KONKURSOWE ZADANIA ĆWICZENIOWE 2008/09
opracowanie: Pracownia Dydaktyki Chemii, Wydział Chemii UMK
Szanowni Uczniowie,
Zadania ćwiczeniowe mają na celu zwrócenie uwagi przyszłych uczestników Konkursu na wybrane
obszary chemii. Nie oznacza to jednak, że zadania konkursowe dotyczyć będą wyłącznie tych dziedzin.
Prezentowane zadania, zgodnie z zamierzeniami Organizatorów, mają stanowić jedynie przyczynek do
rzetelnego i całościowego przygotowywania się do Konkursu.
Ponieważ są to zadania ćwiczeniowe ze zrozumiałych względów nie podajemy ich rozwiązań czy nawet
wyników. Rozwiązania prosimy ewentualnie skonsultować z Waszymi Opiekunami
Życzymy pomyślnego rozwiązywania
Organizatorzy
Zad. 1.
W analizie miareczkowej zawartość substancji w analizowanym roztworze określa się na podstawie
dodanej objętości roztworu odczynnika o znanym stężeniu (tzw roztworu mianowanego), który reaguje
z oznaczaną substancją w stosunku stechiometrycznym. Alkacymetria jest jedną z działów tej analizy. Polega
ona na dodawaniu porcjami (miareczkowaniu) mianowanych roztworów kwasów do roztworów o charakterze
zasadowym lub mianowanych roztworów zasad do roztworów o charakterze kwasowym wobec odpowiednich
wskaz
ników kwasowo-zasadowych, które poprzez zmianę zabarwienia informują kiedy należy zakończyć
miareczkowanie.
Próbkę 30% roztworu kwasu siarkowego(VI) o gęstości 1,2191 g/cm3 wprowadzono do kolby
miarowej o pojemności 250,00 cm3, rozcieńczono wodą destylowaną do kreski i wymieszano. Następnie
odmierzono po 25,00 cm3 otrzymanego roztworu do trzech kolb stożkowych, rozcieńczono wodą do ok.
50 cm3 i miareczkowano zasadą sodową o stężeniu 0,1219 mol/dm3. Na zmiareczkowanie próbek, wobec
fenoloftaleiny jako wskaz
nika, zużyto odpowiednio 24,40 cm3, 25,50 cm3 i 24,60 cm3 roztworu
wodorotlenku. Obliczyć jaką objętość kwasu siarkowego(VI) wprowadzono do kolby miarowej.
(Masy molowe zaokrąglać do 1 g/mol.)
Zad. 2.
Przedstawiony poniżej schemat obrazuje określone właściwości chemiczne wodorotlenku chromu(III).
+ 3H+
3+
Cr + 3H O
2
Cr(OH)
3

Cr(OH)
4
+ OH -
1. Podać jakie właściwości chemiczne wodorotlenku chromu(III) są obrazowane przez schemat.
2. Zaprojektować doświadczenie chemiczne wykazujące te właściwości poprzez podanie tematu
doświadczenia, instrukcji graficznej lub słownej, stosownych obserwacji i odpowiednich wniosków wraz
z równaniami reakcji.
3. Podać wzory i nazwy przynajmniej dwóch wodorotlenków, które wykazują podobne właściwości
chemiczne jak wodorotlenek chromu(III).
Zadania ćwiczeniowe na Ogólnopolski Konkurs Chemiczny im prof. A. Swinarskiego 2008/09
1
Zad. 3.
Pewna sól nieorganiczna jest związkiem rozpuszczalnym w wodzie. Jej roztwór wodny wykazuje następujące
właściwości:
a) posiada żółte zabarwienie i zabarwia papierek uniwersalny na kolor różowy,
b) po dodaniu opiłków magnezu wydziela palny gaz bez zapachu,
c) po wkropleniu zasady potasowej o stężeniu ok. 2 mol/dm3 wytrąca się kłaczkowaty osad o barwie
brunatnej,
d) reaguje z roztworem tiocyjanianu amonu (NH SCN) dając krwisto zabarwiony roztwór,
4
e) zadany roztworem azotanu(V) srebra wydziela biały serowaty osad rozpuszczalny w roztworze
amoniaku,
f) powoduje odbarwienie roztworu manganianu(VII) potasu w obecności kwasu siarkowego(VI) na
ciepło. U wylotu probówki pojawia się drażniący, duszący zapach.
Na podstawie podanych wyżej obserwacji:
1. Zidentyfikować sól (podać nazwę i wzór chemiczny) oraz przedstawić tok rozumowania.
2. Dla każdej z podanych obserwacji napisać odpowiednie jonowe skrócone równanie reakcji.
Zad. 4.
Podczas działania 1 mola bromu na 1 mol pewnego nienasyconego węglowodoru otrzymano tylko jeden
produkt reakcji o masie cząsteczkowej 202 u. Dokonać stosownych obliczeń i podać nazwę tego
węglowodoru.
Zad. 5.
Pewna substancja lecznicza A jest 1,2-funkcyjnym związkiem aromatycznym składającym się z 60% węgla
i 4,44% wodoru. Jest to biały proszek słabo rozpuszczalny w wodzie. Dobrze rozpuszcza się w etanolu
i roztwarza w roztworze wodorotlenku potasu. Ulega zarówno reakcji estryfikacji jak i hydrolizy. Jednym
z produktów hydrolizy kwasowej A jest związek reagujący z roztworem wodorowęglanu sodu z wydzieleniem
bezbarwnego, bezwonnego gazu oraz z roztworem chlorku żelaza(III) z wytworzeniem fioletowo- różowego
roztworu. Próbka 600 mg oczyszczonego drugiego produktu hydrolizy reaguje w stosunku molowym 1:1
z 10,00 cm3 roztworu NaOH o stężeniu 1 mol/dm3.
Po analizie podanego wyżej opisu przemian związku A:
1. Zaproponować jego wzór strukturalny oraz nazwę (systematyczną bądz
zwyczajową).
2. Podać jego zastosowanie.
3. Zapisać równania reakcji wszystkich opisanych przemian w tym estryfikacji propan-1-olem
i hydrolizy kwasowej substancji A.
4. Nazwać poszczególne produkty organiczne.
ZAD. 6.
Jak długo należy przepuszczać prąd elektryczny o natężeniu 1 A przez 200 cm3 roztworu bromku potasu
o stężeniu 0,1 mol/dm3, aby wydzielić całkowitą ilość bromu?
Założyć wydajność prądową 100%. Stałą Faradaya przyjąć jako 96500 C/mol.
Zadania ćwiczeniowe na Ogólnopolski Konkurs Chemiczny im prof. A. Swinarskiego 2008/09
2