Metodologia badań pedagogicznych z elementami logiki i statystyki

1 Etapy badania

- sytuacja problemowa

- Formułowanie problemu- to zadać pytanie dotyczące sytuacji problemowej

- Formułowanie hipotez – jest to całkowite przyjęcie albo zupełnie do odrzucenia, musi dać się zweryfikować rzeczywiście tzn. czy zadania są praktyczne

- Przewidywanie skutków (rozumowanie) – uporządkowanie konsekwencji, jakie mogą być zweryfikowane; postawienie prognoz – na podstawie modelu i danych empirycznych z

uwzględnieniem dostępnych technik ich weryfikacji.

- Empiryczna weryfikacja – przeprowadzenie danych działań i ich weryfikacja

- Porównanie wniosków z doświadczeniem – porównanie wniosków z hipotezą,

wprowadzenie ewentualnych zmian w modelu badań oraz poszukiwanie możliwości

rozszerzenia modelu

2 Język nauki: określa te sposoby interesujących ją przedmiotów i zjawisk, które są w niej stosowane, a obszar zjawisk wydzielonych przez określony zbiór aspektów (zmiennych) poddaje wewnętrznej strukturalizacji i podziałowi wg. Wyróżnionych wartości tych zmiennych.

3 Pojęcia

Pojęcia

konotacja denotacja

znaczenie wyjaśnia sens

z sensu wynika zakres, zbiór obiektów -

DESYGNAT

- jednostkowe – 1 desygnat

- historyczne - warunki: czas, miejsce,

- - uniwersalne-równoważne - wszystkie desygnaty terminu A są zarazem desygnatami terminu B i odwrotnie

- równoznaczne wiele desygnatów

4. Definicje-to pewne wypowiedzi określające, jakie jest znaczenie terminu. Termin definiowany nazywany definenium, zwrot określający znaczenie tego terminu definensem

- nominalne – wyjaśnia znaczenie wyrazu definiowanego przez podanie wyrażenia równoznacznego pod względem treści i zakresu ( j. naukowy, potoczny)

- realne są charakterystyką cech specyficznych wspólnych przedmiotom składającym się na zakres pewnego terminu.

5. Błędy definicyjne

- idem per idem – (to samo przez to samo) – to popełniony błąd w trakcie pisania definicji tzn. x wyjaśniony nie może się powtórzyć jako x w definicji x : = ple,ple,x,ple

- ignotum per ignotum - (nieznane przez nieznane) nie jest to błąd logiczny

- sprzeczność –dwie wielkości logiczne się wykluczają, np. x=2 i x=-2, nie jest to tylko błąd matematyczny.

Oksymoron – symbol błędu w j.pol.

- nieadekwatność –nie mają ze sobą nic wspólnego, rozłączność zakresu oraz za wąskim lub za szerokim zakresem.

Zakres definienium ≠ zakres definensu np. wieloryb to ryba słodkowodna

1

6. Zmienne –czynnik przybierający różne wartości, specyfikując ich możliwe własności, stany lub zdarzenia np. wiek, wykształcenie

[wo] – przedział jednostkowy zmiennej

- wartościowe

a. dychotomiczne ( dwudzielne)– np. płeć – kobieta, mężczyzna

b. wielowartościowe (dyskretne i ciągłe)- wiele zmiennych np. poziom aspiracji edukacyjnych

– wysoki, średni, niski

- skale (zmienne)

a. nominalne (jakościowe) - zbiór różnych kategorii, pozwalających określić, które przedmioty są pod danym względem równe (jednakowe), a które różne.

b. porządkowe – dysponując nimi jesteśmy w stanie powiedzieć, czy dwa porównywane przedmioty posiadają daną własność w stopniu równym, czy też jeden ma ją w stopniu wyższym niż drugi (ocena, poziom, natężenie, stopień)

c. interwałowe (przedziałowe) – pozwalają stwierdzić o ile porównywalnych jednostek pomiaru jeden z dwóch przedmiotów posiada daną cechę w stopniu wyższym niż drugi. Podstawą tej skali są przedziały o równej wielkości, a punkt zerowy jest przyjęty umownie.

d. ilorazowe – zawiera własności w/w skal, zbudowana jest podobnie jak interwałowa, z tym że posiada absolutne zero, umożliwiające tym samym porównywanie nie tylko dystansów, ale i

proporcji między różnymi ich wartościami (ile razy).

