101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH
CV I LIST MOTYWACYJNY
Krzysztof Kaszewski
Typową sytuacją życiową, w której bardzo przydaje się skuteczne przekonywanie, są starania o pracę.
Elementy perswazji są trwale wpisane we wzorce gatunkowe CV i listu motywacyjnego, towarzyszą
także rozmowom kwalifikacyjnym. W ramach lekcji retoryki możemy przeprowadzić następujące zajęcia
poświęcone tej problematyce.
Wyszukanie i omówienie elementów perswazji w
CV i liście motywacyjnym
Uczniowie liceum powinni już znać te formy wypowiedzi, jeśli nie z praktyki szkolnej, to z codziennych
doświadczeń. Teraz mogą wykorzystać wiadomości z retoryki, aby pisać lepiej, czyli - skuteczniej. Od
strony formalnej wystarczy zwięzłe przypomnienie układu strony oraz typowych formuł powitalnych i
pożegnalnych.
Curriculum Vitae
Należy uświadomić uczniom, że, wbrew pozorom, nie jest to wypowiedz
czysto informacyjna. Być może
już po kilku zajęciach retorycznych sami odkryją, że CV zawiera wiele ocen i autowartościowania. Cho-
dzi przecież o przedstawianie swojej osoby w jak najlepszym świetle.
Zwracamy uwagę młodzieży na możliwości, jakie stwarza im opis zainteresowań. Niech nie będzie zbyt
ogólny, szablonowy, pobieżny. Z drugiej strony piszącego obowiązuje zwięzłość. O swojej pasji musi
napisać krótko, choć pewnie mógłby o tym mówić godzinami. Należy przećwiczyć opowiedzenie lub na-
pisanie kilku zdań o swoich pasjach tak, żeby przykuć uwagę odbiorcy.
List motywacyjny
Przestrzegamy uczniów przed powtarzaniem informacji zawartych już w CV - należy je raczej rozwinąć,
uzupełnić, wykorzystać jako dowód albo podstawę wnioskowania. Zwracamy uwagę na jakość argumen-
tacji - spróbujmy odnalez
ć z uczniami w tekstach przykładowych listów znane typy argumentów i ocenić,
czy mamy do czynienia z perswazją uczciwą. Uczymy unikania ogólników i frazesów (typu: Jestem sobą
energiczną, dyspozycyjną i odpowiedzialną.)
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/
101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
Rozmawiamy o sposobach kształtowania tekstu, tak aby był on zgodny z wymogami gatunku, ale jedno-
cześnie maksymalnie zindywidualizowany. Obowiązuje tu żelazna zasada: jednostkowa wypowiedz
po-
winna być indywidualną interpretacją wzorca gatunkowego, a nie jego bezmyślnym kopiowaniem.
Ćwiczenia w tworzeniu CV i listu motywacyjnego
Kolejna niezmiernie istotna zasada brzmi: dany list motywacyjny jest odpowiedzią na jedną, konkretną
ofertę. Mało skuteczny jest uniwersalny list posyłany na każde nowe ogłoszenie, w którego nagłówku
zmieniamy tylko nazwę firmy i typ stanowiska, o które się ubiegamy. Wciąż obowiązuje reguła: najważ-
niejszy jest odbiorca. Forma i treść listu (a zwłaszcza sposób argumentacji) muszą zostać dopasowane do
oczekiwań i specyfiki adresata.
Aby uczniowie mogli spróbować swoich sił, musimy im przygotować (albo też poprosić, by sami wybra-
li) kilka ogłoszeń. Żeby zwiększyć autentyczność sytuacji, najlepiej posłużyć się prawdziwymi anonsami
z gazet. Każdy z uczniów wybierze jedną ofertę i napisze w odpowiedzi CV i list motywacyjny (albo sam
list).
Wybrane osoby stworzą zespół pracodawców. Po zapoznaniu się ze zgłoszeniami, dokona on wyboru - z
odpowiednim uzasadnieniem. Członkowie zespołu powinni się kierować następującymi kryteriami:
" czy z listu wynika, jak dokładnie kandydat przeczytał ogłoszenie;
" czy list nie zawiera jakichś sprzecznych danych;
" czy piszący ma własny, charakterystyczny styl, czy też pozostaje w obrębie szablonu gatunkowego.
Ponieważ oceniający nie mogą wiedzieć, z czyim listem mają do czynienia, możemy podsunąć im dodat-
kowy list, którego autorem będzie np. sam nauczyciel.
