Agencje prasowe, studia, dziennikarstwo i komunikacja społeczna, różne

Agencje prasowe - referat

1. Definicja i produkty agencji prasowych

Klasyczna w polskiej literaturze dziennikarskiej definicja agencji prasowej brzmi: „Agencja prasowa jest to instytucja, która gromadzi, opracowuje i rozpowszechnia informacje dla potrzeb środków masowego przekazu.” (Borkowski Rajmund, Informacyjne agencje prasowe). Warto dodać, że agencje prasowe działają w ogromnej większości na zasadach rynkowych, udostępniając swoje usługi odpłatnie. Istotne jest również, iż nazwa „agencja prasowa” odnosi się do definicji prasy sensu largo, denotującej wszystkie podmioty medialne.

Gromadzenie informacji opiera się o źródła wewnętrzne i zewnętrzne. Te pierwsze to stali korespondenci krajowi, zagraniczni i specjalni oraz oddziały terenowe i placówki zagraniczne. Zewnętrzne źródła pozyskiwania informacji to przede wszystkim oficjalne komunikaty władz, organizacji, czy przedsiębiorstw, serwisy zagranicznych agencji prasowych oraz media krajowe i zagraniczne. Informacje zebrane z któregokolwiek ze wspomnianych źródeł są przetwarzane i opracowywane, w wyniku czego powstają materiały agencyjne. Współcześnie podstawową platformą przepływu informacji z agencji do mediów jest internet, w którym na autoryzowanych stronach www zamieszczany jest bieżący serwis prasowy.

Krótka, często jednozdaniowa informacja to flesz, zapowiadający pojawienie się dłuższej informacji pogłębionej. Często spotykaną w agencjach praktyką jest zamieszczanie informacji dodatkowych, tzw. backgroundów, opisujących dane zjawisko lub wydarzenie w szerszej perspektywie społecznej, ekonomicznej lub historycznej. Backgroundy, podobnie jak komentarze, pojawiają się zazwyczaj przy okazji podania przez agencję ważnej informacji. Niektóre agencje prasowe przygotowują również materiały publicystyczne, nie muszące odnosić się bezpośrednio do bieżących wydarzeń. Większe agencje posiadają również serwis multimedialny, przede wszystkim zdjęciowy, ale też dźwiękowy i filmowy.

Oprócz stałego, 24-godzinnego „cyklu wydawniczego”, agencje przygotowują również publikacje periodyczne dla mediów wydawanych z rzadszą częstotliwością. Przykładem jest biuletyn prasowy Katolickiej Agencji Informacyjnej, ukazujący się w wersji drukowanej i elektronicznej dwa razy w tygodniu lub „Wiadomości KAI” wydawane raz w tygodniu. Ponadto agencje prasowe na stronach www posiadają bezpłatne, ogólnodostępne serwisy internetowe, zawierające krótkie informacje, komentarze, opracowania i ciekawostki. Serwisy te - jako produkty niekomercyjne - nie zawierają dużo treści, a zamieszczane są w nich tylko wybrane depesze agencyjne.

Ostatni człon przytoczonej definicji desygnuje odbiorców materiałów zbieranych i opracowywanych przez agencje. Obecnie nie przystaje on w pełni do rzeczywistości, jako że z serwisów agencyjnych korzystają nie tylko podmioty medialne, ale też firmy, spółki giełdowe, a także osoby prywatne. Polska Agencja Prasowa planuje, aby w ciągu pięciu lat odbiorcy zewnętrzni (a więc nie związani bezpośrednio ze środkami masowego przekazu) generowali 30 procent dochodów Agencji. Jest to tendencja ogólnoświatowa, widoczna zarówno u gigantów, jak i lokalnych agencji prasowych.

