3.5.11 Obrót mapy ........................................................................................... 18
SPIS TREŚCI 3.5.12 Raster ............................................................................................................ 19
3.5.13 Cięcie warstwicowe............................................................................... 20
1. WST
P.................................................................................................................. 3
3.5.14 Digitizer................................................................................................. 20
1.1 INSTALACJA I WYMAGANIA PROGRAMU .............................................................3 3.5.15 Stwórz obiekty ....................................................................................... 20
1.2 REJESTRACJA PROGRAMU..................................................................................4 3.5.16 Kontrola spójności mapy....................................................................... 20
1.3 POJ
CIA OGÓLNE................................................................................................3 3.5.17 Tryb prezentacyjny ................................................................................ 20
3.6 TWORZENIE ZBIORÓW DANYCH DO OBIEKTÓW.................................................20
2. SCHEMAT PRACY Z PROGRAMEM ............................................................ 3
3.7 OPCJE...............................................................................................................24
3.7.1 Parametry programu............................................................................... 24
3. OPIS FUNKCJI ................................................................................................... 3
3.7.2 Edytor symboli ........................................................................................ 25
3.7.3 Edytor formularzy ................................................................................... 26
3.1 ZAKA
ADANIE I WYBÓR PROJEKTÓW I TABEL.......................................................3
3.8 KODY...............................................................................................................27
3.2 WPROWADZANIE WSPÓA
RZ
DNYCH PUNKTÓW. .................................................4
3.9 OBLICZENIA GEODEZYJNE................................................................................28
3.2.1 Sortowanie .................................................................................................5
3.9.1 Obliczenia biegunowe ............................................................................. 29
3.2.2 Wybieranie punktów...................................................................................5
3.9.2 Obliczenia ortogonalne........................................................................... 30
3.2.3 Odszukanie punktu .....................................................................................5
3.9.3 Wcięcia.................................................................................................... 30
3.2.4 Usunięcie punktu........................................................................................5
3.9.4 Przecięcia................................................................................................ 32
3.2.5 Przenumerowanie punktów ........................................................................5
3.9.5 Azymuty, długości, kąty ........................................................................... 32
3.2.6 Zmiana kodu punktów ................................................................................5
3.9.6 Transformacja współrzędnych ................................................................ 32
3.2.7 Translacja ..................................................................................................5
3.9.7 Tachimetria ............................................................................................. 34
3.2.8 Przesiewanie prostokątem..........................................................................5
3.9.8 Ciąg poligonowy ..................................................................................... 35
3.2.9 Statystyka ...................................................................................................6
3.9.9 Obliczenie powierzchni ........................................................................... 36
3.2.10 Stary numer..............................................................................................6
3.9.10 Wyrównanie ścisłe sieci poziomej i niwelacyjnej.................................. 37
3.2.11 Co edytować ?..........................................................................................6
3.9.11 Obliczenie objętości, warstwice ............................................................ 38
3.2.12 Kontrola punktów.....................................................................................6
3.9.12 Niwelacja............................................................................................... 40
3.2.13 Transmisja punktów .................................................................................6
3.9.13 Projektowanie tras ................................................................................ 41
3.2.14 Tworzenie mapy .......................................................................................6
3.9.14 Przekroje pionowe................................................................................. 42
3.3 GENEROWANIE MAPY.........................................................................................6
3.9.15 Suwnice ................................................................................................. 43
3.4 EDYCJA MAPY - TWORZENIE OBIEKTÓW.............................................................7
3.9.16 Dziennik kątów i boków ........................................................................ 45
3.4.1 Warstwy (opcja MapaWarstwy).............................................................8
3.10 RAPORTY - EDYTOR.......................................................................................46
3.4.2 Rysowanie obiektów...................................................................................8
3.11 EKSPORT, IMPORT ..........................................................................................46
3.4.3 Pozostałe narzędzia dostępne na mapie...................................................10
3.4.4 Menu podręczne mapy .............................................................................15
4. PRZYKA
AD CI
GU OBLICZENIOWEGO.................................................. 50
3.5 OPCJE MENU  MAPA ......................................................................................16
3.5.1 Warstwy....................................................................................................16
3.5.2 Kody - Warstwy........................................................................................16
3.5.3.Formularz ................................................................................................16
3.5.4 Przyciąganie.............................................................................................17
3.5.5 Zmiana standardowej skali ......................................................................18
3.5.6 Wyświetlanie punktów..............................................................................18
3.5.7 Podział sekcyjny.......................................................................................18
3.5.8 Wstaw opisy..............................................................................................18
3.5.9 Zapisz szablon..........................................................................................18
3.5.10 Odszukanie punktu .................................................................................18
-2-
" Tabela podstawowa - jedna z tabel (nie koniecznie z projektu roboczego),
1. Wstęp
z której pobierane są współrzędne punktów wprowadzanych w modułach
obliczeniowych.
1.1 Instalacja i wymagania programu
" Zbiór danych - zbiór zawierający opisy do obiektów z danej warstwy
Program C-Geo działa w środowisku Windows (Windows 95, 98, NT, 2000).
Wymagania sprzętowe:
2. Schemat pracy z programem
" konfiguracja minimalna: procesor Pentium, 16 Mb pamięci RAM, 15 Mb
wolnego miejsca na dysku twardym, karta graficzna SVGA, myszka
W uproszczeniu praca z programem C-Geo składa się z następujących
" konfiguracja zalecana: procesor PENTIUM II, 64 MB pamięci RAM, reszta
etapów:
jak wyżej.
1. Założenie projektu
W celu zainstalowania programu należy:
2. Założenie tabeli współrzędnych
1. Włożyć płytę CD do napędu CD-ROM
3. Wprowadzenie (import) współrzędnych punktów
4. Obliczenia geodezyjne
2. Po automatycznym uruchomieniu się programu instalującego, należy
5. Wydruk raportów z obliczeń
wybrać instalację C-Geo v.5.0, potwierdzić lub zmienić miejsce instalacji
6. Wygenerowanie mapy (ewentualnie import mapy lub wczytanie rastra)
(domyślnie  C:\C-GEOW5 ),
7. Tworzenie obiektów
3. Jeżeli instalator nie uruchomi się automatycznie, należy w Eksploratorze
8. Redakcja mapy
znalez
ć dysk CD-ROM i uruchomić program SETUP.EXE (dalsze
9. W zależności od potrzeb: eksport lub kreślenie mapy
czynności jak w pkt. 2)
Instalacja kończy się założeniem grupy C-GEO DLA WINDOWS w której
3. Opis funkcji
umieszczone są ikonki: programu C-GEO, edytora formularzy i edytora
symboli i programu do pobierania nowszej wersji C-Geo z Internetu.
3.1 Zakładanie i wybór projektów i tabel
Założenie nowego projektu lub wybór projektu wykonuje się w opcji Plik 
1.2 Rejestracja programu
Projekty.
Należy wypełnić kartę rejestracyjną dostępną w opcji Pomoc-Rejestracja.
Użytkownik C-Geo ma do dyspozycji okno zarządzania projektami, które
Następnie przesłać do Softline kod kontrolny (na kopii karty rejestracyjnej
umożliwia wprowadzanie długich nazw projektów i tabel współrzędnych.
wydrukowanej podczas rejestracji) i wprowadzić otrzymany od Softline kod
Okno dialogowe zawiera listę dostępnych projektów w aktualnym katalogu
rejestracyjny. Użytkownik podczas rejestracji otrzymuje również druk licencji
projektów. Rozwinięcie (wyświetlenie) zawartości projektu następuje po
na użytkowanie programu.
kliknięciu myszką na mały znak  + który znajduje się obok nazwy projektu.
Przycisk  USUC
 pozwala na usunięcie projektu lub tabeli, natomiast
1.3 Pojęcia ogólne
przyciski DODAJ TABEL
i DODAJ PROJEKT pozwalają założyć nowy
" Tabela - zbiór w którym zapisane są współrzędne punktów. W programie
projekt i tabelę.
tabele zapisywane są w formacie Paradox.
" Obiekt - podstawowy element rysunku mapy (np. działka, budynek, Przyciski oznaczone
latarnia itp.)
ikonkami: , pozwalają
" Mapa - rysunek mapy wygenerowany na podstawie tabeli. Mapa nie może
na zapisanie kopii podświe-
istnieć bez odpowiadającej jej tabeli.
tlonego projektu na dyskietce
" Warstwa - jednostka grupująca obiekty danego typu.
lub dysku. Kopia zapisywana
" Projekt - jednostka grupująca tabele i mapy.
jest w postaci spakowanej
" Projekt roboczy - wybrany przez użytkownika projekt, na którym
zgodnej z formatem  zip .
przeprowadzane są wszystkie operacje.
Zgodność z powszechnie
" Tabela robocza - jedna z tabel w projekcie, do której zapisywane są
używanym programem
wyliczane przez moduły obliczeniowe współrzędne
kompresującym  PKZip umo-
żliwia rozpakowanie
-3-
projektów bez pośrednictwa programu C-Geo. Procedura pakująca umożliwia
" wszystkie punkty - przez użycie ikonki: .
tworzenie kopii na kilku dyskietkach. W przypadku braku wolnego miejsca na
dyskietce program tworzy archiwum z podziałem na dyskietki. Po zapisaniu
Przyciski oznaczone: , , pozwalają odpowiednio na:
wolnego miejsca na pierwszej dyskietce program żąda włożenia drugiej i jeśli
" usunięcie zaznaczonych punktów z tabeli,
jest to konieczne następnych dyskietek (dyskietki dla własnej wygody należy
" skopiowanie zaznaczonych punktów do bufora,
zanumerować zgodnie z porządkiem tworzenia archiwum).
" wstawienie punktów z bufora.
W celu odczytania wielodyskietkowego archiwum należy włożyć pierwszą
dyskietkę, wybrać  odczytanie kopii zapasowej w oknie projektów i - transmisja współrzędnych z i do rejestratorów. Wybranie tej opcji
wymieniać dyskietki zgodnie z pojawiającymi się komunikatami. powoduje utworzenie nowego okienka, w którym należy wybrać kierunek
transmisji i rodzaj rejestratora (instrumentu). Program przechodzi w stan
Zarówno nazwa projektu jak i nazwa tabeli nie może zawierać znaków:  \ , i
oczekiwania na transmisję po naciśnięciu przycisku  Start transmisji .
 / .
Otwarcie tabeli w aktualnym projekcie można wykonać przez podwójne
- wydruk wykazu współrzędnych, można określić czy drukowane mają
kliknięcie na nazwie tabeli lub użycie przycisku  Otwórz tabelę .
być wszystkie czy tylko zaznaczone punkty, oraz jakie kolumny danych (nr, x,
Przycisk służy do naprawy uszkodzonych plików indeksowych w y, z, kod i inne kolumny)
wybranym projekcie i wybranej tabeli. Przycisku tego należy użyć w
- sporządzenie wykazu współrzędnych w formie raportu do póz
niejszego
przypadku pojawiających się komunikatów o błędach bazy danych. Przed
wydrukowania (opcja menu głównego RAPORTY)
użyciem należy zamknąć wszystkie okna, zamknąć program C-Geo i
zamknąć system Windows. Po ponownym uruchomieniu systemu i programu
- modyfikacja struktury tabeli.
należy w pierwszym kroku uruchomić opcję  PLIK->Projekty ustawić
Opcja umożliwia dodanie (usunięcie) nowych kolumn w tabeli. W tabelce
należy wprowadzić nazwę (tylko litery) i typ nowych kolumn. Chcąc podać
podświetlenie na uszkodzonym projekcie, tabeli i wcisnąć przycisk .
kolejny wiersz  trzeba przejść kursorem w dół na nowy wiersz.
Przycisk  Ścieżka Projektów pozwala na zmianę miejsca czytania i
Przykład:
zakładania projektów. Standardowo po instalacji projekty zakładane są w
Nazwa: Stabilizacja, Typ: całkowity. Po naciśnięciu przycisku OK. do tabeli
katalogu  ...C-GEOW5\PROJEKTY\ . Użytkownik może także podać sieciową
dodana zostanie kolumna o nazwie  Stabilizacja , w której można wpisywać
ścieżkę projektów.
liczby całkowite.
Jeżeli chce się usunąć jedną kolumnę  należy kliknąć myszką na wierszu z
3.2 Wprowadzanie współrzędnych punktów.
tytułem kolumny  nacisnąć klawisz DEL.
Menu podręczne (dostępne po naciśnięciu prawego klawisza myszki) okna
 Tabela zawiera następujące opcje:
" Zaznacz - F5 - zaznaczenie punktu w wierszu, w którym znajduje się
kursor,
" Cofnij usuń - Ctrl-Z - odtworzenie punktu skasowanego komendą Ctrl K -
Kasuj linię,
" Kasuj linię - Ctrl-K - usunięcie linii danych, w której znajduje się kursor,
Wprowadzanie współrzędnych punktów geodezyjnych wykonuje się w tabeli.
" Kasuj zaznaczone  Ctrl-Del - usunięcie zaznaczonych punktów,
Wprowadzanie nowej wartości polega na bezpośrednim wpisywaniu liczb,
" Odszukanie punktu - Ctrl-S - odszukanie punktu o zadanym numerze
edycja wpisanej wartości jest dostępna po wcześniejszym naciśnięciu
" Otwórz mapę - otwarcie mapy związanej z tabelą,
klawisza
" Zmiana kodu punktów - Ctrl P. - zmiana lub wpisanie kodu dla
W czasie edycji dostępna jest opcja zaznaczania punktów:
zaznaczonych punktów
" pojedynczy punkt - przez naciśnięcie klawisza ,
" Lista kodów - otwarcie okna z listą kodów. Okno otwarte w ten sposób jest
" grupa sąsiednich punktów - przez podświetlenie za pomocą myszki
skojarzone z tabelą co umożliwia przepisywanie kodów do tabeli (przycisk
(przesuwając myszkę w górę lub w dół przy jednocześnie naciśniętym
lub ).
lewym klawiszu),
-4-
" Ostatnie kody - lista ostatnio wprowadzonych kodów umożliwiająca " wartość o jaką zwiększany będzie numer kolejnego punktu
wstawianie wybranego kodu do tabeli.
" opcjonalny przedrostek - ciąg znaków
wstawiany na początku nowego
Z oknem tabeli związana jest opcja menu:  Tabela , zawierająca funkcje:
numeru
" opcjonalny przyrostek - ciąg znaków
3.2.1 Sortowanie
wstawiany na końcu nowego numeru
Włączenie sortowania wprowadzonych punktów według jednego z kryteriów:
numer, kod, X, Y, H, jeżeli włączona zostanie opcja Brak  punkty będą
Dodatkowo funkcja ta umożliwia operację
sortowane według daty ich wpisu do tabeli.
usunięcia dowolnej ilości znaków z
początku lub końca numeru.
3.2.2 Wybieranie punktów
3.2.6 Zmiana kodu punktów
- Od Lp do Lp - zaznaczenie punktów o podanych liczbach porządkowych,
Ustawienie nowego kodu (wprowadzonego
- Numer - zaznaczenie punktów o podanych numerach,
przez użytkownika) dla zaznaczonych
- Numer - wzorzec.
punktów. Jeżeli nie zostanie podany żaden
Znaki specjalne wzorca:
kod, a naciśnięty zostanie klawisz OK, kody zostaną usunięte.
? - dowolny znak;
* - dowolny ciąg;
3.2.7 Translacja
[...] - dowolny znak spośród ...;
Przesunięcie zaznaczonych
[~...] - dowolny znak SPOZA ...;
punktów o zadane wartości.
[a-z] - dowolny ze znaków z zakresu a do z (obowiązuje kod ASCII);
Kolejno należy wprowadzić
[~0-9] - dowolny znak SPOZA zakresu (tu konkretnie byle nie cyfra);
wartości przesunięcia dla
{...} - grupuje fragment wzorca ..., co umożliwia traktowanie grupy jak
poszczególnych osi układu
jeden znak;
współrzędnych. Jeżeli dla
| - poprzedni lub następny znak;
tabeli istnieje mapa, na której
& - dowolna (0..nieskończoność) ilość powtórzeń poprzedniego znaku;
są już jakieś obiekty - należy
\ - skasowanie specjalnego znaczenia następnego znaku;
ustawić w opcji  Dotyczy
Przykład: dla wzorca [0-9]&|{[A-Za-z][0-9]-[0-9]&} - wybiera np. numery:
wartość  całej mapy .
10, 12, a1-15, c3-40 itp.
Ustawienie takie spowoduje
przesunięcie wszystkich obiektów (napisów, obiektów liniowych, symboli itp.).
- Najbliższe - zaznaczenie punktów leżących z zadanym promieniu od
Ponadto wybrać można także rodzaj translacji: przesunięcie równoległe (znak
punktu, na którym znajduje się kursor.
+), powiększenie współrzędnych o współczynnik po osi X lub Y lub H (znak *),
- Obszarem - zaznaczenie punktów leżących wewnątrz obszaru
pomniejszenie współrzędnych o współczynnik po osi X lub Y lub H (znak /).
ograniczonego ciągiem zadanych punktów.
3.2.8 Przesiewanie prostokątem
3.2.3 Odszukanie punktu
Wybranie przez zaznaczenie tych
Ustawienie kursora w tabeli przy punkcie o podanym numerze.
punktów, które spełniają zadane
kryteria.
3.2.4 Usunięcie punktu
Kolejno należy wprowadzić minimalne
Usunięcie punktu o podanym numerze
i maksymalne wartości
współrzędnych ograniczające
3.2.5 Przenumerowanie punktów
prostokąt poszukiwań.
Zmiana numerów zaznaczonych punktów w tabeli. Kolejno należy
Brak wartości oznacza, że dane
wprowadzić:
kryterium nie jest brane pod uwagę
" nowy numer pierwszego punktu
tzn. brak wartości H min przy
-5-
ustawionej wartości H max na 100.00 powoduje zaznaczenie wszystkich tych 3.2.14 Tworzenie mapy
punktów, których wysokość jest mniejsza niż 100.00.
Generowanie rysunku mapy ( 3.3 Generowanie mapy)
Ustawienie minimalnych i maksymalnych wartości współrzędnych X, Y może
być dokonane przez wprowadzenie godła. W przypadku gdy znamy godło
3.3 Generowanie mapy
należy je wpisać w ramce  Godło i nacisnąć przycisk  Użyj godła .
Jeżeli nie znamy godła, ale znamy współrzędne (lub numer) punktu leżącego
Informacja o punkcie zawiera następujące elementy: numer punktu, kod
na interesującym nas arkuszu mapy oraz skalę, możemy obliczyć godło
punktu, współrzędną X, współrzędną Y, wysokość H
mapy. W tym celu należy wypełnić odpowiednie pola edycyjne i nacisnąć
Na podstawie kodów punktów przeprowadzane jest rozwarstwianie
przycisk  Wyznacz godło .
elementów mapy, przy czym użytkownik ma możliwość dowolnego
Dodatkowym kryterium przesiewania może być kod punktu (wpisywany w
grupowania kodów na
ramce  Kod ). Dzięki temu można wybrać wszystkie punkty o zadanym
warstwach. Punkty które nie
kodzie.
posiadają kodu są
umieszczane na specjalnej
3.2.9 Statystyka
 Warstwie_zerowej .
Informacja o ilości punktów w tabeli, zakresie ich występowania (maksymalne
Nie jest konieczne wpisywanie
i minimalne współrzędne), ilości napisów, obiektów na mapie oraz o
kodów bezpośrednio do tabeli.
zakresach mapy.
Operację przypisywania
kodów można wykonać
3.2.10 Przywróć stary numer
graficznie na mapie poprzez
Przywrócenie poprzedniego numeru punktu. Jeżeli numer punktu zostanie
wskazywanie punktów.
zmieniony w czasie edycji lub też w wyniku działania opcji  Przenumerowanie
Dla danej tabeli możliwe jest
punktów , jego poprzedni numer zapisywany jest w kolumnie  Stary Numer .
stworzenie jednej mapy, która na stałe skojarzona jest z tabelą. Każda
Wywołanie tej opcji powoduje przepisanie wartości z kolumny  Stary numer
zmiana współrzędnych punktów w tabeli powoduje natychmiastową zmianę
do kolumny  Numer i odwrotnie z kolumny  Numer do kolumny  Stary
rysunku mapy (np. zmiana współrzędnych punktu będącego narożnikiem
numer .
budynku spowoduje zmianę położenia budynku na mapie o ile taki obiekt
Opcja działa tylko dla zaznaczonych punktów.
został wprowadzony)
Proces generowania mapy rozpoczyna się po wybraniu opcji  Tabela
3.2.11 Co edytować ?
Tworzenie mapy . Jeżeli mapa przypisana do tabeli istnieje -wykonanie tej
Wybór kolumn w tabeli, które podlegać będą edycji.
opcji niszczy całą zawartość mapy (strukturę obiektów). Dlatego też operację
Wartości w kolumnach wyłączonych z edycji wypisywane są kolorem szarym
tworzenia mapy wykonuje się z reguły jeden raz dla danej tabeli.
3.2.12 Kontrola punktów
Po wybraniu opcji  Tworzenie mapy zakładane są zbiory mapowe. Następnie
W trakcie pracy w tabeli współrzędnych dostępna jest opcja  Kontrola
należy ustalić skalę mapy (można ją zmieniać póz
niej) oraz wybrać sposób
punktów o takim samym numerze, lub położonych blisko siebie (użytkownik
umieszczania kodów na warstwach.
może podać promień poszukiwania punktów). W wyniku działania tej opcji
uzyskujemy listę wszystkich punktów spełniających wybrane kryteria. Istnieje
Przycisk  Wczytaj szablon umożliwia wczytanie zapisanego wcześniej
możliwość usunięcia punktów powtarzających lub punktów położonych blisko
szablonu. Szablony zawierają następujące informacje:
siebie.
" warstwy - nazwy, parametry warstw,
" przyporządkowanie kodów do warstw,
3.2.13 Transmisja punktów
" strukturę zbiorów danych dla warstw.
Transmisja punktów z (do) rejestratorów polowych. Opcja umożliwia
Dzięki tej informacji wczytanie szablonu zwalnia użytkownika od
transmisję zaznaczonych punktów do: programu M-Geo dla Psion XP, LZ,
samodzielnego zakładania warstw, ustawiania ich atrybutów, zakładania i
WorkAbout, tachimetru Elta 50R i RecElta, SET 5F, SET 500, 600, Nikon
tworzenia struktury zbiorów danych.
DTM 520 oraz transmisję punktów z rejestratorów Psion i Geodimetru.
Szablon można zapisać w opcji  MAPA -> Zapisz szablon .
Przejście do kolejnego etapu następuje po naciśnięciu przycisku  Dalej >> .
-6-
Dostępne są dwie metody umieszczania kodów na warstwach:
- przytrzymany klawisz - zmniejszenie przesunięcia,
1. Automatycznie - dla każdego kodu w tabeli zostanie założona warstwa (o
- przytrzymany klawisz - zwiększenie 2 krotne przesunięcia,
nazwie takiej jak kod)
Na rysunku przedstawiony jest - przytrzymany klawisz - zwiększenie 4 krotne przesunięcia,
efekt wykonania automa- " klawisze numeryczne 1, 3, 7, 9 (na klawiaturze numerycznej przy
tycznego umieszczenia kodów włączonej funkcji NumLock) - przesunięcie mapy w kierunkach skośnych,
na warstwach. W przykładowej
" przytrzymany klawisz i przeciąganie myszką przy wciśniętym
tabeli znalazły się punkty o
lewym przycisku myszki - przesuwanie mapy w dowolnym kierunku.
kodach: GRT, GRO, OSP, DIG.
Naciśnięcie klawisza <+> i <-> na klawiaturze numerycznej powoduje
Dla każdego z tych kodów
odpowiednio powiększenie i pomniejszenie mapy.
założona została warstwa o
Wszystkie wymienione funkcje dostępne są również w czasie rysowania
odpowiadającej mu nazwie.
obiektów.
Dodatkowo założona została
 Warstwa_zerowa na której
umieszczone zostały te punkty,
które nie miały wpisanych kodów.
2. Ręcznie - zakładanie warstw i przypisywanie kodów do warstw wykonuje
użytkownik
W pierwszej liście umieszczone są wszystkie kody jakie zostały znalezione w
tabeli.
Druga lista zawiera spis kodów
które zostały przypisane do
podświetlonej warstwy.
Przypisanie wykonuje się przez
naciśnięcie klawisza  >> . W
sytuacji jak na rysunku
naciśnięcie tego klawisza
spowoduje umieszczenie kodu
GRT na  Warstwie_zerowej .
Przycisk  << pozwala na
operację odwrotną tj. na usu-
nięcie kodu z warstwy.
Trzecia lista  Warstwy zawiera
spis dostępnych warstw. Użytkownik ma możliwość zakładania i usuwania
warstw (przyciski  Dodaj warstwę i  Usuń warstwę ).
Zakończenie umieszczania kodów na warstwach następuje po naciśnięciu
klawisza  Zamknij lub klawisza  Otwórz mapę . W tym drugim przypadku
otwierane jest okno mapy.
3.4 Edycja mapy - tworzenie obiektów
Podczas pracy na mapie użytkownik ma do dyspozycji kilkanaście funkcji
ułatwiających edycję rysunku:
Przesuwanie mapy w oknie:
" kursory - przesunięcie mapy w wybranym kierunku. Dodatkowe opcje:
-7-
 - budynki - na warstwie umieszczane będą obiekty stanowiące
3.4.1 Warstwy (opcja MapaWarstwy)
budynki,
- inny - warstwa zawierać będzie inne nie wymienione wcześniej
obiekty,
Takie określenie typu warstwy jest konieczne dla prawidłowego
umieszczania obiektów obliczanych w opcji  ObliczeniaObliczanie
powierzchni jak i dla funkcji eksportujących i importujących.
Typ warstwy określa się przez podświetlenie warstwy i ustawienie
odpowiedniej funkcji w ramce  Typ warstwy .
2. Widoczność - określa czy dana warstwa będzie rysowana na mapie.
3. Wybieralność - określa czy obiekty (punkty) leżące na danej warstwie
mogą być wybieralne przez wskazywanie myszką. Wybieralność jest
cechą znacznie ułatwiającą zaczepianie obiektów o punkty.
4. Edytowalność -określa czy obiekty (punkty) z danej warstwy mogą być
edytowane (usuwane, dodawane, zmieniane). Edytowalność jest cechą
która może być przypisana tylko do jednej warstwy.
5. Typ linii i kolor warstwy - określa jakim stylem linii mają być rysowane
obiekty. Ustawiony styl jest stylem domyślnym (w czasie rysowania dla
różnych obiektów z danej warstwy można używać różnych stylów linii).
