Katedra Biochemii, Farmakologii i Toksykologii
Wydziału Medycyny Weterynaryjnej
Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu
Sulfonamidy i diaminopirymidyny
używane w lecznictwie weterynaryjnym
prof. dr hab. Marcin Świtała
Materiał pomocniczy do ćwiczeń z przedmiotu farmakologia
weterynaryjna (2011)
H O
H
N S
H N H
O
sulfanilamid
Sulfonamidy są pochodnymi sulfanilamidu, który jest
amidem kwasu sulfanilowego
H
H O
N R1
R2 N S
[4] [1]
O
ogólny wzór sulfonamidów
Są to najczęściej N1-pochodne podstawione w pozycji R1, jedynie
grupa sulfonamidów niewchłanialnych z przewodu pokarmowe-
go stanowi N2-pochodne podstawione w pozycji R2.
Marcin Świtała - 2011
Sulfonamidy są grupą chemioterapeutyków stosowanych od lat
30-tych ubiegłego wieku.
Oporność nabyta drobnoustrojów niegdyś wrażliwych na
sulfonamidy jest obecnie tak powszechna, że ich wartość
terapeutyczna jest stosunkowo niewielka.
W praktyce weterynaryjnej na szerszą skalę używa się
preparatów złożonych z sulfonamidów i diaminopirimidyn
wykorzystując ich wzajemny synergizm w działaniu
przeciwbakteryjnym.
W użyciu znajdują się także preparaty wielosulfonamidowe
Pojedynczo stosuje siÄ™ sulfonamidy stosowane miejscowo i
trudno rozpuszczalne sulfonamidy przeznaczone do leczenia
infekcji przewodu pokarmowego
Marcin Świtała - 2011
Tradycyjny podział sulfonamidów:
I. Sulfonamidy stosowane w infekcjach systemowych - wchłanialne
z przewodu pokarmowego :
krótko działające ( okres półtrwania do 8 godz.): sulfatiazol
sulfafurazol, sulfakarbamid, sulfadimidyna.
o średnio długim działaniu ( okres półtrwania 8-20 godz.):
sulfadiazyna, sulfafenazol, sulfametoksazol, sulfaproksylina.
o długim działaniu ( okres półtrwania powyżej 20 godz.):
sulfadimetoksyna, sulfametoksydiazyna, sulfametoksypirydazyna.
II. Sulfonamidy stosowane w infekcjach żołądkowo-jelitowych -
niewchłanialne z przewodu pokarmowego : sulfaguanidyna,
formo-, ftalilo-, sukcynylosulfatiazol, salazosulfapirydyna
(sulfasalazyna).
III. Sulfonamidy stosowane miejscowo : sulfanilamid,
sulfacetamid, mafenid
Marcin Świtała - 2011
Obecnie do najczęściej używanych sulfonamidów w lecznictwie
weterynaryjnym należą sulfadymidyna, sulfadiazyna i sulfame-
toksazol i sulfadoksyna. Stosuje się prawie wyłącznie w
kombinacji z trimetoprimem
CH3
H O
H O H
H
N
N
N S
N S H N
H N
N N
O O
CH3
sulfadymidyna
sulfadiazyna
H3CO NH2
H O
H H O H
N S
H N
H N S N N
N
O
N
O
O CH3
sulfametoksazol
sulfadoksyna
Marcin Świtała - 2011
DZIAA
ANIE
Sulfonamidy działają bakteriostatyczne obejmując swym działaniem
szerokie spectrum drobnoustrojów zarówno Gram-dodatnich i Gram-
ujemnych. Niektóre sulfonamidy działają na wybrane pierwotniaki takie
jak toksoplazma i kokcydia.
Dobrą wrażliwość wykazują Bacillus sp., Brucella sp., Nocaria sp.
Erysipelothrix rusiopathae, Listeria monocytogenes, ropotwórcze strepto-
koki, Chlamydia sp., kokcydia, Pneumocystis carini i Cryptococcus sp.
Umiarkowaną wrażliwość wykazują: stafylokoki i enterokoki,
Enterobacteriaceae (E. coli, Proteus sp., Klebsiella, Enterbacter,
Salmonella, Shigella), Actinobacillus sp., Haemophilus sp., Pasteurella,
Pseudomonas sp. oraz niektóre beztlenowce takie jak Bacteroides sp.,
Fusobacterium sp., Clostridium perfringens, inne klostridia i beztlenowe
ziarenkowce sÄ… zazwyczaj oporne.