2. Podział agencji prasowych

Agencje prasowe można podzielić ze względu na charakter przygotowywanych serwisów, tematykę i terytorialny zakres działania. Według pierwszego kryterium wyróżniamy następujące typy agencji:

Agencje informacyjne zajmują się przekazywaniem czystych, bezstronnych informacji.
Agencje publicystyczne przygotowują komentarze, eseje, reportaże, wywiady lub większe opracowania.
Agencje fotograficzne i filmowe publikują zdjęcia oraz materiały filmowe do bieżących wydarzeń.
Agencje reklamowe zajmują się przygotowywaniem i sprzedażą reklam dla mediów.

Obecnie - w związku z tendencją do tworzenia dużych holdingów medialnych - podział na te cztery typy agencji staje się coraz bardziej zamazany. Praktycznie każda agencja prasowa przygotowuje zarówno serwisy informacyjne, jak i publicystyczne. Również agencje fotograficzne często działają jako autonomiczne jednostki w ramach agencji informacyjnych, chociaż zdarzają się niezależne podmioty, jak choćby największa w Polsce lokalna agencja fotograficzna Kosycarz Photo Press w Gdańsku. Jedynie agencje reklamowe najczęściej funkcjonują jako niezależne przedsiębiorstwa, dywersyfikując swoją działalność na przygotowywanie reklam (agencje kreatywne), opracowywanie strategii i kupno nośników oraz działalność public relations, świadczoną najczęściej podmiotom gospodarczym.

Druga typologia określa, czy agencja jest ogólnotematyczna, czy też specjalistyczna. Agencje pierwszego rodzaju podejmują szeroką i różnorodną tematykę polityczno-ekonomiczno-społeczną (w Polsce np. Polska Agencja Prasowa, Polska Agencja Informacyjna). Agencje specjalistyczne zajmują się np. wyłącznie informacjami gospodarczymi, religijnymi, sportowymi, itp. (w Polsce np. Telefoniczna Agencja Informacyjna, Katolicka Agencja Informacyjna). Depesze tych drugich agencji dotyczą tylko pewnego wycinku rzeczywistości, ale są dokładniejsze i dogłębniejsze. Równocześnie ceny serwisów agencji specjalistycznych są proporcjonalnie wyższe niż ich odpowiedniki w agencjach ogólnotematycznych.

Trzeci podział dotyczy zasięgu działania, który określa się na podstawie terenu, z jakiego agencje zbierają informacje. Największy obszar obsługują agencje światowe, posiadające biura oraz stałych korespondentów w wielu państwach świata. Przykładem agencji światowych jest Reuters, Associated Press (AP), Agence France Presse (AFP), United Press International (UPI), Deutsche Presse Agentur (DPA). Agencje tego typu zazwyczaj najszybciej reagują na światowe konflikty i wydarzenia rangi światowej, wysyłając na dany teren sztab dziennikarzy, fotoreporterów, kamerzystów itp. Z racji śledzenia sytuacji międzynarodowej, agencje światowe nie zajmują się tematyką wewnętrzną wszystkich państw.

Ta dziedzina zarezerwowana jest dla agencji krajowych. Zazwyczaj w danym kraju znajduje się jedna główna agencja, często powoływana przez rząd i będąca własnością skarbu państwa. W Polsce tego typu agencją jest Polska Agencja Prasowa, do agencji krajowych zalicza się też Polską Agencję Informacyjną. Do grona głównych graczy dołączyć pragnie powstała w 2001 r. prywatna Krajowa Agencja Prasowa. Agencje krajowe posiadają nie tylko centralę, ale też oddziały regionalne i gęstą siatkę stałych współpracowników, jak również korespondentów w największych miastach świata. Niektóre agencje krajowe rozbudowują sieć korespondentów zwłaszcza w krajach ościennych, tworząc agencje regionalne, obsługujące kilka sąsiadujących ze sobą państw. Przykładem jest japońska agencja Kyodo, która jest głównym źródłem informacji dla mediów z kilku państw regionu Azji Południowo-Wschodniej.

