23.11.2009
PROMIENIOWANIE UV
Promieniowanie nadfioletowe (UV)  promieniowanie niewidzialne o długości fali 400-100
nm. W widmie promieniowania elektromagnetycznego umiejscowione między obszarem fioletu
widma widzialnego a promieniowaniem rentgenowskim. W lecznictwie wykorzystuje siÄ™
promieniowanie nadfioletowe o długości fali 380-200 nm.
Działanie biologiczne promieniowania UV na organizm:
- rumień fotochemiczny,
- tworzenie pigmentu (wydzielanie melaniny),
- pobudzenie wydzielania witaminy D2 i D3 (właściwości przeciwkrzywicze),
- fotosensybilizacja (absorpcja fotonów energii w celu rozpoczęcia reakcji chemicznej).
Korzystny wpływ na organizm:
- pozytywne działanie na skórę (lepsze unaczynienie, od\
ywienie, poprawa elastyczności,
sprÄ™\
ystości),
- większa odporność skóry na zaka\
enia, owrzodzenia, przyspieszenie procesu gojenia ubytków
skórnych,
- działanie bakteriobójcze i bakteriostatyczne,
- działanie na wirusy i grzyby (półpasiec, grzybice skórce, dro\
d\
aki, pleśniowce),
- pobudzenie wydzielania witaminy D2 i D3 (zwiększają przyswajanie wapnia i fosforu oraz
utrzymują ich prawidłowy poziom we krwi, zabezpieczając tkankę kostną przed
odwapnieniem),
- zwiększenie produkcji erytrocytów i hemoglobiny oraz okresowe zwiększenie ilości płytek
krwi,
- pozytywny wpływ na pracę gruczołów wydzielania wewnętrznego (trzustka, tarczyca, jajniki,
nadnercza),
- przyspieszenie ogólnej przemiany materii (spadek poziomu cholesterolu we krwi).
Niekorzystny wpływ na organizm po przedawkowaniu promieniowania UV:
- poparzenie skóry,
- szybsze starzenie się skóry (zmarszczki, wysuszenie skóry),
- zmniejszenie elastyczności skóry,
- rogowacenie naskórka,
- zmiany nowotworowe.
Rumień fotochemiczny: miejscowy odczyn skóry na działanie promieniowania UV.
Charakteryzuje się równomiernym zaczerwienieniem występującym w okresie utajenia (od 1
do 6 godzin) i maksymalnym nasileniu (po 6-24 godzinach), a następnie zanika wśród kilku
następnych godzin lub dni. Szybkość powstania, utrzymywania się oraz zaniku rumienia
fotochemicznego zale\
y od dawki, długości fali oraz wra\
liwości osobniczej na promieniowanie
UV.
Test biologiczny  jest to indywidualna ocena wra\
liwości pacjenta na promieniowanie UV
Rumieniomierz  słu\
y do przeprowadzenia testu biologicznego
- wykonany jest z nieprzenikalnego materiału
- posiada 5 otworów o średnicy 2 cm, umieszczonych, co 2cm jeden za drugim.
Metodyka badania:
- nienaświetlane części ciała okrywa się nieprzenikalnym materiałem,
- rumieniomierz zało\
ony na wewnętrznej powierzchni przedramienia (u dzieci na łopatce),
- odległość palnika od okolicy naświetlanej  50cm,
- kąt padania promieniowania względem okolicy naświetlanej  90o,
- czas nagrzania lampy  od 3 do 5 minut, dopiero wtedy mo\
na naświetlać,
- co 15-20 sekund odkrywa się kolejny otwór rumieniomierza,
- wynik widoczny jest po upływie 4-5 godzin,
- pierwszy najsłabszy widoczny odczyn na skórze jest odczynem progowym (1 bio),
- minimalna dawka progowa określana jest skrótem MED. (minima erytema dosis) lub SU (sun
burn unit).
PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia 1
Przy naświetlaniu ogólnym nale\
y przeliczyć wynik testu biologicznego z uwzględnieniem
zmiany odległości z
ródła promieniowania od okolicy zabiegowej.
(50/100)2 = 30/x
ź = 30/x
x=4*30=120s
Odczyn rumieniowy:
(E  erythema  rumień)
E Io (rumień pierwszego stopnia) 2bio
Mo\
na stosować bez ograniczeń do całej powierzchni ciała. Występuje po ok. 4 godzinach,
nasila się po ok. 12 godzinach, ustępuje do 24 godzin.
