18.02.2009r. gr. 7
NOWE ANTYBIOTYKI__________________________________________
- mają znaczenie w zakażeniach bakteriami antybiotykoopornymi
- przyczyny antybiotykooporności:
Częste narażenie na stosowanie antybiotyków
Nieprawidłowe dawki
Czasowy schemat dawkowania
Skracanie czasu antybiotykoterapii (norma 7-10 dni, ale azytromycyna
(Sumamed), w 5 dni daje pełną skuteczność terapeutyczną)
oporność może być dziedziczna lub nabyta (chromosomy, plazmidy to nośniki
przekazywane z bakterii na bakterie, co zmienia fenotyp komórki
np. synteza enzymów powodujÄ…cych rozkÅ‚ad leku Ä…ð betalaktamaza rozkÅ‚ada
pierścień betalaktamowy łączący się normalnie z PBP)
enzymy modyfikujÄ… strukturÄ™ czÄ…steczki leku np. acetylotransferaza daje
oporność na aminoglikozydy
synteza białek receptorowych dla leku o innej konformacji np. MRSA wytwarza
PBP o nietypowej konformacji (jest metycylinooporny)
wyrzucanie na zasadzie pompy leków z komórki bakteryjnej np. usuwanie
fluorochinolanów
zwężenie / zamknięcie porów: lek nie przechodzi do wnętrza komórki
omijanie szlaku metabolicznego, na który działają antybiotyki np. oporność na
sulfonamidy (bakterie wytwarzajÄ… kwas foliowy nie poprzez kwas
paraaminobenzoesowy, lub produkują bardzo dużo tego kwasu)
OKSAZOLIDYNONY______________________________________________________
LINEZOLID
- bakteriobójczy / bakteriostatyczny
- nie ma oporności krzyżowej z innymi antybiotykami
- spektrum działania:
Gram(+): Enterococus faecium, E. faecalis (oporny na wankomycynÄ™); S. aureus
(oporny na metycylinÄ™ i wankomycynÄ™); Staphylococcus epidermidis,
Streptococcus pneumoniae (penicylinoop.); Streptococcus pyogenes
- rzadko oporność wśród enterokoków
- zaburza powstawanie jednostki 50S rybosomu (translacja)
- dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego
- 80% wydalany przez nerki
- obecność pokarmu nie zmienia jego wchłaniania
- wskazania:
szpitalne i pozaszpitalne zapalenia płuc  S. ureus (MRSA); S. pneumoniae
(penicylino oporne)
ciężkie zakażenia skórny  Streptococcus pyogenes, S. ureus (MRSA)
zakażenia tkanek miękkich, układu moczowego, bakteriemia  E. faecium
(wankomycyno oporne)
1
18.02.2009r. gr. 7
- lek dobrze tolerowany
- działania niepożądane:
supresja szpiku
trombocytopenia
zaburzenia gastryczne (10%)
ból głowy
zapalenie żył - przy podaniu i.v.
- terapia:
zyvoxid roztwór do wlewu i.v. lub tabletki powlekane,
o 600 mg co 12h przez 10-14 dni
o 400 mg co 12h
- nie wchodzi w interakcjÄ™ z cyt p450
- jest to inhibitor MAO
- przeciwwskazania:
pacjenci z psychozami, schizofreniÄ…, schorzeniami afektywnymi
dwubiegunowymi, nadczynność tarczycy
nadciśnienie tętnicze
CYKLICZNE LIPOPEPTYDY_____________________________________________
DAPTOMYCYNA (Cubicin)
- bakteriobójcza, brak oporności krzyżowej z innymi antybiotykami
spektrum:
üð Gram(+): S. aureus (MRSA), S. pyogenes, S. agalactiae, E. faecalis
wskazania:
·ð powikÅ‚ane ciężkie zakażenia skóry i tkanek miÄ™kkich
działania niepożądane (3-6%):
·ð zapalenie żyÅ‚y
·ð ból gÅ‚owy
·ð nudnoÅ›ci, wymioty
·ð biegunki, zaparcia
terapia:
i.v, wlew 4mg/kg co 24h
interakcje:
może zwiększać działanie doustnych leków przeciwzakrzepowych
STREPTOGRAMINY_____________________________________________________
2
18.02.2009r. gr. 7
- pochodne pristynamicyn syntetyzowanych przez Streptomyces pristina spirali
przedstawiciele tej grupy:
wirginamycyna
pristynamycyna
chinupristyna
dalfopristyna
(należą do grupy MLS)
- bakteriobójczo / bakteriostatycznie (jednostka 50S rybosomy bakteryjnego)
spektrum:
