Mikrosocjologia by Sadakot 1
Mikrosocjologia  badanie życia codziennego, interakcji w grupach.
Istotą interakcji jest wymiana nagród i kar.
Bodziec -> reakcja -> konsekwencje (+, -) -> przyszłe zachowanie.
Uczymy się reagować na bodz
ce. Kary i nagrody sÄ… uwarunkowane fizycznie i kulturowo.
Uogólnienie wzmocnienia  pieniądze, prestiż.
IstniejÄ… wzmocnienia pozytywne i negatywne.
Reguły Homas a (behawioryzm):
1. Im częściej nagradzane zachowanie, tym częściej jest ono stosowane. Nagroda blisko
w czasie -> kojarzenie nagrody z działaniem. [Wypłata w USA co tydzień]
2. Jeżeli jakiejś sytuacji bodz
cowej towarzyszyło zjawisko gratyfikacji, to chcemy
powtórzyć sytuację.
3. Im większą wartość ma dla jednostki nagroda za zachowanie, tym częściej będzie je
podejmować.
4. Im częściej jednostka dostaje nagrodę, tym mniej wartościowa jest ta nagroda.
5. Gdy jednostkÄ™ spotyka niespodziewana nagroda lub gdy uniknie oczekiwanej kary,
reaguje zadowoleniem i zgeneralizowanÄ… sympatia wobec innych.
Gesty uwarunkowane kulturowo (prowadzenie dialogu)
1. Europa
____ ____ ____
____ ____
2. Bliski Wschód
_____ ____ _____
______ _____
3. Daleki Wschód
__ __ ___
__ __
Działanie  zachowanie, w którym mniej lub więcej jest rozbudowane znaczenie
motywacyjne i/lub kulturowe.
Małe grupy:
1. Interakcje bezpośrednie, face-to-face
2. Zawsze istnieje cel działania
3. Wypracowany w procesie interakcji zespól norm, które nadają kierunek i granice
działania
4. Tworzą zespół ról, np. ojciec, matka, dziecko
Szmatka
1. Społeczności energentne  niesprowadzalne do sumy elementów, z których się
składają. Mają swoiste właściwości, są na swój sposób zorganizowane, to nie tylko suma
n osób.
2. Społeczeństwa bardziej oddziałują na jednostkę, aniżeli odwrotnie.
3. Role w społeczeństwie.
Mikrosocjologia by Sadakot 2
Tonnies  Gemeindschaft und Gesseldschaft
- Więz
społeczna jest przeciwieństwem wolności
- Człowiek jest powiązany z innymi, jeśli tylko wie o tym powiązaniu, a wiedza
ta ma charakter intuicyjny, rozumowy, świadomościowy
- Wszelkie wytwory społeczeństwa są dla nas przymusowe, bo w świadomości
więzi przyjmujemy jako fakt obiektywny. Świadomie dajemy się zniewolić.
- Podstawowy mechanizm tworzący więzi społeczne to nasza wola.
{Potrzebujemy czuć się ograniczeni w myślach, czynach, itp.]
Tonnies wyróżnia 2 rodzaje woli;
1. Wola organiczna  wynikająca z najgłębszej naszej natury, z
pokładów naszej jaz
ni (np. geny, gemeinschaft). Więzi wynikające z woli organicznej to
wspólnoty.
2. Wola arbitralna  wynik refleksyjnego działania, logicznego
myślenia, skierowana na cele. (gesseldschaft) Więzi wynikające z woli arbitralnej to
stowarzyszenia.
- wspólnotę ludzie traktują, jako coś naturalnego, wynikającego z samej
konstrukcji świata
Cechy wspólnoty (gemeinschaft):
- podobieństwo uczuć, doznań, potrzeb
- więzi pokrewieństwa, braterstwa, sąsiedztwo
- bezpośrednie wpływanie jednostki na jednostkę
- nie toleruje się inności/nonkonformizmu
Cechy stowarzyszenia (gesseldschaft):
- kontrola jest mniejsza, niż we wspólnocie
- łatwo opuścić stowarzyszenie
E. Durkheim  O podziale pracy społecznej
- Im bardziej sÄ… wyspecjalizowane funkcje danego organizmu, tym silniejszy
podział pracy
- Specjalizowanie się w wykonywaniu określonych funkcji. Specjalizacji
uczymy się już odkąd jesteśmy dziećmi   murarz robi domy . Od dziecka uczymy się
funkcji w społeczeństwie
- Mechanizmem popychającym ludzi do podziału pracy jest gęstość społeczna.
Wzrasta ilość ludzi zamieszkałych na małym obszarze, rośnie konkurencja i trzeba
wypracować mechanizm, który pozwoli nie wchodzić innym w drogę. Konieczność ładu
społecznego wymusiła podział pracy.
- Jednostki specjalizujące się musza pozostać solidarne. Solidarność ludzka
zmieniała się w trakcie dziejów. Wskaz
nik zmian to prawo. Każdy nowy rodzaj interakcji
musi mieć swoje odbicie w prawie.
Prawo:
Dawniej DziÅ›
Kara: Prawo kooperacyjne:
- dominujÄ… represje (kodeks Hammurabiego) - restrykcje
- odtworzenie stanu sprzed
popełnienia czynu
Mikrosocjologia by Sadakot 3
Prawo represyjne  nie wybiega poza zbiorową świadomość. Tam, gdzie było prawo karne,
jednostka pod silnym wpływem społeczności.
Prawo restrykcyjne  wybiega poza zbiorową świadomość. Najpierw określa obowiązki, a
dopiero póz
niej kary. Jednostka nie stanowi prostego odbicia społeczności, dlatego prawo
kooperacyjne jest bardziej powszechne.
Solidarność mechaniczna  kara, wszystkie segmenty podobne do siebie. Rób to, co
wszyscy a unikniesz kary.
Solidarność organiczna  kooperacja, wypełniaj określoną swoja rolę. Rozpowszechnia się
indywidualizm.
Grupa pierwotna jest decydującym czynnikiem stabilizującym ludzką osobowość.
Grupa myśli, działa zupełnie inaczej, niż działaliby jej członkowie w izolacji.
Człowiek nie tworzy języka  uczy się od grupy. Religia  wyznaje uznawana, itp.
Durkheim  wbrew pozorom samobójstwo nie jest aktem o charakterze indywidualnym, lecz
społecznym.
- samobójstwo zmienia się w stosunku odwrotnym do stopnia integracji grupy
- obniżona integracja  samobójstwo egoistyczne, jednostka czuje się
porzucona, odrzucona przez społeczeństwo
- zbyt silna integracja  samobójstwo altruistyczne, poświęcenie się dla dobra
grupy. Zostaje ostatni na polu bitwy, ginie.
