Antyk i Biblia (notatki)











Czwartek, 20 Kwietnia Imieniny obchodzą: Czesław, Agnieszka, Amalia
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Antyk i
Biblia >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???



Gdzie jestSciaga.pl
?
















Antyk i Biblia
(notatki)











kategoria:   J.polski
zakres:   Antyk i Biblia
dodano:   2000-02-13




1. Biblia i
mitologia jako źródła kultury europejskiej. B I B L I A :
Stary (46 ksiąg) i Nowy (27 ksiąg) Testament. S.T.-
występują księgi królewskie, historyczne, prorockie, dydaktyczne
oraz Pięcioksiąg Mojżeszowy. N.T.- składa się z czterech
Ewangelii, Listów Apostolskich, Dziejów Apostolskich, Apokalipsy św.
Jana. P r z e k ł a d y: * do czasów reformacji dopuszczano
tylko tłumaczenia na łacinę. * najstarszy przekład Septuaginta
(grecki) III. p.n.e. tylko Pięcioksiąg. * Wulgata (łaciński) IV
w.n.e.- św. Hieronim. * Tysiąclecia 1966r.pl. B. w k u l
t u r z e: religijno - moralna: przykazania dekalogu stanowią
podstawę stosunków międzyludzkich niezależnie od wyznania;
kulturowa: natchnieniem myślicieli, artystów i pisarzy;
inspiracją dla literatury, rzeźby, malarstwa i muzyki; skarbcem
wzorców osobowych i postaw, symboliki; niektóre wersety bib. wchodzą
poprzez wykorzystywanie ich w tekstach literackich do potocznego
użytku (np. "Sodoma i Gomora", " trąby jerychońskie"); Europa
stanowiąca niegdyś wspólnotę kulturową, w której Bib. była
niepodważalnym autorytetem. Literatura polska była mocno
zakorzeniona w Bib. i tradycjach chrześcijańskich od "Bogurodzicy"
do współczesnych utworów. M I T O L O G I A: M i t -
jest opowieścią, która wyraża i organizuje wierzenia danej
społeczności, opowiada o początkach istnienia świata, powstaniu
bogów, ludzi. Jako przykład mitu greckiego można podać mit o
Prometeuszu lub mit o Ikarze. Mity te funkcjonują jako relikty
przeszłości. Motywy, postawy i wyrażenia pochodzące z mitów istnieją
do dziś w literaturze i sztuce, a nawet w języku. Współczesny
człowiek nie traktuje mitów greckich jako sfery wierzeń religijnych,
lecz tkwią one w świadomości i kulturze dzisiejszego człowieka, gdyż
przedstawiają one uniwersalne ludzkie czyny i uczucia. F u n
k c j e m i t ó w: poznawcze - dzięki mitom ludzie wyjaśnili
pewne niezrozumiałe zjawiska przyrody np. burza z piorunami.
światopoglądowe - mity, które były podstawą wierzeń religijnych.
sakralne - mity, które przedstawiały wzorce rytualnych obrzędów,
nakazywały jak czcić bogów. P o d z i a ł m i t ó w:
mity teogoniczne - o powstaniu bogów; mity kosmogoniczne - o
powstaniu świata; mity antropogeniczne - o powstaniu człowieka;
mity genealogiczne - o historii rodów; 2. Cechy eposu
Homeryckiego ("Iliada"; "Odyseja") E P O S - najstarszy
gatunek epicki, wywodzący się z podań o legendarnych lub
historycznych bohaterach; utwory cechują się dłuższą formą oraz
pisane są wierszem. Epos h o m e r y c k i - heroiczne
opowiadanie o przeszłości, utrzymane w tonie obiektywnym, przy czym
świat przedstawiony oddzielony jest od współczesności i narratora.
