Uniwersytet Wrocławski
Wybrane praktyczne problemy
administracyjnych aktów kwalifi kujących
1. Wprowadzenie
Działalność gospodarcza jest przedmiotem regulacji norm prawnych, które
są zaliczane w obiegu naukowym do różnych obszarów porządku prawnego. Te-
matyka gospodarowania znajduje odzwierciedlenie ze zmiennym nasileniem zasadniczo w rozważaniach wszystkich szczegółowych nauk prawniczych1. Rozwój na-
uki publicznego prawa gospodarczego (prawa administracyjnego gospodarczego), w relacji do nauki powszechnego prawa administracyjnego, rozłożony był w czasie i zachodził – jak wynika z wypowiedzi J. Bocia – z całą pew nością na drodze ewo-lucyjnej2. Przede wszystkim to przedstawiciele powszechnego prawa administracyjnego, czy szerzej: prawa publicz nego, podejmowali pierwsze próby prowadzące do dywersyfi kacji dyskursu naukowego, który stanowił zaczyn dla wydzielenia się nauki pub licznego prawa gospodarczego3. Jak trafnie przyjmuje A. Chełmoński, choć granice tego przedmiotu – publicznego prawa gospodarczego – nie są jeszcze ściśle wytyczone, to jego podstawowy trzon jest tak wyod rębniony, że mogą być już prowadzone auto nomiczne badania teoretyczne i aplikacyjne4.
1 Por. A. Bator, Użycie normy prawnej w regulacji stosunków gospodarczych, Wrocław 2000; M. Zdyb, Wspólnotowe i polskie publiczne prawo gospodarcze. t. I: Wolność i reglamentacja działal-ności gospodarczej. Handel zagraniczny, Warszawa 2008. Praca naukowa fi nansowana ze środków na naukę w latach 2007–2010 jako projekt badawczy.
2 J. Boć, W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego, [w:] Prawo administracyjne, J. Boć (red.), Wrocław 2004, s. 50. Por. Z. Jaśkiewicz, Prawo zarządzania gospodarką narodową (Prawo gospodarcze publiczne), Gdańsk 1988, s. 15; Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, M. Wierz bowski i M. Wyrzykowski (red.), Warszawa 2001.
3 T. Rabska, Rozwój nauczania publicznego prawa gospodarczego – przyczynek do dyskusji, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2005, nr 9, s. 2. Por. K. Strzyczkowski, Prawo gospodarcze publiczne, Warszawa 2005.
4 A. Chełmoński, Wprowadzenie, [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2005, s. 5. Por. S. Bier nat, Wpro-BOC.indb 262
BOC.indb 262
2009-09-11 11:53:18
2009-09-11 11:53:18
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 263
Akcentowane przez A. Wasilewskiego zmiany rozwiązań prawnych5 i w kon-
sekwencji ustalenie ustroju gospo darczego opartego ostatecznie na konstrukcji społecznej gospodarki rynkowej6 pozwoliły C. Kosikowskiemu7 oraz J. Bociowi8
zaproponować prawoznawstwu interesujący katalog zagadnień swoistych dla pu-
blicznego prawa gospodarczego w nowych warunkach ustrojowych.
Do głównych obszarów prawa gospodarczego publicznego zalicza się policję
gospodarczą i reglamentację gospodarczą jako postacie interwencjonizmu re-
strykcyjnego (negatywnego), a także orga nizowanie określonych przedsięwzięć makroekonomicznych lub aktywne wspieranie pewnych dziedzin gospo darki
kraju (w tym pomoc publiczną dla przedsiębiorców) – jako funkcję interwencjonizmu pozytywnego. Ponadto odrębny obszar stanowi, według koncepcji
A. Chełmońskiego, bezpośrednia działalność gospodarcza i quasi-gospodarcza państwa i innych podmio tów publicznych, która rodzi szeroką, samoistną problematykę prawną zarządu mie niem pub licznym (prawo zarządu mieniem publicz-
nym)9.
Na kanwie wykładu powszechnego prawa administracyjnego J. Boć propo-
nuje ramami pojęciowymi nauki administracyjnego prawa gospodarczego (pu-
blicznego prawa gospodarczego) objąć: źródła prawa gospodarczego, problemy
rozdziału regulacji między administracyjne prawo gospodarcze i prawo cywil-
ne, opis kompetencji organów władzy wykonawczej właściwych w sprawach go-
spodarczych, zasady ogólne ingerencji administracyjnej w sferze gospodarczej, dziedziny i rodzaje ingerencji administracyjnej w sferze gospodarczej, umowy cywilne poddane szczególnemu reżimowi administracyjnemu, teoretyczne wy-różnienie uprawnień do prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębior-
stwa użyteczności publicznej, rodzaje przedsiębiorczości poddane zaostrzonemu reżimowi administracyjnoprawnemu (np. energetyka), skutki prawne nieprze-strzegania reżimu administracyjnoprawnego w sferze gospodarczej (w tym opła-
ty i kary), pomoc fi nansową i inną oraz jej formy w sferze gospodarczej, inter-wencje administracji wobec przedsiębiorstw znajdujących się w trudnej sytuacji wadzenie, [w:] Prawo gospodarcze Unii Europejskiej. Zagadnienia wybrane, A. Mania (red.), Kraków 2001, s. I.
5 Por. A. Wasilewski, Równoprawność sektorów gospodarczych (założenia reformy gospodar czej a rzeczywistość), PiP 1987, z. 6, s. 18.
6 H. Lampert, Porządek gospodarczy i społeczny Republiki Federalnej Niemiec, War szawa 1993; B. Popowska, Wprowadzenie, [w:] Publiczne prawo gospodarcze. Część ogólna, oraz Prawo działalno-
ści gospodarczej. Kompendium, B. Popowska i M. Strzelbicki (red.), Poznań 2008, s. 11.
7 C. Kosikowski, Prawo gospodarcze publiczne (Część ogólna), Łódź 1992, s. 45.
8 J. Boć, W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego, [w:] Prawo administracyjne, J. Boć (red.), Wrocław 1993, s. 34.