Przykłady:
Curriculum Vitae
List motywacyjny
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/
101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
Ćwiczenia w metodach autoprezentacji
Ćwiczenia w autoprezentacji przeprowadzamy metodą dramy. Uczniowie parami odgrywają krótkie
scenki rozmowy pracodawcy z kandydatem. Osobie odgrywającej rolę pracodawcy możemy przygotować
przykładowe pytania. Nauczyciel i reszta klasy oceniają zachowanie kandydata: sposób mówienia, mowę
ciała, a także umiejętność reakcji na niespodziewane sytuacje i podchwytliwe pytania.
Ćwiczenie to jest także świetną okazją do powtórzenia wszelkich zagadnień związanych z etykietą języ-
kową.
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/
101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
Przykład
Agata Kownacka 04-670 Warszawa
ul. Zielona 3/67
tel.: [phone]
e-mail: [e-mail]
CURRICULUM VITAE
Data i miejsce urodzenia
20.03.78. Lublin
Obywatelstwo
polskie
Stan cywilny
panna
Wykształcenie
1997 - 2002 studia na Wydziale Polonistyki UMCS
1992 - 1997 X LO im. S. Wyspiańskiego w Lublinie
Doświadczenie zawodowe
" od 2000 współpraca z czasopismami młodzieżowymi -  Cogito ,  Z biurka ;
" od 1998 korepetycje z języka polskiego, angielskiego i matematyki dla uczniów liceum;
" od 1998 prace w promocjach i na targach  Lublinex ;
" 1997 - 1998 sprzedawca w sklepie odzieżowym  Cubus ;
" 1996 udział w organizowaniu akcji  Zima w mieście pod patronatem UNICEF-u w Lublinie
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/
101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
Umiejętności
" język angielski - poziom zaawansowany
" prawo jazdy kat. B
" obsługa komputera - biegła
Zainteresowania
" poezja okresu międzywojennego (Tuwim, Gałczyński, Leśmian)
" kultury Dalekiego Wschodu (szczególnie średniowieczna Japonia)
" piesze wędrówki po polskich parkach narodowych
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/
101 POMYSA
ÓW
PERSWAZJA W GATUNKACH UŻYTKOWYCH: CV I LIST MOTYWACYJNY
KRZYSZTOF KASZEWSKI
Przykład
Agata Kownacka Warszawa, 20.06.03 r.
04-670 Warszawa
ul. Zielona 3/67
tel.: [phone]
e-mail: [e-mail]
Agencja Reklamowa  Apollo
Warszawa, ul. Sasanki 9
Szanowni Państwo!
Bardzo zainteresowało mnie ogłoszenie zamieszczone w Gazecie Wyborczej (z 19 czerwca br.) do-
tyczące stanowiska redaktora tekstów reklamowych.
Do pracy redakcyjnej jestem przygotowana od strony merytorycznej - studia polonistyczne ukończy-
łam z wyróżnieniem. Moją pracę magisterską, poświęconą dowcipowi językowemu w reklamie praso-
wej, dziekan wydziału nagrodził jako najlepszą pracę językoznawczą w roku akademickim 2001/2002.
Jako członek samorządu studenckiego brałam corocznie udział w przygotowywaniu informatora dla stu-
dentów I roku.
Już w trakcie studiów starałam się wykorzystywać w praktyce zdobywane umiejętności - stąd współ-
praca z magazynami młodzieżowymi. Pozwoliło mi to poznać realia wolnego rynku wydawniczego.
Mam świadomość, że sukces opiera się na szybkiej i wydajnej pracy. Sprawdzianem mojej kreatywności
i komunikatywności były także liczne korepetycje.
Równie dużo satysfakcji przynosi mi praca z ludz
mi. Pociąga mnie przekonywanie innych (robiłam
to z dużym zaangażowaniem i skutecznością w sklepach w czasie różnego rodzaju targów i kierma-
szów), a także działanie w zespole; bardzo mile wspominam organizację ferii dla dzieci zimą 1996 roku.
Praca w Agencji  Apollo byłaby dla mnie dużym wyzwaniem i gwarancją nowych doświadczeń.
Jestem gotowa zaangażować się w pełni, wykorzystując swą pomysłowość i sprawne pióro. Z wielkim
zainteresowaniem będę oczekiwać Państwa odpowiedzi.
Z poważaniem
(imię i nazwisko odręcznie)
więcej na stronie internetowej http://www.mac.pl/