Dostępne opcje:
Kolor jest atrybutem przypisywanym wszystkim obiektom danej warstwy.
Dodaj - założenie nowej warstwy
6. Wypełnienie - oznacza wzór jakim mają być wypełniane obiekty
Usuń - usunięcie podświetlonej warstwy. Wykonanie tej opcji powoduje
zamknięte.
zniszczenie całej informacji o obiektach zawartej na warstwie. Chęć
usunięcia warstwy należy potwierdzić.
Kopiuj - utworzenie kopii podświetlonej warstwy. Po wciśnięciu przycisku
Atrybuty z pkt. 2-6 ustawia się przez podwójne kliknięcie myszką w
należy wybrać z listy warstwę, na którą zapisana ma być kopia. W
odpowiedniej kolumnie.
następnym kroku należy określić jakie elementy mają być kopiowane
Atrybuty  Widoczna i  Wybieralna można włączyć (wyłączyć) dla wszystkich
(obiekty, punkty, napisy). Opcja ta może być wykorzystana np. do
warstw jednocześnie przez kliknięcie na przycisku  Widoczna lub
sporządzenia kilku wersji warstw opisowych dla różnych skal mapy.
 Wybieralna
Edycja nazwy warstwy - zmiana nazwy podświetlonej warstwy
Czyszczenie warstwy - usunięcie wszystkich obiektów bez usuwania
Ramka  Zbiór danych informuje czy dla podświetlonej warstwy jest założony
samej warstwy.
zbiór danych (3.5 Tworzenie zbiorów danych do obiektów)
Statystyka warstw - informacja o ilości i rodzaju obiektów istniejących na
3.4.2 Rysowanie obiektów
poszczególnych warstwach. Program wyświetla ilość napisów, obiektów i
Obiektami w programie C-Geo są takie elementy jak: linie zamknięte, linie
punktów na poszczególnych warstwach.
otwarte, łuki, okręgi, symbole i teksty.
Rysowanie obiektów wykonuje się przez
Każda warstwa posiada następujące atrybuty:
wybór odpowiedniego narzędzia i przez
1. Typ - określa funkcję jaką pełnić będzie warstwa. Dostępne są 4 typy:
wskazywanie punktów wyznaczających
- działki - na warstwie umieszczane będą obiekty stanowiące granice
obiekt. W czasie rysowania, w zależności
działek,
od opcji ustawionych w  Mapa
Przyciąganie , istnieje możliwość
- użytki - na warstwie umieszczane będą obiekty stanowiące granice
zaczepiania obiektu wyłącznie o punkty
użytków,
istniejące na mapie - wyłączona opcja
-8-
 zaczepiaj bez punktu (linii). Zakres przyciągania do istniejących punktów następny punkt - opcja umożliwia dodanie następnego punktu na końcu
ustawiany jest przez użytkownika (w milimetrach). odcinka o zadanych parametrach. Po wybraniu tej opcji należy wybrać czy
następny punkt będzie obliczony na przedłużeniu (prosto) czy pod kątem
- obiekt otwarty. Rysowanie obiektów stanowiących ciąg połączonych
względem linii poprzedniej (w lewo, w prawo). Po wybraniu ukazuje się
odcinków (np. linia energetyczna).
okienko dialogowe, w którym możemy wprowadzić numer i kod nowego
punktu, a także ustawić takie parametry jak: długość linii, kierunek i kąt dla
- obiekt zamknięty. Rysowanie obiektów tworzących figurę zamkniętą
wyliczanego punktu. Dodanie nowego punktu do rysowanego obiektu
(np. działki, budynki).
następuje po wciśnięciu klawisza OK. Opcja ta w szczególności pozwala
W czasie rysowania ww. obiektów dostępne są następujące klawisze:
na kartowanie obiektów z czołówek.
kursory - przesunięcie mapy bez
4
przerwania rysowania obiektu. Opcja
- wstawienie tekstu.
umożliwia narysowanie obiektu wtedy
Po wybraniu tej opcji należy wprowadzić tekst jaki ma być wstawiony na
gdy wszystkie punkty obiektu nie są
3
mapę oraz określić jego parametry. Jeżeli istnieje potrzeba wprowadzenia
widoczne na ekranie.
tekstu wielowierszowego, kolejne wiersze wprowadza się po naciśnięciu
<+>, <-> - powiększenie i
klawisza ENTER.
kursor
pomniejszenie rysunku.
Wysokość tekstu wyrażona jest w milimetrach. Szerokość wyznaczana jest
, - edycja
1
automatycznie jako 50% (lub inna w zależności od ustawień w Opcje ->
poprzedniego (następnego) boku
2
Mapa)  Szerokość napisów % wysokości .
rysowanej figury. Opcja umożliwia
Jeżeli tekst ma być umieszczony pod kątem należy wprowadzić kąt lub też
cofnięcie się do poprzednich boków w
wybrać opcje  Wyrównanie do linii . W tym drugim przypadku przed
sytuacji gdy użytkownik zapomniał włączyć do obiektu jednego lub kilku
umieszczeniem tekstu należy wskazać początek i koniec linii równoległej do
punktów. Sytuację w której w czasie rysowania obiektu naciśnięto 4 razy
napisu.
klawisz przedstawia rysunek. Linia oznaczona numerem 1
Jeżeli przewidujemy obracanie mapy należy również określić czy kąt
(pierwsze połączenie) została  złamana pozwalając na wstawienie
pochylenia napisu liczony jest względem siatki kwadratów czy względem
kolejnego punktu załamania obiektu.
ramki. Teksty, których kąt pochylenia wstawiony był względem siatki zostaną
Przejście do ostatniego narysowanego boku następuje po naciśnięciu
obrócone razem z mapą. Ponadto użytkownik może nadać tekstowi styl
klawisza
kursywy (napis pochylony), podkreślony (pojedynczo lub podwójnie) lub
�! (Backspace) - skasowanie ostatniego punktu załamania obiektu,
pogrubiony. Tekst może również przesłaniać inne elementy mapy (napisy,
Esc - przerwanie rysowania obiektu (obiekt nie jest zapisywany).
linie lub inne obiekty).
W menu podręcznym dostępnym po naciśnięciu prawego klawisza myszki
Dodatkowo można określić, czy ma być i z której strony, umieszczany
dostępne są następujące opcje:
odnośnik do tekstu.
zakończ - zakończenie rysowania obiektu. Dla obiektu zamkniętego
- wstawienie symbolu. Opcja umożliwia wstawianie symboli. Jeżeli opcja
wybranie tej opcji powoduje automatyczne  zamknięcie obiektu.
 zaczepiaj bez punktu (linii) w  Mapa -> przyciąganie jest wyłączona symbol
zakończ prostopadle - opcja dostępna dla obiektów zamkniętych -
będzie można wstawić tylko w punkcie, który jest już na mapie (opcja działa
powoduje zamknięcie rysowanego obiektu przez dodanie prostych
tylko dla punktów, które nie mają kodu). W przeciwnym wypadku symbol
prostopadłych do pierwszego i ostatniego narysowanego boku. Jeżeli
umieszczany jest w punkcie kliknięcia myszką - co umożliwia wstawianie
obiekt rysowany był w oparciu o punkty istniejące to po wybraniu tej opcji
takich symboli jak stadion, trawnik itp. bez wcześniejszego wstawiania
pojawi się okienko dialogowe w którym
punktu.
możemy wpisać numer nowego punktu
W pierwszym kroku należy wybrać symbol jaki będzie przypisywany
(leżącego na przecięciu prostopadłych).
wskazywanym punktom. Wyboru dokonujemy przez odnalezienie właściwej
zakończ do czołówek - zamknięcie
grupy i wskazanie symbolu lub wpisanie kodu.
rysowanego obiektu przez dodanie
prostych o zadanych długościach boku.
rysuj prostopadle - opcja umożliwiająca
włączenie trybu rysowanie linii pod kątem
prostym.
-9-
Jeżeli wskazany
- Interpolacja  ręczna warstwic. Funkcja ta dostępna jest w wersjach
symbol jest już
programu zawierających moduł  Objętości i warstwice .
przypisany do
Etapy interpolacji (kolejne naciśnięcia przycisku):
którejś z istniejących
warstw,
- pierwszy polega na wskazywaniu linii szkieletowych między którymi
odpowiednia
będą przebiegać warstwice. Po wskazaniu dwóch punktów (punkty muszą
warstwa zostanie
mieć wysokość) odcinek między nimi jest dzielony - na mapie umieszczane
podświetlona. W
są punkty załamania warstwic. Cięcie warstwicowe ustawia się w opcji
przeciwnym
 MAPA -> Cięcie warstwicowe .
wypadku należy
wskazać warstwę na
- drugi etap to łączenie wybranych punktów warstwicą. Po wybraniu
której umieszczane
narzędzia należy wskazywać przebieg warstwicy (kolejne punkty przez
będą wskazywane punkty. Jeżeli warstwa nie zostanie wskazana symbole
które ma przebiegać warstwica). Opcja pozwala na łączenie punktów o tej
umieszczane będą na  Warstwie_zerowej
samej wysokości.
Po wciśnięciu klawisza  OK należy wskazywać punkty. Każdemu
wskazanemu punktowi nadany zostaje wybrany kod uzupełniając informację
3.4.3 Pozostałe narzędzia dostępne na mapie
zawartą w tabeli.
- powiększenie wskazanego fragmentu mapy. Powiększenie można
- wstawienie okręgu. Opcja pozwala na wstawienie okręgu przez
zrealizować na dwa sposoby:
wskazanie środka i promienia. Po kliknięciu w punkcie stanowiącym środek
" przez kliknięcie nad interesującym nas obszarem,
okręgu należy przesuwając myszką określić promień (w metrach) lub wcisnąć
" przez zaznaczenie okna do powiększenia - trzymając wciśnięty
prawy przycisk myszki i wprowadzić dokładną wartość promienia (w mm na
lewy przycisk myszy oznaczamy obszar do powiększenia
mapie lub w metrach w terenie).
Jeżeli naciśnięty zostanie prawy klawisz myszki  obraz zostanie
pomniejszony.
- wstawienie łuku. Kolejno należy wskazać punkt początkowy łuku, punkt
końcowy łuku i dowolny punkt leżący na łuku.
- pomniejszenie rysunku mapy. Wskazany punkt staje się po
pomniejszeniu punktem centralnym mapy.
- wstawienie punktu.
- centrowanie mapy. Wskazany punkt staje się punktem centralnym.
" przez wskazanie:
Przesuwanie mapy można również wykonać korzystając z klawiszy
Opcja umożliwia dołożenie punktu do rysunku
kursora.
mapy. Po wybraniu tego narzędzia należy
- wpasowanie mapy w aktualne okno. Opcja powoduje takie dobranie
wskazać miejsce umieszczenia punktu i w
powiększenia aby cały rysunek mapy zmieścił się w oknie.
oknie dialogowym wprowadzić numer punktu i
ewentualnie skorygować pozostałe wartości.
- wydruk mapy.
" przez wstawienie z tabeli roboczej - jeżeli
W oknie dialogowym wyświetlana jest cała mapa oraz prostokąt obejmujący
mapa została utworzona z innej tabeli niż
obszar zależny od wielkości strony (ustawienia drukarki) i skali wydruku
robocza, jest możliwe wprowadzenie na mapę
mapy. Poprzez przesuwanie kursorem myszki można wybrać fragment mapy
punktu z tabeli roboczej.
do wydruku. Operator może skorzystać z opcji:
- wykreślenie krzywej typu B-spline.
Należy wskazać kolejne punkty przez które ma przechodzić krzywa. Krzywą
zamkniętą kreśli się przez wskazanie ostatniego punktu krzywej takiego
samego jak punkt pierwszy.
Wskazanie (wybranie) narysowanej krzywej jest możliwe przez kliknięcie na
punkcie węzłowym oznaczanym przez krzyżyk.
-10-
 w ramce  Skala domyślna  podana jest domyślna skala drukowanej
- przerysowanie mapy. Opcja odświeża rysunek przez ponowne
mapy, zgodna ze skalą wygenerowanej mapy, użytkownik może
wyrysowanie całej mapy.
samodzielnie zmienić skalę mapy, należy jednak pamiętać, że wówczas
usytuowanie napisów względem treści mapy na wydruku będzie inne niż
- edytor obiektów.
na podglądzie mapy na
Edytor obiektów umożliwia wprowadzanie obiektów przez podawanie
ekranie, ponieważ
numerów (i współrzędnych jeśli punktów nie ma w tabeli) punktów tworzących
zostały one
obrys obiektu. Dla obiektów zamkniętych wprowadzenie numeru takiego
wygenerowane dla skali
samego jak pierwszy powoduje automatycznie zapisanie obiektu i przejście
domyślnej. W takim
do edycji nowego obiektu. Dla obiektów liniowych otwartych zapisanie
wypadku należy zmienić
następuje po naciśnięciu drugiej ikonki lub wybraniu opcji z menu
skalę domyślną mapy i
podręcznego dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki na
ponownie wprowadzić
edytorze.
lub przeedytować
Wszystkim punktom obiektu które nie mają numerów można także nadać
położenie napisów na
kod.
mapie.
Podczas wprowadzania punktów obiektu, widoczny jest podgląd rysowanego
obiektu, dodatkowo, po naciśnięciu ikony można wygenerować rysunek
Po wybraniu opcji  Druk
obiektu z możliwością wydruku.
lewostronny , rysunek
W edytorze obiektów (dla obiektów innych niż działki i użytki) istnieje
mapy będzie
możliwość translacji o zadany wektor. Po podświetleniu obiektu z warstwy
wydrukowany jako obraz
edytowalnej należy wcisnąć prawy przycisk i wybrać opcję  Edycja . Po
lewostronny.
W ramce  Położenie można wpisać współrzędne punktu mapy, który
wciśnięciu przycisku można wprowadzić wartość przesunięcia po osi X i
pokryje się lewym dolnym rogiem pola wydruku.
Y. Dodatkowo można ustawić rodzaj działania:
W polu  Kąt obrotu można wpisać kąt obrotu pola roboczego (w
 + - dodanie (odjęcie) wprowadzonych wartości od współrzędnych;
stopniach).
 * - pomnożenie;
W ramce  Rozmiar - można ustawić czy symbole i napisy mają być
 / - podzielenie
drukowane w rzeczywistych rozmiarach, czyli zgodnie z wysokością
Wykonanie operacji translacji obiektu powoduje zmianę współrzędnych
ustaloną podczas wprowadzania tekstu na mapę. Druga możliwość to
punktów w tabeli (o ile obiekt zaczepiony był o punkty istniejące w tabeli) w
drukowanie napisów i symboli w skali, powoduje to zmianę wielkości
związku z tym modyfikowane jest również położenie innych zaczepionych o
napisów i symboli wraz ze zmianą skali (np. jeżeli skala domyślna
te same punkty obiektów.
wynosiła 1:500, a skala na czas wydruku ustalona została na 1:1000,
Po wykonaniu translacji modyfikowane są tylko współrzędne w edytorze.
wysokość napisów i wielkość symboli będzie dwa razy mniejsza od
Faktyczne zapisanie przeniesionego obiektu następuje dopiero po wciśnięciu
wprowadzonej podczas edycji napisów).
W ramce  Drukuj - ustawić można wielkość punktów (od 1 piksela do 5
pikseli) nie posiadających kodów na mapie. Ponadto można włączyć przycisku - zapisz obiekt.
wydruk podziału sekcyjnego, opisu siatki kwadratów oraz numerów
Ikonka umożliwia nadanie kodów tym punktom obiektu które jeszcze
punktów.
kodu nie mają
- opisanie punktów.
Opcja umożliwia wstawienie opisu punktów w dwóch trybach:
podgląd opisu (opis roboczy), który nie będzie drukowany (chyba że przed
wydrukiem ustawiona zostanie opcja  podgląd numerów ), plotowany i
eksportowany na zewnątrz,
opis jako tekst (opis stały).
-11-
 jeżeli włączona jest funkcja Wszystkie numery  drukowane są wszystkie metodą ortogonalną. Można także odtworzyć punkt początku i końca linii
numery punktów, w przeciwnym wypadku, drukowane są tylko te numery pomiarowej, gdy znane są dwa lub trzy punkty na mapie odpowiadające
które nie przesłaniają innych numerów punktom na szkicu, a następnie skartować pozostałe szczegóły z miar na
szkicu
- wyświetlenie okienka dialogowego warstw, patrz rozdział 3.4.1.
" obliczenie współrzędnych punktu leżącego na przecięciu prostych
" obliczenie powierzchni - opcja może być używana dla obliczenie
- włączenie kreślenia siatki kwadratów. Pierwsze naciśnięcie powoduje
powierzchni obszarów nie będących obiektem zamkniętym. Informację o
kreślenie siatki krzyży, drugie - kreślenie siatki liniami ciągłymi, trzecie -
powierzchni dla obiektów zamkniętych można uzyskać w sposób mniej
wyłączenie kreślenia siatki kwadratów.
pracochłonny przez podświetlenie obiektu i wybranie opcji  Informacja z
- wstawienie miary czołowej. Opcja umożliwia wstawienie tekstu
menu podręcznego (prawy przycisk myszy),
będącego długością wskazanej linii. Po wybraniu opcji należy wybrać
" obliczenie kąta ze współrzędnych
czcionkę a następnie wskazywać początek i koniec linii dla której
" obliczenie współrzędnych punktu metodą wcięcia kątowego i liniowego.
umieszczana będzie czołówka. Czołówki można umieszczać również
" zrzutowanie punktu na prostą
automatycznie dla całego obiektu (menu podręczne mapy) lub całej warstwy
" odsunięcie - przesunięcie równoległe obiektu.
(opcja  Mapa->Wstaw opisy->Czołówki).
Znaczenie przycisków:
- włączenie funkcji wybierania i edycji obiektów.
- wyczyszczenie wprowadzonych danych (Ctrl N)
Wybieranie obiektów wykonuje się przez wskazanie myszką i kliknięcie
lewym przyciskiem. Jeżeli obiekty przesłaniają się nawzajem, należy klikać aż - wykonanie obliczeń (Ctrl O)
do wybrania właściwego obiektu. W przypadku dużego nagromadzenia
- zapisanie wyników dla opcji RAPORT (Ctrl A)
obiektów wygodnie jest ustawić atrybut wybieralności tylko dla interesującej
nas warstwy. Edycję obiektów liniowych przeprowadza się tylko dla obiektów
- wydruk wyników obliczeń (Ctrl D)
z warstwy edytowalnej. Aby dodać nowy punkt załamania obiektu należy:
" wybrać obiekt, - zamknięcie okna.
Wyżej wymienione opcje można uruchomić również z menu podręcznego
" chwycić (wskazać i trzymać wciśnięty lewy klawisz myszki) bok obiektu na
dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki w oknie  Pomiary i
którym dodany zostanie nowy punkt załamania,
obliczenia na mapie .
" przeciągnąć załamanie boku do nowego punktu.
Aby usunąć lub zmienić punkt załamania obiektu należy:
- wspomaganie tworzenia obiektów zgodnie z instrukcją K1.
" wybrać obiekt,
Opcja ułatwia rysowanie mapy przez
" chwycić (wskazać i trzymać wciśnięty lewy klawisz myszki) usuwany punkt
podpowiadanie typu linii, właściwych
załamania obiektu
tekstów i symboli dla danego obiektu
" przeciągnąć go do innego punktu (przeniesienie punktu) lub w puste
K1.
miejsce (usunięcie punktu)
Na przykład:
chcemy narysować obrys budynku
- włączenie opcji wykonywania pomiarów i obliczeń na mapie.
nieognioodpornego. Należy wybrać odpowiednią grupę (BUDYNKI) i
Dane punktów do obliczeń można wprowadzać ręcznie lub przez
odpowiedni obiekt z listy lub wpisać w polu edycyjnym kod  bun . Wybranie
wskazywanie punktów myszką na mapie.
obiektu powoduje uaktywnienie odpowiednich przycisków. W naszym
Dostępne są następujące opcje:
przykładzie aktywne stają się przyciski:
" obliczanie odległości i
-  Symbole z możliwością wybrania dostępnych dla tego obiektu symboli,
azymutów,
" obliczanie współrzędnych
-  Teksty z możliwością wstawienia odpowiednich tekstów ,
punktu pomierzonego
-  Ob. zam. z możliwością wstawienia obrysu budynku.
metodą biegunową,
" obliczenie współrzędnych - włączenie (wyłączenie) funkcji wyświetlania informacji o obiektach.
punktu pomierzonego Włączenie tej funkcji powoduje:
-12-
 po wybraniu myszką punktu: ustawienie odpowiadającego mu - wybieranie roboczego obszaru mapy (przyspieszenie pracy na mapie przy
wiersza w tabeli współrzędnych (o ile okno tabeli jest otwarte), dużych projektach).
otwarcie i ustawienie odpowiedniego rekordu w okienku zbiorów Przyśpieszenie pracy z mapą uzyskiwane jest dzięki przesianiu zawartości
danych (o ile zbiór dla punktów został założony) mapy i wybraniu do dalszego przetwarzania tylko tego fragmentu, który
po wybraniu myszką obiektu liniowego (powierzchniowego lub nie): interesuje użytkownika. Przyśpieszenie zależne jest od wielkości obszaru jaki
otwarcie i ustawienie odpowiedniego rekordu w okienku zbiorów danych zostanie wybrany do edycji.
(o ile zbiór dla obiektów z danej warstwy został założony) Opcja jest uruchamiana po naciśnięciu przycisku znajdującego się lewym
dolnym rogu okna mapy. W okienku dialogowym można wybrać obszar do
Jeżeli otworzy się okno zbioru danych, to użytkownik będzie miał do opracowywania korzystając z 3 możliwości:
dyspozycji funkcje opisane w rozdziale 3.6. - przez wybranie sekcji mapy (o ile mapa wykonywana jest w pełnych
współrzędnych układu 65);
Na przedstawionym poniżej ekranie wskazanie punktu na mapie - przez wskazanie obszaru myszką na podglądzie całej mapy;
spowodowało otwarcie okienka  nowa\SDIP , które zawiera dane opisowe dla
- przez wpisanie współrzędnych lewego górnego i prawego dolnego rogu
punktów z tabeli  nowa i warstwy  SDIP . W okienku ustawiony został rekord
prostokąta ograniczającego obszar;
odpowiadający wybranemu punktowi. Ponieważ wskazany element mapy jest
obiektem punktowym dodatkowo został wyświetlony odpowiadający mu
rekord w tabeli współrzędnych (okno  Tabela: nowa ).
Tabela współrzędnych z
wyszczególnionym, wskazanym
myszką punktem
Zbiór danych dla punktów
z zaznaczonym rekordem
do wskazanego punktu
Punkt wskazany myszką
- przełączenie na tabelę punktów.
- zamknięcie okna mapy.
-13-
- Wyznaczenie prostej pod zadanym azymutem do danej. Należy podać
Listwa narzędziowa
położenie punktu początku prostej pod zadanym azymutem (przez wskazanie
punktu lub prostej i bieżącej na której leży). Drugi punkt prostej można
Listwa narzędziowa dostępna z lewej strony okna
określić przez podanie prostej na której się znajduje, podanie wartości
mapy umożliwia korzystanie z następujących
przesunięcia od pierwszego punktu szukanej prostej lub graficzne wskazanie
zestawów narzędzi:
końca prostej.
1. Funkcje projektowe
- Rzutowanie punktu na prostą. Trzeba zadać prostą daną poprzez
2. Wstawianie opisów
wskazanie myszką początku i końca lub kliknięcie na prostej. Następnie
3. Zmiana położenia i atrybutów obiektów
należy podać punkt rzutowany (wpisać numer lub wskazać myszką). Po
Ad 1 - Funkcje projektowe
wykonaniu obliczenia i podaniu numeru zrzutowanego punktu można go
zobaczyć na mapie.
- Punkt na domiarze. Należy wskazać prostą
- Przecięcie prostych. Należy wskazać pierwszą i drugą prostą oraz
przez kliknięcie na linii, lub na jej początku i końcu,
ewentualnie ich kąty obrotu i wartość przesunięć prostych. Dodatkowo można
albo podanie z klawiatury numerów początkowego i
ustalić czy kąt obrotu jest liczony od środka prostych czy ich początku. Po
końcowego prostej. Następnie wprowadzić trzeba
podaniu numeru i wykonaniu obliczenia, nowy punkt jest umieszczany na
wartość bieżącej i domiaru oraz numer obliczanego
mapie.
punktu. Po podaniu danych pojawi się ikonka:
- Podział obiektu na zadaną powierzchnię. Należy wybrać obiekt i
umożliwiająca wykonanie obliczeń.
nacisnąć przycisk  pojawi się wówczas okno podziału umożliwiające podział
wybranego obiektu przez zadanie powierzchni projektowanej i linii podziału.
- Wyznaczenie prostej prostopadłej do danej. Po
Podział może być wykonany prostą równoległą, prostopadłą, pod kątem lub o
wskazaniu prostej danej (myszką lub z klawiatury) należy wskazać punkt
zadanym azymucie. Ponadto istnieje opcja podziału linią podziału
początkowy prostej szukanej poprzez podanie jego numeru, wskazanie go na
przechodzącą przez stały punkt. Opcja ta umożliwia podział obiektu na
mapie, lub wybór linii na której ma się znajdować oraz podanie wartości
zadaną powierzchnię przy założeniu że jeden punkt linii podziału jest stały.
czołówki od początku prostej danej (na odległości równej podanej czołówce
Dla wykonania podziału należy wybrać rodzaj linii podziału: przez punkt,
zostanie założona prosta prostopadła). Dalej należy podać numer punktu
podać numer punktu (musi należeć do dzielonego obiektu), zadać
końcowego prostej prostopadłej lub wskazać go na mapie, ewentualnie zadać
powierzchnię do wyznaczenia oraz podać numer nowego punktu po podziale.
prostą na której się ma znalez
ć i podać wartość czołówki od początku prostej
Po wprowadzeniu żądanych kryteriów program automatycznie wyznacza
do punktu. Położenie drugiego końca prostej prostopadłej można wyznaczyć
przebieg linii podziału i współrzędne nowych punktów. Naciśniecie przycisku
także graficznie poprzez wskazanie miejsca jej zakończenia.
po wykonanym podziale powoduje zmodyfikowanie obiektu na mapie
(tworzone są dwa niezależne obiekty).
- Wyznaczenie prostej równoległej do danej. Po wybraniu prostej danej,
należy podać położenie punktu początku prostej równoległej (wskazanie
Ad 2 Wstawianie opisów.
punktu lub prostej i bieżącej na której leży). Drugi punkt prostej równoległej
można określić przez podanie prostej na której się znajduje, podanie wartości
- Wstaw opis do punktu. Jako opis do punktu można wstawić numer,
przesunięcia od pierwszego punktu szukanej prostej lub graficzne wskazanie
współrzędne X,Y,H. Po ustaleniu rodzaju opisu należy określić parametry
końca prostej.
opisu: wysokość i rodzaj czcionki, typ podkreślenia oraz styl pisma.