- role

a. zależne – zmienna, której zmiany są skutkiem oddziaływania jednej lub więcej jakiś zmiennych, czynnik zmieniający się pod wpływem określonych działań.

b. Niezależne – zmiany nie zależą od zespołu innych zmiennych występujących w badanym zbiorze, warunkuje osiągnięcia ale sam od nich nie zależy

 Nieistotne

istotne-zbiór zależnych zakłócających i ważnych ,

 zakłócające- np. błąd , sposób odczytu z urządzenia pomiarowego,

ważne

 główne-najsilniej oddziaływają na z. zależną

uboczne- najsłabiej oddziaływają na z. zależną ]

7. Wskaźniki – musi być zawsze czymś co da się łatwo zaobserwować (fakt zachodzi przed oczami)

- definicyjne – zadanie wprowadzające wskaźnik jest ustaleniem terminologicznym, tzn.

konieczność zdefiniowania pojęcia – dobranie pewnego jednoznacznego wskażnika opartego

na konwencji terminologicznej.

- rzeczowe- zadanie wprowadzające wskaźnik jest twierdzeniem empirycznym, związek x

→

w

x

pomiędzy zjawiskiem a wskaźnikiem oparty na twierdzeniu lub doświadczeniu:

empiryczne – zjawisko jest obserwowalne

inferencyjne- wskaźnik nie wywodzi się z definicji, zjawisko nie jest obserwowalne, a o

jego wystąpieniu wnioskujemy np. stan wiedzy

- opercjonalizacja zmiennych- ustalenie kryteriów empirycznej stosowalności dla zmiennych

8. Pomiar zmiennych – polega na mniej lub bardziej intuicyjnym wnioskowaniu na temat występowania czy stopnia intensywności zjawiska na podstawie obserwacji mniej lub bardziej złożonej, ale niezbyt jasno określonej sytuacji wskaźnikowej.

BADANIE ROZKŁADU

ex ≡ mp

N − osób

Np. Jakie są kolory oczu w grupie A i B? x: nieb., ziel., szare.,

piwne, inne

2

A

B

Niebieskie

20

17

Zielone

15

16

Szare

30

20

w grupie A dominują oczy szare

Piwne

5

31

w grupie B dominują oczy

piwne

Inne

2

3

Wynik,

który

jest

największy,

wartość

najczęściej

się

zdarzającej

nosi

nazwę

DOMINANTY(MODALNA), a najrzadszy MEDIANA.

Mediana –jest to wartość środkowa dzieląca zbiorowość na dwie równe części: część dolną obejmującą wartości mniejsze lub równe medianie i część górną zawierającą wartości większe lub równe medianie.

Wstępnym warunkiem dla wyznaczenia mediany jest uporządkowanie szeregu według wartości rosnącej

lub malejącej.

Dominanta – to wartość , która w danym rozkładzie występuje najczęściej, jest uważana za typową Kwartyl – Realizacja cechy statystycznej, która dzieli całą zbiorowość na części pozostające pomiędzy sobą w ściśle określonych proporcjach

- miary tendencji centralnych – proporcje występowania różnych wartości w danym zbiorze D≡M

n

-przypadki występowania

np. A 30

B ....

N

-ilość wszystkich ocen

72

....

- miary rozproszenia:

- Obszar zmienności- jest to różnica między największą i najmniejszą wartością

zmiennej w szeregu. Najczęściej oznaczany jest literą R:

R = Xmax – Xmin

- Odchylenie przeciętne – to miara uwzględniająca wszystkie występujące w szeregu

wartości zmiennej. Charakteryzuje przeciętny poziom odchyleń poszczególnych wartości

szeregu od średniej arytmetycznej. Przyjmuje zawsze wartości dodatnie

∑( X − x

d =

N

X- poszczególne wartości zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- Wariancja – jest jedną z częściej stosowanych miar rozproszenia. Określa się ją jako sumę kwadratów odchylenia wszystkich wartości zmiennej od ich średniej arytmetycznej,

podzieloną przez ich liczbę jest przydatna do porównywania struktury części zbiorowości

Σ( − )

2

X

x 2

S =

N

logicznie ze sobą powiązanych

X- każda wartość zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- Odchylenie standardowe – jest najczęściej stosowaną i bardzo precyzyjną miarś

rozproszenia wartości zmiennej. Informuje, o ile przeciętnie, średnio odchyla się każda

Σ( X − x 2

)

S =

x

N

3

wartośc zmiennej od średniej artmetycznej

X- każda wartość zmiennej

x – średnia artmetyczna

N liczebność zbiorowości

- grupowanie statystyczne – polega na podziale zebranego materiału, stanowiącego zbiór dużej ilości szczegółowych informacji na jednorodne grupy(kategorie). Podstawą ich wyodrębnienia są cechy, czyli zmienne.

