MINISTERSTWO EDUKACJI
i NAUKI
Marianna Biernacik-Bartkiewicz
Teresa Stolarek
Organizowanie rachunkowości w przedsiębiorstwie
412[01].Z1.01
Poradnik dla nauczyciela
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2005
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr Zofia Sepkowska
mgr Monika Szczerbak
Konsultacja:
mgr inż. Maria Majewska
Opracowanie redakcyjne:
Katarzyna Maćkowska
Korekta:
Joanna Iwanowska
Edyta Kozieł
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 412[01].Z1.01.
Organizowanie rachunkowości w przedsiębiorstwie zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu 412(01) technik rachunkowości.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2005
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREŚCI
1. Wprowadzenie..............................................................................................................................3
2. Wymagania wstępne ....................................................................................................................5
3. Cele kształcenia............................................................................................................................6
4. Przykładowe scenariusze zajęć ....................................................................................................7
Scenariusz zajęć Nr 1.................................................................................................................7
Temat: Kontrola dowodów księgowych....................................................................................7
Scenariusz zajęć Nr 2.................................................................................................................9
Temat zajęć: Otwieranie i prowadzenie ksiąg rachunkowych w programie finansowo-
księgowym.................................................................................................................................9
5. ĆWICZENIA .............................................................................................................................12
5.1. Polityka rachunkowości w jednostce gospodarującej ....................................................12
5.1.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................12
5.1.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................14
5.2. Zasady wyceny aktywów i pasywów.............................................................................15
5.2.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................15
5.2.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................16
5.3. Inwentaryzacja ...............................................................................................................17
5.3.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................17
5.3.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................19
5.4. Dowody księgowe..........................................................................................................20
5.4.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................20
5.4.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................23
5.5. Księgi rachunkowe.........................................................................................................24
5.5.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................24
5.5.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................26
5.6. Konta księgi głównej......................................................................................................27
5.6.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................27
4.6.4. Sprawdzian postępów ....................................................................................................35
5.7. Konta ksiąg pomocniczych ............................................................................................36
5.7.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................36
5.7.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................41
5.8. Poprawianie błędów księgowania........................................................................................42
5.8.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................42
5.8.2. Sprawdzian postępów ....................................................................................................43
5.9. Dokumentowanie systemu ochrony i przetwarzania danych...............................................44
5.9.1. Ćwiczenia ......................................................................................................................44
5.9.3. Sprawdzian postępów ....................................................................................................47
5.10. Otwieranie i prowadzenie ksiąg rachunkowych w programie komputerowym.................48
5.10.1. Ćwiczenia ....................................................................................................................48
5.10.3. Sprawdzian postępów..................................................................................................57
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia........................................................................................................58
7. Literatura ....................................................................................................................................70
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu
zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie technik rachunkowości.
W poradniku zamieszczono:
- wymagania wstępne, w których wskazano umiejętności jakie powinien posiadać uczeń
przed rozpoczęciem pracy z poradnikiem,
- szczegółowe cele kształcenia, które z kolei wskazują jakie umiejętności uczeń powinien:
opanować w procesie kształcenia w danej jednostce modułowej,
- przykładowe scenariusze zajęć proponujące aktywizujące metody nauczania,
- ćwiczenia - podzielono na 10 tematów, ściśle z sobą powiązanych i realizowanych
w logicznej kolejności. W każdym z nich znajdują się:
ćwiczenia zawierające polecenie, sposób wykonania, wskazówki do realizacji
i wyposażenie stanowiska pracy,
sprawdzian postępów, pozwalający ocenić poziom wiedzy po wykonaniu ćwiczeń.
Pozytywny wynik uzyskany przez ucznia warunkuje realizację następnego tematu.
W przypadku trudności należy powtórzyć ćwiczenia, wprowadzić dodatkowe,
wyjaśnić wątpliwości.
- ewluacja osiągnięć ucznia, która znajduje się po zrealizowaniu wszystkich tematów
jednostki modułowej i pozwoli ocenić poziom ukształtowanych umiejętności w całej
jednostce modułowej,
- literatura umożliwi uczniowi pogłębienie wiedzy z zakresu jednostki modułowej.
Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia kierowanego, tekstu
przewodniego.
Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od
samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
SCHEMAT UKAADU JEDNOSTEK MODUAOWYCH
412[01].Z1
Ewidencja księgowa działalności
przedsiębiorstwa
412[01].Z1.02
412[01].Z1.01
Ewidencjonowanie
Organizowanie
rozrachunków i obsługa
rachunkowości
płatności
w przedsiębiorstwie
412[01].Z1.03
Ewidencjonowanie zmian
w zasobach rzeczowych
przedsiębiorstwa