Następnie należy zaznaczyć punkt lub punkty (podobnie jak zaznacza się
- Wyznaczenie prostej pod zadanym kątem do danej. Po wybraniu
obszar do powiększenia) i po naciśnięciu przycisku
prostej danej, należy podać położenie punktu początku prostej pod kątem do
punkty są opisywane.
danej (przez wskazanie punktu lub prostej i bieżącej na której leży). Drugi
punkt prostej można określić przez podanie prostej na której się znajduje,
- Wstaw opis do linii (czołówki). Przed wstawieniem opisu można ustalić
podanie wartości przesunięcia od pierwszego punktu szukanej prostej lub
parametry: dodanie  wąsów , miejsce wstawienia opisu (nad linią, na linii
graficzne wskazanie końca prostej.
-14-
czy pod linią) oraz styl pisma (wysokość i rodzaj czcionki, typ podkreślenia,
" Przyciąganie - wyświetlenie okna z możliwością ustawienia zakresu
itp.). Po wybraniu linii, obiektu zamkniętego lub otwartego (lub wielu takich
przyciągania do punktów,
obiektów), wstawiane są opisy.
" Edycja - umożliwia edycję struktury obiektu,
" Kopia - pozwala utworzyć kopię punktu, np. jeżeli na latarni umieszczono
- Wstaw opis w formacie miar bieżących. Należy wybrać prostą na
podporę przewodu sieci trakcji,
której mają być umieszczane opisy. Dalej należy podać miarę bieżącą do
" Usuń - usunięcie wybranego obiektu, w przypadku gdy wybrany został
wpisania na mapę i ewentualnie ustalić parametry tekstu (styl, czcionkę,
obiekt punktowy, można usunąć kod punktu (symbol) lub cały punkt
wielkość, itp.) oraz po której stronie linii ma zostać
(usuwany jest wtedy punkt z tabeli),
wpisany opis. Opis jest umieszczany na mapie po
" Usuń wszystkie  usunięcie wszystkich wybranych obiektów  wybranych
naciśnięciu przycisku:
poprzez obwiedzenie prostokątem przy włączonym narzędziu wybierania
" Przenieś na... - przeniesienie całego obiektu na wybraną warstwę,
- Wstaw wartość kąta. Przed pokazaniem punktów prostych dla których
" Czołówki - wygenerowanie czołówek dla całego obiektu
ma być podany kąt trzeba określić kolejność wierzchołków (np. lewy,
" Wypełnij obiekt:
centralny, prawy), potem można ustalić parametry opisu (czcionka, styl, itp.).
- Schody - narzędzie
Następnie myszką należy pokazać punkty o które oparte są proste tworzące
generowania schodów
kąt.
- Skarpy - narzędzie
Ad 3 Zmiana położenia i atrybutów obiektów
generowania skarp
- Ściana oporowa -
- Przesuwanie. Opcja ta umożliwia przesuwanie zaznaczonych obiektów
wstawienie symbolu
o podane przesunięcie po osi X i Y.
ściany oporowej
Użycie tych narzędzi jest
- Obracanie. Funkcja pozwala na obrót obiektu (obiektów) wokół
możliwe po wybranie
zadanego punktu (przez podanie współrzędnych lub wskazanie na mapie) o
obiektu zamkniętego lub
zadany kąt (w lewo lub w prawo).
otwartego.
" Podział obiektu - opcja
- Wypełnianie. Użytkownik po wybraniu obiektu (lub obiektów) i zadaniu
umożliwia podzielenie wybranego obiektu przez zadanie powierzchni
rodzaju i koloru wypełnienia może wypełnić obiekty.
projektowanej i linii podziału. Podział może być wykonany prostą
równoległą, prostopadłą, pod kątem lub o zadanym azymucie. Ponadto
- Styl linii. Dla zaznaczonych obiektów można zmienić styl linii lub jej
istnieje opcja podziału linią podziału przechodzącą przez stały punkt.
grubość.
Opcja ta umożliwia podział obiektu na zadaną powierzchnię przy
założeniu że jeden punkt linii podziału jest stały. Dla wykonania podziału
należy wybrać rodzaj linii podziału: przez punkt, podać numer punktu
3.4.4 Menu podręczne mapy
(musi należeć do dzielonego obiektu), zadać powierzchnię do
Menu podręczne mapy dostępne jest po naciśnięciu prawego klawisza
wyznaczenia oraz podać numer nowego punktu po podziale.
myszki w oknie mapy gdy aktywna jest funkcja wybierania obiektów.
Po wprowadzeniu żądanych kryteriów program automatycznie wyznacza
Dostępne opcje:
przebieg linii podziału i współrzędne nowych punktów. Naciśniecie
" Informacja - po wybraniu obiektu (punktu, linii, powierzchni) uzyskujemy
przycisku po wykonanym podziale powoduje zmodyfikowanie
informację o obiekcie:
obiektu na mapie (tworzone są dwa niezależne obiekty).
-numer i kod punktu, jego współrzędne,
" Rozgrupuj na odcinki - zamiana wybranego obiektu otwartego lub
-warstwa na której znajduje się wybrany obiekt,
zamkniętego na pojedyncze odcinki.
-rodzaj obiektu zamkniętego (działka, budynek, itp.), powierzchnia, obwód,
" Wstaw opis - wstawienie opisu dla wybranego punktu. Umożliwia np.
" Ustaw edytowalną - ustawia jako edytowalną warstwę na której leży
wyświetlenie numeru, wysokości pikiety, itp.
wybrany obiekt,
-15-
Ramka  Kody na warstwie zawiera spis kodów jakie zawarte są na
" Zaznacz w tabeli - zaznaczenie punktu lub punktów w tabeli. Po wybraniu
podświetlonej warstwie.
(podświetleniu) punktu na mapie należy wcisnąć prawy przycisk myszki i z
Ramka  Warstwy zawiera listę dostępnych warstw.
menu wybrać opcję  Zaznacz w tabeli  zaznaczony punkt . Po jej
Korzystając z przycisku  << można usunąć podświetlony kod z warstwy
wykonaniu wybrany punkt zostanie zaznaczony w tabeli. Ponadto można
(przenieść z ramki  Kody na warstwie do ramki  Kody w tabeli ).
zaznaczyć grupę punktów przez wskazanie obszaru na mapie. W tym celu
Przycisk  >> umożliwia operacje odwrotną: kod z ramki  Kody w tabeli
należy wybrać opcję  Zaznacz w tabeli - obszarem , następnie należy
zostaje dołączony do listy kodów z podświetlonej warstwy.
zaznaczyć obszar
Przyciski  Dodaj warstwę i  Usuń warstwę pozwalają odpowiednio na
klikając lewym
założenie i usunięcie warstwy z mapy.
klawiszem myszki
na jego granicach.
3.5.3.Formularz
Punkty znajdujące
Wykonanie tej opcji powoduje otwarcie nowego okna, w którym można łączyć
się wewnątrz obszaru zostaną zaznaczone w tabeli.
mapę z formularzem.
" Zmień czcionkę - zmiana czcionki dla wszystkich napisów znajdujących
Formularze są to pliki tekstowe (w katalogu ...C-GEOW\FORMULAR\) ze
się na mapie.
zdefiniowaną informacją o ramkach, tekstach, polach roboczych i polach
" Wstaw odnośnik - wstawienie odnośnika dla podświetlonego (wybranego)
edycyjnych. Formularze można edytować korzystając z dowolnego edytora
tekstu.
tekstowego lub wybierając opcję menu głównego  OPCJE -> Edytor
" Usuń odnośnik  usunięcie odnośnika dla wybranego tekstu.
formularzy (3.7.3 Edytor formularzy).
Formularzami w
3.5 Opcje menu  Mapa
programie C-GEO
mogą być na przykład:
3.5.1 Warstwy
druk opisu
Wyświetlenie okna dialogowego z listą warstw. Okno dostępne jest również
topograficznego,
po naciśnięciu przycisku w oknie mapy (patrz pkt. 3.4.1) szkicu,  opis i mapa ,
projekt podziału
3.5.2 Kody - Warstwy nieruchomości, ramka
Opcja umożliwia zmianę przypisania kodu do warstwy. W ramce  Kody w mapy zasadniczej itp.
tabeli wyświetlana jest lista kodów, które nie są skojarzone z żadną warstwą Znaczenie przycisków:
.
- wczytanie
formularza. Pliki
tekstowe zawierające
definicję formularza
mają rozszerzenie
 frm . Opcja ta
umożliwia również
wczytanie plików o
rozszerzeniu  fr . Pliki
takie tworzone są po
użyciu opcji  zapisz
formularz i są to pliki
binarne, które oprócz
definicji formularza
zawierają wszystkie
wprowadzone zmiany:
-16-
wypełnione pola tekstowe i informację o wpisanej mapie. która ma być wpisana w formularz. Po wybraniu mapy ukazuje się jej
podgląd. Biały prostokąt oznacza obszar jaki pokrywany jest (w wybranej
- zapisanie formularza. Opcja umożliwia zapisanie formularza wraz z
skali) przez pole robocze formularza. Prostokąt ten można przesuwać
wszystkimi wykonanymi zmianami. Tworzony jest plik o rozszerzeniu  fr .
korzystając z myszki.
w ramce  Skala - ustalić skalę w jakiej umieszczona zostanie mapa w
- wydruk formularza na drukarce (ploterze).
formularzu,
- ustawienia drukarki (plotera).
w ramce położenie można wpisać współrzędne punktu mapy, który
pokryje się lewym dolnym rogiem pola roboczego formularza. Punkt
- powiększenie formularza na ekranie.
pokrycia można zmienić korzystając z przycisku .
- pomniejszenie formularza.
Przycisk umożliwia podanie numeru punktu do którego przesunięte ma
- przerysowanie (odświeżenie) rysunku formularza.
być pole robocze. Zamiast wpisywania współrzędnych można wprowadzić
godło, co spowoduje automatyczne wyliczenie właściwych współrzędnych. Po
- dodatkowe opcje: podział formularza na arkusze, ustawienie
wybraniu mapy ukazuje się jej podgląd. Biały prostokąt oznacza obszar jaki
przesunięcia formularza względem kartki, włączenie druku lewostronnego.
pokrywany jest (w wybranej skali) przez pole robocze formularza. Prostokąt
Opcja podziału na arkusze umożliwia wydrukowanie całego formularza w
ten można przesuwać korzystając z myszki.
przypadku gdy nie mieści się on na formacie dostępnym w urządzeniu
W polu  Kąt można wpisać kąt obrotu pola roboczego (w stopniach)
drukującym. Po wciśnięciu przycisku i wybraniu opcji  podziel formularz na
w ramce  Siatka kwadratów - ustawić czy i jak ma być drukowana siatka
strony wyświetlane są linie podziału na poszczególne kartki.
kwadratów,
- zamknięcie okna formularza.
w ramce  Rozmiar - ustawić czy symbole i napisy mają być drukowane w
Edycja formularza:
rzeczywistych rozmiarach.
Teksty w formularzu można edytować
w ramce  Drukowanie - ustawić czy mają być drukowane punkty nie
przez wskazanie (kliknięcie na napisie)
posiadające kodu, podział sekcyjny lub numery punktów w formie
myszką. Pola, w których można
podglądu.
wpisywać teksty są wypełnione ukośną
kratką. Po wskazaniu tekstu pojawia się
3.5.4 Przyciąganie
okno parametrów tekstu:
 do punktów - wybranie tej
Operator może zmienić treść napisu,
opcji przy wyłączonej opcji
jego wysokość, styl, kolor, położenie na
 zaczepiaj bez punktu
formularzu (poziomo lub pionowo), oraz
powoduje że obiekty można
wyrównanie. W czasie edycji formularza
tworzyć tylko przez
można go przesuwać korzystając z
wskazywanie na istniejące
klawiszy kursora.
punkty. Włączenie opcji
Mapę (lub jej fragment)
 zaczepiaj bez punktu
wpisuje się w po
umożliwia wstawienie obiektu
kliknięciu myszką w
(punktu załamania obiektu) w dowolnym punkcie. Fakt, że nie nastąpiło
pole oznaczone
dociągnięcie do istniejącego punktu jest wtedy sygnalizowany
prostokątem z
wykreśleniem czerwonej kropki.
przekątnymi. W oknie
 do punktów i linii - opcja jest aktywna tylko przy włączonej opcji
dialogowym należy
 zaczepiaj bez punktu i umożliwia dociąganie rysowanych linii do linii
wtedy:
istniejących.
w ramce  Mapa -
 Zakres przyciągania - ustawienie promienia (w mm) koła w jakim
wybrać z listy map
następuje dociąganie do punktów (linii).
zawartych w
projekcie tą mapę
-17-
3.5.5 Zmiana standardowej skali czołówkami, spowoduje ponowne wyliczenie wartości czołówek.
Zmiana skali w jakiej kreślone są teksty i symbole dla aktywnej mapy. - uzupełnij - wstawienie opisów dla tych obiektów które opisów nie mają
- kasuj - usunięcie opisów.
3.5.6 Wyświetlanie punktów przesłaniać - wskazanie czy tekst ma przesłaniać treść mapy (może być
Ustawienie czy punkty nie posiadające kodu, lub numeru (ze znakiem @ - używane do umieszczania napisów na linii)
wstawiane bezpośrednio na mapie) mają być widoczne na ekranie. pozycja - miejsce wstawienia opisu.
Operacja wstawiania opisów przeprowadzana jest dla wszystkich obiektów z
3.5.7 Podział sekcyjny wybranej warstwy. Teksty będące opisami umieszczane są na warstwie
Włączenie lub wyłączenie podziału sekcyjnego. Przed włączeniem tej opcji edytowalnej.
należy zwrócić uwagę czy ustawiona jest właściwa strefa (Opcje -> Jeżeli wstawiane są opisy punktów to po wybraniu czcionki należy jeszcze
Obliczenia). dokonać wyboru wartości jakie mają być umieszczone przy punktach (numer,
X, Y, H).
3.5.8 Wstaw podział sekcyjny jako
obiekty 3.5.10 Zapisz szablon
Umożliwia wstawienie na wybraną Utworzenie zbioru w którym zapamiętane będą:
warstwę mapy podziału sekcyjnego w warstwy - nazwy i parametry warstw,
postaci obiektów zamkniętych przyporządkowanie kodów do warstw,
dostępnych również do edycji i eksportu struktura zbiorów danych dla warstw.
do innych programów CAD Szablony można wczytywać w momencie tworzenia nowej mapy (opcja
(Microstation, AutoCAD). Dodatkowo Tabela->Tworzenie mapy) co uwalnia od  ręcznego zakładania warstw i
można wybrać fragment mapy na tworzenia zbiorów danych.
którym ma być widoczny podział
(poprzez podanie zakresu 3.5.11 Odszukanie punktu
współrzędnymi lub godłem), a także Opcja umożliwia:
wstawić opis w postaci godła na każdej odszukanie punktu o znanym
sekcji. numerze na mapie. Po
wprowadzeniu numeru punktu i
skali w jakiej wyświetlona ma być
3.5.9 Wstaw opisy
mapa odnaleziony punkt jest
Opcja umożliwia wstawienie tekstów powiązanych z obiektami. Dostępne są
zaznaczany i umieszczany w
opcje wstawiania opisów dla punktów (numery, współrzędne), dla obiektów
środku okna mapy.
liniowych i powierzchniowych (czołówki).
wyświetlenie fragmentu mapy przez podanie współrzędnych środka i
Po wybraniu tej opcji należy wybrać warstwę z obiektami dla których
promienia okręgu,
wstawiane będą opisy.
wyświetlenie fragmentu mapy przez podanie minimalnych i maksymalnych
Następnie należy określić wielkość i atrybuty wstawianych tekstów. Dla
wartości współrzędnych X i Y.
czołówek należy określić:
styl,
wstawianie: 3.5.12 Obrót mapy
Obrócenie rysunku mapy o zadany kąt (w
- wszystko - wstawienie opisów dla
wszystkich obiektów, stopniach)
- aktualizuj - zmiana tych opisów
które na skutek edycji obiektu
zmieniły swoją wartość np.
wykonanie tej opcji po edycji
obiektu liniowego z wstawionymi
-18-
3.5.13 Raster Współrzędne lewego dolnego rogu ramki powinny znajdować się w
Program umożliwia wczytanie pliku rastrowego w formacie  BMP (Windows pierwszym wierszu tabelki, a współrzędne prawego górnego rogu ramki w
Bitmap) stanowiącego tło mapy wektorowej. C-Geo dla Windows wczytuje wierszu drugim.
pliki rastrowe czarno-białe (mapy bitowe jednokolorowe), w 16 lub 256
Następnie należy wcisnąć przycisk oznaczony , wprowadzić skalę
odcieniach szarości, w 16 lub 256 kolorach. Przed wczytaniem rastra należy
rastra, ilość krzyży w pionie i poziomie. Po naciśnięciu  OK. korzystając z
dokonać jego wpasowania w rysunek wektorowy. Wykonuje się to przez
przycisków oznaczonych , , , można przesuwać się po krzyżach
wybranie opcji  MAPA -> Raster -> Wpasowanie rastra .
siatki kwadratów.
Operacja ta polega na wczytaniu pliku rastrowego i wprowadzaniu minimum
dwóch (transformacja Helmerta) lub minimum trzech (transformacja afiniczna)
- powiększ raster - powiększenie rastra w podglądzie (np. w celu
punktów dostosowania tj. punktów na rastrze dla których znane są
precyzyjnego określenia punktu wpasowania),
współrzędne terenowe. Punkty te wprowadza się w tabelce. Po podaniu
numeru punktu odpowiednie współrzędne są ściągane ze zbioru roboczego.
- pomniejsz raster - pomniejszenie rastra w podglądzie,
Jeżeli punktu nie ma w zbiorze roboczym jego współrzędne terenowe należy
- usuń punkt wpasowania rastra - usunięcie punktu wpasowania z
wprowadzić ręcznie. Następnie należy wskazywać myszką odpowiadające
tabelki (usuwany jest ten punkt, na którym znajduje się podświetlenie),
wprowadzonym punktom terenowym punkty na rastrze.
Znaczenie ikon:
- wybór rodzaju transformacji rastra (H - Helmerta, A - afiniczna),
- nowe dane - wyczyszczenie tabelki punktów wpasowania rastra,
- zamknięcie okna wpasowywania rastra. Wpasowanie nie jest
- wczytaj punkty wpasowania - wczytanie zapisanych wcześniej punktów
wykonywane.
wpasowania rastra,
- wykonanie wpasowania rastra. W zależności od wielkości pliku
- zapisz punkty wpasowania - zapisanie punktów wpasowania rastra na
 bmp operacja ta może trwać długo. Przetransformowany plik rastrowy
dysku,
zapisywany jest w katalogu aktualnie otwartego projektu w postaci
skompresowanej. Dodatkowo, do rastra można dołączyć opis umożliwiający
- wczytaj raster - wczytanie pliku  bmp do wpasowania,
jego póz
niejszą identyfikację, podczas ponownego wpasowania, lub
wczytywania na mapę
- drukowanie parametrów wpasowania rastra (punkty wpasowania, ich
Wykonanie opcji wpasowania rastra nie jest równoznaczne z wczytaniem go
błędy, błędy wpasowania rastra),
w tło mapy. Operację taką wykonuje się po wybraniu opcji:  MAPA -> Raster -
- zapisanie parametrów wpasowania rastra (punkty wpasowania, ich
> Wczytaj raster .
błędy, błędy wpasowania rastra) do edytora raportów,
W oknie dialogowym z lewej strony wyświetlona jest lista wpasowanych
plików rastrowych. Korzystając z przycisków  > i  >> możemy doczytywać
- zmiana nazwy rastra do wczytania na mapę,
do mapy, na konkretną warstwę, pojedyncze lub wszystkie pliki rastrowe. W
takim wypadku, możemy zarządzać wyświetlaniem rastrów i powiązać je z
odpowiednimi warstwami.
- ustalenie parametrów rastra (ilość odcieni szarości lub kolorów),
Wczytane pliki rastrowe
wyświetlane są w liście z prawej
strony.
Przyciski  < i  << umożliwiają
- wpasowanie w siatkę krzyży - jeżeli chcemy wpasować raster w siatkę
usunięcie pliku rastrowego z
krzyży to należy:
mapy. Po wstawieniu
" odnalez
ć na rastrze lewy dolny róg ramki, wskazać go myszką i
wpasowanego rastra w okno mapy
wprowadzić współrzędne terenowe,
powinien być on widoczny na
" odnalez
ć na rastrze prawy górny róg ramki, wskazać go myszką i
ekranie mapy. Jeżeli raster nie jest
wprowadzić współrzędne terenowe,
widoczny na mapie, należy
upewnić się że widoczne okno
-19-
mapy obejmuje wpasowany raster  współrzędne widoczne w lewym dolnym
używa się narzędzia - obiekt otwarty, które umożliwia narysowanie linii
rogu mapy muszą być zbliżone do współrzędnych użytych podczas
składającej się z większej ilości odcinków.
wpasowania rastra. Należy także pamiętać aby kolor rastra był tak dobrany
by był zauważalny na tle mapy (należy unikać np. jasnego koloru rastra przy Po wprowadzeniu wszystkich odcinków granic należy użyć opcji  Mapa ->
Stwórz obiekty w celu automatycznego stworzenia obiektów (z
białym tle mapy).
wprowadzonych danych tworzone są działki lub użytki jako obiekty
zamknięte). W czasie tego procesu przeprowadzana jest kontrola przecinania
Postępowanie w trakcie wektoryzacji.
odcinków i kontrola  niedociągnięć do punktów granicznych. Problemy te
Należy ustawić opcję przyciągania na  zaczepiaj bez punktu (menu dostępne
pod prawym klawiszem myszki). Dzięki temu będzie możliwe rysowanie linii sygnalizowane są komunikatem i zaznaczeniem na mapie błędnego miejsca.
 w powietrzu , na tle rastra. Pozostałe czynności wykonuje się tak samo jak
przy normalnej pracy na mapie (zakładanie warstw, typy linii, kolory itp.). 3.5.17 Transformacja mapy.
Na dolnym pasku ekranu widoczne są pola numeru i wysokości punktu. Użytkownik może dokonać transformacji całej mapy wraz ze wszystkimi
obiektami (napisy, punkty, obiekty zamknięte, otwarte, łuki, krzywe, działki,
użytki, budynki). Należy podać numery punktów dostosowania (max 100 pkt.)
z mapy (układ pierwotny) i nowe współrzędne tych punktów (układ wtórny).
Użytkownik może uaktywnić lub wyłączyć te pola, co pozwala na
Wprowadzone dane można zapisać jako zadanie transformacji. Do wyboru są
automatyczną numerację punktów załamań i nadawanie im wysokości (np.
dwa rodzaje transformacji (afiniczna i Helmerta). Po obliczeniu, program
dla pikiet lub punktów linii warstwicowych) w czasie wektoryzacji obiektów.
podaje wartości współczynników i błędy transformacji i przekształca całą
Włączenie tej funkcji powoduje że podczas rysowania obiektów, jednocześnie
mapę na nowy układ współrzędnych.
do tabeli współrzędnych zapisywane są punkty ich załamań.
3.5.18 Kontrola spójności mapy.
3.5.14 Cięcie warstwicowe
Kontrola poprawności struktury mapy.
Opcja umożliwia wprowadzenie wartości cięcia warstwicowego dla ręcznej
interpolacji warstwic (przycisk na mapie)
3.5.19 Tryb prezentacyjny
3.5.15 Digitizer
Włączenie (wyłączenie) trybu prezentacyjnego. Wyłączenie trybu
Opcja umożliwia wpasowanie digitizera w układ mapy - wykonywana jest
prezentacyjnego powoduje zastąpienie wszystkich linii K1 liniami
transformacja Helmerta lub afiniczna. Punkty o znanych współrzędnych
przerywanymi i wszystkich symboli kółkiem. Taki sposób rysowania
wprowadza się w tabelce. Po podaniu numeru punktu odpowiednie
przyśpiesza odświeżanie mapy.
współrzędne są ściągane ze zbioru roboczego. Jeżeli punktu nie ma w
zbiorze roboczym jego współrzędne terenowe należy wprowadzić ręcznie.
3.6 Tworzenie zbiorów danych do obiektów
Następnie należy wskazywać wskaz
nikiem digitizera odpowiadające
Zbiory danych są to struktury definiowane przez użytkownika. Mogą one
wprowadzonym punktom terenowym punkty na mapie.
zawierać dowolną informację o obiektach.
Po wprowadzeniu punktów dostosowania obliczane są współczynniki
Dla każdej warstwy można założyć jeden zbiór danych albo dla obiektów
transformacji. Od tego momentu można korzystać z wszystkich funkcji
liniowych albo dla punktów.
graficznych na mapie używając digitizera jak myszki.
Dla warstwy działek i użytków zakładany jest automatycznie zbiór danych
Przed użyciem opcji Digitizer należy skonfigurować digitizer i parametry
zawierający kolumny:  Numer_działki (użytku),  Kod ,  Powierzchnia i  Ozn
programu C-Geo tak aby były ze sobą zgodne. W C-Geo należy wejść do
(oznaczony).
opcji programu i do zakładki Parametry transmisji, tam ustawić można
W nagłówku okna zbioru danych
szybkość, protokół i inne parametry komunikacji z digitizerem. Ważne jest
zawarta jest informacja o mapie i
aby digitizer mógł pracować w jednym z trybów digitizerów dostępnych w C-
warstwie jakiej dotyczy
Geo (Kurta, Wacom, Summa, Seiko). W przypadku problemów z konfiguracją
wyświetlany zbiór
digitizera lub C-Geo w tym zakresie konieczny jest kontakt z Softline.
(mapa\warstwa).
3.5.16 Stwórz obiekty
Okno zwierające zbiór danych
Działki i użytki można wprowadzać graficznie na mapie przez rysowanie
można otworzyć przez wybranie
przebiegu granic bez zamykania działek w obiekty zamknięte. Do tego celu
obiektu w momencie gdy aktywna
-20-
jest ikonka w oknie mapy lub też przez wykonanie opcji:  DaneOtwórz " dla obiektów otwartych - nad środkowym bokiem obiektu,
Znaczenie przycisków okna zbioru danych:
" dla obiektów punktowych - obok obiektu.
