N T
W K
0 6
TWORZYWOWE STUDNI E KANALI ZACYJNE
WA
AZOWE I NI EWA
AZOWE
- WYKORZYSTANI E ROZWI 
ZAC
SYSTEMOWYCH
FI RMY WAVI N
mgr inż. Mariola Błajet
WAVIN METALPLAST-BUK
64-320 BUK, UL.DOBIEŻYC
SKA 43
TEL.: [phone]
FAX: [phone]
EMAIL: [e-mail]
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
2
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
mgr inż. Mariola BA
AJET
TWORZYWOWE STUDNI E KANALI ZACYJNE
W A
AZOWE I NI EWA
AZOWE -
WYKORZYSTANI E ROZWI 
ZAC
SYSTEMOWYCH FI RMY WAVI N
W PROWADZENI E
Wraz z wprowadzeniem na rynek trwałych, a także łatwych, tanich i szybkich w układaniu
systemów rur i kształtek z tworzyw sztucznych, jako ich uzupełnienie pojawiły się studzienki
prefabrykowane inspekcyjne oraz włazowe. Ich powszechne stosowanie stało się konsekwencją
znacznego zwiększenia wymagań stawianych kanalizacji w zakresie trwałości, hydrauliki oraz
szczelności. Następstwa postępu były bardzo rozległe i miały również wymiar proekologiczny
oraz społeczny.
Konsekwencjami rozwoju systemów były m.in.:
skrócenie czasu układania kanalizacji,
szybki postęp w dostępie do kanalizacji wciąż nowych obszarów,
ograniczenie negatywnego wpływu ścieków na środowisko,
optymalizacja pracy oczyszczalni ścieków.
Nowe perspektywy otworzone zostały również przez dynamiczny rozwój różnego rodzaju
sprzętu kontrolnego, pomiarowego, czyszczącego. W olbrzymim stopniu ograniczono
konieczność wchodzenia obsługi do studzienek, co było niebezpieczne i w wysokim stopniu
niehigieniczne. Obecnie nowoczesny i powszechnie dostępny sprzęt umożliwia
przeprowadzenie większości czynności eksploatacyjnych z poziomu nawierzchni poprzez
studzienki zwane niewłazowymi (w nomenklaturze norm) lub inspekcyjnymi (w nazewnictwie
producentów).
Ponad 15-letnie doświadczenia ze stosowania studzienek inspekcyjnych firmy Wavin w Polsce
oraz ponad 25-letnie doświadczenia europejskie potwierdzają zasadność stosowania studzienek
inspekcyjnych w sieciach. Przedsiębiorstwa eksploatujące sieci kanalizacyjne stoją jednak na
stanowisku, że nadal konieczne jest umożliwienie dostępu obsługi do kanalizacji w pewnym
zakresie, a za najmniejszą średnicę studzienki w świetle umożliwiającą dostęp sprzętu uznają
wymiar 400 mm. Producenci sprzętu oraz ich użytkownicy określają, że zasięg sprzętu
czyszczącego w systemie kanalizacyjnym ocenia się na 100-150 m.
Powyższe parametry oraz układ sieci determinują wyposażenie sieci w studzienki
kanalizacyjne.
Niniejszy referat zawiera propozycję zaleceń odnośnie stosowania tworzywowych studzienek
włazowych i niewłazowych z uwzględnieniem powyższych przesłanek.
Zalecenia wypracowano w oparciu o doświadczenia firmy Wavin Metalplast-Buk uzyskane w
trakcie wieloletniej współpracy z projektantami, inwestorami i eksploatatorami sieci
kanalizacyjnych. Mają one w dużej mierze charakter uniwersalny, ponieważ podstawą ich
3
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
sformułowania jest przegląd większości ofert studzienek kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych
oraz specyfikacji technicznych stosowanych w praktyce przez wiele firm eksploatacyjnych
(przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji, zakłady komunalne.)
W ocenie autora referatu zalecenie takie powinny znalez
ć się w opracowaniach COBRTI Instal.
