Logistyka utylizacji odpadów
Logistyka utylizacji odpadów
opakowaniowych
opakowaniowych
Optymalizacja gospodarki opakowaniami
Optymalizacja gospodarki opakowaniami
oraz ich utylizacja są obszarami, w których
oraz ich utylizacja są obszarami, w których
wspólne wysiłki przemysłu, konsumentów i
wspólne wysiłki przemysłu, konsumentów i
władz lokalnych mogą przynieść znaczące
władz lokalnych mogą przynieść znaczące
efekty.
efekty.
Gospodarcze wykorzystanie odpadów
Gospodarcze wykorzystanie odpadów
opakowaniowych może być prowadzone
opakowaniowych może być prowadzone
jako ponowne wykorzystanie, odzysk lub
jako ponowne wykorzystanie, odzysk lub
recykling. W naszym kraju jednak
recykling. W naszym kraju jednak
prowadzone jest w ograniczonym zakresie
prowadzone jest w ograniczonym zakresie
i to niemal w odniesieniu do wszystkich
i to niemal w odniesieniu do wszystkich
i to niemal w odniesieniu do wszystkich
i to niemal w odniesieniu do wszystkich
typów opakowań.
typów opakowań.
Opakowania papierowe
Opakowania papierowe
Jeśli chodzi o opakowania papierowe, to
Jeśli chodzi o opakowania papierowe, to
do celów opakowaniowych
do celów opakowaniowych
wykorzystywane są głównie tektura falista,
wykorzystywane są głównie tektura falista,
papiery workowe, papiery makulaturowe
papiery workowe, papiery makulaturowe
papiery workowe, papiery makulaturowe
papiery workowe, papiery makulaturowe
oraz tektura pudełkowa. Odpady te
oraz tektura pudełkowa. Odpady te
stanowią najistotniejszą pod względem
stanowią najistotniejszą pod względem
masy grupę odpadów opakowaniowych w
masy grupę odpadów opakowaniowych w
Polsce.
Polsce.
Opakowania papierowe warunek do
Opakowania papierowe warunek do
recyklingu
recyklingu
Jeśli nie zawierają innych tworzyw np.
Jeśli nie zawierają innych tworzyw np.
maksymalny udział polietylenu dochodzi
maksymalny udział polietylenu dochodzi
tylko do 3 proc., to są wówczas przydatne
tylko do 3 proc., to są wówczas przydatne
do powtórnego przetworzenia. Zakłady
do powtórnego przetworzenia. Zakłady
do powtórnego przetworzenia. Zakłady
do powtórnego przetworzenia. Zakłady
celulozowo - papiernicze przyjmują
celulozowo - papiernicze przyjmują
makulaturę opakowaniową w postaci
makulaturę opakowaniową w postaci
zbelowanej, jeżeli tektura lub papier nie są
zbelowanej, jeżeli tektura lub papier nie są
powleczone asfaltem, parafiną lub
powleczone asfaltem, parafiną lub
woskami.
woskami.
Niestety nie
Niestety nie
W Polsce nie istnieją aktualnie możliwości
W Polsce nie istnieją aktualnie możliwości
przetwórstwa makulatury tzw. trudnej do
przetwórstwa makulatury tzw. trudnej do
przerobienia, zawierającej papier
przerobienia, zawierającej papier
wodoodporny, powlekany tworzywami
wodoodporny, powlekany tworzywami
wodoodporny, powlekany tworzywami
wodoodporny, powlekany tworzywami
sztucznymi, klejami, aluminium,
sztucznymi, klejami, aluminium,
bitumizowane, parafinowane.
bitumizowane, parafinowane.
Co może powstać
Co może powstać
Makulaturę opakowaniową wykorzystuje się
Makulaturę opakowaniową wykorzystuje się
do wytwarzania papieru i tektury na nowe
do wytwarzania papieru i tektury na nowe
opakowania, ręczniki, a także papiery
opakowania, ręczniki, a także papiery
gazetowe i koperty na przesyłki pocztowe.
gazetowe i koperty na przesyłki pocztowe.