412[01].Z1.04
Prowadzenie ewidencji
procesów gospodarczych
412[Z1].O1.05
Sporządzanie sprawozdań
rocznych
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WSTPNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- korzystać z różnych zródeł informacji,
- posługiwać się podstawową terminologią z zakresu rachunkowości,
- identyfikować podmiot i przedmiot rachunkowości,
- charakteryzować funkcje rachunkowości,
- korzystać z przepisów ustawy o rachunkowości,
- rozróżniać i klasyfikować majątek oraz zródła jego finansowania w przedsiębiorstwach
o różnych formach organizacyjno - prawnych,
- rozróżniać typy operacji gospodarczych,
- wskazywać wpływ bezwynikowych operacji gospodarczych na poszczególne składniki
aktywów i pasywów,
- sporządzać dowody księgowe,
- stosować procedury przygotowania dowodów do księgowania i archiwizowania,
- charakteryzować zakres oraz podstawowe zadania i metody inwentaryzacji,
- poruszać się w oknach systemu Windows i DOS,
- wykonywać podstawowe operacje na plikach i folderach,
- stosować podstawowe zasady obsługi programów w środowisku Windows,
- sterować miejscem zapisu danych na dysku i dyskietkach.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAACENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:
- rozróżniać i zastosować standardy rachunkowości,
- zidentyfikować podmioty i przedmiot rachunkowości,
- zastosować zasady rachunkowości,
- zastosować zasady wyceny aktywów i pasywów,
- zaprojektować instrukcję inwentaryzacyjną,
- wskazać uwarunkowania prawne, zakres rzeczowy, terminy oraz procedurę przebiegu
inwentaryzacji aktywów i pasywów,
- sklasyfikować dowody księgowe,
- wskazać zakres i przedmiot kontroli dowodów księgowych,
- zaprojektować obieg dowodów księgowych,
- zastosować zasady przechowywania i zabezpieczania dowodów księgowych,
- sporządzić wykaz ksiąg rachunkowych,
- wskazać moment otwarcia i zamknięcia ksiąg rachunkowych,
- otworzyć księgi rachunkowe,
- zidentyfikować elementy zapisu księgowego,
- zmodyfikować konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych,
- zastosować zasady księgowania bilansowych operacji gospodarczych w ewidencji
syntetycznej,
- założyć ewidencję na kontach pomocniczych,
- ustalić powiązania ewidencji analitycznej z kontami księgi głównej,
- poprawić błędy w zapisach księgowych,
- sporządzić dokumentację systemu przetwarzania i ochrony danych,
- zarejestrować nową firmę w programie,
- ustawić parametry pracy w programie,
- zmodyfikować konta w programie na potrzeby firmy,
- utworzyć kartoteki kontrahentów, pracowników, urzędów w programie,
- wprowadzić i zatwierdzić bilans otwarcia w programie,
- wprowadzić rozrachunki do bilansu otwarcia,
- zdefiniować dokumenty typu wyciąg bankowy, PZ i WZ w programie,
- zdefiniować rejestr sprzedaży i rejestr zakupu w programie,
- wypełnić dokumenty zakupu, sprzedaży i raport kasowy w programie,
- zaksięgować dokumenty w programie,
- wydrukować zestawienia księgowań w programie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. PRZYKAADOWE SCENARIUSZE ZAJĆ
Scenariusz zajęć Nr 1
Temat: Kontrola dowodów księgowych
Cele:
Po zakończeniu zajęć edukacyjnych Uczeń powinien umieć:
- zidentyfikować elementy dowodu księgowego,
- skontrolować dokumenty pod względem:
" merytorycznym,
" formalnym,
" rachunkowym,
- wskazać i poprawić błędy w dowodach księgowych,
- wskazać sposób postępowania z dowodami, w których stwierdzono błędy,
- zaprojektować pieczątkę potwierdzającą dokonanie kontroli dowodów księgowych.
Metody nauczania - uczenia się:
- pogadanka,
- praca z materiałami zródłowymi,
- dyskusja,
- metoda plakatowa,
- ćwiczenia.
Formy organizacyjne pracy uczniów:
- praca indywidualna,
- praca w zespołach - jednolita i zróżnicowana
Środki dydaktyczne:
- ustawa o rachunkowości,
- dowody księgowe - poprawne i z błędami,
- arkusze papieru,
- mazaki.
Czas trwania: 135 minut
Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie
2. Wskazanie celów zajęć
3. Plan zajęć:
A. Zasady sporządzania dowodów księgowych:
- nauczyciel w drodze pogadanki i pytań skierowanych do uczniów, odwołuje się
do ich wiadomości i umiejętności nabytych w JM .01.05 - Ewidencjonowanie
zdarzeń gospodarczych i wyniesionych z życia codziennego ( praca
indywidualna),
- nauczyciel wskazuje właściwy Art. ustawy o rachunkowości, który określa sposób
sporządzania dokumentów, uczniowie analizują go, weryfikują swoją wiedzę
i prezentują (praca w grupach).
B. Elementy składowe dokumentów:
- uczniowie otrzymują wypełnione dowody księgowe (praca w grupach),
- uczniowie bazując na umiejętnościach ukształtowanych na wcześniejszych
zajęciach- dotyczących charakterystyki dokumentów - wskazują elementy
składowe otrzymanych dowodów ( praca w grupach).
C. Rodzaje kontroli:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
- uczniowie korzystając z treści zawartych w materiale nauczania - poradnika dla
ucznia, wskazują i charakteryzują rodzaje kontroli (praca indywidualna),
- uczniowie wypełniają fragment Ćwiczenia 1 - dotyczący kontroli dowodów
księgowych - zawartego w poradniku dla ucznia (praca indywidualna).
D. Przeprowadzanie kontroli dowodów księgowych:
- uczniowie podzieleni na grupy, otrzymują kilka dowodów księgowych,
sporządzonych poprawnie i z błędami,
- każda grupa dokonuje innego rodzaju kontroli tych samych dokumentów,
- przy kolejnych dowodach, grypy zmieniają rodzaj kontroli,
- wyniki kontroli - reprezentanci grup, prezentują na plakatach.
E. Sposoby postępowania z dowodami, w których są błędy:
- uczniowie poprawiają stwierdzone błędy w dowodach (jeśli jest to możliwe),
- uczniowie wskazują sposób postępowania z dowodami, w których nie można
poprawić błędów (praca w grupach).
F. Projektowanie pieczątki potwierdzającej kontrolę:
- uczniowie projektują pieczątkę, którą należy postawić na dowodzie, by
potwierdzony został fakt dokonania kontroli (praca w grupach),
- projekty prezentują na plakatach,
- w drodze dyskusji następuje ocena wykonanych projektów.
4. Podsumowanie zajęć:
- uczniowie wskazują na:
" celowość i konieczność przeprowadzania kontroli,
" sposób przeprowadzenia,
" rodzaje kontroli,
" tok postępowania z dowodami zawieranymi błędy.
5. Ocena poziomu osiągnięć uczniów i ocena ich pracy.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
Scenariusz zajęć Nr 2
Temat zajęć: Otwieranie i prowadzenie ksiąg rachunkowych w programie
finansowo-księgowym
Czas trwania: 3 x 45 min.
Cel ogólny: Kształtowanie i utrwalenie umiejętności wykorzystania komputera
w księgowaniu operacji gospodarczych.
Szczegółowe cele kształcenia:
Uczeń potrafi:
- zarejestrować nową firmę w programie,
- ustawić parametry pracy programie,
- zmodyfikować konta w programie na potrzeby firmy,
- utworzyć kartoteki kontrahentów, pracowników, urzędów,
- wprowadzić i zatwierdzić bilans otwarcia,
- wprowadzić rozrachunek do bilansu otwarcia,
- zdefiniować dokumenty typu wyciąg bankowy, PZ i WZ,
- zdefiniować rejestr sprzedaży i rejestr zakupu,
- wypełnić dokumenty zakupu, sprzedaży i raportu kasowego,
- zaksięgować dokumenty,
- drukować zestawienia księgowań.
W czasie zajęć będą kształtowane następujące umiejętności ponadzawodowe:
- organizowania i planowania pracy,
- pracy w zespole,
- oceny pracy zespołu.
