Wstęp.
(1,1-10)

Paweł,apostoł nie od ludzi, ani przez człowieka, ale przez Jezusa Chrystusa i Boga Ojca, który go wzbudził z martwych
2 i wszyscy bracia, którzy są ze mną, kościołom Galacj i :
3 Łaska wam i pokój od Boga Ojca i Pana naszego Jezusa Chrystusa,
4 który wydał samego siebie za grzechy nasze, aby nas wyrwać z teraźniejszego wieku złego, według woli Boga i Ojca naszego,
5 jemu chwała na wieki wieków. Amen.

NIESTAŁOŚĆ GALATÓW.

6 Dziwię się, ż� tak prędko od tego, który was powołał do łaski Chrystusowej, przenosicie się do innej ewangelii;
7 a ona nie jest inna, tylko są niektórzy, co was niepokoją i chcą wywrócić ewangelię Chrystusową.
8 Ale choćbyśmy my, albo anioł z nieba głosił wam ponad to, cośmy wam głosili, niech będzie przeklęty.
9 Jak przedtem mówiliśmy tak i teraz znowu mówię : Jeśliby wam kto opowiadał ewangelię prócz tej, którąście otrzymali, niech będzie
przeklęty
10 Czy bowiem teraz ludzi zjednuję, czy Boga? Czy staram się ludziom podobać? Jeślibym się jeszcze ludziom podobał, nie byłbym sługą Chrystusa.

CZĘŚC I
(1,11 - 2,21)

OBRONA POSŁANNICTWA I NAUKI APOSTOŁA

ŹRÓDŁO EWANGELII ŚW. PAWŁA.

11 Albowiem oznajmiam wam, bracia, że ewangelia głoszona przeze
mnie, nie jest według człowieka.
12 Albowiem ja ani jej nie otrzymałem, ani się nie nauczyłem od człowieka, ale przez objawienie Jezusa Chrystusa.

NAWRÓCENIE PAWŁA

13 Słyszeliście bowiem o moim niegdyś postępowaniu w żydostwie, że nad miarę prześladowałem kościół boży i zwalczałem go
14 i prześcigałem w judaiźmie wielu rówieśników moich w mym narodzie, będąc gorliwszym miłośnikiem podań moich ojczystych.
15 Lecz gdy się spodobało temu, który mię odłączył "z żywota matki mojej i wezwał" przez łaskę swoją,
16 aby objawił Syna swego we mnie, abym go głosił między poganami - od tej chwili nie radziłem się ciała i krwi,
17 ani nie poszedłem do Jerozolimy do poprzedników moich apostołów, lecz udałem się do Arabii i wróciłem znowu do Damaszku.
18 Potem po trzech latach poszedłem do Jerozolimy zobaczyć Piotra i pozostałem u niego piętnaście dni;
19 a innego z apostołów nie widziałem żadnego, tylko Jakuba, brata Pańskiego.
20 A co wam piszę, oto Bóg świadkiem, że nie kłamię.
21 Potem udałem się w strony Syrii i Cylicji.
22 Byłem zaś osobiście nieznany kościołom Judei, które były w Chrystusie;
23 ale tylko słyszeli, że ten, co nas niegdyś prześladował, teraz opowiada wiarę, którą przedtem zwalczał ;
24 i sławili Boga za mnie.

2
NAUKA PAWŁA ZGODNA Z APOSTOLSKĄ.

1 Potem po latach czternastu udałem się znowu do Jerozolin1y z Barnabą, wziąwszy i Tytusa.
2 Udałem się zaś stosownie do objawienia i przedłożyłem im ewangelię, którą głoszę między poganami, a z osobna tym, którzy wydawali się być czymś, żebym przypadkiem nadaremnie nie stawał do biegu, albo też przedtem nie biegał.
3 Lecz ani Tytusa, który był ze mną, choć był poganinem, nie przymuszono obrzezać się,
4 pomimo braci fałszywych, chyłkiem wprowadzonych, którzy się wkradli, aby wyszpiegować naszą wolność, którą mamy w Chrystusie Jezusie, żeby nas podbić w niewolę.
5 Tym ani na chwilę nie ustąpiliśmy i nie poddaliśmy się, aby prawda ewangelii u was przetrwała.
6 Od tych zaś, co zdawali się czymś być (jakimi kiedyś byli, nic mi do tego;Bóg nie ma względu na osobę człowieka) - mnie bowiem ci, co się wydawali czymś być, nic nie przydali.
7 Ale przeciwnie, gdy zobaczyli, że została mi powierzona ewangelia dla nieobrzezanych jak i Piotrowi dla obrzezanych 6(ten bowiem, który uczynił Piotra apostołem obrzezania, uczynił nim i mnie wśród pogan),
9 i gdy poznali łaskę, która mi jest dana, Jakub i Kefas i Jan, którzy uważani byli za filary, podali mnie i Barnabie prawicę jak towarzyszom, abyśmy my do pogan, a oni do obrzezania; lobyleśmy tylko pamiętali o ubogich, co także troskliwie starałem się czynić.