Jest ona także wykorzystywana do produkcji
Jest ona także wykorzystywana do produkcji
Jest ona także wykorzystywana do produkcji
Jest ona także wykorzystywana do produkcji
wytłaczanek metodą odlewów włóknistych
wytłaczanek metodą odlewów włóknistych
wytłaczanek metodą odlewów włóknistych
wytłaczanek metodą odlewów włóknistych
pod próżnią. Sposobem ponownego
pod próżnią. Sposobem ponownego
wykorzystania jest też nacinanie poużytkowej
wykorzystania jest też nacinanie poużytkowej
tektury opakowaniowej i formowanie
tektury opakowaniowej i formowanie
materiału wypełniająco - amortyzującego do
materiału wypełniająco - amortyzującego do
opakowań transportowych.
opakowań transportowych.
Opakowania szklane
Opakowania szklane
Analizując z kolei opakowania szklane
Analizując z kolei opakowania szklane
trzeba powiedzieć, że wszystkie tego typu
trzeba powiedzieć, że wszystkie tego typu
opakowania jednorazowe lub zużyte
opakowania jednorazowe lub zużyte
zwrotne można wykorzystać w hutach
zwrotne można wykorzystać w hutach
zwrotne można wykorzystać w hutach
zwrotne można wykorzystać w hutach
szkła. Zastosowanie stłuczki w procesie
szkła. Zastosowanie stłuczki w procesie
topienia szkła obniża zużycie energii,
topienia szkła obniża zużycie energii,
zwiększa wydajność i przedłuża czas
zwiększa wydajność i przedłuża czas
użytkowania pieców hutniczych
użytkowania pieców hutniczych
Składowanie opakowań szklanych
Składowanie opakowań szklanych
O przydatności opakowań szklanych do
O przydatności opakowań szklanych do
recyklingu decyduje przede wszystkim ich
recyklingu decyduje przede wszystkim ich
czystość oraz dokładność segregacji na
czystość oraz dokładność segregacji na
odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,
odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,
odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,
odmiany, czyli szkło bezbarwne, brązowe,
zielone. Stąd też ogromne znaczenie mają
zielone. Stąd też ogromne znaczenie mają
systemy segregacji odpadów i selektywnej
systemy segregacji odpadów i selektywnej
zbiórki szkła.
zbiórki szkła.
Opakowania z tworzyw sztucznych
Opakowania z tworzyw sztucznych
Kolejna grupa to odpady opakowaniowe z
Kolejna grupa to odpady opakowaniowe z
tworzyw sztucznych. Jest to wciąż niestety
tworzyw sztucznych. Jest to wciąż niestety
nierozwiązany do końca problem. Ich
nierozwiązany do końca problem. Ich
recykling stwarza poważne problemy. Jest
recykling stwarza poważne problemy. Jest
recykling stwarza poważne problemy. Jest
recykling stwarza poważne problemy. Jest
on związany ze znacznie wyższymi
on związany ze znacznie wyższymi
kosztami niż w odniesieniu do opakowań
kosztami niż w odniesieniu do opakowań
szklanych, tekturowych czy metalowych
szklanych, tekturowych czy metalowych
Opakowania z tworzywa sztucznego
Opakowania z tworzywa sztucznego
Zużyte opakowania polietylenowe i
Zużyte opakowania polietylenowe i
polipropylenowe (butelki, kanistry, beczki,
polipropylenowe (butelki, kanistry, beczki,
skrzynki, pojemniki i worki, folie)
skrzynki, pojemniki i worki, folie)
Co może powstać z opakowań
Co może powstać z opakowań
tworzyw sztucznych
tworzyw sztucznych
Przetwarzane są na surowiec wtórny, mający
Przetwarzane są na surowiec wtórny, mający
szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach,
szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach,
przede wszystkim do produkcji artykułów
przede wszystkim do produkcji artykułów
technicznych: kanistrów, folii, wiader,
technicznych: kanistrów, folii, wiader,
pojemników magazynowych, skrzynek
pojemników magazynowych, skrzynek
pojemników magazynowych, skrzynek
pojemników magazynowych, skrzynek
balkonowych, doniczek, niektórych części
balkonowych, doniczek, niektórych części
samochodowych, rur osłonowych do kabli w
samochodowych, rur osłonowych do kabli w
telewizji kablowej, sieci elektrycznej i
telewizji kablowej, sieci elektrycznej i
telefonicznej, rur kanalizacyjnych.
telefonicznej, rur kanalizacyjnych.
