Obrażenia czaszkowo - mózgowe
ANATOMIA I FIZJOLOGIA:
" Mózg stanowi 2% masy ciała, ale
potrzebuje 18% rzutu minutowego serca i
20% tlenu zużywanego przez organizm
" Prawidłowy przepływ krwi przez mózg
wynosi około 50 ml/100 g. tkanki
mózgowej
ANATOMIA I FIZJOLOGIA:
Powłoki czaszki składają się z 5 warstw:
" skóry
" tkanki podskórnej
" czepca ścięgnistego
" luz
nej tkanki łącznej
" okostnej
ZA
AMANIA CZASZKI:
" złamania linijne, gwiaz
dziste,
rozfragmentowane
" złamania z wgłobieniem
" złamania złożone
" złamania podstawy czaszki
BADANIE NEUROLOGICZNE:
1. Stan świadomości
a) pełna przytomność
b) somnolencja
c) stupor
d) śpiączka
2. Badanie z
renic
3. Odruchy z pnia mózgu
SKALA ŚPI
CZKI GLASGOW
( GLASGOW COMA SCALE, G.C.S.)
1. Otwieranie oczu
- spontaniczne - 4 pkt.
- na polecenie - 3 pkt.
- na bodziec bólowy - 2 pkt.
- brak - 1 pkt.
2. Odpowiedz
słowna
- zorientowana - 5 pkt.
- splątana - 4 pkt.
- nieodpowiednie użycie słów - 3 pkt.
- niezrozumiałe dz
więki - 2 pkt.
- brak - 1 pkt.
SKALA ŚPI
CZKI GLASGOW 
C.D.
3. Reakcja ruchowa:
- wykonuje polecenia - 6 pkt.
- wskazuje bolące miejsca - 5 pkt.
- cofa kończynę (po bodz
cu bólowym) - 4 pkt.
- zgina kończynę (po bodz
cu bólowym) - 3 pkt.
- prostuje kończynę (po bodz
cu bólowym) - 2 pkt.
- brak - 1 pkt.
Suma punktów: (1+2+3)
USZKODZENIA MÓZGU S

NAJCZ
ŚCIEJ NAST
PSTWAMI
GWAA
TOWNIE DZIAA
AJ
CYCH NA
TEN NARZ
D PRZYSPIESZEC

" Wstrząśnienie pnia mózgu jest określeniem
klinicznym, którego elementem jest utrata
świadomości, rozpoczynająca się podczas
urazu i trwająca kilka minut lub kwadransów
" Stłuczenie mózgu jest terminem
morfologicznym i obejmuje organiczne
uszkodzenie powierzchownych i/lub głębszych
struktur mózgu
" Ilościową zmianą o typie stłuczenia mózgu jest
rozerwanie mózgu i zwykle opon miękkich
(laceratio cerebri)
KRWIAKI
WEWN
TRZCZASZKOWE:
" Krwiak nadtwardówkowy (nadoponowy,
haematoma epidurale) to nagromadzenie krwi
między powierzchnią zewnętrzną opony twardej a
kością czaszki.
" Przyczyny krwiaków nadtwardówkowych:
a) uszkodzenie tętnicy oponowej środkowej
b) uszkodzenie zatok opony twardej (zatoki
strzałkowej, poprzecznej, klinowo-ciemieniowej)
c) uszkodzenie żył śródkościa
d) uszkodzenie żyły środkowej mózgu
e) krwawienie mieszane, tętniczo-żylne
NIE MA PEWNYCH OBJAWÓW
KLINICZNYCH ŚWIADCZ
CYCH O
OBECNOŚCI KRWIAKA
NADOPONOWEGO!
W 30 % przypadków obserwuje się tzw.
triadę objawów:
1. Powrót przytomności przed wtórną jej
utratą  lucidum intervallum
2. Jednostronne poszerzenie z
renicy (po
stronie krwiaka)  anisocoria
3. Niedowład kończyn  przeciwstronny
(hemiparesis)
BADANIE TK PRZEDSTAWIA
CHARAKTERYSTYCZNY OBRAZ:
SOCZEWKOWAT
MAS
O DUŻEJ
G
STOŚCI, PRZYLEGAJ
C
DO
KOŚCI CZASZKI
OBRAZ ŚRÓDOPERACYJNY:
LECZENIE:
1. Bardzo małe krwiaki nadtwardówkowe, które
nie wywołują objawów efektu masy i
klinicznych ubytków neurologicznych mogą
być monitorowane serią badań TK. Jeżeli
krwiaki nie narastają lub nie powodują
neurologicznych objawów ubytkowych,
wystarcza obserwacja i leczenie
zachowawcze
2. Krwiaki nadtwardówkowe, którym towarzyszą
ubytki neurologiczne lub wyraz
ny efekt masy,
należy ewakuować, a uszkodzone naczynie
krwionośne zidentyfikować i podwiązać
KRWIAK PODTWARDÓWKOWY
(HAEMATOMA SUBDURALE) TO
NAGROMADZENIE KRWI POMI
DZY OPON