- Człowiek zabija się gdy jest zbyt mocno zintegrowany ze społeczeństwem, lub
zbyt mało
- Indywidualne cele jednostki nie mogą być zrealizowane nigdzie indziej, niż w
grupie
Stopień wewnętrznego uporządkowania grupy
- w znormalizowanej, przewidywalnej grupie jestem mniej skłonny się zabić
- kryzys sprzyja samobójstwu, pauperyzacja społeczeństwa. Kryzys 
rozchwianie norm, sprzeczne normy, trudno określić, co jest dobre, a co nie.
3 czynniki powstrzymujące samobójstwa:
1. stopień integracji z grupą
2. regulacje
3. stabilizacja
Japonia  samobójstwa altruistyczne. Karoshi  śmierć z przepracowania.
Cialdini  Wywieranie wpływu na ludzi
- samobójstwo przez autorytet (idol)
- oddziaływanie wybitnej jednostki na grupę, sekty
Sekty:
- zakaz komunikacji ze środowiskami zewnętrznymi
- kontrola 24/7
- deindywidualizacja jednostki, świadomość  MY , stopienie się jednostki z
grupą, tracenie osobowości, zbyt silna integracja z grupą
- syndrom grupowego myślenia
- syndrom oblężonej twierdzy  my mamy rację, jesteśmy wybrani, itp.
Mikrosocjologia by Sadakot 4
- Nowicjusze sÄ… zawsze najbardziej niebezpieczni dla grupy, bo jeszcze niosÄ… ze
sobą pierwiastki zewnętrznego świata
Każdy człowiek kiedyś znajdzie się w organizacji totalitarnej  klasztory, zakony, wojsko,
internaty.
Obrona przed totalizującym wpływem:
- zachowanie kontaktu z grupa zewnętrzną
- sprzymierzeniec w samej organizacji
- zinternalizowana potrzeba ulegania autorytetom
- brak poczucia bezpieczeństwa, więc się podporządkowuję
- uleganie perswazji, bo chcę mieć swoje miejsce w grupie
G. Zimmel
- liczba jednostek wpływa na grupę
- istnieją pewne określone treści życia społecznego
- hierarchia władzy
- struktura dominacji
- forma a nie treść powinna być obiektem badań
- podstawowa forma włączenia się w życie społeczne jest gra, zabawa.. Gra i
zabawa to podstawowa forma wchodzenia w stosunki społeczne.
- Wchodząc w organizację gram role, nie angażuję się całym sobą od razu.
Patrzę jakie role grają inni i staram się grać swoją własną.
- Aby grupa przetrwała musi wypracować trwałe reguły formy życia
społecznego. Im dłużej jednostka jest w organizacji, tym mniej gra i traktuje to, co się
dzieje na poważnie. Przestaje grać  zaczyna być.
- Liczebność  diada i triada. Po przekroczeniu pewnej liczebności grupy, grupa
musi wypracować nowe, dodatkowe formy, reguły postępowania i egzystowania.
Diada Triada
- zagrożenie wewnętrznych - poczucie trwałości
stosunków przez śmierć
- zjawisko nie występuje - rodzaj zewnętrznej całości, zbiorowości
dla swoich członków
- możliwe jest pojawienie się - intymność poddana kontroli lub
intymności ograniczona
- nie istnieje to zjawisko - delegowanie obowiązków i
odpowiedzialności
- pojawienie się kozła ofiarnego - kozioł ofiarny przebudowuje strukturę
dezintegruje diadę lub może to robić
- obecność trzeciego elementu pozwala
przezwyciężyć rozbieżności lub
zasymilować, co nie jest możliwe w
obrębie diady
Charles Cooley Teorie małych grup
Grupy pierwotne  takie, które charakteryzują się silnym zespoleniem jednostek poprzez
stosunki osobiste, face-to-face, oraz współpracę. Są one pierwotne, bo są one czynnikiem
podstawowym w tworzeniu natury społecznej jednostki i jej społecznych wyobrażeń.
Mikrosocjologia by Sadakot 5
Warunki istnienia grup pierwotnych
- relacje musza być bezpośrednie, face-to-face
- związki między członkami grupy nie mogą mieć charakteru
wyspecjalizowanego (celowego, organicznego)
- muszą się charakteryzować pewną trwałością
- musi pojawić się intymność i ta intymność musi dominować
Rodzina coraz częściej zaczyna przypominać stowarzyszenie.
Funkcje rodziny:
- reprodukuje zbiorowość
- socjalizacja
- transmisja statusów
- zabezpieczenie materialne, funkcje produkcyjne (rzadko teraz)
- potrzeby emocjonalne
Ericson, 8 stadiów w życiu człowieka a pod spodem 3 podstawowe etapy tworzenia
człowieka niezależnego, podejmującego decyzje:
- podstawowa ufność a podstawowa nieufność względem otoczenia.
Bezgraniczne zaufanie matce. Kiedy matki nie ma  nieufność, jednostka nie może liczyć
na innych.
- Autonomia a wstyd i niepewność, wyrobienie samokontroli przez dziecko
- Inicjatywa lub poczucie winy, inicjatywa lub odgrywanie ról
Margaret Mead  Kultura i tożsamość
Sposoby socjalizacji:
- rodzina postfiguratywna  przeszłość dorosłych przyszłością młodych,
autorytety to najstarsi członkowie w rodzinie
- rodzina kofiguratywna  uczymy się od rówieśników
- rodzina prefiguratywne  młodzi uczą starszych posługiwania się nowymi
narzędziami
Grupy odniesienia na podstawie notatek Zosi
Grupa odniesienia wg Herberta Hymana  ludzie zajmujÄ…cy te same lub podobne pozycje
społeczne, subiektywnie odczuwają kim są w zależności od układu odniesienia, który dana
jednostka przyjmuje do porównania i właśnie taka grupę nazywamy grupą odniesienia.
Najsilniejszą grupą odniesienia jest rodzina. Czasem grupą odniesienia nie musi być grupa, z
którą stykamy się codziennie.
Funkcje grupy odniesienia:
- normatywna
- z
ródło wartości, standardów
wg Mertona
Typy Normy regulujące środki Wartości regulujące cele
relacji
Relacje do wzorów
Mikrosocjologia by Sadakot 6
Konformizm + +
Innowator - +
Rytualizm + -
Rezygnacja - -
bunt + - + -
Buntownik neguje wszystko, ale proponuje zmiany, reformy.