Po wybraniu opcji w oknie dialogowym należy ustawić rodzaj, wielkość (w
- otwarcie okna definiowania struktury zbioru danych
mm) i styl czcionki oraz pozycję w której umieszczany będzie napis.
Przycisk  Dodaj pole umożliwia dodanie nowej kolumny do zbioru danych.
" Pozycja stara - jeżeli napisy były już przeniesione na mapę - nowy napis
Po wciśnięciu przycisku w ramce  Informacja o polu należy wpisać jego
umieszczony będzie w starym miejscu (jeżeli były wykonane przesunięcia
nazwę oraz
tekstów zostaną one zachowane)
ustawić typ (liczba
" Pozycja automatyczna - napisy są wstawiane w punkcie wyliczonym wg
rzeczywista, liczba
zasad opisanych powyżej (wszystkie przesunięcia redakcyjne zostaną
całkowita, pole
zignorowane),
tekstowe, obiekt
" Kasuj - powoduje usunięcie przeniesionych wcześniej napisów z mapy.
OLE, data). Dla
" Dodaj  umożliwia wprowadzenie kolejnego opisu w nowym wierszu, np.
pola tekstowego
gdy w bazie są nazwy i numery obiektów w osobnych polach, można
należy ustawić
umieścić obie te informacje poprzez wprowadzenie najpierw pierwszej
długość pola.
(opcja Pozycja automatyczna) a potem drugiej informacji (opcja Dodaj).
Wszystkie
ustawienia należy
- wyszukanie rekordu. Wyszukiwanie prowadzone jest wg kolumny, w
wykonać ze
której znajduje się podświetlenie.
szczególną
- obliczenie powierzchni lub długości (obwodu) obiektów i wpisanie jej do
starannością gdyż
kolumny która ma nadany typ  Powierzchnia . Jeżeli nie ma takiej kolumny
ewentualna ich zmiana w przyszłości będzie możliwa jedynie przez usunięcie
wyświetlana jest lista kolumn typu rzeczywistego do których możliwe jest
(wraz ze zniszczeniem wszystkich wprowadzonych danych) i ponowne
wpisanie obliczonej powierzchni.
dodanie pola.
Pole zostaje założone po wybraniu przycisku  OK. lub naciśnięciu przycisku
 Dodaj pole . W tym drugim przypadku umożliwione zostanie dodanie kolejnej
- dodanie do zbioru danych kolumny X, Y i (lub) H, do której
kolumny do zbioru danych. W ramce  Funkcja mamy możliwość ustalenia
automatycznie przypisywane są współrzędne punktów. Opcja ta jest aktywna
funkcji jaką pełnić będą dane wprowadzane w danej kolumnie. Ma to
tylko dla zbioru danych dla punktów.
szczególne znaczenie dla zbiorów danych dla warstwy działek i użytków
pozwalając identyfikować kolumnę w której wyszukiwany jest numer działki i
- odnalezienie na mapie obiektu odpowiadającego podświetlonemu
do której zapisywane będą wyliczane powierzchnie. Ustawienie funkcji
wierszowi w oknie bazy danych. Mapa jest przeskalowywana tak, aby
 Powierzchnia jest również wykorzystywane po naciśnięciu ikonki
pokazać wybrany obiekt.
- przeniesienie informacji ze zbioru danych na mapę.
- wydruk oznaczonych (znak  X w kolumnie  Ozn ) rekordów z bazy
Opcja umożliwia umieszczenie na
danych.
mapie danych z jednej kolumny.
Wyboru kolumny dokonuje się
- eksport danych do formatu DBF lub formatu tekstowego. Wybrane
przez umieszczenie podświetlenia
obiekty można wyeksportować wybierając również pola bazy danych do
w odpowiedniej kolumnie. Można
eksportu.
wstawić opis dla jednego obiektu
lub dla wszystkich obiektów w
bazie. Dane z wybranej kolumny - otworzenie okna wybierania obiektów funkcją SQL.
przenoszone są w postaci napisów Jeżeli w bazie danych znajdują się informacje o obiektach (np. numer,
wstawianych: powierzchnia, inne cechy), dzięki funkcji SQL można wybrać obiekty (np.
działki) spełniające określone warunki (np. o powierzchni większej od 50
" dla obiektów zamkniętych - w
środku obiektu,
-21-
arów, i numerach do 100). W tym celu należy uruchomić okno bazy danych
" Zaznacz wszystko - oznaczenie wszystkich rekordów bazy danych,
" Odznacz wszystko - usunięcie zaznaczenia dla wszystkich rekordów,
(opcja Dane, okienko Zbiory danych), następnie nacisnąć ikonę ( ).
" Kasuj obiekt - usunięcie podświetlonego obiektu ze zbioru
Okno to przedstawia obraz operacji na bazie danych założonych dla działek,
danych i z mapy,
która składa się z pól: Numer_działki, Kod, Powierzchnia. Dodatkowo jest
" Edytuj obiekt - wczytanie podświetlonego obiektu do edytora
widoczne pole Ozn,
obiektów,
które zawierać będzie
" Edytuj obiekt OLE - edycja obiektu typu OLE - opcja jest aktywna
oznaczenia wybranych
jeśli podświetlenie znajduje się w kolumnie typu  obiekt OLE ,
przez użytkownika
" Ustawienia pól - informacja o tym, które pole pełni funkcję pola
obiektów.
numeru i powierzchni,
Po kliknięciu w polu
" Wypełnij pole - wpisanie zadanej wartości dla tych obiektów,
 Działanie w wierszu
które w podświetlonej kolumnie nie są wypełnione.
 Numer_działki , należy
" Zmieniaj skalę  umożliwia ustalenie czy wybrany obiekt ma zostać
ustalić rodzaj działania,
pokazany na mapie w takiej skali aby był tylko on widoczny, czy ma być
w tym wypadku znak
tylko odnaleziony i pokazany w takiej skali w jakiej jest aktualnie widoczna
 < i w polu  Warunek
mapa.
wartość  100 ,
" Sortuj  posortowanie bazy danych po podświetlonej kolumnie danych.
następnie w wierszu
 Powierzchnia , w polu
Zakładanie zbiorów danych
 Działanie wybrać znak
realizowane jest w opcji
 > i w polu  Warunek
menu głównego  Dane
wartość  50 . Po
Lista  Mapy zawiera spis
wprowadzeniu tych
wszystkich map zawartych
informacji i naciśnięciu przycisku  Podgląd można zobaczyć wybrane działki.
w projekcie.
Natomiast po naciśnięciu przycisku  Zaznacz , wszystkie wybrane obiekty
Lista  Zbiory opisów
zostają zaznaczone (w kolumnie  Ozn pojawi się znak  X ). Po zamknięciu
zawiera spis warstw dla
okna SQL, wybrane (oznaczone) działki można wydrukować (ikonka drukuj)
których są już założone
wybierając jakie informacje (pola z bazy danych) mają być drukowane.
zbiory opisów (w przypadku
gdy w projekcie znajduje się
- włączenie przeglądania pól typu MEMO i OLE. Technika OLE pozwala
więcej niż jedna mapa - spis
na włączenie np. rysunków do obiektów C-Geo i póz
niejsze ich przeglądanie.
dotyczy mapy aktualnie
W celu włączenia obiektu OLE należy dodać odpowiednie pole do struktury
podświetlonej).
bazy, na wybranym obiekcie ustawić się myszką na właściwej kolumnie (typu
Przycisk  Struktura zbioru wyświetla strukturę podświetlonego zbioru
OLE), kliknąć prawym klawiszem myszki, wybrać opcję  Edytuj obiekt OLE .
pozwalając na jej edycję (sposób
Wówczas pokaże się okno edycji i wstawiania nowego obiektu OLE. Aby
definiowania struktury został opisany
wstawić nowy obiekt należy nacisnąć ikonę  Wczytaj obiekt OLE i wybrać
powyżej)
opcję  Utwórz z pliku , wtedy pokaże się okno wyboru pliku z dysku. Po
Przycisk  Usuń zbiór usuwa
wybraniu pliku, należy nacisnąć ikonę  Zapisz do zbioru danych . Zapisany
podświetlony zbiór danych.
obiekt OLE będzie widoczny na ekranie okna bazy danych.
Powoduje to utratę wszystkich
- zamknięcie okna zbioru danych.
wprowadzonych danych.
W oknie baz danych aktywne jest także menu podręczne (dostępne po
Założenie nowego zbioru jest
naciśnięciu prawego klawisza myszki):
możliwe po wybraniu przycisku
" Zaznacz - oznaczenie wiersza bazy danych (w kolumnie  Ozn wstawiony  Nowy zbiór
zostaje znak  X ),
-22-
Wyświetlane jest wtedy okno dialogowe, w którym wypisane są warstwy nie
posiadające jeszcze założonego zbioru danych. Po podświetleniu
interesującej nas warstwy naciskamy przycisk  Punkty lub  Obiekty w
zależności od tego czy założony ma być zbiór dla obiektów punktowych czy
liniowych.
Jeżeli na wybranej warstwie znajdowały się już obiekty to w założonym
zbiorze danych pojawi się tyle pustych rekordów ile obiektów jest na
warstwie.
Dla obiektów punktowych założona zostanie automatycznie kolumna  Numer
do której przepisane zostaną numery z tabeli współrzędnych punktów
-23-
5. Pochylenie napisów  wartość pochylenia napisów kreślonych z atrybutem
 kursywa
3.7 Opcje
6. Domyślna skala mapy wyświetlana jest w opcji  Tworzenie mapy
7. Zestaw kodów - wybór zestawu kodów jaki używany będzie w czasie
3.7.1 Parametry programu
pracy z programem.
8. Zestaw kodów - wybór zestawu i trybu w jakim wyświetlane i
wprowadzane będą kody w tabeli współrzędnych i modułach
obliczeniowych
9. Wysuwaj pasek menu mapy - włącza (wyłącza) wysuwanie paska menu w
oknie mapy.
10. Ostrzegaj przed usunięciem obiektu - ustawienie tej opcji powoduje że
przed usunięciem obiektu z mapy pojawia się prośba o potwierdzenie
decyzji.
11. Skaluj linie - włączenie (wyłączenie) opcji skalowania linii przy
powiększaniu mapy.
12. Grubość linii ustawiana kolorem - włączenie (wyłączenie) drukowania
(kreślenia) wszystkich linii tą samą (najcieńszą) grubością (niezależnie od
tego jak były wstawione na mapę). Opcja umożliwia ustawienie grubości
linii kolorem dla ploterów pisakowych.
13. Obracaj wszystkie napisy - opcja pozwala na włączenie obrotu (wraz z
obrotem mapy  MAPA -> Obrót mapy ) wszystkich napisów bez względu
na ustawienie atrybutu  do siatki - do ramki .
14. Zaznaczaj tylko jeden element obiektu - włączenie (wyłączenie)
wybierania wszystkich elementów składowych dla obiektów tworzonych za
pomocą narzędzia na mapie.
15. Sygnały dz
więkowe na mapie  podczas rysowania obiektów
" Mapa
sygnalizowane jest innym dz
więkiem przyciągnięcie do punktu, do linii lub
wstawienie punktu w powietrzu, a gdy w miejscu kliknięcia nie ma punktu
1. Domyślna czcionka napisów jest wykorzystywana w funkcjach
sygnał jest również inny.
importujących oraz wyświetlana za pierwszym razem w oknach
16. Tło mapy - ustawienie koloru tła mapy. Przy zmianie linie czarne
wstawiania tekstów i przenoszenia opisów na mapę. Po zainstalowaniu
rysowane są na biało i odwrotnie.
programu, dodawana jest specjalna czcionka wektorowa o nazwie C-
17. Przekątna monitora - ustawienie przekątnej monitora. Ustawienie
GEO, która przyjmowana jest jako domyślna w opcjach programu i
używane jest w czasie kreślenia linii powodując że (przy wyłączonej opcji
proponowana w trakcie wprowadzania tekstów na mapie. Została ona
skalowania linii) linie na ekranie mają dokładnie takie wymiary jak w
stworzona aby umożliwić plotowanie zarówno na ploterach atramentowych
definicji.
jak i pisakowych, ponadto pozwala na wprowadzanie np. podwójnych
18. Kolor rastra - ustawienie koloru w jakim wyświetlany jest plik rastrowy.
podkreśleń i innych funkcji programu.
19. Grubość linii siatki kwadratów i odnośników  ustalenie grubości linii dla
2. Szerokość napisów (% wysokości) - standardowa szerokość znaku dla
wymienionych elementów mapy.
kreślonych tekstów.
3. Czcionka opisów w formularzach - czcionka jaką kreślone są opisy w opcji
" Obliczenia
 MAPA -> Formularz
4. Wielkość czcionki opisu punktu:
1. Jednostki - ustawienie jednostek kątowych i powierzchniowych
wykorzystywanych w modułach obliczeniowych.
" na ekranie - ustala wielkość opisu punktu w opcji mapy:
2. Dokładności - ustalenie dokładności (ilości miejsc po kropce dziesiętnej) z
" na drukarce  ustala wielkość opisu punktu w na wydruku
jaką wyświetlane będą poszczególne wartości.
-24-
3. Strefa - ustawienie strefy odwzorowawczej układu 65 4. Zachowuj miejsce pracy - włączenie lub wyłączenie zapisywania układu
4. Wysokość npm. - średnia wysokość nad poziom morza używana do otwartych okien przy zamykaniu programu. Ponowne uruchomienie przy
redukcji pomierzonych odległości aktywnej opcji powoduje automatyczne otwarcie ostatnio używanych
5. Potwierdzaj zapisanie raportu - włączenie (wyłączenie) wyświetlania okien.
okienka informującego o zapisaniu raportu. 5. Druk czarno - biały - włączenie lub wyłączenie drukowania w kolorach.
6. Zapisuj punkty bez numeru - włączenie tej opcji umożliwia zapisanie do 6. Autonumeracja - włączenie / wyłączenie autonumeracji punktów (np. w
tabeli obliczanych punktów bez wprowadzenia numerów. Punkty takie są tabeli).
rysowane tylko na mapie (nie są wyświetlane w tabeli). 7. Brak wysuwania strony - wyłączenie wysyłania znaku FF (form feed) po
7. Zaokrąglaj współrzędne - obliczane punkty są zapisywane do tabeli z zakończeniu drukowania strony w raportach.
pełną dokładnością Znaczy to że np. punkt obliczony na prostej zostanie 8. Automatyczne otwieranie mapy - włączenie równoczesnego otwierania
zapisany z kilkunastoma miejscami dziesiętnymi. Włączenie opcji okna mapy przy otwieraniu okna tabeli.
zaokrąglania eliminuje, w przypadku korzystania z takiego punktu w 9. Wybór wersji językowej  angielska lub polska.
dalszych obliczeniach, wszystkie cyfry dziesiętne znajdujące się za 10. Sprawdzaj wolne miejsce na dysku  włączenie kontroli pojemności dysku
ustawioną dokładnością. twardego przy uruchomieniu programu. Gdy pamięci jest za mało dla
8. Ostrzegaj przed zapisem jeśli zadanie istnieje  przy zapisie zadania np. prawidłowej pracy programu, program nie uruchamia się podając
tachimetrycznego, program może informować o tym że zadanie już ostrzeżenie o braku miejsca na dysku. Użytkownik musi samodzielnie
istnieje, lub przy wyłączonej opcji, zapisywać nowe zadanie bez uporządkować dysk i ponownie uruchomić program.
ostrzeżenia. 11. Nazwa firmy - tekst jaki drukowany jest w opcji raporty przy włączonej
9. Red. 65 i npm. przy obl. długości ze wsp.- opcjonalna redukcję z układu opcji drukowania nazwy firmy.
65 i na poziom morza przy obliczaniu długości ze współrzędnych w 12. Współczynniki zmiany grubości linii - możliwość przeskalowania grubości
modułach: linii kreślonych na ekranie i drukarce (ploterze). Dla każdej grubości
można ustawić współczynnik przez jaki będzie mnożona wyjściowa
" Ortogonalne, rzutowanie,
grubość. Opcja jest użyteczna jeżeli urządzenie drukujące nie zachowuje
" Biegunowe, tyczenie;
wymaganych grubości linii. Korzystając ze współczynników można
" Azymuty, długości, kąty.
wprowadzić również grubości nie zdefiniowane w programie np. po
10. Raporty  nowy format  włączenie nowego formatu raportów. Przy
wprowadzeniu współczynnika 2 dla linii 1 mm otrzymujemy linię o grubości
włączonej opcji nowych raportów, można ustalić rodzaj czcionki i jej
2 mm.
wielkość.
" Parametry transmisji
" Inne
Ustawienie parametrów transmisji przez port RS232. Dla większości
1. Współczynniki kalibracji drukarki. Wprowadzone wartości oznaczają
realizowanych przez program transmisji z rejestratorów istotne jest jedynie
współczynniki przez jakie mnożone są wysyłane na drukarkę
właściwe ustawienie numeru portu (Port). Pozostałe parametry są dobierane
współrzędne. Właściwe wartości współczynników należy dobrać
automatycznie przez program w zależności od wybranego rodzaju
doświadczalnie dla posiadanego urządzenia drukującego. Program
instrumentu (rejestratora).
pamięta 5 zestawów współczynników. Każdy zestaw może mieć swoją
Ponadto ustawić można parametry podłączonego digitizera. Parametry
nazwę.
digitizera w programie powinny być zgodne z ustawieniami sprzętowymi
2. Ścieżka dostępu do programu arj.exe - ścieżka do programu arj
digitizera (należy zapoznać się z instrukcją dołączoną do urządzenia).
pozwalająca na korzystanie z opcji zapisywania i odczytywania kopii
projektu w oknie projektów (Plik -> Projekty). Opcja zachowana w celu
3.7.2 Edytor symboli
zapewnienia zgodności z wcześniejszą wersją (v. 1.5) programu. Obecnie
Edytor symboli dostępny jest jako jedna z opcji C-Geo. Edytor umożliwia
pakowanie projektów przebiega bez użycia programu arj (w standardzie
tworzenie własnych lub modyfikację istniejących symboli zawartych w
ZIP).
programie C-Geo.
3. Wielkość czcionki w edytorach. Opcja umożliwia ustawienie wielkości
Symbole rysowane są na siatce, w której grube linie oddalone są od siebie o
czcionki jaka używana jest w tabelach edycyjnych.
1 mm. Z prawej strony okna wyświetlany jest wygląd symbolu w
-25-
poszczególnych skalach. Przełączanie między skalami wykonuje się przez
- wskazanie punktu wstawienia symbolu (czerwona kropka).
kliknięcie myszką w odpowiednim kwadracie. Każdy symbol posiada
unikatowy numer, który jest wyświetlany w okienku  Numer . Nowy symbol
może być zdefiniowany pod dowolnym niewykorzystanym numerem - wyczyszczenie symbolu
większym od zera i mniejszym od 1000. Korzystając z przycisków ,
- zapisanie symbolu
możemy przesuwać się po istniejących symbolach zmieniając numer na
poprzedni lub następny. Jeżeli zaznaczone jest pole  następny istniejący
- wczytanie symbolu
przesuwanie odbywa się tylko po numerach ze zdefiniowanymi symbolami.
Przycisk  Lista wyświetla spis wszystkich elementów składowych symbolu
umożliwiając usunięcie z
le narysowanego lub zbędnego elementu.
Ramka  Typ określa sposób kreślenia elementów składowych symbolu:
obrys - rysowanie tylko krawędzi,
wypełniony - rysowanie obrysu z wypełnieniem,
obrys+przesł. - rysowanie krawędzi z wypełnieniem  przez
roczystym
przesłaniającym treść mapy,
przysłanianie - rysowanie tylko obszary przesłaniania.
Ramka  Kolejność określa w jakiej kolejności mają być rysowane elementy
składowe symbolu.
Pole wyboru  do ramki służy do ustawiania czy w czasie obrotu mapy symbol
ma się obracać wraz z treścią mapy (siatką) czy ma zostać bez zmian  do
ramki .
Wszystkie wprowadzone zmiany będą zachowane na dysku tylko w
przypadku wciśnięcia przycisku  Zachowaj zmiany . Wciśnięcie przycisku
 Zamknij anuluje wprowadzone modyfikacje.
3.7.3 Edytor formularzy
Edytor służy do tworzenia nowych lub modyfikacji istniejących formularzy.
Edytor symboli dostępny jest jako jedna z opcji C-Geo. Opcje edytora
formularzy:
W przypadku zdefiniowania nowego symbolu, po naciśnięciu przycisku
 Zachowaj zmiany , należy uruchomić C-Geo, wybrać opcję:  Okno->Kody ,
- wczytanie formularza do edytora;
przejść na koniec listy kodów, nacisnąć kursor  w dół , wypełnić puste pola
(kod_z,kod_l, opis obiektu). W ostatniej kolumnie listy kodów należy kliknąć
dwukrotnie myszką, pojawi się wówczas okno  Wybór symbolu , w którym
- zapisanie formularza;
należy odnalez
ć zdefiniowany symbol (wartość wyświetlana w ramce  Numer
odpowiada numerowi z  Edytora symboli ).
- określenie rozmiaru arkusza;
Dostępne opcje:
- przesuwanie formularza na ekranie;
- rysowanie linii łamanej. Kolejne punkty załamania wskazuje się przez
kliknięcie lewym przyciskiem myszki. Koniec rysowania następuje po
- powiększenie - przez kliknięcie lub oznaczenie oknem (przy
naciśnięciu prawego przycisku myszki.
wciśniętym lewym przycisku myszki);
- rysowanie okręgu. Wskazujemy środek i promień łuku.
- pomniejszenie;
- rysowanie łuku. Kolejno wskazujemy trzy punkty: początkowy,
końcowy i leżący na łuku.
- pokazanie całego formularza na ekranie;
-26-
 jeżeli kilka kodów ma jeden odpowiadający im kod - zostanie on
przypisany tyle razy ile razy wystąpił w poprzednim zestawie. Mimo tego
- wybieranie elementów formularza (linie, teksty);
że będzie miał takie samo oznaczenie przez program nadal będzie
rozróżniany tak, że ponowna zmiana zestawu kodów spowoduje właściwe
- wstawienie linii na formularzu. Po wybraniu tego narzędzia należy
przypisanie kodów.
kliknąć myszką w punkcie początkowym linii i trzymając wciśnięty przycisk
myszki przeciągnąć linię do punktu końcowego. Podwójne kliknięcie
wyświetla okienko dialogowe, w którym można ustawić parametry linii
- wstawienie pola tekstowego. Po
wybraniu tego narzędzia należy wskazać
myszką lewy górny róg pola tekstowego
(wcisnąć lewy przycisk myszki) i trzymając
wciśnięty przycisk myszki ustawić rozmiar
pola tekstowego. Podwójne kliknięcie na
tym przycisku wywołuje okno dialogowe
 Parametry napisów w którym można
ustawić parametry wstawianego pola
tekstowego. Jeżeli włączone zostanie pole
 Pytaj o tekst to po wstawieniu pola
Listę kodów można wyświetlić w opcji głównego menu:  OKNO ->Kody . W
tekstowego pojawi się pytanie o jego
kolejnych kolumnach wypisane są: kod znakowy, kod liczbowy, grupa do
zawartość.
której należy kod, opis słowny obiektu (zaczerpnięty z programu Geo-Info) i
symbol (o ile jest zdefiniowany). Podwójne kliknięcie w kolumnie  Symbol
- pole robocze. Zdefiniowanie pola
powoduje otworzenie okna z definicją wszystkich symboli umożliwiające
roboczego czyli obszaru w który ma być
przypisanie symbolu do kodu. Do edycji i tworzenia nowych symboli służy
wpisana mapa. Pole oznacza się korzystając z myszki. Należy ustawić kursor
edytor symboli ( 3.8.1. Edytor symboli)
myszki w punkcie lewego górnego rogu pola roboczego, wcisnąć lewy
Znaczenie przycisków:
przycisk myszki i bez zwalniania przycisku przesunąć myszkę w miejsce
prawego dolnego rogu pola roboczego.
- odszukanie kodu . Po naciśnięciu przycisku należy podać w
zależności od kolumny w której znajduje się podświetlenie: kod w trybie
Każdy element formularza ma swój odpowiednik w pliku tekstowym
znakowym, kod w trybie liczbowym lub ciąg znaków znajdujący się w nazwie
wyświetlanym z lewej strony okna edytora formularzy. Zmiany w formularzu
obiektu.
można wprowadzać zarówno przez edycję myszką w części graficznej jak i
- posortowanie listy kodów. Sortowanie odbywa się wg. tej kolumny w
modyfikacje w części tekstowej.
której znajduje się podświetlenie.
3.8 Kody
- wydruk tabeli kodów.
Zawarty w programie zestaw kodów K1 jest połączeniem kodów zawartych w
instrukcji K1 i kodów opracowanych na potrzeby programu Geo-Info v. 2.6.
- dodanie nowego kodu do listy kodów
Ze względu na różnicę w ilości kodów w obu zestawach takie rozwiązanie
powoduje że:
- usunięcie kodu z listy kodów
kody które nie mają swojego odpowiednika zostają bez zmian
uzupełniając zestaw kodów np. przy zmianie z zestawu kodów Geo-Info
na K1 kod SOPB1 (Osnowa pozioma I kl. Wg instrukcji B-III) zostanie
- przeniesienie kodu do tabeli ). Opcja jest aktywna tylko wtedy
dopisany do listy kodów K1
gdy lista kodów została wywołana z menu podręcznego tabeli (menu które
-27-
dostępne jest po naciśnięciu prawego przycisku myszy w oknie tabeli). W Znaczenie kolejnych ikon edytora:
takiej sytuacji nagłówek okna z listą kodów zawiera informację np.  Tabela
- nowy dokument
kodów. Instrukcja K-1. Połączenie z tabelą ... . Przeniesieniu podlega kod z
- wczytaj dokument
wiersza w którym znajduje się podświetlenie i przenoszony jest on do
aktywnego wiersza tabeli.
- zapisz dokument
- drukuj dokument
- zamknięcie okna z listą kodów.
- ustawienia drukarki
Menu podręczne (dostępne po naciśnięciu prawego klawisza myszki na liście
kodów):
- cofnij (undo) - cofnięcie ostatnio wykonanej operacji
1. Kasuj linie - usunięcie kodu z listy kodów.
- ponów (redo) - ponowienie cofniętej operacji
2. Przenieś do tabeli - odpowiednik przycisku
- wytnij - skasowanie zaznaczonego fragmentu dokumentu
3. Przenieś do zaznaczonych - jak pkt. 2 z tym że wybrany kod
wpisywany jest do wszystkich zaznaczonych punktów w tabeli.