Świat boski i ziemski łączy się w swoich działaniach; bohaterowie są
wyjątkowi i gotowi do walki. Styl e. podniosły, występuje wiele
powtórzeń , hiperboli, porównań homeryckich, stałych epitetów,
opisów, inwokacji. CECHY EPOSU HOMERYCKIEGO (Iliada,
Odyseja) inwokacja, podział na księgi; narrator wszech
wiedzący i obiektywny; (dystans epicki); fabuła wielowątkowa
(wiele epizodów); szczegółowe opisy; styl podniosły
patetyczny; porównania homeryckie epitety stałe; sceny
walki; dwupłaszczyznowość akcji: świat bogów i ludzi; 3.
"Wojna chocimska" Potockiego i "Pan Tadeusz" - eposy wzorowane na
tekstach Homera. "Wojna chocimska" - cechy barokowe, a "Pan Tadeusz"
- cechy romantyczne. * retardacja- opóźnienie dalszego
ciągu akcji, przez wprowadzenie elementów statycznych. E l e
m e n t y r o m a n t y c z n e: świadome łączenie rodzajów i
gat. poezji; pierwiastek dramatyczny ( komediowy charakter,
wątki miłosne); interesująca intryga; romantyczna kreacja
bohatera, tajemniczość boh. ludowość, baśniowość; synteza
sztuk; "mały" realizm; E l e m e n t y b a r o k o w e:
brak epizodów czysto literackich i czysto fikcyjnych;
poetyzacja kroniki zdarzeń; uprawdopodobnienie wypowiedzi
bohaterów; elementy krytyki szlachty; utwór- "Księgą
mądrości, szlachty ziemiańskiej"; (dygresyjność) barokowa
dynamiczność, malowniczość, sensualizm; bogactwo figur
poetyckich i ornamentyki słownej; 4. Tragedia antyczna na
podstawie "Antygony". Cechy t r a g e d i i a n t y c z n e
j: zasada 3 jedności (miejsca, czasu, akcji); miejsce -
pałac Kreona; czas - akcja mogła trwać 24h.; akcja - jeden
wątek, problem; istotą był konflikt tragiczny tematyka -
mitologiczna max. 3 aktorów na scenie i chór bohaterem była
osoba z wysokich sfer występuje chór funkcje chóru: f.
narratora w epice, komentuje, informuje coc się dzieje poza sceną,
przytacza refleksje filozoficzne, zastępuje sceny zbiorowe, wyraża
wolę ludu. Związanie akcji stanowi rozmowa Antygony z
Ismeną, z której dowiadujemy się o decyzjach Kreona wobec Eteoklesa
i Polinejkesa. Wzrost napięcia strażnik przyprowadza
Antygonę, winną przekroczenia prawa; burzliwa dyskusja pomiędzy
Kreonem a Antygoną; Antygona zostaje skazana przez Kreona;
przybycie wieszcza Tejrezjasza; Pkt. kulminacyjny
ginie Antygona; Hajmon i Eurydyka popełniają samobójstwo;
Po dopełnieniu się tragedii napięcie gwałtownie spada -
Rozwiązanie akcji 5. Antyczna koncepcja tragizmu. T
R A G I Z M: jedna z najważniejszych kategorii estetycznych.
Konflikt tragizmu polegał na skazanej na klęskę walce człowieka z
przekraczającymi go siłami, na starciu się dwóch nie dających się
pogodzić ze sobą racji, na pragnieniu obrony wielkich wartości
nieuchronnie skazanych na zagładę. Istotnym momentem było tzw.
