2011-11-28
NAJCZ
ŚCIEJ PRZEPROWADZANE ZABIEGI W
POA
OŻNICTWIE I GINEKOLOGII WETERYNARYJNEJ
" RUTYNOWE (PLANOWANE):
- KASTRACJA
WPROWADZENIE DO ZABIEGÓW
- STERYLIZACJA
GINEKOLOGICZNO - POA
OŻNICZYCH
" NAGA
E (NIEPLANOWANE)
- CESARSKIE CIECIE
BADANIE WST
PNE
PRZYGOTOWANIE PACJENTA DO
WIEK (wpływa na metabolizm leków, stan serca, wątroby, nerek, mechanizmy
ZABIEGU
adaptacyjne  słabsze u starych i & młodych)
" Głodówka  ograniczenie ryzyka zachłystowego
zapalenia płuc i zapaleo przełyku (uwaga: nie za
TEMPERAMENT (dawka premedykacji)
długa!).
Ryzyko: hipoglikemia (zwłaszcza młode, chude). STAN ZDROWIA (masa ciała, HR, RR, st. odwodnienia, kolor bł. śluzowych,
powiększenie narządów w j. brzusznej, trwające schorzenia, cukrzyca,
niewydolnośd serca itp., itd., morfologia i biochemia)
RODZAJ ZABIEGU (ten sam lek podajemy jeżeli chcemy zbadad agresywnego
" Zgoda na zabieg!!!
kota czy przeprowadzid skomplikowaną mastektomię& nigdy nie powinno się
bagatelizowad znieczulenia!!!)
CZAS TRWANIA ZABIEGU (rodzaj zastosowanych leków)
PREMEDYKACJA i ZNIECZULENIE IDEALNY LEK ANESTETYCZNY
" Zasady i cele:
" Eliminowany z ustroju niezależnie od własnych
mechanizmów detoksyfikacyjnych.
- zminimalizowad lęk i niepokój zwierzęcia
" Dający szybka indukcję znieczulenia, szybkie zmiany
- zapewnid bezbolesnośd
głębokości znieczulenia i szybkie wybudzenie.
- zapewnid immobilizację
" Niewpływający na ukł. oddechowy i krążenia.
- BEZPIECZEOSTWO STOSOWANIA
" Niedrażniący.
(odwracalnośd działania)
" Tani.
" Niewymagający użycia specjalistycznego
sprzętu.
Szczególnie ważne zwłaszcza przy c. cięciu
(płody) lub ropomaciczu (stan pacjenta)
1
2011-11-28
PREMEDYKACJA I SEDACJA - CELE PREMEDYKACJA
" Immobilizacja, uspokojenie i zredukowanie stresu.
LEKI ANTYCHOLINERGICZNE
" Ułatwia obchodzenie się ze zwierzęciem
(bezpieczeostwo pacjenta i obsługi).
Atropina
" Obniża dawkę pozostałych anestetyków.
" Ca: 0,02-0,1 mg/kg; Fe: 0,045-0,1 mg/kg,
" Zapewnia analgezję!
" IV, IM
" Sprzyja łagodnemu wybudzaniu się ze znieczulenia
" Ogranicza ślinienie, odruch z n. błędnego
" Korzystnie wpływa na pracę serca  prawda???
PREMEDYKACJA PREMEDYKACJA
LEKI USPOKAJAJ
CE I SEDACYJNE - 2:
LEKI USPOKAJAJ
CE I SEDACYJNE - 1:
Fenotiazyny, ACP (0,03-0,05 mg/kg):
Diazepam i Midazolam
- działanie zależne od dawki (wyższe dawki nie zwiększają efektu, a tylko przedłużają
działanie);
- zmniejszają strach, wpływają na nastrój; " Do premedykacji pacjentów w złym stanie ogólnym;
- nie mają działania przeciwbólowego;
- praktycznie nie wpływają na ukł. krwionośny i oddechowy;
" Brak działania ogólnego, nie wpływają na układ oddechowy
i krążenia;
Najlepiej jeżeli po podaniu pozostawi się zwierzę w spokoju na ok. 30 min.
a potem unika się gwałtownych hałasów/pobudzenia itd.