9 A. Chełmoński, Wprowadzenie, [w:] A. Borkowski, A. Chełmoński, M. Guziński, K. Kiczka, L. Kieres, T. Kocowski, M. Szydło, Administracyjne prawo gospodarcze, red. nauk. L. Kieres, Wrocław 2009, s. 5.
BOC.indb 263
BOC.indb 263
2009-09-11 11:53:18
2009-09-11 11:53:18
KAROL KICZKA
(w tym restrukturyzacja), szczególne przykłady ingerencji (np. w dziedzinie im-portu i eksportu) oraz publicznoprawną problematykę ubezpieczeń10.
Badania nad indywidualnymi aktami administracyjnymi to jeden z nurtów
poznawczych w publicznym prawie gospodarczym11. Niedostatki warstwy poję-
ciowej w tym obszarze – w relacji do bogactwa konstrukcji prawa przedmiotowego uwypukla, jak mniemam, reprezentatywnie C. Kosikowski, stwierdzając, że wystę-
pują „akty podob ne”12 do zezwoleń, które jednak nie są zezwoleniami ani też kon-cesjami. W dziedzinie działań prawnych administracji publicznej, na płaszczyźnie powszechnego prawa administracyjnego, analogiczne mankamenty warstwy do-gmatycznej podkreśla między innymi J. Boć. Prowadząc rozważania nad statusem prawnym obywatela wobec ingerencji administracji publicznej, zwrócił uwagę
na szczególny walor indywidual nych aktów administracyjnych uprawniających
do zakupu towarów. Wskazywane działania prawne, pomimo podnoszonych tam
wątpliwości, zaliczane są do decyzji administracyjnych. Istotna jest konstatacja J. Bocia, iż zdefi niowanie treści indywi dualnych aktów administracyjnych uprawniających do zakupu towarów pozostaje problemem otwartym13.
Przytaczane wypowiedzi zachęcają między innymi, aby – zwłaszcza w szero-
ko ujmowanej doktrynie prawa publicznego – dążyć do wypracowywania pojęć
pozwalających efektywniej poznać wypowiedzi normatywne kształtujące indywi-
dualne akty administracyjne. „Nauka prawa nie zawsze – jak trafnie przyjmuje T. Kuta – jednak odzwierciedla tę rzeczy wis tość”14. Zdaniem C. Kosikowskiego omawiana problematyka „pozostaje więc nadal w sferze doktryny, gdzie na ten
temat nie ma jed nolitego stanowiska”15.
2. O administracyjnych aktach kwalifi kujących
W publicznym prawie gospodarczym propozycją na wzmiankowanym polu
jest w szczególności zgłoszona koncepcja administracyjnych aktów kwalifi ku-
10 J. Boć, W sprawie zakresu administracyjnego prawa gospodarczego, [w:] Prawo administracyjne..., s. 52–53.
11 Por. Publiczne prawo gospodarcze. Zarys wykładu, J. Grabowski (red.), Bydgoszcz–Katowi-ce 2008; J. Supernat, Instrumenty działania administracji publicznej. Studium z nauki administracji, Wrocław 2003.
12 C. Kosikowski, Polskie publiczne prawo gospodarcze, Warszawa 2000, s. 206.
13 J. Boć, Obywatel wobec ingerencji współczesnej administracji, Wrocław 1985, s. 130.
14 T. Kuta, Pojęcie działań niewładczych w administracji. Na przykładzie administracji rolnic-twa, Wrocław 1963, s. 5.
15 C. Kosikowski, Nowe regulacje prawne w zakresie swobody działalności gospodarczej, Pań-
stwo i Prawo 2004, nr 10, s. 13 i 14.
BOC.indb 264
BOC.indb 264
2009-09-11 11:53:19
2009-09-11 11:53:19
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 265
jących16. Akty te wydawane są przez organy administracji publicznej i są aktami stosowania publicznego prawa gospodarczego (decyzje administracyjne). Na cechy własne omawianych działań prawnych składa się przede wszystkim towarzyszący
im szczególny model wykonywania prawa, wyczerpujący się na etapie subsumpcji (kwalifi kacji). Treść rozstrzygnięcia zawartego w administracyjnych aktach kwalifi kujących, a mianowicie wyłącznie dwa znoszące się wzajemnie ustalenia jurys-dykcji administracyjnej – kwalifi kacja pozytywna albo kwalifi kacja negatywna
– to kolejna cecha konstytutywna zbadanych indywidualnych aktów administracyjnych. Ustalenie w swoisty sposób (system mieszany) szczególnej treści publicznych praw podmiotowych oraz obo wiązków prawnych dopełnia katalog znamion dywersyfi kujących administracyjne akty kwalifi kujące w systemie prawa.
Cechy właściwe tylko administracyjnym aktom kwalifi kującym (zaznaczane
wyżej cechy własne) oraz cechy wspólne wszystkim decyzjom administra cyjnym
(cechy dzielone), do których zaliczane są administracyjne akty kwalifi ku jące, sy-tuują omawiane czynności prawne w gronie władczych instrumentów praw nych
publicznego prawa gospodarczego. Widoczny w administracyjnych aktach kwali-
fi kujących przymiot władztwa administracyjnego wyznacza w wiodącym (podsta-
wowym) zakresie położenie prawne przedsiębiorcy. Władztwo admi nistracyjne,
od noszone do administracyjnych aktów kwalifi kujących, obejmuje: umocowanie or ganu administracji publicznej do jednostronnego decydowania o treści rozstrzygnięcia administracyjnego; domniemanie legalności podjętego działania prawnego oraz zabezpieczenie odpowiedniego wykonania orzeczenia administracyjnego
właściwą sankcją prawną.
Przywołane zasadnicze przymioty własne administracyjnych aktów kwalifi ku-
jących budują merytoryczną podstawę do wyodrębnienia samoistnego charakte-
ru tych form prawnych jako swoistych – administracyjnoprawnych – składników
pra wa pozytywnego kierowanych do przedsiębiorców. Indywi dualne akty administracyjne, wykazujące znamiona zbieżne z cechami administra cyj nych aktów kwalifi kujących, administracja publiczna wydaje także przede wszystkim w powszechnym prawie administracyjnym.
