! Barok kultura plebejska


barok113aangelsa

Temat: XVII-wieczna kultura plebejska a pozycja szlachcica-sarmaty.

W XVII wieku bujnie rozwijała się literatura plebejska. Jej twórcami byli ludzie
spoza stanów uprzywilejowanych (magnaterii, szlachty). Byli to protoplaści
dzisiejszej inteligencji. Środki do życia czerpali z pracy umysłowej, często
związani byli z Kościołem. Nie posiadali majątków, wywodzili się najczęściej z
niezamożnego mieszczaństwa. W poszukiwaniu zarobku wędrowali z miejsca na
miejsce, zatrudniali się chętnie w szkołach parafialnych. Nazywano ich
"sowizdrzałami". W swojej ulotnej twórczości, przedstawianej często na
jarmarkach, wydawanej drukiem w niskich nakładach, wyśmiewali ideał Sarmaty,
byli niepokorni wobec "właściwie urodzonych". Własne, trudne położenie rodziło w
nich bunt przeciwko uprzywilejowanej pozycji niewykształconej, nietolerancyjnej
szlachty. Orężem w walce była tu drwina, humor, satyra i błazeńska szata,
ukrywająca mądrość. W twórczósci plebejskiej protestowano także przeciwko
okrutnemu traktowaniu chłopów przez szlachtę (np. anonimowy utwór "Lament
chłopski na pany").
Literatura sowizdrzalska parodiowała i wyśmiewała oficjalne normy
społeczno-obyczajowe, sarmacki etos. Tworzono np. poematy na cześć "Wielkiego
Hetmana Łotrowskiego" czy "Księcia Ultajskiego". Poza naturalnym humorem i
kpiarskim tonem wobec wszelkich świętości znajdziemy tu liczne dowody
narastających podziałów społecznych, samoświadomości warstw niższych. Utwory
nurtu plebejskiego były najczęściej anonimowe lub podpisane wymyślnymi,
fantazyjnymi pseudonimami, np. "Jadam Nieboraczkowski z Chudej Woli". Wynikało
to z ostrożności - już w 1617 roku nieprawomyślne dzieła plebejskie Kościół
umieścił na indeksie ksiąg zakazanych.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
XVII wieczna kultura plebejska jako wyraz opozycji wobec uprzywilejowanej pozycji szlachcica Sarmaty
! Barok ?rok nurty w literaturze(dworski i ziem
MUZYKA POP NA TLE ZJAWISKA KULTURY MASOWEJ
Pedagogika kultury (1)
Serczyk Kultura rosyjska XVIII wieku
Kultura masowa
! Barok Gatunki literackie charakterystyczne dla baroku
! Barok apel o odrodzenie moralne polskiej szlachty barokowej
! Barok potocki rozwazania o polsce i polakach

więcej podobnych podstron