" Może powodować podrażnienie w miejscu podania;
Przeciwwskazania: padaczka
" Midazolam  silniejszy i nieco dłużej działa;
Alfa 2 agoniści (ksylazyna) 
PREMEDYKACJA
wady:
LEKI USPOKAJAJ
CE I SEDACYJNE - 3:
��Bradykardia spowodowana pobudzeniem nerwu
Alfa  2  agoniści:
błędnego ą� nawet do zatrzymania akcji serca!
" Ksylazyna (0,25  0,5 mg/kg IV, 0,5  1,0 mg/kg IM, lepiej dla serca)
" Medetomidyna (10  20  30 �g/kg SC, IM, IV)
��Zaburzenia rytmu serca:
;
ZALETY:
 Uwrażliwia mm. sercowy na katecholaminy ą�arytmie
 Obniża siłę wyrzutową serca
Działanie przeciwbólowe;
 Hypotensja (CK spada o 1/4-1/3)
Dobra sedacja i uspokojenie;
 Wymioty (sprawdza się jako środek wymiotny)
Dobre zwiotczenie mięśni;
2
2011-11-28
ZNIECZULENIE DOŻYLNE - SUBSTANCJE
ZNIECZULENIE OGÓLNE
" DOŻYLNE
" WZIEWNE
" Ketamina
" Propofol
" Barbiturany
KETAMINA
PROPOFOL i TIOPENTAL
" Właściwości
Po podaniu i/v szybko przemieszczają się do tkanek.
W 90% metabolizowane w wątrobie.
" Anestetyk dysocjacyjny (powoduje selektywne
Utrata przytomności występuje po 30-50 sek. od wstrzyknięcia,
pobudzanie/hamowanie poszczególnych ośrodków w CUN); a przebudzenie po pojedynczej dawce po ok. 4-6 min.
" Efekt: podobny jak przy katalepsji (otwarte oczy,
" Wskazania
Do indukcji znieczulenia.
nieświadome ruchy kooczyn) + działanie nasenne i utrata
przytomności);
" Działania niepożądane
W czasie wstrzyknięcia często występuje ból.
" Podnosi ciśnienie śródczaszkowe;
Podczas sedacji może dojśd do bezdechu lub niedrożności dróg oddechowych.
" Podnosi HR i CK;
Mogą wystąpid ruchy mimowolne oraz skurcze i przemijające drżenia mięśni.
W okresie budzenia mogą wystąpid zaburzenia widzenia i halucynacje.
" Może działad halucynogennie;
ZNIECZULENIE WZIEWNE ANESTEZJA WZIEWNA  PROCEDURY
1. PREMEDYKACJA
- zniesienie bólu
- zniesienie niepokoju
2. DOST
P ŻYLNY
3. PROPOFOL/TIOPENTAL(indukcja)
ANESTEZJA WZIEWNA
4. INTUBACJA
3
2011-11-28
PRZEDA
UŻENIE CZASU WYBUDZANIA SI
ZE
ZNIECZULENIA
IZOFLURAN
" Hipotermia;
" DZIAA
ANIE:
USYPIAJ
CE;
" Hipotensja;
ZWIOTCZAJ
CE;
" Długo działające leki anestetyczne;
ZNIECZULAJ
CE;
" Przedłużony zabieg chirurgiczny (hipotermia,
hipoglikemia, hipoksja);
" WA
AŚCIWOŚCI:
" Niewydolnośd wątroby, nerek itd.;
Wchłania się z pęcherzyków płucnych i tą samą drogą się
wydala, w 98% w stanie nie zmienionym. " Krwotok;
Indukcja znieczulenia trwa około 10 min, wybudzanie się
" Ból;
jest szybkie.
STOSOWANIE LEKÓW ANELGETYCZNYCH
KONTROLA BÓLU
W WETERYNARII
Ból: " Dużo rzadziej niż w medycynie ludzkiej!
" Wpływa niekorzystnie na funkcję serca i naczyo;  13-26% psów i kotów otrzymuje leki przeciwbólowe po
" Obniża apetyt; zabiegu kastracji/sterylizacji
" Spowalnia gojenie;
 50-70% otrzymuje leki po innych zabiegach
" Obniża odpornośd organizmu;
 >80% po zabiegach ortopedycznych
" Zwiększa strach i dyskomfort;
" Dlaczego?
