nie spodoba i tak postawi na swoim i urodzi
np. w szafie. Jest w końcu kotem i ma swoje zdanie. Kiedy kicia
zaczyna drzeć papier w pudle, próbuje bez powodu załatwić się
w kuwecie i jest zaniepokojona - to znaczy, że niedługo zacznie
się poród. Akcja porodowa u kotek odbywa się bez żadnej
pomocy z zewnątrz. Podczas porodu nie musimy więc pomagać
kotce. Lepiej też nie zakłócać jej spokoju, ale warto rzucić
okiem, czy wszystko jest w porządku. Kocia mama sama myje
maleństwa, zjada łożysko i przystawia każde ze swoich dzieci
do sutka z mlekiem.
Kocur
Nie należy dopuszczać kocura do jego potomstwa zanim
nie ukończy ono czterech miesięcy. Wcześniej bowiem istnieje
ryzyko, że kocur je zabije, szczególnie gdy jego mieszkaniem
jest przybudówka lub szopa i nie ma żadnego ludzkiego
obrońcy.
2
Potrzeby kociąt
Rodzą się zupełnie bezradne. Pierwsze dni wypełnia im
jedzenie i sen. Ale po 7-8 tygodniach stają się mądrymi
małymi kotkami.
Po około 6 dniach od przyjścia na świat kociątko otwiera
oczy. Gdy skończy 4-5 tygodni, potrafi już gonić swoich
braci i siostry. Pierwsze mleczne ząbki pojawiają się między
2 a 3 tygodniem życia. Wtedy zacznijmy dokarmiać maleństwo
stały pokarmem, np. zmielonym surowym mięsem lub karmą
dla kociąt. By je zachęcić do zmiany jadłospisu, można im
podawać odrobinę jedzenia na palcu. Potem kładziemy palec na
przechylonym spodku i kociak oblizując palec, mimowolnie uczy
się jeść z talerzyka. Menu uzupełniamy mlekiem. Matka
przestaje karmić kocięta w 8 tygodniu, wtedy musimy przejąć
obowiązek żywienia maluchów. Dopóki kocięta żywią się
mlekiem mamy, ona sama sprząta odchody i masuje dzieciom
brzuszki, by pobudzić pracę układu wydalniczego. Kiedy zaczną
jeść stały pokarm, warto zacząć przyuczać je do korzystania z
kuwety. Wkrótce kocięta zaczynają rywalizowac między sobą o
miejsce przy misce. Przed nimi jeszcze nauka polowania - i
kotki są przygotowane do dorosłego życia.
W trzecim tygodniu życia zaczyna się wyrzynanie zębów
mlecznych, które kończy się w wieku od sześciu, a niekiedy
dopiero od ośmiu tygodni. W trzecim i czwartym tygodniu życia
kocięta coraz lepiej się poruszają, zaczynają bawić się ze sobą,
a nieco póz
niej poznawać otoczenie swego legowiska.
Począwszy od czwartego tygodnia życia należy przyzwyczaić
kocięta coraz bardziej do obcowania z ludz
mi. W tym wieku
bowiem kotki łatwo się uczą i następuje szczególnie silne
utrwalenie wrażeń wywoływanych przez pierwsze kontakty z
człowiekim.
Odłączanie od matki.
W wieku ośmiu tygodni młode kocięta bywają już na ogół
oddzielane od matki. Otrzymują pokarm, który powinien
zawierać te same składniki, co w przyszłości pożywienie kotów
dorosłych. Ponieważ pojemność żołądka młodych kotków jest
stosunkowo mała, należy rację dzienną rozdzielić na sześć
posiłków, z czego cztery będą mięsne, dwa zaś mleczne,
wszystkie z dodatkiem węglowodanów.Sztuczny wychów
3
osesków jest konieczny tylko w przypadkach wyjątkowych np. z
powodu śmierci lub choroby matki. Najlepszym rozwiązaniem
jest podłożenie młodych mamce - kotce lub suce. Jeśli takiej
możliwości nie ma, hodowcy muszą przejąć rolę matki i
wykonywać zamiast niej następujące czynności:- zapewnić w
gniez
dzie odpowiednią temperaturę, podawać młodym
pożywienie zbliżone składem do mleka wykonywać zamiast
matki wszelkki zabiegi pielęgnacyjne, które we wczesnym
okresie życia osesków polegają na pubudzaniu ich do
oddawania kału i moczu.