- kopiuj - skopiowanie zaznaczonego fragmentu do schowka
3.9 Obliczenia geodezyjne
- wklej - wstawienie tekstu ze schowka
Przed przystąpieniem do obliczeń należy w oknie projektów (Plik -> Projekty)
Kolejne elementy listy narzędziowej służą do ustawienia wielkości czcionki,
wybrać tabelę roboczą tj. tabelę do której zapisywane będą obliczane punkty.
lewego marginesu, górnego marginesu i długości strony (w wierszach).
Znaczenie ikon w modułach obliczeniowych:
Natomiast użytkownicy C-Geo wersji PROFESSIONAL mają do dyspozycji
edytor o większych możliwościach (szczegółowy opis w rozdziale 3.10):
1. - nowe dane - wyczyszczenie wpisanych danych.
2. - wczytaj zadanie - wczytanie zapisanych wcześniej danych z dysku.
3. - zapisz zadanie - zapisanie wprowadzonych danych na dysk.
4. - oblicz - wykonanie obliczeń.
5. - raport - przygotowanie raportu dla opcji RAPORTY (patrz pkt.
RAPORTY).
Wykonanie tej opcji powoduje wykonanie obliczeń i zapisanie wyników do
specjalnego zbioru w celu póz
niejszego wydrukowania. Sporządzenie raportu
sygnalizowane jest komunikatem  Raport zapisany !
6. - wydruk wyników obliczeń
Wybranie tej opcji powoduje wykonanie obliczeń i wyświetlenie okna edytora
tekstowego. Taki edytor występuje wyłącznie w C-Geo wersji Standard:
-28-
Dla danych nawiązania po wciśnięciu sekwencji (lub wybraniu
7. - rysunek - wykonanie rysunku wyników obliczeń. Użytkownik może
odpowiedniej ikonki) wykonywane jest obliczenie odchyłki nawiązania.
obejrzeć wyniki obliczeń w postaci graficznej, wydrukować szkic.
Przełączenie między edytorami danych nawiązania i danych punktów
wykonuje się przez kliknięcie na odpowiedniej fiszce.
8. - na mapę - przeniesienie rysunku na mapę. Jeżeli dla aktualnego
Przykład:
zbioru roboczego jest założona mapa, użycie tego przycisku powoduje
" obliczenie współrzędnych z miar biegunowych (ikonka {MIARY BIEGUNOWE -
przeniesienie rysunku obliczanej konstrukcji na mapę. Rysunek umieszczany
>WSPÓA
RZ
DNE} wciśnięta)
jest na Warstwie_zerowej (Uwaga!. Ponowne użycie tej opcji powoduje
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2. Należy obliczyć współrzędne trzech punktów mając
powtórne dołożenie linii na mapę. Jeżeli zależy nam na zastąpieniu
pomierzone kierunki i odległości do tych punktów. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
Dane nawiązania
istniejącego rysunku należy wcześniej usunąć go korzystając z opcji mapy).
Numer Kod X Y Kierunek
1 50.00 50.00
9. - wklej współrzędne. Opcja dostępna w niektórych modułach
2 50.00 100.00 100.00
obliczeniowych umożliwia wprowadzenie grupy punktów zapisanych
Dane punktów
wcześniej przez użycie przycisku  kopiuj w oknie tabeli.
Numer Kod Kierunek Odległość
13 85.2420 30.00
10. - zamknięcie modułu.
14 110.2340 29.45
15 146.7660 15.33
Wszystkie opisane opcje są ponadto
dostępne w menu podręcznym
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
wyświetlanym po naciśnięciu prawego Wyniki:
Numer X Y
klawisza myszki na edytorze zadania. Do
13 56.89 79.20
menu przypisane są skróty klawiszowe
14 45.29 79.07
pozwalające na wywołanie żądanej opcji
15 39.72 61.38
bezpośrednio z klawiatury.
Oprócz ww. w menu dostępne są
" obliczenie miar biegunowych ze współrzędnych (ikonka {WSPÓA
RZ
DNE -> MIARY
jeszcze opcje wstawiania pustej linii w BIEGUNOWE} wciśnięta)
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2. Należy obliczyć miary biegunowe do trzech punktów z
edytorze oraz kasowania linii danych.
punktu nr 1. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
Listwa narzędzi modułów obliczeniowych
Dane nawiązania
zawiera ikonkę: umożliwiającą włączenie lub wyłączenie możliwości edycji
Numer Kod X Y Kierunek
kodów punktów
1 50.00 50.00
2 50.00 100.00 100.00
3.9.1 Obliczenia biegunowe
Dane punktów
Opcja umożliwia prze-
Numer X Y
liczanie miar 13 56.89 79.20
14 45.29 79.07
biegunowych na
15 39.72 61.38
współrzędne prostokątne
i odwrotnie. Wyboru
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
rodzaju wykonywanego
Wyniki:
przeliczenia wykonuje Numer Kod Kierunek Odległość
13 85.2420 30.00
się korzystając z
14 110.2340 29.45
przycisków w pasku
15 146.7660 15.33
narzędzi ( ).
W celu wykonania obliczenia należy wprowadzić najpierw dane nawiązania a
następnie dane punktów.
-29-
Numer Kod X Y
1 50.00 50.00
3.9.2 Obliczenia ortogonalne
2 50.00 100.00
Przeliczanie miar ortogonalnych na współrzędne prostokątne i odwrotnie.
Wyboru rodzaju wykonywanego przeliczenia wykonuje się korzystając z
Dane punktów
przycisków w pasku narzędzi ( ). Istnieje także możliwość transmisji danych
Numer X Y
10 46.46 60.33
domiarów rejestrowanych w Psion WorkAbout w programie MGEO 
11 42.66 65.18
wówczas dane domiarów zawierają dodatkowo obserwacje DH-
12 55.22 74.22
przewyższenia, co umożliwia obliczenie wysokości punktów.
W celu wykonania obliczenia współrzędnych z domiarów należy wprowadzić
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
najpierw dane nawiązania a
Wyniki:
Numer Kod Bieżąca Domiar
następnie dane punktów.
10 10.33 3.54
Dla danych nawiązania po
11 15.18 7.34
wybraniu opcji  oblicz
12 24.22 -5.22
wykonywane jest obliczenie
długości ze współrzędnych i
3.9.3 Wcięcia
odchyłki.
Opcja umożliwia obliczanie
Przełączenie między edytorami
współrzędnych punktu wy-
tych wartości wykonuje się
znaczonego metodą wcięcia
przez kliknięcie na
liniowego, kątowego, wcięcia
odpowiedniej fiszce.
wstecz, wcięcia z wstecz z
Przykład:
dodatkowymi obserwacjami,
" obliczenie współrzędnych z miar
wcięcia kombinowanego,
prostokątnych (ikonka {DOMIARY PROSTOK
TNE ->WSPÓA
RZ
DNE} wciśnięta)
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2. Należy obliczyć współrzędne trzech punktów na
wcięcia przestrzennego w
domiarach prostokątnych: 10, 11, 12, przy czym punkty 10 i 11 są na domiarze w prawo, a 12 na
przód. Edytor dla każdego
domiarze w lewo. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
rodzaju wcięcia składa się z
Dane nawiązania
dwóch części: tabelki do której
Numer Kod X Y
1 50.00 50.00 wprowadzane są współrzędne
2 50.00 100.00
punktów nawiązania i numer
(kod) punktu obliczanego oraz pól edycyjnych w których wprowadzane są
Dane punktów
obserwacje. Przejście do wprowadzanie obserwacji następuje po naciśnięciu
Numer Kod Bieżąca Domiar
klawisza , <�!> gdy podświetlenie znajduje się na ostatniej
10 10.33 3.54
wprowadzanej wartości w tabeli współrzędnych.
11 15.18 7.34
12 24.22 -5.22
Zmianę wykonywanego wcięcia wykonuje się przez wybranie odpowiedniej
fiszki.
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
Wcięcia z wyrównaniem
Wyniki:
Jest to moduł umożliwiający wyznaczenie współrzędnych stanowiska (X, Y,
Numer X Y
H) na podstawie dowolnie pomierzonej konstrukcji geometrycznej (wcięcie
10 46.46 60.33
11 42.66 65.18
kątowe wstecz, kątowe w przód, liniowe, kątowo - liniowe, wcięcie w bok i
12 55.22 74.22
inne). W przypadku pomierzenia obserwacji nadliczbowych współrzędne
punktu wcinanego są wyrównywane metodą ścisłą. Obliczane są również
" obliczenie domiarów prostokątnych ze współrzędnych (ikonka {WSPÓA
RZ
DNE ->
błędy współrzędnych.
DOMIARY PROSTOK
TNE} wciśnięta)
Wprowadzanie danych rozpoczyna się od podania punktów wcinających i
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2. Należy zrzutować trzy punkty na prostą łączącą
punkty 1 i 2 i policzyć ich domiary prostokątne. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
punktu wcinanego. Punkty wcinające należy podawać w takiej kolejności w
jakiej widziałby je obserwator stojąc na punkcie wcinanym: najpierw punkt
Dane nawiązania
-30-
2. Wcięcie kątowe
lewy, potem środkowy (jeżeli jest), na końcu punkt najbardziej na prawo i w
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2 i kąty wcinające na punkt 101. Wpisujemy dane do
czwartym wierszu numer punktu wcinanego. Jeżeli będzie obliczane wcięcie
tabelki jak niżej:
przestrzenne, należy podawać także wysokości H punktów i wysokości luster
lub instrumentu na punktach.
Numer Kod X Y
1 50.00 50.00
Jeżeli zmierzone są kąty poziome, wprowadza się je w drugiej tabeli według
2 50.00 100.00
zasady punkt lewy, prawy i centralny kąta. Kolejność wprowadzania kątów
101
również od lewej do prawej patrząc z punktu wcinanego.
Kąt lewy: 60,00
Gdy w konstrukcji występują odległości, wprowadza się je w trzeciej tabeli
Kąt prawy: 60,00
podając początek, koniec i długość boku od lewej do prawej patrząc z punktu
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
wcinanego. Gdy zmierzone są odległości przestrzenne, podać należy również
Wynik: X=84.41 Y=75.00
kąty zenitalne lub przewyższenia. Wielkości te należy również wprowadzić
gdy obliczane jest wcięcie przestrzenne.
3. Wcięcie wstecz
Po dokonaniu obliczeń, obok numeru punktu wcinanego ukazują się jego
Dane są współrzędne trzech punktów 1, 2, 3 i kąty z punktu wcinanego 102. Wpisujemy dane do
tabelki jak niżej:
współrzędne, a w tabelce po prawej stronie, ewentualne błędy wyznaczenia
Numer Kod X Y
punktu.
1 50.00 50.00
Wcięcie kombinowane.
2 50.00 100.00
Jako obserwacje wprowadza się kierunki, odległości zredukowane i
3 100.00 75.00
opcjonalnie przewyższenia na punkty nawiązania (maksymalnie 5).
102
Algorytm obliczeniowy:
Kąt  a": 266.6667
Kąt  b": 133.3333
na podstawie kierunków i odległości obliczane są współrzędne punktów
nawiązania w układzie lokalnym przy założeniu że punkt wcinany czyli
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
stanowisko ma współrzędne x=0.00 i y=0.00;
Wynik: X=64.43 Y=75.00
wykonywana jest transformacja Helmerta stanowiska z układu lokalnego.
4. Wcięcia z wyrównaniem
Punktami dostosowania w układzie pierwotnym są współrzędne lokalne, a
Obliczyć współrzędne punktu 333 z danych jak na rysunku.
w układzie wtórnym współrzędne terenowe punktów nawiązania.
501
wysokość stanowiska wyznaczana jest jako średnia wysokość obliczona z
poszczególnych punktów nawiązania.
Wcięcie przestrzenne.
Dane do wcięcia to: kąty poziome i zenitalne oraz współrzędne XYH punktów
danych (bazy) i wysokości instrumentu na punktach bazowych. Współrzędne
XY punktu wcinanego są wyznaczane metodą wcięcia kątowego w przód, a
współrzędna H  metodą trygonometryczną.
Przykłady: 333
1. Wcięcie liniowe
Dane są współrzędne dwóch punktów 1, 2 i odległości od tych punktów do punktu wcinanego 190
100. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
Błędy obserwacj i :
Numer Kod X Y
1 50.00 50.00 mk = 0.01000 g,
md = 0.010 m
2 50.00 100.00
100
Bok lewy: 60.00
Bok prawy: 60.00
Edycja danych
+---------------------------------------------------------------+
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
| Numer | X | Y | H | hc/i |
Wynik: X=104.54 Y=75.00
|---------------------------------------------------------------|
-31-
-
3
0
0
0
.
0
0
-
1
2
6
.
8
0
0
0
-
0
0
.
0
0
0
2
-
Dane są współrzędne dwóch punktów 8, 9 - tworzących prostą. Należy obliczyć współrzędne
| 501 | 5405181.85 | 4704940.05 | | |
punktu 104 leżącego na przecięciu z ramką sekcyjną. (Godło mapy można wyznaczyć
| 190 | 5401532.96 | 4702797.33 | | |
korzystając z opcji PRZESIEWANIE PROSTOK
TEM lub podać współrzędne narożników sekcji)
| | | | | |
|---------------------------------------------------------------|
Numer Kod X Y
| 333 | | | | |
8 5492100.00 3751900.00
+---------------------------------------------------------------+
9 5492100.00 3752100.00
+---------------------------------------------+ +-------------+
104
| 190 | 501 | 333 | 126.8000 | | mx = |
Godło: 473-413-15
| | | | | | my = |
| | | | | | mh = |
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
| | | | | | mp = |
Wynik: X=5492100.00 Y= 3752000.00
| | | | | | m0 = |
+---------------------------------------------+ +-------------+
3.9.5 Azymuty, długości, kąty
+---------------------------------------------------+
Obliczanie ze współrzędnych azymutów i długości lub kątów.
| 190 | 333 | 2000.00 | |
Przykład:
| 501 | 333 | 3000.00 | |
" Azymuty i odległości
| | | | |
Dane są współrzędne dwóch punktów 1 i 2. Należy obliczyć azymut i odległość linii łączącej te
+---------------------------------------------------+
dwa punkty. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( ) Numer Kod X Y
1 50.00 50.00
+--------------------------------------------------+
2 50.00 100.00
| Numer | Xw | Yw | Hw |
100
|--------------------------------------------------|
Punkt wcinany | 333 | 5402192.68 | 4704685.39 | |
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
+--------------------------------------------------+
Wynik: Azymut 100.00
+---------------------------------------------------------------+
Odległość 50.00
| mx = 0.011 | my = 0.012 | mh = | mp = 0.017 | m0 = 1.078 |
" Kąty
+---------------------------------------------------------------+
Dane są współrzędne trzech punktów 1, 2, 3. Należy obliczyć kąt między prostymi, przy czy
punkt nr 3 jest wierzchołkiem kąta. Wpisujemy dane do tabelki jak niżej:
3.9.4 Przecięcia
Numer LPC X Y
Obliczanie współrzędnych punktów leżących na przecięciu dwóch prostych, 1 50.00 50.00
2 50.00 100.00
które mogą być dodatkowo przesunięte równolegle lub skręcone. Do tabelki
3 100.00 75.00
należy wprowadzać punkty wyznaczające proste (z ewentualnym
przesunięciem równoległym) oraz numery punktów leżących na przecięciu. O
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
charakterze wprowadzanej wielkości informuje podpowiedz
pojawiająca się w
Wynik: Kąt 340.9666
Odległość 1-3 55.90
dolnej linii ekranu.
Odległość 2-3 55.90
Przykład:
Dane są współrzędne czterech punktów 4, 5 - tworzących jedną prostą i 6, 7 - tworzących drugą
prostą. Należy obliczyć współrzędne punktu 103 na przecięciu i przesunięciu równoległym wzdłuż
3.9.6 Transformacja współrzędnych
prostej 6-7
Numer X Y Numer Kod X Y L
4 10.00 10.00 5 20.00 20.00 -1.00
6 15.00 10.00 7 15.00 20.00
103
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA( )
Wynik: X= 15.00 Y=13.59
Moduł umożliwia transformację metodą Helmerta i afiniczną. Wyboru metody
Przecięcie z ramką sekcyjną
przeliczania dokonuje się przez wciśnięcie odpowiedniej ikonki: lub . Do
wykonania przeliczenia konieczne jest wprowadzenie co najmniej 2 -metoda
-32-
Helmerta lub co najmniej 3 - metoda afiniczna punktów dostosowania czyli
punktów, których współrzędne znane są zarówno w układzie pierwotnym (Xp,
Yp) jak i w układzie wtórnym (Xw, Yw). Po wprowadzeniu punktów
dostosowania należy wprowadzić punkty transformowane czyli punkty,
których współrzędne znamy tylko w układzie pierwotnym. Przełączenie
między wprowadzaniem punktów dostosowania a wprowadzaniem punktów
transformowanych wykonuje się przez wybranie odpowiedniej fiszki. Można
ustalić numerację punktów transformowanych w układzie wtórnym
korzystając z menu podręcznego (prawy klawisz myszki)  można zadać
numerację ze stałym przedrostkiem (przyrostkiem) oraz o zadanym początku
numeracji lub zadać przepisanie numeracji z układu pierwotnego.
Przykład:
Należy dokonać transformacji współrzędnych na układ 65.
Podajemy współrzędne punktów dostosowania:
Lp Numer Xp Yp Numer Xw Yw
1 1 50.00 50.00 1w 5492050.00 3752050.00
2 2 50.00 100.00 2w 5492050.00 3752100.00
3 3 100.00 75.00 3w 5492100.00 3752075.00
Następnie klikamy na zakładce PUNKTY TRANSFORMOWANE i podajemy numery punktów w
układzie wtórnym:
Lp Numer Xp Yp Numer Xw Yw
1 100 104.54 75.00 100w
2 101 84.41 75.00 101w
3 102 64.43 75.00 102w
4 103 15.00 13.59 103w
Klikamy na ikonce {OBLICZ ).
Wynik:
Nr Xw Yw
100w 5492104.54 3752075.00
101w 5492084.41 3752075.00
102w 5492064.43 3752075.00
103w 5492015.00 3752013.59
-33-
- przelicz odległości ... - przeliczanie odległości przestrzennych na
3.9.7 Tachimetria
zredukowane i odwrotnie. Po wybraniu tej opcji, o ile dla wszystkich pikiet
są dane do wykonania obliczeń, następuje przeliczenie odległości w
edytorze.
- przelicz kąty... - przeliczanie kątów zenitalnych na przewyższenia i
odwrotnie. Po wybraniu tej opcji, o ile dla wszystkich pikiet są dane do
wykonania obliczeń, następuje przeliczenie kątów w edytorze.
Jeżeli nieznane są współrzędne stanowiska to po naciśnięciu ikonki
(oblicz) mogą być one wyznaczone z wcięcia na punkty nawiązania
Współrzędne stanowiska wyznaczane są zgodnie z algorytmem:
na podstawie kierunków i odległości obliczane są współrzędne
punktów nawiązania w układzie lokalnym przy założeniu że punkt
Obliczanie współrzędnych punktów pomierzonych metodą tachimetryczną.
wcinany czyli stanowisko ma współrzędne x=0.00 i y=0.00;
W celu wykonania obliczenia należy wprowadzić: numer stanowiska,
wykonywana jest transformacja Helmerta stanowiska z układu
wysokość instrumentu i dane pikiet.
lokalnego. Punktami dostosowania w układzie pierwotnym są
Informacja o pikiecie składa się z następujących wartości:
współrzędne lokalne, a w układzie wtórnym współrzędne terenowe
numer pikiety,
punktów nawiązania.
odległość zredukowana lub nie w zależności od ustawienia - ikonka:
wysokość stanowiska wyznaczana jest jako średnia wysokość
obliczona z poszczególnych punktów nawiązania.
lub
kierunek na pikietę
Dane do obliczeń można wprowadzać ręcznie lub też transmitować z
kąt zenitalny lub przewyższenie w zależności od ustawienia - ikonka:
rejestratorów. Aby uruchomić moduł transmisji danych należy nacisnąć
lub
przycisk oznaczony: .
wysokość celu (lustra)
Przed transmisją danych należy wybrać z listy dostępnej po naciśnięciu
Do wykonania obliczeń konieczne jest określenie, które pikiety są punktami
przycisku odpowiedni rodzaj rejestratora. Następnie należy wcisnąć
nawiązania. Wykonuje się to przez ustawienie podświetlenia w tabelce na tej
przycisk  Start transmisji po czym wykonać czynności wypisane w górnym
pikiecie, która ma być punktem nawiązania i naciśnięcie klawisza lub
polu. Dla prawidłowego wykonania transmisji istotne jest aby port RS232 do
ikonki: lub wybranie opcji  Nawiązanie z menu podręcznego dostępnego
którego przyłączony jest rejestrator był zgodny z tym co ustawione jest w
po wciśnięciu prawego klawisza myszki. Punkt wybrany jako punkt
 Opcje -> Transmisje .
nawiązania jest oznaczony kolorem czerwonym w kolumnie  Lp .
Jeżeli transmisja danych przebiega w sposób prawidłowy w ramce
- ikonka ta umożliwia posortowanie pikiet zgodnie z numeracją
 Transmisja pojawiają się transmitowane znaki.
narastająco.
Oprócz transmisji, po
Menu podręczne dostępne po naciśnięciu prawego przycisku myszki zawiera
wybraniu fiszki
dodatkowe opcje:
 Konwersja pliku ,
- dziennik kątów - po wykonaniu obliczeń można wygenerować zadanie dla
można dokonać kon-
modułu  Azymuty, długości, kąty zawierające obliczenie kątów między
wersji danych
stanowiskiem a punktami nawiązania;
tachimetrycznych
- domiar - po wprowadzeniu wartości domiaru na podświetlonej pikiecie
zapisanych w innych
przeliczany jest kierunek i odległość w dzienniku tachimetrycznym;
formatach. Możliwa
- koło pionowe - określenie czy pomierzone kąty pionowe są kątami
jest transmisja
zenitalnymi czy pionowymi;
danych z
rejestratorów i
-34-
instrumentów: M-Geo (Psion XP, LZ, WorkAbout), REC 500, REC 200, Dane nawiązania wprowadza się zgodnie z oznaczeniami przedstawionymi
Geodat 124, 126, Sokkia SDR33, SET 5F, Kern Alphacord, Wild GRE-4, na rysunku obok tabelki.
RecElta, Elta 15, Elta 50R, Geodimetr 400, 500, 600, Nikon DTM 300, 400, - ta ikona pozwala na generowanie ciągów poligonowych na podstawie
Topcon GTS 210. Konwersja danych: SDR5, Nikon Impexgeo, Nikon DTM obserwacji w stanowiskach tachimetrycznych. Podczas pomiaru
300, 400, 700, Wild TC 600, AEM, RECOTA, RETA, Geodimetr. tachimetrii należy rejestrować obok pikiet również kolejne punkty ciągu
Przed wydrukiem wyników obliczeń można ustawić jakie wartości (kolumny) poligonowego, oznaczając je jako nawiązania. Należy pamiętać aby na
wszystkich stanowiskach (oprócz pierwszego i ostatniego stanowiska) były
zawarte będą w raporcie (ikonka: )
mierzone dwa nawiązania (na poprzedni i następny punkt ciągu). Punkty
Przykład:
ciągu mogą być mierzone w dwóch położeniach lunety, wówczas trzeba
Stanowisko instrumentu na punkcie nr 1. Pomierzone nawiązanie kierunkowe na punkt nr 2.
podać taki sam numer punktu dla pomiarów w obu położeniach lunety. Po
Pomierzone zostały przewyższenia Dh i odległości przestrzenne, należy zatem kliknąć na
transmisji stanowisk tachimetrycznych do C-Geo, opisywana funkcja
umożliwia stworzenie ciągu
odpowiednich ikonkach( , ). Wpisujemy stanowisko "1", wysokość instrumentu "1.78".
Dane pikiet wpisujemy jak niżej: poligonowego:
Nr Odl.prz. Kierunek Dh Hc
Jeżeli w aktualnym
2 100.0000
projekcie znajdować się
1000 29.40 52.5400 0.120 1.700
będą stanowiska
1001 48.94 37.1735 1.320
tachimetryczne, pojawi się
1002 86.53 17.8633 3.421
tabela która ułatwi wybór
1003 75.05 39.8315 2.321
numeru punktu
Zaznaczamy punkt nr 2 jako NAWI
ZANIE i klikamy na ikonce {OBLICZ }. Wyświetlone
początkowego ciągu, a
zostają wartości odchyłek i wyniki:
następnie wybór kolejnych
Nr X Y
punktów ciągu spośród
1000 69.94 71.60
dostępnych punktów
1001 90.82 76.97
nawiązań tachimetrycznych.
1002 133.08 73.94
1003 110.80 93.93
Przykład:
Ciąg poligonowy otwarty tworzy sześć punktów
W górnej tabelce podajemy numery punktów nawiązania:
3.9.8 Ciąg poligonowy
Numer Kod X Y
Nawiązanie P1 20 20.00 20.00
Nawiązanie P2 21 60.00 60.00
Nawiązanie K1 24 20.00 180.00
Nawiązanie K2 25 60.00 220.00
W dolnej tabelce wpisujemy:
Lp Numer Kod Kąt Odległ.
1 21 300.0000
56.57
2 22 100.0000
56.57
3 23 300.0000
56.57
4 24 100.0000
Moduł obliczania współrzędnych punktów pomierzonych w ciągu
Ikonka WYKONAJ OBLICZENIA
poligonowym. Dane wprowadza się w dwóch tabelkach. W górnej wprowadza
Wyniki:
się dane punktów nawiązania. W zależności od posiadanych danych
Numer X Y
nawiązania można wprowadzać dwa punkty wyznaczające bok nawiązania
22 20.00 100.00
lub jeden punkt i azymut.
23 60.00 140.00
-35-
3.9.9 Obliczenie powierzchni
Działki (użytki) można wprowadzać na dwa sposoby:
1. Tekstowo - przez wprowadzanie numerów punktów i współrzędnych
graniczników.
2. Graficznie - przez łączenie punktów za pomocą myszki. Przebieg granic
może być rysowany przez kreślenie obiektów zamkniętych (ikonka )
lub przez rysowanie przebiegu granic bez zamykania działek w obiekty
zamknięte co w znacznie przyśpiesza pracę. Do tego celu używa się
narzędzia - obiekt otwarty, które umożliwia narysowanie linii
składającej się z większej ilości odcinków. W czasie rysowania obiektu
otwartego dostępne są następujące opcje:
<- (backspace) - usunięcie ostatniego połączenia;
, - wstawienie (dodanie) punktu załamania na
poprzednim (następnym) odcinku łamanej;
- po użyciu klawisza PgDown powrócenie na koniec rysowanej
łamanej;
<+> - powiększenie mapy;
<-> - pomniejszenie mapy;
klawiatura numeryczna, kursory - przesuwanie mapy;
wciśnięty klawisz i przesuwanie myszką - przesuwanie mapy w
dowolnym kierunku.
