Czynniki
niebezpieczne i szkodliwe
Zbigniew Kołodyński - OIP Wrocław
tel. [phone] p.e. [e-mail]
cz. sz-n.  szer.
USTAWA z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks pracy.
Art. 207. ż 1. Pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan
bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy.
ż 2. Pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników
poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy
odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. &
Art. 226. Pracodawca:
1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe zwiÄ…zane z wykonywanÄ…
pracą oraz stosuje niezbędne środki profilaktyczne zmniejszające ryzyko,
2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wiąże się z
wykonywaną pracą, oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami.
Jednym z podstawowych i fundamentalnych warunków przeprowadzenia
właściwej oceny ryzyka jest pełna i kompleksowa identyfikacja
wszelkich czynników niebezpiecznych szkodliwych i uciążliwych, tj.
ewentualnych zagrożeń występujących na stanowisku i w środowisku
pracy.
Czynniki mierzalne  wartości dopuszczalne
Rozp. MPiPS z dnia 29 listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych
dla zdrowia w środowisku pracy. (Dz. U. z dnia 18 grudnia 2002 r nr 217 poz.1833) (wyciąg)
Ødla czynników chemicznych i pyÅ‚owych
ünajwyższe dopuszczalne stężenie (NDS) - wartość Å›rednia ważona
stężenia, którego oddziaływanie na pracownika w ciągu 8-godzinnego
dobowego i przeciętnego tygodniowego wymiaru czasu pracy, określonego w
Kodeksie pracy, przez okres jego aktywności zawodowej nie powinno
spowodować ujemnych zmian w jego stanie zdrowia oraz w stanie zdrowia jego
przyszłych pokoleń;
ünajwyższe dopuszczalne stężenie chwilowe (NDSCh) - wartość Å›rednia
stężenia, które nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie zdrowia
pracownika, jeżeli występuje w środowisku pracy nie dłużej niż 15 minut i nie
częściej niż 2 razy w czasie zmiany roboczej, w odstępie czasu nie krótszym niż
1 godzina;
ünajwyższe dopuszczalne stężenie puÅ‚apowe (NDSP) - wartość stężenia,
która ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownika nie może być w
środowisku pracy przekroczona w żadnym momencie.
Ødla czynników fizycznych
ünajwyższe dopuszczalne natężenia fizycznego czynnika szkodliwego dla
zdrowia - ustalone jako wartość średnia natężenia, którego oddziaływanie na
pracownika w ciągu 8-godzinnego dobowego i przeciętnego tygodniowego
wymiaru czasu pracy, określonego w Kodeksie pracy, przez okres jego
aktywności zawodowej nie powinno spowodować ujemnych zmian w stanie
zdrowia jego i jego przyszłych pokoleń.
ZAA

CZNIK Nr 1 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH
DOPUSZCZALNYCH ST
ŻEC
CHEMICZNYCH I PYA
OWYCH
CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU
PRACY
A. Substancje chemiczne (wyszczególnionych 441 pozycji)
B. Pyły (wyszczególnionych 19 pozycji)
ZAA

CZNIK Nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH
DOPUSZCZALNYCH NAT
ŻEC
FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW
SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ÅšRODOWISKU PRACY
A. Hałas, hałas infradz
więkowy i hałas ultradz
więkowy
B. Drgania działające na organizm człowieka przez kończyny
górne i drgania o ogólnym działaniu na organizm człowieka
C. Mikroklimat
D. Promieniowanie optyczne
E. Pola i promieniowanie elektromagnetyczne z zakresu
częstotliwości 0 Hz-300 GHz
USTAWA z dnia 30 paz
dziernika 2002 r o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(Dz. U. z dnia 28 listopada 2002 r.).
 wypadek przy pracy - nagłe zdarzenie wywołane przyczyną
zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z
pracÄ…;
 uraz - uszkodzenie tkanek ciała lub narządów człowieka wskutek
działania czynnika zewnętrznego;
 choroba zawodowa - choroba określona w wykazie chorób
zawodowych, o którym mowa w art. 237 ż 1 pkt 2 Kodeksu pracy, jeżeli
została spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy.
