Agencje prasowe w Polsce - typy i specjalizacja

W oficjalnych nazwach agencji występują 3 terminy charakterystyczne dla tego typu instytucji:

• agencja telegraficzna - dla agencji założonych w XIX wieku lub na początku XX, jak na przykład Polska Agencja Telegraficzna założona w 1918 roku.

• agencja prasowa - Polska Agencja Prasowa

• agencja informacyjna - Allgemeiner Deutscher Nachrichtendienst.

Pierwsze dwa typy agencji przekazywały materiały telegraficznie, albo tylko wyłącznie dla prasy dru-kowanej.

Trzecia nazwa staje się też powoli historyczna, jako że w praktyce nie ma już agencji, która rozpowszechniałaby wyłącznie informacje proste, czyli wiadomości, lub informacje rozszerzone.

Termin agencja prasowe w dziedzinie środków masowego przekazu stosuje się dla instytucji, która gromadzi, opracowuje i rozpowszechnia materiały.

Rozwój środków masowego przekazu oraz ich światowy zasięg powoduje, że agencje prasowe zaczy-nają się specjalizować, w zależności od gromadzonego materiału. Niezależnie od oficjalnej nazwy wyróżniamy agencje prasowe:

• informacyjna

• publicystyczna

• fotograficzna

• reklamowa (ogłoszeniowa).

Z wyjątkiem agencji reklamowej, nie ma prasowych agencji o bardzo ścisłym profilu. A agencjach informacyjnych czasami gromadzony jest materiał publicystyczny i odwrotnie.

Wielkie agencje mają na przykład swoje własne działy fotograficzne.

INFORMACYJNA AGENCJA PRASOWA

Jest to typ najstarszy i najbardziej reprezentatywny dla tego rodzaju usług.

Zajmuje się zbieraniem aktualnych informacji, selekcjonowaniem, obróbkom i uzupełnianiem, a na-stępnie rozpowszechnianiem wiadomości. Agencje nadają im kształt informacji prostej, rozszerzonej a czasami nawet skomentowanej.

Współcześnie prawie każdy kraj posiada swoją własną agencje prasową typu informacyjnego. W niektórych państwach istnieje nawet kilka takich agencji, ale zwykle jedna wiedzie prym przed innymi.

Najczęściej to właśnie ona ma bogatsze zaplecze techniczne, rozleglejsze siatki korespondentów i oddziałów obejmujących cały obszar kraju.

Europejskie Stowarzyszenie Agencji Prasowych przewiduje w swoim statucie, że do ESAP może być przyjęta tylko jedna agencja prasowa z każdego kraju.

Wśród agencji krajowych kilka agencji wyróżnią się swoim światowym zasięgiem w zakresie gromadzenia i rozpowszechniania informacji. Są to tak zwane agencje światowe.

AGENCJA PUBLICYSTYCZNA

Agencja tego typu gromadzi, opracowuje i rozpowszechnia zagraniczne i krajowe korespondencje, oraz artykuły problemowe z różnych dziedzin życia kraju, reportaże, komentarze, felietony oraz opra-cowania źródłowe, dokumentacyjne- słowne o obrazowe- dla potrzeb środków masowego przekazu.

Czasami wykonuje również usługi pozaprasowe wydającą na przykład foldery turystyczno- krajo-znawcze, broszury informujące o działalności i osiągnięcia własnego kraju.

Rozwój tych agencji notuje się na lata 60- te. W ciągu kilku lat w krajach socjalistycznych powstały jako samodzielne instytucje (PA Interpress- Polska, Budapress- Węgry, Sofiapress- Bułgaria).

W krajach kapitalistycznych agencje publicystyczne rozwijały się jako agendy większych typowo informacyjnych krajowych i światowych agencji prasowych. M. In. agencja AFP we Francji, w 1971

założyła sekcje publicystyczną.

W Stanach Zjednoczonych od XIX wieku powstawały liczne drobne agencje publicystyczne, tzw.

newspapers syndicates. Sprzedawały one materiały publicystyczne do lokalnej prasy z wyłącznym prawem do ich publikacji. Po drugiej wojnie nastąpił jednak proces koncentracji w rękach wielkich agencji prasowych. Obecnie tego typu serwisy wydaje: New York Times, Los Angeles Times( łącznie z Washington Post) i Chicago Daily News (łącznie z Chcicago Sun Times), a abonamentuje je prze-szło 400 dzienników ze Stanów Zjednoczonych i 200 z zagranicy.

Nadal postępuje specyfikacja agencji prasowych:

• pod względem tematyki gromadzenia i rozpowszechniania materiału prasowego(agencje prasowo- ekonomiczne)

• pod względem reprezentowania określonej społeczności (katolicka, murzyńska)

W powyższych agencjach dominuje materiał publicystyczny. Są to najczęściej małe agencje, o wąskiej specjalności i ograniczonym kręgu odbiorców. Czasami tworzą też wyodrębnione autonomiczne dzia-

ły w większych agencjach informacyjnych. Na przykład Stowarzyszenie Krajowych Agencji Prasowych zrzesza 80 agencji spośród 450 instytucji prasowych tego typu działających we Włoszech.

FOTOGRAFICZNA AGENCJA PRASOWA

Agencje tego typu zajmują się gromadzeniem utrwalonych w obrazie najważniejszych przejawów życia kraju dla potrzeb prasy codziennej i czasopism, dla kroniki filmowej oraz dla telewizji i jej naj-nowocześniejszych odmian: telewizji kasetowej i przewodowej. Z usług agencji fotograficznych ko-rzystają:

• agencje i wydawnictwa zagraniczne

• instytucje wydawnicze

• instytucje propagandowe

• instytucje kulturalne

Zazwyczaj agencje fotograficzne stanowią autonomiczny pion agencji prasowych typu informacyjnego lub publicystycznego.

Wiele agencji spełnia również usługi w zakresie foto-informacji i fotoreportażu.

Krajowe agencje prasowe najczęściej posiadają własne wyodrębnione działy fotografii prasowej, poza tym w każdym kraju istnieje kilkanaście drobnych agencji fotograficznych, najczęściej o wydzielonym profilu środowiskowym i tematycznym. W Polsce to tego typu agencji specjalistycznych należy Woj-skowa Agencja Fotograficzna.

Agencje fotograficzne i prasowe o wydzielonym pionie foto-serwisu często zrzeszają się w organiza-cjach międzynarodowych (Photo International, European Press Photo Agencies Union) w celu wymiany usług.

Pierwsze serwisy fotograficzne przy agencjach prasowych powstały na początku XX wieku.

REKALMOWA AGNECJA PRASOWA

Agencja taka zajmuje się przyjmowaniem dla środków masowego przekazu informacji reklamowych.

Zajmuje się opracowaniem graficznym, technicznym i rozprowadzaniem ich do właściwej instytucji

masowego przekazu.

Ten typ agencji prasowych jest rozwinięty szczególnie w krajach kapitalistycznych, gdzie reklama jest podstawową dźwignią handlu.

Wielkość agencji reklamowych przyjęło się określać na podstawie wysokości obrotów. Prym wiodą agencje ze Stanów Zjednoczonych m.in. "J. Walter Thompson".

Na rynkach istnieje również wiele mniejszych i drobnych agencji reklamowych.

Krajowe agencje reklamowe zrzeszane są w krajowych związkach, stowarzyszeniach np. Advertising Association (Wielka Brytania). Organizacją międzynarodową agencji reklamowych jest International Advertising Association z siedzibą w Stanach Zjednoczonych.

Oprócz tego w niektórych krajach aktywizują się różne instytuty i stowarzyszenia naukowe, badające rynek reklam- Austriackie Naukowe Stowarzyszenie do Spraw Reklamy.

Te i inne instytucje zajmują się analizą form działalności agencji reklamowych, problematyką percep-cji w środkach masowego przekazu, wytyczaniem najlepszych metod dotarcia do odbiorcy.

AGENCJE INFORMACYJNE

KRAJOWE AGENCJE INFORMACYJNE

Powstanie i rozwój informacyjnych agencji prasowych o zasięgu krajowym związane jest z powsta-niem i rozwojem danego państwa. Charakterystyczne są pod tym względem daty utworzenia informacyjnych agencji prasowych w krajach, które po I wojnie światowej uzyskały niepodległość lub ukształtowały nowy ustrój polityczny: czechosłowacka CTK (20 X 1918), radziecka ROSTA-TASS(1.

XII 1917/ 10 VII 1925); po II wojnie światowej: polska PAP, francuska APF.