Metody nauczania:
Metoda tekstu przewodniego: uczniowie pracują w zespołach 2-3 osobowych, dyskusja,
pogadanka
Środki dydaktyczne:
- zestawy dokumentów teczka dokumentów (opracowane prze nauczyciela dla każdego
zespołu uczniów: instrukcja pracy dla ucznia metodą tekstu przewodniego, zadanie,
pytania prowadzące),
- 10 stanowisk komputerowych z zainstalowanym programem finansowo-księgowym,
- drukarka sieciowa,
- nagrywarka płyt CD-RW i CD-R, płyty CD-RW, CD-R lub dyskietki,
- arkusze obserwacji zespołu.
Zadanie dla zespołu uczniów
1. Na podstawie dowodów księgowych zgromadzonych w teczce otwórz księgi rachunkowe
firmy w programie. Brakujące dane dodatkowe zaproponuj sam.
2. Prowadz księgi rachunkowe przez okres jednego miesiąca (dokładnie stosuj się do dat na
dokumentach w teczce).
3. Sporządz i wydrukuj dziennik księgowań.
Przebieg zajęć
Faza wstępna: czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie
uczniów z pracą metodą teksu przewodniego, podział uczniów na zespoły, rozdanie zadań
i dokumentacji w teczkach.
Teczka powinna zawierać (propozycja): polecenie księgowania na dzień 200_-_-01 do
otworzenia kont z saldami (bilans otwarcia), wyciągi bankowe (ilość: 3-5), polecenia
księgowania (ilość: 5-10), raport kasowy (ilość: 2-5), faktura zakupu (ilość: 1-3), faktura
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
sprzedaży (ilość: 1-3), przyjęcie PZ (ilość: 1-2), wydanie WZ (ilość: 1-2), wydanie RW (ilość:
1-2), lista płac.
Faza właściwa: praca metodą tekstu przewodniego etapy 1-5.
1. INFORMACJE
Przykłady pytań
Oczekiwane odpowiedzi
prowadzących
1. Czy wiesz, jakie Do rejestracji firmy będą niezbędne następujące dane firmy:
informacje o firmie będą pełna nazwa firmy oraz nazwa skrócona, NIP, regon, adres,
Ci niezbędne do rachunek kosztów i rachunek wyników, struktura własności
rejestracji w programie? firmy, rok obrachunkowy, typ prowadzonej działalności
2. Czy możesz znalezć Uczniowie:
informacje o firmie - przeglądają dokumenty w teczce i wstępnie je segregują wg
w dokumentach daty wystawienia lub daty wpływu do firmy,
zgromadzonych - wyszukują dokumentów z danymi identyfikacyjnymi firmy,
w teczce? - dyskutują podział zadań w zespole.
3. Jakiego typu - sprawdzają stanowisko komputerowe,
dokumentów powinieneś - weryfikują konfigurację drukarki na stanowisku,
szukać? - pobierają od nauczyciela dyskietki lub płyty CD-R do
4. Jak rozpoczniesz pracę archiwizacji..
z programem Uczniowie sporządzają plan działania
komputerowym? 1. Uruchomić program finansowo-księgowy.
5. Czy znasz zasady 2. Zarejestrować firmę w programie.
zabezpieczania danych 3. Wprowadzić dane dodatkowe firmy.
elektronicznych? 4. Dokonać ustawień parametrów pracy dla firmy (konta
6. Jakie kroki podejmiesz, specjalne i inne, jeśli zajdzie konieczność).
aby wykonać zadanie? 5. Wprowadzić dane do kartotek (kontrahenci, pracownicy,
(plan działania) urzędy itp.).
6. Wprowadzić i zapisać do ksiąg bilans otwarcia.
7. Zdefiniować rejestry.
8. Zdefiniować nowe dokumenty.
9. Zaksięgować operacje.
10. Sporządzić dziennik księgowań.
2. USTALENIA
1. Jak zostały rozdzielone Dyskusji prowadzonej z nauczycielem podlega:
zadania na - zaproponowany przez uczniów plan działania,
poszczególnych członków - kolejność wykonywania przez uczniów poszczególnych
zespołu? Czy została operacji: np. wprowadzać dane kontrahentów dopiero
ustalona właściwa w momencie księgowania dokumentu, na którym
kolejność wykonywanych występuje,
zadań? (konsultują a nie wcześniej,
z nauczycielem) - zasady numeracji dokumentów w programie i ich
2. Jak będzie wyglądał powiązanie
sposób kontroli z dokumentem papierowym,
międzyoperacyjnej? - zasady drukowania dokumentów,
- czas na wykonanie całego zadania,
- sposób prezentacji i oceny zadania (np. ocenie podlega
jakość, dokładność i staranność wykonania).
3. WYKONANIE
Uczniowie realizują zaplanowane zadania pod bacznym okiem nauczyciela, który w tej fazie
zwraca ich uwagę na trudności i możliwość popełnienia błędów. Uczniowie:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
- generują firmę: nauczyciel kontroluje parametry tworzonej firmy (błędnie ustawionych
danych dotyczących rachunku kosztów i NIP-u nie można poprawić),
- dokonują ustawień kont specjalnych; analitykę do kont mogą tworzyć w momencie
pierwszego księgowania na tym koncie,
- wprowadzają przygotowane dane do komputera, weryfikują zapisy, zapisują do bufora
(uwaga: bilans otwarcia po weryfikacji należy zapisać do ksiąg),
- po wprowadzeniu wszystkich dokumentów jeszcze raz sprawdzają ich poprawność.
- wprowadzają poprawne dokumenty do ksiąg,
- drukują potrzebne zestawienia (do wydruku potrzebna jest akceptacja nauczyciela, który
dopuszcza do wydruku tylko bezbłędne dokumenty oraz steruje kolejką do wydruku).
- archiwizują dane firmy i nagrywają je na płyty lub dyskietki (pojemność dyskietki jest
wystarczająca).
4. SPRAWDZANIE
- Uczniowie sprawdzają w zespołach poprawność sporządzonych i wydrukowanych
dokumentów pod względem merytorycznym (właściwie dobrany typ dokumentu) jak
i pod względem dokładności wprowadzonych danych.
- Uczniowie przygotowują dokumenty do zaprezentowania nauczycielowi.
5. ANALIZA
- Uczniowie wraz nauczycielem wskazują, które czynności sprawiły im najwięcej
trudności, analizują zadanie pod względem czasu wykonania, sposobów wykonania,
usprawnienia pewnych czynności.
- Nauczyciel podsumowuje wykonanie zadania przez poszczególne zespoły (po analizie
arkuszy obserwacji pracy zespołów), zwraca uwagę na popełnione przez uczniów błędy,
wskazuje jak się ich ustrzec w przyszłości.