Rozp. RM z dnia 30 lipca 2002 r w sprawie wykazu chorób zawodowych,
szczegółowych zasad postępowania w sprawach zgłaszania podejrzenia,
rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych oraz podmiotów
właściwych w tych sprawach (Dz. U. z dnia 19 sierpnia 2002 r).
wg PN-80/Z-08052
OCHRONA PRACY - NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE CZYNNIKI
WYST
PUJ
CE W PROCESIE PRACY - Klasyfikacja
Czynnik niebezpieczny występujący w procesie pracy  czynnik,
którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może
prowadzić do urazu.
Czynnik szkodliwy występujący w procesie pracy  czynnik,
którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może
prowadzić do schorzenia.
Czynnik uciążliwy występujący w procesie pracy  czynnik,
którego oddziaływanie na pracującego prowadzi lub może
prowadzić do nadmiernego zmęczenia (fizycznego lub psychicznego).
Zmęczenie  zmniejszenie zdolności organizmu do kontynuowania pracy
spowodowane przez wysiłek.
PODZIAA
:
PN-80/Z-08052 - NIEBEZPIECZNE I SZKODLIWE CZYNNIKI WYST
PUJ
CE W PROCESIE PRACY
FIZYCZNE
ØMaterialne Å›rodowisko pracy
ØElektryczność
ØCzynniki urazowe
CHEMICZNE
ØRodzaj dziaÅ‚ania na organizm
ØSposób wchÅ‚aniania
BIOLOGICZNE
ØMikroorganizmy i wytwarzane przez nie substancje
ØMakroorganizmy
PSYCHOFIZYCZNE
ØObciążenie fizyczne
ØObciążenie nerwowo-psychiczne
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØOÅ›wietlenie
rodzaje
ünaturalne (dzienne, sÅ‚oneczne)
üsztuczne (np. elektryczne)
Parametry ocenne (podstawowe):
ünatężenie i równomierność (zmÄ™czenie wzroku, olÅ›nienie, ograniczenie
postrzegania przeszkód, napisów i znaków, w tym bezpieczeństwa).
üstaÅ‚ość strumienia (np. efekt stroboskopowy).
übarwa Å›wiatÅ‚a  zakres dÅ‚ugoÅ›ci fali (np. zaburzenie postrzegania barw)
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØMikroklimat
Parametry ocenne (podstawowe):
ütemperatura
üwilgotność powietrza
üruch powietrza
üpromieniowanie
Bilans cieplny organizmu
Q=MÄ…RÄ…C-E
gdzie: Q  ciepło oddawane lub pobierane przez organizm
M  ciepło wytwarzane w organizmie w wyniku procesów metabolicznych
R  ciepło otrzymywane lub oddawane przez promieniowanie
C  ciepło otrzymywane lub oddawane przez konwekcję
E  ciepło odprowadzane z organizmu przez parowane
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØMikroklimat c.d.
Obciążenie termiczne pracownika
ü stopieÅ„ ciężkoÅ›ci pracy (wydatek energetyczny)
ü parametry mikroklimatu
ü odzież robocza i ochronna
ü aklimatyzacja
ü cechy osobnicze (wiek, pÅ‚eć, wydolność, waga pracownika)
Rodzaje mikroklimatu:
(mechanizmy obronne, oddziaływanie)
üUmiarkowany - wskaz
nik -3Å›rodowisko umiarkowane: -2komfort: -0,5üGorÄ…cy  PMV>2 - wskaz
nik obciążenia termicznego WBGT (PN-EN27243)
üZimny  PMV<-2  wskaz
nik siły chłodzącej powietrza WCI (PN-92/N-84685)
wskaz
nik ciepłochronności odzieży IREQ
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØMikroklimat c.d.
Skutki nadmiernego termicznego obciążenia organizmu
Øzimny stres:
üchÅ‚odzenie caÅ‚ego ciaÅ‚a (hipotermia),
üchÅ‚odzenie koÅ„czyn,
üchÅ‚odzenie poprzez kontakt,
üchÅ‚odzenie konwekcyjne (wind chill),
üchÅ‚odzenie poprzez oddychanie;
ØÅ›rodowisko umiarkowane:
übilans cieplny caÅ‚ego ciaÅ‚a (termiczna neutralność),
üdyskomfort lokalny (przeciÄ…g, asymetria chÅ‚odzenia);
ØgorÄ…cy stres:
ühipertermia (zaburzenia cieplne),
üodwodnienie,
üogrzanie poprzez kontakt (oparzenia).
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØDrgania mechaniczne
Podział
(wg sposobu przedostawania się energii do organizmu człowieka)
üWibracje
-oddziaływanie ogólne,
-oddziaływanie miejscowe.
üHaÅ‚as (w tym ultra- i infradz
więki)
Skutki oddziaływania (przykłady):
-zespół choroby wibracyjnej, zawodowy ubytek słuchu,
-mechaniczne uszkodzenie narządu słuchu, rezonans.
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
üPyÅ‚ przemysÅ‚owy
Szkodliwy:
-w warunkach przekroczenia NDS (np. pylice)
-oddziaływanie chemiczne (np. drażniące)
-oddziaływanie uczulające (alergeny),
-zagrożenia biologiczne.
Niebezpieczny:
-mieszaniny wybuchowe (np. pyły organiczne)  konieczny inicjator,
-znaczne przekroczenie NDS (utrata możliwości oddychania),
-zmniejszenie widoczności (tworzy aerozole),
-drobiny posiadajÄ…ce energiÄ™ kinetycznÄ….
Sposoby redukcji zagrożenia (przykłady):
-stosowanie technologii tzw. mokrych,
-wentylacja (odprowadzanie z miejsca ich powstawania)
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Materialne środowisko pracy
ØPromieniowanie:
-gamma (jonizujÄ…ce), <0,00001nm
-X (roentgenowskie), <0,001nm
- UV (nadfiolet),100-400nm,
-widzialne 400-780nm,
-IR (podczerwień), 780nm-1mm,
-mikrofalowe, 1mm-1m,
-radiowe, >1m
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
(c.d.)
Elektryczność
ØPole elektryczne
(strefy, indukcja elektromagnetyczna)
ØElektryczność statyczna
(inicjator wybuchu, reakcje - odruchy,
zaburzenia funkcjonowania układu krążenia,
porażenie prądem elektrycznym  np.
wyładowania atmosferyczne,
wpływ na działanie numerycznego sterowania
procesami)
ØNapiÄ™cie w obwodzie elektrycznym
(skutki: porażenie prądem elektrycznym, poparzenie łukiem el.)
(zapobieganie: skuteczna ochrona przeciwporażeniowa  działania proaktywne
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
(c.d.)
ØCzynniki urazowe
üPoruszajÄ…ce siÄ™ maszyny i mechanizmy
üRuchome elementy urzÄ…dzeÅ„ technicznych
üPrzemieszczajÄ…ce siÄ™ wyroby i materiaÅ‚y
üNaruszenie konstrukcji
üObrywanie siÄ™ mas bryÅ‚, tÄ…pniÄ™cia
üPowierzchnie na których możliwy jest upadek
üOstrza, ostre krawÄ™dzie
üTemperatura powierzchni wyposażenia technicznego i materiałów
üPoÅ‚ożenie stanowiska pracy w stosunku do powierzchni ziemi lub podÅ‚ogi
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
(c.d.)
l Zagrożenia mechaniczne [wg PN-EN ISO 12100-1, (PN-EN 292-1)]
l Część czynników fizycznych, które mogą być przyczyną
urazów powodowanych mechanicznym działaniem
lczęści maszyn,
lnarzędzi,
lprzedmiotów obrabianych,
lwyrzucanych materiałów stałych albo płynnych
FIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
(c.d.)
l Zagrożenia mechaniczne [wg PN-EN ISO 12100-1, (PN-EN 292-1)]
lPodstawowe rodzaje zagrożeń mechanicznych:
l zgnieceniem (zmiażdżeniem),
l ścinaniem,
l przecięciem lub odcięciem,
l wplÄ…taniem,
l wciągnięciem lub pochwyceniem,
l uderzeniem,
l przekłuciem lub przebiciem,
l tarciem lub obtarciem,
l wytryskiem cieczy pod wysokim ciśnieniem.
