dysleksja
Miejsce na identyfikacj� szko"y
ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY
Z OPERONEM
GEOGRAFIA
POZIOM PODSTAWOWY
LISTOPAD
Czas pracy 120 minut
ROK 2008
Instrukcja dla zdającego
1. Sprawdę, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 11 stron (zada-
nia 1 28) oraz barwną map�. Ewentualny brak zg"oĘ prze-
wodniczącemu zespo"u nadzorującego egzamin.
2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym
przy kaŻdym zadaniu.
3. Pisz czytelnie. UŻywaj d"ugopisu/pióra tylko z czarnym
tuszem/atramentem.
4. Nie uŻywaj korektora, a b"�dne zapisy wyraęnie prze-
kreĘl.
5. Pami�taj, Że zapisy w brudnopisie nie podlegają ocenie.
6. Podczas egzaminu moŻesz korzysta� z linijki, lupy oraz
kalkulatora.
�yczymy powodzenia!
Za rozwiązanie
wszystkich zadał

moŻna otrzyma�
"ącznie 50 punktów.
Wpisuje zdający przed rozpocz�ciem pracy
KOD
PESEL ZDAJŃCEGO
ZDAJŃCEGO
Arkusz opracowany przez Wydawnictwo Pedagogiczne OPERON.
Kopiowanie w ca"oĘci lub we fragmentach bez zgody wydawcy zabronione. Wydawca zezwala na kopiowanie zadał

przez dyrektorów szkó" biorących udzia" w programie Próbna Matura z OPERONEM.
2
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Do rozwiązania zadał
od 1 do 10 wykorzystaj barwną map� Pojezierza �agowskiego oraz w"a-
sną wiedz�.
Zadanie 1. (2 pkt)
Podaj dwa elementy Ęrodowiska naturalnego, a nast�pnie wskaŻ róŻnice mi�dzy nimi w polach
E4 i E1.
Element Ęrodowiska
E4 E1
naturalnego
Zadanie 2. (2 pkt)
Podaj dwie cechy dotyczące linii brzegowej i g"�bokoĘci jezior: �agowskiego i Ciecz (TrzeĘniow-
skiego).
1.
2.
Zadanie 3. (2 pkt)
Oblicz wysokoĘ� bezwzgl�dną najniŻszego punktu misy jeziornej Jeziora �agowskiego.
Obliczenia:
Odpowiedę: ........................................................................
Zadanie 4. (2 pkt)
WskaŻ na mapie miejscowoĘ�, w której moŻna sp�dzi� czas wolny w bliskim kontakcie z przy-
rodą. Uzasadnij swój wybór.
Miejscowo�: ....................................
Uzasadnienie:
Zadanie 5. (1 pkt)
Wymieł
trzy elementy infrastruktury turystycznej �agowa.
1.
2.
3.
3
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 6. (3 pkt)
Opisz tras� biegnącą wzd"uŻ szlaków turystycznych od Rybakówki (pole E1) do Jeziora Czar-
nego (pole E2). W opisie uwzgl�dnij po dwa elementy dotyczące: koloru szlaków, kierunku mar-
szu oraz mijanych po drodze obiektów.
Zadanie 7. (1 pkt)
Wymieł
trzy formy ochrony przyrody, jakie stosuje si� na przedstawionym na mapie obszarze.
1.
2.
3.
Zadanie 8. (1 pkt)
Podaj dla miejscowoĘci Walewice, Koryta, Jemio"ów, �agówek jedną wspólną cech� dotyczącą
zaleŻnoĘci zabudowy od warunków naturalnych.
Zadanie 9. (2 pkt)
WykreĘl w zdaniach stwierdzenia nieprawdziwe.
Przedstawiony na mapie obszar przedstawia krajobraz staroglacjalny / m"odoglacjalny charakteryzujący
si� dobrze / ęle zachowaną rzeębą polodowcową. O cechach tej rzeęby Ęwiadczy duŻa liczba jezior polo-
dowcowych / jezior deltowych. Wyst�pujące na tym obszarze gleby są urodzajne / nieurodzajne.
Zadanie 10. (2 pkt)
Oceł
przydatnoĘ� dla turystyki pieszej zachodniej cz�Ęci przedstawionego na mapie obszaru.
Uzasadnij swoją ocen� za pomocą dwóch argumentów.