Następna fala ekspansji krajowych agencji prasowych wystąpiła w latach 1960- 1962, zostały wówczas utworzone 23 agencje w nowych niepodległych państwach w Afryce, Azji i strefie Pacyfiku.

Krajowe agencje prasowe gromadzą i rozpowszechniają materiały prasowe własnego kraju. Od korespondentów zagranicznych oczekują materiałów nawiązujących do wydarzeń i polityki własnego kraju i zainteresowań własnego społeczeństwa.

Wiele agencji wymienia się informacjami z innymi agencjami krajowymi.

ŚWIATOWE AGENCJE PRASOWE

Nie ma wyraźnej linii podziału między krajową a światową agencja informacyjną. Obie informują swoich odbiorców o sprawach krajowych i zagranicznych. Wachlarz informacji obejmuje najprostsze informacje lokalne (np. poziom wód) po wielkie problemy polityczne i społeczne. Jak kryterium podziału przyjmuje się zasięg terytorialny zbierania i rozpowszechniania materiału prasowego, oraz wielkości środków finansowych i technicznych, którymi dysponują agencje.

Do agencji o zasięgu światowym zalicza się:

• AFP- Agence France Presse (Francja)

• AP- Associated Press (Stany Zjednoczone)

• Reuter- Reuters (Wielka Brytania)

• UPI- United Press International (Stany Zjednoczone)

• TASS- Tielegrafnoje Agenstvo Sovietskogo Sojuza (Związek Radziecki)

Agencje światowe dysponują rozległą siecią korespondentów rozmieszczonych w najważniejszych punktach świata. W stolicach mniejszych krajów agencje mają najczęściej swoich korespondentów nieetatowych, lub specjalnych wysłanników krótkookresowych.

Agencje te, ze względu na ogromy zasięg, tworzą biura lokalne, których zadaniem jest wstępna selek-cja informacji, wydzielanie informacji wyłącznie o znaczeniu lokalnym, regionalnym, opracowywanie lokalnego i regionalnego serwisu oraz przekazywanie informacji o szerszym kontynentalnym lub światowym znaczeniu do centrali. Odbiorcami największych agencji są wielkie koncerny prasowo-telewizyjne i praktycznie wszystkie krajowe agencje.

Za istnieniem i rozwojem światowych agencji prasowych przemawiają wysokie koszty gromadzenia informacji, które zwracają się jedynie w wyniku koncentracji rynku informacji. śadna agencja krajo-wa nie jest wstanie utrzymać tak dużej liczby korespondentów w tylko miejscach na świcie.

REGIONALNE AGENCJE PRASOWE

Między agencjami światowymi i krajowymi znajdują się jeszcze agencje regionalne. Obejmują swym zasięgiem strefę jednego kontynentu lub grupę państw zbliżonych do siebie kulturowo lub politycznie.

Do najważniejszych agencji należą:

• Kyodo (Japonia)- usługi agencyjne w Azji Południwo-Wschodniej i na Dalekim Wschodzie;

• MENA (Egipt)-dążąca do integracji w współpracy agencji arabskich i afrykańskich w strefie Bliskiego wschodu oraz północnej i środkowej Afryki;

• Prensa Latina reprezentująca podstawowe tendencje w Ameryce Łacińskiej

KOSZTY UTRZYMANIA AGENCJI

Najważniejszy jest nowoczesny sprzęt techniczny taki jak własne łącza kablowe, sprawne dalekopisy, bardzo kosztowny elektroniczny sprzęt nadawczy, odbiorczy i rozdzielczy, oraz komputerowe systemy gromadzenia i rozdziału informacji.

Koszty są więc bardzo duże, i rzadko kiedy zyski pokrywają wydatki. Niestety dane na ten temat są fragmentaryczne i często nie oddają wiernie sytuacji.

Kolejnym problemem jest koncentracja prasy wielkonakładowej o zasięgu ogólnokrajowym lub światowym. Konsekwencją tego jest zmniejszając się liczba odbiorców materiałów agencyjnych. Coraz bardziej wzrasta znacznie prasy lokalnej, której nie stać na współprace w wielkimi agencjami. Prasa ta najczęściej korzysta z usług o wiele tańszych lokalnych agencji.

Agencje reperują swój budżet podczas nadzwyczajnych wydarzeń zarówno tych przewidywanych jak i niespodziewanych( na przykład podczas olimpiad).