TWARD
A PAJ
CZYNÓWK

Przyczyny powstawania krwiaków
podtwardówkowych:
a) uszkodzenie żył łączących  najczęściej
b) uszkodzenie ściany zatoki
c) krwawienie tętniczo-żylne z korowych
ognisk stłuczenia i zranienia mózgu
d) pęknięty tętniak mózgu do przestrzeni
podtwardówkowej
Krew może gromadzić się bardzo powoli w ciągu kilku
dni, a nawet tygodni po urazie (często z pozoru
błahym). Wielokrotnie wynaczyniona krew podlega
procesowi wchłaniania oraz zostaje otoczona torebką
z tkanki włóknistej i drobnych naczyń włosowatych,
tworząc przewlekły krwiak podtwardówkowy.
ROZPOZNANIE:
1. Ostry krwiak podtwardówkowy powiększając się
wywołuje objawy uszkodzenia.
2. Przewlekły krwiak podtwardówkowy najczęściej
jest przyczyną dyskretnego, powoli
postępującego pogorszenia stanu chorego (bólu
głowy, niedowładu połowiczego, niedowidzenia
połowiczego) w ciągu tygodni lub miesięcy, które
często objawia się otępieniem. Często powoduje
upośledzenie stanu psychicznego i pogłębienie
ogniskowych ubytków neurologicznych. Przesuwa
i uciska mózg. Po długim okresie bezobjawowym
pojawiają się oznaki postępującego ubytku
czynności mózgu w postaci spowolnienia,
senności, niedowładu kończyn, ale bywają
spostrzegane przypadki dużego krwiaka bez cech
niedowładu. Z czasem dołączają się bóle głowy,
na dnie oczu może się rozwinąć tarcza
zastoinowa. Jeśli objawy te występują w wiele
miesięcy lub lat po urazie, nasuwa się podejrzenie
rozwoju nowotworu mózgu.
Badanie TK jest metodą
diagnostyczną z wyboru!
OSTRY KRWIAK PODTWARDÓWKOWY PRZEDSTAWIA
SI
JAKO ZMIANA O ZWI
KSZONEJ G
STOŚCI, KTÓRA
ODSUWA I UCISKA TKANK
MÓZGOW
. CZ
STO JEST
ZWI
ZANA ZE STA
UCZENIEM MÓZGU. NIE PRZYBIERA
NA OGÓA
KSZTAA
TU SOCZEWKOWATEGO; ZWYKLE
KRWIAK MA ZARYS PRZYLEGA
EJ PÓA
KULI
MÓZGOWEJ.
OBRAZ ŚRÓDOPERACYJNY:
PRZEWLEKA
Y KRWIAK PODTWARDÓWKOWY TWORZY
OBSZAR HIPO- LUB IZODENSYJNY, PRZESUWA I
UCISKA MÓZG. WYST
PUJE OBUSTRONNIE W 50%
PRZYPADKÓW. IZODENSYJNE KRWIAKI MOŻNA
WYKRYĆ ZA POMOC
TK Z KONTRASTEM.
OBRAZ ŚRÓDOPERACYJNY:
Rozpoznanie jest często utrudnione przez brak
objawów pomostowych pomiędzy doznanym w
przeszłości niewielkim urazem, a zmiennymi,
niezbyt silnie wyrażonymi objawami,
rozwijającymi się poza okresem pobytu chorego
w szpitalu. Często też chorzy ci nie byli leczeni
szpitalnie z powodu pospolitego urazu, który nie
doprowadził do utraty świadomości.
Różnicować należy  zwłaszcza u ludzi starszych
 z niewydolnością naczyń mózgu. Zwykle chorzy
trafiają do oddziałów neurologicznych z
podejrzeniem guza mózgu lub uszkodzenia
naczyniowego.
LECZENIE:
1. Ostry krwiak podtwardówkowy przebiegający
z upośledzeniem funkcji umysłowych lub
ogniskowymi objawami neurologicznymi jest
zazwyczaj wskazaniem do wykonania
kraniotomii i chirurgicznej ewakuacji.
2. Przewlekły krwiak podtwardówkowy 
początkowo można wykonać drenaż,
nawiercając otwór w sklepieniu czaszki;
powtórne gromadzenie się krwi stanowi
wskazanie do kraniotomii i całkowitego
drenażu lub połączenia przestrzeni
podtwardówkowej z jamą otrzewnej.
Krwawienie podpajęczynówkowe
(haemorrhagia subarachnoidealis)  najczęstszą
przyczyną jest uraz. Zwykle dochodzi do rozległego
nagromadzenia krwi w przestrzeni podpajęczynówkowej,
którą w prawidłowych warunkach wypełnia płyn
mózgowo  rdzeniowy. Krwawienie podpajęczynówkowe
może wystąpić samoistnie w przypadku tętniaka lub wad
rozwojowych tętniczo-żylnych.
ROZPOZNANIE:
Badanie TK ujawnia prawie 90%
krwawień podpajęczynówkowych. Jeżeli
badanie jest ujemne i nie wykazuje
objawów guza, wówczas można
bezpiecznie wykonać punkcję
lędz
wiową w celu diagnostyki
krwawienia podpajęczynówkowego.
Jeżeli badanie TK lub punkcja lędz
wiowa
wypadają dodatnio, niezbędna jest
angiografia.
OBRAZ SEKCYJNY: