cych lub też minimalizujących występu-
W placówkach ochrony zdrowia
jące ryzyko.
Stwierdzane
nieprawidłowości
Promieniowanie UV
W trakcie kontroli prowadzonych w pla -
jako czynnik szkodliwy
cówkach służby zdrowia inspektorzy ujaw -
Rafał Wójcicki
niali liczne nieprawidłowości dotyczące eks-
a także w pomieszczeniach diagno - dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników ploatacji z
ródeł promieniowania ultrafio -
stycznych laboratoriów medycznych, jak szkodliwych dla zdrowia w środowisku pra - letowego, w tym dotyczące:
również w izbach recepturowych aptek cy (Dz. U. Nr 217, poz. 1833 z póz
n. zm.).  instalowania łączników lamp bakterio -
szpitalnych i ogólnodostępnych. Najbar - W akcie tym ustalono, że zagrożenie pra - bójczych UV bezpośredniego działania
dziej rozpowszechnione są podsufitowe, na - cowników promieniowaniem nadfioleto - wprost pod lampami lub też w ich bliskim
ścienne lub też przenośne (stojakowe) lam- wym (nielaserowym) charakteryzowane otoczeniu  w związku z czym pracowni -
py bezpośredniego działania, wyposażone jest przez wartości skuteczne napromie - cy załączający lampy narażeni są na dzia -
w promiennik oraz reflektor, w przypad - nienia oka i skóry, a najwyższa dopuszczal- łanie promieniowania ultrafioletowego,
ku których promieniowanie UV oddziału- na wartość skuteczna napromienienia  braku trwałego oznakowania i opisa -
je bezpośrednio na otoczenie. Ich przeci - oka i skóry w ciągu dobowego wymiaru cza- nia łączników lamp bakte riobójczych UV,
wieństwem są tzw. przepływowe lampy UV, su pracy, bez względu na długość jego trwa- w sposób odróżniający te łączni ki od po-
-2
posiadające zabudowane promienniki, nia, wynosi 30 J x m . Rzeczą godną uwa- zostałych łączników oświetleniowych,
do których przeznaczone do dezynfekcji gi jest, że przekroczenie tak ustalonej war- a tym samym wykluczający przypadkowe
powietrze dostarczane jest w sposób wy - tości najwyższego dopuszczalnego natęże- załączenie lamp UV,
muszony za pomocą systemu wentyla to- nia czynnika szkodliwego, jakim jest pro -  braku procedur określających zasady
rów. W przypadku tych lamp szkodliwe pro- mieniowania UV, może nastąpić w przypad - bezpiecznej eksploatacji z
ródeł promienio-
mieniowanie ultrafioletowe nie jest emi - ku ekspozycji pracownika na promieniowa - wania ultrafioletowego,
towane bezpośrednio na zewnątrz. nie emitowane przez promiennik o mocy 2  nieuwzględnienia szkodliwego czyn -
Rodzaj zastosowanych lamp UV ma x 35 W (co jest wartością często spotyka - nika fizycznego jakim jest promieniowanie
istotne znaczenie, gdyż skutki uboczne pro-
wadzenia dekontaminacji przy użyciu
lamp UV bezpośredniego dzia łania obejmu -
ją szkodliwy wpływ promieniowania elek -
tromagnetycznego w zakresie UV -C na or -
ganizm człowieka, w tym przypadku per -
sonelu oraz pacjentów. W wyniku szkodli -
wego działania promieniowania ultrafiole-
towego dochodzi bowiem, w zależności ną) z odległości jednego metra już po kil - ultrafio letowe w procesie oceny i dokumen -
od dawki promieniowania, do trwałych lub kunastu sekundach bezpośredniej eks - towania ryzyka zawodowego występujące -
przejściowych zmian w napromienionej pozycji. go na określonych stanowiskach pracy
skórze lub też w obrębie oczu. I tak, pro- Jednym z podstawowych elementów w placówkach służby zdrowia.
mieniowanie UV -C może wywołać uszko - ochrony przed szkodliwym wpływem Zdaniem inspektorów pracy prowadzą -
dzenia rogówki i spojówki oka, a w przy - promieniowania UV emitowanego przez cych kontrole, przyczyną opisanego powy-
padku długotrwałej ekspozycji nawet za - lampy bakterio bójcze jest przede wszyst- żej stanu rzeczy jest przede wszystkim
ćmę, natomiast oddziaływanie na skórę kim właściwy sposób montowania łącz - brak świadomości i dostatecznej wiedzy
człowieka generuje rumień, oparzenia, ników lamp. Zgodnie z zaleceniami pro - u pracowników, osób kierujących pra-
uszkodzenia naskórka, a w przypadkach ducentów lampy bakteriobójcze bezpo cownikami i zarządzających placówkami
-
skrajnych może być jednym z czynników średniego działania (ze względu na szko - na temat zagrożeń związanych z ekspozy -
inicjujących powstanie zmian o charakte- dliwość promieniowania UV-C) wymaga- cją na promieniowanie UV -C.
rze nowotworowym. ją zainstalowania oddzielnego wyłączni- Mając natomiast na uwadze szkodliwy
ka zamontowanego na zewnątrz po - wpływ promieniowania UV na organizm
Najwyższe dopuszczalne mieszczenia lub przy wejściu, jak najda - ludzki oraz liczne doniesienia o wątpliwej
stężenia i natężenia lej od lamp, tak aby pracownicy nie by- skuteczności dekontaminacji powierzch -
li narażeni na szkodliwe działanie promie - ni przy użyciu tego promieniowania nale-
Promieniowanie UV jest jednym z czyn - niowania UV. Do obowiązków praco- żałoby propagować stosowanie w placów -
ników szkodliwych, dla których właściwe dawcy należy również informowanie kach służby zdrowia przepływowych lamp
normatywy higieniczne, w postaci najwy - pracowników o ryzyku zawodowym zwią - UV o wysokiej wydajności, którymi nale -
ższych dopuszczalnych stężeń i natężeń, zanym z występowaniem w środowisku ży w przyszłości zastąpić lampy bezpo śred-
ustalone zostały w rozporządzeniu Mini - pracy promieniowania ultrafioletowego niego działania.
stra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 oraz wprowadzenie odpowiednich proce- Rafał Wójcicki
listopada 2002 r. w sprawie najwyższych dur i rozwiązań technicznych likwidują - OIP Katowice
2/2009 IP
21