Wzrost wydatków jest związany w dużej mierze z postępem technicznym, oraz z chęcią dotarcia i przekazania najważniejszych informacji jako pierwsi.

Konkurencja między wielkim agencjami światowymi często doprowadza jednak do fabrykowania wiadomości, czy nawet zmieniania danych. Spowodowane jest to przede wszystkim pogonią za informacją sensacyjną przez prasę.

Korzystne we współzawodnictwie miedzy agencyjnym jest dążenie do specjalizacji usługowej o charakterze monopolistycznym( UPI i AP za serwisy telefoto, REUTER- serwis giełdowy).

Niektóre agencje prowadzą też poza-agencyjną działalność handlową, przemysłową, reklamową lub wydawniczą, która zapewnia im dodatkowe wpływy.

Byt agencji krajowych jest jednak sprawą zarówno prestiżu jak i potrzeb polityczno- informacyjnych.

Dlatego tez wiele z nich jest dotowane zarówno droga oficjalną jak i nieoficjalną w formie różnego rodzaju usług w kosztach łączności w taryfach pocztowych oraz opłat" bez zniżki" za udostępnienie informacji organom państwowym.

WSPÓŁPRACA AGENCYJNA

Kierownictwo informacyjnych agencji prasowych jest przekonane o konieczności współpracy ze względu na korzyści natury ekonomicznej, zmniejszające koszty utrzymania agencji.

Poszczególne agencje krajowe są powiązane umowami dwustronnymi, gwarantującymi wymianę

usług przeważnie na zasadach równości.

Nie są to niestety umowy równorzędne, ponieważ serwis agencji światowych jest znacznie obszerniej-szy, dlatego tez agencje krajowe muszą do niego dopłacać.

Umowy między-agencyjne obejmują również pomoc techniczną dla korespondentów na prawach wza-jemności.

Wyrazem ściślejszej współpracy są regionalne stowarzyszenia agencji prasowych zrzeszające repre-zentatywne agencje prasowe w Europie, z siedzibą sekretariatu przy agencji Belga. Ich celem jest współpraca techniczna, badawcza, oraz ochrona wspólnych interesów.

W zakresie współpracy technicznej i łączności działają międzynarodowe systemy łączności agencyjnej SCANPLEX (kraje skandynawskie) oraz EUROPLEX (Zachodnia Europa).

Inną formą współpracy są wielostronne porozumienia co do systemów łączności.(np. kablowy pier-

ścień dookoła agencji socjalistycznych- jest to stała siatka dalekopisów łączących 6 agencji).

Agencje prasowe krajów socjalistycznych prowadziły również wymianę dziennikarzy i innych pra-cowników agencyjnych w celu wymiany doświadczeń pomiędzy poszczególnymi krajami.

STATUS AGENCJI PRASOWYCH

Pod względem prawnym wyróżnia się:

• agencje oficjalne- które reprezentują stanowiska rządowe i są upoważnione m.in. do wydawa-nia komunikatów w imieniu władz;

• agencje półoficjalne- które wyrażają stanowisko zbliżone do sfer rządzących w danym kraju.

Ze względu na tytuł ważności wyróżniamy agencje prasowe o statusie:

• spółki akcyjnej

• spółdzielni dziennikarskiej

• spółdzielni środowiskowej

• przedsiębiorstwa prywatnego

• agencji państwowej.

Z uwagi na szczególną role informacyjną i polityczną agencji prasowych, są one najczęściej kontrolo-wane przez aparat państwowy poprzez:

• udziały w spółkach

• dotacje tzw. agencji oficjalnej

• wpływanie na obsadę kierownictwa

• mianując swoich reprezentantów w różnych organach kierowniczych, nadzorczych i konsulta-cyjnych.

FUNKCJA AGENCJI PRASOWEJ

FUNKCJA INFORMACYJNA

Agencje prasowe zawsze były wykładnikiem warunków politycznych, społecznych i klasowych w danym społeczeństwie.

Agencja prasowa jest naczelnym dystrybutorem zebranych informacji, dlatego też nie może przestać istnieć. W dzisiejszych czasach żaden środek masowego przekazu nie może się obejść bez jej usług.

Jednak rozwój środków masowego przekazu narzuca agencji konieczność specjalizacji serwisów

agencyjnych, dyktuje zmiany stosowne do potrzeb swoich odbiorców. Każde medium ze względu na swoją linie programową, żąda od agencji innego doboru materiałów. Dlatego też agencje muszą się do tego ciągle przystosowywać. Kiedy mówiono o dominacji radia, przygotowano specjalne serwisy ra-diowe, które w sposób błyskawiczny streszczały i dostarczały dziennikarzom najważniejszych informacji.

