SŁOWNIK SYMBOLI BAŚNIOWYCH

Symbol zniewolenia, oczyszczenia, ewolucji, śmierci, zbawienia, ołtarza, człowieka,

skarbu, obserwacji, sumienia. Trójcę Świętą nazwano "wieżą o trzech oknach" - człowiek

także przypomina wieżę (oczy to okna). Wieża zawsze oznaczała święte dążenie ku

najwyższym wartościom, ku Stwórcy tego świata. Czasem sama w sobie symbolizowała

najwyższe bóstwo. Wspięcie się wyżej, na kolejne jej poziomy pozwala zobaczyć nowe

widnokręgi, uzyskać lepszą perspektywę i orientację. I tak na przykład wieża Babel, która

"sięgała nieba" wzniesiona była nie mocą, dążeniami natury duchowej, ale także

wzniesiona została z ludzką pychą i zarozumiałością.

Inne wieże wznoszono w celach obronnych; od starożytności miasta otaczano murem

obronnym z wieżami, w których uzbrojeni strażnicy czuwali nad bezpieczeństwem

ludności. Często w przypadku najazdu na gród wieża stanowiła ostatnie miejsce

schronienia. Chronić miały również wieże strażnicze - te miały ustrzec plony przed

zwierzętami i złodziejami, jeszcze inne: latarnie morskie, miały ratować życie żeglarzy,

którzy zgubiwszy właściwy kurs nie mogli dotrzeć na ląd. Te ostatnie na

starochrześcijańskich kamieniach nagrobnych symbolicznie przedstawiały "wieczny cel",

do którego płynie "łódź życia" i stały się symbolem zbawienia. Także niemal od

początków chrześcijaństwa w wieżach budowanych w pobliżu kościołów umieszczano

dzwony, które rozbrzmiewały, by z daleka wskazywać ludziom święte miejsce. Ze

względu na swą niedostępność wieże stały się idealnym miejscem odosobnienia i służyły

jako dobrowolne schronienie pustelników, a także jako przymusowa separatka dla

więźniów czy też nieposłusznych księżniczek.

W baśniach wieże występują bardzo często, nieraz są tylko fragmentem dekoracji, ale

zwykle są miejscem przebywania Mistrza, Animy lub Animusa. Czasami jest to miejsce

ukrycia skarbu. Zawsze jednak wieże symbolizują coś bardzo istotnego: bohater musi

wspiąć się tam, aby zdobyć to, co warte jest zdobycia. Nie jest więc wieża celem samym

w sobie, ale istotne jest to, co ukrywa. Bardzo ważna jest także droga, jaką musi

pokonać bohater, aby dotrzeć na szczyt. W baśni, gdzie królewna jest uwięziona na

szczycie przez złego Ojca, Macochę lub Czarownika, bohater musi okazać się godnym

uwolnienia Pięknej. Co więcej, przeszkody, które stają mu na drodze, są archetypowe i

dotyczą każdego z nas.

Wieża związana jest też z upływem czasu - wędrówka bohatera na wieżę symbolizuje

upływ czasu. Wieża przez swoją wysokość jest związana z bóstwem, tak więc kiedy

pojawia się w baśni, możemy przyjąć za pewnik, iż chodzi tam o dojrzewanie nie tylko do

dorosłości, ale także do Boga. Miłość w baśniach z Wieżą jest pomostem do Boga, zaś

ten, który wszedł na szczyt, jest pielgrzymem wędrującym w poszukiwaniu sacrum. Ten

lub ta, kiedy schodzą z wieży, są już "wiedzącymi" - poruszają się pewnie w świecie,

rozumieją go i mogą mieć nawet zdolności czarodziejskie. Jednocześnie Wieża mówi

nam o tym, iż tylko wtedy będziemy godni stania się Królami (co jest równoznaczne z

osiągnięciem Jaźni), kiedy wespniemy się na górę. Ta podróż jest więc tak samo istotna

jak spotkanie ze smokiem, choć smok jest bardziej związany z działaniem na zewnątrz,

zaś wieża oznacza zanurzenie się w sobie, kontemplację.

Asia i Edi Pyrek