Gram(+): S. pneumonice (penicylino- i erytrymycynoop.),
S. pyogenes,
S. aureus (metycylino- i erytromycynoop. oraz słabo wrażliwe na wankomycynę),
E. faecium (wankomycynoop.)
- 80% wydalane z żółcią
- przenikają do makrofagów
- nie penetrujÄ… do CSF
- efekt poantybiotykowy:
nawet po b.dużym spadku stężenia antybiotyku, nadal jest efekt bakteriobójczy
(utrzymuje się dłużej, niż wynika to z farmakokinetyki leku)
wskazania:
zakażenia szpitalne przez gram(+) oporne, np. E. faecium (wankomycyno
oporne),
zakażenia skóry i tkanek miękkich S. ureus (MRSA) lub S. pyogenes
szpitalne zapalenia płuc wywołane przez Gram (+) oporne na inne antybiotyki
działania niepożądane:
zapalenie żył
bóle stawów i mięśni
ból głowy
czernienie języka
wysypki skórne
nudności, wymioty, biegunki
terapia:
Pristynamycyna (Pyostacine): tabletki powl.250 i 500mg,
Chinupristyna i Dalfopristyna (Synercid) 500mg i.v./p.o. 2-3g na 24h w dwóch-
trzech dawkach podczas posiłku lub wlew (60min) co 8h (tylko w 5% glukozie)
7-10 dni; w zakażeniach E. faecium od 21-72dni
powyżej 18 roku życia
3
18.02.2009r. gr. 7
KETOLIDY_____________________________________________________________
TELITROMYCYNA klasa MLS
spektrum:
üð Gram(+): S. pneumoniae (oporne na penicyliny, erytromycyny), S. pyogenes( ale
nie oporne na erytromycyne), S. ureus (oporne na erytromycynÄ™, ale nie MRSA)
üð Bakterie atypowe: Mycoplasma pneumoniae, Legionella pneumophilla,
chlamydia, riketsje
üð Tlenowe Gram(-) : Moraxella catarhalis, Bortedella pertussis, H.influenzae,
Neisseria spp.
zakażenia układu oddechowego
osiąga największe stężenie w miejscu zakażenia, łatwo penetruje do tkanek
(drzewa oskrzelowego, płuc, migdałków, zatok, ucha środkowego)
przenoszona przez makrofagi i neutrofile do miejsca zakażenia,
w większym stopniu niż makrolidy gromadzi się w komórkach bakterii w bardzo
dużym stężeniu
in vitro: zmniejsza odczyn zapalny
efekt poantybiotykowy
Wskazania:
Jako alternatywa dla antybiotyków beta-laktamowych i w przypadku bakterii opornych
na inne antybiotyki
Skuteczność podobna do makrolitów, amino penicylin i fluorochinolonów.
zalecana w pozaszpitalnym zapaleniu płuc
zaostrzeniach przewlekłego zapalenia oskrzeli
ostre zapalenie zatok przynosowych
zapalenie gardła
zapalenie migdałków podniebiennych
Stosowana u dorosłych i dzieci powyżej 12 r.ż.