Istnieją wreszcie agencje lokalne, które donoszą o wydarzeniach z danego województwa, landu czy stanu. W Polsce w ten sposób funkcjonują np. Śląska Agencja Prasowa lub Wrocławska Agencja Prasowa. Niestety, często są to podmioty nie spełniające podstawowych wymogów sztuki dziennikarstwa informacyjnego i nie traktujące swojej pracy zbyt poważnie (np. redaktorzy Śląskiej Agencji Prasowej mówią wprost, że łączą informację z komentarzem, a największe zyski przynosi im… druk pocztówek i folderów).

Na marginesie tych typologii warto dodać, że w Polsce istnieją też agencje obsługujące wyłącznie określone media. Przykładem jest Telewizyjna Agencja Informacyjna, odpowiedzialna za dostarczanie materiałów do programów informacyjnych Telewizji Polskiej lub Informacyjna Agencja Radiowa, pracująca dla publicznego radia.

3. Zasady warsztatowe

Podstawową zasadą działania agencji prasowych jest rzetelność i zwięzłość wyrazu. Zadaniem agencji prasowych - a w szczególności informacyjnych - jest donoszenie o faktach. W związku z tym w depeszach agencyjnych zabronione jest komentowanie wydarzeń, zaś same depesze powinny być bezstronne. Oznacza to szczególną dbałość o warsztat dziennikarski, zwłaszcza prezentację zdania dwóch stron i potwierdzanie doniesień w wielu niezależnych od siebie, rzetelnych źródłach. Materiały publikowane przez agencje informacyjne nie mogą również sugerować poparcia dla jakiejkolwiek opcji politycznej lub osądzać opisywanych wydarzeń i ludzi. Istotne jest również takie cytowanie wypowiedzi, by nie doszło do zniekształcenia intencji przemawiającego.

Kolejną ważną regułą przygotowywania serwisów agencyjnych jest zrozumiałość przekazywanych treści. Odnosi się to do teorii działania komunikacyjnego Jürgena Habermasa, zakładającego komunikatywność stosunków interakcyjnych. Forma i treść ma być zatem tak skonstruowana, aby była zrozumiała, jako że na nadawcy - czyli agencji prasowej - spoczywa obowiązek dostosowania się do odbiorcy. Technicznym aspektem budowy depesz agencyjnych jest stosowanie schematu odwróconej piramidy, zawierającej lid, story i background. Typową cecha działania agencji jest również szybkość przekazu, połączona z różnorodnością prezentowanych treści, które najczęściej pogrupowane są w tematyczne działy.

4. Działalność Polskiej Agencji Prasowej, Polskiej Agencji Informacyjnej oraz Katolickiej Agencji Informacyjnej

Polska Agencja Prasowa została założona przez Związków Patriotów Polskich w Moskwie 10 marca 1944 roku pod nazwą Polpress. W sierpniu tego roku została przeniesiona do Lublina, w lutym następnego do Łodzi, by we wrześniu 1945 znaleźć siedzibę na Foksal 9 w Warszawie. Oficjalnie jako przedsiębiorstwo państwowe powołana została dekretem prezydenta Bolesława Bieruta 27 października 1945 roku. Do 1954 roku Agencję prowadziła żelazną ręką Julia Mincowa. W tym czasie PAP podlegała bezpośrednio Ministerstwu Propagandy i Informacji, zaś poza mediami głównym odbiorcą byli członkowie KC PZPR, dla których przygotowywano specjalny biuletyn prasowy.

Kolejnymi szefami PAP-u byli Stefan Staszewski (1957-58), Michał Hofman (1962-1971), Janusz Roszkowski (1971-1986), Bogdan Jachacz (1986-1990), Ignacy Rutkiewicz (1990-1994), Krzysztof Czabański (cztery miesiące 1992), Włodzimierz Gogołek (1994-1996) Krzysztof Komornicki (1996-1997), Robert Bogdański (od 1997). W niektórych okresach kierownictwo sprawowano kolegialnie.