Składowisko opakowań z tworzyw
Składowisko opakowań z tworzyw
sztucznych w Woli Krzysztoporskiej
sztucznych w Woli Krzysztoporskiej
Opakowania metalowe
Spośród opakowań metalowych najbardziej
przydatne do ponownego przetwórstwa są te,
które wykonano z jednego rodzaju blachy
(stalowej lub aluminiowej), i są mało
(stalowej lub aluminiowej), i są mało
zanieczyszczone pozostałościami produktu
Odpady stalowe
Odpady stalowe
Odpady stalowe pochodzące ze zużytych
Odpady stalowe pochodzące ze zużytych
opakowań, takich jak puszki po napojach i
opakowań, takich jak puszki po napojach i
żywności konserwowanej, mogą być
żywności konserwowanej, mogą być
oddzielane od pozostałych odpadów za
oddzielane od pozostałych odpadów za
oddzielane od pozostałych odpadów za
oddzielane od pozostałych odpadów za
pomocą separatorów magnetycznych, a
pomocą separatorów magnetycznych, a
następnie wykorzystane w hutach jako
następnie wykorzystane w hutach jako
złom.
złom.
Stal, ocynk, aluminium
Stal, ocynk, aluminium
Po ocynowaniu, w przypadku wyrobów z
Po ocynowaniu, w przypadku wyrobów z
blach ocynkowanych, stal i cyna są
blach ocynkowanych, stal i cyna są
pełnowartościowym surowcem do
pełnowartościowym surowcem do
ponownego wykorzystania. Także
ponownego wykorzystania. Także
ponownego wykorzystania. Także
ponownego wykorzystania. Także
aluminium odzyskane z puszek
aluminium odzyskane z puszek
dwuskładnikowych stanowi wartościowy
dwuskładnikowych stanowi wartościowy
surowiec do powtórnej rafinacji.
surowiec do powtórnej rafinacji.
Aluminium
Aluminium
Warto wiedzieć, że aluminiowe puszki po
Warto wiedzieć, że aluminiowe puszki po
napojach w całości nadają się do
napojach w całości nadają się do
ponownego przetworzenia. Odzysk
ponownego przetworzenia. Odzysk
aluminium można prowadzić w
aluminium można prowadzić w
aluminium można prowadzić w
aluminium można prowadzić w
nieskończoność, nie powodując utraty
nieskończoność, nie powodując utraty
jakości metalu.
jakości metalu.
Polska liderem
Polska liderem
Obecnie poziom odzysku puszek
Obecnie poziom odzysku puszek
napojowych w Polsce przekroczył średnią
napojowych w Polsce przekroczył średnią
europejską wartość tego wskaz
nika.
europejską wartość tego wskaz
nika.
Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu
Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu
Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu
Jesteśmy więc krajem, który w przeciągu
ostatnich dziesięciu lat poradził sobie z
ostatnich dziesięciu lat poradził sobie z
efektywnym wdrożeniem odzysku puszek
efektywnym wdrożeniem odzysku puszek
po napojach. O ile jeszcze poziom tego
po napojach. O ile jeszcze poziom tego
odzysku w 1995 r. wynosił ledwie 2 proc.
odzysku w 1995 r. wynosił ledwie 2 proc.
to obecnie jest to już 67 proc.
to obecnie jest to już 67 proc.