Wydawnictwo  Warunki techniczne wykonania i odbioru sieci kanalizacyjnych  Zeszyt 9 [1] z
uwagi na pomijanie postępu technicznego oraz aspektów praktycznych dotyczących sprzętu nie
spełnia swojej roli wyznaczonej w tytule.
T ROCH
HI ST ORI I STUDZI ENEK TWORZYWOWYCH NA POLSKI M RYNKU
Studzienki niewłazowe Ć315, 400 i 425
Studzienki tworzywowe wprowadzane były na rynek polski sukcesywnie. Jako pierwsze w latach 1993-
94 pojawiły się studzienki inspekcyjne z trzonem z rury karbowanej Ć315 i 425 o średnicach rury
trzonowej odpowiednio dw315 i dz355 oraz dw425 i dz477. Zapewniają one dostęp do kanalizacji
przez rury teleskopowe Ć315 i 425. Jako studzienki łatwe w montażu oraz eliminujące szereg wad
wyrobów tradycyjnych wkrótce stały się wyrobem masowo stosowanym w sieciach i przyłączach.
Wyznaczono również inny standard  studzienek o średnicy Ć400 z rurą trzonową gładką i rurą
teleskopową Ć315, które promowały firmy bez wiedzy na temat zachowania studzienki w gruncie.
W rzeczywistości, niezależnie od nazwy, studzienki inspekcyjne z rurą teleskopową Ć315 nie
różniły się pod względem dostępu do kanalizacji od studzienki z rura karbowaną Ć315. Jedynie
rura teleskopowa studzienki Ć425 zapewniała dostęp do kanalizacji o wymiarze w świetle >400
mm.
Studzienki Ć1000
Pod koniec lat 90-tych pojawiły się również tworzywowe studzienki włazowe, wśród nich
rozwiązanie przemyślane, stabilne i bezpieczne - Tegra 1000. W konstrukcji tej studzienki
znalazła odzwierciedlenie cała wiedza na temat pracy studzienki w gruncie oraz na temat
wykonawstwa i wymagań systemów kanalizacyjnych. Wdrożono w niej najświeższe osiągnięcia
dotyczące przetwórstwa tworzyw sztucznych. Uzyskano trwałą, modułową studzienkę ze
ściankami o wysokiej sztywności i bogatym użebrowaniu w celu dobrego kotwienia w gruncie.
W warunkach poprawnego zagęszczenia gruntu konstrukcję tę cechuje odporność na wypór
wody gruntowej bez konieczności jej dociążania.
Konkurencyjne studzienki włazowe, wykonane najczęściej tanią metodą odlewania
odśrodkowego, odtwarzały wymiar studzienki w świetle ale nie inne istotne parametry
użytkowe (np. sztywność lub trwałość). Wiele rozwiązań nieodpowiednio skonstruowanych i
nie przetestowanych utraciło szczelność lub stateczność w miejscu zamontowania i zachwiało
zaufanie do stosowania tworzyw w tych zastosowaniach.
Studzienki Ć600
Kolejna zupełnie nowa generacja studzienek inspekcyjnych Tegra 600 znalazła się na polskim
rynku w 2000 roku. Był to kolejny postęp  dzięki zastosowaniu nastawnych kielichów ą 7,5o,
uzyskano możliwość zmiany kąta na kanalizacji o dowolny kąt oraz zabudowy studzienek na
przewodach kanalizacyjnych o dużych spadkach. Studzienka stała się również dostępna dla
każdego rodzaju sprzętu eksploatacyjnego, a w wykonaniu z kinetą ślepą jako osadnikiem z
powodzeniem stała się alternatywą dla betonowych studni deszczowych Ć500.
4
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
Tegrę 600 o średnicy wewnątrz rury karbowanej i na zewnątrz teleskopowego adaptera dn600
i 660 średnicy zewnętrznej przebiła nazwą studzienka  630 o średnicy wewnętrznej 545 mm i
średnicy zewnętrznej w teleskopie 535 mm.
Wszystkie studzienki jednakowo uzyskiwały aprobaty COBRTI Instal, a zalecenia i warunki
wykonania sieci kanalizacyjnych nie uwzględniały ich wprowadzenia do powszechnego
stosowania w budownictwie.