Nadprogramowe kociaki
Natychmiast po urodzeniu kociąt samica ma znowu
cieczkę,co oznacza, że może mieć w ciągu roku trzy mioty, a
każdy składa się średnio z 6 maluszków. Jeśli nie można
zatrzymać całego miotu lub oddać go w dobre ręce, należy w
sposób humanitarny pozbyć się nie chcianych kociąt. Topienie
jest bardzo okrutnym sposobem zadawania śmierci i nie
wolno go zalecać. Woda wolno dostaje się do płuc i koty giną
w mękach. Powinno się zanieść je do lecznicy lub schroniska,
gdzie zostaną pozbawione życia w sposób humanitarny. Lekarz
wstrzykuje zwierzątkom większą dawkę środka usypiającego,
więc nie cierpią. Dobrze zostawić kotce jedno dziecko,
potrzebuje tego jej psychika.
Antykoncepcja
Co roku rodzi się mnówstwo psów i kotów. Wiele z nich
trafia na śmietnik lub do schroniska. Jeśli nie chcesz, aby
mnożyły się czworonożne nieszczęścia, zadbaj o antykoncepcję
swego pupila. Najprostszym i najmniej skutecznym sposobem
jest oczywiście metoda naturalna. Kota można zamknąć w
czterech ścianach i pilnować, by nie wymknął się przez otwarte
okno czy drzwi. Ale nie zawsze możemy upilnować
marcującego kota. Aby spać spokojnie, warto więc zdecydować
na kurację hormonalną lub sterylizację bądz
kastrację naszego
czworonoga.
KASTRACJA
4
- przeprowadza się ją, aby ograniczyć płodnść kotów. Polega na
usunięciu jąder u osobników męskich i jajników u osobników
żeńskich. Tym samym usuwa się przenikliwy zapach moczu
kocura, a także zmniejsza się w istotnym stopniu znakowanie
terenu. U kotek zas zabieg ten usuwa objawy rui. Oba te
zabiegi przeprowadza się wyłącznie w narkozie u zwierząt obu
płcu w wieku co najmniej 8-10 miesięcy i starszych. U kocurów
kastrowanych póz
niej popęd do znakowania terenu często nie
zanika całkowicie. Ujemnych skutków tego zabiegu nie
obserwuje się. Obficie żywione kastraty są skłonne do
wzmożonego odkładaniu tłuszczu. Można jednak temu
zapobiec, rozsądnie normując pokarm. Koty trzymane w celu
łowienia myszy nie tracą łowności po kastracji, jak błędnie głosi
tradycja ludowa. Jądra samca są umieszczone w mosznie poza
jamą brzuszną i dlatego są łatwo dostępne do kastracji. U kotek
jajniki są dostępne dopiero po otworzeniu jamy brzusznej.
STERYLIZACJA
- polega na pozbawieniu kotów zdolności rozrodczych. W tym
celu u kocura usuwa się część nasieniowodów, a u kotki część
jajowodów. Postępowanie takie jest możliwe, przeprowadzone
jest jednak tylko w wyjątkowych przypadkach. Niekiedy
sterylizacji kota domagają się bardzo uczuciowi właściciele
zwierząt, ponieważ po kastracji nie dochodzi u kotów do ataków
kojarzenia płciowego i pozbawia się je w ten sposób możliwości
korzystania z prawdziwych "rozkoszy życia". Takie rozumowanie
jest wpradzie bardzo ludzkie, ale niezbyt słuszne.
Plusy i minusy Operacje takie zmniejszają agresywność
u samców, likwidują nieprzyjemny zapach u kocurów,
zapobiegają tworzeniu się nowotworów układu rozrodczego u
obu płci oraz gruczołu mlekowego u samic.
Tabletki i zastrzyki
Hormonalne środki antykoncepcyjne służą do opóz
nienia lub
zahamowania rui u kotek. Hormony można podawać w formie
tabletek lub zastrzyków. Leków hormonalnych nie należy
stostować u ciężarnych kotek.
Plusy i minusy Zaletą tej metody jest niewątpliwie
prostota zabiegu, szybki efekt (niemal natychmiastowe
zatrzymanie krwawienia) i brak zainteresowania ze strony
wielbicieli. Należy jednak pamiętać, że metoda to wymaga
ogromnej regularności inaczej jest nieskuteczna. Przy jej
5
długotrwałym stosowaniu mogą także wystąpić zaburzenia
hormonalne objawiające się skłonnością do tycia i łysieniem.
Antykoncepcja hormonalna może także doprowadzić do
całkowitego zaniku cieczki, a nawet do ropomacicza groz
nej
choroby układu rozrodczego.
6