WYZWALANIE AKTYWNO�CI TWÓRCZEJ
WYZWALANIE AKTYWNO�CI TWÓRCZEJ
POPRZEZ ZAJóCIA MUZYCZNE
Krystyna Kucharska
Zaj�cia muzyczne, uwzgl�dniając edukacj� po- związanych, od trzech lat prowadzimy w naszym
znawczą, twórczą, spo"eczną, a takŻe praktyczne przedszkolu zaj�cia umuzykalniające z uwzgl�d-
dzia"anie, w sposób szczególny wp"ywają na ogól- nieniem metod C. Orffa, E. J. Dalcroze a i Z. Ko-
ny rozwój dzieci. Doskonalą percepcj� s"uchową, d�lya. Naszym celem jest wyzwalanie aktywno-
budzą wraŻliwoĘ� estetyczną, rozwijają sfer� emo- Ęci i twórczoĘci dzieci.
cjonalną i intelektualną, wdraŻają do sprawnego Dzi�ki takim formom, jak:
i logicznego myĘlenia, kojarzenia poj��, porówny-
l
wania, dokonywania analizy i syntezy. improwizacje ruchowe,
l
Na przyk"ad �wiczenia muzyczne, zagadki i �wi- improwizacje instrumentalne,
l
czenia zapisu najprostszych motywów z zastoso- opowieĘci ruchowe,
l
waniem barwnych uk"adanek nie tylko kszta"cą zabawy i �wiczenia rytmiczne
s"uch dziecka, ale wymagają teŻ logicznego myĘle-
nia i �wiczą koncentracj� uwagi. Wyrabiają takŻe przedszkolaki wyraŻają siebie i poznają w"asne
umiej�tnoĘ� szybkiej reakcji, zw"aszcza na to, co moŻliwoĘci.
nowe, kszta"tują wyobraęni� i inwencj� twórczą.
�piew, zabawy ruchowo-muzyczne, zaj�cia mu- Metoda Carla Orffa
zyczne zintegrowane z plastycznymi doskonalą
pami�� muzyczną, wp"ywając jednoczeĘnie na Metoda Orffa polega na stosowaniu takich
rozwój pami�ci ogólnej i wszechstronnej, zarówno form wychowania muzycznego, jak:
wzrokowej, s"uchowej, jak i motorycznej.
l
Wspólne muzykowanie, w które dzieci angaŻu- odtwarzanie muzyki wokalnej i instru-
ją si� emocjonalnie, wyrabia poczucie wi�zi ko- mentalnej (Ępiewanie i granie na instru-
leŻeł
skiej, wdraŻa do pracy zespo"owej i budzi mentach),
l
ambicj�. Pozwala przezwyci�Ży� nieĘmia"oĘ�, tworzenie muzyki wokalnej i instrumen-
biernoĘ�, apati�, a takŻe nadmierną pobudli- talnej,
l
woĘ� i nerwowoĘ�, poniewaŻ praca nad muzyką integracja ruchu, Ępiewu, gry na instru-
wymaga spokoju. KaŻda wygrana lub wyĘpiewa- mentach, s"owa mówionego.
na nuta ma okreĘlony czas brzmienia  nie moŻe
by� mowy o poĘpiechu. Centralne miejsce w tej metodzie zajmuje gra
Powodzenie w dzia"aniach muzycznych cz�sto na instrumentach perkusyjnych. �piewanie pie-
przywraca wiar� we w"asne moŻliwoĘci i przyczy- Ęni (g"ównie ludowych) odbywa si� przewaŻnie
nia si� do osiągania coraz lepszych wyników a capella lub przy ich akompaniamencie.Tworze-
w nauce. Dzi�ki Ępiewaniu dziecko "atwiej opa- nie muzyki polega na improwizacji wokalnej, in-
nowuje prawid"ową wymow�  wykonanie pio- strumentalnej, wokalno-instrumentalnej i rucho-
senki opartej na prowadzeniu frazy muzycznej wej. W początkowej fazie nauczania twórczoĘ�
zmusza do p"ynnego wyĘpiewania wielu wyra- dziecka jest ca"kowicie swobodna i nieograniczo-
zów, a nawet ca"ych zdał
, i to cz�sto w szybkim na Żadnymi zasadami. W nast�pnym etapie zo-
tempie. Pozwala to wyeliminowa� skandowanie staje podporządkowana za"oŻeniom dotyczącym
podczas czytania. Z kolei gra na instrumentach doboru wspó"brzmieł
, kszta"towania linii melo-
perkusyjnych wp"ywa na sprawnoĘ� manualną, dycznej, rytmu, formy, instrumentacji.
a co za tym idzie  na nauk� pisania. G"ówny nacisk po"oŻony jest w tej metodzie
Doceniając walory edukacji muzycznej i dą- na ekspresj� wynikającą z zaangaŻowania emo-
Żąc do wykorzystania licznych moŻliwoĘci z nią cjonalnego dziecka i jego moŻliwoĘci twórczych.