- Szeregi – są zbiorem informacji uporządkowanych według pewnej cechy. Najprostrzy szereg składa się z dwóch wierszy lub kolumn, z których jedna podaje warianty cechy, a druga liczbę jednostek w danym wariancie.

- tablice – zebrany w badaniach materiał empiryczny po pogrupowaniu umieszczany jest w

tablicach w tekście opracowania, a czasem również w aneksie. Prawidłowa tablica pozwala

na szybką orientację w prezentowanym materiale statystycznym , umożliwia

porównywanie wyników badań i analizę struktury zbiorowości, ułatwia wykrywanie

prawidłowości, a także umożliwia obliczanie miar statystycznych.

- Wykresy –pokazują w sposób obrazowy kształt rozkładu uzyskanych wyników badań. W

przypadku cech ilościowych do najczęściej stosowanych form wykresów zaliczamy:

wykresy liniowe, histogramy i wieloboki liczebności (diagramy). Przy graficznym

przedstawieniu cech jakościowych najczęściej zastosowanie znajdują wykresy słupkowe,

koła, kule, obrazki, kartogramy.

- prezentacje danych różnych skal pomiarowych

9. Rozkłady wartości zmiennych

- rozkład normalny KRZYWA GAUSSA - jest to graficzne przedstawienie rozkładu

prawdopodobieństwa wystąpienia określonej wartości zmiennej, przyjmujące kształt dzwonu

68,26

odchyl.

odchyl.

standartowe

standartowe

34,13

34,13

13,59

13,59

2,15

2,15

-3

-2

-1

0

1

2

3

-

- własności rozkładu normalnego:

- rozkład jest opisany krzywą symetryczną i ma obszar zmienności (rozstęp) od minus

do plus nieskoczoności, z czego wynika

f(u) = f(-u)

- jeśli znane są parametry rozkładu normalnego, tzn. wartość oczekiwana E(xc) oraz

odchylenie standardowe D(xc), oznacza to,że rozkład normalny jest całkowicie

określony

- maksimum funkcji gęstości rozkładu normalnego odpowiadają wartości: X = E(xc) lub

u = 0

- jeśli zmienna standaryzowana U rośnie w swym bezwzględnym wyrażeniu, to funkcja

gęstości rozkładu normalnego szybko zdąża do zera.

10. Porównywanie wartości zmiennych – skale:

- standaryzowana –jest to skala, której średnia arytmetyczna wynosi „0”, a odchylenie standardowe „1”

4

- skala T – przyjmuje za jednostkę1/10 odchylenia standardowego, skala znormalizowana i w celu zniwelowania znaków ujemnych mnożymy je poprzez 10 i dodajemy 50

- skala C – jej średnia wynosi „5”, odchylenie standardowe „2”, a dwie skrajne klasy wynoszą „” i „10”, zawiera 11 jednostek

11. Teoria:

- funkcje (opis, wyjaśnienie, przewidywanie)

- uogólnienie-indukcja enumeracyjna

- wyjaśnienie – odwoływanie się do prawa ogólnego i faktów ustalonych

- dedukcyjno-nomolog

12. Wnioskowanie – proces formułowania sądów o stałej populacji generalnej na podstawie miar charakteryzujących badana próbę. Polega na tym, że jakieś zdanie jest prawdziwe. Dwa sposoby wnioskowania:

A. asymilacja parametrów

B. weryfikacja hipotez

- dedukcyjne i jego podstawy logiczne

- uprawdopodobniające:

- Indukcyjne – oparte jest to zasadę uogólniania wyrażajacej się tym, że na podstawie pojedynczych faktów domyślamy się istnienia ogólnej prawidłowości

13. Problemy badawcze: muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy, zawarty w temacie badań

- pytania

- rozstrzygnięcia Czy? - Odp. Tak/Nie – odpowiedz zawarta jest w konstrukcji gramatycznej pytania.

- dopełnienia Jak?/ Ile? - Odp. Konkretna - pytanie w swej strukturze gramatycznej nie zawiera informacji, gdzie szukać na nie informacji

- istotnościowe – pytania szczegółowe . Jakie zmienne niezależne X są istotne dla danej zmiennej zależnej Y.