Bezwzględnie oporne są Mycobacterium sp., Mycoplasma sp., Rikettsia
sp., Pseudomonas aeruginosa oraz krętki.
Marcin Świtała - 2011
Wrażliwość drobnoustrojów na sulfonamidy in vitro mierzona
testem, w którym ustala się wartości minimalnego stężenia
hamującego wzrost hodowli (MIC) daje często sprzeczne wyniki,
gdyż bardzo silnie zależą one od składu podłoża oraz stężenia
drobnoustrojów w inokulum (np. zawartość tymidyny w podłożu
zwiększa wartość MIC)
Za wrażliwe na działanie sulfonamidów uważa się drobnoustroje
wykazujÄ…ce wartoÅ›ci MIC w zakresie 8-32 µg/ml, a za niewrażliwe
gdy wartość MIC jest równa lub wiÄ™ksza od 64 µg/ml (kryterium
przyjęte dla sulfonamidów krótko-działających).
Marcin Świtała - 2011
MECHANIZM DZIAA
ANIA:
Sulfonamidy hamują syntezę kwasu foliowego, który jest
niezbędnym czynnikiem w powstawaniu nukleotydów
purynowych. Niedobór tych nukleotydów zaburza syntezę
kwasów nukleinowych i hamuje podział komórek bakteryjnych.
Skutkiem takiego działania jest efekt bakteriostazy.
Marcin Świtała - 2011
Zahamowanie syntezy kwasu dihydrofoliowego jest
następstwem konkurencyjnego antagonizmu pomiędzy
kwasem p-aminobenzoesowym (PABA) a sulfonamidami o
miejsce wiÄ…zania na syntazie kwasu dihydropteroilowego,
O
H H
N S N
R1 R2
O
H O
N C
sulfonamidy
H OH
dihydropterydyna+ PABA
-
Syntaza kwasu
dihydropteroilowego
kwas dihydropteroilowy + kwas glutaminowy
Syntaza kwasu
dihydrofoliowego
kwas dihydrofoliowy
Marcin Świtała - 2011
Większość bakterii nie ma zdolności wytwarzania PABA i
korzysta z egzogennej puli tego kwasu, pochodzÄ…cej z
otaczającego środowiska.
Drobnoustroje mające zdolność syntezy PABA są niewraż-
liwe na działanie sulfonamidów.
Drobnoustroje w stanie bakteriostazy wywołanej przez
sulfonamidy są likwidowane przez komórki układu
immunologicznego gospodarza.
Marcin Świtała - 2011
OPORNOŚĆ NABYTA drobnoustrojów na sulfonamidy
związana jest z następującymi mechanizmami:
1. zmniejszeniem powinowactwa syntazy kwasu
dihydropteroilowego do sulfonamidów.
2. utrudnieniem transportu tych leków przez błonę
komórkową bakterii
Oporność ta ma charakter krzyżowy, rozwija się
wolno i wielostopniowo.
Marcin Świtała - 2011
FARMAKOKINETYKA
Sulfonamidy są słabymi kwasami, które w płynach
ustrojowych występują głównie w formie niezjonizowanej,
co umożliwia łatwe przechodzenie przez błony komórkowe
i dobre rozmieszczanie w tkankach
Marcin Świtała - 2011
FARMAKOKINETYKA
Wchłanianie
Większość sulfonamidów wchłania się dobrze z przewodu
pokarmowego z wyjÄ…tkiem sulfaguanidyny i pochodnych
kwasu salicylowego przeznaczonych do leczenia infekcji
jelitowych.
Najszybciej wchłaniane są sulfonamidy krótko działające.
Maksymalne stężenie w surowicy występuje po ok. 2-8
godz. od momentu podania.
Marcin Świtała - 2011
Dystrybucja
W surowicy krwi sulfonamidy znajdują się zarówno w formie
wolnej i w formie związanej z białkami osocza (od15 do90%).
Forma zwiÄ…zana jest nieaktywna.
Poszczególne sulfonamidy wiążą się w różnym stopniu z
białkami krwi np. sulfakarbamid w 5%, sulfafenazol i
sulfadimetoksyna w ok. 98%. Sulfonamidy silnie wiÄ…zane
przez białka osocza mają znacznie dłuższy okres półtrwania.