rozpoznanie tj. moment zdobycia świadomości swojego losu (Edyp
dowiaduje się, że jest zabójcą ojca i że poślubił swoją matkę)
Ź r ó d ł a t r a g i z m u w A n t y g o n i e:
konflikt między uczuciem a rozumem; konflikt między prawem
boskim, reprezentowane przez Antygonę, które jest odwieczne,
uświęcone tradycją i które nakazywało pochować zmarłego, aby oddać
mu należny mu szacunek oraz po to aby jego dusza nie błądziła i
trafiła do Hadesu; a prawem ludzkim, które jest prawem spisanym
ustanowionym przez człowieka. Obie postaci dokonując wyboru
pomiędzy dwiema słusznymi racjami stają się jednocześnie winowajcami
i ofiarami, niezależnie od tego, czy kierowały nimi dobre czy też
złe intencje. Każda decyzja jaką podjęli miała negatywne skutki, a
ich dalsze poczynania były w rękach bogów. 6. Antyczna a
Szekspirowska koncepcja losów ludzkich (Antygona, Makbet).
Koncepcja Antyczna (Antgona) Koncepcja Szeskspirowska
(Makbet) Każda decyzja, którą podejmie Antygona skończy się
tragicznie (Prawo ludzkie i Boskie stoją w sprzeczności) . Makbet
także może wybrać : jest świadomy który wybór jest zły, niegodny i
niemoralny (zabicie króla – zdobycie władzy) Bohater nie wybiera
swojego losu ani swoich uczynków . Los zostaje mu narzucony, często
jeszcze przed urodzeniem, może się o nim częściowo dowiedzieć od
wyroczni, ale w żaden sposób nie może go uniknąć. Bohater zostaje
wystawiony "na próbę". Możliwość awansu stanowi dla Makbeta pokusę,
której mimo całej świadomości zła jakie popełnia nie potrafi się
oprzeć. Uczynki bohatera są jakby uczynkami kogoś innego, nawet
unikając przeznaczenia, kierowany przez bogów w rzeczywistości
nieświadomie drobiazgowo je wypełnia. Tragedia szekspirowska ukazuje
losy człowieka, który zbagatelizował wewnętrzne dyrektywy moralne i
przestał panować nad swym losem, który "utracił samego siebie".
Konsekwencje wszystkich swoich działań musi ponosić sam bohater,
już bez pomocy Bogów – musi ponosić karę za uczynki których nigdy by
nie popełnił gdyby nie był marionetką w rękach Bogów. Ponosi
konsekwencje jakby cudzych zbrodni. Zło, które zwraca się przeciwko
człowiekowi jest wytworem człowieka ( w przeciwieństwie do tr.
Antycznej) – rzeczywistość nieludzką tworzy sam człowiek.
Bohater musi wybierać spośród wartości z których każda jest
etycznie wysoka. Kompromis jest niemożliwy. Bohater wybiera między
dobrem a złem. Jest panem swojego wyboru i ma pełną świadomość jego
konsekwencji. 7. Zjawisko horacjanizmu. Twórczość Horacego,
motywy zawarte w jego utworach, filozofia "Pieśni" (stoicyzm,
epikureizm). H o r a c j a n i z m: nawiązanie do poezji i
świata wartości Horacego, charakterystyczne dla poezji europejskiej
XVI-XVIII w. "non omnis moriar" - nie wszystek umrę. W Polsce h.
dostrzec można w twórczości Kochanowskiego (Pieśni). H O R A
C Y - najwybitniejszy liryk starożytnego Rzymu. Wydał m.in. Edopy
(wiersze satyryczne) Satyry, Pieśni i Listy. P i e ś n i -
obejmują IV księgi. Zbiór cechuje różnorodność podejmowania tematyki
- od pieśni poświęconych poszczególnym bogom po utwory
autotematyczne., od utworów o akcentach politycznych (pieśni
adresowane do Oktawiana Augusta) po pieśni nawiązujące do teamatyki
mitologicznej (np. wątki homeryckie), od utworów poruszających
problemy etyczne po pieśni miłosne. Z Pieśni H. wyłania się jego
program poetycki, akcentujący związek z klasyczną poezją grecką.