 Brak świadomości?
 Starsze leki były dość toksyczne.
 Nie rozpoznajemy bólu u zwierząt?
Podczas zabiegu w znieczuleniu ogólnym
- brak świadomości bólu,
ale reakcja na bodz
ce bólowe zachodzi!!!
ANALGEZJA Z WYPRZEDZENIEM -
OZNAKI BÓLU
NAJLEPSZA
" Wokalizacja;
" Leki działają lepiej jeżeli są podane przed wystąpieniem
bodz
ca bólowego, a nie w trakcie jego działania.
" Postawa, pozycja ciała;
" A
atwiej jest zapobiegad niż łagodzid ból!
" Sposób poruszania się;
" Peremedykacja z użyciem:
" Niechęć do poruszania;
NLP, opiodów, alfa 2 agonistów, znieczulenia
" Obniżona aktywność;
miejscowego itp.
" Obniżony apetyt;
" Brak czyszczenia sierści, mycie się;
" Zmiana sposobu oddawania kału i moczu;
4
2011-11-28
NAJCZ
ŚCIEJ LEKI STOSOWANE W TERAPII
LEKI NAKOTYCZNE STOSOWANE W
BÓLU
WETERYNARII
" TORBUGESIC:
" ZNIECZULENIE MIEJSCOWE (maści na skórę,
Stosunkowo krótkodziałający: 1  4 h
infiltracja)
nie nadaje się do leczenia silnego bólu;
" Działanie analgetyczne +++++;
" Leki narkotyczne
" Brak wpływu na układ krążenia;
" Bradykardia  tylko wyższe dawki;
" NLPZ
" Rozszerzenie obwodowych naczyo krwionośnych 
hypotensja;
" Efekty uboczne: nudności, drgawki, zaparcie, czasem
" KORTYKOSTERYDY
wokalizacja i nadwrażliwośd na hałas;
NLPZ  WADY
NLPZ - DZIAA
ANIE
" Nerki: obniżają przepływ przez kłębuszki nerkowe ą� obniżają
" Analgezja - blokując COX-2 hamują wytwarzanie Pg, które są min.
perfuzję nerek ą� ostra niedokrwienna niewydolnośd nerek.
odpowiedzialne za pobudzenie receptorów bólowych.
Najgorzej u pacjentów odwodnionych, z niewydolnością nerek, z
" COX-1 jest odpowiedzialne za produkcję Pg które regulują w p.p.:
zaburzeniami krążenia (zapobieganie: śródoperacyjnie terapia
przepływ krwi w bł. śluzowej;
płynowa, monitorowanie ciśnienia krwi).
odnawianie się bł. śluzowej;
produkcję śluzu i dwuwęglanów;
" Krzepliwośd  COX-1 wpływa na produkcję tromboksanu,
zahamowanie ą� upośledzenie syntezy płytek + przedłużenie czasu
" Starsze inhibitory COX  mały margines bezpieczeostwa
krwawienia (przed zabiegami NLPZ selektywne wobec COX-2).
(dz. uboczne: w., b., anoreksja, bolesnośd, wrzody). Podobnie przy
stosowaniu dużych dawek, łączeniu różnych NLPZ i sterydów.
" Nowsze NLPZ są równie aktywne wobec COX-1 jak i COX-2, " Rozród  prostaglandyny biorą udział w fizjologicznym porodzie,
ale w badaniach stwierdza się że mają dużo mniej skutków
wpływają na zamkniecie się przewodu Botalla, owulację i implantację.
ubocznych w porównaniu do leków starszej generacji.
Jednorazowe podanie nie stanowi ryzyka.
Carprofen
Meloxicam
" Inhibitor COX 2;
" Inhibitor COX-2;
" Zarejestrowany dla:
" Zarejestrowany dla:
Ca: (PO i inj.)
Ca: (PO i inj.)
Fe: (PO i inj. ale nie jako długotrwała terapia)!!!