Identyfikacja zagrożeń mechanicznych
l Przykłady zagrożenia pochodzenia mechanicznego
SCHEMAT ZAGROŻENIE PARAMETRY DO UWZGL
DNIENIA PRZYKA
ADY
lmoment obrotowy
lbezwładność (masa i prędkość)
lmateriał (spójność, lprzecinarka
WCI
GNI
CIEM
jednorodność)
lszlifierka stacjonarna
ODCI
CIEM
lniewyważenie
OPARZENIEM
lszlifierka przenośna
WYRZUTEM
lodległości pomiędzy częścią litp.
obracającą się a częścią stałą
ldostępność
l moment obrotowy
lbezwładność (masa i prędkość) lwirówka
WCI
GNI
CIEM
lwymiary lwyżynarka
ÅšCINANIEM
litp.
lodległość pomiędzy częścią
obrotową a częścią nieruchomą
lmoment obrotowy
lugniatarka
lbezwładność (masa i prędkość)
UDERZENIEM
lmieszarka
WCI
GNI
CIEM lwymiary
lrozdrabniacz
ODCI
CIEM
lluz
litp..
ldostępność
CHEMICZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Rodzaj działania na organizm
ØToksyczne
ØDrażniÄ…ce
ØRakotwórcze
ØMutagenne
ØUpoÅ›ledzajÄ…ce funkcje rozrodcze
Sposób wchłaniania
ØPrzez drogi oddechowe
ØPrzez skórÄ™ i drogi Å›luzowe
ØPrzez przewód pokarmowy
Przyczyny uaktywnienia zagrożeń:
Zagrożenia urazowe:
-stany awaryjne,
- poparzenia chemiczne,
-niewłaściwe stosowanie substancji chemicznych
-ostre zatrucia.
(przygotowanie pracowników - wiedza, szkolenia)
CHEMICZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy c.d.
Substancjom i preparatom należącym do określonych kategorii
niebezpieczeństwa przypisuje się symbole określające zagrożenie
zagrożenie symbol
wybuchowe E
utleniajÄ…ce O
skrajnie Å‚atwo palne F+
wysoce Å‚atwo palne F
bardzo toksyczne T+
toksyczne T
szkodliwe Xn
żrące C
drażniące Xi
niebezpieczne dla N
środowiska
Obowiązek przeprowadzenia badań i pomiarów czynników szkodliwych
ObowiÄ…zki pracodawcy:
Ørozeznanie organizacji i sposobu wykonywania pracy oraz procesów technologicznych i
występujących w nich czynników szkodliwych dla zdrowia w celu ich wytypowania do
oznaczenia w środowisku pracy;
Øwykonanie badaÅ„ i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia w Å›rodowisku pracy,
nie póz
niej niż w terminie 30 dni od dnia rozpoczęcia działalności lub zmiany jej profilu;
oraz przeprowadzanie okresowych badań i pomiarów;
ØniezwÅ‚oczne poinformowanie pracowników o wynikach przeprowadzonych badaÅ„ i
pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, w sposób ustalony w
danym zakładzie pracy, oraz umieszczenie aktualnych wyników tych badań lub
pomiarów na odpowiednim stanowisku pracy.