Administracyjne akty kwalifi kujące wynikają z norm materialnego prawa,
które stanowione jest głównie przez kra jowe ośrodki prawotwórcze także w warunkach implementacji (wdrożenia) prawa wspólnotowego. Prawo substancjonal-
ne, decydując w sposób wskazany uprzednio o treści podstaw prawnych, kształtuje omawiane środki prawne jako de cyzje administra cyjne o charakterze związanym i konstytutywnym. Na podstawie dystynkcji, wypły wających z materialnego prawa administracyjnego gospodarczego, wyróżniono osobowe, rzeczowe i specjalne administracyjne akty kwalifi kujące.
16 Por. K. Kiczka, Administracyjne akty kwalifi kujące w działalności gospodarczej, Wrocław 2006.
BOC.indb 265
BOC.indb 265
2009-09-11 11:53:19
2009-09-11 11:53:19
KAROL KICZKA
Omawiane instrumenty prawne ustanowione są na gruncie niejednolitej
pro cedury prawnej – postępowania administracyjnego. Ukazywane postępo-
wania ad ministracyjne, zazwyczaj dwuinstancyjne, prowadzone są przez orga-
ny administra cji publicznej o zdywersyfikowanej pozycji prawnej. Znamien-
ną cechą prawa for malnego, kształtującego właściwe komponenty struktury
prawnej administracyj nych aktów kwalifikujących, jest to, że jego normy o bo-gatej i zróżnicowanej treści prowadzą wyłącznie do dwóch odległych kategorii rozstrzygnięć administracyj nych, tj. kwalifikacji pozytywnej albo kwalifikacji negatywnej.
Administracyjne akty kwalifi kujące dokonują zmian (przysporzenia prawne-
go) w sytuacji prawnej podmiotu działalności gospodarczej. Przysporzenie prawne, kreowane w wyniku odnośnych zmian, wyraża się przez dodanie jednostce właściwej treści publicznych praw podmiotowych oraz powinności prawnych na gruncie prawa administracyjnego gospodarczego. Niemniej jednak administracyjne akty
kwalifi kujące często kształtują także położenie prawne przedsiębiorcy w innych dziedzinach prawa. Wymienionym składnikom sytuacji prawnej przedsiębiorcy,
ustalonym niewadliwymi administracyjnymi aktami kwalifi kującymi, przysługuje przymiot praw dobrze nabytych. Uprawniające administracyjne akty kwalifi kujące, podejmowane na wniosek przedsiębiorcy przed rozpoczęciem określonej działal-ności gospodarczej, ustalają w jego sytuacji prawnej przede wszystkim uprawnienia podstawowe o charakterze gospodarczym albo uprawnienia podstawowe o cha-
rakterze niegospodarczym. Zobowiązujące administracyjne akty kwalifi kujące, wydawane zazwyczaj z inicjatywy organu administracji publicznej, wprowadzają do sytuacji prawnej jednostki wykonującej działalność gospodarczą przede wszystkim samo dzielny obowiązek prawny.
Wykonywanie ustalonej sytuacji prawnej (norm kształtujących) przedsię-
biorcy w drodze administracyjnych aktów kwalifi kujących podlega nadzorowi
administra cyjnemu zróżnicowanej treści. Sprawowany nadzór administracyjny
w zakresie wykonywania przez przedsiębiorcę norm kształtujących, określonych przez admi nistracyjne akty kwalifi kujące, upoważnia do stwierdzenia, że reali-zowanie norm kształtujących nie jest obojętne z punktu widzenia interesu pu-
blicznego. Niewyko nywanie i/albo nieprawidłowe wykonywanie norm kształtu-
jących upoważnia orga ny publiczne do wydawania instrumentów nadzorczych,
znoszących sytuację praw ną ustaloną uprawniającymi administracyjnymi ak-
tami kwalifi kującymi. Niezreali zowanie norm kształtujących przez zobowiązu-jące administracyjne akty kwalifi ku jące natomiast umocowuje organy nadzoru do stosowania środków o charakterze egzekucyjnym i/albo sankcyjnym. Ponadto
niewykonywanie i/albo nieprawidłowe wykonywanie norm kształtujących przez
przedsiębiorcę – niezależnie od układu nadzoru administracyjnego – porządek
prawny łączy niekiedy z odpowiednimi środkami prawnymi o charakterze kar-
nym.
BOC.indb 266
BOC.indb 266
2009-09-11 11:53:19
2009-09-11 11:53:19
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 267
Publiczne prawo gospodarcze ustanawia zasadniczo stabilne podstawy dla
sytuacji prawnej przedsiębiorcy ukonstytuowanej administracyjnymi aktami
kwalifi kującymi. Normodawca wyklucza w szczególności instytucję odwołal-
ności administracyjnych aktów kwalifi kujących. Trwałość omawianej sytuacji
prawnej jednostki uzależniona zostaje w zasadzie od wystąpienia przesłanek su-biektywnych i przesłanek obiektywnych zdefi niowanych w prawie administracyjnym gospodar czym. Odjęcie podmiotowi działalności gospodarczej wskazywa-
nego przysporze nia prawnego może także nastąpić w drodze norm generalnych
i abstrakcyjnych.
Prawidłowość jurysdykcyjnego rozstrzygnięcia organu administracji publicz-
nej, zawartego w administracyjnych aktach kwalifi kujących, podlega weryfi kacji na drodze administracyjnej oraz na drodze sądowej. Podkreślić należy poważne mankamenty kontroli administracyjnych aktów kwalifi kujących na gruncie postę-
powania sądowoadministracyjnego. Mam tutaj na uwadze przede wszystkim czyn-
niki prawne osłabiające efektywność skargi kasacyjnej jako środka zaskarżania.
Wymieniane niedomagania systemu ochrony jednostki deprecjonują – wbrew
zało
żeniom ustrojodawcy – położenie prawne przedsiębiorcy w publicznym
prawie gospodarczym w stosunku do pozycji organów administracji publicznej.