Fe: (tylko inj.)!!!
" Okres półtrwania:
Ca: 20 - 30 h
" Okres półtrwania:
Fe: 11  21 h;
Ca: 10 h
" Nie wpływa na produkcję tromboksanu;
Fe: ok. 20 h (9  49h);
" Nie wpływa na przepływ nerkowy, nawet w
" Nie wpływa na produkcję tromboksanu;
przypadku doświadczalnie wywołanej hipotensji;
" Nie wpływa na przepływ nerkowy;
5
2011-11-28
ZABIEGI OPERACYJNE
Kwas tolfenamowy
" Inhibitor COX-2;
" Zarejestrowany dla:
Ca: (PO i inj.)
Fe: (PO i inj. ale nie jako długotrwała terapia)!!!
" Wpływa na produkcję tromboksanu!!!
" Niezalecany śródoperacyjnie i pooperacyjnie.
CO TO JEST KASTRACJA? SUKA  KASTRACJA, DOST
P, MIEJSCE
CI
CIA
ZABIEG POLEGAJ
CY NA USUNIECIU:
J
DER  SAMCE
lub
JAJNIKÓW (ą MACICY)  SAMICE
NIEODWRACALNA!
SUKA  KASTRACJA, USUNI
CIE
SUKA  KASTRACJA, USUNI
CIE
JAJNIKÓW
JAJNIKÓW
6
2011-11-28
SUKA  KASTRACJA, PODWI
ZANIE SUKA  KASTRACJA, PODWI
ZANIE
TRZONU TRZONU
KOTKA - KASTRACJA KOTKA  KASTRACJA ( ANATOMIA)
CI
CIE W LINI BIAA
EJ
CI
CIE BOCZNE (str. P lub L)
1 uterus,
2 Ligamentum ovarii proprium,
3 ovary,
4 uterine tube,
5 mesosalpinx,
6 Ligamentum suspensorium ovarii,
7 abdominal fat,
8 incision wound
KOTKA - KASTRACJA KOTKA - KASTRACJA
Nacięcie skóry i tkanki podskórnej
Wydobycie rogu macicy i jajnika
Podwiązane trzonu macicy
7
2011-11-28
PIES - KASTRACJA PIES - KASTRACJA
KOT - KASTRACJA PO CO KASTROWAD  rola lek. wet.
" Kastracja samców i samic umożliwia kontrolę
populacji i ograniczenie liczby zwierząt
bezdomnych.
" W przypadku zwierząt rasowych  nadzór nad
rozrodem oraz zmniejszenie liczby pseudo-hodowli.
FIZJOLOGICZNE ZMIANY ZACHODZ
CE
PODCZAS CI
ŻY I PORODU
UKA
. ODDECHOWY:
" ZMIEJSZENIE CZYNNOŚCIOWEJ POJEMNOŚCI PA
UC
" WZROST ZAPOTRZEBOWANIA NA TLEN o ok. 20%
UKA
. KR
ŻENIA:
" WZROST OBJ
TOŚCI KRWI KR
Ż
CEJ o ok. 40%
" PRZYŚPIESZENIE T
TNA i ZWI
KSZENIE OBJ. WYRZUTOWEJ SERCA POJEMNOŚCI
MINUTOWEJ SERCA O 30  50%
" REGULACJA PRZEPA
YWU A
OŻYSKOWEGO UZALEŻNIONA WYA

CZNIE OD CIŚNIENIA KRWI
MATKI
UKA
. POKARMOWY:
CI
CIE CESARSKIE
" PRZESUNI
CIE ŻOA

DKA i ZWOLNIONE JEGO OPRÓŻNIANIE
CI
CIE CESARSKIE
UKA
. NERWOWY:
" PROGESTERON i JEGO METABOLITY + ENDORFINY OBNIŻAJ
ZAPOTRZEBOWANIE NA
ŚRODKI ZNIECZULAJ
CE (25  40%)
8
2011-11-28
PODSTAWOWE ZASADY ZNIECZULENIA DO
ZABIEG CESARSKIEGO CI
CIA  KIEDY?