Grupa odniesienia może utwierdzać nas w naszych przekonaniach (bo inni tak robią).
Kształtuje standardy profesjonalistyczne. Jeśli w gr. dominuje rywalizacja, to również będę
rywalizował, jeśli będzie w gr. Kooperacja, to albo poszukam gr. rywalizującej, albo się
dostosujÄ™.
Grupa odniesienia:
- pozytywna
- negatywna, np. zamknięcie w szpitalu psychiatrycznym. Po wyjściu jednostka
będzie się inaczej zachowywać, by tam nie trafić.
Stouffer, gr. odniesienia prowadzi do:
- poczucia deprywacji, frustracji
albo
- poczucia bycia uprzywilejowanym
Wraz ze zmiana postaw, degradacji lub awansu w społeczeństwie mamy tendencje do zmiany
gr. odniesienia.
W organizacjach, które nie są organizacjami typu totalnego mamy dwa rodzaje liderów:
1) Typ A  konserwatywny, nie popierający zmian, grupa nie może się
dostosować do otoczenia.
2) Typ B  ma tendencje do wprowadzania zmian.
Będąc członkiem takiej organizacji mogę się orientować na liderów typu A lub B. Typ A
będzie bezpieczniejszy. Tak będziemy częściej robić, bo nie ma co ryzykować, skoro tak
daleko awansowałem. Neofici w grupie będą popierać konserwatyzm w nowej grupie, a ich
zachowanie będzie skrajnie konformistyczne.
Koncepcja T. Parsonsa  układ 5 elementów, które musi rozważyć każda jednostka:
- trzeba rozważyć czy należy kontrolować emocje
- czy ważniejsze są interesy jednostki czy grupy grupy (działanie kolektywne)
- czy wszyscy powinni być oceniani wg tego samego kryterium
Uniwersalizm a partykularyzm
- jak oceniać samego człowieka? Albo za osiągnięcia, albo z racji urodzenia w
określonej grupie.
- Jak daleko obowiązki jednostki maja sięgać w głąb grupy? Czy ważna jest
tylko moja praca, czy brać udział w zebraniach?
System społeczny  szczególnie interesują nas punkty 3-5.
Uniwersalizm  czy kierujemy się uniwersalnymi wartościami w stosunku do społeczności,
czy są to subiektywne wartości?
W małej społeczności lokalnej partykularyzm odgrywa ważna rolę, bo jest to mikro świat,
zamknięty. Dominuje przypisanie, bo jest mało nisz do zagospodarowania, dlatego role są
przypisane. Grupy zewnętrzne są postrzegane jako złe, np. ci politycy z miasta.
Mikrosocjologia by Sadakot 7
Brak ruchliwości przestrzennej może powodować brak możliwości zmiany pozycji na
drabinie społecznej. Najczęściej pozycje skrajne (lider i ktoś z nizin) szukają innych grup
odniesienia niż grupy, w których żyją. Specjalizacja ekonomiczna zmieniła społeczności
lokalne, przypisywanie przestaje odgrywać ważną rolę. Otwarcie społeczności na kontakty
zewnętrzne np. dojeżdżanie do pracy do dużego miasta. Rozpowszechnienie uczestnictwa we
władzy, np. żeby zostać wójtem musze być członkiem partii i uczestniczyć w jej życiu.
Rozpowszechnienie się środków masowego przekazu.
1) Zanik znaczenia ekonomicznego zmusza członków małych społeczności
lokalnych do szukania zewnętrznych grup odniesienia.
2) Zwiększenie udziału w życiu politycznym zmusza członków małych
społeczności lokalnych do udziału z życiu w innych społeczności, np. partii.
3) Zmniejszanie ról przypisanych powoduje, że ludzie szukają zewnętrznych grup
odniesienia.
Wpływ małej grupy na wykonywana pracę:
Tayloryzm
 naukowe zarzÄ…dzanie
1. specjalizacja pracy
2. rozkładanie pracy na elementy pierwsze
3. należy odróżnić funkcje wykonawcze i koncepcyjnomenadżerskie
Motywowanie:
1. pracownik pracuje tylko po to, aby dostać pensję
2. pracownik musi być ściśle kontrolowany
3. pracownik stara się unikać odpowiedzialności i dodatkowego zaangażowania
4. dla pracownika nie jest ważne co robi, lecz to ile zarabia
Elton Mayo:
- jego badania wpłynęły na zmianę postrzegania szeregowego pracownika
- twórca psychologii pracy
- badał jak na pracę wpływa: temperatura, wilgotność, naświetlenie. Wykazał, że
efektywność zależy od warunków fizycznych, ale również od atmosfery w zespole. Grupy
społeczne powstające na konkretnych wydziałach są zdolne do sprawowania kontroli nad
uczestnikami. Relacje face-to-face integrujÄ… grupÄ™.
Elementy systemu wartości wyznawane przez małą grupę społeczną:
- nie wolno wyprodukować za dużo, bo ślubujesz normę
- nie wolno wyprodukować za mało, jeśli to robisz jesteś oszustem
- nie wolno mówić przełożonemu niczego, co może przynieść szkodę
towarzyszowi (donosiciel)
- nie powinieneś próbować utrzymywać dystansu lub zachowywać się oficjalnie
Różne metody realizacji przez sarkazm, ironię.
Racjonalnie może postępować nie tylko jednostka, ale również mała grupa nieformalna.
Trwałość więzi jest bardzo silna.
Grupy nieformalne w sytuacji zawodowej:
1. Grupa naturalna od 3 do 7 członków, relacje face-to-face
[obrazek]
Mikrosocjologia by Sadakot 8
2. Grupa rodzina
[obrazek]
3. Grupa zorganizowana  zbiór grup rodzinnych
- pracownik nie może być szczęśliwy, jeśli jest oddzielony od innych i aby
znalez
ć satysfakcję musi się podporządkować innym
- ludzie w pracy interesują się emocjami związanymi z przynależnością do
grupy
- czynniki ekonomiczne są tylko jednym z wielu czynników warunkujących
zadowolenie z pracy
- małe, nieformalne grupy oparte na osobistych kontaktach odgrywają
decydującą rolę na postawy i wartości pracowników
Mayo swoimi badaniami zakwestionował taylorowski przepływ informacji tylko w jedną
stronę. Komunikacja musi być dwustronna.