Po wprowadzeniu wszystkich odcinków granic należy użyć opcji  3.5.15 Mapa
-> Stwórz obiekty w celu automatycznego stworzenia obiektów (z
wprowadzonych danych tworzone są działki (użytki) jako obiekty zamknięte).
W czasie tego procesu przeprowadzana jest kontrola przecinania odcinków i
kontrola  niedociągnięć do punktów granicznych. Problemy te sygnalizowane
są komunikatem i zaznaczeniem na mapie błędnego miejsca.
Opcja obliczania powierzchni działek (użytków) jest ściśle związana z mapą.
Dlatego też jest ona aktywna gdy założona jest mapa ( rozdział 3.3
Generowanie mapy) i wybrana warstwa działek (użytków).
Wprowadzane działki (użytki) są automatycznie kreślone na mapie i
zapisywane do zbioru danych założonego na warstwie działek (użytków).
-36-
" Zaznacz odwrotnie <*> - zaznaczenie działek nie zaznaczonych przy
3.9.9.1 Wyrównanie powierzchni jednoczesnym odznaczeniu działek zaznaczonych.
3.9.9.2 Rozliczenie użytków w działkach
- wyrównanie powierzchni. Opcja umożliwia wyrównanie powierzchni do
powierzchni zadanej, którą wpisujemy w polu edycyjnym  Wyrównanie do
Obliczenie użytków w działkach znajduje się w opcji  Obliczenia -> Obliczanie
powierzchni . Po naciśnięciu klawisza  Oblicz następuje obliczenie powie-
powierzchni -> Rozliczenie użytków . Wybranie tej opcji uruchamia
rzchni wyrównanych.
rozliczanie użytków. Użytkownik może wybrać rozliczenie użytków do
Jeżeli jedna z powierzchni znajdujących się w liście jest powierzchnią do
powierzchni geodezyjnej, rzeczywistej (zredukowanej na układ 65) lub
której chcemy wyrównać
wyrównanej. Obliczenia wykonywane są dla mapy z tabeli roboczej. Po
pozostałe to należy ustawić
wykonaniu obliczeń wyświetlane jest okno z wynikami. W kolumnie użytki
podświetlenie w odpowiedniej
wyświetlany jest pierwszy obliczony użytek. Pozostałe użytki wyświetlane są
linii i włączyć pole  wyrównaj
po podwójnym kliknięciu myszką w interesującym nas wierszu. W ostatniej
do pow. podświetlonej w
kolumnie oznacza się te działki, które maja być drukowane w raporcie. Pod
tabeli .
prawym przyciskiem myszki dostępne jest menu umożliwiające zaznaczanie,
Powierzchnie wyrównane są
zaznaczanie odwrotne i odznaczanie działek.
zapisywane do zbioru
danych. Jeżeli operator
wprowadził wcześniej do
3.9.10 Wyrównanie ścisłe sieci poziomej i niwelacyjnej
bazy działek wartości
Moduł umożliwia wyrównanie ścisłe metodą najmniejszych kwadratów sieci
powierzchni ewidencyjnych,
poziomej i niwelacyjnej.
może także wyrównać do
Maksymalna liczba punktów wyznaczanych wynosi 100 (dla wersji
nich powierzchnie działek.
Istnieje możliwość wydruku
raportu pokazującego różnice
między powierzchnią ewidencyjną a obliczoną ze współrzędnych.
Można także włączyć opcję uwzględniającą redukcję powierzchni na układ
65.
Korzystając z pola wyboru w ostatniej kolumnie można wyłączyć działki z
procesu wyrównania. W menu podręcznym (dostępnym po naciśnięciu
prawego klawisza
myszki na liście
działek) znajdują się
następujące opcje:
Professional do 500 punktów).
" Zaznacz F5 -
Dla sieci poziomej i niwelacyjnej dostępne są następujące opcje
zaznaczenie
obliczeniowe:
(odznaczenie)
- Kontrola sieci - sprawdzenie czy wprowadzone dane są spójne, obliczenie
działki na której
wyrazów wolnych równań poprawek,
znajduje się
- Wyrównanie sieci - wykonanie obliczenia współrzędnych i obserwacji
podświetlenie,
wyrównanych (przed wyrównaniem przeprowadzana jest kontrola sieci),
" Zaznacz wszystkie
- Ocena dokładności projektu sieci - analiza projektu sieci przed pomiarem.
<+> - zaznaczenie
Na podstawie projektowanych obserwacji (w miejsce wartości obserwacji
wszystkich działek
można wpisywać liczbę zero) obliczane są błędy położenia punktów i błędy
do wyrównania,
obserwacji po wyrównaniu.
" Odznacz wszystkie <-> - odznaczenie wszystkich działek do wyrównania,
-37-
Dla sieci niwelacyjnej dodatkowo dostępna jest opcja: 1) Wysokości punktów nawiązania i wysokości przybliżone punktów
- Przemieszczenia  funkcja umożliwiająca wyznaczenie przemieszczeń obliczanych (wysokości nawiązania oznacza się analogicznie jak punkty
pionowych punktów sieci niwelacyjnej. Kolejne etapy pomiarów niwelacyjnych nawiązania w sieci poziomej).
zapisane na dysku należy wczytywać jako pomiar pierwotny i jako pomiar
aktualny. Program wybierze punkty które występują w obu pomiarach, 2) Przewyższenia. Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość
wyznaczy ich przemieszczenia i błędy przemieszczeń. W raporcie przewyższenia i błąd pomiaru przewyższenia.
umieszczone zostaną wyznaczone wartości. Wprowadzanie błędów punktów i obserwacji można wykonać automatycznie
korzystając z przycisku:
W oknie dialogowym należy wprowadzić wartość błędu i przycisnąć przycisk
Dla sieci poziomej należy wprowadzić:
 Wpisz bieżący lub  Wpisz wszystkie w zależności od tego czy błędy
mają być wpisane tylko do bieżącego edytora czy też do wszystkich
1) Współrzędne punktów nawiązania i współrzędne przybliżone punktów
edytorów. Dodatkowo można ustawić opcję  wpisz tylko tam gdzie nie ma
obliczanych. Kolejno wprowadza się: numer punktu, współrzędną X, Y. Jeżeli
błędu , która umożliwia:
znane są błędy położenia punktu w kierunku X i Y wprowadza się je
- przy włączonej opcji - wpisanie błędów tylko do tych obserwacji, które nie
odpowiednio w kolumnie mx i my.
mają wpisanej wcześniej wartości błędu,
Jeżeli znany jest błąd położenia
- przy wyłączonej opcji - wpisanie błędów do wszystkich obserwacji.
punktu należy wprowadzić go w
kolumnie mp.
Zapisanie wyników wyrównania (współrzędnych) do tabeli wykonywany jest
Punkty będące punktami
nawiązania oznacza się przez
po naciśnięciu przycisku
naciśnięcie klawisza lub
wybranie opcji  Nawiązanie z
menu podręcznego dostępnego po Przycisk umożliwia wykonanie następnej iteracji czyli przypisanie
naciśnięciu prawego klawisza współrzędnych wyrównanych do przybliżonych.
myszki lub przez naciśnięcie
3.9.11 Obliczenie objętości, warstwice
przycisku: . Wykonanie jednej
z wymienionych czynności
Opcja:  Obliczenia. -> Obliczenie objętości .
powoduje podświetlenie
1. Edycja
odpowiedniej komórki w kolumnie
" Punkty terenu - edycja zbioru punktów (pikiet), na podstawie których
 Lp .
wykonywana będzie interpolacja węzłów siatki.
" Punkty tworzące obrys obszaru - edycja ciągu punktów tworzących
2) Kąty. Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość kąta i błąd
granicę modelu.
pomiaru kąta.
W przypadku gdy nie zostaną wpisane współrzędne punktów ograniczających
obszar interpolacji, stworzony model będzie miał kształt prostokąta
3) Kierunki. Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość kierunku i
rozpiętego na minimalnych i maksymalnych wartościach współrzędnych X, Y
błąd pomiaru kierunku.
ze zbioru punktów terenu. Poniżej przedstawiony jest poglądowy rysunek
zawierający zarówno dane z terenu jak i stworzoną przez program siatkę
4) Odległości. Kolejno należy wprowadzić: numery punktów, wartość
kwadratów:
odległości i błąd pomiaru odległości. Jeżeli wprowadzona jest strefa (Opcje ->
Obliczenia -> Strefa) to w pierwszym kroku wyrównania obliczane są
odległości zredukowane do układu 1965 (kolumna D zred).
Dla sieci niwelacyjnej należy wprowadzić:
-38-
(wysokości węzła); maksymalnie 50. Im więcej punktów tym dokładniejszy
model i dłuższy czas obliczeń.
" Ścięcie do wartości skrajnych - "Tak" jeśli wyliczone wartości węzłów nie
mogą być większe (mniejsze) od najwyższej (najniższej) pikiety.
Ustawienie "Nie" jest zalecane jeżeli nie zostały pomierzone punkty
charakterystyczne terenu.
3. Obliczenie objętości
Wciśnięcie ikonki przy wciśniętej ikonce .
Obliczenia można wykonać w odniesieniu do płaszczyzny poziomej lub
dowolnej płaszczyzny zadanej 3 punktami. W obydwu przypadkach
pierwszym krokiem jest wybór z podanej listy istniejących zbiorów typu  nmt
modelu, na którym wykonywane będą obliczenia.
Dla obliczenie objętości od płaszczyzny poziomej należy wprowadzić poziom
odniesienia (wysokość płaszczyzny poziomej).
Dla obliczenia objętości od dowolnej płaszczyzny należy wprowadzić
współrzędne X, Y, Z trzech punktów wyznaczających płaszczyznę
odniesienia.
Zalecamy metodę różnicową obliczania objętości:
" Wygenerować model terenu dla dolnej części bryły
" Obliczyć objętość modelu od zadanego poziomu odniesienia  niższego
od występujących wysokości
2. Model terenu
" Wygenerować model dla reszty bryły  przy tych samych punktach
ograniczających bryłę jak w pierwszym modelu
Wciśnięcie ikonki przy wciśniętej ikonce .
" Obliczyć objętość modelu od wcześniej przyjętego poziomu odniesienia
Utworzenie na podstawie wprowadzonego zbioru punktów rozproszonych
" Różnica objętości da właściwą wartość
regularnej siatki kwadratów z wyliczonymi wysokościami węzłów. Tworzony
Poniższy rysunek objaśnia metodę różnicową:
jest plik dyskowy o rozszerzeniu  .nmt .
Wysokości węzłów obliczane są jako wynik funkcji sklejanej tworzonej na
podstawie sąsiadujących z węzłem punktów pomiarowych (liczba punktów
zadawane jest przez użytkownika - wartość  ilość punktów dla funkcji
sklejanej )
Kolejno należy wprowadzać:
" Nazwa modelu - nazwa wynikowego zbioru o rozszerzeniu  .nmt .
" Interpolacja co ... - wielkość kroku interpolacji (długość boku kwadratu
modelu terenu). Im mniejsza wartość tym dokładniejszy jest utworzony
model i tym dłuższy jest czas generowania modelu. Dla dużych obszarów
powinno się interpolować model metodą kolejnych przybliżeń  w
pierwszym kroku powinien być zadany większy krok interpolacji (np.
50m.), po uzyskaniu wyniku  błędów interpolacji i poznaniu czasu
interpolacji, można podać mniejszy krok, np. 5 m. i ponownie
wygenerować model, aż do uzyskania zadowalającego wyniku w
rozsądnym czasie.
" Ilość punktów dla funkcji sklejanej - liczba punktów z najbliższego
4. Interpolacja warstwic
otoczenia węzła siatki biorąca udział w obliczaniu funkcji sklejanej
Wciśnięcie ikonki przy wciśniętej ikonce .
-39-
W oknie dialogowym należy wybrać:
Przycisk oznaczony: umożliwia ustawienie czy wysokości punktów
" model - zbiór typu  nmt na którym wykonywana będzie interpolacja,
pośrednich liczone są na
" cięcie warstwicowe (dla warstwic pogrubionych, ciągłych,
podstawie obserwacji z
pomocniczych i uzupełniających)
pierwszego pomiaru czy też z
" współczynnik generalizacji warstwic (0-40). Im większy współczynnik
tym mniejsza ilość punktów załamania warstwicy. Mała wartość
drugiego. Przycisk ,
współczynnika powoduje wygenerowanie warstwic składających się z
służy do ustawienia
dużej ilości punktów załamania co znacznie utrudnia edycję i
dokładności wprowadzanych
zmniejsza szybkość odświeżania rysunku mapy.
obserwacji (odczytów z łat). W
Po wciśnięciu przycisku  OK. należy z wyświetlonej listy wybrać warstwę
zależności od ustawienia
na którą umieszczane będą warstwice
można wprowadzać odczyty z
5. Przekrój
dokładnością do 1 lub 0.1 mm.
Przekrój może przebiegać przez dowolną łamaną wyznaczaną przez punktu
W wyniku obliczenia niwelacji
wprowadzone w fiszce  Punkty przekroju .
na wydruku lub do raportu
W wyniku działania tej opcji generowane jest zadanie dla modułu przekroje
można zapisać wartość
pionowe gdzie możliwa jest dalsza edycja przekroju przez dokładanie tabelki,
poprawki na każdym
opisów i wygenerowanie rysunku.
stanowisku, przewyższenie
pomierzone oraz teoretyczne
Tworzenie przekroju rozpoczyna się po wciśnięciu ikonki przy wciśniętej
w ciągu, a także zestawienie przewyższeń dla każdego stanowiska
3.9.13 Niwelacja precyzyjna
ikonce . W oknie dialogowym należy wprowadzić:
w ramce  Model wybrać nazwę modelu na jakim tworzony będzie
Moduł niwelacji precyzyjnej pozwala na obliczenie wysokości reperów i
przekrój;
punktów pośrednich mierzonych metodą niwelacji precyzyjnej. Odczyty na
nazwę zadania pod jaką będzie zapisany stworzony przekrój;
łacie mogą być podawane w jednostkach centymetrowych lub
skok interpolacji czyli częstotliwość z jaką wyznaczana będzie wysokość
półcentymetrowych (łaty ZEISS). Dokładność odczytów jest ustalana od 0.01
na linii przekroju;
mm do 0.0001 mm. Ilość
tylko maksima i minima - czy zapisywane będą tylko lokalne maksima i
pomiarów może wynosić do
minima przekroju czy wszystkie punkty;
czterech na jednej łacie (dwa na
zapisuj punkty załamań przekroju - czy do przekroju mają być dołączane
lewy i dwa na prawy podział).
punkty załamań wprowadzone w fiszce  Punkty przekroju ;
Zasada wprowadzania danych
interpoluj wysokości punktów załamań jeśli ich brak - jeżeli włączona jest
jest taka sama jak dla niwelacji
opcja  zapisuj punkty załamań przekroju określenie czy jeśli punkt
technicznej  a więc najpierw
złamania nie ma określonej wysokości to ma być ona interpolowana z
odczyt wstecz i w przód na
modelu.
repery, a potem odczyty na
punkty pośrednie na stanowisku.
3.9.12 Niwelacja
Wybór podziału na łacie 
Niwelacja techniczna reperów z punktami pośrednimi.
1cm lub 0.5cm
W kolumnie  Numer wprowadzać należy numery reperów i punktów
pośrednich.
W kolumnie  Odl. można podawać odległości od stanowiska do celu.
Ustalenie dokładności odczytów na łacie (0.01,0.001,0.0001 mm)
W kolumnie  I wpisujemy odczyty wstecz i w przód przed zmianą horyzontu.
W kolumnie  II wpisujemy odczyty wstecz i w przód po zmianie horyzontu.
W kolumnie  pośr wpisujemy ewentualne odczyty pośrednie (np.
poprzeczki).
-40-
Opcje niwelacji. Jednostki wyświetlania obliczonej wysokości: m., cm, W zakładce A
uki pionowe, po zadaniu parametrów trasy: współrzędnych
mm, 0.1mm, 0.01mm. Ilość miejsc po kropce w wysokości  0d zera do wierzchołków trasy i promieni (w miejscach gdzie mają występować łuki
pięciu. Ponadto wprowadzono możliwość podania nowej wysokości pionowe), wyznaczane są wysokości punktów pośrednich i dodatkowych
W trakcie wprowadzania danych moduł kontroluje różnice między odczytami trasy.
na lewym i prawym podziale łaty. Użytkownik może ustalić wartość przedziału
górnego i dolnego w jakim musi się mieścić różnica między lewym a prawym Po wyznaczeniu wysokości
odczytem z łaty  służy do tego przycisk [ ! ] w lewym dolnym rogu okna punktów trasy i wykonaniu
niwelacji. obliczenia, można
zobaczyć przebieg trasy w
Do wydruku można wybrać: sam dziennik niwelacji, wartości poprawek
przekroju pionowym 
do przewyższeń, sumę przewyższeń ciągu, zestawienie wszystkich
wykres w dolnej części
przewyższeń, wykaz wysokości obliczonych.
okna projektowania tras.
Po naciśnięciu
3.9.13 Projektowanie tras
ikony: dostępny
jest podgląd całej trasy
Moduł projektowania tras pozwala na wyznaczenie punktów głównych i
jako model 3D, w formie
pośrednich trasy zadanej przez wierzchołki i parametry krzywych.
animacji. Dodatkowo, oś
W tym celu w zakładce  Trasa należy wprowadzić kolejno:
trasy można przesłać do
" Hektometr - hektometr punktu początkowego trasy,
modułu przekrojów pionowych jako zadanie  przekrój podłużny trasy 
" Metr - metr punktu początkowego trasy,
" Numer - numer punktu załamania osi trasy,
poprzez przyciśnięcie ikony:
" X - współrzędna X punktu załamania osi trasy,
" Y - współrzędna Y punktu załamania osi trasy,
Po wciśnięciu ikonki następuje obliczenie punktów głównych i pośrednich
" H - wysokość punktu załamania osi trasy (nieużywana do obliczeń),
trasy (punkty te można przeglądać po zmianie zakładki). Obliczone punkty
" R - promień łuku kołowego,
" K1, A
, K2 - liczby wyznaczające stosunek długości pierwszej klotoidy do
można zapisać do tabeli roboczej po naciśnięciu ikony . Na wydruku
łuku kołowego i drugiej klotoidy np.
można umieścić następujące informacje: punkty główne trasy, wierzchołki
trasy, punkty pośrednie, punkty dodatkowe, parametry krzywych, łuki
- K1 = 1, A
= 2, K2 = 1 - zaprojektowana zostanie krzywa składająca się
pionowe. Do wyboru tych informacji służy ikona:
z dwóch klotoid o jednakowej długości i dwa razy dłuższego łuku
kołowego;
- K1 = 1, A
= 0, K2 = 2 - zaprojektowana będzie niesymetryczna
- ikona parametry punktów pośrednich składa się z dwóch zakładek:
biklotoida (druga klotoida dwa razy dłuższa od pierwszej),
Zakładka Parametry udostępnia opcje:
" Uwagi - dowolny komentarz.
" odstępy - odległość między punktami pośrednimi na prostej, łuku i
W zakładce Punkty dodatkowe  można wprowadzić dane punktów
klotoidzie,
szczególnych na trasie o zadanych parametrach:
" odsunięcia - opcja umożliwia wyznaczenie dodatkowych krawędzi
- punkt na zadanym hektometrażu  poprzez podanie wartości hektometra
równoległych do osi trasy. W lewym okienku wprowadza się numer
i metra dla punktu,
krawędzi, a w prawym należy wprowadzić wielkość o jaką ma być
- punkt poza osią trasy  odsunięty w lewo lub w prawo o wartość
przesunięta krawędz
.
przesunięcia, np. latarnia, która ma określone położenie poprzez podanie
" umieszczaj punkty główne w pośrednich  umieszczenie punktów
hektometrażu i odległości od osi,
głównych łuku w tabelce punktów pośrednich (dzięki temu na wydruku
- punkt poza osią trasy z wyznaczoną wysokością na podstawie zadanego
trasy są widoczne punkty pośrednie i punkty główne).
spadku i odległości od osi, np. dno rowu. Warunkiem jest jednak w tym
" Dokładność dla danych długości  możliwość zwiększenia dokładności
wypadku wprowadzenie parametrów wysokościowych trasy w zakładce
wprowadzanych długości łuku lub klotoidy  dla długich odcinków
A
uki pionowe, opisanej poniżej.
-41-
krzywych może mieć wpływ zbyt mała dokładność wprowadzonych
" Kolumna  Kąt obrotu - kąt w stopniach pod jakim wykonywany jest opis
długości krzywych.
(wartość 90o oznacza kreślenie opisów pionowo).
" kąt graniczny dla przełomów  przy bardzo małych kątach zwrotu
" Kolumna  Centr - określa czy dany opis ma być umieszczany przy
stycznych trasy nie projektuje się krzywych lecz łamaną. Użytkownik może
odnośniku czy między odnośnikami (opcja włączona).
określić dla jakich kątów zwrotu nie jest konieczne wprowadzanie danych
" Kolumna  Wysokość wiersza  określa wysokość wiersza w którym
łuków.
umieszcza się opisy przekroju.
W zakładce Przenumerowanie ustalić można sposób nadania numeracji dla
" Kolumna  Nr poziomu - wpisujemy numer punktu na którym ma być
odcinków prostych, klotoid lub łuków kołowych, określając przedrostki i
określony poziom porównawczy. Dla jednego przekroju można
numery początkowe, ewentualnie ustalić jednorodną numerację dla całej
wprowadzić kilka poziomów porównawczych zmieniających się na
trasy. Po ustaleniu zasad numeracji i naciśnięciu przycisku Przenumeruj
punktach przekroju.
program dokonuje zmiany numeracji obliczonych punktów.
Dla każdego punktu przekroju można dołożyć 5 wierszy opisu dodatkowego,
których zawartość może być wprowadzana przez użytkownika (kolumny
Ikona pozwala na umieszczenie rysunku trasy na mapie.  Opis 1 ,  Opis 2 ,  Opis 3 ,  Opis 4 ,  Opis 5 w edytorach punktów
przekroju). Dodatkowo można umieścić opis znajdujący się na odnośniku do
punktu (kolumna  Opis na przek. ).
3.9.14 Przekroje pionowe Ponadto określić można czy tytuł przekroju ma być umieszczony na rysunku,
czy opis dodatkowy ma być umieszczony pionowo na odnośnikach do
Moduł umożliwia wygenerowanie rysunku przekrojów na podstawie danych punktów przekroju, służą do tego przyciski:
liczbowych. Dane można wprowadzać z klawiatury, wkleić zaznaczone
punkty z tabeli współrzędnych lub zaimportować z pliku tekstowego. Ponadto
można przenosić już wprowadzone punkty między różnymi warstwami Zakładka  Objętości umożliwia wyliczenie objętości między wybranymi
jednego zadania przekrojów lub między zadaniami przekrojów, do tego celu warstwami przekrojów poprzecznych na zadanym odcinku. W tym celu należy
służy opcja Kopiuj/Wklej dostępna pod prawym klawiszem myszki podczas zapisywać zadania przekrojów podając wartości hektometrów. Po wejściu do
edycji przekrojów. zakładki  Objętości trzeba podać hektometr początkowy i końcowy oraz
Na jednym rysunku może być umieszczone maksymalnie 15 przekrojów- numery warstw między którymi obliczana będzie objętość. Po wykonaniu
warstw (wersja Standard pozwala na utworzenie dwóch przekrojów). Dane do obliczeń wygenerowany będzie raport zawierający wartość obliczonej
poszczególnych przekrojów wprowadza się w kolejnych fiszkach objętości.
Zakładka  Eksport/Raport umożliwia eksport wygenerowanych przekrojów do
pliku tekstowego. Użytkownik może podać które przekroje mają być
zatytułowanych I - XV. W zależności od ustawienia przycisków
eksportowane (podanie początkowego i końcowego hektometru), jakie
wprowadza się współrzędne X, Y, H lub odległości i wysokości. W tym drugim
warstwy zostaną eksportowane, oraz jakie informacje dodatkowe mają
przypadku należy określić czy wprowadzane będą odległości sąsiednie
znalez
ć się w pliku tekstowym. Identycznie wygląda generowanie raportu lub
(między kolejnymi punktami na przekroju) czy odległości skumulowane
wydruku na drukarce danych przekrojów.
(narastające od pierwszego punktu).
Fiszka  Deklaracja tabeli i poziomów umożliwia określenie:
- oblicz - wykonywane są obliczenia (kąty załamań, spadki itp.) bez
" ilości i zawartości wierszy umieszczonych w tabelce pod przekrojem.
rysunku przekrojów
" poziomów porównawczych.
" kolorów poszczególnych warstw przekrojów.
- wykonanie obliczeń wraz z wygenerowaniem rysunku.
Wymienione parametry można ustawić dla każdego z 15 przekrojów
korzystając z panelu umieszczonego w dolnej części okna.
" Kolumna  Nr wiersza - wpisujemy wartość oznaczającą w którym wierszu - ustawienia:
ma być umieszczony opis. Wartość  0 oznacza brak wiersza w tabelce 1. Ustawienia - ustawienie jednostek w jakich wprowadzane i obliczane są
pod przekrojem. odległości, wysokości, spadki. Określenie jakiego rodzaju odległości między
punktami są wprowadzane do przekroju: sąsiednie, skumulowane
" Kolumna  Wys. liter - wielkość czcionki (w mm) w wierszu.
(narastająco od pierwszego punktu) czy od hektometrów (narastająco od
-42-
każdego hektometru). Ponadto ustala się wysokości liter, włączenie druku 2. Obliczenia
siatki milimetrowej nałożonej na przekrój, automatyczne generowanie
formularza druku przekroju. Można także wyłączyć niektóre warstwy kolumny
Po wejściu do opcji można ustawić stopień krzywej w jaką mają być
danych z edycji.
wpasowane osie szyn (włączona wartość y = ax+b oznacza wpasowania w
2. Obliczenia - obliczenie powierzchni zawartej nad drugim a pod pierwszym
przekrojem (wykop) i nad pierwszym a pod drugim przekrojem (nasyp)
krzywą I-go stopnia - prostą). Po wciśnięciu przycisku należy podać
rozpiętość zadaną - R-zadane. Program przystąpi do wykonywania obliczenia
wykop
wraz z zapisaniem współrzędnych do tabeli roboczej.
nasyp wykop
Kolejno wykonywane są obliczenia:
1. Wyrównanie wstępne, ocena dokładności pomiaru.
2. Wpasowanie osi średnich przy R-optymalnym i R-zadanym.
3. Zbadanie poziomowości.
4. Obliczenie współrzędnych terenowych w układzie lokalnym oraz zapis
współrzędnych do bazy danych.