Zadanie 11. (1 pkt)
Uzupe"nij zdanie, podając odpowiedni czas obrotu Ziemi.
Ziemia obróci si� o kąt:
1. 360� podczas ....................................
2. 15� podczas ....................................
3. 1� podczas ....................................
4
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 12. (1 pkt)
Na za"ączonym rysunku podpisz odpowiednio: krater, komor� magmową, stoŻek pasoŻytniczy.
..................
..................
..................
Zadanie 13. (2 pkt)
Mapa przedstawia przebieg Ęrednich miesi�cznych
Gdał
sk
temperatur powietrza na obszarze Polski w styczniu.
Olsztyn
PodkreĘl w"aĘciwe stwierdzenia, tak aby powsta"e
Szczecin
zdania by"y prawdziwe.
Bydgoszcz
Toruł

Bia"ystok
Gorzów Wlkp.
1. Izotermy Ęrednich miesi�cznych temperatur powie-
Poznał

trza na obszarze Polski w styczniu mają przebieg po- Warszawa
Zielona Góra
"udnikowy / równoleŻnikowy. �ódę
2. �rednie miesi�czne temperatury powietrza na ob-
Wroc"aw
Lublin
szarze Polski w styczniu maleją wraz z przesuwaniem
Opole
Kielce
si� na wschód / zachód.
Katowice
Kraków Rzeszów
0 100 km
3. NajniŻsze Ęrednie miesi�czne temperatury powie-
trza w styczniu wyst�pują na PobrzeŻu Koszalił
-
 5  4  3  2  1 0 �C
skim / Pojezierzu Suwalskim.
Zadanie 14. (1 pkt)
Podaj g"ówny czynnik wp"ywający na rozk"ad rocznej amplitudy temperatury powietrza na ob-
szarze Polski.
5
..................
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 15. (2 pkt)
Podaj nazwy sposobów ograniczenia erozji gleb przedstawione na fotografiach.
1 2
1.
2.
Zadanie 16. (3 pkt)
Na podstawie wykresu przedstawiającego przebieg granicy wieloletniego (wiecznego) Ęniegu
i w"asnej wiedzy wykonaj podane polecenia.
m n.p.m. m n.p.m.
6000 6000
4000 4000
2000 2000
0
66�33 23�27 0� 23�27 66�33
a) Scharakteryzuj pod wzgl�dem wysokoĘci przebieg granicy wieloletniego Ęniegu w strefie mi�-
dzyzwrotnikowej.
b) Podaj dwie przyczyny wp"ywające na wysokoĘ� przebiegu granicy wieloletniego Ęniegu
w strefie mi�dzyzwrotnikowej.
1.
2.
6
równik
zwrotnik Raka
koło podbiegunowe północne
zwrotnik KozioroŻca
koło podbiegunowe południowe
0
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 17. (1 pkt)
Na za"ączonej rycinie przedstawiono róŻne typy wydm. Podpisz rysunek barchanu literą A.
kierunek wiatru
Zadanie 18. (2 pkt)
Podaj dwa pozytywne i dwa negatywne skutki wspó"czesnej (po 2004 r.) emigracji Polaków.
Skutki migracji:
pozytywne negatywne
Zadanie 19. (1 pkt)
Przyporządkuj nazwom organizacji gospodarczych na Ęwiecie ich skróty.
a) Pó"nocnoamerykał
ski Uk"ad Wolnego Handlu A) NAFTA
b) Organizacja Krajów Eksportujących Rop� Naftową B) ASEAN
c) Organizacja Wspó"pracy Gospodarczej i Rozwoju C) OPEC
D) OECD
a  .... b  .... c  ....
Zadanie 20. (2 pkt)
Podaj dwa argumenty wskazujące na uciąŻliwoĘ� mieszkania we wspó"czesnych wielkich miastach.
1.
2.
7
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 21. (1 pkt)
Na podstawie tabeli podaj po jednym przyk"adzie pał
stwa, w którym dany rodzaj energii do-
minuje w strukturze produkcji energii elektrycznej.
1) energia cieplna: ..................................................................................................................................
2) energia wodna: ..................................................................................................................................
3) energia atomowa: ...............................................................................................................................
