UKA
AD NERWOWY
AUTONOMICZNY
NERWY RDZENIOWE
UKA
AD NERWOWY
AUTONOMICZNY
Jest wyodrębniony ze względu na
odmienną budowę i czynność niezależną
od naszej woli (oddychanie, krążenie,
przemiana materii) jego zadaniem jest
utrzymanie homeostazy
W obrębie tego układu można wyróżnić:
a) część współczulną (pars sympathica),
b) część przywspółczulną (pars
parasympathica), o odmiennej budowie
i czynności
UKA
AD NERWOWY
AUTONOMICZNY
Zakończenia
Obie części tego układu
nerwowe
cechuje antagonizm
czynnościowy
Współczulne są
adrenergiczne
Np. jelita- część
współczulną  kurczy
je, część
przywspółczulną -
rozkurcza
Przywspółczulne są
cholinergiczne
UKA
ADEM AUTONOMICZNYM
ZAWIADUJ
OŚRODKI
Korowe Ośrodki niższego
rzędu znajdują się w
Podkorowe
- rdzeniu przełużonym
Podwzgórzowe
( naczynioruchowy,
oddechowy,
połykania, wymiotny)
- rdzeniu kręgowym
(włosoruchowy,
erekcji, mikcji i
defekacji)
CZ
ŚĆ WSPÓA
CZULNA
SKA
ADA SI
Z
części ośrodkowej - pni współczulnych
tworzą ją jądro
prawy i lewy pień
pośrednio-boczne
leży na bocznej
w słupach
powierzchni
bocznych rdzenia
kręgosłupa do
kręgowego od Th1
przodu od
do L3 jako włókna
wyrostków
przedzwojowe
poprzecznych,
dochodzą do
biegną od
zwojów pnia
podstawy czaszki
współczulnego
do kości guzicznej
WYRÓŻNIAMY ZWOJE
szyjne  (krtań, gardło, tchawica,
serce)
piersiowe - ( nerw trzewny piersiowy
większy, mniejszy, najniższy)
lędz
wiowe
krzyżowe
CZ
ŚĆ PRZYWSPÓA
CZULNA
Zbudowana jest z
części mózgowiowej
części rdzeniowej
CZ
ŚĆ MÓZGOWIOWA S
TO J
DRA
I WA
ÓKNA PRZYWSPÓA
CZULNE
NERWÓW:
III- okoruchowy
VII- twarzowy
IX-językowo-gardłowy
X - błędny
CZ
ŚĆ RDZENIOWA ROZPOCZYNA SI

W J
DRZE POŚREDNIO-PRZYŚRODKOWYM
W ROGACH BOCZNYCH TWORZ
CYCH
CZ
ŚĆ KRZYŻOW
RDZENIA KR
GOWEGO
Następnie włókna te razem z korzeniami
bocznymi opuszczają rdzeń kręgowy
tworząc :
Nerwy trzewne miedniczne,
Sploty miedniczne,
Zwoje śródścienne narządów miednicy
mniejszej.
SPLOTY UKA
ADU
AUTONOMICZNEGO
Z zespolenia włókien zazwojowych układu
współczulnego i części układu
przywspółczulnego powstają w narządach
i jamach ciała  mieszane sploty
nerwowe, gdyż w ich zakończeniach
uwalniają się dwa mediatory:
Noradrenalina;
Acetylocholina.