Zaję
te stanowisko uzasadnia okoliczność, że kontrola sądowoadministracyjna
jest zde cydowanie dominującym obszarem weryfi kacji administracyjnych aktów kwalifi kujących.
Uprawniające administracyj ne akty kwalifi kujące stanowią instrument praw-
ny zapobiegawczego (prewencyj nego) nadzoru administracyjnego sprawowane-
go przez władzę pub liczną w odnie sieniu do działalności gospodarczej. Zobo-wiązujące administracyj ne akty kwalifi kujące, w odróżnieniu od uprawniających administracyjnych aktów kwalifi kują cych, stanowią środek prawny bieżącego
(weryfi kacyjnego) nadzoru administra cyjnego w odniesieniu do działalności gospodarczej. Ustanawianie od nośnych form prawnych, zwłaszcza w świetle ustro-jowej – krajowej i wspól noto wej – wolności działalności gospodarczej (swobody przedsiębiorczości), uza sad niać może wyłącznie ochrona ważnego interesu publicznego.
Administracyjne akty kwalifi kujące ze względu na ukształtowane porządkiem
prawnym cechy powinny zostać uznane za odrębne instrumenty prawne w działal-
ności gospodarczej. Mam tu na myśli zwłaszcza takie instytucje publicznego prawa gospodarcze go, jak: zgłoszenie (zawiadomienie), ewidencjonowanie (rejestrowa-nie), działal ność regulowana, zezwolenie, koncesja, pozwolenie17.
17 Por. K. Kiczka, Administracyjne akty kwalifi kujące...
BOC.indb 267
BOC.indb 267
2009-09-11 11:53:19
2009-09-11 11:53:19
KAROL KICZKA
3. Niektóre poglądy Trybunału Konstytucyjnego
w sprawie administracyjnych aktów kwalifi kujących
Analizy zwłaszcza: A. Batora i A. Kozaka18, A. Błasia19, J. Bocia20, M. Safj a-na21, M. Zdyba22 i T. Zielińskiego23 zasadnie akcentują odnoszenie wykonywanych badań z zakresu poszczególnych dogmatyk do wypowiedzi ustrojodawcy i praktyki konstytucyjnej. Jest to przejawem postępują cego zjawiska konstytucjonalizacji wielu gałęzi prawa24. W obszarze prawa administracyjnego wzmiankowane podej-
ście ma utrwalone miejsce. Jak pisze T. Bigo: „Ze względu na zasadnicze znaczenie norm konstytucyjnych w naszym systemie praw nym muszę z naciskiem podkre-
ślić tę zasadę. Ważnem zaś jest i to, że ustawo dawstwo polskie nie sprzeciwia się tej zasadzie”25.
W działalności Trybunału Konstytucyjnego odzwierciedlenie ma także te-
matyka administracyjnych aktów kwalifi kujących26. W opracowaniu odwołam
się do wyroku odnoszącego się do licencji pośrednika obrotu nieruchomościami określonej ustawą o gospodarce nieruchomościami27. W skardze konstytucyjnej
skarżący zarzucił niezgodność art. 179, art. 191, art. 198 oraz art. 232 ust. 1 pkt 3 u.g.n. z art. 2, art. 17 ust. 1, art. 22 oraz art. 65 w związku z art. 31 ust. 3 i art.
45 Konstytucji, a także art. 6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności28. Niezgodność ta miała polegać na pozbawieniu skarżącego swo-
18 A. Bator, A. Kozak, Wykładnia prawa w zgodzie z Konstytucją, [w:] Pol ska kultura prawna a proces integracji europejskiej, S. Wronkowska (red.), Kraków 2005, s. 43.
19 A. Błaś, Komentarz, [w:] Konstytucje Rzeczypospolitej Polskiej oraz komentarz do Kon stytucji RP z 1997 roku, J. Boć (red.), Wrocław 1998, s. 27.
20 J. Boć, Przykład zasięgu niepraworządności w polskim państwie prawnym, [w:] Z problema-tyki prawa administracyjnego i nauki administracji. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia uro dzin Profesora Zbigniewa Leońskiego, Poznań 1999, s. 51.
21 M. Safj an, Refl eksje wokół konstytucyjnych uwarunkowań rozwoju ochrony dóbr oso bistych, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2002, z. 1, s. 223.
22 M. Zdyb, Konstytucjonalizacja egzekucji administracyjnej, [w:] System egzekucji administracyjnej, J. Niczyporuk, S. Fundowicz i J. Radawnowicz (red.), Warszawa 2004, s. 90.
23 T. Zieliński, Czas prawa i bezprawia – myśli niepokorne kustosza praw, Warszawa 1999, s. 15.
24 Por. J. Stelmasik, Węzłowe zagadnienia konstytucyjnych źródeł prawa administracyjnego, [w:]
Księga pamiątkowa Profesora Ryszarda Paczuskiego, Bydgoszcz 2003, s. 325; A. Kabat, Stosowanie konstytucji w działalności uchwałodawczej Naczelnego Sądu Administracyjnego, [w:] Państwo w służ-
bie oby wateli. Księga jubileuszowa Jerzego Świątkiewicza, Warszawa 2005, s. 25.
25 T. Bigo, S tanowisko związków publiczno-prawnych w polskim systemie administracyj nym, Przegląd Prawa i Administracji, Lwów 1928, s. 352.
26 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
27 Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. Nr 115, poz. 741
z późn. zm.; dalej: u.g.n.).
28 Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r., Nr 61, poz. 284 z późn. zm.).
BOC.indb 268
BOC.indb 268
2009-09-11 11:53:19
2009-09-11 11:53:19
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 269
body wykonywania zawodu w postępowaniu, w którym nie zostały sprecyzowane
wymagania stawiane osobom ubiegającym się o licencję w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, oraz naruszeniu zasady ochrony praw słusznie nabytych.