ROZPRAWA Z PIOTREM.

11 Gdy zaś Kefas przyszedł do Antiochii, wręcz mu się sprzeciwiłem, gdyż był wart nagany.
12 Pierwej bowiem, nim przyszli niektórzy od Jakuba, jadał z poganami, gdy zaś przyszli, usuwał się i odłączał, bojąc się tych, co byli z obrzezania.
13 na jego udawanie zgodzili się inni żydzi, tak że nawet Barnaba dał się wciągnąć przez nich do tego udawania.
14 Ale gdy zobaczyłem, że nie postępowali właściwie według prawdy ewangelii, rzekłem Kefasowi wobec wszystkich: Jeśli ty, będąc żydem, po pogańsku żyjesz, a nie po żydowsku, czemuż przymuszasz pogan, by po żydowsku żyli?
13 My z urodzenia żydzi, a nie grzesznicy z pogan.
16 Więdząc jednak, że człowiek nie bywa usprawiedliwiony z uczynków Zakonu, lecz przez wiarę Jezusa Chrystusa i my wierzymy w Chrystusa Jezusa, abyśmy byli usprawiedliwieni z wiary Chrystusowej, a nie z uczynków Zakonu, ponieważ z uczynków Zakonu "nie będzie nikt usprawiedliwiony."
17 Jeżeli bowiem szukając usprawiedliwienia w Chrystusie, okazaliśmy się i sami grzesznymi, czyżby Chrystus był sługą grzechu? Uchowaj Boże!
18 Jeśli bowiem to, co zburzyłem, znowu buduję, czynię z siebie przestępcę.
19 Ja bowiem umarłem przez Zakon zakonowi, abym żył Bogu;z Chrystusem jestem przybity do krzyża.
20 Lecz żyję już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus. To zaś że teraz żyję w ciele, żyję w wierze Syna Bożego, który mię umiłował i wydał samego siebie za mnie. 21 Nie odrzucam łaski bożej. Jeśli bowiem przez Zakon sprawiedliwość, Zatem Chrystus na próżno umarł.

CZĘŚC II
(3,1- 4,31 )

O USPRAWIEDLIWIENIU Z WIARY

3
KARCI GALATÓW.

1 O nierozumni Galaci, któż was omamił, abyście nie byli posłuszni prawdzie;wy, przed których oczyma Jezus Chrystus, przedtem opisany, jest między wami ukrzyżowany?
2 Tego tylko od was chcę się dowiedzieć : czy otrzymaliście Ducha przez uczynki Zakonu, czy przez posłuch wiary?
3 Tak jesteście głupi, że zacząwszy duchem, teraz na ciele kończycie?
4 Tak wiele cierpieliście na darmo? Czy jednak na darmo?
5 Ten więc, co wam daje Ducha i działa wśród was cuda - przez uczynki Zakonu, czy przez posłuch wiary?

USPRAWIEDLIWIENIE ABRAHAMA PRZEZ WIARĘ.

6 Jak napisano: "Abraham uwierzył Bogu i poczytano mu ku sprawiedliwości."
7 Poznajcież więc, że ci co są z wiary, ci są synami Abrahamowymi.
8 A Pismo przewidziawszy, że Bóg usprawiedliwia pogan z wiary, przepowiedziało Abrahamowi: "W tobie będą błogosławione wszystkie narody." 9 Przeto ci, co są z wiary, błogosławieni będą z wiernym Abrahamem.
10 Którzykolwiek bowiem są z uczynków Zakonu, są pod przekleństwem. Napisano bowiem: "Przeklęty każdy, kto by nie wytrwał w pełnieniu wszystkiego, co jest napisane w księdze Zakonu."
11A ponieważ nikt nie dostępuje usprawiedliwienia u Boga przez Zakon, jasnym jest, że "sprawiedliwy żyje z wiary."
12 Zakon zaś nie jest z wiary, ale "kto je wykona, żyć będzie w nich."
13 Chrystus nas wykupił od przekleństwa Zakonu, stawszy się za nas przekleństwem, bo napisano : "Przeklęty każdy, kto wisi na drzewie" ;
14 aby na poganach spełniło się błogosławieństwo Abrahamowe w Chrystusie Jezusie, abyśmy otrzymali obietnicę Ducha przez wiarę.