Øprowadzenie na bieżąco rejestru czynników szkodliwych dla zdrowia wystÄ™pujÄ…cych
na stanowisku pracy oraz karty badań i pomiarów (wzory w załączeniu do
rozporzÄ…dzenia);
Øprzechowywanie rejestru i kart przez okres 40 lat, liczÄ…c od daty ostatniego wpisu, a
wyników badań (protokoły, raporty z badań) przez okres 3 lat, licząc od daty ostatniego
wpisu;
ØniezwÅ‚oczne przekazanie rejestru i kart wÅ‚aÅ›ciwemu miejscowo paÅ„stwowemu
inspektorowi sanitarnemu, w przypadku likwidacji zakładu pracy,
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 20 kwietnia 2005r
w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U.05.73.645 z 28.04.2005r)
Obowiązek przeprowadzenia badań i pomiarów c.d.
Częstość przeprowadzania badań okresowych
Czynniki rakotwórcze i mutagenne:
üco najmniej raz na trzy miesiÄ…ce - przy stwierdzeniu w ostatnio
przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub
mutagennego powyżej 0,5 wartości NDS,
üco najmniej raz na sześć miesiÄ™cy - przy stwierdzeniu w ostatnio
przeprowadzonym badaniu lub pomiarze stężenia czynnika rakotwórczego lub
mutagennego powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS,
üw każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach wystÄ™powania
czynnika,
Inne czynniki:
üco najmniej raz w roku - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym
badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia
powyżej 0,5 wartości NDS lub NDN ,
üco najmniej raz na dwa lata - przy stwierdzeniu w ostatnio przeprowadzonym
badaniu lub pomiarze stężenia lub natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia
powyżej 0,1 do 0,5 wartości NDS lub NDN,
üw każdym przypadku wprowadzenia zmiany w warunkach wystÄ™powania
czynnika.
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 20 kwietnia 2005r
w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U.05.73.645 z 28.04.2005r)
Obowiązek przeprowadzenia badań i pomiarów c.d.
üW przypadku wystÄ™powania w Å›rodowisku pracy szkodliwego dla zdrowia
czynnika chemicznego, dla którego określono wartość najwyższego
dopuszczalnego stężenia pułapowego, przeprowadza się pomiary ciągłe
stężenia tego czynnika.
üBadaÅ„ i pomiarów czynnika szkodliwego dla zdrowia wystÄ™pujÄ…cego w
środowisku pracy nie przeprowadza się, jeżeli wyniki dwóch ostatnio
przeprowadzonych badań i pomiarów nie przekroczyły 0,1 wartości NDS lub
NDN, a w procesie technologicznym lub w warunkach występowania danego
czynnika nie dokonała się zmiana mogąca wpływać na wysokość stężenia lub
natężenia czynnika szkodliwego dla zdrowia.
üLaboratoria wykonujÄ…ce badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia w
środowisku pracy powinny uzyskać akredytację na podstawie przepisów ustawy z dnia
30 sierpnia 2002 r. o systemie oceny zgodności (Dz. U. z 2004 r. Nr 204, poz. 2087
oraz z 2005 r. Nr 64, poz. 565).