Teoria X  człowiek jest zamknięty
Teoria Y  człowiek jest otwarty, angażuje się w pracę
Dwuczynnikowa teoria F. Hezberga
Czynnik higieny pracy Motywacyjny
- zarobki - osiągnięcia
- warunki pracy - rozwój i awanse
- stosunki z przełożonymi - zakres odpowiedzialności
- polityka przedsiębiorstwa - treść pracy
Czynniki higieny zapobiegajÄ… niezadowoleniu - uznanie
z pracy Motywatory podnoszÄ… zadowolenie z pracy
Kariera  wg notatek Zosi
Kariera  ciągła praca polegająca na przystosowywaniu się do środowiska.
2 aspekty:
- dotyczący stylu życia, pozycji pracownika
- charakter subiektywny
Trajektoria kariery:
- uczestniczÄ… w niej znaczÄ…cy inni
- np. pacjent w szpitalu stara się by trajektoria powróciła do normalnego
kształtu, ponieważ nie zawsze pobyt w szpitalu kończy się śmiercią.
- Flirt w pracy
[obrazek]
Mikrosocjologia by Sadakot 9
a) zawsze w obecności innych pracowników
b) flirt ma swoje granice, nie kończy się seksem
c) flirtowanie pracownicze występuje najczęściej wtedy, gdy
występuje podległość, zależność
Hipotezy:
- im większy opór tłoczarek przed flirtem, tym dłużej ustawiacz będzie
kalibrował maszynę
- degradacja tłoczarek, manifestacja siły przez mężczyzn (częstsze bójki)
- flirt pełni funkcję integracyjną
Eksperyment Ralpha Wite a i Rpnalda Lippit a
1) Oba eksperymenty dotyczyły chłopców, którzy zapisali
się do kółek zainteresowań. Charakter zarządzania był:
a) demokratyczny
b) autorytarny
2) W drugim eksperymencie charakter zarzÄ…dzania grupÄ…
był trojaki:
a) demokratyczny
b) autorytarny
c) laissen faire  kierownik grupy pozostawia całkowita dowolność członkom
grupy
Wszyscy przywódcy wyrazili zaskoczenie, że tak łatwo weszli w różne role przywództwa.
45% zachowań przywódcy autorytarnego to było wydawanie rozkazów, w demokratycznym
3%. Sugestie kierujÄ…ce: 25% demokratyczni, laissen-faire 6%, autorytarni 3%. Czy
postępowałeś z tym inaczej? Spróbuj zmienić narzędzie. Jest to wyrażenie dezaprobaty, ale
jednocześnie zawiera przykład, jak można inaczej postąpić. Lider niedemokratyczny
informował, ale nie wyjaśniał dlaczego cos jest z
le, albo czemu trzeba postąpić inaczej.
Stymulacja zachowania  obecna w demokratycznym, nie obecna w systemie autorytarnym.
Stymulacja zachowań polega na aktywacji pomysłowości i chęci do rozwiązywania
problemów przez samych podwładnych.
Laissen-faire był mniej efektywny niż demokratyczny, chłopcy byli z niego mniej
zadowoleni. W l-f chłopcy bawili się, ale nie wykonywali konkretnej pracy. W autorytarnym
chłopcy byli wydajniejsi, niż w demokratycznym. Pojawia się kozioł ofiarny w stymulacji
autokratycznej. W grupie autokratycznej zdarzało się niszczenie na koniec własnej pracy, jest
to przeniesiona agresja. Nie można wyładować się na liderze, więc niszczy się własna pracę.
Autorytarny  wrogość członków w stosunku do siebie, występowanie kozła ofiarnego,
niszczenie własnej pracy. Mniejsza indywidualizacja, większa zależność od lidera.
Demokratyczne grupy  częściej pojawiał się zaimek  my , niż  ja , ale  my nie było
oznaka jednomyślności grupy. Częściej członkowie grupy udzielali sobie pomocy.
L-f  mniejsza wydajność, mniejsze zadowolenie z wykonywanej pracy.
Zależność: typ kierownika a efektywność
[obrazek]
Mikrosocjologia by Sadakot 10
Wysoka kontrola Åšrednia kontrola Niska kontrola
Ludzie najczęściej wybierają sytuację, w której nie jest zbyt trudno zdobyć nagrodę i nie jest
ona zbyt wysoka.
Sukces = wartość nagrody. Pr. powodzenia
Tak jest w sytuacji, gdy nie jesteśmy poddawani zbyt silnej presji. Gdy dominuje lęk przez
niepowodzeniem i jesteśmy pod presją wybieramy proste zadanie, aby się powiodło. Często,
gdy jesteśmy pod presją wybieramy zadania trudne, aby póz
niej mieć uzasadnienie porażki.
 Przecież nie mogło nam się powieść, bo zadanie było za trudne
[obrazek]
Nie można w nieskończoność podnosić czynnika motywacji, bo nie da się przekroczyć
naturalnych, fizycznych ograniczeń.
Kultura organizacyjna  notatki moje >_<
Kultura organizacyjna jest to termin niedookreślony.
1. Monika Kostera
Kultura organizacyjna  jest zbiorem dominujących wartości i norm postępowania
charakterystycznych dla danej organizacji podbudowanych założeniami, co do natury
rzeczywistości i przejawiających się poprzez artefakty (zewnętrzne, sztuczne twory danej
kultury)
2. Krzysztof Konecki
Kulturę organizacyjną można rozumieć w dwóch różnych sferach przedmiotowych, w
sferze symbolicznej i aksjologicznej.
W sferze symbolicznej kultura organizacyjna będą systemy zbiorowo akceptowanych
znaczeń, funkcjonujących w danym czasie i w danej grupie, odnoszących się do symboliki
języka, ideologii, wierzeń, systemu wiedzy, rytuału i mitów.
W sferze aksjologicznej będą to udzielane zbiorowo w danej organizacji systemy wartości
oraz związane z nimi obowiązujące członków organizacji normy.
3. Edgar Schein
Określił kulturę organizacyjną jako zespół rozsądnych reguł postępowania, odkrytych,
ustanowionych i rozwiniętych przez grupę, służących do zmagania się z problemem
wewnętrznej integracji i zewnętrznym dostosowaniem, które dzięki wystarczająco
dobremu działaniu wytyczają nowym członkom sposób myślenia a nawet odczuwania.
Większość badaczy niezależnie od wyznawanej orientacji zgadza się co do tego, że
kultura organizacyjna istnieje. Każda kultura jest niepowtarzalne, unikatowa, wyjątkowa.
Mikrosocjologia by Sadakot 11
Kultura jest budulcem pożądanych zachowań organizacyjnych, tożsamości wewnętrznej
firmy i jej wizerunku zewnętrznego.