Obecnie na polskim rynku istnieje szereg rozwiązań studzienek inspekcyjnych i studzienek
włazowych. Jest to jeden z korzystnych efektów wolnego rynku i konkurencji. Rozwiązania te
są tanie, łatwe w montażu, szczelne, trwałe i stanowią niezastąpione uzupełnienie systemów
rurociągów kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych. Zalecane są do stosowania w systemach
kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych przez normę PN-B10729:1999.
Duża różnorodność dostępnych studzienek włazowych i niewłazowych, brak jednoznaczności w
oznaczeniach oraz brak konkretnych zaleceń stwarza dużą trudność w dokonaniu trafnego
wyboru przy konstruowaniu systemów kanalizacyjnych. Wyroby jednakowe lub zbliżone z
nazwy znacznie różnią się w zakresie możliwości konstrukcyjnych i funkcjonalności. Brak
standaryzacji prowadzi do tego, że wyroby trudno poddać obiektywnej ocenie. Dla wyrobów o
różnych gabarytach, różnym wyposażeniu i różnych walorach technicznych niemożliwe stają się
rzetelne porównania. W powierzchownych analizach cenowych nie sposób uwzględnić innych
korzyści, takich jak jakość wyrobów, ich trwałość, całkowite koszty wykonania robót lub
koszty eksploatacji (obejmujące awarie, konserwacje, czyszczenia, itp.).
S TUDZI ENKI KANALI ZACYJ NE A ZALECENI A NORM
Obecnie proces standaryzacji w branży wodno-kanalizacyjnej ma na celu głównie tworzenie,
wdrażanie i upowszechnienie pewnych idei w postaci norm regulujących podstawowe zasady
konstruowania systemów oraz ograniczanie błędów projektowych i wykonawczych. Zalecenia
norm ograniczają się do jedynie wymagań odnośnie funkcjonalności i bezpieczeństwa, są więc
bardzo ogólne i elastyczne. Podobnie jest w przypadku norm systemowych dotyczących
systemów kanalizacyjnych PN-B10729:1999 oraz PN-EN476:2002.
Norma PN-B10729:1999, która zastąpiła normę PN-B10729:1992 usankcjonowała istnienie
studzienek inspekcyjnych tworzywowych i zaleciła je do stosowania w systemach
kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych.
Norma PN-EN 476:2002 wprowadziła usystematyzowanie studzienek pod względem wymiarów i
ich podział na studzienki włazowe i niewłazowe.
Wyżej przytoczone normy systemowe nie precyzują jednak wymagań odnośnie wyrobów, jakimi
są studzienki i nie określają zakresu ich badań. Studzienki kanalizacyjne tworzywowe są
wyrobami budowlanymi, których dotychczas nie obejmuje standaryzacja. W związku z tym
powinny być wprowadzone do powszechnego obrotu na podstawie deklaracji zgodności z
aprobatą COBRTI Instal uzyskaną przez producenta. W celu obniżenia kosztów wytwarzania
część producentów unika procesu aprobacyjnego. W ten sposób na rynku są obecne i konkurują
ze sobą wyroby, z których jedne posiadają aprobaty techniczne i są pełnoprawnymi wyrobami
do powszechnego stosowania w budownictwie oraz takie, które nie posiadają wymaganej
aprobaty COBRTI Instal. Wykorzystując brak znajomości aktualnych przepisów niektórzy
producenci niesłusznie deklarują zgodność swoich wyrobów z normami systemowymi lub za
wystarczającą uznają zgodność z aprobatą wydaną przez inne jednostki certyfikujące (np.
IBDiM.)