- zależnościowe – związek pomiędzy dwiema zmiennymi, jak coś zależy od czegoś np. Jaka jest zależność zmiennej Y od zmiennych dla niej istotnych

14. Hipotezy – wszelkie twierdzenia częściowo tylko uzasadnione, wszelki domysł, za pomocą którego tłumaczymy dane faktyczne, a więc także domysł w postaci uogólnienia. Hipoteza musi określać zależność pomiędzy zmiennymi. X-(wpływa)Y

a. hipotezy przyczynowo-skutkowe (kanony Milla) – najdoskonalsza metoda wykrywania

zależności między niezależną a innymi elementami badanego układu, oparte o zasady

przyczynowości i rozumowania indukcyjnego

- kanon jedynej różnicy

- kanon jedynej zgodności

- kanon połączonej różnicy i zgodności

- kanon zmian towarzyszących

- kanon reszt

b. hipotezy

- badawcze – omawiamy teoretycznie ( hip. wewnętrzna)

- operacyjne – badanie, praktyczna ( hip. zewnętrzna)

- Statystyczna każde przypuszczenie co do nie znanego rozkładu obserwowalnej zmiennej losowej. Wiedza o tej zmiennej wyznacza zbiór i podzbiór: z 1 elementem (h. Prosta) lub z wieloma (h.

Złożona):

5

- hipoteza zerowa - gdy przypuszczamy, że pomiędzy estymatorem (ocena rozkładu zmiennej) a parametrem lub rozkładem empirycznym i teoretycznym nie ma statystycznie istotnej różnicy

- hipoteza istotności różnic - stawia się ją gdy porównuje się miary charakteryzujące pewną zbiorowość z przyjętymi wzorcami (np. średni wiek studentek = 21, 21 jest pewną

normą w danych warunkach). Porównujemy 2 lub więcej zbiorowości za pomocą

charakteryzujących je miar statystycznych, położenia, rozproszenia, współzależności

(średni wiek studentów w Olsztynie a w Warszawie) – Test Studena

- hipoteza zgodności – stawia się gdy: chcemy ustalić typ rozkładu cechy charakteryzującej

populację generalną; porównujemy rozkład tej samej cechy w kilku populacjach – test x2

- hipoteza niezależności – badamy współzależność 2 lub więcej cech populacji generalnej i

chodzi o ustalenie, czy ta współzależność istnieje – test x2

15. Procedury Badawcze (kryteria stosowalności)

- Naturalna ( obserwacyjna) - niczego nie zmieniamy w świecie rzeczywistym, badamy go różnymi metodami

- Badawcza (eksperymentalna) - zmieniamy rzeczywistość przy pomocy bodźca (wpływ)

16. Eksperyment – Metoda naukowego poznania określonego wycinka rzeczywistości (wychowawczej ) polegającej na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzanie do nich

nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem

17. Funkcje eksperymentu – procedura eksperymentalna jest stosowane do weryfikacji hipotez przyczynowo skutkowych

- Testujące – weryfikacja hipotez przy pomocy manipulacji

- Heurystyczne – następstwa celowo wprowadzonych zmian

- Diagnostyczne – eksperyment, dokładne analizowanie zmian

- metodologiczne- eksperyment

18. Bodziec eksperymentalny

- standaryzacja-poziom operacyjny i teoretyczny

19. Zakłócenia bodźca eksperymentalnego:

- Niestabilność – naturalne dojrzewanie układu ( jednostki, grupy)

- historia – zmiany w otoczeniu czyli ukształtowanie wartości poprzez szkoły i inne urzędy

- dojrzewanie – zmiany w wyniku etapów w dojrzewaniu

- pretest – uwrażliwianie badanych na to, że będą poddani badaniu

- regresja - cofnięcie

- selekcja – jeśli eksperyment jest groźny nie wolna angażować nieletnich, jedynie wolontariuszy

- itd. – śmiertelność – uśmiercanie pewnych wyników

20. Typowe plany eksperymentalne:

- Klasyczny –do badań brane są dwie dwie grupy populacji , pomiędzy którymi nie ma żadnych

różnic. Jedna jest grupą eksperymentalną (losową), zaś druga grupą kontrolną

- Solomona

- szeregi czasowe

- wpływy w czasie...

6

21. Dobór grup – zależy od charakteru zmiennej przez nas badanej

- techniki losowania

LOSOWY

a. losowanie proste ( tzw. losowanie na sierotkę)

y→nie związany z innymi czynnikami (płeć, wiek)

b. Mechanizm losujący – wybiera się co kilka osób losowo, np. co drugi rząd i co piąta osoba (metoda na hitlerowca)

y : t (płeć), u (zawód), w (wykształcenie)

c. Losowanie grupowe (klasyczne) losuje się dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną, grupę eksperymentalną poddaje się bodźcom i bada jakie występują zakłócenia

E: y początkowe , Y końcowe

E – gr. eksperymentalna

E: P początkowe , P końcowe

P - pomiar

K: P początkowe , P końcowe

K – gr. Kontrolna

x spowodował x :E(P końcowe - P początkowe ) - K(P końcowe - P początkowe )

Trzeba badać obie grupy i różnicę między nimi.

