Obywatelstwo Unii

Europejskiej

Oprac.własne M. Bainczyk, oraz

na podstawie J. Barcz (red.),

Prawo UE, Zagadnienia

systemowe

Obywatelstwo UE

Ustanowienie obywatelstwa – kontekst polityczny; od swobody przepływu pracowników do obywatela UE

Podstawy prawne instytucji

Nabycie, charakter prawny, pojęcie obywatelstwa

Prawa i obowiązki obywatela UE

Najważniejsze obszary zastosowania obywatelstwa

UE

Polityki UE związane z obywatelstwem UE: pojęcie

przestrzeń wolności bezpieczeństwa i

sprawiedliwości

Artykuł 20 TFUE

1. Ustanawia się obywatelstwo Unii. Obywatelem Unii jest każda osoba mająca przynależność Państwa Członkowskiego. Obywatelstwo Unii ma charakter dodatkowy w stosunku do obywatelstwa krajowego, nie zastępując go jednak.

2. Obywatele Unii korzystają z praw i podlegają obowiązkom przewidzianym w Traktatach. Mają między innymi prawo do:

a) swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich;

b) głosowania i kandydowania w wyborach do Parlamentu Europejskiego oraz w wyborach lokalnych w Państwie Członkowskim, w którym mają miejsce zamieszkania, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa; c)korzystania na terytorium państwa trzeciego, w którym Państwo Członkowskie, którego są obywatelami, nie ma swojego przedstawicielstwa, z ochrony dyplomatycznej i konsularnej każdego z pozostałych Państw Członkowskich, na takich samych warunkach jak obywatele tego Państwa;

d) kierowania petycji do Parlamentu Europejskiego, odwoływania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich oraz zwracania się do instytucji i organów doradczych Unii w jednym z języków Traktatów oraz otrzymywania odpowiedzi w tym samym języku.

Prawa te są wykonywane na warunkach i w granicach określonych przez Traktaty i środki przyjęte w ich zastosowaniu.

Prawa ekonomiczne związane z

obywatelstwem

SWOBODNY

PRZEPŁYW

KAPITAŁU

SWOBODNA

SWOBODNY

RYNEK

PRZEDSIęBIORCZ

PRZEPŁYW

WEWNĘTRZNY

OśCI

TOWARÓW

SWOBODNY

PRZEPŁYW

PRACOWNIKÓW

Artykuł 45

TFUE

1. Zapewnia się swobodę przepływu

pracowników wewnątrz Unii.

2. Swoboda ta obejmuje zniesienie wszelkiej

dyskryminacji ze względu na

przynależność państwową między

pracownikami Państw Członkowskich w

zakresie zatrudnienia, wynagrodzenia

i innych warunków pracy.

Obywatelstwo UE

Prawo do swobodnego

przemieszczania się i

przebywania na terytorium Państw

Członkowskich

Artykuł 21

TFUE

1. Każdy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków ustanowionych

w Traktatach i w środkach przyjętych w celu ich wykonania.

2. Jeżeli dla osiągnięcia tego celu działanie Unii okazuje się konieczne, a Traktaty nie przewidują niezbędnych kompetencji, Parlament Europejski i Rada, stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą prawodawczą, mogą wydać przepisy ułatwiające wykonywanie praw określonych w ustępie 1.

3. W takich samych celach, jak te określone w ustępie 1, i jeżeli Traktaty nie przewidują uprawnień do działania, Rada, stanowiąc zgodnie ze specjalną procedurą prawodawczą, może przyjąć środki dotyczące zabezpieczenia społecznego lub ochrony socjalnej. Rada stanowi jednomyślnie po konsultacji z Parlamentem Europejskim.