Poziomy kultury organizacyjnej (E. Schein)
1. Artefakty
- językowe (język, mity, legendy)
- behawioralne (ceremoniały i rytuały, jakie w danej organizacji miały miejsce 
imieniny, urodziny, rocznica założenia firmy)
- fizyczne (wszystko to, co widzimy  logo, przedmioty, którymi posługuje się
firma, ułożenie mebli, itp.)
2. Normy i wartości
Trwalsze od artefaktów, jak również trudniejsze do zaobserwowania. Wśród nich można
wyróżnić normy i wartości: deklarowane (łatwo zaobserwować), przestrzegane.
3. Podstawowe założenia kulturowe
Są fundamentem kultury organizacyjnej. Trudno jest do nich dotrzeć i je zanalizować. Są
całkowicie nieuświadomione i niewidoczne. Osoby uczestniczące nie zdają sobie z nich
sprawy. Odnoszą się one do natury człowieka, relacji międzyludzkich, natury otoczenia,
relacji organizacji z otoczeniem.
Funkcje kultury organizacyjnej (Schein)
1. Problemy związane z dostosowaniem zewnętrznym
- umożliwia zrozumienie misji i strategii firmy
- pozwala na integrację uczestników
- umożliwia integrację wokół środków przyjętych dla realizacji celów firmy
- oferuje uczestnikom jednolite sposoby pomiaru i kryteria ocen efektu
- umożliwia ulepszanie środków i przeformułowanie celów, jeśli potrzebna jest
zmiana w organizacji
2. Problemy związane z funkcjonowaniem wewnętrznym firmy
- oferuje wspólny język i aparat pojęciowy
- definiuje granice grupy oraz kryteria przyjęcia i odrzucenia
- określa zasady władzy i kryteria statusu
- sprzyja zaspokajaniu potrzeb nagradzania i karania
- zawiera kryteria nagradzania i karania
- oferuje pewne ideologie
Typologia:
Typologia oparta na zestawieniu przeciwstawnych rodzajów kultur:
I. Kultura pozytywna i negatywna
- pozytywna  charakteryzuje się tym, że posiada pewne zakorzenione formy
determinujące zdolność organizacji do działania kreatywnego. Motywuje ludzi do
wydajnej pracy, ponieważ czują oni, że jest to w ich własnym interesie. Pomaga także
organizacji bardziej efektywnie odpowiadać na różne zamiary.
- negatywna  znaczna liczba pracowników nie wie, co ma robić, wysoko
wykwalifikowani pracownicy nie posiadają wystarczającej autonomii w działaniu a np.
liderzy zajmujÄ… siÄ™ pracÄ… biurowÄ….
II. Kultura introwertyczna i ekstrawertyczna
- introwertyczna  skoncentrowana jest na swoim wnętrzu, poprzez co może
wykazywać niechęć do otoczenia zewnętrznego. Ma skłonność do izolacji w kontaktach
zewnętrznych i wykazuje niechęć do podejmowania ryzyka.
Mikrosocjologia by Sadakot 12
- ekstrawertyczna  otwarta na uczestnictwo w otoczeniu zewnętrznym i skłonna
do podejmowania ryzyka. Pracownicy w takiej firmie nie odczuwają więzi z organizacją,
a są po to, aby wykonywać swoje zadania i na tym ich rola się kończy. Lojalność nie jest
tu wartością powszechnie cenioną.
III. Kultura zachowawcza i innowacyjna
- zachowawcza  inaczej konserwatywna, ceni przede wszystkim wartości,
normy, symbole i tradycje. Formalne reguły i przepisy są szanowane. Dają poczucie
pewności i bezpieczeństwa. Ludzi zaś cechuje silna potrzeba stabilizacji.
- innowacyjna  nacisk kładzie się na przyszłość, plany i rozwój. Jest ona
dynamiczna i zmienna. Organizacja o takiej kulturze daje sobie rade w sytuacji
niepewności i zmienności rynku, ale z drugiej strony wartości, normy są traktowane
instrumentalnie.
IV. Kultura męska i kobieca
- męska  nastawiona na zadania a nie na zaspokojenie potrzeb pracowniczych.
Ludzie są stanowczy, agresywni. Najbardziej cenione wartości to rywalizacja i
współzawodnictwo.
- kobieca  łagodność, opiekuńczość, intymność. Cenione są przyjaz
Å„ i
współpraca.
V. Kultura biurokratyczna i pragmatyczna
- biurokratyczna  wszystko regulowane jest przepisami, które ściśle określają
całość zasad, zadań organizacji i jej działania. Nie ma tu miejsca na dowolność, czy
autonomię członków. Ludzie są podporządkowani i mają dokładnie określone role.
- pragmatyczna  przywiÄ…zuje siÄ™ tutaj niewielkÄ… wagÄ™ do regulacji i zasad
działania a ludzie posiadają szeroko zakrojoną swobodę i autonomię.
VI. Kultura egalitarna i elitarna
- egalitarna  nie spotyka się rozbudowanego, formalnego tytułowania. Panuje
atmosfera swoistej ostrożności w kontaktach przełożony-podwładny, w których ten ostatni
musi uważać, aby nie został posądzony o służalczość.
- elitarna  występujący szacunek dla wysokich kwalifikacji zawodowych, ale
także uznanie dla różnic w hierarchii władzy, drobiazgowa selekcja na stanowiska.
VII. Kultura silna i słaba
- silna  posiada w zasadniczej części niepisane normy, ale w miarę stałe
struktury. Wysoka kompetentność personelu, a także poczucie dumy i przekonania, że jest
się kimś ważnym.
- słaba  charakteryzuje się formalnymi regułami i chwiejną kulturą. Niski
stopień zaangażowania pracowników, częste dzielenie odczuć poniesionych porażek.
Piętno  (gr.) znak niewolnika, przestępcy, itp. Średniowiecze  piętno -> stygmaty ->
symbol świętości.
Potrzeba piętnowania innych.
Øð Kanon normalnoÅ›ci  zdolność danego czÅ‚owieka do wykonywania funkcji
społecznych. Pozwala przetrwać jednostce, a co za tym idzie grupie. Każdy
 nienormalny jest obciążeniem dla grupy. [Spartanie zabijali niepełnosprawne dzieci].
Antropologowie nie znalez
li grup społecznych, które nie piętnowały by  nienormalnych .
Øð PiÄ™tno dla jednych grup może nie być piÄ™tnem dla drugich.