Agencja przechodziła różne koleje losu, będące refleksem historii PRL-u i rodzącej się III RP. Symbolicznym zerwaniem z komunistycznym okresem było połączenie 27 lutego 1991 PAP-u z Polską Agencja Telegraficzną, powstałą w Polsce 31 października 1918 roku i działającej od 1939 roku przy polskim rządzie emigracyjnym w Londynie. W obecnej formie PAP działa od 31 grudnia 1997 roku, gdy Minister Skarbu przekształcił ją w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa i nadał jej statut. Od maja 2002 roku Agencja buduje nową siedzibę na ulicy Mysiej 5, w miejscu dawnego urzędu cenzury. Polska Agencja Prasowa jest niekwestionowanym liderem na polskim rynku, posiada wiele stałych i specjalnych tematycznych serwisów prasowych.

Polska Agencja Informacyjna, dawniej Polska Agencja Interpress, istnieje od 35 lat i jest jednoosobową spółką Skarbu Państwa. Agencja ta zajmuje się od początku działalności głównie organizacją i obsługą dużych przedsięwzięć medialnych. Zadaniem tego podmiotu było i jest przygotowywanie biur prasowych z okazji wizyt w Polsce zagranicznych polityków, biznesmenów i ludzi kultury. Od pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 roku PAI jest głównym świeckim organizatorem obsługi medialnej wizyt papieskich.

Katolicka Agencja Informacyjna powstała w 1993 roku jako odpowiedź na kryzys w relacji Kościół - media, jaki nastąpił po przełomie roku 1989. Właścicielem KAI-u jest Konferencja Episkopatu Polski, a prezesem Marcin Przeciszewski. Jednym z głównych inicjatorów powołania Agencji, oprócz abp Józefa Życińskiego, był tragicznie zmarły bp Jan Chrapek. KAI nie pełni roli biura prasowego lub rzecznika Episkopatu, ale jest firmą pracującą w sytuacji wolnorynkowej na własną odpowiedzialność.

Celem KAI-u jest dostarczanie rzetelnej wiedzy o życiu religijnym nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie, ze szczególnym uwzględnieniem działalności Stolicy Apostolskiej. Serwis zawiera dziennie kilkadziesiąt depesz zebranych od ponad pięćdziesięciu korespondentów w kraju i za granicą, głównie dziennikarzy świeckich. Ponadto w celu kształtowania wizerunku Kościoła, KAI organizuje tematyczne konferencje prasowe i spotkania dla dziennikarzy. Od 1997 roku Agencja prowadzi również obsługę medialną papieskich pielgrzymek. Z serwisów KAI korzystają wszystkie krajowe dzienniki, większość tygodników, publiczni i prywatni nadawcy telewizyjni oraz radiowi. Stałym odbiorcą są też media katolickie i osoby duchowne i świeckie.

Na przykładzie krótkiego opisu dwóch krajowych agencji ogólnotematycznych i jednej specjalistycznej widać, jak różnorodne zadania i działania (łącznie z formami własności) mogą posiadać agencje prasowe. Zawsze jednak odnoszą się one w swojej istocie do podstawowej definicji agencji prasowych.

Bibliografia

1. Borkowski Rajmund, Informacyjne agencje prasowe, Ośrodek Badań Prasoznaw-czych w Krakowie, Kraków 1976.

2. Drożdżak Artur, Polska Agencja Prasowa, w: Gluza Renata (red.), Media w Polsce w XX wieku, Press, Poznań 1999.

3. Materiały ze stron internetowych: www.pap.pl, www.pai.pl, www.kai.pl, www.tai.pl, www.kap.com.pl, www.slap.pl, www.wpresse.pl.

Praca pochodzi z serwisu www.e-sciagi.pl <<<>>> Zacznij zarabiać http://partner.e-sciagi.pl