PRZEZ WIARĘ WYPEŁNIAJĄ SIĘ OBIETNICE.

15 Bracia (według człowieka mówię), przecież nikt nie odrzuca prawomocnego testamentu ludzkiego, ani doń więcej nie przydaje.
16 Abrahamowi dane były obietnice i "potomstwu" jego. Nie mówi : I potomkom, jakby o wielu, ale jak o jednym : "I potomstwu twojemu," którym jest Chrystus.
17 To zaś mówię: Zakon, który po czterystu trzydziestu latach został dany, nie unieważnia Testamentu potwierdzonego przez Boga, tak żeby obietnica miała być zniweczona.
18 Albowiem jeśli z Zakonu dziedzictwo, to już nie z obietnicy. Abrahamowi zaś przez obietnicę Bóg darował.

ZAKON WYCHOWAWCĄ KU CHRYSTUSOWI.

19 Cóż więc Zakon? Ustanowiony został ze względu na występki, ażby przyszło potomstwo, któremu obiecał, przekazany przez aniołów za sprawą pośrednika. 20 Pośrednik zaś nie jest jednego, lecz Bóg jest jeden.
21 Zakon więc przeciw obietnicom bożym? Żadną miarą. Gdyby bowiem dany był Zakon, który by mógł ożywiać, prawdziwie z Zakonu byłaby sprawiedliwość. 22 Ale Pismo zamknęło wszystko pod grzechem, aby obietnica przez wiarę Jezusa Chrystusa była dana wierzącym.
23 Lecz zanim przyszła wiara, byliśmy zamknięci pod strażą Zakonu dla tej wiary, która miała być objawiona.
24 Tak więc Zakon był wychowawcą naszym w Chrystusie, abyśmy z wiary byli usprawiedliwieni.

WIARA WYZWALA SPOD ZAKONU.

25 Skoro jednak przyszła wiara, już nie jesteśmy pod wychowawcą.
26 Wszyscy bowiem jesteście synami bożymi przez wiarę, która jest w Chrystusie Jezusie;
27 gdyż którzy tylko jesteście ochrzczeni w Chrystusie, oblekliście się w Chrystusa.
28 Nie ma Żyda ani Greka; nie ma niewolnika ani wolnego nie ma mężczyzny ani niewiasty. Albowiem wy wszyscy jedno jesteście w Chrystusie Jezusie.
29 Jeśli zaś wy jesteście Chrystusowi, więc jesteście potomstwem Abrahama, dziedzicami według obietnicy.

4
PORÓWNANIE Z DZIEDZICEM MAŁOLETNIM.

1 Mówię zaś: Jak długo dziedzic jest dziecięciem, niczym się nie różni od niewolnika, choć jest panem wszystkiego,
2 ale jest pod opiekunami i rządcami aż do czasu naznaczonego przez ojca.
3 Tak i my, gdyśmy byli dziećmi, byliśmy pod żywiołami świata.
4 Skoro jednak przyszła pełność czasu, zesłał Bóg Syna swego uczynionego z niewiasty, uczynionego pod Zakonem,
5 aby tych wykupił, którzy byli pod Zakonem, żebyśmy dostąpili przybrania za synów.
6 A ponieważ jesteście synami, posłał Bóg Ducha Syna swego do serc waszych, wołającego: Abba, Ojcze.
7 Przeto już nie ma niewolnika, lecz syn; a jeśli syn, to i dziedzic przez Boga.

NIE WRACAĆ DO PRZEPISÓW ZAKONU.

8 Ale wówczas właśnie nie znając Boga, służyliście tym, którzy ź natury nie są bogami.
9 Teraz zaś gdy poznaliście Boga, owszem będąc przez Boga poznani, jakże zwracacie się napowrót do bezsilnych i nędznych żywiołów, którym znowu służyć chcecie?
10 Przestrzegacie dni i miesięcy i czasów i lat.
11 Boję się o was, żebym przypadkiem bezowocnie nie pracował wśród was.

WSPOMNIENIE PIERWSZEGO PRYJĘCIA.