Do dnia 31 grudnia 2007 r. badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia
występujących w środowisku pracy mogą wykonywać także laboratoria: Państwowej
Inspekcji Sanitarnej, jednostek badawczo-rozwojowych działających w dziedzinie
medycyny pracy i Centralnego Instytutu Ochrony Pracy - Państwowego Instytutu
Badawczego, upoważnione przez państwowego wojewódzkiego inspektora
sanitarnego, w tym na podstawie dotychczas obowiązujących przepisów;
ROZPORZ
DZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 20 kwietnia 2005r
w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U.05.73.645 z 28.04.2005r)
BIOLOGICZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie Pracy
ØMikroorganizmy
(bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki)
i wytwarzane przez nie substancje
(toksyny, alergeny)
ØMakroorganizmy
(rośliny, zwierzęta)
Występowanie:
-ochrona zdrowia (leczenie, diagnostyka),
-weterynaria (leczenie, diagnostyka),
-rolnictwo i hodowla, przetwórstwo,
-zwierzęta użytkowe i dzikie (leśnictwo,
służby mundurowe, sport)
Ograniczanie:
-stosowanie procedur (w tym ÅšOI)
-dobór zwierząt i opiekunów
PSYCHOFIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Obciążenie fizyczne (obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego)
ØStatyczne (ISO 11226)
-pozycja, siły, trajektorie, drgania, chłód,
-pozycje swobodne i wymuszone,
-pozycje niezalecane i zabronione (kÄ…t, czas):
ütułów (skrÄ™canie, zginanie, odchylanie,
wypukły kręgosłup w odcinku lędz
wiowym),
ügÅ‚owa i szyja (skrÄ™canie, zginanie, odchylanie,
pochylanie),
üramiona (wznoszenie ramion i wznoszenie rÄ…k
na boki i przodem),
üPrzedramiÄ™ i dÅ‚onie (nawracanie na zewnÄ…trz i
do wewnÄ…trz, zginanie i rozciÄ…ganie)
Ograniczanie narażenia (interwencja ergonomiczna):
-techniczne  projektowanie stanowiska (np. podparcie w pozycjach wymuszonych,
przestrzeganie stref pracy kończyn górnych  np. PN-91/N-08018),
-organizacyjne (zmiany pozycji, przerwy w pracy, rotacja pracowników, zadania
alternatywne, dostosowanie tempa pracy do możliwości (wydolności) pracowników),
-szkolenie (uświadomienie występowania czynników ryzyka).
Przyczyny przyjmowania postawy pochylonej podczas pracy (przykład):
zbyt niska strefa robocza, wada wzroku, wada postawy (nabyta, wrodzona), brak wiedzy o zagrożeniach)
PSYCHOFIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy
Obciążenie fizyczne (obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego)
ØDynamiczne
występowanie np.: prace transportowe ręczne,
obsługa manipulatorów maszyn i urządzeń,
przemieszczanie elementów, narzędzi, detali i
materiałów w obrębie stanowiska pracy i.t.p.)
ograniczanie narażenia:
-przestrzeganie norm dz
wigania określonych w przepisach,
-przestrzeganie wartości skorygowanych określonych w normach
(np..PN-EN 1005-2)
RML2 = MREF x Vm x Dm x Hm x Am x Cm x Fm
gdzie: RML2  dopuszczalna masa skorygowana,
MREF  dopuszczalna masa
Vm, Dm, Hm, Am, Cm, Fm  współczynniki korekcyjne 0PSYCHOFIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy c.d.
Obciążenie fizyczne (obciążenie układu mięśniowo-szkieletowego)
skutki zdrowotne:
urazy: zerwanie ścięgien, mięśni, torebek stawowych, więzadeł,
przepuklina brzuszna, wypadnięcie krążka między kręgowego (dysku),
nagłe stany zagrożenia u chorych na chorobę niedokrwienną serca,
miażdżycę i nadciśnienie.
schorzenia: skutki długotrwałego oddziaływania mikrourazów, stymulacji
miejscowej reakcji zapalnej i procesów gojenia  jako następstwo
przeciążenia (mięśnie i przyczepy, ścięgna, pochewki ścięgniste, kaletki
maziowe, łąkotki, chrząstki, kości) lub bezpośredni ucisk na nerwy lub
naczynia krwionośne.
Przykłady:
-przewlekłe zapalenie ścięgna i jego pochewki,
-przewlekłe zapalenie kaletki maziowej,
-przewlekłe uszkodzenie łąkotki,
-uszkodzenie torebki stawowej,
-zmęczeniowe martwice kości,
-zespół cieśni w obrębie nadgarstka,
-schorzenia pozazawodowe (zespoły bólowe kręgosłupa)
PSYCHOFIZYCZNE
niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy c.d.
Obciążenie nerwowo-psychiczne (PN-EN 10075)
ØObciążenie umysÅ‚u
ØNiedociążenie lub przeciążenie percepcyjne
ØObciążenie emocjonalne
Przykład:
Jakie czynniki szkodliwe, niebezpieczne i uciążliwe występują
na stanowisku spawacza elektrycznego?
Dziękuję za uwagę