Przedstawia siebie jako poetę wychowawcę. Przekonany jest o swojej
roli w historii, co daje mu poczucie nieśmiertelności: "Non omnis
moriar". Jego pomnik, który zostawi tu na ziemi po jego śmierci,
jest nie zniszczalny, a jest nim jego poezja, która żyje w jego
poezji. Nawiązania do spadku poezji greckiej widoczne są w
liryce miłosnej Horacego, zazwyczaj lekkiej, o
epigramatycznej(zwięzły utwór poetycki, dowcipny, cechujący się
aforystycznością-zwięzłe ujęcie prawdy ogólnej:moralnej,
filozoficznej dobitne oraz efektowne i zaskakujące; - ujęcia i
wyrazistością puenty, często o charakterze niespodzianki, kontrastu,
paradoksu.) formie. W pieśniach miłosnych pojawia się wiele postaci
kobiecych, dominuje nastrój pogody i dystansu, słabiej wyeksponowana
jest namiętność, silniej zaś ton refleksji nad przemijaniem albo nad
walorami duchowymi partnerki. F I L O Z O F I A E P
I K U R E I Z M: doktryna filoz. wg której przyjemność (dobro
najwyższe) prowadzi do szczęścia (najwyższego celu), a jego
warunkiem wystarczającym jest brak cierpień, życia codziennego, nie
bać się śmierci, moralność. Pożądane są przyjemności duchowe zgodne
z moralnością. S T O I C Y Z M: doktryna filoz. szkoły stoików,
wg której najwyższą cnotą i warunkiem szczęścia jest życie zgodne z
rozumem i opanowanie namiętności. Zachować należy spokój wew.,
równowagę ducha, nie bać się losu. H o r a c j a ń s k i s t
y l ż y c i a: poprzestawanie na małym; pogodzenie się ze
śmiercią; bawić się, rozwijać swój intelekt; życie zgodne z
prawami natury; cnota i sprawiedliwość; pochwała miłości i
przyjaźni duma i świadomość chwały 8. Dramat antyczny, a
dramat Szekspirowski (budowa). Zasada czystości estetyk
sceny wzniosłe nie mogą sąsiadować z komicznymi cały utwór
utrzymany w jednej tonacji utwór ma budzić uczucia wzniosłe,
poczucie piękna, posługiwać się językiem wzniosłym Pomieszanie
kategorii estetycznych np. tragizmu i komizmu. Swobodna
koncepcja łącząca ujęcie dramatyczne z lirycznym. Wysoki,
ustalony styl językowy. Obok bohaterów realnych występują duchy,
zjawy. Nowatorstwo językowe, jego indywidualność D R A M
A T S Z E K S P I R O W S K I: duża rola przyrody: tworzy
nastrój; jest tłem; jest bohaterem utworu; elementy
fantastyczne, nadprzyrodzone; historyzm; 9. Motywy
mitologiczne i biblijne jako inspiracje dla twórców współczesnych.
MOTYWY MITOLOGICZNE Herbert w swych utworach przywołuje
postaci bogów, aby poruszyć problemy związane z okrucieństwem wojny
("Nike...") oraz sensem i istotą sztuki ("Apollo....")
Zbigniew Herbert "Apollo i Marsjasz" Wiersz ukazuje
moment obdzierania ze skóry Marsjasza po pojedynku z Apollinem o
tytuł najlepszego artysty-poety. Krzyk Marsjasza wyraża ból całego
ciała oraz protest przeciwko okrucieństwu i niesprawiedliwości. W
swoim cierpieniu Marsjasz jest ludzki, prawdziwy, budzi litość i
współczucie. Mimo brzydoty zewnętrznej jest piękny. Apollo
reaguje na krzyk M. obrzydzeniem, pogardą i obojętnością. Jest
bogiem sztucznym, nieludzkim, niewrażliwym mimo zewnętrznego piękna.