Na okres półtrwania decydujący wpływ mają procesy
eliminacji leku z ustroju.
Występują duże różnice międzygatunkowe w długości okresu
półtrwania sulfonamidów.
Marcin Świtała - 2011
Metabolizm
Biotransformacja sulfonamidów zachodzi głównie w wątrobie.
Procesy którym podlegają to:
1) przede wszystkim acetylacja (ma miejsce głównie w komórkach
układu siateczkowo nabłonkowego) oraz (zachodzące w
komórkach miąższowych)
2) koniugacja z kwasem glukuronowym i
3) hydroksylacja pierścienia aromatycznego.
Metabolity powstajÄ…ce w procesie acetylacji sÄ… znacznie gorzej
rozpuszczalne niż ich związki macierzyste i w procesie wydalania
nerkowego mogą podlegać krystalizacji i uszkadzać cewki nerkowe
(rozpuszczalność octanów wzrasta wraz z alkalizacją moczu). U psów
proces acetylacji nie zachodzi. Glukuroniany sÄ… bardzo dobrze
rozpuszczalne i zdysocjowane. Nie ulegajÄ… zatem zwrotnemu
wchłanianiu w kanalikach nerkowych, co sprzyja łatwemu wydaleniu.
Marcin Świtała - 2011
Wydalanie
Sulfonamidy wydalają się głównie z moczem zarówno w
formie niezmienionej jak i w formie sprzężonych z kwasami
metabolitów.
Niezwiązana z białkami frakcja sulfonamidów podlega przede
wszystkim przesączaniu kłębuszkowemu, co ma znaczenie w
terapii infekcji dróg moczowych.
Cząsteczki zdysocjowane obecne we krwi mogą być
wydalane w procesie aktywnego transportu w kanalikach
proksymalnych.
Nieskonjugowane i niezdysocjowane czÄ…steczki
sulfonamidów ulegają zwrotnemu wchłanianiu w kanalikach
nerkowych i wracają do układu krążenia.
Marcin Świtała - 2011
INTERAKCJE
Synergizm z diaminopirymidynami (trimetoprim)
Antagonizm z lekami, których degradacja metaboliczna
prowadzi do powstania PABA np. z prokainÄ… czy penicylinÄ…
prokainowÄ….
Marcin Świtała - 2011
Stosowanie
Użycie sulfonamidów w systemowych infekcjach zaczyna
się podaniem dawki  uderzeniowej - najczęściej
dwukrotnie wyższej w stosunku do kolejnych dawek. Celem
takiego postępowania jest szybkie osiągnięcie stężenia
terapeutycznego.
Interwał podawania kolejnych dawek zależy od szybkości
eliminacji leku. Szybko eliminowane sulfonamidy krótko-
działające podaje się 2 lub 3 razy dziennie, dłużej działające
1 raz dziennie. Przy podawaniu doustnym dawka leku
powinna uwzględniać  straty leku wynikające z niepełnego
wchłaniania (ograniczonej biodostępności).
Miejscowo stosuje siÄ™ sulfonamidy przeznaczone tylko do
tego celu.
Marcin Świtała - 2011
Stosowanie sulfonamidów długo-działających wiąże się z długim
utrzymywaniem się ich stężenia poniżej stężenia terapeutycznego
po zakończeniu leczenia. W takich warunkach łatwo rozwija się
oporność na te chemioterapeutyki.
Garbuliński Farmakologia weterynaryjna
Marcin Świtała - 2011
DZIAA
ANIA NIEPOÅ»
DANE :
Do najcięższych działań niepożądanych sulfonamidów należą:
vð stany uczuleniowe: wysypki, zaczerwienienie, obrzÄ™ki bÅ‚on
śluzowych, stawów, węzłów chłonnych.
vð uszkodzenia nerek poprzez możliwość krystalizacji w
kanalikach nerkowych, co może manifestować się silną boles-
nością okolicy nerkowej, krwiomoczem, białkomoczem,
(szczególnie po zastosowaniu leków krótko-działających)
vðuszkodzenie ukÅ‚adu krwiotwórczego objawiajÄ…c siÄ™
niedokrwistością, granulocytopenią i trombocytopenią.
Czasem występują zaburzenia funkcji przewodu pokarmowego.