UWAGA !!! Aby można było wykonać obliczenia, potrzebne są co najmniej
dwa pełne przekroje: Nr, X, a, R, b. Pozostałe przekroje mogą nie zawierać
wszystkich danych tzn. w poszczególnych przekrojach może brakować a, R
lub b. Wyznaczenie osi teoretycznych zostanie wykonane w oparciu o pełne
przekrój I
przekroje. Natomiast poprawki do rektyfikacji będą wyliczone dla wszystkich
przekrój II
przekrojów.
3. Przyrosty - przesunięcie przekroju o zadaną wartość wysokości lub
3. Ustawienia
odległości. Przesunięcie może dotyczyć dowolnej warstwy przekroju.
" Wpasowanie osi dla R-zadanego - jeżeli  tak to obliczane będą poprawki
do rektyfikacji osi szyn przy R-zadanym)
3.9.15 Suwnice
" Wpasowanie osi dla R-optymalnego - jeżeli  tak to obliczane będą
poprawki do rektyfikacji osi szyn przy R-optymalnym
1. Dane.
" Dane wysokościowe:
- rzędne terenu
Zależnie od wybranej opcji  - obserwacje = współrzędne można
- odczyt z łaty (w polach Hl i Hp należy wpisać odczyt z łaty [mm] -
wprowadzać następujące dane:
program zapyta o wysokość horyzontu dla lewej i prawej szyny [mm])
" Szyny w 1 płaszczyz
nie horyzontalnej - jeżeli  tak to poprawki będą
1.1. Osie szyn
liczone wg. najwyższego punktu dla obu szyn. Jeżeli  nie program spyta o
Przy edycji danych dotyczących osi szyn wprowadza się: numer przekroju,
teoretyczną różnicę wysokości (Hl - Hp))
miarę bieżącą (X), odległość lewej szyny od lewej prostej odniesienia (a),
4. Wyniki
rozpiętość (R), odległość prawej szyny od prawej prostej odniesienia (b),
" Wyrównanie wstępne - drukowane są :
rzędną szyny lewej (Hl), rzędną szyny prawej (Hp).
- współrzędne Y-kowe prawej prostej odniesienia dla każdego, pełnego
przekroju,
Wybierając opcję  - obliczenia tylko w płaszczyz
nie poziomej edytuje
- sumy oraz współczynniki prostej odniesienia,
się dane dotyczące tylko płaszczyzny poziomej (bez Hl i Hp).
- poprawki oraz obserwacje wyrównane,
1.2. Współrzędne - edycja danych w przypadku gdy informacjami
- współrzędne wyrównane oraz M0.
wejściowymi są współrzędne punktów kontrolowanych.
" Poprawki do wyniesienia przy R zadanym:
Numer punktu może mieć do 12-ciu znaków przy czym punkt lewej osi musi
- sumy oraz współczynniki prostych odniesienia,
mieć na końcu znak  L a prawej osi znak  P .
- poprawki do rektyfikacji szyn przy rozpiętości zadanej.
-43-
Układ równań normalnych:
" Poprawki do wyniesienia przy R optymalnym:
[xx] ą + [x] � - [xy] = 0; [x] ą + n � - [y] = 0
- sumy oraz współczynniki prostych odniesienia,
- poprawki do rektyfikacji szyn przy rozpiętości optymalnej, [vv ]
- rozpiętość optymalna.
n - 2
Ocena dokładności wykonania pomiaru: m0 =
" Rektyfikacja w płaszczyz
nie pionowej:
Obliczenie współrzędnych osi szyn na podstawie wyrównanych wartości:
- poprawki do spoziomowania szyn.
1 1 1
3 3 3
5. Rysunek awi = apom. + vi; bwi = bpom. + vi; rwi = rpom. + vi
Po wejściu do tej opcji sporządzane są dwie mapy (SUW_POZ, SUW_PION) " Wpasowanie osi średnich szyn przy zadanej rozpiętości
i formularz zawierający wykresy przebiegu osi szyn i poprawki do rektyfikacji. Wyznaczenie poprawek do rektyfikacji osi szyn przy zadanej rozpiętości
liczone jest w sposób zgodny z wzorami poniżej. Opisywany etap obliczeń
ALGORYTM OBLICZENIOWY składa się z kilku procedur, które kolejno służą do wyliczenia potrzebnych
Aby wykonać obliczenia należy pozyskać w terenie odpowiednie dane sum [x], [yl], [yp], [xx], [xyl], [xyp], n-przekrojów. Przy liczeniu poprawek
(przedstawione na rysunku) metodą prostych odniesienia. wykorzystywane są współrzędne Y-kowe wyrównane dla przekrojów
oznaczenia: pełnych, natomiast dla niepełnych brane są wartości niewyrównane.
- ai - odległość lewej szyny od lewej prostej odniesienia,
yli = awi; ypi = rwi + awi;
- bi - odległość prawej szyny od prawej prostej odniesienia,
vli = ąx + � - yli; vpi = ąx + � + Rzad. - ypi
- ri - rozpiętość szyn,
2[xx] ą + 2[x] � - ([xyli] + [xypi]) = 0 ;2[x]ą + n � - ([yli] + [ypi]) = 0
- I, II, III, IV - punkty osnowy lokalnej.
yl = a ; yp = Rs - b.
Obliczenia mogą być wykonane wówczas, gdy pomierzone są co najmniej
" Wpasowanie osi średnich szyn przy optymalnej rozpiętości
dwa pełne przekroje - pozwoli
W przypadku wpasowania osi szyn przy R-optymalnym procedury
X
to na wyznaczenie osi
obliczeniowe przebiegają podobnie. Po rozwiązaniu równań otrzymuje się
IV III
an rn bn
średnich.
trzy współczynniki ą,�l i �p. Dodatkowo wyliczana jest rozpiętość
optymalna Ropt .
" Wyrównanie obserwacji, vli = ąx + �l - yli; vpi = ąx + �p - ypi 2[xx] ą + [x] �l + [x] �p - ([xyli] + [xypi]) = 0
[x] ą + m�l + 0�p - [yli] = 0; [x] ą + 0�l + n�p - [ypi] = 0
ocena dokładności
�p - �l
wykonania pomiarów oraz
obliczenie współrzędnych
1+ ą2
Wyliczenie rozpiętości optymalnej: Ropt =
osi szyny na podstawie
" Rektyfikacja szyn w płaszczyz
nie pionowej
wyrównanych wartości.
Wyrównanie obserwacji
Z
dokonywane jest wg. niżej
przedstawionych wzorów w
a4 r4 b4
oparciu o uśrednione dane
pełnych przekrojów czyli
r3
a3 b3
Prosta wyrównująca
takich w których dane jest:
nr, x, a, b, r. Aby
a2 r2 b2
wyrównanie mogło być
Y
Rzędne szyny
a1 r1 b1
przeprowadzone potrzebne
III
są przynajmniej trzy pełne
przekroje. Na podstawie wyliczonych poprawek oceniana jest dokładność
wykonanych pomiarów - m0 d" ą 2.5 mm - oraz w oparciu o wyrównane
Y
wartości a, b, r liczone są współrzędne osi szyn.
yi = r + a +b; vi =ąx + � - yi
-44-
Wyznaczenie poprawek do spoziomowania szyn odbywa się zgodnie z wyciągane obserwacje. W naszym przykładzie chcemy wybrać obserwacje ze
przedstawionym poniżej rysunkiem . stanowiska nr 1.
Wyrównanie odbywa się do najwyższej rzędnej danej szyny, wyznaczana Po wciśnięciu przycisku tworzone jest zadanie o podanej przez
jest najwyższa rzędna i od niej odejmowane są pozostałe (w praktyce nie użytkownika nazwie.
stosuje się opuszczania szyny ale jej podsypywanie). Po wykonaniu opcji  wczytaj zadanie w dzienniku wyświetlane są
obserwacje. Po wykonaniu obliczeń można sporządzić raport, który w
3.9.16 Dziennik kątów i boków naszym przypadku będzie wyglądał w sposób następujący:
DZIENNIKI POMIAROWE - Pomiar kątów
Moduł oblicza:
-------------------------------------------------------------------
kąt i odchyłkę kątową z pomierzonych kierunków w dwóch położeniach | Stanowisko | Nr celu | I | II | Kąt | fk |
-------------------------------------------------------------------
lunety,
| 1| 2| 41.7590| | 397.6850| |
| | 3| 39.4440| | | |
długości zredukowane i przewyższenia z pomierzonych kątów pionowych i
| 1| 2| 41.7590| | 397.3720| |
odległości przestrzennych.
| | 4| 39.1310| | | |
-------------------------------------------------------------------
kąty na podstawie kierunków zmierzonych w maksymalnie trzech seriach.
Dziennik kątów można generować w tachimetrii ze stanowisk
tachimetrycznych, w których jako nawiązania oznaczono obserwacje na
DZIENNIKI POMIAROWE - Pomiar boków
kierunki. W wyniku obliczenia otrzymuje się uśrednione wartości kątów, ----------------------------------------------------------------------
| Początek | Koniec | Hz | V | D pom | D zred | dH |
odchyłki kątowe i średnie odległości (jeżeli są wprowadzone).
----------------------------------------------------------------------
Obserwacje wprowadzane są w formie dziennika kątów i dziennika pomiaru
| 1| 2| 41.7590| 99.8850| 386.30| 386.30| 0.698|
boków. | 1| 3| 39.4440| 100.3790| 151.86| 151.86| -0.904|
| 1| 4| 39.1310| 100.2340| 137.08| 137.08| -0.504|
----------------------------------------------------------------------
 wyciąganie obserwacji ze stanowisk tachimetrycznych. Jeżeli w
projekcie są zapisane stanowiska tachimetryczne to można stworzyć zadanie
dla dziennika kątów i boków zawierające obserwacje na punktach
nawiązania.
Przykład:
Stanowisko tachimetryczne zapisane w wybranym projekcie jako zadanie w
tachimetrii:
----------------------------------------------------------------------
| Nr stan. | Nr celu | Kod | D niezr.| Kierunek|Kąt zenit|H celu|
----------------------------------------------------------------------
| 1| 2| | 386.30| 41.7590| 99.8850| 1.300|
| | 3| |
151.86| 39.4440| 100.3790| 1.300|
| | 4| |
137.08| 39.1310| 100.2340| 1.300|
------------------------------------
----------------------------------
Punkty 2, 3, 4 - punkty nawiązania.
Po wciśnięciu pojawia się
okienko, w którym wyświetlana jest
lista wszystkich stanowisk w danym
projekcie. Korzystając z przycisku  > -
jedno lub  >> - wszystkie wybieramy
te stanowiska, z których mają być
-45-
3.10 Raporty
- przejście do pełnego podglądu raportu i jego wydruku. Pojawia się
wówczas widok pierwszej strony raportu. Użytkownik może powiększać widok
Opcja  raporty umożliwia przeglądanie i wydruk zapisanych wcześniej
strony, przeglądać kolejne strony oraz edytować kolejne wiersze raportu.
(ikonka ) wyników obliczeń. Funkcje edytora raportów są zbliżone do edytorów typu WORD, WORDPAD.
Do dyspozycji są narzędzia umożliwiające wstawianie tabel, rysunków,
justowanie tekstu, znajdowanie i zastępowanie znaków, formatowanie
parametrów czcionki i akapitu. Dostępny jest także podgląd strony przed
wydrukiem.
- ustawienie
parametrów
wydruku:
" nagłówek -
ustawienie
czy i jaka
informacja
ma być
drukowana
w nagłówku,
Okno  Raporty podzielone jest na dwie części. W górnej znajduje się lista
do wyboru
dostępnych raportów, która zawiera nazwę zadania i datę jego zapisania.
jest
Dolna cześć okna zawiera podgląd zadania które wskazywane jest przez
wstawienie
podświetlenie.
opisu firmy,
W czasie poruszania się po liście zadań można zaznaczać zadania co
projektu, daty lub własnego tekstu. Po nagłówku może znajdować się
uwidacznia się umieszczeniem znaku w drugiej kolumnie. Zaznaczanie
podkreślenie. Dodać można również miejscowość i datę sporządzenia
wykonuje się przez:
raportu oraz określić rodzaj wyrównania tekstu (do lewej, prawej lub na
" kliknięcie myszką,
środku), a także czy informacje nagłówkowe mają być na każdej stronie
" naciśnięcie klawisza lub - zaznaczenie (odznaczenie)
raportu, czy na pierwszej itp.
pojedynczego zadania,
" stopka  włączenie opisu numeru strony lub daty na stopce.
" naciśnięcie klawisza <+> - zaznaczenie wszystkich zadań,
" Po wejściu do opcji  Zaawansowane można wprowadzić własny tekst
" naciśnięcie klawisza <-> - odznaczenie wszystkich zadań,
umieszczany w stopce lub nagłówku.
" naciśnięcie klawisza <*> - zaznaczenie zadań nie zaznaczonych przy
" justowanie  ustalenie rodzaju wyrównania tekstu w raporcie.
jednoczesnym odznaczeniu zadań zaznaczonych
" w sekcji marginesy ustala się wielkość lewego, dolnego, prawego i
W menu podręcznym (prawy klawisz myszki) oprócz wyżej wymienionych
górnego marginesu (w cm).
dostępne są jeszcze opcje:
" Usuń zadanie ,
- wygenerowanie raportu w postaci pliku HTML (format przeglądarki
" Usuń zaznaczone zadania
internetowej), co umożliwia przeglądanie np. w Internet Explorerze lub
ładowanie do Worda.
Przyciski oznaczone: , umożliwiają przesuwanie podświetlonego
zadania w celu zmiany kolejności zadań do wydruku.
3.11 Eksport, import
Znaczenie ikon:
Funkcje importu danych zawarte w programie pozwalają na wczytanie
danych zapisanych w formacie:
- posortowanie raportów po dacie lub nazwie zadania.
-46-
 Formaty zbiorów współrzędnych zgodne z formatem programu C-Geo dla
używając klawisza na mapie, powiększyć rysunek na cały ekran.
DOS (wersja 2.0, 3.0 i 3.5):
" cgo - format programu C-Geo w wersji dla środowiska DOS. Zbiory
Map Info 3.0 - import plików w formacie mif tworzonych przez program
zawierają: numery, współrzędne i kody punktów. Opcja jest dostępna dla
Map Info. Opcja aktywna tylko wtedy gdy okno mapy jest włączone.
tabeli współrzędnych co oznacza, że najpierw należy wybrać okno tabeli,
EWMapa - import plików ASCII tworzonych przez program EWMapa.
do której importowane będą punkty.
Przed importem należy wskazać warstwę, na którą importowane będą
obiekty. Pliki ASCII powinny zawierać współrzędne wyeksportowane z
" p89 - format programu Geo89, C-Geo w wersji dla środowiska DOS.
EWMapy poprzez opcję:  Przenoszenie danych->Kopiowanie punktów do
Zbiory zawierają numery i współrzędne punktów. Opcja jest dostępna dla
postaci ASCII przy czym w zbiorze nie powinny znajdować się
tabeli współrzędnych
współrzędne numerów punktów. Drugim typem danych importowanych z
W przypadku gdy zbiory współrzędnych są umieszczone w katalogach
EWMapy są działki. Działki eksportowane są z EWMapy w opcji
obiektów programu C-Geo dla DOS, istnieje możliwość uzyskania informacji
 Przenoszenie danych->Kopiowanie działek do postaci ASCII . Jako
o pełnej nazwie obiektu, poprzez wejście do katalogu obiektu (np.
punkty załamań mogą być przyjmowane zarówno punkty ze
OBIEKT11).
współrzędnymi, jak i same numery punktów załamań (jeżeli punkty zostały
Geo-Info - import plików wsadowych akceptowanych przez program Geo-
wcześniej zaimportowane. Trzecia struktura przyjmowana z EWMapy to
Info. W zależności od ustawionej opcji  OPCJE -> Mapa -> Zestaw kodów
granice użytków i konturów klasyfikacyjnych. W tym przypadku należy
aktywna jest opcja transmisji z GeoInfo wersji 2.0 lub 2.6.
skorzystać z zakładki  Parametry w celu wczytania tabeli przekodowania
Jeżeli aktywne jest okno tabeli, importowane są tylko pliki zawierające
użytków (gdzie zawarte są informacje o cyfrowym odpowiedniku użytku w
dane punktów. Import pozostałych informacji dostępny jest po ustawieniu
pliku eksportowanym, np. 11 - R, 12 - S, 14 - Ps, itp.).
aktywnego okna mapy.
grf - format plików z rysunkiem graficznym tworzonych przez program C-
Aby wczytać pliki wsadowe z programu Geo-Info należy:
Geo w wersji dla środowiska DOS. W wyniku importu pliku w tym
otworzyć okno tabeli,
formacie, w C-Geo są zakładane automatycznie warstwy o nazwach
wybrać opcję  Plik->Import->Geo-Info ,
kolorów linii które występowały w rysunku w C-Geo dla DOS.
odnalez
ć na dysku plik wsadowy zawierający współrzędne punktów,
Plik tekstowy - import współrzędnych zapisanych w plikach tekstowych. Po
po wczytaniu danych punktów otworzyć mapę,
wskazaniu pliku należy ustalić kolejność danych, czyli ustawienie kolumn w
korzystając z opcji  Mapa->Warstwy założyć warstwy lub ustawić na
pliku tekstowym oraz separator, czyli znak jakim oddzielone są
istniejących warstwach atrybuty:  działki ,  użytki ,  budynki w
poszczególne wartości w ramach wiersza danych. Ustawienie  ------- dla
zależności od tego jakie dane będziemy importować,
kolumny oznacza że dana
wybrać opcję  Plik->Import->Geo-Info , odnalez
ć zbiory wsadowe i
wartość nie występuje w
zaznaczyć pojedynczy, wybrane (wskazywanie myszką przy
zbiorze tekstowym.
wciśniętym klawiszu ) lub wszystkie pliki wsadowe,
Pole wyboru  Kolejne
jeżeli wśród wybranych zbiorów będzie plik o rozszerzeniu  inn , przed
separatory traktuj jako jeden
importem pojawi się okienko z pytaniem o warstwę, na którą
pozwala na prawidłowy import
importowane mają być  inne obiekty.
punktów w przypadku gdy
poszczególne wartości
dgn  Microstation  opcja aktywna przy włączonym oknie mapy.
oddzielone są więcej niż
dxf - format programu AutoCad - opcja jest aktywna tylko wtedy gdy okno
jednym separatorem.
mapy jest włączone.
W dolnej części okna
Aby wczytać plik w formacie DXF, gdy ma być utworzony nowy rysunek
dialogowego wyświetlany jest
mapy:
wybrany plik tekstowy, który
założyć nowy projekt, lub wybrać istniejący,
może być przeglądany przed
założyć nową tabelę współrzędnych. Bez wprowadzania punktów
importem.
utworzyć mapę,
wybrać opcję  Plik->Import->AutoCAD DXF , odnalez
ć plik DXF i
wczytać go,
-47-
 W ramce  Eksportuj można ustawić czy eksportowane będą wszystkie
Funkcje eksportu umożliwiają zapisanie danych w formatach: obiekty czy tylko zawartość okna mapy lub obiekty zaznaczone w bazie
- cgo - format programu C-Geo w wersji dla środowiska DOS. Opcja jest danych (np. poprzez zapytanie SQL).
aktywna dla okna tabeli. Eksportowane są tylko punkty zaznaczone. dxf - format programu AutoCad - opcja jest aktywna tylko wtedy gdy okno
mapy jest włączone,
- p89 - format programu Geo89, C-Geo w wersji dla środowiska DOS. W oknie dialogowym wypisane są wszystkie warstwy dostępne na mapie.
Opcja jest Krzyżyk w pierwszej kolumnie oznacza że dana warstwa będzie eksporto-
aktywna dla wana.
okna tabeli. W celu wyłączenia warstwy z eksportu należy ustawić podświetlenie w
Eksportowane odpowiednim wierszu i nacisnąć klawisz , lub  kliknąć myszką w
są tylko punkty pierwszej kolumnie lub wybrać odpowiednią opcję z menu podręcznego
zaznaczone. dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki. W trzeciej kolumnie
Geo-Info - zapis należy wprowadzić nazwę typu linii AutoCAD a odpowiadającej typowi linii
plików w eksportowanej warstwie (jeżeli użytkownik AutoCAD a nie ma
wsadowych dla zdefiniowanych właściwych (geodezyjnych) typów linii, powstaną linie
programu Geo- ciągłe. W czwartej kolumnie należy wprowadzić kolor jakim ma być
Info, kreślona dana warstwa w programie Auto Cad.
W oknie W ramce  Eksportuj można ustawić czy eksportowane będą wszystkie
dialogowym wypisane są wszystkie warstwy dostępne na mapie. Krzyżyk obiekty czy tylko zawartość okna mapy lub obiekty zaznaczone w bazie
w pierwszej kolumnie oznacza że dana warstwa będzie eksportowana. danych (np. poprzez zapytanie SQL)..
W celu wyłączenia warstwy z eksportu należy ustawić podświetlenie w Map Info 3.0 - eksport plików w formacie mif dla programu Map Info,
odpowiednim wierszu i nacisnąć klawisz , lub  kliknąć myszką w Microstation - eksport danych w formacie programu Microstation  pliki
pierwszej kolumnie lub wybrać odpowiednią opcję z menu podręcznego DGN lub tekstowe pliki skriptowe (wczytywać je można do Microstation
dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki. poprzez opcję:  Utilities->Key in , wpisując komendę np.: @c:\c-
W trzeciej geow\eksporty\mapa.scr, zwracając uwagę aby po znaku @ nie było
kolumnie spacji).
można wpisać Opcja eksportu jest aktywna tylko dla okna mapy. W oknie dialogowym
kod jaki będzie wypisane są wszystkie warstwy dostępne na mapie. Krzyżyk w pierwszej
nadawany tym kolumnie oznacza że dana warstwa będzie eksportowana.
obiektom które W celu wyłączenia warstwy z eksportu należy ustawić podświetlenie w
kodu nie odpowiednim wierszu i nacisnąć klawisz , lub  kliknąć myszką w
posiadają. pierwszej kolumnie lub wybrać odpowiednią opcję z menu podręcznego
W czwartej dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki. W trzeciej kolumnie
kolumnie należy podać kolor i nazwę danej warstwy z C-Geo po eksporcie do
znajdują się Microstation.
proponowane W ramce  Eksportuj można ustawić czy eksportowane będą wszystkie
przez program obiekty czy tylko zawartość okna mapy lub obiekty zaznaczone w bazie
nazwy plików danych (np. poprzez zapytanie SQL).
wsadowych. Dodatkowe parametry eksportowanych danych znajdują się w zakładce
Dodatkowo, jeżeli Parametry:
warstwy mają typ linii w C-Geo - typ linii Microstation. Należy wprowadzić numery linii
założone bazy w C-Geo (numeracja od jedynki zgodnie z kolejnością typów linii w
danych, można je włączyć do eksportowanego pliku, wybierając jakie pola
opcji Warstwy na mapie) oraz odpowiadające im zdefiniowane w
mają być eksportowane i pod jaką nazwą.
Microstation typy linii.
grubość linii w C-Geo - grubość linii w Microstation.
-48-
 symbole w C-Geo -  celka Microstation. Podane są oznaczenia kodów Przed eksportem należy wybrać, jakie dane mają być zapisane w pliku
punktów w C-Geo i należy podać odpowiednie nazwy zdefiniowanych tekstowym. Dokonuje się tego przez przenoszenie za pomocą przycisku  >
celek Microstation. Dzięki temu, wykonana zostanie konwersja symboli pól z listy  Dostępne pola do listy  Pola do eksportu . Wszystkie pola można
C-Geo na symbole Microstation. przenieść za pomocą przycisku  >> .
dodatkowo można włączyć eksport punktów niezakodowanych,
wyłączyć eksport symboli, ewentualnie wyeksportować wszystkie
Przyciski , umożliwiają zmianę kolejności kolumn w pliku tekstowym
symbole jako wektory (opcja przydatna gdy nie ma zdefiniowanej
W ramce  Separator można ustawić znak jakim oddzielane będą od siebie
tablicy symboli w Microstation),
poszczególne dane w pliku tekstowym. Po włączeniu opcji  W pierwszym
możliwe jest ustalenie wielkości punktów nie kodowanych, oraz
wierszu tytuły kolumn w pliku zostaną dodatkowo umieszczone informacje o
ustalenie numeru fontu w Microstation, a także podanie początku
eksportowanych danych.
lokalnego układu współrzędnych (global origin) w Microstation.
Do innej mapy - możliwość przeniesienia warstw z aktualnej mapy do
Uwaga! Do C-Geo v.4.0 dołączona jest dodatkowa biblioteka symboli i typów
mapy wybranej przez użytkownika z możliwością eksportu wszystkich
linii dla Microstation. Znajduje się ona w katalogu C-GEOW4\BIN  jest to
obiektów lub tylko zawartości okna mapy.
katalog o nazwie WSMOD. Jeżeli zostanie on w całości skopiowany do
Kartometr - eksport zaznaczonych w tabeli punktów do formatu  xy lub
katalogu w któryn jest zainstalowany program Microstation (wersja dla
 xyh akceptowanych przez oprogramowanie kartometru.
Windows, np. Microstation 95, SE lub GeoOutLook), eksportowane mapy z
C-Geo będą wczytywane do Microstation zgodnie z instrukcją K-1 (symbole i
typy linii).
EWMapa - pliki ASCII dla programu EWMapa.
W oknie dialogowym wypisane są wszystkie warstwy dostępne na mapie.
Krzyżyk w pierwszej kolumnie oznacza że dana warstwa będzie
eksportowana.
W celu wyłączenia warstwy z eksportu należy ustawić podświetlenie w
odpowiednim wierszu i nacisnąć klawisz , lub  kliknąć myszką w
pierwszej kolumnie lub wybrać odpowiednią opcję z menu podręcznego
dostępnego po naciśnięciu prawego klawisza myszki. W trzeciej kolumnie
należy wprowadzić nazwę pliku tekstowego z eksportowanymi punktami
lub obiektami. Ponadto dla punktów można wprowadzić stałe informacje
dodatkowe: rodzaj punktu i stabilizację.
W ramce  Eksportuj można ustawić czy eksportowane będą wszystkie
obiekty czy tylko zawartość okna mapy lub obiekty zaznaczone w bazie
danych (np. poprzez zapytanie SQL).
wmf - pliki zawierające grafikę w formacie Windows Metafile. Dzięki temu
eksportowi możliwe jest przenoszenie rysunków (w ustalonej wcześniej
skali - zawartość okna mapy) do innych aplikacji Windows, np.: do Worda,
Excela czy Corela i łączenie ich z innymi elementami typu tabele,
zestawienia, raporty, druki.