Autor stoi po stronie Marsjasza. Wiersz przedstawia koncepcję
sztuki; pokazuje koniec dominacji symbolizowanej przez Apollina, a
początek nowej sztuki reprezentowanej prze Marsjasza. S z t u k
a A p o l l i ń s k a - piękna, nieludzka, nieprawdziwa, sztucznie
upiększona. S z t u k a M a r s j a s z a - brzydka, prawdziwa,
pełna, nie pomijająca żadnych tematów. W wierszu mamy polemiczny
stosunek do mitu o Apollonie i reinterpretacje mitu.
Zbigniew Herbert "Nike, która się waha" Nike jest
przedstawiona jako bogini, która ma swoje słabości. Jest jej żal
chłopca, który idzie na wojnę nie doznając słodyczy pieszczot, jakie
mogła by mu ona ofiarować. Nie robi tego, gdyż uciekłby z pola
bitwy, jak wielu innych. Woli, aby zginął z honorem, za ojczyznę.
Jarosław Iwaszkiewicz "Ikar" Opowiadanie Iwaszkiewicza
oparte jest na obrazie Bruegla, gdzie życie toczy się normalnie,
każdy wykonuje swój zawód, a gdzieś tam z boku tonie Ikar, który
spadł z wysokości. To samo zdarzyło się Michasiowi, który przez
przypadek został aresztowany przez gestapo. Narrator współczuje
Michasiowi, jak i Ikarowi, że chcąc oderwać się myślami od
otaczającego ich świata przypłacili to życiem. Tadeusz
Różewicz "Prawa i obowiązki" Podmiot liryczny w wierszu mówi nam
o śmierci Ikara. W pierwszej części wiersza podmiot liryczny uważa,
iż jego obowiązkiem jest nawoływać ludzi, aby zwrócili uwagę na
tonącego Ikara. Później jednak zmienia on zdanie uważając, iż każdy
ma prawo interesować się czyi miś nieszczęściami, ale nie przypisuje
się to jemu jako obowiązek. MOTYWY BIBLIJNE
"Bogurodzica": "Bogurodzica dziewica, Bogiem sławiena
Maryja! U twego Syna Gospodzina matko zwolena, Maryja!" naw.
do fragmentów zwiastowania NMP; Łk 1,26-38 "Twego dziela
Krzciciela, Bożycze" naw. do faktu, że Chrystus jest Synem Boga
zrodzonego przez Maryję; Franciszek Karpiński "Bóg się
rodzi" Hymn jest napisany patetycznym stylem, któremu towarzyszą
liczne oksymorony jak na przykład: "ogień krzepnie"; "blask
ciemnieje"; "ma granice nieskończony". Zachowana jest refreniczność
przez powtarzające się zdanie między zwrotkami: "A słowo ciałem
się stało I mieszkało między nami." W drugiej zwrotce poeta
jest pełen podziwu dla Boga, który zesłał swego Syna na grzeszny
świat: "Cóż masz, niebo nad ziemiany ? Bóg porzucił
szczęście twoje, Wszedł między lud ukochany, Dzieląc z nim
trudy i znoje ..." Lecz Bóg tak umiłował świat, iż Syna swego
jedynego dał aby odkupić swój lud z pod władzy szatana. W ostatniej
zwrotce poeta zwraca się do nowo narodzonego dzieciątka Jezus z
prośbą o błogosławieństwo dla swojej ojczyzny: "Podnieś rękę,
Boże Dziecię ! Błogosław Ojczyznę miłą ..." 10.Geneza i
funkcjonowanie mitu arkadyjskiego. ARKADIA - kraina na
Poloponezie, która dzięki pięknu przyrody była określana w poezji
antycznej jako kraj szczęśliwości, raj ziemski; trudnodostępna; na
jej obszarza kwitło życie beztroskie i prymitywne; Owidusz
"Przemiany" Przedstawia nam cztery mityczne wieki z początku
świata aż do założenia Rzymu. WIEK ZŁOTY - był to najdoskonalszy
wiek w dziejach ludzkości. Była to typowa Arkadia - ziemski raj. Nie
znano wtedy zła. Nawet prawa nikt nie przestrzegał, gdyż jego w
ogóle nie było. Ludzie nie musieli pracować, gdyż ziemia wydawała
sama obfite plony. Ludzie jedynie zbierali owoce tych plonów.