- Uczniowie odpowiadają na pytania: Jak należałoby postąpić, wykonując podobne
operacje za następny miesiąc działalności firmy? sugestie nauczyciela dotyczące
tworzenia
w programie wzorców dokumentów (taka możliwość występuje w wielu programach
finansowo-księgowych)
Faza kończąca: zadanie pracy domowej.
Praca domowa: Przygotuj odpowiedz na pytania:
1. W jaki sposób będziesz mógł dokonywać korekt zapisów w księgach obsługiwanych
komputerowo?
2. Jakie dokumenty korygujące udostępnia program, z którym pracujesz?
Uzupełniające zródła informacji dla ucznia pomoc w programie finansowo księgowym.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
5. ĆWICZENIA
5.1. Polityka rachunkowości w jednostce gospodarującej
5.1.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Jeżeli uczęszczasz do szkoły publicznej, to jej rachunkowość jest prowadzona zgodnie
z zasadami & & & & & & , ponieważ jest to & & & & & & & & .. finansowana przez
& & & &
Jeżeli uczęszczasz do szkoły niepublicznej, to jej rachunkowość jest prowadzona zgodnie
z & & & & & & & & & & & .., ponieważ otrzymuje dotacje z & & & & & & & & & & & &
W Spółdzielni X, w dniu 30 czerwca 2005 roku postanowiono zmienić stosowaną
dotychczas metodę wyceny materiałów. Zmianę tę Spółdzielnia może wprowadzić w dniu & ,
ze skutkiem od dnia & & & &
Dla zachowania zasady ciągłości stan majątku wykazany na dzień 1 stycznia musi być
równy stanowi wykazanemu na & & & & & & & & & & .
W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy o rachunkowości, jednostka może
stosować krajowe & & & & & & . W przypadku braku krajowych uregulowań może
stosować & & & & .
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Oblicz wartość majątku znajdującego się w magazynie Przedsiębiorstwa X, w dniu 31
grudnia 2005 r., uwzględniając zasadę ostrożnej wyceny, mając dane:
Tabela 5.1 1. Wykaz majątku przedsiębiorstwa X
Lp. Wyszczególnienie Ilość w Jednostkowy Cena Wycena Wartość
sztukach koszt rynkowa
wytworzenia
1. Sukienki model X 10 40,00 50,00
2. Sukienki model Y 20 60,00 50,00
3. Bluzki damskie 10 30,00 40,00
4. Garsonki damskie 10 120,00 110,00
5. Komputer x x x x
6. Razem x x x x
yródło: opracowanie własne
W magazynie znajduje się również wykorzystywany dla potrzeb przedsiębiorstwa komputer
wraz z monitorem i drukarką zakupiony przed 2 laty za kwotę 4500,00 zł. Będzie on mógł
być wykorzystywany w zakładzie jeszcze przez rok.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
Wskazówki do realizacji:
Należy zwracać uwagę by uczniowie wybrali właściwą cenę. Przy wycenie komputera
należy zastosować uproszczony sposób amortyzowania biorąc za podstawę przewidywany
okres jego użytkowania. Należy również wyjaśniać powstałe podczas wykonywania
ćwiczenia wątpliwości.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wstawić właściwą cenę w tabelę - w kolumnie wycena ,
2) obliczyć wartość poszczególnych składników majątku,
3) obliczyć łączną wartość majątku.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- kalkulator.
Ćwiczenie 3
Oblicz kwotę przychodów brutto ze sprzedaży, które zobowiążą Pana X do stosowania
w następnym roku obrotowym przepisów ustawy o rachunkowości, mając dane:
Pan X jest właścicielem zakładu krawieckiego. Jego wyroby są objęte 22% stawką podatku
VAT.
Wskazówki do realizacji:
Należy zwrócić uwagę uczniom, by kwotę 400 000 EURO lub inną w przypadku
zmiany przepisów, zamienili na walutę polską wg kursu zgodnie z przepisami
obowiązującymi. Tak obliczoną kwotę przychodu netto należy powiększyć o podatek VAT.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować przepisy ustawy o rachunkowości w odniesieniu do osób fizycznych
prowadzących działalność gospodarczą,
2) dokonać aktualizacji kursu EURO.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- komputer z dostępem do Internetu,
- kalkulator.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
Ćwiczenie 4
Sporządz uproszczoną dokumentację opisującą zasady rachunkowości w małej jednostce
gospodarującej.
Wskazówki do realizacji:
Należy przygotować uczniom wzorcowe, przykładowe dokumentacje. Ćwiczenie
powinno zakończyć się prezentacją opracowanych dokumentacji, dyskusją, wskazaniem
ewentualnych niedociągnięć i oceną.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować przepisy ustawy o rachunkowości,
2) wzorować się na otrzymanej od nauczyciela dokumentacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- komputer z dostępem do Internetu,
- przykładowa dokumentacja opisująca zasady rachunkowości w małej jednostce.
5.1.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia: rachunkowość, zasady rachunkowości,
2) zidentyfikować elementy składowe rachunkowości finansowej,
3) określić podmioty rachunkowości,
4) zastosować zasady rachunkowości, a w szczególności:
- ciągłości bilansowej,
- ciągłości metod,
- memoriałową,
- ostrożnej wyceny,
5) wycenić majątek jednostki stosując zasadę ostrożnej wyceny,
6) obliczyć przychód zobowiązujący wybrane podmioty do stosowania
przepisów ustawy o rachunkowości,
7) sporządzić uproszczoną dokumentację opisującą zasady rachunkowości
w jednostce gospodarującej.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
5.2. Zasady wyceny aktywów i pasywów
5.2.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Rzeczowe składniki majątku wycenia się w wysokości rzeczywistych cen ich
.........................., lub rzeczywistych kosztów ich ........................................ Wartość nabycia
lub koszt wytworzenia składników majątku trwałego jest pomniejszana o ............................&
Natomiast wartość nabycia lub koszt wytworzenia zapasów zaliczanych do aktywów
obrotowych nie powinna być wyższa na dzień bilansowy od ich ........................& & & & &
Zapasy, które na skutek długotrwałego przechowywania utraciły częściowo pierwotną
wartość użytkową lub stały się technicznie przestarzałe, wycenia się na dzień bilansowy
w wysokości ................................................
Nadmierne zapasy materiałów, których część jednostka zamierza upłynnić należy
wycenić po ............................................. Natomiast te zapasy materiałów, które pozostaną
w jednostce z przeznaczeniem do produkcji, należy wycenić według
.......................................... Zapasy towarów lub wyrobów, które stały się już niemodne należy
wycenić po ...............................