Marcin Świtała - 2011
Podanie kombinacji trimetoprim - sulfonamidy u 0,25%
psów i kotów wywołuje ciężkie działania niepożądane
manifestujące się sztywnym chodem, zapaleniem stawów,
kulawiznami, zmianami skórnymi w tym wrzodziejącym
wysiękowym zapaleniem skóry .
Po podaniu sulfadiazyny lub sulfasalazyny u mniejszych
psów może pojawić się keratoconjuctivitis sicca.
Stosunkowo rzadko zdarza siÄ™ martwica wÄ…troby i
niedoczynność tarczycy (po wysokich dawkach).
Możliwe jest także ostre zapalenie nerek.
U świń obserwowano działanie wolotwórcze po podaniu z
paszÄ… sulfadimetoksyny i i ormetoprimu.
Marcin Świtała - 2011
Po podaniu sulfonamiów występują także reakcje o
charakterze idiosynkrazji (niezależne od wysokości dawki)
Opisano je u psów rasy Doberman pinczer po zastosowaniu
sulfadiazyny.
Obserwowano następujące objawy: zapalenie stawów,
zapalenie kłębuszkowe nerek, ogniskowe zapalenie siatkówki,
zapalenie mięśni, wysypki skórne.
Marcin Świtała - 2011
PRZECIWSKAZANIA DO STOSOWANIA SULFONAMIDÓW
OBEJMUJ

vð choroby wÄ…troby i nerek,.
vð ciąża
vð wiek noworodkowy.
vð stan wyniszczenia organizmu z obniżonÄ… odpornoÅ›ciÄ…
vð równolegÅ‚e stosowanie antybiotyków
vð równoczesne stosowanie leków metabolizowanych do PABA
np. prokainy.
vð stosowanie u kóz z powodu gatunkowej nadwrażniwoÅ›ci
Nie powinno się stosować sulfonamidów miejscowo z wyjątkiem
leków z tej grupy przeznaczonych do takiego podawania (mafenid
sulfatiazol).
Marcin Świtała - 2011
Sulfonamidy używane w leczeniu
infekcji przewodu pokarmowego
Marcin Świtała - 2011
Pochodne sulfatiazolu
Nie wchłaniają się z przewodu pokarmowego. Uwalniają sulfatiazol w jelicie
grubym, który nie wchłania się z tego odcinka jelit. Obecnie jako pojedyncze
leki rzadko stosowane u zwierzÄ…t w bakteryjnych infekcjach jelitowych.
CH2
O H
O
N
S
N N S N
N S
S
N
O
H O
H2C N CH2
O O H
O N
C
CH2 CH2 C NH S N
HO
S
O
S O
O
sukcynylosulfatiazol
N H
O O H
S
N
O
N
C C NH S N
HO
S
formosulfatiazol
O
(trzy cząsteczki sulfatiazolu spięte
ftalylosulfatiazol
mostkami węglowym przy N4)
Marcin Świtała - 2011
O
N
Sulfasalazyna (salazopirydyna)
NH S
NH
O
N
O
O
sulfasalazyna
OH
Jest związkiem złożonym z sulfapirydyny i kwasu 5-aminosalicylowego. W
jelicie grubym rozpadają się na te związki wykazując nie tylko działanie
przeciwbateryjne , ale także przeciwzapalne. Oba składniki wchłaniają się z
jelita stÄ…d lek wykorzystywany jest nie tylko w infekcjach przewodu
pokarmowego, ale także w chorobach systemowych np. reumatoidalne
zapalenia stawów
O
NH2
H2N S
N C
NH2
O
Sulfaguanidyna
sulfaguanidyna
To sulfonamid słabo wchłaniany z jelit,
szeroko wykorzystywany w przeszłości
do leczenia biegunek bakteryjnych u zwierząt i ludzi. W szczególnych
warunkach lek ten wchłaniał się do krwi wykazując dużą toksyczność.
Był to główny powód wycofania go z lecznictwa.
Marcin Świtała - 2011
Sulfonamidy stosowane zewnętrznie
O
Sulfanilamid najbardziej prosty
H2N S
NH2
sulfonamid ,o dużej toksyczności i
O
własciwościach alergizujących stosowany
sulfanilamid
w formie pudru (10-25%) lub maści (2%)
Stosowany w ropiejących zapaleniach skóry, wrzodach, na rany
O
CH2 S
H2N NH2
Mafenid
O
To zwiÄ…zek o nietypowym
mafenid
położeniu grupy N4, co znacznieogranicza
powstawanie oporności. Lek ten wykazuje
bardzo dobrą aktywność w środowisku ropnym. Działa bardzo efektywnie
wobec beztlenowców, stąd polecany w stanach zgorzeli i wielu innych
infekcji skórnych.