Horacy "Pieśni" Świat poetycki Horacego pełen był
słońca, pogody, mądrej refleksji i spokoju - poetyckiej Arkadii.
Kochanowski "Pieśń Panny XII" Utwór nosi cechy sielanki.
Idealizuje wieś, ukazuje ją jako krainę szczęścia, spokoju, wychwala
zalety życia wiejskiego. Wprowadzenie motywów mitologicznych bożków
leśnych podkreśla charakter wsi, która od czasów antycznych niewiele
się zmieniła, to znaczy nadal jest krainą ciszy, spokoju i
szczęścia. W obrazowaniu renesansowej wsi Kochanowski nawiązuje do
mitu arkadyjskiego. Według niego, człowiek żyjący na wsi jest
szczęśliwy i pobożny, spokojny, uczciwy, bezpieczny, związany mocno
z naturą, co podkreślają wykonywane przez niego czynności. Natomiast
ludzie żyjący poza wsią narażeni są na wiele niebezpieczeństw oraz
silniej odczuwają konieczność umierania, nie zawsze żyją uczciwie,
popełniają zbrodnie. Drugi opis stworzenia człowieka (Rodz.
2 5-25) Raj - ogród, Eden, oaza, zieleń i woda były uosobieniem
szczęścia i spokoju. Ogród ten był zarazem mieszkaniem Stwórcy,
miejscem szczególnej jego obecności. Do tego ogrodu wprowadził Bóg
człowieka, istotę rozumną i wolną, aby żył w nim szczęśliwie, dając
mu pewne normy postępowania. Człowiek prowadził w biblijnym raju
szczęśliwe życie. Pozbawiony był wszelkich chorób, nieszczęść które
zaczęły się dopiero po zerwaniu owocu z drzewa poznania dobra i zła.
Adam Mickiewicz "Pan Tadeusz" Soplicowo, symbolem
mitycznej arkadii : • opis dworu Soplicowskiego; • sprawy
gospodarstwa, prace rolne, karmienie drobiu; • opis posiłków
będących najważniejszymi wydarzeniami społecznymi tamtych lat
(śniadania, obiady, wieczerze, uczty staropolskie); • zwyczaje
towarzyskie, porządek usadzania gości za stołem na wyznaczonych
miejscach według wieku i urzędu; • przechadzki, ścisłe
przestrzeganie kolejności osób; zabawy, zaloty, zaręczyny, dobór par
do poloneza; • narady, spotkania towarzyskie, grzybobranie,
polowanie, kłótnie myśliwskie; Eliza Orzeszkowa "Nad
Niemnem" Korczyn - miejscem występowania dwóch typów
arystokracji: pasożytniczej oraz pozytywnej. Barwne opisy Korczyna
oraz otaczających go pól mają znaczenie sielankowości życia
wiejskiego. Praca na gospodarstwie jest czymś miłym i pożytecznym
dla takich osób jak:Benedykt i Witold. Stanowi ona dla nich
poczucie bezpieczeństwa finansowego, jak również duchowego Nie
pragną oni żadnej innej pracy niż tej na polach (otrzymanie przez
Benedykta oferty pracy gdzieś w Rosji). Jednak dla tej pierwszej
grupy arystokratów takich jak min.: Teofil Różyc, Zygmunt
Korczyński, Bolesław Kirło, Korczyn jest jedynie kolejnym dworem, na
którym odbywają się zabawy, koncerty, spacery, spotkania
towarzyskie, uczty. Nie przywiązują oni żadnej wagi do ziemi
rodzinnej.







Autor: aRC

Ocena : 1 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000