Recykling aluminium bardzo ważny
Recykling aluminium bardzo ważny
" Warto wiedzieć, że recykling aluminium
" Warto wiedzieć, że recykling aluminium
pozwala na dziesięciokrotną redukcję
pozwala na dziesięciokrotną redukcję
kosztów w porównaniu z produkcją
kosztów w porównaniu z produkcją
aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję
aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję
aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję
aluminium z rudy, w tym 95 proc. redukcję
zużycia energii. Jedna tona aluminium
zużycia energii. Jedna tona aluminium
pochodząca z recyklingu pozwala
pochodząca z recyklingu pozwala
zaoszczędzić 4 Mg boksytów i 700 kg
zaoszczędzić 4 Mg boksytów i 700 kg
paliwa, a także uniknąć emisji do
paliwa, a także uniknąć emisji do
powietrza 35 kg.
powietrza 35 kg.
Odpady z opakowań wielomateriałowych
Odpady z opakowań wielomateriałowych
Biorąc z kolei pod uwagę odpady z
Biorąc z kolei pod uwagę odpady z
opakowań wielomateriałowych, to obecnie
opakowań wielomateriałowych, to obecnie
w Polsce istnieją trzy zakłady
w Polsce istnieją trzy zakłady
przetwarzające kartony z materiałów
przetwarzające kartony z materiałów
przetwarzające kartony z materiałów
przetwarzające kartony z materiałów
wielowarstwowych z udziałem polietylenu
wielowarstwowych z udziałem polietylenu
(również z aluminium) stosowanych do
(również z aluminium) stosowanych do
pakowania płynnej żywności.
pakowania płynnej żywności.
Opakowania jednorazowe
Opakowania jednorazowe
W Polsce pierwszą inicjatywą tego typu są
W Polsce pierwszą inicjatywą tego typu są
opakowania z otrąb pszennych, których
opakowania z otrąb pszennych, których
produkcję rozpoczęto w 1999 r. w
produkcję rozpoczęto w 1999 r. w
Zambrowie. Są to opakowania
Zambrowie. Są to opakowania
jednorazowego użytku, ulegające całkowitej
jednorazowego użytku, ulegające całkowitej
jednorazowego użytku, ulegające całkowitej
jednorazowego użytku, ulegające całkowitej
biodegradacji, wytwarzane wyłącznie z otrąb
biodegradacji, wytwarzane wyłącznie z otrąb
pokrytych woskami roślinnymi. Mogą być
pokrytych woskami roślinnymi. Mogą być
wykorzystywane do pakowania suchej
wykorzystywane do pakowania suchej
żywności, zamiast jednorazowych naczyń
żywności, zamiast jednorazowych naczyń
papierowych czy z tworzyw sztucznych.
papierowych czy z tworzyw sztucznych.
Ze względu na podatność opakowań do ponownego
Ze względu na podatność opakowań do ponownego
przetwórstwa można je podzielić na cztery
przetwórstwa można je podzielić na cztery
kategorie:
kategorie:
I  jednolite surowcowo (bez pozostałości produktu)
I  jednolite surowcowo (bez pozostałości produktu)
nadające się do ponownego przetwarzania;
nadające się do ponownego przetwarzania;
II  niejednolite surowcowo, trudne lub niemożliwe
II  niejednolite surowcowo, trudne lub niemożliwe
rozdzielenie składników przy zastosowaniu obecnie
rozdzielenie składników przy zastosowaniu obecnie
stosowanych w kraju technologii;
stosowanych w kraju technologii;
stosowanych w kraju technologii;
stosowanych w kraju technologii;
III  brak obecnie w kraju technologii i zaplecza do
III  brak obecnie w kraju technologii i zaplecza do
ponownego przetwórstwa;
ponownego przetwórstwa;
IV  trudne do objęcia systemem zbiórki na szerszą
IV  trudne do objęcia systemem zbiórki na szerszą
skalę.
skalę.
Możliwości utylizacyjne na drodze
Możliwości utylizacyjne na drodze
recyklingu materiałowego
recyklingu materiałowego
Większość zużytych opakowań można
Większość zużytych opakowań można
poddawać procesom regeneracji i odzysku,
poddawać procesom regeneracji i odzysku,
w wyniku których otrzymuje się materiał
w wyniku których otrzymuje się materiał
wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz
wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz
wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz
wtórny, nadający się do przetwórstwa oraz
zastosowania.
zastosowania.