O
O
H2N S CH3
NH C
Sulfacetamid
O
obecnie stosowany w kroplach do oczu (10%)
sulfacetamid
w formie rozpuszczalnej soli sodowej .
Sól srebrowa sulfadiazyny  stosowana głównie u ludzi.
Marcin Świtała - 2011
Diaminopirymidyny
Marcin Świtała - 2011
Diaminopirymidyny to grupa chemioterapeutyków stosowana
przede wszystkim w połączeniu z sulfonamidami (w stosunku
ilościowym 1: 5).
Wzajemny synergizm wykorzystywany poprzez równoczesne
stosowanie tych grup leków w postaci mieszanin, co skutkuje
znacznym wzrostem wrażliwości drobnoustrojów zarówno w
stosunku do sulfonamidów jak i do diaminopirymidyn.
.
Marcin Świtała - 2011
Diaminopirymidyny stosowane w kombinacji z
sulfonamidami w infekcjach bakteryjnych to:
trimetoprim, ormetoprim, bakwiloprim i aditoprim
CH3
NH2
O
N
N CH3
CH3
CH3
H2N N NH2 O
H2N N O
O
O
CH3
CH3
ormetoprim
trimetoprim
NH2
NH2
O
O
N CH3
N CH3
CH3
CH3
H2N N N
H2N N O
O CH3
N
CH3
aditoprim
bakwiloprim
Wykazują one aktywność inhibicyjną wobec reduktazy kwasu dihydrofoliowego
obecnych u bakterii
W Polsce stosowany jest głównie trimetoprim. W niektórych krajach używany
jest również jako lek przeciwbakteryjny samodzielnie - bez sulfonamidu.
Marcin Świtała - 2011
Pirymetamina podawana jest głownie z sulfonamidami
stosowanymi przeciw pierwotniakom, gdyż wykazuje
aktywność wobec reduktazy kwasu dihydrofoliowego obecnej u
pierwotniaków (głównie u kokcydów)
Cl
NH2
N
CH3
H2N N
pirymetamina
Marcin Świtała - 2011
Mechanizm działania
Diaminopirymidyny hamują aktywność reduktazę kwasu
dihydrofolowego, hamujÄ…c syntezÄ™ kwasu terahydrofoliowego
Diaminopirymidyny
kwas dihydrofoliowy
-
reduktaza
kwas tetrahydrofoliowy
Skutkiem braku kwasu tetrafoliowego jest zahamowanie
syntezy puryn, a następnie DNA oraz zahamowanie podziałów
komórkowych, czego wynikiem jest efekt bakteriostatyczny
Marcin Świtała - 2011
Działanie
Trimetoprim i jego pochodne wykazują działanie bakteriosta-
tyczne i obejmują nim szerokie spektrum drobnoustrojów
Działają na tlenowe bakterie Gram-dodatnie i ujemne, słabiej na
bakterie beztlenowe. Nie obejmujÄ… swym spektrum
Mycoplasma sp., Mycobacterium sp., Chlamydia sp.i
Pseudomonas aeruginosa.
Drobnoustroje wykazujÄ…ce MIC trimetoprimu d" 1 µg/ml
uważane są za wrażliwe.
Oporność bakterii na diaminopirymidyny wiąże się z podjęciem
produkcji reduktazy niewrażliwej na działanie tych leków.
Marcin Świtała - 2011
FARMAKOKINETYKA
Wchłanianie
Z przewodu pokarmowego trimetoprim wchłania się w stopniu
dobrym.
Dystrybucja
We krwi jako słaba zasada znajduje się głównie w formie
niezdysocjowanej. co umożliwia łatwe przechodzenie przez
błony komórkowe w rocesie biernej dyfuzji.
A
ączy się w ok. 60% z białkami osocza
Marcin Świtała - 2011
Metabolizm
W wątrobie przechodzi częściowo przemiany metaboliczne
głównie oksydację, a następnie koniugację z kwasem
glukuronowym.
U przeżuwaczy trimetoprim jest ponadto bardzo szybko
metylowany i ma krótki okres półtrwania ok. 1 godz.