działanie niepożądane:
zmiany skórne
biegunki >10% chorych
nudności, wymioty (rzadziej niż przy makrolidach)
bóle i zawroty głowy
terapia:
Ketek tabletki powl. 400mg lub 800mg co 24h przez 5 dni (dobra skuteczność w
krótkiej terapii w infekcjach układu oddechowego)
korzystny wskaz
nik terapeutyczny
4
18.02.2009r. gr. 7
CEFALOSPORYNY IV GENERACJI________________________________________
antybiotyki betalaktamowe, bakteriobójcze
wyjątkowe oporne na działanie betalaktamaz zarówno plazmidowych jak i
chromosomalnych
podawanie pozajelitowe: iv, im
ciężkie i/lub powikłane zakażenia
CEFEPIM (Maxipime) fiol. 0,5 i 2 g
spektrum:
üð Gram(+): S. pneumoniae( w tym umiarkowanie oporne na penicyliny), S. ureus (z
wyjÄ…tkiem MRSA),
üð Gram(-): Klebsiella spp, P. aeruginosa, E. coli, Enterobacteriaceae, H. influenzae,
Serratia spp, Proteus spp, Salmonella spp, Shigella spp, M. catarrhalis, Neisseria
spp, Citrobacter spp
üð beztlenowce, oprócz B.fragillis i C.difficile
Bardzo łatwo przenika do tkanek w tym do CSF, słabo wiąże się z białkami (20%),
wydalany przez nerki w postaci niezmienionej, skuteczny w zakażeniach dróg
moczowych
wskazania:
·ð zakażenia P.aeruginosa lub Gram(-) o dużym stopniu opornoÅ›ci
·ð zakażenia dolnych dróg oddechowych (preferowany w szpitalnym zapaleniu pÅ‚uc
wywołanym przez E. cloacae)
·ð powikÅ‚ane zakażenia ukÅ‚adu moczowego
·ð ropne zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych po zabiegach neurochirurgicznych
(gronkowce lub szpitalne szczepy pałeczek Gram (-) jak P.
aeruginosa)Ä…ðcefepim+wankomycyna
·ð posocznica (w monoterapii lub w skojarzeniu z amino glikozydami lub
glikopeptydami)
·ð chorzy z neutropeniÄ… lub spadkiem odpornoÅ›ci
korzystny wskaz
nik terapeutyczny
działania niepożądane:
·ð bóle gÅ‚owy
·ð parestezje
·ð nudnoÅ›ci, wymioty
·ð zakrzepowe zapalenie żyÅ‚
·ð pokrzywka, Å›wiÄ…d
·ð biegunka
reakcje uczuleniowe 8x rzadziej niż w przypadku penicylin
terapia:
·ð iv lub 30-minutowy wlew kroplowy 1-2 g co 8-12h lub 0,5-1 grama co 12 h i.m.
·ð przez 7-10 dni a w razie koniecznoÅ›ci dÅ‚użej
5
18.02.2009r. gr. 7
- przy niewydolności nerek dawkę dobieramy zależnie od klirensu kreatyniny
GLICYLOCYKLINY_____________________________________________________
TYGECYKLINA (Tygacil)
- brak oporności krzyżowej z innymi antybiotykami
- bardzo dobra penetracja do tkanek
szerokie spektrum działania:
Gram(+): S. ureus (MRSA), S. pneumoniae, Enterococcus spp
(wankomycynooporny)
Gram(-): Enterobacteriaceae (syntetyzujÄ…ce beta-laktamazy)
beztlenowce: Bacteroides spp, Fusobacterium spp, Clostridium perfrigens,
Peptostreptococcus spp
atypowe: chlamydia, mycoplasma
wskazania:
powikłane zakażenia skóry i tkanek miękkich oraz jamy brzusznej
stopa cukrzycowa
działania niepożądane:
nudności, wymioty, biegunka
ból brzucha i głowy
zapalenia żył
świąd
wzrost AlAT
wzrost wskaz
ników krzepnięcia
terapia:
wlew 100mg, potem 50 mg co 12h 5-14 dni
- kategoria c
- powyżej 18 roku życia
KARBAPENEMY________________________________________________________
ERTAPONEM (Invanz)
Działa bakteriobójczo,
oporny na większość beta-laktamaz
tak zwany lek ostatniej szansy
spektrum:
Gram(+): gronkowce (ale nie MRSA), paciorkowce, pneumokoki
6
18.02.2009r. gr. 7
Gram(-): E.coli, H.influenzae, M.catarhalis
beztlenowce
- nie działa na bakterie atypowe
wskazania:
zakażenia jamy brzusznej (uogólnione zapalenie otrzewnej, jelit)
pozaszpitalne zapalenia płuc
ostre zakażenia miednicy mniejszej
powikłanie zakażenia skóry, tkanek miękkich i układu moczowego
przeciwwskazanie:
nadwrażliwość na betalaktamy (może wystąpić anafilaksja)
działania niepożądane:
biegunki 6%
odczyny miejscowe 4%
nudności
bóle głowy 2-3%
terapia:
iv lub im raz na 24h (długo działa)
- powyżej 18 roku życia
- dobry wskaz
nik terapeutyczny
7