CELOWY – np. wolnotariat – stosowany, gdy np. eksperyment jest groźny

22. Metody badań

- pojęcie metody – zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i

instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do

rozwiązywania określonego problemu naukowego.

- techniki – czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami,

pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów, np.

obserwowanie, prowadzenie wywiadu.

- narzędzia badawcze – jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. Np.

kwestionariusz wywiadu, arkusz obserwacyjny czy magnetofon a nawet ołówek

23 Ankietowanie – metoda najczęściej stosowana w pedagogice

- rozmowa i wywiad – stosowana gdy zależy na dodatkowych pytaniach lub informacjach.

Badany ma świadomość rozpoznania. Określają jak naprawdę czuje się pytany. W czasie

przeprowadzanego wywiadu badany powinien mieć gwarancję bezpieczeństwa. Pytania

pomagają dowiedzieć się co się stało z wielkością, którą badamy(zaleta).Wadą może być

natomiast sterotypizacja, czyli zamiast zadawać pytania z pewnym ładunkiem emocjonalnym,

powołujemy się na jakieś normy.

Formy prowadzenia wywiadu:

- rozmowa swobodna – rozmowa nakierowana na moment kiedy uda się zadać właściwe

pytanie

- rozmowa kierowana – nie wiadomo kiedy pytanie zostanie zadane i czy pytanie zostanie zadane we właściwej formie

- wywiad kliniczny

- ankieta (kwestionariusz) – wymaga precyzji zadawanych pytań. Pytania musza być

dokładnie zrozumiane przez badanego. Ankieta przeprowadzana jest szybko i w tym samym

czasie. Badania są anonimowe (duża prawdziwość wypowiedzi). Poprzez ankietę badamy

wyobrażenie o rzeczywistości respondenta.

Rodzaje pytań:

- pytania zamknięte (zbiór odpowiedzi musi być wyczerpujący i rozłączny tzn. odp. nie

pokrywają się) Zaczyna się od pytań najskrajniejszych. Pytania jest łatwiej porządkować

- pytania otwarte( wszystkie typy odpowiedzi mogą wystąpić) Nierozsądne jest zadawanie

pytania do „czy?”

Jak sprawdzać wyniki:

- sprawdzamy ile osób udzieliło danej odpowiedzi (rozkład liczebności – badanie

frekwencyjności)

- nie zadaje się pytań dodatkowych, które niczemu nie służą, gdyż mogą wydać się

respondentowi za pytania niezbyt istotne.

7

Wykorzystuje się tylko te kwestionariusze, w których są wszystkie odpowiedzi.

PREZENTOWANIE WYNIKÓW TZN. JAK SIĘ ROZŁOśYŁY ODPOWIEDZI

23 a

b

c

d

A

2

3

5

4 Ankiety

1

B

Ankiety

2

C

Ankiety

3

Na podstawie opisu nie wyciągamy żadnych wniosków. Ocena zależności pozwala coś

interpretować.

24.Obserwacja

- cechy

1) celowa

2) zaplanowana

3) obiektywna

4) wyczerpująca

5) wierna

6) wnikliwa

- obserwatorzy

- zewnętrzny – obserwowany wie, że dana osoba jest obserwatorem

- wewnętrzny – obserwator jest członkiem grupy, nikt nie wie o jego roli

- Techniki obserwacyjne

1. DZIENNIK OBSERWACJI ( technika biograficzna)- obserwowanie zjawisk

długotrwałych, metoda ta jest bardzo obarczona uwagą obserwacyjną, jest subiektywna,

informacje są wyselekcjonowane, są interpretowane

2. OBSERWACJA FOTOGRAFICZNA – obserwacja ciągła. Używany np. kiedy

nagrywamy to co się dzieje. Analizujemy przez wielokrotny wgląd w nagrany (napisany)

materiał np. rozmowa, gesty, plan trzeci itp.

3. TECHNIKA PRÓB CZASOWYCH – sprawdzanie czy zjawisko trwa tak jak się

spodziewaliśmy

4. TECHNIKA PRÓBNYCH ZDARZEŃ – tylko wyodrębnione zdarzenia zostały

odnotowane np. tyle razy ziewnął.