Struktura produkcji energii elektrycznej [%]
Produkcja energii
elektrycznej
elektrownie
na 1 mieszkał
ca
cieplne wodne atomowe pozosta"e
(w kWh)
Austria 28 69  3 7 761
Bia"oruĘ 100    3 075
Francja 10 13 76 1 8 728
Grecja 91 7  2 4 923
Holandia 91  4 5 5 557
Litwa 20 3 77  5 442
Niemcy 63 4 30 3 7 135
Norwegia 1 99   27 332
Polska 97 3   4 038
Czechy 77 3 19 1 7 020
S"owacja 35 17 48  5 677
Szwecja 6 54 37 3 15 847
Ukraina 50 7 43 0 3 873
Wlk. Brytania 74 1 23 2 6 635
W"ochy 80 17  3 4 496
Zadanie 22. (3 pkt)
Na podstawie zamieszczonej w zadaniu 21 tabeli wykonaj diagram ilustrujący struktur� pro-
dukcji energii elektrycznej w Szwecji. Dobierz odpowiednią jednostk�.
 .......................
................................................
................................................
................................................
................................................
8
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 23. (2 pkt)
Na podstawie zamieszczonej tabeli oraz w"asnej wiedzy, wypisz dwie prawid"owoĘci dotyczące
pał
stw o najwi�kszej g�stoĘci zaludnienia.
Pał
stwa o najwi�kszej g�stoĘci
zaludnienia (os./km2)
Monako 16 946
1.
Singapur 5 194
Watykan 1 746
Malta 1 217
Bahrajn 1 043
2.
Malediwy 987
Bangladesz 913
Tajwan 633
Mauritius 620
Zadanie 24. (3 pkt)
Na podstawie opisów rozpoznaj konflikty wspó"czesnego Ęwiata i uzupe"nij tabel�.
Opis konfliktu Miejsce konfliktu
W latach 1979 1989 kraj ten by" okupowany przez wojska
radzieckie. W 1990 r. w"adz� przej�li talibowie, którzy
utworzyli pał
stwo wyznaniowe. W 2001 r., w odpowiedzi
na ataki terrorystyczne w Nowym Jorku, USA wystąpi"y
zbrojnie przeciwko talibom i wspieranym przez nich
organizacjom terrorystycznym.
W 2003 r. obalono reŻim Saddama Husajna, a jego samego
stracono w 2007 r. Sytuacja w tym kraju jest ciągle nieusta-
bilizowana, a wojska koalicji zmagają si� z bojówkami ter-
rorystycznymi.
Przyczynami tego konfliktu by"y utrata niepodleg"oĘci,
a nast�pnie prowadzona polityka wynaradawiania przez
Rosj� oraz walka o kontrol� wydobycia ropy naftowej i ga-
zu ziemnego. Akcje terrorystyczne prowadzone przez bo-
jówki rekrutujące si� z mieszkał
ców tej kaukaskiej republi-
ki budzą kontrowersje na Ęwiecie.
Zadanie 25. (2 pkt)
Podaj trzy cechy rolnictwa ekologicznego.
1.
2.
3.
9
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
Zadanie 26. (2 pkt)
D"ugoĘ� sieci kolejowej w Polsce maleje: w 1990 r. wynosi"a ponad 26 tys. km, a w 2004 juŻ tylko 20,2
tys. km. Podaj trzy przyczyny zmniejszania si� d"ugoĘci sieci kolejowej w naszym kraju.
1.
2.
3.
Zadanie 27. (2 pkt)
Wykres przedstawia wartoĘ� eksportu Polski do nowych pał
stw cz"onkowskich UE w pierwszych
kwarta"ach 2004 r. i 2005 r. Na jego podstawie wykonaj podane niŻej polecenia.
I III 2004 (w mln z")
154
Estonia
256
I III 2005 (w mln z")
941
S"owacja
1282
1264
W�gry
1706
2105
Czechy
2660
333
�otwa
367
1318
Litwa
812
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 mln z"
a) WskaŻ ogólną tendencj� polskiego eksportu do nowych pał
stw cz"onkowskich Unii Europejskiej.
b) Podaj nazw� kraju, z którym uzyskaliĘmy najwi�kszą dynamik� wzrostu wartoĘci eksportu.
Zadanie 28. (1 pkt)
Wymieł
dwa polskie parki narodowe leŻące nad Morzem Ba"tyckim.
1.
2.
10
Geografia. Poziom podstawowy
Próbna Matura z OPERONEM i  Gazetą Wyborczą
BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)
11