5
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
S TAN I STNI EJ 
CY WYPOSAŻ ENI A SI ECI W ST UDZI ENKI
Wyposażanie sieci kanalizacyjnych w studzienki kanalizacyjne nieustannie ewoluuje, a obecnie
można wyodrębnić wśród nich trzy podstawowe modele:
MINIMALISTYCZNY: brak konkretnych wymagań ze strony inwestorów oraz dążenie do
maksymalnego obniżania kosztów inwestycji skutkuje budową sieci ze studzienkami
wyłącznie inspekcyjnymi o małych rozmiarach i ograniczonych możliwościach
eksploatacyjnych;
KONSERWATYWNY:  stare przyzwyczajenia , brak aktualnej wiedzy prawnej i
technicznej skutkuje stosowaniem studni betonowych o średnicy nie mniejszej niż
1200mm, często ze wszelkimi ich wadami, począwszy od nieszczelności i
nietrwałości, poprzez długi czas montażu, do wysokiej ceny całkowitej (z kosztami
transportu i sprzętu);
OPTYMALNY: połączenie doświadczeń wykonawczych i eksploatacyjnych, pogłębienie
wiedzy na temat osiągnięć nauki i techniki skutkuje optymalizacją modelu i
określeniem precyzyjnych wymagań odnośnie wyposażenia sieci w studzienki
kanalizacyjne. W tak wypracowanym modelu uzyskuje się optymalizację kosztów
wykonania, a jednocześnie zachowuje wysoką funkcjonalność i niskie koszty
eksploatacji.
O PI S ROZWI 
ZAC
KONSTRUKCYJ NYCH ST UDZI ENEK I NSPEKCYJ NYCH W AVI N
Konstrukcja studzienek inspekcyjnych Ć315 i 425 oraz Tegra 600 oparta jest o wspólne zasady
zapewniające trwałość i funkcjonalność. Zawierają one prefabrykowaną kinetę oraz
jednościenną karbowaną rurę trzonową o średnicach wewnętrznych 315, 425 i 600 mm oraz
zewnętrznych odpowiednio 355, 477 i 670 mm.
[1] Studzienka Tegra 600 z nastawnymi kielichami.
Zalety rury trzonowej w postaci rury karbowanej są już powszechnie znane i wysoko cenione.
Żadna inna konstrukcja nie jest w stanie podążać za ruchami warstw gruntu związanymi z
zagęszczaniem po montażu lub cyklicznie zachodzącymi procesami jego nawadniania i
odwadniania lub zamarzania i odmarzania. Rura karbowana zachowuje się w gruncie w sposób,
który w krajach anglojęzycznych określany jest jako  clever lub  inteligent , ale w języku
polskim, zwłaszcza technicznym, określić to trzeba szerzej  opisowo. Rura trzonowa
6
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
karbowana podąża za ruchami gruntu w ten sposób, że te same masy gruntu otaczają wciąż te
same karby rury, przy jednoczesnym zachowaniu szczelności studzienki. Charakterystyczne jest
to, że rura ta zachowuje się inaczej w warstwach głębokich, a inaczej w płytkich, tam gdzie
skutki przemarzania są większe , a jej praca przypomina ruchy miecha akordeonu. W cyklu
rocznym rura ta, w górnych warstwach gruntu odkształca się nawet o 50-60 mm, w pośrednich
warstwach mniej, a poza granicą przemarzania nie wykonuje żadnych przemieszczeń.
Karbowanie rur trzonowych w olbrzymiej mierze wpływa również na odporność studzienek na
wypór wód gruntowych jedynie przy dobrym zagęszczeniu gruntu (SPe"95%). Ponadto przy
niewielkiej grubości ścianek i małym ciężarze osiąga się wysoką sztywność rur (SN4), a więc
dużą wytrzymałość na zgniatanie. Elastyczność tak skonstrowanej rury wpływa również na
zdolność dostosowania się do nierównomierności rozkładu obciążeń bocznych. W warunkach
niezrównoważonego naporu na ścianki karbowana rura trzonowa odkształca się nie tracąc
ciągłości, zachowując szczelność połączeń i funkcjonalność całego układu, tj. możliwość
dostępu sprzętu do kanalizacji. Inne konstrukcje rur trzonowych reagują w gruncie inaczej i
łatwiej tracą stabilność lub się rozszczelniają (np. poprzez wysunięcie rury trzonowej z kinety)
[2] Praca rury karbowanej w gruncie.
7
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
N AST AWNE KI ELI CHY
W studzienkach Tegra 600 zastosowano nastawne kielichy do podłączenia rur kanalizacyjnych.
Każdy z kielichów (oprócz dn 400 mm) może zmienić sferycznie położenie o kąt ą 7,5o.