Skarga konstytucyjna została wniesiona w związku z następującym sta-
nem faktycznym: skarżący złożył w stosownym trybie wniosek o nadanie licen-
cji zawodowej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami. Decyzją
administracyjną Prezes Urzędu Mieszkalnictwa i Rozwoju Miast29, wskazując
na negatywną opinię Państwowej Komisji Kwalifi kacyjnej, odmówił skarżące-
mu nadania licencji. W wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy Prezes UMiRM
utrzymał w mocy rozstrzygnięcie wydane w pierwszej instancji. W uzasadnieniu ostatecznej decyzji administracyjnej Prezes UMiRM powołał się na negatywną
opinię Państwowej Komisji Kwalifi kacyjnej, w której stwierdzono, że przedsta-wione przez skarżącego dokumenty nie potwierdzają prowadzenia przez niego
pośrednictwa w obrocie nieruchomościami w okresie wymaganym przez stosow-
ne normy u.g.n.30
Skarżący następnie wniósł skargę na tę decyzję administracyjną do sądu ad-
ministracyjnego, który w wyniku rozpoznania sprawy oddalił ją wyrokiem. Sąd
odniósł się w uzasadnieniu do przepisów rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami,
dotyczących działalności zawodowej31, które regulowały m.in. formę udokumen-
towania dorobku i praktyki zawodowej przez osobę występującą o udzielenie licencji zawodowej na podstawie skarżonego art. 232 ust. 1 pkt 3 u.g.n. Sąd wskazał również na pismo skierowane do skarżącego, znajdujące się w aktach sprawy, informujące go o rodzaju dokumentów wymaganych przez Państwową Komisję
Kwalifi kacyjną. Zdaniem sądu administracyjnego Komisja była w pełni uprawnio-na do wydania opinii negatywnej, co następnie stanowiło przesłankę odmownej
decyzji Prezesa UMiRM, gdyż skarżący nie udokumentował dorobku zawodowe-
go w wymagany sposób. Skarga kasacyjna skarżącego od powyższego wyroku zo-
stała oddalona wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego. W uzasadnieniu
sąd nie zgodził się z zarzutem, że brak było możliwości wzruszenia orzeczenia Państwowej Komisji Kwalifi kacyjnej, w czym skarżący upatrywał pozbawienia
go konstytucyjnie chronionego prawa do sądu. Sąd podkreślił również, iż nie ule-ga wątpliwości, że postępowanie w sprawie nadania licencji zawodowej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami prowadzone jest przed Prezesem
UMiRM, którego decyzja podlega następnie kontroli sądu administracyjnego.
29 Dalej: Prezes UMiRM.
30 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
31 Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 sierpnia 1998 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, dotyczących działalności zawodowej (Dz.U.
Nr 115, poz. 745).
BOC.indb 269
BOC.indb 269
2009-09-11 11:53:20
2009-09-11 11:53:20
KAROL KICZKA
Błędne jest więc twierdzenie skarżącego, że o nadaniu licencji rozstrzyga Państwowa Komisja Kwalifi kacyjna32.
W uzasadnieniu skargi konstytucyjnej podniesiono, że na podstawie skarżo-
nych przepisów skarżący został pozbawiony wolności w zakresie wykonywania zawodu, bez dochowania drogi sądowej, „bez udowodnienia winy na drodze sądo-
wej z warunkiem uzyskania prawa dotychczas posiadanego poprzez udowodnienie
swojej niewinności, poprzez poddanie się egzaminowi przed sądem będącym poza rzetelną kontrolą, jakim niewątpliwie jest Państwowa Komisja Kwalifi kacyjna, nie powołana ustawą”. Zdaniem skarżącego wystąpienie z wnioskiem o wydanie
spornej licencji miało na celu potwierdzenie praw nabytych, a wydane decyzje odmowne oraz orzeczenia sądów administracyjnych naruszają jego prawa i wolności konstytucyjne. Skarżący kwestionował również dopuszczalność uczestnic-
twa Państwowej Komisji Kwalifi kacyjnej w tym postępowaniu. W uzasadnieniu
skargi konstytucyjnej wskazano, że skarżony art. 179 u.g.n. narusza wyrażoną art.
2 zasadę ochrony praw nabytych, w sposób stanowiący obrazę art. 17 ust. 1 oraz art. 65 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 45 Konstytucji. Podniesiono, że przed wej-
ściem w życie u.g.n., tzn. przed 1 stycznia 1998 r., nie było żadnych ograniczeń w wykonywaniu czynności zawodowych związanych z pośrednictwem w obrocie
nieruchomościami. Skarżący nie zgodził się ze stanowiskiem wyrażonym w po-
wołanym orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, że wprowadzenie
licencji zawodowych jest uzasadnione interesem społecznym i interesem poszcze-gólnych obywateli, którzy chcą mieć pewność, że korzystają z usług kompetent-nych osób, posiadających uprawnienia do wykonywania zawodu. W uzasadnieniu
skargi konstytucyjnej podniesiono również, że nieutworzenie samorządu zawodowego pośredników w obrocie nieruchomościami świadczy o tym, że ustawodaw-
ca nie widział w wykonywaniu tego zawodu zagrożenia dla interesu publicznego.
Nieutworzenie tego samorządu ma również potwierdzać bezpodstawne narusze-
nie art. 22 oraz art. 65 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 45 Konstytucji. W świetle powyższego, skarżący upatruje naruszenia konstytucyjnej wolności wykonywania zawodu w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, wprowadze-
nia ograniczeń naruszających zasadę proporcjonalności wyrażoną w art. 31 ust.
3 Konstytucji. Zdaniem skarżącego u.g.n. „nie wnosi [...] nic nowego, nie stanowi żadnych wymagań w zakresie wiedzy wymaganej do wykonywania działalności
zawodowej, a tym samym nie daje dodatkowych gwarancji profesjonalizmu w tym
zakresie, poza tymi wymogami, które wynikają z przepisów prawa istniejących
w dniu wydania ustawy”33.