5. EKSPERYMENT – sztuczne wywoływanie zdarzeń.

6. TECHNIKA TOPOGRAFICZNA – do obserwowania grup, które stale przebywają w

jednym miejscu.

Dzieli się na segmenty, w którym znajduje się jeden obserwator ( na 5 osób)

- Arkusze obserwacji – jest narzędziem obserwacji i musi zawierać skalę

SKALA OCEN – to co widzę oceniam na odpowiedniej skali, może mieć charakter:

- dyferengału semantycznego źle _______________ dobrze

- skala graficzna początek_______________ koniec

- skala numeryczna

1-6 (10)

- skala mieszana (numeryczno-graficzna) 0___________________10

Wybór skali:

- omija skrajności

- fiksować wartości, wszystkie oceny wokół tego falują

- przenoszą cechy jakie widzę, efekt halo

- efekt kontrastu, oceniam ostrzej, przeciwnie do mnie

8

WYGLĄD ARKUSZU OCEN OBSERWACJI

cz

arkusz

as

Kat.zachowań\

Nos

x

Szczypie

x

x

Kopie

x

Ziewa

x

25. Socjometria – jest zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków międzyosobowych w grupach rówieśniczych.

- pola badań – grupa rówieśnicza nieformalna, badanie relacji członka grupy z innymi ludźmi

- relacje – realnie istniejące stosunki

- preferencje – oczekiwania wobec grupy

- postrzeganie – spostrzeganie siebie (członka ) na tle grupy

- miary grupowe i jednostkowe

EKSPANSYWNOŚĆ Tak formułujemy pytanie by wymieniali max. Ilość osób z grupy.

=

n

S

N − 1

S - stopień eksp. N – gr. N-1 - możliwe wybory

WYBORY OGRANICZONE – Chcę abyś podał nie więcej niż 4 członków grupy.

Na podstawie tego wyboru jesteśmy wstanie określić sympatie w grupie

- sposoby analizy wyników

I sposób opracowywania – socjogram

Ο - dziewczęta ∆- chłopcy

Ο→∆

Ο→Ο

wybór odwzajemniony

←

Socjogram nieuporządkowany

Socjogram Uporządkowany (max liczba wyborów):

a) socjogram kołowy

9

b) socjogram hierarchiczny

________

_______________

______________________

c) macierza socjometryczna

Kto\kogo

A B C D ....

Liczba

dokonanych

..z

wyborów ~ E

A

B

C

D

x1

X2 X3

E

Licz. Uzyska

nych wyborów

1. Wybory wewnętrzne ( w obrębie własnej płci)

2. Wybory pozawewnętrzne (poza płcią)

Szukamy osoby najbardziej ekspansywnej (najczęściej wybierana) i dajemy najwyższą liczbę

punktów, zaś najmniej wybieranej 1.

Waga Wyborów – decyduje o pozycji osoby.

PLEBISCYT śYCZLIWOŚCI - w grupie wyodrębniają się:

- IDOL – osoba , która uzyskała max liczbę wyborów, ale zdecydowanie większą niż inni

- GWIAZDY – grupa, gdzie są osoby o największych niewiele różniących się wyników

- OSOBY IZOLOWANE – nie otrzymały żadnego wyboru

a) SAMOTNIK – nie wybierał i nie został wybrany

b) ZAPOZNANY – oddal głos ale nie został wybrany

- SZARA EMINENCJA – idol odwzajemnia tylko jeden wybór – osoba za plecami idola, osoba

w grupie najważniejsza, która „pociąga za sznurki”

Sieć – Zrównoważona struktura, miej więcej taka sama liczba połączeń

0←→0

0←→0

Łańcuch – przerwanie powoduje rozerwanie się grupy

0←→0

0←→0←→0←→0←→0

Klika –wszyscy wybierają tę samą grupę, lecz ona nikogo do siebie nie przyjmuje

0←→0

10

0←→0

Ekspansywność grupy

∑ E

E

=

gr

N

Egr – ekspansywność gr. ΣE – suma ekspans. jej członków N – liczba

członków

Stopień integracji – im większy stopień osób izolowanych tym mniejsza integracja

1

S

=

int

nizolowanych +1

npar _

Sspój =

powstaych

N ( N − )