Mikrosocjologia by Sadakot 13
Øð Ukrywanie i walka z piÄ™tnem  żoÅ‚nierz Å›lepy idzie na wojnÄ™.
Rodzaje piętna:
1. Brzydota cielesna i ułomność cielesna
2. Wady charakteru  nałogi, popędliwości, kleptomania [eufemizm], radykalizm
polityczny.
Piętno wyróżniające  krawat Leppera. Często napiętnowujemy się specjalnie. Harcerze 
zdobywanie odznaczeń. Paramilitarne organizacje, bezrobocie, pobyt w więzieniu.
3. Piętna grupowe  wyznanie, rasa, narodowość. Im większa homogeniczność grupy,
tym łatwiej nadać jej piętno.
Øð Jednostka, która jest napiÄ™tnowana przez dÅ‚ugi czas sama w sobie odnajduje
potwierdzenie napiętnowania.
Øð Poprzez posiadanie piÄ™tna tÅ‚umaczymy sobie nasze porażki.  Jestem
napiętnowany dlatego mi nie wyszło
Øð Zamiast walki z piÄ™tnem, wycofanie siÄ™ z życia publicznego i nawet Å›mierć
społeczna.
Øð Normalsi  osoby nienapiÄ™tnowane [Goffman]
Skąd osoba napiętnowana może oczekiwać pomocy?
- od innych napiętnowanych osób (AA), małe grupy samopomocowe.
- Osoby najbardziej napiętnowane stają się czasem rzecznikami grupy
napiętnowanej, ale potem mogą mieć problem, bo napiętnowani już go u siebie nie widzą,
nie jest już taki jak oni (czerpie zyski, itp.) a normalsi też go nie uważają za swojego.
Øð NapiÄ™tnowany może stać siÄ™ atrakcjÄ…, np. prostytutka u artystów, pisarzy, itp.
Øð Czasem napiÄ™tnowani mogÄ… być traktowani instrumentalnie   JesteÅ›my wspaniali, bo
akceptujemy inność)
Øð RozwiÄ…zania alternatywne  napiÄ™tnowanie
Øð Pomoc napiÄ™tnowanemu  zazwyczaj prawno-finansowa
Øð CzÄ™sto normals jest rzecznikiem grup napiÄ™tnowanych, ale potrzebny jest punkt
zwrotny, który pozwala dostrzec, że inni to też ludzie. (Doświadczenia własne lub
biograficzne. Moje dziecko jest narkomanem  narkomani to normalni ludzie)
Øð NapiÄ™tnowane sÄ… też osoby z otoczenia osób noszÄ…cych piÄ™tno (np. żona alkoholika)
Øð Osoba napiÄ™tnowana w pierwszym etapie poznaje stanowisko grupy normalsów,
potem uczy się być napiętnowanym, i wreszcie poznaje konsekwencje noszenia piętna.
Wzorce kariery piętna:
- Piętno wrodzone  etap 1 i 2 [to podkreślone wyżej] przebiegają w miarę
równolegle.
- Piętno wrodzone, ale rodzina zabezpiecza i nie informuje osoby o jej piętnie i
w konsekwencji jest potem szok!
- Jednostka nabywa piętno w póz
niejszym okresie  musi dojść do redefinicji
swojej tożsamości.
- Jednostka, która pierwotnie była socjalizowana w jakimś środowisku zostaje
przeniesiona do innego i pewne cechy zaczynają być piętnem. (np. emigranci -> grupy
zastępcze dające poczucie bezpieczeństwa -> gangi)
Øð Jednostka musi siÄ™ nauczyć ukryć piÄ™tno, albo kontrolować informacje o nim,
stosować dezidentyfikatory, np. żonaci geje.
Mikrosocjologia by Sadakot 14
Øð Natarczywość piÄ™tna  raz przeszkadza, a raz nie. Negocjacje prowadzÄ…ce przez jÄ…kaÅ‚Ä™
sÄ… wkurzajÄ…ce.
Øð CzÄ™stotliwość kontaktów z osobÄ… napiÄ™tnowanÄ… wpÅ‚ywa na akceptacjÄ™, ale nie zawsze
jest to pozytywne  np. dzieci homoseksualne i kwestia ich rodziców.
Osoba napiętnowana może:
- redukować kontakty z normalsami
- zmieniać zewnętrzne znaki osobowości (zmiana imienia, zamieszkania)
- ukryć piętno (sztuczne kończyny)
- stosować dezidentyfikatory
- stosować symbole mniej dyskredytujące (np. słabsze okulary)
- podział kontaktów społecznych na grupę ludzi, którym mówię wszystko a
reszcie nie mówię nic.
- Dramatyzacja (Tak! Taki jestem! Sae z Brzoskwini hira hira hira >_<)
- Demonstracyjny sposób obnoszenia się z piętnem
- Celowe wpadki (osoba niewidoma celowo siÄ™ potknie)
- Bycie perfekcjonistą w określonej dziedzinie (Korzeniowski)
- Grupa napiętnowanych piętnuje inną napiętnowaną grupę (najgorsi są oni)
Mobbing  Heinz Leymann  psychiczny terror stosowany w pracy, który angażuje wrogie
nastawienie i nieetyczne komunikowanie siÄ™, systematycznie podtrzymywane przez jednÄ…
osobę lub kilka osób w stosunku do innej, i co w konsekwencji spycha ofiarę do pozycji
uniemożliwiającej jej efektywną obronę. Sytuacja ta występuje bardzo często, przynajmniej
raz na tydzień oraz przez długi okres czasu  przynajmniej przez pół roku.
Bullying  agresywne zachowania w grupie nastolatków mające na celu zastraszanie.
Przyczyny mobbingu:
- stanowisko jednostkowe:
1. Poszukiwanie w samej ofierze problemu. Osoba sama prowokuje do
mobbingu. Wina po stronie ofiary.
2. Obarczanie napastnika lub grupy napastników winą.
3. Wina w grupie zarzÄ…dzajÄ…cej bez jednoczesnego przypisywania im
bezpośredniego sprawstwa. Niezauważenie, bierność.
- stanowisko instytucjonalne
1. Niewłaściwe funkcjonowanie przedsiębiorstwa  presja czasu, zbyt
duża liczba obowiązków, złe kryteria oceny, brak klarowności podziału pracy, zakresu
kompetencji.
- stanowisko mieszane (Leymann)
1. Wadliwa organizacja przedsiębiorstwa.
2. Podatność pewnych osób na bycie mobbowanym, predyspozycje osób do bycia
sadystÄ….
