TABELA WZORÓW FIZYCZNYCH

WIELKOŚĆ

SYMBOL

JEDNOSTKA

WZÓR

ZASTOSOWANIE

FIZYCZNA

CIĘśAR (SIŁA

F

1N

F = m ⋅ g Pozwala obliczyć wartość

c

GRAWITACJI)

m- masa ciała

ciężaru ciała o masie m.

g- przyspieszenie grawitacyjne niuton

m

N

g ≈ 10

= 10

s 2

kg

SIŁA WYPORU

F

1N

F = ρ ⋅ g ⋅ V

Pozwala obliczyć wartość

w

w

ρ

siły wyporu działającej na

- gęstość cieczy

ciało o objętości V

V - objętość zanurzonego ciała całkowicie zanurzone

w cieczy o gęstości ρ.

GĘSTOŚĆ

ρ

kg

m

Pozwala obliczyć gęstość

SUBSTANCJI

ρ =

3

ciała o masie m i objętości

m

V

V.

m- masa substancji

ki log ram

V-objętość substancji

metr szescienny

CIŚNIENIE

p

1 Pa

F

Pozwala obliczyć ciśnienie

paskal

p =

na powierzchni S, gdy

S

znana jest wartość siły

F- siła nacisku(parcie)

1 N

S- pole powierzchni

działającej równomiernie na

1Pa=

2

tę powierzchnię.

1 m

CISNIENIE

p

1 Pa

p = ρ ⋅ g ⋅ h Pozwala obliczyć ciśnienie

HYDROSTATYCZNE

ρ - gęstość cieczy

panujące w cieczy o

(CIŚNIENIE

gęstości ρ na głębokości h.

CIECZY)

g- przyspieszenie ziemskie h- wysokość słupa cieczy PRĘDKOŚĆ

v

m

s

Pozwala obliczyć szybkość

v =

ciała w ruchu jednostajnym

s

t

s- droga

metr

t- czas

sekunda

v = a ⋅ t Pozwala obliczyć szybkość

a- przyspieszenie

w ruchu jednostajnie

przyspieszonym

DROGA

Pozwala obliczyć drogę,

s

m

metr

s = v ⋅ t jaką pokonuje ciało

poruszające się ze stałą

szybkością v w czasie t.

2

a ⋅ t

Pozwala obliczyć drogę,

s =

jaką pokonuje ciało

2

poruszające się ze stałym

przyspieszeniem a w czasie

t.

s = 2 π r

Pozwala obliczyć drogę

w ruchu jednostajnym po

okręgu promieniu r.

DŁUGOŚĆ FALI

λ

m

Pozwala obliczyć długość

metr

λ =

v

fali rozchodzącej się

v ⋅ T

λ =

lub

f

z szybkością v, gdy znamy

jej okres T lub częstotliwość v- prędkość fali

f fali.

T- okres

f- częstotliwość

CZĘSTOTLIWOŚĆ

f

1 Hz

1

=

Pozwala obliczyć

herc

f

cz

T

ęstotliwość drgań, gdy

1

znamy czas jednego drgania

1Hz=

T- okres

(czyli okres T).

s

PRZYSPIESZENIE

a) z definicji

m

Pozwala obliczyć wartość

a

2

s

v

∆

przyspieszenia w ruchu

a =

prostoliniowym jednostajnie

t

∆

przyspieszonym.

metr

a - wektor przyspieszenia

sekunda kwadrat

v

∆ - przyrost prędkości

∆ t - przyrost czasu

Pozwala obliczyć wartość

b) z II zasady dynamiki Newtona

przyspieszenia ciała o masie F

m, jeśli znamy wypadkową

a =

m

siłę działającą na to ciało.

PĘD CIAŁA

p

m

p = m ⋅ v Pozwala obliczyć wartość

kg ⋅

m- masa ciała

p

s

ędu ciała o masie m,

v- prędkość ciała

poruszającego się

z szybkością v.

PRACA

1J

a) mechaniczna

Pozwala obliczyć pracę

W

dżul

w przypadku,gdy stała siła

W = F ⋅ s działa zgodnie z

J

1 = N

1

⋅ m

F- siła

przemieszczeniem.

s- droga

1J

Pozwala obliczyć pracę

dżul

b) prądu elektrycznego

prądu elektrycznego

J

1 = V

1 ⋅1 A ⋅ s

1

wykonaną w czasie t.

W = U ⋅ I ⋅ t też W = P ⋅ t U- napięcie prądu elektrycznego I- natężenie prądu elektrycznego t- czas

MOC

1W

a) mechaniczna

Pozwala obliczyć moc

P

a) m

wat

W

urządzenia.