SWING - eksport grafiki i bazy
opisowej do formatu SWING
(K1),
TANGO  eksport grafiki i bazy
opisowej do formatu TANGO
Plik tekstowy - eksport
współrzędnych do pliku
tekstowego.
-49-
 3. Na środku pola mapy widać dwa punkty rysowane odpowiednim
4. Przykład ciągu obliczeniowego symbolem. Gdy symboli nie widać należy powiększyć dany fragment klikając
na ikonce { POWI
KSZANIE} (kursor myszki zmieni się w symbol lupy) i
Jeżeli podczas pracy w programie wystąpią jakieś wątpliwości zaleca się
wybierając interesujący nas fragment w dwojaki sposób:
korzystać z POMOCY w głównym menu programu lub przycisnąć klawisz F1.
" poprzez kliknięcie myszką na interesującym nas obszarze
1. Pracę zaczynamy od założenia projektu i tabeli. W głównym menu
" zaznaczenie obszaru ramką przez przytrzymanie lewego przycisku myszki
programu wybieramy opcję PLIK, a następnie PROJEKTY. W otwartym oknie
Dla przejrzystości rysunku można włączyć podgląd opisu klikając na ikonkę
projektów w ramce Projekty przyciskamy przycisk [NOWY], wpisujemy nazwę
projektu: np. TEST (maks. 8 znaków) i wciskamy ENTER lub klikamy na
{ OPIS PUNKTÓW}. Podgląd opisu jest standardowo wyłączony.
przycisk [OK], następnie w celu założenia tabeli wciskamy przycisk [NOWA]
Klikamy na napisie WA

CZONY (można także ustalić wielkość i wybrać
w ramce Tabele; wpisujemy nazwę tabeli: DANE (maks. 8 znaków) i
wartości jakie mają być wyświetlane). UWAGA! Podgląd opisu będzie
potwierdzamy klawiszem ENTER. Zaznaczamy tabelę jako robocza (aby
wyświetlany tylko na ekranie.
zapisywać do niej obliczone współrzędne) i naciskamy przycisk [OTWÓRZ].
Jeżeli chcemy aby opis był drukowany na drukarce należy włączyć OPIS
2. Do otwartej tabeli wprowadzamy dwa dane punkty osnowy: pierwszy o
JAKO TEKST, ustawić czcionkę, styl i pozycję. Klikamy na [OK].
współrzędnych x=100, y=100 i drugi o współrzędnych x=100, y=200.
Załóżmy, że będą to punkty osnowy poziomej szczegółowej III klasy. Można
4. Nasza osnowa składać się będzie z czterech punktów. Pozostałe dwa
zatem od razu wpisać ich kody (OSP).
punkty obliczymy korzystając z opcji OBLICZENIA -> CI
G POLIGONOWY.
W górnej tabelce podajemy numery punktów nawiązania: W ramce
NAWI
ZANIE P1 wpisujemy "1" i ENTER, a w NAWI
ZANIE P2 - "2" (kod i
współrzędne zostaną przepisane z tabeli roboczej automatycznie). Jest to
ciąg zamknięty, więc nie podajemy nawiązań K1 i K2.
3
4
W dolnej tabelce wpisujemy kolejno numer drugiego punku nawiązania "2",
301
kąt i odległość do trzeciego punktu ciągu.(kąt"100"; odległość "100").
316
302
W wierszu Lp 2 wpisujemy kolejny numer punktu ciągu "3" jego kod (po
103
315
100 uprzednim kliknięciu na ikonce { EDYCJA KODÓW PUNKTÓW}), kąt i
105
311
odległość.
309 Przykładowa osnowa ma kształt kwadratu więc kąt=100, a odległość=100. W
kolejnym wierszu Lp 3 wpisujemy numer "4", kod "OSP", kąt "100", odległość
"100".
Aby zakończyć ciąg w wierszu Lp 4 wpisujemy "1" i kąt"100". Jeżeli wszystko
500/1 500/2
zostało wypełnione poprawnie po naciśnięciu ikonki { OBLICZ} powinny
ukazać się policzone współrzędne punktów 3 i 4, komunikat że jest to ciąg
201 zamknięty i wartości błędów.
202
W tym momencie można zapisać raport klikając na odpowiedniej ikonce, , a
3
także zapisać zadanie. Po wyjściu z modułu { EXIT} w oknie mapy należy
jeszcze kliknąć { ODŚWIEŻENIE}.
203
200
305
5. Następnie chcemy obliczyć współrzędne punktów załamania granicy
101
102 działki i zrobić jej podział. Współrzędne punktów 101 i 102 zostaną obliczone
104
304 metodą biegunową, a współrzędne punktów 100 i 103 metodą ortogonalną.
Wchodzimy do opcji OBLICZENIA->BIEGUNOWE i wpisujemy dane punktów
1
2 nawiązania. Stanowisko "1", nawiązanie "2" i kierunek np."147,1240".
Przechodzimy do opcji DANE PUNKTÓW i wpisujemy kolejno numer "101",
-50-
kierunek "93,1820" i odległość "24,23". Następnie wciskamy ikonkę
" zakończ (zamknie obiekt do punktu początkowego)
" zakończ prostopadle (opcja przydatna gdy np. obiektem jest kwadrat lub
{ WYKONAJ OBLICZENIA} lub wciskamy klawisze .
prostokąt, a mamy jego trzy punkty)
Współrzędne punktu 101 powinny wynosić: x=118,16; y=116,04
" zakończ do czołówek (wyznaczenie ostatniego punktu z wcięcia
Wchodzimy z powrotem do DANYCH NAWI
ZANIA, klikamy na ikonce
liniowego)
{ NOWE DANE} i wpisujemy dane punktów nawiązania. Stanowisko "2",
" następny punkt (możemy w ten sposób tworzyć obiekt mając jego dwa
nawiązanie "1" i kierunek "220,3460". Przechodzimy do DANE PUNKTÓW i
pierwsze punkty, a dalsze wyznaczać z czołówek)
wpisujemy kolejno: numer "102", kierunek "271,1340", odległość "20,14".
Wybieramy ZAKOC
CZ, obiekt został stworzony. Klikamy na ikonce
Wciskamy ikonkę: { WYKONAJ OBLICZENIA}.
{ WYBIERANIE} aby kursor ponownie zmienić na symbol strzałeczki.
Wynik: x=114,42 y=185,94; wciskamy { EXIT} i w oknie mapy
Aby wpisać numer działki wciskamy ikonkę { INFORMACJA}
i klikamy strzałeczką na polu działki. Działka została podświetlona i pojawiła
{ ODŚWIEŻENIE}
się tabelka. Wpisujemy "500" i ENTER (Można obliczyć pole powierzchni
Wchodzimy do opcji OBLICZENIA->ORTOGONALNE, wpisujemy dane
punktów nawiązania "3" i "4". Przechodzimy do opcji DANE PUNKTÓW i
klikając na ikonce { OBLICZ POLE POWIERZCHNI}).
wpisujemy kolejno numer "103", bieżąca "10,31", domiar "-15,69" i w drugim
Klikamy na { PRZENIEŚ NA MAP
} (podświetlenie powinno znajdować się
wierszu numer "100", bieżąca "80,78" domiar "-22,52". Wciskamy ikonkę:
w kolumnie  Numer_działki okienka DANE), ustawiamy parametry i [OK]. W
{ WYKONAJ OBLICZENIA}.
centrum działki powinien pojawić się jej numer.
Wynik: 103; x=184,31; y=189,69;
Załóżmy, że chcemy wpisać do bazy opisowej jeszcze jedną kolumnę:
100; x=177,48; y=119,22; { EXIT, ODŚWIEŻENIE}.
NAZWISKO. Klikamy na { STRUKTURA} i [DODAJ POLE]. Wpisujemy
"NAZWISKO"
6. Aby założyć warstwę działek należy kliknąć na ikonkę { WARSTWY},
" TYP: (co będzie wpisywane w edytowanym polu. W naszym przypadku
[DODAJ WARSTW
] i podać nazwę np. "DZIALKI". Następnie należy ustawić
pole typu tekstowego - nazwisko)
typ warstwy na DZIAA
KI (pole wyboru  Typ warstwy ). W tym momencie
" Tekstowe (dla danych tekstowych)
zostanie automatycznie założona baza opisowa dla działek. Aby przejść do
" Całkowite (dla liczb całkowitych)
edycji tej warstwy należy wykonać podwójne kliknięcie na słowie NIE w
kolumnie EDYTOWALNA. Następnie należy kliknąć na [ZAMKNIJ]. " Rzeczywiste (dla liczb rzeczywistych. Na przykład pole
POWIERZCHNIA jest tego typu)
7. Tworzymy pierwszy obiekt zamknięty. Będzie to działka o numerze 500. " Data (wpisanie daty)
Punkty załamań: 100, 101, 102, 103.
" Obiekt OLE (pozwala na wprowadzenie obiektu typu OLE)
Można to wykonać trzema sposobami:
Ustalamy szerokość pola np. "20", funkcję INNA i [OK]. Zaznaczając teraz
myszką pole NAZWISKO dla działki nr 500 można wpisać np. "Kowalski".
" { OBIEKT ZAMKNI
TY} - klikając kolejno na punktach na mapie. Aby
zamknąć działkę można wskazać punkt ostatni taki sam jak pierwszy lub
8. Aby dokonać podziału działki trzeba ją wybrać myszką (pole działki będzie
też przed zamknięciem wcisnąć prawy przycisk myszki i wybrać opcję:
zamalowane)
ZAKOC
CZ.
i kliknąć prawym przyciskiem myszki.
Ukazuje się podręczne menu:
" { EDYTOR OBIEKTÓW} - wpisując kolejne numery punktów
(100,101,102,103,100) " Informacja (podstawowe dane o obiekcie)
" Ustaw edytowalną (powoduje ustawienie warstwy z wybranym obiektem w
" { OBIEKTY K1} - szybkie tworzenie obiektów na mapie zgodnie z
naszym przypadku -DZIAA
KI- jako edytowalną, bez konieczności
instrukcją K1
wchodzenia do ikonki { WARSTWY}. W danej chwili edytować można
Wybieramy narzędzie { OBIEKT ZAMKNI
TY} (kursor myszki zmienił się
tylko jedną warstwę. Patrz POMOC->POMOC C-Geo->SZUKAJ-
na krzyżyk). Klikamy na kolejnych punktach 100, 101, 102, 103. Następnie
>WARSTWY).
klikamy prawym przyciskiem myszki. Ukazuje się podręczne menu:
-51-
Powtórnie klikamy prawym przyciskiem myszki i wybieramy ZAKOC
CZ
" Edycja (edycja obiektu z możliwością wpisania pomierzonych czołówek,
PROSTOPADLE. Wpisujemy nr "203" (należy jeszcze usunąć domyślny kod
obliczenia powierzchni i jej wyrównania.
OSP) i ENTER. Narożniki budynku
" Usuń (usuwa obiekt).
są na warstwie zerowej (nie posiadają kodów), a obrys budynku jest na
" Przenieś na (pozwala na przeniesienie obiektu na inną warstwę).
" Czołówki (pozwala na wstawienie czołówek na mapie dla danego obiektu).
warstwie BUDYNKI. Klikamy { WYBIERANIE}, { ODŚWIEŻENIE}.
" Wypełnij obiekt (schody, skarpy, ściana oporowa) - pozwala na
Aby wpisać numer budynku postępujemy podobnie jak w przypadku działki
wypełnienie obiektu odpowiednim symbolem.
(punkt 8)
" Podział obiektu. (tę opcję wybieramy)
Chcemy podzielić naszą działkę na połowę, a linia podziału ma być
10. Aby wyznaczyć schody należy kliknąć na ikonce { WARSTWY},
równoległa do linii 100, 101. Klikamy myszką na polu tabelki NUMER i
ustawić edytowalną WARSTW
ZEROW
i [ZAMKNIJ] (schody nie mogą być
wpisujemy "100" ENTER "101" ENTER.
Następnie klikamy na polu POWIERZCHNIA PROJEKTOWANA i wpisujemy
na warstwie budynków). Wybieramy ikonkę { OBLICZENIA}.
"2264,5". Następnie klikamy na polu NUMER w dolnej tabelce i wpisujemy
W otwartej tabelce wybieramy opcję OBLICZENIA ORTOGONALNE. Klikamy
numery nowych punktów "104" i "105"; Klikamy na [OK]. Obiekt na mapie
kolejno na mapie na punkcie 201 i 202 (ich numery i współrzędne powinny
(działka nr 500) został podzielony. Numery nowych działek 500/1 i 500/2
ukazać się w tabelce).
wpisujemy w sposób opisany w punkcie nr 8. Należy jeszcze skasować z
Podajemy w tabelce pod nimi numer punktu na prostej "201a", bieżąca
mapy stary numer działki (należy kliknąć na nim, i nacisnąć klawisz DELETE)
"8,00", domiar "0" i ikonka { OBLICZ}. W polu tabelki punkt obliczany
9. Kolejnym zadaniem jest wyznaczenie budynku na działce 500/1, przy
podajemy numer "201b", bieżąca "12,00", domiar "0" i ikonka { OBLICZ },
czym danymi terenowymi są dwa pomierzone punkty budynku i miary
czołowe.
{ ZAMKNIJ OKNO}. Dwa punkty schodów są już na mapie. Klikamy
{OBIEKT ZAMKNI
TY} i łączymy w analogiczny sposób jak przy budynku:
Zakładamy warstwę budynków klikając na ikonkę { WARSTWY}, [DODAJ
201a, 201b, prawy przycisk NAST
PNY PUNKT W LEWO nr "201c" długość
WARSTW
] i wpisujemy nazwę np. "BUDYNKI". Ustawiamy typ warstwy na
"3" [OK], prawy przycisk ZAKOC
CZ PROSTOPADLE - nr."201d" [OK].
BUDYNKI, zaznaczamy ją jako EDYTOWALN
i klikamy na [ZAMKNIJ]
Aby narysować schody należy ten obiekt zaznaczyć (klikając na nim
Wchodzimy do opcji OBLICZENIA->ORTOGONALNE i wpisujemy dane
symbolem strzałeczki), kliknąć prawy przycisk myszki i wybrać WYPEA
NIJ
punktów nawiązania "1" i "4". Przechodzimy do opcji DANE PUNKTÓW i
OBIEKT - SCHODY. Następnie w oknie dialogowym należy wybrać ilość,
wpisujemy:
odstęp i przesunięcie schodów. Aby rysunek schodów nie przesłaniał obrysu
numer "200", bieżąca "24,00", domiar "22,64"
w drugim wierszu:
budynku należy wejść do { WARSTWY}, kliknąć na warstwę BUDYNKI i
numer "201", bieżąca "39,24", domiar "23,64".
przyciskiem z prawej strony tabelki przenieść warstwę budynków nad
warstwę zerową (gdyż na tej warstwie jest rysunek schodów). Podobnie
Wciskamy przycisk { WYKONAJ OBLICZENIA}.
można postąpić np. w przypadku warstwic.
Wynik:
11. Następnie wyznaczymy inne elementy sytuacyjne Danymi są pomiary
200; x=124,00; y=122,64;
terenowe wykonane metodą ortogonalną. Pomierzona została jedna latarnia,
201; x=139,24; y=123,64.
trzy słupy sieci energetycznej, dwa drzewa i chodnik.
Wciskamy: { EXIT i w oknie mapy ODŚWIEŻENIE}. Wchodzimy do opcji OBLICZENIA-> ORTOGONALNE, wpisujemy dane
punktów nawiązania "3" i "4". Przechodzimy do opcji DANE PUNKTÓW i
Klikamy na ikonce { OBIEKT ZAMKNI
TY}. Klikamy na punkcie nr 200,
wpisujemy:
następnie na 201 (powinna być przeciągnięta linia między nimi). Następnie
Lp Numer Kod Bieżąca Domiar Uwagi
klikamy prawym przyciskiem myszki i wybieramy z podręcznego menu:
1 301 4.66 7.98 chodnik
NAST
PNY PUNKT W PRAWO. W tabelce KOLEJNY PUNKT klikamy
2 302 4.66 12.91 chodnik
myszką na NUMER i wpisujemy "202", klikamy na DA
UGOŚĆ i podajemy
3 303 SLU 77.18 14.23 słup sieci niskiego napięcia
czołówkę "20,00" ENTER.
(Kod symbolu można wprowadzić teraz lub w czasie edycji punktu na mapie)
Wciskamy ikonkę { OBLICZ}
-52-
Wchodzimy z powrotem do DANYCH NAWI
ZANIA, klikamy na ikonce
Wybieramy { A
UK} i łączymy 312-314 i klikamy na 313, łączymy 311-316 i
{ NOWE DANE} i wpisujemy dane punktów nawiązania "1" i "4". klikamy na 315.
Przechodzimy do DANE PUNKTÓW i wpisujemy: Punkty 304, 309 i 303 są słupami sieci energetycznej niskiego napięcia.
Lp Numer Kod Bieżąca Domiar Uwagi Klikamy na ikonce {OBIEKTY K1}, szukamy SIEĆ ENERGETYCZNA, LINIA
1 304 SLU 9.92 6.32 słup sieci niskiego napięcia
NAPOWIETRZNA NISKIEGO NAPI
CIA lub wpisujemy w ramce "PNN",
2 305 19.97 9.00 chodnik
klikamy na OBIEKT OTWARTY i łączymy punkty 304-309-303 i ZAKOC
CZ
3 306 19.97 13.99 chodnik
(prawy przycisk myszki). W tym momencie automatycznie została założona
4 307 26.95 18.83 drzewo
warstwa SIEĆ ENERGETYCZNA.
5 308 34.93 20.00 drzewo
6 309 SLU 70.99 6.59 słup sieci niskiego napięcia
12. Niwelacja
7 310 LAT 72.85 16.70 latarnia
8 311 76.89 10.00 chodnik
Punkty osnowy zostały zaniwelowane w terenie za pomocą niwelacji
9 312 76.89 14.89 chodnik
technicznej. Załóżmy że punkt nr 100 ma wysokość równą 100.00 m. Wyniki
10 313 79.36 15.56 chodnik
z pomiaru wpisujemy do tabeli w opcji OBLICZENIA -> NIWELACJA . W
11 314 80.70 17.57 chodnik
pierwszym wierszu wpisujemy kolejno:
12 315 82.94 12.20 chodnik
Numer punktu wstecz "1", odczyt wstecz z pierwszego i z drugiego pomiaru.
13 316 85.63 17.46 chodnik
Pod spodem:
Numer punktu wprzód "2", odczyt wprzód z pierwszego i z drugiego pomiaru
Ikona { OBLICZ}, { ZAMKNIJ OKNO}, { ODŚWIEŻENIE}
itd. Tabela będzie wyglądać następująco:
Kody LAT i SLU zostały umieszczone na WARSTWIE ZEROWEJ. Kody te
Numer Odl. I II pośr. H
można przenieść do innych warstw za pomocą opcji MAPA->KODY<-
1 1254 864
>WARSTWY.
2 3953 3562
Punkty 307 i 308 są drzewami liściastymi. Symbole można przypisać dwoma
2 3872 3912
metodami:
3 325 365
" Punkt 307
3 2134 1735
Klikamy na ikonce {OBIEKTY K1}, szukamy ZAGOSPODAROWANIE
4 1801 1400
4 1698 1832
TERENU
1 2877 3009
i DRZEWO LIŚCIASTE POMIERZONE lub wpisujemy w ramce "DLI", klikamy
na SYMBOLE i już mamy przyklejony do kursora myszki symbol drzewa.
Klikamy na ikonce { OBLICZ} i podajemy wysokość punktu nr 1 "100.00"
Klikamy na [OK] na komunikacie o obliczonej odchyłce (-4.50 mm) i
Klikamy na punkcie 307 i na { WYBIERANIE}. Zamykamy okienko K1.
Wybierając opcję MAPA->KODY<->WARSTWY możemy zobaczyć że
{ EXIT}.
warstwa ZAGOSPODAROWANIE TERENU została automatycznie założona,
Wysokości: 1=100.00; 2=97.300; 3=100.846; 4=101.179
a kod drzewa DLI został do niej przypisany.
" Punkt 308
13. Punkty osnowy mają już swoje wysokości. Spróbujmy automatycznie
Klikamy na ikonce { SYMBOLE}, wybieramy z listy wyinterpolować warstwice między tymi punktami. Przed przystąpieniem do
ZAGOSPODAROWANIE TERENU symbol DZEWA LIŚCIASTEGO tego dobrze jest stworzyć nową warstwę WARSTWICE. Klikamy na
POMIERZONEGO, wybieramy warstwę i [OK].
{ WARSTWY}, [DODAJ NOW
WARSTW
], wpisujemy "WARSTWICE" i
Następnie przyklejonym symbolem do wskaz
nika myszki klikamy na punkcie
[OK] (dla zwiększenia czytelności treści mapy można zmienić kolor klikając
308.
podwójnie lewym przyciskiem myszki na TYP LINII/KOLOR) i [ZAMKNIJ].
Wchodzimy do opcji OBLICZENIA->OBLICZANIE OBJ
TOŚCI,
Ikona { WYBIERANIE}.
WARSTWICE. Wpisujemy kolejno numery punktów osnowy: "1", "2", "3", "4".
Następnie narysujemy chodnik. Wybieramy edytowalną WARSTW

Na zakładce PUNKTY TWORZ
CE OBRYS OBSZARU wprowadzamy
ZEROW
w { WARSTWY}, STYL LINII - LINIA CI
GA
A [OK] [ZAMKNIJ].
punkty ograniczające obszar interpolacji. Wpisujemy kolejno: "1", "2", "3", "4".
{ OBIEKT OTWARTY} i łączymy punkty 305-311 i ZAKOC
CZ (prawy
przycisk myszki), 306-312, 302-314, 301-316.
-53-
stworzona warstwica o wysokości 104. Podobnie należy postępować w
Następnie klikamy na ikonce { WYKONAJ OBLICZENIA}, podajemy nazwę
przypadku pozostałych warstwic.
dla tworzonego modelu, długość boku siatki kwadratów modelu.
Program wykona obliczenia i poda parametry modelu. Następnie wciskamy
15. Ostatnim punktem obliczeniowym naszego przykładu będzie
przetransformowanie naszych współrzędnych na układ 65.
ikonkę { WARSTWICE} i ponownie klikamy na { WYKONAJ
Wchodzimy do opcji PLIK->PROJEKTY i zakładamy nową tabelę o nazwie
OBLICZENIA}. Podajemy jakie warstwice mają być rysowane i czy ma być
np. DANE1 i nadajemy jej funkcję TABELI ROBOCZEJ, a tabelę DANE
wstawiony dla nich opis i [OK].
ustawiamy jako PODSTAWOWA. Po tej czynności dane do obliczeń będą
Klikamy na warstwę WARSTWICE i [OK]. Po obliczeniach w oknie mapy są
czerpane z tabeli podstawowej a wyniki zapisywane w tabeli roboczej.
kreślone warstwice (na tym przykładzie widać jak obrys budynku przesłania
Otwieramy TABEL
PODSTAWOW
.
rysunek warstwicy, gdyż warstwa BUDYNKI jest wyżej w hierarchii warstw).
Zaznaczamy wszystkie punkty w tabeli z wyjątkiem 1, 2, 3 (punkty
14. Następnie zajmiemy się interpolacją ręczną. Metodą tachimetryczną
dostosowania). Najlepiej jest kliknąć na {ZAZNACZ WSZYSTKIE} i następnie
zostało pomierzone piętnaście punktów ze stanowiska na punkcie nr 4, z
odznaczyć klawiszem F5 punkty 1, 2, 3, lub przytrzymać lewy przycisk myszki
nawiązaniem kierunkowym na punkt nr 3. Wchodzimy do opcji OBLICZENIA-
na punkcie nr 4, przeciągnąć myszką w dół tabeli i puścić przycisk. Następnie
>TACHIMETRIA. Pomierzone zostały przewyższenia Dh i odległości
należy kliknąć na ikonkę { KOPIUJ}. Wchodzimy do opcji OBLICZENIA-
przestrzenne, należy zatem kliknąć na odpowiednich ikonkach ( , ).
>TRANSFORMACJA i podajemy współrzędne punktów dostosowania:
Wpisujemy stanowisko "4", wysokość instrumentu "1,78".
Lp Numer Xp Yp Numer Xw Yw
Następnie wpisujemy dane pikiet:
1 1 100.00 100.00 1w 5492100.00 3752100.00
Nr Odl. prz. Kierunek Dh Hc
2 2 100.00 200.00 2w 5492100.00 3752200.00
3 100.0000
3 3 200.00 200.00 3w 5492200.00 3752200.00
1000 29.40 52.5400 0.120 1.700
Następnie klikamy na zakładce PUNKTY TRANSFORMOWANE i klikamy na
1001 48.94 37.1735 1.320
1002 86.53 17.8633 3.421
ikonce { WKLEJ}. Podajemy numery punktów w układzie wtórnym: 4w,
1003 75..05 39.8315 2.321
1004 99.46 36.1498 3.925
100w, 101w itd. Klikamy na ikonce { OBLICZ}. Po otwarciu tabeli roboczej
1005 70.41 16.5893 2.320
DANE->OKNO TABELI->DANE1 można zobaczyć efekt transformacji.
1006 68.22 39.1520 2.120
1007 54.90 79.5424 1.020
1008 88.19 86.7157 1.020
1009 90.45 69.4476 2.320
1010 107.14 59.3567 3.520
1011 123.80 51.8149 4.320
1012 142.54 62.7487 4.021
1013 125.76 73.8988 2.320
1014 111.18 88.2757 0.720
1015 114.10 80.1466 1.420
Klikamy na ikonce { OBLICZ}. Wyświetlone zostają wartości odchyłek.
Wychodzimy z modułu i ustawiamy w { WARSTWACH} edytowalną
WARSTWICE. Aby ręcznie poprowadzić warstwice należy najpierw
wyznaczyć linie szkieletowe. Wybieramy ikonkę { WARSTWICE}, klikamy
na punkcie 1002 i 1005. Między tymi punktami powinna pojawić się kropka
(jest to punkt leżący na warstwicy o wysokości 104 metry). A
ączymy w
podobny sposób punkty 1004-1003, 1010-1009 i 1012-1013. Klikamy
ponownie na ikonce { WARSTWICE} i łączymy punkty o wysokości 104.
(po ostatnim klikamy prawym przyciskiem myszki i ZAKOC
CZ. Została
-54-