12 Bądźcie jak ja, gdyż i ja jestem jak wy bracia, zaklinam was. W niczym mnie nie obraziliście.
13 Wiecie zaś, że w słabości ciała już dawno opowiadałem wam ewangelię a tym, co było próbą dla was w ciele moim,
14 nie wzgardziliście, lecz przyjęliście mię jak anioła bożego, jak Chrystusa Jezusa.
15 Gdzież więc jest szczęśliwość wasza? Daję wam bowiem świadectwo, że gdyby to było możliwe, bylibyście sobie oczy wyłupili i mnie dali.
16 Nieprzyjacielem więc wam się stałem, prawdę wam mówiąc?
17 Ubiegają się o was niedobrze, ale chcą was oderwać, abyście się o nich ubiegali.
18 Lecz o dobro ubiegajcie się w dobrym zawsze, a nie tylko gdy jestem obecny u was.
19 Dziatki moje, które znowu bolejąc rodzę, ażby Chrystus był w was ukształtowany.
20 Chciałbym zaś teraz być u was i odmienić głos swój, gdyż jestem w zamieszaniu co do was.

AGAR FIGURĄ ZAKONU, A SARA EWANGELII.

21 Powiedzcie mi wy, co pod Zakonem być chcecie, czy nie czytaliście Zakonu?
22 Albowiem napisano; Abraham miał dwóch synów jednego z niewolnicy, a drugiego z wolnej.
23 Lecz ten co z niewolnicy, według ciała się narodził, a ten co z wolnej, przez obietnicę.
24 A to powiedziano przez podobieństwo. Są to bowiem dwa testamenty : jeden mianowicie na górze Synaj, rodzący w niewolę i to jest Agar ;
25 Synaj bowiem jest góra w Arabii, i ma łączność z teraźniejszym Jeruzalem i w niewoli jest z synami swymi.
26 To zaś co w górze jest Jeruzalem, wolne jest i ono jest matką naszą.
27 Napisano jest: "Wesel się niepłodna, która nie rodzisz, zakrzyknij i wołaj, która rodząc, nie bolejesz, bo wielu synów u opuszczonej, więcej niż u tej, która ma męża."
28 My zaś, bracia, według Izaaka jesteśmy synami obietnicy.
29 Ale jak wówczas ten, który się był narodził według ciała, prześladował tego, który według ducha, tak i teraz.
30 Ale co mówi Pismo? "Wyrzuć niewolnicę i syna jej, nie będzie bowiem dziedzicem syn niewolnicy z synem wolnej."
31 Zatem, bracia, nie jesteśmy synami niewolnicy, ale wolnej. A tą wolnością wyzwolił nas Chrystus.

CZĘŚĆ III,
(5,1 - 6,10)

O WOLNOŚCI CHRZEŚCIJAŃSKIEJ I JEJ NADUŻYCIACH

5
WIARA CZYNNA - POŻYTECZNA.

1 Trwajcież i nie chciejcie znowu być pod jarzmem niewoli.
2 0to ja, Paweł, powiadam wam, że jeśli dacie się obrzezać, Chrystus wam nic nie pomoże.
3 Oświadczam zaś nadto każdemu człowiekowi obrzezującemu się, że powinien cały Zakon wypełniać.
4 Wyzuci jesteście z Chrystusa, wy, którzy w Zakonie szukacie sprawiedliwienia, wypadliście z łaski.
5 My bowiem duchem z wiary oczekujemy spodziewanej sprawiedliwości.
6 Gdyż w Chrystusie Jezusie nie znaczy nic ani obrzezanie, ani odrzezek, ale wiara, która przez miłość działa.
7 Biegliście dobrze; kto wam przeszkodził być posłusznymi prawdzie?
8 Namowa ta nie jest od tego, który was wzywa.
9 Odrobina kwasu zakwasza całe ciasto.
10 Ja zaś co do was mam ufność w Panu, że nic innego nie będziecie myśleć - ten zaś, co was niepokoi, kimkolwiek on by był, dozna sądu.
11 Lecz ja, bracia, jeśli jeszcze teraz obrzezanie głoszę, czemuż jeszcze teraz prześladowanie cierpię? Ustało więc zgorszenie krzyża!
12 Bodajby i zostali odcięci ci, co was podburzają.

CIAŁO POŻĄDA PRZECIWKO DUCHOWI.