1

2

npar _

S

powstaych

=

spój

N ⋅ d

2

Spójność grupy

Spójność grupy przy wyborze ograniczonym do d

Zawartość - połączenia między członkami grupy na różnych poziomach

POZYCJA SOCJOMETRYCZNA

P socjom. całkowita = P + - P -

Symp niechęć

uzyskane

P

=

socj

mozliwe

26. Testowanie – stawianie przed badanym zadań do wykonania

- właściwości testowania:

a. wszyscy badani pracują w tych samych warunkach

b. sposób oceniania badań nie zależy od osoby przeprowadzjącej badanie. Wynik jest

oceniany na podstawie klucza.

c. Musi w teście znajdować się instrukcja jak go rozwiązywać

d. Test standaryzowany !!! – wiemy jakie wyniki przy pomocy tego testu otrzymano

- rodzaje testów:

a. dobieranie np. z kolumn

b. dokonywanie wyborów

c. zadania z luką

d. pytania otwarte

e. pytania zamknięte - dystrakcja

11

- trafność – stopień zgodności z tym co badamy i z tym co chcemy badać

- rzetelność – przekonanie, że test się dokładnie mierzy.

- analiza wyników testowania

A. stopień łatwości zadania

nrozwi ąozw stopien _ latwosci _ zad .

N

wyniki: stopień prawidłowy rozwiązywalności dobrze różnicuje. Wówczas to zadanie może być przeznaczone do badania.

0,7max – test łatwy (służy do sprawdzania badanych- korzysta się z łatwiejszych zadań)

0,3min – test trudny (służy do różnicowania badanych – korzysta się z zadań trudnych)

0,3-0,7 – badanie jest dobre

B. Które zadanie służy jakiemu celowi.

e1 e2 e3 ... ...

A

Pamięć

B

Przepadki typowe

C

Przypadki nietypowe

m-A (e1,e3.....)

27. Analiza dokumentów –jest techniką badawczą służącą do gromadzenia wstępnych, opisowych, także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym. Jest także techniką poznawania biografii jednostek i opinii wyrażonych w dokumentach. Samodzielnie rzadko występuje w

roli instrumentu naukowego poznania.

28. Analiza współzmienności zjawisk,

pojęcie korelacji jak x zależy od y x→y

y = f(x) - podać kształt funkcji

KOLERACJA LINIOWA: x→ y (jak?) ⇔ korelują liniowo

Korelacja dodatnia

x↑ ∩y↑

korelacja ujemna

x↑∩y↓

Brak korelacji – chmura

12

Współczynnik korelacji r x y (między x a y)

Jeśli wszystkie punkty na osi ułożą się w linię oznacz to całkowitą korelacje a r x y = 1

0 <  r x y  < 1 korelacja całkowita

0 ≤  r x y  ≤ 1 korelacja dodatnia

-1 ≤  r x y  ≤ 0 ujemna korelacja

Nominaln Porządko

interwało

a

wa

wa

Nominaln

r x y współ .dla cech jakościowych

a

Porządko

r x y dla zmiennych porządkowych

wa

Interwało

r x y współ. dla cech ilościowych

wa

ad − bc

r =

xy

( a + b)( a + c)( c + d )( b + d )

Korelacja cech jakościowych

Występują dwie zmienne : wartość 1 i wartość 2

WI WII

W1 a

b

W2 c

d

KORELACJA CECH PORZĄDKOWYCH

Lp Ocena

Ranking

Ocena

Ranking

d

2

i

di

kolegów

koleg.

wizytatora

wizyt.

A

Beznadziejn

6

b. dobra

1

5

25

y

B

Znakomity

1

Mierna

4,5

-3,5 12,25

C

Dobry

3,5

Dost.

3

0,5 0,25

D

b. dobry

2

Niedost.

6

-4

16

E

Dobry

3,5

Mierna

4,5

-1

1

F

średniak

5

Dobra

2

3

9

Σ

63,50

d 2

i

6

2

⋅ ∑

=

d

r

1 −

i

xy

N (

2

N

− )

1

29. Wnioskowanie statystyczne

- rodzaje hipotez statystycznych –

13

Hipoteza statystyczna - to każde takie przypuszczenie, które dotyczy postaci rozkładu lub wartości parametrów rozkładu pewnej zmiennej losowej, które może być weryfikowane statystycznie, tzn.w oparciu o wyniki zaobserwowane w próbie losowej . Ze względu na typ problemu badawczego wyróżnia

się trzy rodzaje hipotez statystycznych:

Hipoteza istotności różnic

Hipoteza niezależności

Hipoteza zgodności

- hipoteza badawcza a zerowa

- błędy wnioskowania

- pojęcie istotności statystycznej – prawdopodobieństwo uzyskania z testu statystycznego takiej wartości, która nakazywała by badaczowi odrzucenie hipotezy zerowej, ponieważ nie

jest ona prawdziwa

30.Testy statystyczne –to każda jednoznacznie zdefiniowana reguła postępowania określająca warunki, przy których należy sprawdzaną hipotezę przyjąć lub odrzucić