Prawo obywateli Unii i członków ich rodzin do

swobodnego przemieszczania się i pobytu na

terytorium Państw Członkowskich

rozwinięte w dyrektywie nr 2004/38/WE wydanej przez PARLAMENT EUROPEJSKI I RADĘ UNII

EUROPEJSKIEJ

dyrektywa jest aktem prawnym, którego przepisy muszą zostać wprowadzone, najczęściej w formie ustawy, do

prawa krajowego

Dyrektywa jako instrument harmonizacji prawa w PCZ

Dyrektywa pozwala państwom członkowskim na pewną

swobodę w realizowaniu celów prawa wspólnotowego

zawiera regulacje o charakterze ramowym, państwa

członkowskie dopasowują przepisy do warunków

panujących w danym kraju

Najważniejsze rozwiązania zawarte w dyrektywie

dotyczącej prawa przemieszczenia się i pobytu w

innych PCZ

Prawo wyjazdu i prawo wjazdu do innych

PCZ

Rodzaje pobytu oraz warunki legalności

pobytu w innym PCZ

Ograniczenia prawa pobytu i szczegółowe

przesłanki ich zastosowania

Implementacja dyrektywy do prawa

krajowego

pobyt stały

prawo pobytu

w innym

państwie

członkowskim

do 3 m-cy bez

formalności innych

niż wymóg

posiadania ważnego

powyżej 3 m-cy

dowodu tożsamości

lub paszportu

Artykuł 5

Prawo wjazdu

1.

….Państwa Członkowskie przyznają obywatelom Unii

prawo wjazdu na ich terytorium z ważnym

dokumentem tożsamości lub paszportem oraz

przyznają prawo wjazdu na ich terytorium członkom

rodziny, którzy nie są obywatelami jednego z Państw

Członkowskich, z ważnym paszportem.

W stosunku do obywateli Unii nie nakłada się obowiązku posiadania wiz wjazdowych lub równoważnych

formalności.

5.

Państwo Członkowskie może wymagać od

zainteresowanych osób zgłoszenia swojej obecności

na jego terytorium w racjonalnym i nie

dyskryminującym terminie. Niedopełnienie takiego

wymogu przez zainteresowane osoby może podlegać

proporcjonalnym i nie dyskryminującym karom.

prawo do pobytu stałego – art. 16

1.

Obywatele Unii, którzy legalnie zamieszkują w

przyjmującym Państwie Członkowskim, przez

nieprzerwany okres pięciu lat mają prawo stałego pobytu w tym Państwie. Prawo to nie podlega warunkom

przewidzianym w rozdziale III.

3.

Ciągłości pobytu nie naruszają przejściowe okresy

nieobecności nieprzekraczające ogółem sześciu miesięcy w roku lub dłuższe okresy nieobecności z powodu

obowiązkowej służby wojskowej, lub okres nieobecności obejmujący 12 kolejnych miesięcy z ważnych powodów,

na przykład ciąży i porodu, poważnej choroby, studiów, kształcenia zawodowego lub oddelegowania w innym

Państwie Członkowskim lub państwie trzecim.

Osobom, które nabyły prawo stałego pobytu, wydawany jest dokument to poświadczający.

Art. 24 Zasada równego

traktowania

1.Z zastrzeżeniem specjalnych przepisów

wyraźnie określonych w Traktacie i prawie

wtórnym wszyscy obywatele Unii

zamieszkujący na podstawie niniejszej

dyrektywy na terytorium przyjmującego

Państwa Członkowskiego są traktowani na

równi z obywatelami tego Państwa

Członkowskiego w zakresie ustanowionym

w Traktacie

OGRANICZENIA W PRAWIE

WJAZDU I PRAWIE POBYTU

powody ograniczeń: zagrożenie porządku

publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub

zdrowia publicznego

oparte na indywidualnym zachowaniu danej

osoby, które musi stanowić rzeczywiste,

aktualne i dostatecznie poważne zagrożenie

narażające jeden z podstawowych interesów

społecznych

osoby są powiadamiane na piśmie o każdej

decyzji

osoba może wnieść odwołanie

Implementacja dyrektywy

2004/38/WE do prawa polskiego

USTAWA z dnia 14 lipca 2006 r. o

wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej

Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego

terytorium obywateli państw

członkowskich Unii Europejskiej i

członków ich rodzin

Dz.U. z 2006 r. Nr 144, poz. 1043 z późn.

zmianami