Polska Agencja Prasowa uruchomiła w 1970 roku głównie dla potrzeb radia i telewizji tzw. ekstra-serwis, który nadaje krótkie informacje o wydarzeniach na świecie. Dziennikarze, którzy opracowują ten serwis są niezależni technicznie( pracują na własnym bloku nadawczym lub dyktują informacje bezpośrednio telepisarce), dlatego też informacje dociera do agencji parę minut po wydarzeniu.

Kiedy na rynku zaczęła triumfować telewizja, światowa agencja TESS przekazywała do moskiew-skiego centrum telewizyjnego krótkie informacje o bieżących wydarzeniach.

W dzisiejszych czasach podział ról między mass media rozkłada się w następujący sposób. Radio i telewizja informują nas co się stało?, kiedy? i gdzie?, natomiast prasa odpowiada na pytania jak? i dlaczego?.

Biorąc pod uwagę wzrost zainteresowania przez społeczeństwo informacjami lokalnymi, agencje krajowe zwiększają objętość serwisów regionalnych. Na przykład Polska Agencja Prasowa nadaje serwis informacyjny o krajach nadbałtyckich dla środków masowego przekazu województw północnych.

FUNKCJA POLITYCZNA

Agencja prasowa odgrywa kluczową rolę w gromadzeniu i rozpowszechnianiu informacji na skale krajową i światową, jest głównym pośrednikiem między rynkiem informacji a rynkiem prasy.

CIEKAWOSTKA Przyjmuje dziennie od swoich korespondentów i innych agencji około pół miliona słów, z tego po selekcji wysyła zaledwie około 100 tysięcy słów.

Selekcja jest bardzo ważnym elementem pracy każdej agencji. Dzięki niej odbiorca otrzymuje wybra-ny serwis informacyjny według swoich potrzeb, na miarę swoich zainteresowań i intelektu, ale zara-zem na miarę potrzeb i tendencji ideowo- politycznych środowiska, społeczeństwa, narodu w którym żyje, działa lub współtworzy.

Selekcja informacji odbywa się zarówno pod kątem jakościowym jak i ilościowym. Agencja pełni więc społecznie bardzo odpowiedzialną funkcję i ma ogromne znaczenie ideowo polityczne.

Na wybór informacji wpływa:

• obiektywny zespół czynników o charakterze polityczno- społecznym, jak waga, doniosłość wydarzenia na skale krajową lub światową

• subiektywny zespół cech dziennikarza - jak jego postawa ideowo- polityczna, umysłowość, zasób wiedzy czy nawet przejściowe czynniki psycho-filologiczne, czy nawet czynniki psy-chofizyczne( tj. stres, niedyspozycje organizmu)

W praktyce dziennikarz agencyjny wybiera ze strumienia informacji to co jest najważniejsze jego zdaniem. Musi on więc dysponować szerokim zakresem wiedzy ogólnej o makro i mikroregionie, która pozwoli mu odpowiednio wyselekcjonować informacje.

Wiarygodność przekazywanych treści to wstępny i podstawowy warunek selekcji. Dlatego też agencje coraz więcej wagi przywiązują do bogatych i świetnie zorganizowanych dokumentacji prasowych (w APF każdy kto informuje musi się powołać na źródło i starać się o konfrontację informacji).

Działanie dziennikarza i agencji służy włączeniu jednostki w obręb spraw społecznie i politycznie

ważnych oraz celom systemu społeczno- politycznego w którym działa.

AGENCJA PRASOWA- ŚRODEK MASOWEGO PRZEKAZU

Agencje prasowe historycznie są związane z prasą, z jej wielkim rozwojem w XIX wieku i siła trady-cji zalicza się je do prasy w podręcznikach, encyklopediach i informatorach.

Jednak wraz z rozwojem środków masowego przekazu rola agencji prasowych zmieniła się radykal-nie. Obsługa prasy stała się jedynie wąskim wycinkiem działalności informacyjnej agencji prasowej, która dostarcza informacji dla radia, telewizji, kroniki filmowej, dostosowując swój serwis do wymo-gów innych środków masowego przekazu.