Krótkoterminowe papiery wartościowe wykazuje się w bilansie w cenach
..........................., nie wyższych od ........................................................ Jeżeli w ostatnim dniu
roku obrotowego kurs giełdowy danych papierów wartościowych jest niższy od ich ceny
nabycia, to należy je wycenić po .................................................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Oblicz wartość majątku Przedsiębiorstwa X, w dniu 31 grudnia 2005 r., mając dane:
- majątek zakupiono w dniu 1 stycznia 2004 roku,
- kurs giełdowy akcji w dniu 31.12.2005 r wynosi - X - 220,00; Z - 480,00
Tabela 5.2 1. Wykaz majątku Przedsiębiorstwa X z uwzględnieniem rocznej stawki zużycia
Lp. Wyszczególnienie Ilość w Cena nabycia Roczna stawka Wycena Wartość
sztukach zużycia w %
1. Budynek 1 220 000,00 2,5%
2. Maszyny
krawieckie 5 4 000,00 15%
3. Zestaw
komputerowy 1 5 000,00 30%
4. Samochód
dostawczy 1 60 000,00 20%
5. Akcje spółki X 20 200,00 x
6. Akcje spółki Z 50 500,00 x
7. Razem x x x x
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wskazówki do realizacji:
Należy zwracać uwagę by uczniowie wybrali właściwą cenę akcji. Przy obliczaniu
amortyzacji należy stosować metodę liniową wskazana byłaby krótka informacja, że jest to
metoda równych odpisów rocznych. Należy również wyjaśniać powstałe podczas
wykonywania ćwiczenia wątpliwości.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wstawić właściwą cenę w tabelę - w kolumnie wycena ,
2) obliczyć wartość poszczególnych składników majątku,
3) obliczyć łączną wartość majątku.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- kalkulator.
5.2.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia:
cena zakupu,
cena nabycia,
cena sprzedaży netto,
koszt wytworzenia,
wartość godziwa,
kurs kupna,
kurs sprzedaży,
cena rynkowa,
trwała utrata wartości,
2) obliczyć wartość zużycia rzeczowych składników majątku trwałego,
3) zastosować właściwą cenę dla wyceny poszczególnych składników
majątku,
4) wycenić:
- należności,
- zobowiązania,
- papiery wartościowe,
- składniki aktywów wyrażone w walutach obcych,
- składniki pasywów wyrażone w walutach obcych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
5.3. Inwentaryzacja
5.3.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Maszyny znajdujące się w hali produkcyjnej inwentaryzuje się w drodze
..........................................................., maszyny znajdujące się w trudno dostępnych magazynach
w drodze ..............................................., maszyny wydzierżawione innej jednostce inwentaryzuje
się poprzez ................................................................
Raz na dwa lata można inwentaryzować zapasy ...................., ....................., ....................,
......................., jeżeli objęte są ewidencją .......................................... i znajdują się na terenie
.....................................
Należności będące przedmiotem sporu pomiędzy przedsiębiorstwem a kontrahentem
inwentaryzuje się w drodze ...............................................................................................
Składniki majątku, które zostały przekazane kontrahentowi do użytkowania na podstawie
umowy najmu inwentaryzuje się u właściciela w drodze ....................................................,
natomiast na kontrahencie ciąży obowiązek inwentaryzacji w drodze .......................................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Dobierz właściwą metodę inwentaryzacji do wyszczególnionego przez właścicielkę zakładu
krawieckiego, składnika.
Tabela 5.3 1. Wykaz składników majątku i zobowiązań zakładu krawieckiego
Lp. Wyszczególnienie Metoda inwentaryzacji
1. środki pieniężne na rachunku bieżącym
2. maszyny krawieckie
3. Materiały
4. kredyt bankowy
5. należności od odbiorców
6. zestaw komputerowy
7. samochód dostawczy
8. akcje spółki x
9. zobowiązania wobec pracowników
10. Grunty
11. należności od budżetu
12. zobowiązania wobec dostawców
13. środki pieniężne w kasie
14. wyroby gotowe
15. kapitał właściciela
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia należy sprawdzić, czy uczniowie rozróżniają
metody amortyzacji. Należy sprawdzić poprawność jego wykonania i wyjaśnić ewentualne
wątpliwości.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 3
Sporządz instrukcję inwentaryzacyjną w jednostce gospodarującej.
Wskazówki do realizacji:
Należy przygotować uczniom wzorcowe, przykładowe instrukcje. Ćwiczenie powinno
zakończyć się prezentacją opracowanych instrukcji, dyskusją, wskazaniem ewentualnych
niedociągnięć i oceną.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować przepisy ustawy o rachunkowości,
2) wzorować się na otrzymanej od nauczyciela dokumentacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- komputer z dostępem do Internetu,
- przykładowa instrukcja inwentaryzacyjna.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
5.3.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia:
remanent,
spis z natury,
inwentaryzacja,
2) określić zadania komisji inwentaryzacyjnej,
3) zastosować właściwą metodę inwentaryzacji poszczególnych składników
aktywów i pasywów,
4) sporządzić instrukcję inwentaryzacyjną,
5) wyznaczyć właściwy termin przeprowadzenia inwentaryzacji
poszczególnych składników aktywów i pasywów.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
5.4. Dowody księgowe
5.4.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Dokumenty księgowe powinny zawierać wyczerpujące informacje o dokonanych operacjach.
W związku z tym powinny informować między innymi o jednostce ........................
i jednostce .............................., miejscu i dacie ................... , treści ........................................
Dokument wystawiony w walucie obcej powinien zawierać przeliczenie & & & & & & po
kursie ............................
Faktura od kontrahenta za zakupione materiały będzie dokumentem zewnętrznym
.................., natomiast faktura wystawiona kontrahentowi za sprzedane produkty będzie
dokumentem .................................................
Uwzględniając podstawę wystawienia dokumenty księgowe można podzielić na ................
i ......................
Błędy w fakturze za sprzedane produkty, wysłanej do kontrahenta można poprawić poprzez
........................................................................
Jeżeli w liście płac sporządzonej w naszej jednostce zauważymy błąd, to możemy go
poprawić poprzez ...........................
Dokumenty księgowe poddaje się kontroli pod względem ..........................,.....................
i ............................
Dekretowanie dokumentów polega na wskazaniu sposobu & & & & & & & & & & & , oraz
nadaniu dokumentowi ............................................................