13 Wy bowiem do wolności jesteście wezwani, bracia, bylebyście wolności nie obracali na podnietę ciału, ale przez miłość Ducha służcie jedni drugim.
14 Cały bowiem Zakon w jednym słowie się wypełnia : "Będziesz miłował bliźniego swego jak samego siebie."
15 Lecz jeśli wzajemnie się kąsacie i gryziecie, patrzcie, abyście się wzajemnie nie zjedli.
16 Mówię zaś : Według ducha postępujcie i pożądliwości ciała nie będziecie wypełniać.
17 Ciało bowiem pożąda przeciwko duchowi, duch zaś przeciw ciału. One bowiem sprzeciwiają się sobie nawzajem, abyście nie czynili cokolwiek chcecie.
18 A jeśli Duch wami rządzi, nie jesteście pod Zakonem.
19 Lecz uczynki ciała są jawne, są nimi : nierząd, nieczystość, bezwstyd, rozpusta,
20 bałwochwalstwo, czary, nieprzyjaźnie, swary, zawiści, gniewy, kłótnie, spory, sekty,
21 zazdrości, mężobójstwa, pijaństwa, obżarstwa i tym podobne. A o nich powiadam wam, jak przedtem mówiłem, że ci, co takie rzeczy czynią, królestwa bożego nie dostąpią.
22 0wocem zaś Ducha jest: miłość, wesele, pokój, cierpliwość, dobrotliwość, dobroć, nieskwapliwość,
32 cichość, wiara, skromność, wstrzemięźliwość, czystość. Przeciwko takim nie ma Zakonu.
24 Ci zaś, co są Chrystusowi, ciało swoje ukrzyżowali z wadami i pożądliwościami.
28 Jeśli żyjemy duchem, duchowo też postępujmy.
26 Nie bądźmy chciwi próżnej chwały, wzajemnie się drażniąc i nawzajem sobie zazdroszcząc.

6
WZAJEMNEJ WYROZUMIAŁOŚCI.

1 Bracia, jeśliby kto znienacka upadł w jakieś przestępstwo, wy co duchownymi jesteście, pouczcie takiego w duchu
łagodności, bacząc na samego siebie, abyś i ty nie był kuszony.
2 Jeden drugiego brzemiona noście i tak wypełnicie prawo Chrystusowe.
3 Albowiem jeśli kto mniema że jest czymś, gdy jest niczym, sam siebie oszukuje.
4 A każdy niech sprawy swoje bada i tak tylko sam z siebie chlubić się będzie, a nie z drugiego.
5 Każdy bowiem poniesie własne brzemię.

ZAWSZE DOBRZE CZYNIĆ.

6 Niech zaś ten, co bywa pouczany słowem, udziela z wszystkich dóbr temu, co go naucza.
7 Nie błądźcie : Bóg nie pozwoli naśmiewać się z siebie.
8 Co bowiem człowiek posieje, to i żąć będzie. Gdyż kto sieje na swym ciele, z ciała też żąć będzie zepsucie kto zaś sieje w duchu, z ducha żąć będzie życie wieczne.
9 Nie ustawajmy zaś w czynieniu dobrze, bo czasu swego żąć będziemy, jeśli nie ulegniemy znużeniu.
10 Przeto póki czas mamy, czyńmy dobrze wszystkim, a najwięcej domownikom wiary.

Zakończenie.
(6,11-18)

CHLUBI SIĘ Z UKRZYŻOWANYM.

11 Patrzcie, jakimi literami napisałem do was moją ręką.
12 Albowiem którzykolwiek chcą się podobać w ciele, ci zmuszają was do obrzezania, byle tylko nie cierpieli prześladowania dla krzyża Chrystusowego.
13 Ani bowiem ci, co się obrzezują, Zakonu nie zachowują, ale chcą, abyście się wy obrzezali, żeby się z ciała waszego chlubili.
l4 Ja zaś, nie daj Boże, abym się miał chlubić jak tylko w krzyżu Pana naszego Jezusa Chrystusa, przez którego świat jest mi ukrzyżowany a ja światu.
15 Albowiem w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie nic nie znaczy, ani odrzezek ale nowe stworzenie.
16 A tym wszystkim, co według tego prawidła postępować będą, pokój i miłosierdzie Izraelowi bożemu.
17 Zresztą niech mi się nikt nie naprzykrza, bo ja znamiona Pana Jezusa noszę na moim ciele.

POZDROWIENIE.

18 Łaska Pana naszego Jezusa Chrystusa z duchem waszym, bracia. Amen.