- hipotezy zgodności chi-kwadrat, Kołmogorow-Simirnow, seria Stivensa

- hipotezy niezależności: chi-kwadrat

- hipotezy istotnościowe różnic: formułuje się w celu ustalenia czy uzyskane statystyki charakteryzujące próby losowe różnią się między sobą w sposób istotny, czy różnice te są przypadkowe

istotność różnic w próbach niezależnych - to takie, które pochodzą z dwóch różnych populacji. Gdy dysponujemy średnimi dla dwóch takich prób, to są one średnimi

nieskorelowanymi , ponieważ pochodzą one z prób niezależnych.

istotność różnic w próbach zależnych - to takie, w których dwie próby uzyskane są z tych samych jednostek, pochodzą od tych samych badanych, lecz są rezultatem badań

przeprowadzonych w różnych warunkach, przy wykorzystaniu różnych metod.

emp

=

d

t

.

2

Σ xd

N ( N − )

1

d – średnia arytmetyczna różnic N par wyników

Σx 2

d – suma kwadratów odchyleń między parami wyników

N – liczba par wyników

test „z”- dla dużych grup (powyżej 30 osób) – zmienna standaryzowana

x

− x

wieksze

mniejsze

t =

( N − )

1

2

δ + ( N − )

1

2

δ

N + N

A

A

B

B

A

b

V

⋅

N + N − 1

N ⋅ N

A

b

A

B

test Studenta – dla 2 niezależnych małych grup, istotność różnic

A: x A , δA , NA δ- odchylenie standartowe

B: x B , δB , NB

Wartość krytyczna testu studenta 1,96.

Gdy:

Ho: dwie próby różnią się między sobą nie w sposób istotny, tylko przypadkowy

H 1: dwie próby różnią się między sobą w sposób istotny, a nie przypadkowy

14

Test Fiszera – udział czynnika w zmienności, stopień kontroli (stosunek wariancji całkowitej do wariancji wyjaśnionej), jaka wartość krytyczna zależy od liczebności grupy i ilości (wartości) grup. na 2

δ wyjasni

F =

2

δ niewyjas

jakie została podzielona.

F= 1:025 = 4 (bariera)

Test CHI – test na osiągnięcie czegoś, czy owo kryterium zostało przekroczone

Test niezależności CHI Kwadrat – dotyczy tablic czteropolowych – można stosować, gdy liczebność empiryczna nie jest w żadnym polu mniejsza niż 5, a próba powinna zawierać co najmniej 40 pomiarów

x→(jak?czy?) y

x: A,B,C,D

y: a,b,c

y\x A

B

C

D

a

17

18

29

50

124

b

12

30

60

48

150

c

29

48

89

98

∑274

wiesze ⋅ kolumny

f

=

teoret

N

Istnieje rozbieżność między teoretycznym wynikiem a empirycznym

( f

− f

x 2

teoret

empirycz)

=

= wartosc _ konkretna

fteoret

Wartość krytyczna zależy od rozmiarów tabeli – im tabela większa to i rośnie wartość krytyczna

df = (lw – 1)(lk – 1)

df – stopień swobody – określa liczbę niezależnych obserwacji w próbie tzn. takich, które mogą ( f − f 2

)

2

e

o

x = Σ

fo

mieć dowolną wartość

fe – liczebność empiryczna

fo – liczebność oczekiwana

W ( ad − bc)2

2

x = ( a + b)( c + d)( a + c)( b + d) W – liczebność próby

a,b,c,d – liczebności empiryczne uzyskane w badaniu

gdy

Ho : nie istnieje związek między zmiennymi (obie zmienne są od siebie niezależne), np. nie

istnieje związek między płcią i zainteresowaniem sportem

H1 : związek między zmiennymi istnieje

15

Test zgodności CHI kwadrat – jest stosowany do sprawdzania zgodności rozkładu empirycznego z ( f − f 2

)

2

e

o

x = Σ

fo

rozkładem normalnym

Gdy:

Ho : rozkład empiryczny jest zgodny z rozkładem normalnym

H1 : rozkład empiryczny nie jest zgodny z rozkładem normalnym

Test niezależności CHI Kwadrat ( tablice wielopolowe) – ma zastosowanie do sprawdzania

niezależności dla dwóch zmiennych dychotomicznych, czyli takich, które mają po dwa warianty

występowania

16