Współcześnie krajowe i światowe agencje informacyjne stały się monopolistą w dziedzinie informacji.

To one decydują co i jak przekazywać, a co za tym idzie wpływają w sposób istotny na opinie pu-bliczną.

Serwis agencyjny jest współcześnie określany jako "gazeta dla dziennikarzy". A więc ma elitarny krąg czytelników. Rozwój techniki trochę zniwelował brak masowości. Gazeta elektroniczna, może być dowodem bezpośredniego oddziaływania agencji prasowej na indywidualnego odbiorcę.

Agencja prasowa staje się powoli jednym z nowocześniejszych środków masowego przekazu informacji i równorzędnym partnerem prasy, radia i telewizji.

PODSTAWOWE ZASADY DZIAŁANIA AGENCJI PRASOWEJ

Szczególna pozycja jaką agencje prasowe zajmują wśród środków masowego przekazu sprawia, że mam ona kilka cech zasadniczych.

Działalność agencji prasowych koncentruje się na dostarczeniu informacji bieżącej, dlatego też w jej pracy przeważają elementy, które są charakterystyczne dla stylu informacyjnego, a szczególnie:

• rzeczowość prezentacji

• zwięzłość wyrazu

• zrozumiałość

RZECZOWOŚĆ

Jest to najważniejsza i podstawowa zasada pracy agencji.

Rzeczowy charakter materiału odzwierciedla się w ukierunkowaniu jego zawartości treściowej. Agencje interesuje tylko i wyłącznie rzeczywistość, to co faktycznie miało miejsce, a nie potencjalność lub hipotetyczność.

Informacja agencji prasowej jest konkretna, ponieważ podaje dokładnie czas i miejsce akcji opisywa-nego zdarzenia, identyfikuje podmioty, jakie wzięły udział w zdarzeniu, określa samą akcję i jej przebieg, ale również skutek, czasami także przyczyny. Wszystko to powinno być dokładne i rzeczowe w najbardziej możliwy sposób.

W stylistyce języka prasowego zasady te podsumowane są w postaci tzw. reguły pięciu pytań głów-nych.

Zasada rzeczowości znajduje odbicie w dokładnym podawaniu nazwisk i stanowisk osób, które wzięły udział w danym zdarzeniu, a także w ich dalszej identyfikacji (miejscu zatrudnienia, wieku itp.). Podaje się również dokładne dane liczbowe i inne istotne informacje, oraz wiernie przytacza cytowane oświadczenia.

Agencje informacyjne przytaczają również źródła swoich informacji. Starają się również odróżnić bezpośrednią relacje od pośredniej.

Ograniczono również bezpośrednią ocenę bieżących zdarzeń. Tendencja ta prowadzi do bezosobowej informacji, co eliminuje subiektywność przekazu.

Dziennikarz agencyjny powinien również ze szczególną starannością dobierać słownictwo relacji.

Preferuje się pewne zwroty a inne eliminuje.

Stylistyka agencyjna preferuje rzeczowniki konkretne (tj. imiona własne). Pierwszeństwo mają rzeczowniki zawierające większą ilość treści ( np. buk zamiast drzewo).

Treść przymiotników jest określana w sposób jak najbardziej dokładny. Stylistyka agencyjna daje pierwszeństwo liczebnikom, przed przymiotnikami. Stosując przymiotniki przytacza, te które mają charakter opisowy( lepiej użyć słowa czerwono-zielony niż kolorowy).

Pierwszeństwo mają czasowniki, które mają określony charakter i pełne niedwuznaczne znaczenie (lepiej napisać zastrzelił ją niż zabił ją).

Reporterzy i dziennikarze muszą unikać zwrotów niewiele mówiących, styl agencyjny odrzuca wszel-ką twórczość literacką.

ZWIĘZŁOŚĆ WYRAZU

Wymóg zwięzłości wywodzi się z efektywności i oszczędności wyrazu, wiąże się też z zagadnieniem zrozumiałości informacji.

Zwięzłość informacji często staje się sprawą o charakterze finansowym (koszty obróbki, nadania informacji itp.). Wiadomo również, że o wiele łatwiej i szybciej nadaje się informacje krótką.

Zwięzłość i zrozumiałość są dwoma podstawowymi kryteriami efektywności.

W praktyce międzynarodowej przeciętna długość informacji bieżącej nie przekracza 10- 20 wierszy.