Prokurator Generalny wskazał zwłaszcza, że w trybie kontroli właściwym dla
skargi konstytucyjnej niedopuszczalna jest kontrola zgodności przepisów z normami prawa międzynarodowego oraz że ani wolność gospodarcza, ani wolność
32 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
33 Ibidem.
BOC.indb 270
BOC.indb 270
2009-09-11 11:53:20
2009-09-11 11:53:20
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 271
wykonywania zawodu nie mają charakteru absolutnego, a z przepisów Konstytucji wprost wynika możliwość ich ograniczenia. Wyłączenie z obrotu gospodarczego
osób, które nie są w stanie sprostać podstawowym wymaganiom prowadzenia
działalności gospodarczej, służące przede wszystkim zabezpieczeniu innych podmiotów przed skutkami działań nieprofesjonalistów, jest dopuszczalne i nie narusza istoty wolności gospodarczej. W odniesieniu do wolności wykonywania
zawodu Prokurator Generalny stwierdził, że uwarunkowanie prowadzenia dzia-
łalności w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami posiadaniem sto-
sownej licencji związane jest z ochroną własności prywatnej osób trzecich. Trans-akcje dokonywane w obrocie nieruchomościami dotyczą zazwyczaj znacznych
środków majątkowych, co związane jest z dużym ryzykiem, i dlatego niezbędne
jest zapewnienie bezpieczeństwa tego obrotu. Ponadto Prokurator Generalny, odnosząc się do art. 191 ust. 3 u.g.n., nie zgodził się z argumentacją skarżącego, jako-by Państwowa Komisja Kwalifi kacyjna była powoływana w sposób pozaustawowy
oraz że postępowanie przed Państwową Komisją Kwalifi kacyjną pozostaje poza
kontrolą sądową, mimo że jego wynik decyduje o nadaniu lub odmowie nadania
licencji zawodowej. Państwowa Komisja Kwalifi kacyjna jest ustawowo legitymowania do określonego działania w postępowaniu o nadanie uprawnień i licencji zawodowych, a jej powołanie odbywa się w drodze zarządzenia ministra właści-wego do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej. Ponadto nadanie lub odmowa nadania licencji zawodowej w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami następuje w drodze decyzji administracyjnej, podlegającej kontroli sądu administracyjnego. Poddanie kontroli sądu decyzji administracyjnej odmawiającej przyznania licencji zawodowej oznacza objęcie tą kontrolą legalno-
ści wszystkich działań, które doprowadziły do jej wydania, a więc także prawidło-wości postępowania prowadzonego przez Państwową Komisję Kwalifi kacyjną.
Rozpoznając sprawę, Trybunał Konstytucyjny przede wszystkim wskazał
na znaczenie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami i wzrastającą rolę tego pośrednictwa w ostatnich latach. Transformacja ustrojowa lat dziewięćdziesią-
tych przyniosła ożywienie na rynku nieruchomości, a obsługujący go pośred-
nicy zyskali znaczący wpływ na zawierane umowy. Odwołując się do poglądów
piśmiennictwa34, przyjęto, że zadaniem pośrednika jest wykonywanie czynności w interesie klienta, ukierunkowanych na zawarcie umowy sprzedaży, co wiąże się z rozporządzaniem kwotami stanowiącymi nierzadko oszczędności całego jego
życia. Do 31 grudnia 1997 r. nie istniała regulacja prawna wymagająca posiadania określonych kwalifi kacji do wykonywania tego zawodu. Ze względu jednak
na rolę pośredników w ramach istniejących stosunków społecznych ustawodawca
zdecydował się na wprowadzenie licencji zawodowej pośrednika w obrocie nieruchomościami, a tym samym ustalił prawa i obowiązki (m.in. ubezpieczenia odpo-34 T. Tukaj, Zasady działalności w zakresie pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, Rejent 2000, nr 11, s. 64.
BOC.indb 271
BOC.indb 271
2009-09-11 11:53:20
2009-09-11 11:53:20
KAROL KICZKA
wiedzialności cywilnej za szkody powstałe w wyniku podejmowanych czynności
pośrednictwa) oraz zakres odpowiedzialności zawodowej osób wykonujących taką działalność35.
Obowiązek uzyskania licencji zawodowej związany jest z koniecznością posia-
dania odpowiednich kwalifi kacji przez podmioty wykonujące działalność pośrednictwa. Odnosząc się do zarzutów – wprowadzenie licencji narusza konstytucyjnie chronioną wolność wykonywania zawodu oraz zasadę wolności gospodarczej –
Trybunał Konstytucyjny przypomniał, że przez zasadę wolności gospodarczej na-leży rozumieć „możliwość swobodnego podejmowania i prowadzenia działalności
zarobkowej, a także wyboru prawno-organizacyjnej formy takiej działalności”36.
Jej realizacja nie zwalnia jednak podmiotów zamierzających prowadzić działal-ność gospodarczą od zachowania wymogów przewidzianych w przepisach prawa.
Wymogi te mogą również przybierać postać reglamentacji administracyjnej. Ro-
dzi to obowiązek uzyskiwania odpowiednich koncesji lub zezwoleń, co niejednokrotnie można traktować w kategoriach „ograniczenia” działalności gospodarczej.
W opinii Trybunału Konstytucyjnego licencja pośrednika w obrocie nieruchomo-
ściami powinna być traktowana jedynie jako wymóg, a nie ograniczenie, podej-
mowania i prowadzenia działalności gospodarczej, gdyż nie jest ona elementem polityki reglamentacyjnej państwa. Licencja potwierdza tylko posiadanie przez osobę zajmującą się pośrednictwem w obrocie nieruchomościami niezbędnych
do tego kwalifi kacji.
Powołując się na poglądy W. Dawidowicza37, Trybunał Konstytucyjny pod-
kreśla, że w zakresie niektórych działań ważną rolę odgrywają indywidualne
właściwości osób lub rzeczy, których stwierdzenie decyduje o sytuacji podmiotu na gruncie prawa administracyjnego. „Regulacja warunków wykonywania zawodu nie znosi ani nie ogranicza wolności wykonywania zawodu tak długo, jak długo nawiązuje do niezbędnej wiedzy teoretycznej i praktycznej (ewentualnie potwier-dzonej formalnie przez egzamin, sprawdzenie, specjalizację, dyplom ukończenia studiów, studiów podyplomowych)”38. Trybunał Konstytucyjny, odwołując się
do ustaleń nauki prawa administracyjnego, a zwłaszcza poglądów A. Chełmoń-
skiego39, stwierdził, że akty te przyjmuje się określać aktami kwalifi kującyjnymi.