- stanowisko makrospołeczne
1. WinÄ™ za mobbing ponoszÄ… czynniki poza organizacjÄ… -> struktura gospodarcza,
ekonomiczna, wadliwe prawo, kryzys bezrobocia.
Øð PaÅ„stwowe przedsiÄ™biorstwa sÄ… szczególnie narażone na mobbing, ale tez maÅ‚e
przedsiębiorstwa typu rodzinnego. Większe firmy gdzie pracownicy maja niskie
Mikrosocjologia by Sadakot 15
kompetencje (supermarkety), w prostych pracach fizycznych rynek jest tani i Å‚atwo o
mobbing.
Øð W dużych, komercyjnych firmach nastawionych na zysk jest najmniejszy mobbing 
pracownik jest drogi, szkolenia, wykształcony doświadczenie zawodowe.
Øð Norwegia, Finlandia, Szwecja  najlepsze instytucje ochrony osób mobbingowanych.
Formy mobbingu:
- izolowanie ofiary, ograniczone kontakty społeczne
- obniżanie reputacji, plotka, oszczerstwo, pomówienie. Stosowane przez
współpracowników mniej więcej na tym samym stanowisku/stopniu.
- obciążanie zbyt trudnymi lub łatwymi obowiązkami
- agresja werbalna skierowana do mobbowanego
- agresja fizyczna (rzadziej stosowana)
- donosicielstwo
Fazy mobbingu:
I. plotki, przeszkadzanie w wykonywaniu obowiązków
II. bezpośrednie akty agresji  wyśmiewanie, izolowanie
III. angażuje ekstremalne formy agresji i nadużywania władzy
Fazy mobbingu (Leymann)
I. jesteśmy w stanie wskazać przedmiot sporu
II. etap średni  konflikt staje się personalny, już nie o rzecz
III. w celu rozwiązania konfliktu stosuje się środki oficjalne  nagany, przeniesienia
Sposoby walki z mobbingiem
EVLN
- exit  ucieczka z pracy
- voice  partycypacja sama z siebie, jednostka chce polepszyć zachowanie, zaangażowanie
- loyality  lojalność wobec instytucji, nie wychylanie się, chęć przeczekania
- neglet  niezadowolenie, lekceważenie pracy, ograniczenie kontaktów
Najpierw występuje postawa aktywna a potem ucieczka lub niezadowolenie.
Dewiacja:
1. Etiologiczne teorie:
- strukturalne
- kulturowe
- kontroli społecznej
2. Perspektywa reakcji społecznych
Etiologiczne (poszukiwanie przyczyn):
1. Strukturalne
- Robert Merton  dewiacja to wynik napięcia między strukturą społeczną a kulturową.
2. Kulturowe  w obrębie jednego społeczeństwa jest wiele norm i wartości. To, co jest
normą w jednym społeczeństwie jest dewiacją w innym.
[T. Sellin  dewiacje na poziomie:
a) przestrzennym  jedna grupa wchodzi na teren drugiej
b) przez naniesienie jednych norm na drugie, zderzenie kultur]
Mikrosocjologia by Sadakot 16
- E. Sutherland  zachowanie przestępcze/dewiacyjne jest wyuczone. Zdolność te nabiera
się w procesie socjalizacji  techniki działania, racjonalizacja czynu, postawy, motywacja,
itp.
- E. Burgess (szkoła chikagowska, symboliczny interakcjonizm)  przyczyny dewiacji w
geografii miejskiej. Aspekt przestrzenny dewiacji.  Ziemia niczyja tendencje do
dewiacji. W mieście nie centrum, ale też nie peryferia  przestrzeń generuje skłonność do
dewiacji.
3. Kontroli społecznej  dewiacja traktowana jako cecha natury ludzkiej. Może być ona
opanowana przez sprawnie działający system kontroli społecznej (Durkheim)
- Albert Reiss
Kontrola społeczna:
a) wewnętrzna  zdolność jednostki do uwewnętrznienia reguł i norm społecznych.
b) Zewnętrzna  zdolność grup społecznych i instytucji do skutecznego egzekwowania
norm społecznych
- Ivan Nye  podważył podział na kontrole wewnętrzną i zewnętrzną Wewnętrzna
pochodzi od wpływu zewnętrznego. Trudno określić, co jest konformistycznym
działaniem, a co moim wewnętrznym nakazem
a) kontrola wewnętrzna (sumienie)  przyjęcie norm jako własnych wartości
b) kontrola pośrednia  liczenie się ze zdaniem znaczących innych
c) kontrola bezpośrednia  określone sankcje społeczne, formalne i nieformalne
- Travies Hirchl  na podłożu dewiacji leży osłabienie więzi z porządkiem
konformistyczno-społecznym.
a) przywiązanie  emocjonalne związki z otoczeniem, np.  co sobie ludzie pomyślą?
b) zaangażowanie  obawa przed konsekwencjami czynu dewiacyjnego,  mam za dużo
do stracenia
c) zaabsorbowanie w działalność zgodną z normami,  nie mam czasu na zajęcia
dewiacyjne
d) przekonanie o konieczności przestrzegania norm
- Graham Sykos i David Matza
Teoria neutralizacji  mechanizmy, które wykształcają się przed popełnieniem czynu
dewiacyjnego a pozwalają nam na złamanie normy. Pomagają postąpić niezgodnie z
normÄ…, ale tej normy nie odrzucajÄ…  przesuwajÄ… jÄ…, neutralizujÄ….
Neutralizacje:
a) kwestionowanie odpowiedzialności  przekonanie samego siebie o braku osobistego
wpływu na popełnienie czynu dewiacyjnego. Unikanie bezpośredniego kontaktu z
normami.
b) Kwestionowanie szkody
c) Kwestionowanie ofiary  zanegowanie faktu, że osoba stała się ofiarą. Sama jest sobie
winna.
d) Potępienie potępiających  odebranie prawa do sądów innym.  Nie możecie mnie
osądzać, bo jesteście tacy sami .
e) Odwołanie się do wyższych racji  np. poświęcenie ogólnych norm społecznych na
rzecz jakiś innych (ograniczenie swobód osobistych na rzecz bezpieczeństwa
narodowego).
Neutralizacje uwalniają nas od skrupułów, poczucia winy.
Perspektywa reakcji społecznych:
Dewiacja jest to coś, co ludzie uważają za dewiację.
- Frank Tannenbaum i Edvin Lamert  prekursorzy perspektywy reakcji społecznej.
Mikrosocjologia by Sadakot 17
1. Tannenbaum  odpowiedzialny za teoriÄ™ etykietowania. Naznaczanie kogoÅ› jako
dewianta, przestępcy. Dramatyzacja zła  wyolbrzymianie złych czynów, by solidnie
przyczepić komuś etykietę dewianta.