Przechowywanie dokumentów przez wyznaczony przepisami okres nazywa się ....................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Wpisz do tabeli nazwę dokumentu, który powinien odzwierciedlać wymienione operacje
gospodarcze.
Tabela 5.4 1. Wykaz operacji gospodarczych w Przedsiębiorstwie X
Lp. Treść operacji Dokument
1. Zużyto materiały przy wykonywaniu usług.
2. Naliczono wynagrodzenia pracownikom wykonującym usługi.
3. Otrzymano fakturę za energię zużytą przy wykonywaniu usługi.
4. Bank pobrał z rachunku bieżącego prowizję za prowadzenie
rachunku.
5. Bank doliczył do rachunku bieżącego odsetki od środków tam
zgromadzonych.
6. Wystawiono odbiorcy fakturę za wykonaną usługę.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
7. Odbiorca wpłaca należność na rachunek bieżący.
8. Wypłacono płace pracownikom na ich konta w banku.
9. Spłacono z rachunku bieżącego zobowiązanie za zużytą energię.
10. Pracownik przedstawia rozliczenie kosztów podróży służbowej.
11. Wydano sprzedane, zbędne materiały.
12. Przyjęto do magazynu zakupione od dostawcy materiały.
yródło: opracowanie własne
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 3
Zaprojektuj obieg 2 dokumentów księgowych:
1. zewnętrznego obcego w przedsiębiorstwie produkcyjnym,
2. wewnętrznego w przedsiębiorstwie handlowym.
Wskazówki do realizacji:
Ćwiczenie może być wykonywane indywidualnie lub w grupach, z których każda będzie
projektować obieg wskazanego przez nauczyciela dokumentu. Grupy mogą również
opracowywać obieg tego samego dokumentu, wymieniać się uwagami. W każdym przypadku
ćwiczenie należy zakończyć prezentacją opracowań, dyskusją, wskazaniem ewentualnych
niedociągnięć i oceną.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przybory do pisania,
- struktury organizacyjne przedsiębiorstwa produkcyjnego i handlowego,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 4
Sporządz instrukcję obiegu dokumentów we wskazanej przez nauczyciela jednostce.
Wskazówki do realizacji:
Należy przygotować uczniom wzorcowe, przykładowe instrukcje oraz struktury
organizacyjne przedsiębiorstw, dla których instrukcja ma być opracowana. Ćwiczenie może być
wykonywane indywidualnie, w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy. W każdym
przypadku powinno zakończyć się prezentacją opracowanych instrukcji, dyskusją, wskazaniem
ewentualnych niedociągnięć i oceną.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować przepisy ustawy o rachunkowości,
2) wzorować się na otrzymanej od nauczyciela dokumentacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- struktura organizacyjna przykładowej jednostki gospodarującej,
- komputer z dostępem do Internetu,
- przykładowa instrukcja obiegu dokumentów.
Ćwiczenie 5
Sporządz wykaz i obieg dokumentów własnych we wskazanej przez nauczyciela jednostce,
uwzględniając elementy zamieszczone w tabeli.
Tabela 5.4 2. Przykładowy wzór tabeli i wykazu dokumentów
Lp. Nazwa Ilość Dokument Kontrola Dokument Dokument
dokumentu egzemplarzy sporządza merytoryczna podpisuje otrzymuje
i podpisuje (termin) (zatwierdza)
(termin)
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Należy przygotować uczniom przykładowe wykazy i obiegi dokumentów oraz struktury
organizacyjne przedsiębiorstw, dla których mają być opracowane. Ćwiczenie powinno zakończyć
się prezentacją opracowań, dyskusją, wskazaniem ewentualnych niedociągnięć i oceną.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zastosować przepisy ustawy o rachunkowości,
2) wzorować się na otrzymanej od nauczyciela dokumentacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- komputer z dostępem do Internetu,
- przykładowe wykazy i obieg dokumentów,
- struktury organizacyjne przedsiębiorstw.
5.4.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia:
dowód księgowy, dekretacja dokumentów, archiwowanie
dokumentów,
2) sklasyfikować dowody księgowe,
3) określić zakres i przedmiot kontroli dowodów księgowych,
4) zaprojektować obieg dowodów księgowych,
5) określić zasady przechowywania dowodów księgowych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
5.5. Księgi rachunkowe
5.5.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Zapisów w księgach & & & & & & & dokonywać ołówkiem, & & & & & & . używać
korektora,& & & & & & & & & & zamazywać dokonanych wcześniej zapisów.
Księgi rachunkowe otwiera się na dzień& & & & & & & & & , na początek & & & & & , na
dzień zmiany & & & & & & & .., na dzień rozpoczęcia & & & & & & & & & & & & & &
Księgi rachunkowe tworzy: & & & & & ., & & & & & & ..,& & & & , & & & ., & & & & &
Księgi rachunkowe powinny być prowadzone rzetelnie, & & & & & & , & & & & & , & &
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości.
Ćwiczenie 2
Sporządz inwentarz dla dowolnego przedsiębiorstwa prowadzonego przez osobę fizyczną
i rozpoczynającego ewidencję zgodnie z wymogami ustawy o rachunkowości.
Tabela 5.5 1. Przykładowy wzór inwentarza
Inwentarz
sporządzony na dzień& & & & ..
Lp. Treść Wartość
1 2 3
A Składniki majątku
1. Majątek trwały
Budynek
Samochody
& & ..
2. Majątek obrotowy
Materiały
Produkty gotowe
& & & & & &
Należności od odbiorców
& & & & & & & &
Gotówka w kasie
Środki pieniężne w banku
3. Razem składniki majątku
B Składniki zobowiązań
1. Długoterminowe zobowiązania
& & & & & & & ..
& & & & & & & ..
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
2. Krótkoterminowe zobowiązania
& & & & & & & & &
& & & & & & & & & .