Najważniejsze sploty
Sercowy( serce)
Trzewny ( mózg brzuszny , splot
słoneczny)- narządy jamy brzusznej
Krezkowy górny i dolny (jelita)
Podbrzuszny górny i dolny (narządy
miednicy małej)
DZIAA
ANIE UKA
ADU
AUTONOMICZNEGO NA
POSZCZEGÓLNE NARZ
DY
OBWODOWY UKA
AD
NERWOWY
NERWY RDZENIOWE NALEŻ
DO
OBWODOWEGO UKA
ADU NERWOWEGO
Jest ich zwykle 31 par
Nerwy szyjne  8 par
Nerwy piersiowe  12 par
Nerwy lędz
wiowe  5 par
Nerwy krzyżowe - 5 par
Nerwy guziczne - para
KAŻDY NERW RDZENIOWY POWSTAJE Z
ZESPOLENIA DWÓCH KORZENI
RDZENIOWYCH BRZUSZNEGO I
GRZBIETOWEGO
Korzeń brzuszny rozpoczyna się w
skupieniu komórek nerwowych rogu
przedniego rdzenia kręgowego
zwanego jądrem ruchowym
Korzeń grzbietowy rozpoczyna się w
skupieniu ciał komórek nerwowych
znajdujących się w kanale kręgowym
zwanym zwojem rdzeniowym
POWSTAA
Y Z ZESPOLENIA KORZENI PIEC

NERWU RDZENIOWEGO MA DA
UGOŚĆ
OKOA
O 1 CM I JEST NERWEM MIESZANYM
Dzieli się na 4 gałęzie
Brzuszną
Grzbietową
Oponową
A
ączącą
" GAA

ZIE BRZUSZNE NERWÓW RDZENIOWYCH
A

CZ
SI
MI
DZY SOB
I TWORZ
SPLOTY
NERWOWE, KTÓRE DZIEL
SI
NA WIELE NERWÓW
Gałęzie grzbietowe Gałąz
oponowa
nerwów unerwia czuciowo
rdzeniowych  opony rdzenia
unerwiają skórę i kręgowego
mięśnie
" Gałąz
łącząca zawiera
włókna współczulne
rozpoczynające się w
rogach bocznych
rdzenia kręgowego
NERWY RDZENIOWE
OBWODOWY UKA
AD NERWOWY
" Nerwy czaszkowe
" Nerwy rdzeniowe
pęczki włókien nerwowych
włókna ruchowe
włókna czuciowe
włókna układu autonomicznego
" Zwoje czuciowe
" Zwoje wegetatywne
ciała komórek nerwowych
UWAGI KLINICZNE
" zniszczenie włókien ruchowych niedowład lub
porażenie mięśni
" zniszczenie włókien czuciowych niedoczulica,
" podrażnienie włókien czuciowych ból, przeczulica lub
parestezje
" uszkodzenie włókien wegetatywnych zaburzenia
naczynioruchowe lub troficzne, zaburzenia
funkcjonowania narządów wewnętrznych
NERWY RDZENIOWE
NERWY RDZENIOWE
SPLOTY NERWOWE
" tworzą je gałęzie przednie nerwów rdzeniowych, z
wyjątkiem większości nerwów piersiowych (!)
" gałęzie przednie nerwów piersiowych tworzą nerwy
międzyżebrowe, zachowujące metameryczny charakter
unerwienia
" sploty:
szyjny
ramienny
lędz
wiowy
krzyżowy
SPLOT SZYJNY (C1  C4)
" tworzą go gałęzie przednie czterech górnych
nerwów rdzeniowych szyjnych
C1
" obszar unerwienia
C2
większość mięśni szyi
skóra szyi
C3
przepona (!)
C4
" najdłuższy nerw  n. przeponowy
SPLOT RAMIENNY UTWORZONY
PRZEZ C5-TH1
Część
Nerwy części
nadobojczykowa
podobojczykowej
Część
dzielą się na 3
podobojczykowa
pęczki
SPLOT RAMIENNY (C5  TH1)
" tworzą gałęzie przednie
czterech dolnych nerwów szyjnych
i jednego piersiowego
" główne nerwy:
krótkie 
do mm.obręczy
do mm. powierzchownych
klatki piersiowej i grzbietu
długie 
do części wolnej kończyny górnej
SPLOT RAMIENNY (C5  TH1)
" główne
gałęzie:
krótkie:
n. pachowy
długie:
n. mięśniowo-skórny
n. promieniowy
n. łokciowy
n. pośrodkowy
NERW MI
ŚNIOWO-SKÓRNY
Zakres unerwienia:
grupa przednia mm. ramienia
skóra powierzchni bocznej
przedramienia
porażenie:
osłabienie zginania przedramienia
NERW PROMIENIOWY
Zakres unerwienia:
" grupa tylna mm. ramienia
" grupa boczna i tylna mm.
przedramienia
" skóra powierzchni tylnej
ramienia, przedramienia i ręki
porażenie:
"  ręka opadająca
NERW POŚRODKOWY
Zakres unerwienia:
" grupa przednia mm.