Pozyskiwanie surowców wtórnych
Pozyskiwanie surowców wtórnych
Zalety Wady
Zalety Wady
" Zwraca się zużyte
" Zwraca się zużyte
" Operacje i procesy
" Operacje i procesy
opakowania do
opakowania do
recyklingu wymagają
recyklingu wymagają
ponownego przetwórstwa
ponownego przetwórstwa
nakładów finansowych,
nakładów finansowych,
(recyklingu),
(recyklingu),
(recyklingu),
(recyklingu),
" Jakość materiału
" Jakość materiału
" Jakość materiału
" Jakość materiału
" Zmniejsza się strawy i
" Zmniejsza się strawy i
wtórnego jest w zasadzie
wtórnego jest w zasadzie
poprawia ekonomikę
poprawia ekonomikę
gorsza niż materiału
gorsza niż materiału
gospodarki
gospodarki
pierwotnego.
pierwotnego.
opakowaniami,
opakowaniami,
" Zmniejsza się
" Zmniejsza się
zanieczyszczenie
zanieczyszczenie
środowiska.
środowiska.
Recykling chemiczny
Recykling chemiczny
Obejmuje procesy, w których zużyte
Obejmuje procesy, w których zużyte
materiały odpadowe przetwarzane są do
materiały odpadowe przetwarzane są do
materiałów o innych właściwościach
materiałów o innych właściwościach
fizykochemicznych (np. wytwarzanie
fizykochemicznych (np. wytwarzanie
fizykochemicznych (np. wytwarzanie
fizykochemicznych (np. wytwarzanie
olejów opałowych z tworzyw sztucznych,
olejów opałowych z tworzyw sztucznych,
wytwarzanie materiałów
wytwarzanie materiałów
termoizolacyjnych, opakowań itd.)
termoizolacyjnych, opakowań itd.)
Opakowania z polimerów
Opakowania z polimerów
biorozkładalnych
biorozkładalnych
Powoli również w Polsce można zauważyć
Powoli również w Polsce można zauważyć
ich rozwój. Tworzywa biodegradowalne to
ich rozwój. Tworzywa biodegradowalne to
takie, które po okresie użytkowania,
takie, które po okresie użytkowania,
składowane w odpowiednich warunkach
składowane w odpowiednich warunkach
składowane w odpowiednich warunkach
składowane w odpowiednich warunkach
(kompostowane), ulegają dekompozycji w
(kompostowane), ulegają dekompozycji w
60-90% w czasie 60-180 dni.
60-90% w czasie 60-180 dni.
Produkcja
Produkcja
Można je produkować na wiele sposobów i
Można je produkować na wiele sposobów i
z różnych surowców. Jednym z
z różnych surowców. Jednym z
najpopularniejszych i najtańszych jest
najpopularniejszych i najtańszych jest
skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża
skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża
skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża
skrobia pozyskiwana z kukurydzy, zboża
czy ziemniaków. Już z nieprzetworzonego
czy ziemniaków. Już z nieprzetworzonego
surowca można uzyskać przedmioty w
surowca można uzyskać przedmioty w
różnych kształtach, takich jak kubki czy
różnych kształtach, takich jak kubki czy
talerzyki
talerzyki
Wady
Wady
Jednak mija się to z celem w przypadku
Jednak mija się to z celem w przypadku
wykorzystania ich do dań mokrych i
wykorzystania ich do dań mokrych i
napojów, gdyż wielocukier ten nie jest
napojów, gdyż wielocukier ten nie jest
odporny na działanie wody i stosunkowo
odporny na działanie wody i stosunkowo
odporny na działanie wody i stosunkowo
odporny na działanie wody i stosunkowo
szybko się rozpuszcza bądz
odkształca.
szybko się rozpuszcza bądz
odkształca.