Zwięzłość uzyskuje się przez eliminowanie informacji o charakterze drugorzędnym (są to opisowe zdarzenia, które nie są ważne lub charakterystyczne dla całego wydarzenia) lub przez odpowiedni układ kolejności faktów unikając powtórzeń.

Autor doniesienia agencyjnego powinien koncentrować się bezpośrednio na sednie sprawy o której informuje.

ZROZUMIAŁOŚĆ

Osiąga się ją dzięki tzw. "strukturze pierwszego akapity" co oznacza, że najistotniejsza część informacji jest zawarta w pierwszym akapicie.

Zasada zrozumiałość doniesienia agencyjnego wymaga także prostoty stylu. Oznacza to konieczność używania zdań względnie krótkich, zwykle oznajmiających, prostych lub niezbyt rozbudowanych.

Pierwszeństwo daje się słowom będącym w powszechnym użyciu, lub kolokwializmom języka gaze-towego, których znaczenie jest jasne dla przeciętnego czytelnika. Terminy specjalne i niezrozumiałe muszą być zawsze wyjaśnione.

Oprócz wyjaśnienia terminów konieczne jest również wyjaśnienie istotnych towarzyszących wydarze-niom okoliczności.

Wymóg zrozumiałości zakłada również jednoznaczność sformułowań i rzeczową prezentacje materia-

łu.

RÓśNORODNOŚĆ

Każdy środek masowego komunikowania ma swoje specyficzne możliwości i ograniczenia (radio potrzebuje dużej liczy krótki informacji, natomiast gazety informacji najważniejszych, ale bardziej szczegółowych).Co za tym idzie agencja prasowa musi uwzględnić wymagania swoich odbiorców.

Oznacza to, że serwis teletekstowy , będący podstawą pracy różnych mediów, musi być zredagowany w sposób maksymalnie ułatwiający dalsze zróżnicowanie i specyficzną obróbkę materiałów agencyjnych. Informacje agencyjne muszą więc spełniać równocześnie rolę produktu gotowego do bezpo-

średniego wykorzystania, jak i półproduktu, który można łatwo i szybko przystosować do potrzeb poszczególnych redakcji.

Wymóg różnorodności w wiadomościach agencyjnych znajduje swoje odbicie między innymi w uży-waniu tzw. struktury bloków, tj. zestawienia względnie dużej ilości stosunkowo krótkich paragrafów, które można w trakcie dalszej obróbki łatwo rozdzielić lub przestawić.

Aby agencja zaspokoiła odmienne wymagania odbiorców jej informacja musi zawierać:

• wszechstronnie użyteczną część zasadniczą (jest najważniejsza, ponieważ może być wydru-kowana niezależnie od tekstu)

• dodatkowe fragmenty(które niekoniecznie muszą być używane przez wszystkich odbiorców) STRUKTURA AKAPITU PRZEWODNIEGO

Struktura akapitu przewodniego ma swoje specjalne uzasadnienie. śaden z czytelników nigdy nie przeczytał gazety od deski do deski. Dlatego też akapit ten pozwala przeciętnemu odbiorcy wyselekcjonować interesujące go informacje. Wstęp może też zachęcić lub odstraszyć czytelnika.

Pierwszy akapit musi więc wprowadzić i zaprezentować temat, przykuć uwagę, skondensować elementy zasadnicze, stanowić zamkniętą całość.

Pierwszy akapit często jest określany jest mianem LEAD-u. Zwykle zawiera on krótki opis tematu.

SZYBKOŚĆ

Wymóg ten jest jednym z zasadniczych warunków narzuconych agencjom. Ograniczony czas, narzuca konieczność zwięzłego redagowania informacji.

Zasada ciągłego i odcinkowego polega na nadawania polega na publikacji wiadomości o początku, przebiegu i innych ważnych elementach wydarzenia jak najszybciej, bez niepotrzebnej zwłoki.

AUTENTYCZNOŚĆ

Autentyczność informacji inaczej zwane czysto rzeczowym sprawozdaniem jest czynnikiem zasadni-czym i często decydującym o skutki i wpływie jaki dana wiadomość może wywrzeć na czytelniku.

Oprócz akcentowania rzeczowego charakteru użytych wyrażeń metoda ta polega na dokładnym roz-różnieniu rzeczowego opisu lub odtwarzania poglądów osób trzecich od opinii autora informacji.