Materialnoprawną podstawą takich decyzji administracyjnych są „właściwości
osób lub rzeczy, jako składniki hipotezy normy, których występowanie rozstrzyga 35 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
36 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 20 czerwca 2002 r., sygn. K 33/01, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2002, Nr 4, poz. 44.
37 W. Dawidowicz, Prawo administracyjne, Warszawa 1987, s. 28.
38 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2005 r., sygn. K 17/04, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2005, Nr 6, poz. 66.
39 A. Chełmoński, Akty kwalifi kacyjne administracji jako przedmiot badań, Wrocław 1999, s. 59.
BOC.indb 272
BOC.indb 272
2009-09-11 11:53:20
2009-09-11 11:53:20
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 273
o treści tych aktów, określonej w dyspozycji normy prawnej”40. Licencję pośrednika w obrocie nieruchomościami należy zaliczyć do tzw. autonomicznych aktów kwalifi kujących. Stanowią one potwierdzenie posiadania określonych umiejętności związanych ze specyfi ką działalności gospodarczej, jaką jest pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, przy czym nie służą one reglamentacji administracyjnej wykonywania tego zawodu, lecz jedynie zapewnieniu, że działalność ta będzie wy-konywana przez osoby legitymujące się odpowiednimi uprawnieniami zawodo-
wymi. W ocenie Trybunału Konstytucyjnego wprowadzone zmiany nie stanowią
ograniczenia wolności działalności gospodarczej, a więc przepisy te nie mogą być badane w zakresie zgodności z art. 22 Konstytucji41.
Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego przepis art. 65 ust. 1 Konstytucji gwa-
rantuje każdemu wolność wykonywania zawodu, która w przekonaniu skarżącego
została naruszona przez wprowadzenie ograniczenia tej wolności bez wystarczają-
cego uzasadnienia oraz z pogwałceniem zasady proporcjonalności42. Wolność ta nie ma charakteru absolutnego i musi być poddana reglamentacji prawnej, szczególnie gdy chodzi o uzyskanie prawa wykonywania określonego zawodu, a także
wyznaczenie sposobów i metod wykonywania zawodu. Z wolnością wykonywania
zawodu nie koliduje zwłaszcza ustalenie przez prawo sytuacji prawnej osób zawód ten wykonujących, a więc także w zakresie poddawania ich obowiązkowi uzyskania odpowiednich licencji potwierdzających ich kwalifi kacje. Jednocześnie ograniczenia wolności wykonywania zawodu dopuszczalne są tylko przy poszanowa-
niu zasady proporcjonalności, a więc stosownie do ogólnych zasad wyznaczonych w Konstytucji. Zgodnie z art. 31 ust. 3 Konstytucji ograniczenia w zakresie korzy-stania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są one konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i mo-ralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Przy czym nie mogą one naruszać istoty wolności i praw. Zdaniem Trybunału Konstytucyjnego nie można zgodzić się z argumentacją skarżącego, że u.g.n. nie wnosi „nic nowego, nie stanowi żadnych wymagań w zakresie wiedzy wymaganej do wykonywania działal-
ności zawodowej, a tym samym nie daje dodatkowych gwarancji profesjonalizmu
w tym zakresie, poza tymi wymogami, które wynikają z przepisów prawa istnie-
jących w dniu wydania ustawy”, co by uzasadniało zarzut skarżącego dotyczący ograniczenia wolności konstytucyjnej wynikającej z art. 65 ust. 1 Konstytucji.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodo-
40 Ibidem, s. 59.
41 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
42 Por. Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 1999 r., sygn. K. 30/98, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 1999, Nr 5, poz. 101; Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 października 1999 r., sygn. SK 4/99, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 1999, Nr 4, poz. 119.
BOC.indb 273
BOC.indb 273
2009-09-11 11:53:20
2009-09-11 11:53:20
KAROL KICZKA
wych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami oraz doskonalenia kwali-
fi kacji zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie
nieruchomościami i zarządców nieruchomości43 Państwowa Komisja Kwalifi ka-
cyjna, prowadząca postępowania kwalifi kacyjne, przeprowadza egzamin pisemny sprawdzający przygotowanie teoretyczne i praktyczne kandydata do wykonywania działalności zawodowej oraz ustny, polegający na obronie przez kandydata opisów transakcji, polegającej na udzieleniu odpowiedzi na pytania członków zespołu kwalifi kacyjnego, dotyczące opisanych transakcji, źródeł informacji o nieruchomościach będących przedmiotem transakcji oraz innych informacji niezbędnych
do zawarcia umowy pośrednictwa. Zakończenie postępowania kwalifi kacyjnego
z wynikiem pozytywnym jest gwarancją posiadania przez kandydata, ubiegającego się o wydanie licencji, odpowiednich kwalifi kacji do wykonywania tego zawodu.
W ocenie Trybunału nie można tu mówić o naruszeniu art. 65 ust. 1 w związku
z art. 31 ust. 3 Konstytucji44.
Odnosząc się do zarzutu naruszenia zasady prawa do sądu wyrażonej w art.
6 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, Trybunał
Konstytucyjny stwierdził, że nie może badać zgodności zaskarżonych przepisów z normami prawa międzynarodowego, bo zakres kontroli został ściśle określony w art. 79 Konstytucji, a przyjęta wykładnia wyłącza umowy międzynarodowe z zakresu przedmiotowego skargi konstytucyjnej. Skarga może być wniesiona jedynie
„w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego”, a więc jako wzorce kontroli mogą być wskazane wyłącznie przepisy Konstytucji45.