[3] Kineta zbiorcza Tegra 600 z nastawnymi kielichami a tanie rozwiązanie konkurencyjne
bez kielichów nastawnych, regulacji kątów i z nieszczelnymi połączeniami elementów składowych
profilu hydraulicznego.
[4] Zasada działania nastawnych kielichów.
Dzięki nastawnym kielichom na wlocie i wylocie możliwe jest podłączenie rur przy dużych
spadkach, jak również uzyskanie zmiany kierunku ułożenia przewodu kanalizacyjnego o każdy
kąt. Standardowe kielichy pozwalają tylko na odchylenie łączonych elementów o kąt max 1-2o
bez utraty szczelności. Wbudowanie w kinetę nastawnych kielichów poprawia także ich
hydraulikę i eliminuje zatory.
O PI S ROZWI 
ZAC
KONSTRUKCYJ NYCH ST UDZI ENEK WA
AZOWYCH W AVI N
Uzupełnieniem konfiguracji studzienek inspekcyjnych dla systemów kanalizacyjnych jest
studzienka włazowa Tegra 1000. Rozwiązanie składa się z kinety  części z profilem
hydraulicznym, i trzonu studni o ściankach dostosowanych do współpracy z gruntem. Z uwagi
na średnicę i funkcję studzienka wyposażona jest dodatkowo w stożek zmieniający średnicę
trzonu z 1m na 0,6 m (otwór włazowy) oraz drabinkę. Trzon studni wykonany jest z modułów
połączonych na głębokie kielichy z uszczelką profilową, tak, aby elementy mogły być
transportowane bez użycia ciężkiego sprzętu budowlanego. Wewnątrz studni znajduje się
drabinka ze szczeblami w ostrzegawczym żółtym kolorze dla poprawy warunków
8
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
bezpieczeństwa wchodzących. Konstrukcja ścianek studni jest użebrowana w unikalny sposób.
Skutkuje to ich wysoką sztywnością, a w połączeniu z dobrym zagęszczeniem gruntu pozwala
na optymalne przeciwdziałanie siłom wyporu poprzez równomierne rozłożenie sił na wysokości
studni.
[5] Różne studzienki włazowe:
studzienka wykonana metodą odlewania odśrodkowego i Tegra 1000.
R OZWI 
ZANI A KONSTRUKCYJ NE STUDZI ENEK W AVI N A  EFEKT WSPORNI KA
Rozwiązania konstrukcyjne studzienek Wavin w połączeniu z zalecanymi warunkami montażu
eliminują występujące często w przypadkach lekkich studzienek tworzywowych w gruntach
nawodnionych zniszczenia będące  efektem wspornika . Zniszczenia te polegają na
pęknięciach lub zamknięciu światła studzienki tworzywowej i mogą wystąpić w gruntach o
wysokim poziomie wód gruntowych i/lub dużych siłach wyporu przy zbiegu kilku niekorzystnych
zjawisk, tj. niskiej sztywności ścianek w stosunku do obciążeń poziomych od gruntu i złego
zagęszczenie gruntu na wysokości studzienki. Najczęściej zniszczenia ma miejsce w przypadku
kotwienia w warstwach górnych i złego zagęszczenia w dolnych partiach studzienki
tworzywowej jako skutku złego zaprojektowania lub wykonania robót ewentualnie utraty
zagęszczenie w dolnych warstwach np. przez wymycie  podziarna .
Lekkie konstrukcje tworzywowe poddawane są w takich warunkach olbrzymim siłom
skierowanym ku górze, które nie są równomiernie równoważone i napotykają odpór dopiero tuż
przy powierzchni w warstwach drogowych prawidłowo zagęszczonych lub utwardzonych. Takie
siły powodują wyboczenie konstrukcji i ostatecznie utratę stabilności z
le skonstruowanej
studzienki.
W rozwiązaniach Wavin ścianki są bardzo sztywne (min SN4) - karbowane w studzienkach
inspekcyjnych lub bardzo bogato żebrowane w przypadku studzienki włazowej Tegra 1000.