3. Razem zobowiązania
C Kapitał własny
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Ćwiczenie może być wykonywane indywidualnie, w grupach o jednorodnej lub
zróżnicowanej pracy. Można przygotować uczniom informacje dotyczące wartości składników
inwentarza lub mogą być to dowolne dane, wymyślone przez uczniów. Należy zwrócić wtedy
uwagę na logiczny związek między charakterem działalności a rodzajem składników majątku.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) nazwać przedsiębiorstwo i podać jego adres,
2) wybrać charakter działalności,
3) sporządzić arkusz spisu z natury rzeczowych składników majątku (dane dowolne),
4) ustalić stan zobowiązań (dowolne),
5) obliczyć kapitał własny,
6) sporządzić inwentarz korzystając z zamieszczonego wzoru.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej lub zróżnicowanej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- arkusze spisu z natury,
- kalkulator.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
5.5.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1. zdefiniować pojęcia: księgi rachunkowe, zapis księgowy, zapis
chronologiczny,
2. sporządzić wykaz ksiąg rachunkowych,
3. określić moment otwarcia i zamknięcia ksiąg rachunkowych,
4. określić:
- podstawę sporządzania zestawienia obrotów i sald,
- zawartość zestawienia obrotów i sald,
- zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych,
- sposób dokonywania zapisów w księgach,
5. sporządzić inwentarz ,
6. określić elementy zapisu księgowego.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
5.6. Konta księgi głównej
5.6.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Księgowanie operacji po stronie debetowej konta nazywa się ........................................,
........................................., & & & & & & & & & & & & & & & & &
Jeżeli obroty kredytowe będą mniejsze od obrotów debetowych to wystąpi saldo
...................................., natomiast gdy obroty debetowe będą mniejsze od kredytowych to będzie
saldo ....................................
Zasada równowagi bilansowej polega na tym, że każda operacja księgowana jest...................
.....................................................................................& & & & & & &
Zwiększenia na kontach aktywnych księguje się po stronie ..........................................., a na
kontach pasywnych po stronie ............................................................
Jeżeli zaksięgujemy daną operację na dwóch kontach po tych samych stronach to po
podliczeniu obrotów w zestawieniu obrotów i sald wystąpi ....................................................
Zamknięcie kont na koniec roku obrotowego polega na wpisaniu sald końcowych
debetowych po stronie ....................................., a sald kredytowych po stronie ..........................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Na podstawie zamieszczonego niżej uproszczonego bilansu wpisz odpowiednio salda
początkowe na konta teowe.
Tabela 5.6 1. Bilans uproszczony Przedsiębiorstwa Przemysłowego X na dzień & & & &
Lp. Aktywa Wartość Lp. Pasywa Wartość
1. Środki trwałe 50 000,00 1. Fundusz założycielski 60 000,00
2. Materiały 20 000,00 2. Fundusz przedsiębiorstwa 40 000,00
3. Produkty w toku 10 000,00 3. Zysk 10 000,00
4. Wyroby gotowe 35 000,00 4. Kredyty bankowe 30 000,00
5. Należności od 5. Zobowiązania wobec
odbiorców 30 000,00 dostawców 20 000,00
6. Kasa 5 000,00 6. Zobowiązania wobec budżetu 10 000,00
7. Rachunek bieżący 50 000,00 7. Zobowiązania wobec
pracowników 30 000,00
8. Razem 200 000,00 8. Razem 200 000,00
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Tabela 5.6 2. Wykaz kont w Przedsiębiorstwie Przemysłowym X
Środki trwałe Materiały Produkty w toku Wyroby gotowe Należności od
odbiorców
Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct
BO
50 000,00
Kasa Rachunek Fundusz Fundusz Zysk
bieżący założycielski przedsiębiorstwa
Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct
BO
60 000,00
Kredyty bankowe Zobowiązania wobec Zobowiązania wobec Zobowiązania wobec
dostawców budżetu pracowników
Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Ćwiczenie ma na celu utrwalenie zasady wpisywania sald początkowych na konta. Może być
wykonane na przygotowanych w tym celu tabelach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wpisać podane w uproszczonym bilansie salda początkowe po właściwych stronach konta,
stosując zasadę księgowania na kontach aktywnych i pasywnych,
2) wpisywać według podanego przykładu - na koncie środki trwałe i fundusz założycielski.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 3
Otwórz konta księgowe i zaksięguj wyszczególnione niżej operacje gospodarcze
w zamieszczonej tabeli.
Tabela 5.6 3. Bilans uproszczony na dzień 01.01.200_ w Spółdzielni Handlowej Z
Lp. Aktywa Wartość Lp. Pasywa Wartość
1. Środki trwałe 40 000,00 1. Fundusz udziałowy 120 000,00
2. Materiały 5 000,00 2. Fundusz zasobowy 60 000,00
3. Towary 150 000,00 3. Zysk 10 000,00
4. Należności od 4. Kredyty bankowe 20 000,00
odbiorców 40 000,00
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
5. Należności od 5. Zobowiązania wobec
pracowników 5 000,00 dostawców 50 000,00
6. Kasa 5 000,00 6. Zobowiązania wobec
budżetu 10 000,00
7. Rachunek bieżący 55 000,00 7. Zobowiązania wobec
pracowników 30 000,00
8. Razem 300 000,00 8. Razem 300 000,00
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.6 4. Wykaz operacji gospodarczych w Spółdzielni Handlowej Z
Lp. Data Dokument Treść operacji Kwota
1. 02.01. RK 1/0- Zakupiono materiały za gotówkę. 2 000,00
2. 03.01. FA VAT Zakupiono towary od dostawcy z odroczonym
2/0- terminem płatności. 50 000,00
3. 03.01. FA VAT Sprzedano towary odbiorcy z odroczonym terminem
1/0- płatności. 60 000,00
4. 05.01. WB 1/0- Odbiorca wpłaca część należności na rachunek 60 000,00
bieżący.
5. 05.01. WB 1/0- Spłacono z rachunku bankowego część zobowiązań
wobec dostawców. 50 000,00
6. 10.01. WB 2/0- Spłacono część zobowiązań wobec dostawców
z kredytu bankowego. 30 000,00
7. 15.01. RK 2/0- Wypłacono z kasy pracownikowi zaliczkę do
rozliczenia. 1 000,00
8. 31.01. WB 3/0- Wypłacono płace pracownikom na ich konta 20 000,00
w banku.
9. 31.01. WB 3/0- Spłacono z rachunku bieżącego zobowiązanie wobec
budżetu. 10 000,00
10. 31.01. RK 3/0- Przyjęto gotówkowy udział nowego członka
spółdzielni. 20 000,00
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
Tabela 5.6 5. Księga za rok 200_ - str.1
Lp. Data Dokument Treść operacji Towary Należności od Należności od Kasa Rachunek bieżący
odbiorców pracowników
Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct
150 000-
BO 01.01.0_ PK 1/0_ Bilans otwarcia
2 000-
1. 02.01.0_ RK 1/0_ Zakup materiałów
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11. Razem obroty za miesiąc styczeń
12. Salda końcowe
13. Razem
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Tabela 5.6 5. Księga za rok 200_ - str.2
Lp. Środki trwałe Materiały Fundusz Fundusz Zysk Kredyty Zobowiązania Zobowiązania Zobowiązania
udziałowy zasobowy bankowe wobec wobec budżetu wobec
dostawców pracowników
Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct Dt Ct
40 000- 5 000-
BO
2 000-
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
40 000- 0- 7 000- 0-
11.