C. CIECIA
" LEKI KRÓTKO DZIAA
AJ
CE lub TAKIE KTÓRE MAJ
SWOICH
ANTAGONISTÓW
" SILNE, BEZPRODUKTYWNE SKURCZE
MI
ŚNI JAMY BRZUSZNEJ
" NAJNIŻSZE MOŻLIWE DAWKI (WYŻSZY PRÓG BÓLOWY RODZ
CEJ
trwające > 20-30 min
SAMICY, ZWYKLE 30  60% NIŻSZE DAWKI)
" URODZENIE OSTATNIEGO PA
ODU " ZNIECZULENIE MIEJSCOWE JEŻELI JEST TO MOŻLIWE
> 2h WCZEŚNIEJ (2  6h)
" ZAPOBIEGANIE SPADKOWI CIŚNIENIA
24 godz.  śmierć wszystkich płodów
" INTUBACJA + SUPLEMENTACJA TLENU
48 godz.  intoksykcja ciężarnej samicy
TECHNIKA OPERACYJNA  przygotowanie
PROTOKOA
Y ZNIECZULEO
do zabiegu
ZNIECZULENIE UWAGI
" POMOCNIK + R
CZNIKI + INKUBATOR
Najmniejszy wpływ na płody. " DUŻE GAZY, NaCl
Może powodowad spadek ciśnienia u samicy.
1. NADOPONOWE (lignokaina)
Może wymagad premedykacji. " PRZYGOTOWANIE POLA OPERACYJNEGO
(koniecznośd powiększenia cięcia)
2. WZIEWNE " UA
OŻENIE NA GRZBIECIE (GA
OWA WYŻEJ + LEKKO
indukcja: propofol/tiopental Minimalna ilośd środka znieczulającego przed
NA BOK 10-15 st.)
lub maska (Fe) + izofluran wydobyciem płodów.
" DUŻE CI
CIE, uwaga 1: gruczoł mlekowy; uwaga 2:
nie naciąd macicy
3. DOŻYLNE
Minimalna ilośd środka znieczulającego przed
(medetomidyna/ksylazyna?
wydobyciem płodów.
+ ketamina)
4. MIEJSCOWE
Wymaga premedykacji jeżeli żywotne samice.
(ACP, diazepam, medetomidyna)
Warto: osłabione!
Po wydobyciu płodów IV.
TECHNIKA OPERACYJNA TECHNIKA OPERACYJNA
" WYDOBYCIE CAA
EJ MACICY NA ZEWN
TRZ + GAZY DELIKATNE WYDOBYCIE NAJBLIŻEJ LEŻ
CEGO PA
ODU
" NACI
CIE MACIY (TRZON, ew. RÓG/ROGI)
9
2011-11-28
TECHNIKA OPERACYJNA
TECHNIKA OPERACYJNA
" DOKA
ADNIE SPRAWDZID CZY WYDOBYTE ZOSTAA
Y WSZYSTKIE
" KLESZCZYKI NA P
POWINE x 2 (ok. 2-3 cm od
PA
ODY!!!
brzucha płodu) ODDZIELAMY NA T
PO
" JEŻELI TRZEBA: OKSYTOCYNA (5-20 iu Ca IM/SC)
" OODANIE NOWORODKA POMOCNIKOWI
" SZYCIE MACICY: MAT. WCHA
ANIALNY, SZEW CI
GA
Y, 1 lub 2
PI
TRA (Lembert, Cushing)
" ODDZIELENIE A
OŻYSKA
" BARDZO DOA
ADNIE OPA
UKAD MACIC
I J. BRZUSZNA
" ZAMKNI
CIE J. BRZUSZNEJ  RUTYNOWO
" SKÓRA: SZEW ŚRÓDSKÓRNY?
OPIEKA NAD NOWORODKIEM
" USUN
D BA
ONY PA
ODOWE
" P
POWINA
(wycisnąd krew, podwiązad/zmiażdżyd)
" OCZYSZCZENIE DRÓG ODDECHOWYCH
(huśtanie i wytrząsanie, opuszczenie główki w dół + watka,
wymazówka, gruszka, strzykawka)
" OSUSZENIE
(energiczne, do sucha, stymuluje oddychanie i pracę serca)
10