Rozwiązania te uzasadnione są dostosowaniem do zagłębień i możliwych niekorzystnych
warunków gruntowo-wodnych mogących wystąpić w systemach kanalizacji. Zapewnienie
prawidłowego montażu sprzyja eliminacji negatywnych skutków  efektu wspornika .
9
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
Z WI EC
CZENI A  P A
YWAJ 
CE
W przypadku wszystkich studzienek tworzywowych zwieńczenia wypadające w nawierzchniach
drogowych obciążonych ruchem rozwiązane są jako zwieńczenia  pływające  nawiązane
konstrukcyjnie do nawierzchni utwardzonej i eliminujące przenoszenie obciążeń od ruchu na
trzon studzienki i jego podłączenia. Podstawą do usytuowania włazu lub wpustu są elementy
żelbetowe (płyty odciążające lub stożki betonowe) odseparowane od komina studzienki
kanalizacyjnej. Rozwiązaniem alternatywnym są rury teleskopowe lub w przypadku studzienki
Tegra 600 teleskopowe adaptery do włazu. Rozwiązania teleskopowe pozwalają na elastyczne
wyregulowanie wysokości studzienki w zależności od ostatecznej rzędnej nawierzchni i idealne
usytuowanie włazu lub wpustu ulicznego w stosunku do otaczającej nawierzchni. Dylatacja,
jaka występuje w tych rozwiązaniach pomiędzy rurą teleskopową a rurą trzonową zapewnia
niezależną pracę poziomej konstrukcji drogi i pionowego trzonu studni.
Takie rozwiązanie zwieńczeń eliminuje uciążliwe zjawiska na styku włazów i nawierzchni
utwardzonej (zapadanie, wykruszenia nawierzchni, itd.), a także wpływa na trwałość
studzienki i jej podłączeń.
[6] Zwieńczenie pływające Tegry 600 z żelbetowym pierścieniem odciążającym oraz z teleskopowym
adapterem do włazów.
P ODA

CZENI A  I N SI TU
Do studzienek tworzywowych można wykonać podłączenia rur za pomocą wkładek  in situ
(tzn. na budowie). Otwór wykonuje się piłą wyrzynarką stanowiącą nakładkę na wiertarkę, w
otwór wkłada się uszczelkę z kielichem do podłączania rur i w ten sposób uzyskuje się trwałe,
szczelne podłączenie.
Jest to dla wykonawców olbrzymie ułatwienie w porównaniu z wykonaniem włączeń do
tradycyjnych studzienek betonowych. Wykonując tego typu podłączenie zyskuje się czas oraz
szczelność.
10
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
[7] Wkładka in situ dla rury karbowanej.
K ONFI GURACJ A KI NET
Typoszereg kinet studzienek tworzywowych dostosowany jest do potrzeb w kanalizacji w
zakresie średnic 110 do 400 mm i obejmuje kinety przepływowe  proste i do zmiany kierunku,
połączeniowe (lewe i prawe) oraz kinety zbiorcze z dwoma dopływami z włączeniami pod
kątem 45 lub 90o.
W AVI NOWSKI MODEL WYPOSAŻ ENI A SI ECI W STUDZI ENKI
- ZALECENI A DOT YCZ
CE ST OSOWANI A STUDZI ENEK KANALI ZACYJ NYCH
Oferta studzienek Wavin odpowiada w najwyższym stopniu coraz bardziej precyzowanym przez
świadomych potrzeb eksploatatorów i doświadczonych inwestorów zaleceniom dotyczącym
rozmieszczenia studzienek na sieciach kanalizacyjnych.
Wymagania co do lokalizacji wynikają z potrzeb eksploatacyjnych, doświadczeń wieloletnich
oraz możliwości sprzętowych.
Analizy warunków wykonania sieci określane przez przedsiębiorstwa wodociągów i kanalizacji
oraz zakłady komunalne z różnych rejonów kraju pozwalają wyłonić zarys zaleceń o
charakterze uniwersalnym.