P =

J

1

1W=

t

s

1

W- praca

t- czas

1W

b) prądu elektrycznego

Pozwala obliczyć moc

wat

W

prądu.

U ⋅ I

też

P =

P=

t

1W=1V⋅1A

U- napięcie prądu elektrycznego I- natężenie prądu elektrycznego

ENERGIA

I J

a) kinetyczna

Pozwala obliczyć energię

E

2

m ⋅ v

kinetyczną ciała o masie m

E =

k

poruszającego się

2

z szybkością v.

E - energia kinetyczna

k

m- masa ciała

v- prędkość ciała

Pozwala obliczyć energię

b) potencjalna grawitacji

potencjalną ciała na

E = m ⋅ g ⋅ h wysokości h nad wybranym

P

E - energia potencjalna

poziomem.

P

m- masa

g- przyspieszenie grawitacyjne

h- wysokość na jakiej ciało się

znajduje

czasami wzór ma postać

∆ E =m⋅ g ⋅ h

∆

P

h

E

2

2

P

∆ = −

E

E

E

P

P

P

1

2

h

E

h

∆ = h − h

1

P

2

1

1

ziemia Pozwala obliczyć przyrost

energii wewnętrznej ciała,

c) wewnętrzna

któremu dostarczono ilość

E

= Q + W

ciepła Q i nad którym

W

Q- ciepło

wykonano pracę W.

W- prace dostarczone do układu (I zasada termodynamiki)

CIEPŁO lub

Q

1J

Q = m ⋅ c ⋅ T

∆

Pozwala obliczyć ilość

CIEPŁO

ciepła pobranego lub

WŁA

Q

ŚCIWE

J

1

c =

oddanego przez ciało

m ⋅ T

∆

o masie m wykonane

k

1 g ⋅ K

1

Q- ciepło

z substancji o cieple

J

1

m- masa

właściwym c przy ogrzaniu

c- ciepło właściwe

k

1 g ⋅1 C

°

∆

(ochłodzeniu) o ∆ T .

T - przyrost temperatury NATĘśENIE PRĄDU I 1A

q

U

Pozwala obliczyć natężenie

ELEKTRYCZNEGO

=

lub

=

amper

I

I

pr

t

R

ądu, gdy znamy ładunek q

1A=

przepływający przez

q- ilość ładunku elektrycznego 1 C

V

poprzeczny przekrój

lub

A = 1

1

t- czas przepływu ładunku 1 s

Ω

1

U- napięcie prądu elektrycznego przewodnika w czasie t.

R- opór elektryczny(rezystancja) OPÓR

R

1Ω

U

Pozwala obliczyć opór

ELEKTRYCZNY

om

R =

przewodnika, gdy jest znane

(REZYSTANCJA)

I

napięcie U i natężenie prądu V

1

I płynącego w tym

1Ω=

przewodniku.

1 A

NAPIĘCIE PRĄDU

U

1V

W

Pozwala obliczyć napięcie

ELEKTRYCZNEGO

wolt

U =

między dwoma punktami

q

pola elektrostatycznego, gdy J

1

U = I ⋅ R ← z prawa Ohma znamy pracę wykonaną przy

1V=

przemieszczeniu ładunku q

C

1

między tymi punktami.

a) szeregowo

Pozwala obliczyć opór

Rz

1Ω

OPÓR ZASTĘPCZY

om

zastępczy odbiorników

Rz = R1 + R2 + …

połączonych szeregowo

b) równolegle

Pozwala

1

1

1

=

+

+

(po przekształceniu)

...

R

R

R

obliczyć opór zastępczy

Z

1

2

odbiorników połączonych

równolegle.

TRANSFORMATOR

U

n

Wyraża związek między

W

w

- ZALEśNOŚĆ

=

liczbą zwojów w uzwojeniu

U

n

P

p

pierwotnym (np) i wtórnym

U - napięcie prądu (n

W

w) transformatora

elektrycznego

i maksymalnym napięciem

na końcach zwojnic.

n - liczba zwojów

w

SPRAWNOŚĆ

η

W

Pozwala obliczyć sprawność

wykonana

URZĄDZENIA

η =

⋅100%

urządzenia.

Wwożożo

ZDOLNOŚĆ

Z

1D

1

Pozwala obliczyć zdolność

SKUPIAJĄCA

=

dioptria

Z

skupiającą soczewki.

SOCZEWKI

f

1

D

1

=

f -ogniskowa

m

ZAMIANA STOPNI

T

1K

T = t + 273

Pozwala temperaturę t

CELSJUSZA NA

T – temperatura w oC

zapisaną w stopniach

KELWINY

Celsjusza wyrazić

w kelwinach.