AlternatywÄ… sÄ… inne zwiÄ…zki.
Bakwiloprim ma u bydła okres półtrwania 10 godz., u świń
2-5 godz. natomiast aditoprim - u bydła 4-7 godz., u świń 8-9
godz. a u koni 9-14 godz.
Wydalanie
Trimetoprim i jego metabolity wydalajÄ… siÄ™ przez nerki
Marcin Świtała - 2011
Synergizm sulfonamidy - diaminopirymidyny
Marcin Świtała - 2011
Efekt :
1. wzrost lub przywrócenie wrażliwości drobnoustrojów na
sulfonamidy i trimetopim
2. Pojawienie się działania bakteriobójczego w stosunku do
wielu drobnoustrojów
Marcin Świtała - 2011
DROBNOUSTOJE
u których obserwowano synergizm
TRIMETOPRIM -SULFONAMIDY
Actinomyces spp., Bacillus antracis, Bordetella sp.
Brucella sp., Clostridium sp., Corynebacterium sp.
E. coli, Haemophilus sp., Klebsiella sp., Pastereulla sp.
Proteus sp., Salmonella sp., Staphylococcus sp.,
Streptococcus sp. .Vibrio sp.
Marcin Świtała - 2011
Aspekty farmakokinetyczne
Marcin Świtała - 2011
Kombinacje sulfonamidy  trimetoprim używane w infekcjach
systemowych - dostępne w Polsce
konie bydło owce świnie psy koty drób
sulfonamid + postać PRODUKT
trimetoprim LECZNICZY
INIEKCJA BORGAL 25% X X
sulfadoksyna
i .v., i.m. s.c. DOFACTRIM-ject X X X X
+ trimetoprim
INIEKCJA SULTRIDIN 24% X X X X X X
sulfadiazyna
TRIMETOSUL48% X X
+ trimetoprim
iniekcja
TABLETKI DITRIVET 120 X X X X X X
DITRIVET 480 X X X X X X
ZAWIESINA TRIMETOSUL 48 X X X X
p.o. zawiesina doustna
GRANULAT KONSULFATRIM X
PREMIX TUCOPRIM X kura
TABLETKI TRIMERAZIN X X X X
sulfamerazyna
TABLETKI
+ trimetoprim
PROSZEK do TRIMERAZIN X X X X
rozpuszczenia
ROZTWÓR METHOXAZOL X kura
sulfametoksazol
do stosowania TRIMSULFAZOL X kura
+ trimetoprim
doustnego
PREMIX FEEDMIX TS X kura
Marcin Świtała - 2011
Sulfonamidy stosowane w kokcydiozie u drobiu
Sulfonamid postać PREPARAT kura indyk
Sulfachloropirydazyna proszek do SULFATYF X X
(sól sodowa) sporządzania
roztworu
Sulfaklozyna proszek do ESB 3 X X
(sól sodowa) sporządzania
roztworu
Marcin Świtała - 2011
Preparaty wielosulfonamidowe
PREPARAT skład postać gatunki
POLISULFAMID sulfacetamid 4,0 iniekcja konie, bydło,
sulfadymidyna 5,0 świnie, owce , psy
sulfatiazol 3,0
100 ml
POLISULFALENT sulfadimetoksyna 7,2 iniekcja konie, bydło,
sulfadymidyna 2,78 świnie, owce , psy
sulfatiazol 1,25
100 ml
ENTERAMID sulfaguanidyna 0,4 tabletki konie, bydło,
formosulfatiazol 0,4 świnie, owce , psy,
sulfadymidyna 0,2 koty, zw. futerkowe
Marcin Świtała - 2011
Inne preparaty złożone z sulfonamidami - dostępne w Polsce
PREPARAT SKA
AD postać gatunki
TYLOSULFAN sulfadymidyna + proszek do bydło, świnie,
tylozyna (winian) sporządzania drób, gołąb
roztworu
TYLASUL G 100 sulfadymidyna + premix do świnie
premix tylozyna sporzÄ…dzania
paszy leczniczej
ENTEROGAST sulfaguanidyna + granulat bydło, świnia, psy,
neomycyna koty
SUIBICOL sulfaguanidyna + premix świnie
tlenek cynku
DERMACORN sulfanilamid + maść bydło, owce
tlenek cynku +
chlorheksydyna
Marcin Świtała - 2011