1. na kolektorach z uwagi na konieczność dostępu przez sprzęt powinny być:
zachowane maksymalnej odległości 100-150m pomiędzy studzienkami włazowymi,
studzienki inspekcyjne o średnicach światła >400 powinny występować w
odległościach nie większych niż 50 m, a szczególnie w miejscach:
a) zmiany kierunku kolektora (np. studzienki Tegra 600 z nastawnymi kielichami,
które pozwalają na uzyskanie każdej zmiany kąta)
b) łączenia kanałów (np. studzienki 425 lub Tegra 600)
c) włączenia przykanalików (np. studzienki 425 lub Tegra 600)
w miejscu podłączania przykanalików w odległościach mniejszych niż 50 m mogą
być zastosowane na kolektorze studzienki mniejszych średnic np. Ć315, trójniki lub
można stosować odgałęzienia nasadowe ( kielichy Wavin )
[8] Kielich Wavin możliwość bezpośredniego włączenia przykanalika do czynnego kanału.
11
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
2. na przykanalikach możliwe jest również zastosowanie mniejszych studzienek
inspekcyjnych, (np. Ć315), z tym, że rozwiązanie zależy od sposobu włączenia
przykanalika do kolektora:
a) dla przykanalików włączonych do kolektora poprzez kinety studzienki
włazowej lub nie włazowej, dostępnej dla sprzętu zalecane jest zachowanie
warunków dla eksploatacji, tj. zachowanie max 100 m odległości pomiędzy
studzienkami włazowymi oraz max odległości pomiędzy studzienkami nie
włazowymi dostępnymi dla sprzętu (o średnicy >400 mm w świetle)
b) dla przykanalików włączonych do kolektora na ostro (przez trójnik, odgałęzienie
nasadowe lub poprzez in situ do trzonu studzienki eksploatacja powinna być
zapewniona poprzez studzienkę włazową lub dostępną dla sprzętu niezależnie od
długości
12
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
c) małe studzienki nie włazowe wbudowane powinny być również w każdym
węz
le, tj.:
- przy odległościach większych od 30m
- przy zmianach kierunku przykanalików
- przy zmianach średnic
- w miejscach łączenia przykanalików
Celowe jest też umieszczenie studzienki na granicy eksploatacji przez zakład eksploatacyjny.
Oferta Wavin stwarza możliwość wyposażenia sieci kanalizacyjnej w prefabrykowane
studzienki kanalizacyjne włazowe i niewłazowe. Dla kanałów tworzywowych w zakresie średnic
kanałów dn110-400 zastosowanie modelu opisanego powyżej pozwala na skonstruowania
optymalnego pod względem kosztów wykonania i eksploatacji, czasu wykonania, łatwości
rozbudowy systemu, funkcjonalnego pod względem hydraulicznym i eksploatacyjnym.
W poniższej tabeli zamieszczono zestawienie korzyści wynikających z zastosowania modelu
oraz ich beneficjentów.
13
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
mgr inż. Mariola Błajet
K ORZYŚ CI WYNI KAJ 
CE Z ZAST OSOWANI A WAVI NOWSKI EGO MODELU
WYPOSAŻ ENI A W STUDZI ENKI
Cecha charakterystyczna
Korzyści Beneficjent
rozwiązania
A
atwość konstruowania wielu schematów
przestrzennych sieci z zachowaniem
projektanci,
funkcjonalności, doskonałej hydrauliki i
inwestorzy
taniej, bezpiecznej eksploatacji
wykonawcy,
eksploatatorzy,
Optymalizacja kosztu wykonania
Wiele wymiarów studzienek użytkownicy
podłączeni do
Skrócenie cyklu projektowania i
sieci
wykonania sieci
budżet państwa i
budżety lokalne
Tania i bezpieczna eksploatacja
A
atwość konstruowania wielu schematów
Wiele konfiguracji kinet projektanci
przestrzennych sieci
Możliwość regulacji wysokości studzienki
projektanci,
A
atwe w wykonaniu i trwałe wyrównanie
wykonawcy
poziomów zwieńczenia i nawierzchni
Zwieńczenia pływające
Doskonałe i trwałe nawiązanie włazu do eksploatatorzy i
nawierzchni użytkownicy dróg
Niska chropowatość ,
Eksploatatorzy
korzystne właściwości Tania i łatwa eksploatacja
użytkownicy