Dlatego też należy skrobię odpowiednio
Dlatego też należy skrobię odpowiednio
przekształcić
przekształcić
Ekologia
Ekologia
Wiadomo, że mają one wpływ na cenę,
Wiadomo, że mają one wpływ na cenę,
chyba najważniejszy czynnik dla
chyba najważniejszy czynnik dla
konsumenta, szczególnie jeśli chodzi o
konsumenta, szczególnie jeśli chodzi o
zakup opakowań czy worków na odpady.
zakup opakowań czy worków na odpady.
zakup opakowań czy worków na odpady.
zakup opakowań czy worków na odpady.
Dlatego należy zająć się edukacją
Dlatego należy zająć się edukacją
ekologiczną ludzi, aby uświadomić im, że
ekologiczną ludzi, aby uświadomić im, że
 parę groszy więcej pozwoli środowisku
 parę groszy więcej pozwoli środowisku
szybciej uporać się ze stertą zalegających
szybciej uporać się ze stertą zalegających
śmieci.
śmieci.
Tetra Pak
Tetra Pak
Pierwotnie system aseptycznego
Pierwotnie system aseptycznego
pakowania ciekłych produktów
pakowania ciekłych produktów
spożywczych w charakterystyczne
spożywczych w charakterystyczne
opakowania w kształcie zbliżonym do
opakowania w kształcie zbliżonym do
opakowania w kształcie zbliżonym do
opakowania w kształcie zbliżonym do
prostopadłościanu wykonane z
prostopadłościanu wykonane z
trójwarstwowego kompozytu.
trójwarstwowego kompozytu.
Kompozyt budowa
Kompozyt budowa
warstwa grubego papieru  zwykle
warstwa grubego papieru  zwykle
laminowanego i zadrukowanego,
laminowanego i zadrukowanego,
warstwa folii aluminiowej gwarantującej
warstwa folii aluminiowej gwarantującej
szczelność i nieprzepuszczalność
szczelność i nieprzepuszczalność
szczelność i nieprzepuszczalność
szczelność i nieprzepuszczalność
zapachów,
zapachów,
warstwa folii wykonanej z polimeru,
warstwa folii wykonanej z polimeru,
dopuszczonego do bezpośredniego
dopuszczonego do bezpośredniego
kontaktu z żywnością (np: polietylenu).
kontaktu z żywnością (np: polietylenu).
Odpady opakowaniowe powstają więc u:
Odpady opakowaniowe powstają więc u:
- wytwórcy surowców
wytwórcy surowców
- producenta opakowań jednostkowych
- producenta opakowań jednostkowych
- producenta wyrobów
- producenta wyrobów
- jednostce handlowej
- jednostce handlowej
- jednostce handlowej
- jednostce handlowej
- ostatecznego nabywcy wyrobu
- ostatecznego nabywcy wyrobu
Są to poszczególne ogniwa tzw.  łańcucha
Są to poszczególne ogniwa tzw.  łańcucha
opakowaniowego
opakowaniowego
ZNAKI POTWIERDZAJ
CE
ZNAKI POTWIERDZAJ
CE
SPEA
NIENIE OKREŚLONYCH
SPEA
NIENIE OKREŚLONYCH
WYMAGAC
LUB KRYTERIÓW
WYMAGAC
LUB KRYTERIÓW
WYMAGAC
LUB KRYTERIÓW
WYMAGAC
LUB KRYTERIÓW
ZWI
ZANYCH Z OCHRON

ZWI
ZANYCH Z OCHRON

ŚRODOWISKA
ŚRODOWISKA
Znak przydatności do recyklingu
Znak dla opakowań wielokrotnego użytku
Znak przydatności opakowań do ponownego
przetwórstwa w warunkach polskich
Znak informujący o przydatności do ponownego
przetwórstwa opakowań szklanych
Znak informujący o przydatności do kompostowania
Znak potwierdzający, że przy produkcji określonego
wyrobu minimalizuje się zagrożenia dla środowiska
Znak informujący o tym, że materiał opakowania ulega
biodegradacji