2. Lamert  z racji naszej skłonności do dramatyzowania, czasem czyn, który nie miał
podłoża dewiacyjnego (coś się stało przez przypadek) i tak jest traktowany jako
dewiacyjny. Dewiacja jest czymś pożądanym przez społeczeństwo. Nie mogę określić
norm, jeśli nie ma dewiacji. Społeczeństwo toleruje do pewnego stopnia dewiacje i je
upublicznia.
TYPOLOGIA ZACHOWAC
DEWIACYJNYCH:
Posłuszne wobec reguł A
amiące reguły
Postrzegane jako
Fałszywie oceniane dewiacje Czysta dewiacja
dewiacyjne
Ukryte dewiacje (gazetki
Nie postrzegane jako Konformizm (szef każe coś
porno w nieprzez
roczystych
dewiacyjne zrobić)
kopertach, poczta)
Etapy dewiacji:
I. - nie potrzeba motywu dewiacyjnego, by popełnić po raz pierwszy dewiację.
- motyw zachowania dewiacyjnego może być konformistyczny
- dewiacyjne motywacje nie wydają się niczym szczególnym
II. wytworzenie motywu dewiacji (świadome stawanie się dewiantem) pod wpływem
kontaktu z innymi dewiantami.
III. Przyłapanie i naznaczenie
IV. Samospełniające się proroctwo
V. Wejście do zorganizowanej grupy dewiacyjnej
Hovard Becker  badał marihuanistów. Dewiacja jest skutkiem oddziaływania norm
społecznych.
Etapy kariery marihuanisty:
1. Wyrabianie motywu dewiacyjnego
- chęć spróbowania, ale trzeba się nauczyć palić, bo inaczej to się nie odczuwa
właściwego działania
- nauka techniki palenia
2. Nauka, jak się pali i nauka dostrzegania efektu, instrukcja: co powinieneś odczuwać
3. Bycie przyłapanym na paleniu.  Zostałeś przyłapany. I co? Świat się nie skończył .
4. Umiejętność unikania kontroli społecznej
- ograniczanie dostępu do marihuany oraz ryzyka związanego z zakupem (kupiłem i nie
było to takie straszne)
- konieczność i umiejętność zachowania tajemnicy przed niepalącymi (można palić pod
nosem niepalących, tego nie widać lub ograniczenie kontaktów z niepalącymi)
- radzenie sobie ze społeczna definicją palenia marihuany jako niemoralnego (alkohol
jest bardziej szkodliwy i jest akceptowany)
- palenie jest kontrolowane
- przerywanie palenia, by sprawdzić czy z organizmem wszystko w porządku
- wiedza, że to pierwszy krok do twardych narkotyków
- ustalenie progu uzależnienia
Wykład K. Koneckiego
Mikrosocjologia by Sadakot 18
Ch. Cooley  stworzył pojęcie grupy pierwotnej.
Øð Nabywamy poczucie siebie przebywajÄ…c w grupach pierwotnych. W grupie pierwotnej
kształtuje się jaz
Å„ na podstawie interakcji ze znaczÄ…cymi innymi.
Øð Jaz
ń odzwierciedlona  ciągłe monitorowanie siebie.
Øð Test zwierciadÅ‚a  Å›wiadomość siebie. Szympansy i orangutany wiedzÄ…, że to odbicie
(plamka na czole). Inne zwierzęta nie wiedzą, kot szuka innego kota.
3 fazy monitorowani siebie:
- U dorosłych monitorowanie jaz
ni jest ciągłe, nawet w samotności. Nie ma działania bez
myślenia.
- Społeczne monitorowanie ma charakter oceny. Oceniam, czy jestem oceniany i mam
poczucie dumy lub wstydu. [2 podstawowe emocje społeczne: duma i wstyd].
- Dorośli są zazwyczaj w stanie dumy i wstydu i nie zawsze jest to uzewnętrznione.
Jaz
Å„ ma 3 elementy (Cooley):
1. Wyobrażenie naszego obrazu w oczach innego. Nigdy nie jesteśmy pewni, kim jesteśmy,
wiemy to z interakcji z innymi.
2. Wyobrażenie oceny naszego wyglądu.
3. Samopoczucie dumy lub upokorzenia  pewnego rodzaju wstydu.
Øð Ja posiadajÄ…ce jest pierwotne. Ma podÅ‚oże biologiczne. Jest jeszcze przedjÄ™zykowe i
wzmacniane dawaniem prezentów.
Øð Spirala negatywnych emocji po upokorzeniu  na koÅ„cu jest zemsta >_<
Øð Spirala wstydu  ja siÄ™ wstydzÄ™, bo ty siÄ™ wstydzisz, itd. Prowadzi do rozpadu wiÄ™zi
społecznej. Ośmieszenie sytuacji wstydliwej hamuje spiralę wstydu. Oddzielamy
negatywne emocje od naszego geniuszu.
Przejście holistyczne
Self (jaz
Å„)
Mikro
Interakcje
Organizacje formalne
Mezo
Społeczności lokalne
Klasy, warstwy
Makro
Naród
[obrazek]
Mikrosocjologia by Sadakot 19
Øð Indywidualizm metodologiczny  procesy w mikrospoÅ‚eczeÅ„stwie sÄ… emergentne.
Øð Mezo nie jest mikro, bo wszyscy nie mogÄ… uczestniczyć we wszystkich dziaÅ‚aniach.
Øð Poziom mikro  hologram caÅ‚ego spoÅ‚eczeÅ„stwa.
Øð JÄ™zyk na poziomie mikro  obraz caÅ‚ego systemu.
Øð Grupa odniesienia  grupy, w których nie uczestniczymy, ale dostarczajÄ… nam one
kryteriów samooceny, wzorcu postępowania, wartości. Znajomość tych wartości i
odcięcie się od nich konstytuuje grupę odniesienia negatywnego, znajomość wartości i
utożsamianie się z nimi  grupa odniesienia pozytywnego.
Harold Kenny
Funkcje grup odniesienia:
- normatywna  jest w stanie nagradzać i karać za stosowanie i niestosowanie norm.
- Porównawcza  dostarczenie standardu, względem którego jednostka może ocenić siebie.
Na bazie tych grup powstała teoria społecznego świata:
- określony przez granice efektywnej komunikacji.
- Nie jest wyznaczony przez terytorium. A
Ä…czy nas podzielanie tych samych definicji
wartości.