4. Wnioski
Poczynione w zarysie rozważania nad wybranymi problemami praktyczny-
mi administracyjnych aktów kwalifi kujących – licencji w zakresie pośrednictwa obrotu nieruchomościami – pozwalają na zaakcentowanie niektórych kwestii
ogólniejszych. Zaznaczyć trzeba, iż w stosunku do stanu prawnego będącego
przedmiotem oceny Trybunału Konstytucyjnego w obecnych rozwiązaniach
prawnych zmodyfi kowano formę administracyjnoprawnego trybu nadania
przedmiotowych licencji w relacji do unormowań poprzednich. Najogólniej:
prawodawca odstąpił od „systemu decyzyjnego” na rzecz „systemu zgłoszenio-
43 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 17 lutego 2005 r. w sprawie nadawania uprawnień i licencji zawodowych w dziedzinie gospodarowania nieruchomościami oraz doskonalenia kwalifi kacji zawodowych przez rzeczoznawców majątkowych, pośredników w obrocie nieruchomościami i zarządców nieruchomości (Dz.U. Nr 35, poz. 314).
44 Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 27 marca 2008 r., sygn. akt SK 17/05, Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego 2008, Nr 8, poz. 29.
45 Ibidem.
BOC.indb 274
BOC.indb 274
2009-09-11 11:53:21
2009-09-11 11:53:21
Wybrane praktyczne problemy administracyjnych aktów kwalifi kujących 275
wego (meldunkowego)” nadawania licencji w zakresie pośrednictwa obrotu nie-
ruchomościami.
Wykształcanie się i rozwój określonych dziedzin działalności gospodarczej
i zawodowej zazwyczaj wymusza – w warunkach wspólnotowego rynku wewnętrz-
nego – ustalenie ze względu na ważny interes publiczny określonych rozwiązań administracyjnoprawnych. Budowa warstwy jurydycznej europejskiej przestrzeni gospodarczej nie może się odbyć bez udziału regulacji publicznoprawnych. Wy-mownym przykładem jest tutaj między innymi dyrektywa 2006/123/WE Parla-
mentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na ryn-
ku wewnętrznym46. Motywy uzasadniające ingerencję publicznoprawną w sferę
gospodarowania w myśl przytaczanej dyrektywy – „nadrzędny interes publiczny”
– to co najmniej: porządek publiczny, bezpieczeństwo publiczne i zdrowie pu-
bliczne, w rozumieniu art. 46 i 55 Traktatu, utrzymanie porządku społecznego, cele polityki społecznej, ochrona usługobiorców, ochrona konsumentów, ochrona pracowników, w tym zabezpieczenie społeczne pracowników, dobrostan zwierząt, utrzymanie równowagi fi nansowej systemu zabezpieczenia społecznego, zapobieganie nadużyciom fi nansowym, zapobieganie nieuczciwej konkurencji, ochro-
na środowiska naturalnego i miejskiego, w tym zagospodarowanie przestrzenne
miast i wsi, ochrona wierzycieli, zabezpieczenie rzetelnego wymiaru sprawiedli-wości, bezpieczeństwo drogowe, ochrona praw własności intelektualnej, cele polityki kulturalnej, w tym zabezpieczenie swobody wyrażania różnych poglądów, w szczególności społecznych, kulturowych, religijnych i fi lozofi cznych wartości społeczeństwa, potrzeba zapewnienia edukacji na wysokim poziomie, utrzymanie zróżnicowania prasy oraz propagowanie języka narodowego, ochrona narodowego dziedzictwa historycznego i artystycznego, oraz polityka weterynaryjna.
Obserwowane od pewnego czasu odchodzenie przez normodawcę od kon-
strukcji „typu zezwolenie” nie oznacza oddania pola nieskrępowanej realizacji przez jednostkę wolności działalności gospodarczej i wolności wykonywania zawodu. Można powiedzieć, że na płaszczyźnie gospodarowania regulacja publicz-
noprawna „zmienia się, ale się nie kończy”. Administracyjne akty kwalifi kujące zdają się być coraz częściej wykorzystywaną konstrukcją jurydyczną zapobiegawczego (prewencyjnego) nadzoru państwowego. Skarga konstytucyjna jako środek
ochrony jednostki wyraźnie zyskuje na znaczeniu w praktyce obrotu gospodar-
czego. Ocena zasadności rozwiązań prawnych publicznego prawa gospodarcze-
go jest dokonywana z punktu widzenia krajowych i wspólnotowych rozwiązań
podstawowych (ustrojowych). Przytaczane w opracowaniu stanowisko Trybuna-
łu Konstytucyjnego utrwala zasadnie wykształcone wcześniej nurty orzecznicze.
O prawidłowości norm publicznego prawa gospodarczego powinno więc decydo-
46 Dyrektywa 2006/123/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 grudnia 2006 r. dotycząca usług na rynku wewnętrznym (Dz.U. UE 2006, L 376/36).
BOC.indb 275
BOC.indb 275
2009-09-11 11:53:21
2009-09-11 11:53:21
KAROL KICZKA
wać „spojrzenie z góry”, tj. wypełnianie zwłaszcza przez ustawodawcę zwykłego i organy administracji publicznej wypowiedzi normatywnych krajowego i wspólnotowego ustrojodawcy.
Ponadto wzmiankowane orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego wymownie
ilustruje współdziałanie (współpracę) między komponentami naszego – używając słów F. Longchampsa – doświadczenia prawnego47. Tak jak nauka właściwie czer-pie z orzecznictwa, tak i judykatura wykorzystuje odpowiednio ustalenia prawo-znawstwa w toku wykonywania zadań publicznych.
Akcentowane pobieżnie kwestie wymagają ze strony piśmiennictwa przed-
miotu rzetelnego zbadania i niejednokrotnie rodzą potrzebę modyfi kacji czy na-wet rewizji niektórych poglądów funkcjonujących w obiegu naukowym. Odnośna
tematyka jest przedmiotem zainteresowania nie tylko badaczy publicznego prawa gospodarczego. W powszechnym prawie administracyjnym w szczególności J. Boć
w pracy pt. Obywatel wobec ingerencji współczesnej administracji 48 poczynił warto-
ściowe i inspirujące na tym polu ustalenia naukowe.
47 F. Longchamps, Z problemów poznania prawa, Wrocław 1968.
48 J. Boć, Obywatel wobec ingerencji współczesnej administracji, Wrocław 1985.
BOC.indb 276
BOC.indb 276
2009-09-11 11:53:21
2009-09-11 11:53:21