E IIo 3-4 bio
Max połowa ogólnej powierzchni ciała przy naświetlaniu miejscowym. Występuje po ok. 2-4
godzinach, nasila się po 24 godzinach, ustępuje po 2-3 dniach (mo\
e dojść do łuszczenia
naskórka i wyraz
nej pigmentacji).
E IIIo 5-6 bio
Tylko powierzchnia ciała nieprzekraczająca 200cm2. występuje po ok. 2 godzinach, nasila się
po ok. 3 dniach, ustępowanie po 5 dniach (silne zaró\
owienie skóry, z pieczeniem, bolesnością,
stanem zapalnym, obrzękiem).
E IVo 6-8 bio
Dawka destrukcyjna, stosować jednorazowo i sporadycznie na pole średnicy 1-2 cm
(zniszczenia ognisk chorobotwórczych). Występuje po ok. 2 godzinach, nasila się do 3-4 dnia,
ustępuje po 7-10 dniach (wyraz
ne zaczerwienienie skóry, silne napięcie, pęcherze z płynem
surowiczym).
E Vo 8-10 bio
Nie wolno stosować!! Występuje po ok. 1,5 godzinie, nasila się do ok. 3-4 dni, ustępuje po 9-
10 dniach (znaczny obrzęk skóry, pęcherze oraz martwica). Gojenie się skóry pozostawia
cienką, gładką bliznę.
Naświetlania miejscowe promieniowaniem UV u dorosłych:
- okulary ochronne,
- nienaświetlane miejsca dokładnie przykryte materiałem.
- odległość 50cm (odległość stałą),
- E Io  codziennie lub co drugi dzień bez ograniczeń pola naświetlanego,
- E IIo  co 2-3 dni, ze znacznym ograniczeniem pola naświetlanego,
- E IIIo  co 3-5 dni nie przekraczajÄ…c powierzchni 200cm2,
- przy ka\
dym kolejnym zabiegu mo\
na zwiÄ™kszać dawkÄ™ o ½-1 bio,
- obowiÄ…zkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut,
- 10-15 zabiegów w serii.
Naświetlania ogólne promieniowaniem UV u dorosłych:
- odległość 100cm, przy naświetlaniach zbiorowych 120cm,
- pacjent w pozycji le\
Ä…cej,
- serię naświetlań zaczyna się od 1 bio,
- przy ka\
dym zabiegu mo\
na zwiÄ™kszać dawkÄ™ o ½-1 bio,
- max w serii 10 bio,
- obowiÄ…zkowy odpoczynek po zabiegu 20-30 minut,
- 10-15 zabiegów w serii.
PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia 2
Naświetlania miejscowe i ogólne u dzieci:
- test biologiczny w okolicy Å‚opatkowej,
- do 6 miesiÄ…ca  dawka na poczÄ…tku 1/8 bio, w serii do 2 bio,
- 6-12 miesięcy  dawka na początku ź bio, w serii do 3 bio,
- 1-6 lat  dawka na poczÄ…tku ½ bio, w serii do 4-6 bio,
- 7-14 lat  dawka na poczÄ…tku ½ bio, w serii do 6-8 bio,
- powy\
ej 14 roku \
ycia  jak u dorosłych.
Wskazania do naświetlania promieniami UV:
- zmiany zwyrodnieniowe stawów,
- choroby uszu, nosa, gardła,
- krzywica,
- anemia,
- choroby reumatyczne,
- ZZSK,
- myalgie,
- neuralgie,
- stany po półpaścu,
- trudno gojÄ…ce siÄ™ rany,
- trÄ…dzik pospolity,
- utrudniony zrost kości,
- niedoczynność gruczołu wydzielania wewnętrznego (tarczyca, jajniki).
Przeciwwskazania do naświetlania promieniami UV:
- ostre zapalenie stawów,
- nowotwory,
- zaawansowana mia\
d\
yca,
- osoby powy\
ej 70 roku \
ycia,
- nadczynność tarczycy,
- choroby psychiczne przebiegające z nadmierną pobudliwością,
- niewydolność mięśnia sercowego,
- padaczka,
- choroby nerek,
- hiperglikemia.
PROMIENIOWANIE UV - ćwiczenia 3