23
Wychowanie Przedszkolne 5/2004
WYZWALANIE AKTYWNO�CI TWÓRCZEJ
Metoda E. J. Dalcroze a nie pami�ciowego i wzrokowego przy zachowaniu
sta"ej relacji: symbol  dęwi�k, dęwi�k  symbol.
Metoda Dalcroze a polega na stosowaniu Podstawą kszta"cenia poczucia rytmu jest uwraŻ-
w procesie dydaktycznym nast�pujących form liwienie na czas trwania wartoĘci rytmicznych.
wychowania muzycznego: Wprowadza si� sylaby rytmiczne, które kojarzą
si� dzieciom z wartoĘciami rytmicznymi:
l
�wiczenia muzyczno-ruchowe
l
odtwarzanie pieĘni sylaba ti oznacza ósemk�
l
gra na instrumentach sylaba ta oznacza �wier�nut�
l
tworzenie muzyki. sylaba ta-a  pó"nut�
sylaba ta-a-a  ca"ą nut�.
NajwaŻniejszą rol� przypisuje si� w tej meto-
dzie �wiczeniom muzyczno-ruchowym. Mają one Nieod"ącznym elementem tej metody jest fo-
form�: �wiczeł
i zabaw rytmicznych, ilustracji nogestyka polegająca na przedstawieniu dęwi�-
ruchowej utworów muzycznych i ich inscenizacji, ku za pomocą odpowiedniego gestu.
improwizacji rytmicznej i ruchowej, tał
ców. In-
strumenty towarzyszą róŻnym zabawom rytmicz- * * *
nym, s"uŻą do akompaniowania podczas tał
ców,
inscenizacji lub ilustracji piosenek. Tworzenie Po trzech latach organizowania tego typu zaj��
muzyki polega przede wszystkim na improwiza- moŻemy stwierdzi�, Że przynoszą one korzyĘci
cji ruchowej, ilustracji zjawisk akustycznych, in- zarówno dzieciom, jak i nauczycielkom, wyzwala-
scenizacji piosenek, realizacji ruchowej rytmu jąc u wszystkich pomys"owoĘ� i oryginalnoĘ� oraz
muzycznego. Podstaw� realizacji ruchowej prze- sprawiając duŻo radoĘci.
biegu rytmicznego stanowią schematy ruchowe, Przedszkolaki nauczy"y si� reagowa� ruchem
oddzielne dla rąk i nóg. R�ce odtwarzają me- na wartoĘci rytmiczne, rytmizowa� teksty, wyli-
trum muzyczne (taktowanie), a nogi  przebieg czanki, porzekad"a, wyraŻa� gestem i ruchem
rytmiczny danego utworu. zjawiska przyrodnicze, uk"ada� akompaniamen-
ty do piosenek, a takŻe rytm i melodie do poda-
Metoda Zolt�na Kod�lya nego tekstu, odczytywa� wartoĘci rytmiczne sy-
labami ti, ta. Pozna"y poj�cia muzyczne, tał
ce,
Metoda Kod�lya polega na stosowaniu nast�- zabawy i melodie róŻnych narodów. Sta"y si� bar-
pujących form wychowania muzycznego: dziej rozĘpiewane, twórcze, otwarte na propozy-
cje. Wykazują wi�kszą wraŻliwoĘ� s"uchową,
l
odtwarzanie pieĘni sprawniej kojarzą poj�cia, porównują, dokonują
l
s"uchanie muzyki analizy i syntezy. Ch�tnie uczestniczą w impre-
l
gra na instrumentach zach kulturalnych.
l
tworzenie muzyki. Wspólne muzykowanie przyczyni"o si� do za-
cieĘnienia wi�zi mi�dzy wychowankami i na-
Odtwarzanie pieĘni stanowi form� centralną. uczycielkami. Dzieci odnoszą sukcesy na festi-
Jest ĘciĘle powiązane z nauką notacji muzycznej. walach i konkursach piosenki.
W nauczaniu opartym na solmizacji relatywnej Zach�cając do wykorzystywania na zaj�ciach
wprowadzane są optymalne dawki informacji umuzykalniających metod, które wyzwalają ak-
wymagające przede wszystkim s"uchowego opa- tywnoĘ� twórczą dzieci, prezentujemy scena-
nowania wzoru melodyczno-rytmicznego, nast�p- riusz  Na ile to policzysz? (str. 28).
24
Wychowanie Przedszkolne 5/2004