hydrauliczne przy łączeniu Ograniczenie ilości napraw, czyszczenia
systemu
strug, zmianach kierunków Brak przerw w odbiorach ścieków
kanalizacyjnego
przepływów
Brak eksfiltracji i infiltracji:
ekologia:
- brak zanieczyszczania wód gruntowych i
środowisko
gruntów
naturalne (wody
- obniżenie ilości oczyszczanych ścieków,
gruntowe,
mniejsze oczyszczalnie, lepsze
grunty),
Szczelność połączeń możliwość dociążenia hydraulicznego
oczyszczalnie
oczyszczalni przewymiarowanych,
ścieków (lepsze
mniejsza energochłonność
efekty
- zmniejszenie rozcieńczenia ładunków
oczyszczania,
zanieczyszczeń  lepsze działanie II i III
mniejsze zrzuty)
stopnia biologicznego oczyszczania
Zapewnienie bezpieczeństwa i higieny
Bezpieczna eksploatacja Eksploatatorzy
pracy obsługi
Gotowe elementy A
atwość rozbudowy eksploatatorzy,
- wykonania nowych A
atwość usuwania awarii wykonawcy,
podłączeń na budowie  in Krótki czas montażu użytkownicy,
situ Szczelność nowi użytkownicy
14
Nowe technol ogi e w si eci ach i i nstal acj ach
wodoci ą gowych i kanal i zacyj nych
Tworzywowe studnie kanalizacyjne - włazowe i niewłazowe
- wykorzystanie rozwiązań systemowych firmy Wavin
WNI OSKI
Dokonana analiza wykazuje, że poza korzyściami bezpośrednimi wynikającymi z zastosowania
przemyślanych, trwałych systemów kanalizacyjnych wynika ponadto szereg o charakterze
ogólnym. Dobre rozwiązania w kanalizacji przekładają się na efekty ekologiczne, społeczne, i
ekonomiczne. Tych wartości nie sposób przecenić.
W najbliższych kilkunastu latach przed wieloma aglomeracjami staną wyzwania związane z
rozwojem regionu, podniesieniem standardu życia mieszkańców i jakości środowiska. Zadania
te często przekraczają zdolności wykonawcze wszystkich firm w regionie. Wiele gmin
wykorzysta te szanse w sposób optymalny. Jednak tam, gdzie budować będzie się drogo, lub
wybuduje tanio, ale eksploatacja będzie droga, efekt przekształceń i inwestycji będzie
mizerny.
Zaproponowane zalecenia dotyczące stosowania studzienek kanalizacyjnych nowej generacji
pozwala na uzyskanie systemu funkcjonalnego, oszczędnego, bezpiecznego, szybkiego w
montażu - idealnego z punktu widzenia zadania  kanalizowania kraju.
P OWOA
ANE NORMY
PN-B-10729: 1999 Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne
PN-EN 476: 2001 Wymagania ogólne dotyczące elementów stosowanych w systemach
kanalizacji grawitacyjnej
L I TERATURA
1. Suligowski Z.: Rozstaw optymalny Magazyn instalatora Nr 7/8 Warszawa 2005
2. Płuciennik S.: Warunki techniczne wykonania i odbioru sieci kanalizacyjnych
COBRTI Instal  Zeszyt 9 COBRTI Instal, Warszawa 2003
3. Falkowski P.: Zastosowanie studzienek rewizyjnych w nowoczesnych sieciach
kanalizacyjnych z tworzyw sztucznych, Seminarium/Warsztaty Kielce/Rydzyna,
2000
S UMMARY
The article describes different types of plastic chambers applied in gravity sewer systems.
Moreover, it shows history of their development from the small inspection chambers 315 to the
modern, large, and easy to use Tegra 600 and even to Tegra 1000 manholes. It also compares
different solutions present currently in the market and shows major differences in their
functionality. Based on the full offer of inspection chambers and manholes produced by Wavin,
the article gives information how to equip sewer systems with chambers to make it functional,
easy and more comfortable in maintenance and to guarantee greater safety. The author
presents the advantages of the this solution for designers, investors and users. What is more,
the article points out that applying the recommended solution is beneficial for the state budget
and local governments, is environmentally friendly and facilitates usage of the EU structural
funds.
15