przedramienia*
(*z wyjątkiem: mm. zginacza łokciowego
nadgarstka, oraz części zginacza głębokiego
palców)
" mm. kłębu kciuka
" mm. obszaru środkowego ręki*
(*częściowo)
" skóra większej części
powierzchni dłoniowej ręki
porażenie:
"  ręka błogosławiąca
"  ręka małpia
NERW A
OKCIOWY
Zakres unerwienia:
grupa przednia mm.
przedramienia*
(*m. zginacz łokciowy
nadgarstka, części m.
zginacza głębokiego palców)
mm. kłębika oraz części
środkowej ręki i kłębu*
(*częściowo)
skóra przyśrodkowej części
ręki
(powierzchnia dłoniowa i
grzbietowa)
porażenie:
 ręka  szponiasta
UNERWIENIE CZUCIOWE
KOC
CZYNY GÓRNEJ 
SEGMENTARNE I OBWODOWE
NERWY
KOC
CZYNY
DOLNEJ
SPLOT L
Dy
WIOWO-KRZYŻOWY
L1-CO1 DZIELIMY GO NA
Splot lędz
wiowy L1-L4
Splot krzyżowy L5-Co1
1. Splot kulszowy
2. Splot sromowy
3. Splot guziczny
SPLOT L
Dy
WIOWY TH12  L4
" położony w m.
lędz
wiowym większym
" razem ze splotem
krzyżowym tworzy splot
lędz
wiowo-krzyżowy
" główne nerwy:
n. udowy
n. zasłonowy
n. skórny boczny uda
ponadto:
" nn. bocznej i przedniej części ściany
jamy brzusznej, narządów płciowych
zewnętrznych oraz bocznej powierzchni
uda
n. biodrowo-podbrzuszny
n. biodrowo-pachwinowy
n. płciowo-udowy
NERW UDOWY
Zakres unerwienia:
" mm. obręczy
" grupa przednia mm. uda
" skóra przedniej powierzchni uda,
przyśrodkowej powierzchni podudzia
(n. udowo-goleniowy)
n. udowo-goleniowy
Porażenie:
" niemożność prostowania stawu
kolanowego
" osłabienie zgięcia w stawie biodrowym
NERW ZASA
ONOWY
Zakres unerwienia:
" grupa przyśrodkowych
mm. uda
" skóra przyśrodkowej
powierzchni uda
Porażenie:
" osłabienie
przywodzenia uda
SPLOT KRZYŻOWY (L4  S5, CO1)
gałęzie przednie nerwów krzyżowych,
dwóch dolnych lędz
wiowych oraz guzicznego
ze splotem krzyżowym tworzy
splot lędz
wiowo-krzyżowy
główne nerwy:
nn. pośladkowe górny i dolny
n. kulszowy
n. sromowy
n. skórny tylny uda
NERW KULSZOWY
Zakres unerwienia:
grupa tylna mm. uda
wszystkie mm. podudzia
i stopy
największy nerw
organizmu
główne gałęzie:
n. piszczelowy
n. strzałkowy wspólny
NERW PISZCZELOWY
Zakres unerwienia:
" grupa tylna mięśni goleni
" mm. podeszwy stopy
Porażenie:
" brak zgięcia
stopy i palców
"  stopa piętowa
NERW PISZCZELOWY
NERW STRZAA
KOWY
WSPÓLNY
Zakres unerwienia:
grupa przednia i boczna
mm. goleni
mm. grzbietu stopy
główne gałęzie:
n. strzałkowy
powierzchowny
n. strzałkowy głęboki
Porażenie
brak prostowania stopy i
palców
i unoszenia bocznego brzegu
stopy  stopa końsko-
szpotawa
 chód koguci
NERW STRZAA
KOWY WSPÓLNY
NERWY POŚLADKOWE GÓRNY I DOLNY
N. pośladkowy górny
Zakres unerwienia:
" mm. pośladkowy średni i mały, napinacz
powięzi szerokiej
Porażenie:
" zniesienie odwodzenia w stawie
biodrowym
" objaw Trendelenburga
"  chód kaczkowaty
N. pośladkowy dolny
Zakres unerwienia:
" m. pośladkowy wielki
UNERWIENIE SEGMENTALNE  KOC
CZYNY DOLNEJ
DZI
KUJ
ZA UWAG