- 40 000- - 7 000-
12.
40 000- 40 000- 7 000- 7 000-
13.
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
Wskazówki do realizacji:
W ćwiczeniu należy zwracać uwagę na estetykę, poprawność zapisów. Przygotowana
tabela jest przykładem formy tabelarycznej zbliżonej do ewidencji w praktyce gospodarczej.
Po podliczeniu obrotów należy wskazać zgodności, jakie powinny wystąpić. W przypadku ich
braku należy zwrócić uwagę na konieczność wyszukania błędu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przenieś podane w uproszczonym bilansie stany do zamieszczonej wyżej księgi,
2) zaksięgować operacje gospodarcze, które zaistniały w miesiącu styczniu, stosując zasadę
podwójnego księgowania,
3) podliczyć obroty na kontach,
4) wpisać stan końcowy,
5) podliczyć księgę,
6) wzorować się na wpisanych przykładach.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 4
Zadekretuj w tabeli wymienione operacje wpisując nazwy lub symbole kont.
Tabela 5.6 6. Wykaz operacji gospodarczych w Przedsiębiorstwie X
Lp. Treść operacji Dt Ct
1. Wypłacono z kasy pracownikowi zaliczkę Należności od
do rozliczenia. pracowników Kasa
2. Zakupiono za gotówkę środek trwały.
3. Spłacono z rachunku bieżącego kredyt
bankowy.
4. Spłacono zobowiązanie wobec dostawców
z kredytu bankowego.
5. Otrzymano od dostawcy towary z
odroczonym terminem płatności.
6. Podjęto gotówkę z rachunku bieżącego do
kasy.
7. Wypłacono z kasy wynagrodzenie
pracownikom.
8. Pracownik zwraca do kasy część pobranej
wcześniej zaliczki do rozliczenia.
9. Odbiorca spłaca należność na rachunek
bankowy.
10. Przeznaczono wygospodarowany zysk na
powiększenie funduszu przedsiębiorstwa.
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
Wskazówki do realizacji:
Po zakończeniu ćwiczenia należy sprawdzić dekretacje i wyjaśnić ewentualne błędy,
niejasności.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wzorować się na zadekretowanej 1 operacji,
2) zadekretować w tabeli kolejne operacje stosując zasadę podwójnego księgowania.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 5
Sformułuj treść operacji gospodarczych, które zaksięgowano w sposób podany w tabeli.
Tabela 5.6 7. Wykaz dekretacji operacji gospodarczych w Przedsiębiorstwie X
Lp. Dt Ct Treść operacji
1. Kasa Należności od Odbiorca wpłaca należność do kasy
odbiorców
2. Materiały Zobowiązania wobec
dostawców
3. Rachunek bieżący Kredyty bankowe,
4. Produkcja w toku Materiały
5. Należności od Kasa
pracowników
6. Należności od Towary
odbiorców
7. Zobowiązania Kredyty bankowe
wobec dostawców
8. Środki trwałe Kapitał udziałowy
9. Zobowiązania Rachunek bieżący
wobec budżetu
10. Zysk Kapitał udziałowy
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Po zakończeniu ćwiczenia należy sprawdzić, przedyskutować poprawność sformułowań
oraz wyjaśnić ewentualne wątpliwości.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wzorować się na sformułowanej 1 operacji,
2) sformułować treść kolejnych operacji i wpisać do tabeli.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 5
Sporządz uproszczone zestawienie obrotów i sald oraz bilans na koniec okresu.
Tabela 5.6 8. Uproszczone zestawienie obrotów i sald za okres 01.01.0_ - 31.01.0_w Spółdzielni Handlowej Z
Lp. Nazwa konta Salda początkowe + obroty Salda końcowe
Dt Ct Dt Ct
1. Środki trwałe 40 000,00 - 40 000,00 -
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Po zakończeniu ćwiczenia należy sprawdzić poprawność. W przypadku niezgodności
należy zwrócić uwagę na konieczność poszukania błędu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) przenieś podsumowane obroty kont z Ćwiczenia 3 do tabeli wpisując je odpowiednio do
kolumny - salda początkowe + obroty,
2) wzorować się na wpisanej 1 pozycji,
3) podliczyć kolumnę obrotów, w której obroty debetowe powinny zgadzać się
z kredytowymi,
4) w przypadku niezgodności poszukać błędu, który może wynikać z sumowania lub nie
zachowania przy księgowaniu zasady podwójnego księgowania,
5) obliczyć salda poszczególnych kont i wpisać do kolumny - salda końcowe,
6) podliczyć zestawienie,
7) na podstawienie sald końcowych sporządzić w zeszycie uproszczony bilans na koniec
okresu.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
5.6.4. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia: konto, strony konta, obroty konta, saldo konta,
2) otworzyć księgi rachunkowe,
3) określić elementu zapisu księgowego,
4) ewidencjonować operacje w rocznym cyklu księgowym:
- zastosować zasady księgowania operacji bilansowych na kontach,
- podliczyć obroty na kontach,
- sporządzić zestawienie obrotów i sald,
- sporządzić uproszczony bilans na koniec okresu,
5) zamknąć księgi rachunkowe.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
5.7. Konta ksiąg pomocniczych
5.7.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Aby uzyskać dodatkowe informacje, konta księgowe można dzielić ............................
i ...............................
Konta syntetyczne powstałe w wyniku podziału poziomego są kontami .............................
Jeżeli do danego konta syntetycznego stworzono konta analityczne, to każda operacja
zaksięgowana na koncie syntetycznym musi być ................................................................,
z zastosowaniem zasady ................................................................
Suma obrotów debetowych wszystkich kont analitycznych prowadzonych do danego konta
syntetycznego, musi się zawsze równać ...........................................................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Zaksięguj operacje gospodarcze i sporządz zestawienia.
Tabela 5.7 1. Spółdzielnia Handlowa Z - Bilans uproszczony na dzień 31.01.200_ r.
L Aktywa Wartość Lp. Pasywa Wartość
p.
1. Środki trwałe 100 000,00 1. Fundusz udziałowy 100 000,00
2. Towary 100 000,00 2. Fundusz zasobowy 100 000,00
3. Kasa 5 000,00 3. Kredyty bankowe 50 000,00
4. Rachunek bieżący 95 000,00 4. Zobowiązania wobec
dostawców 50 000,00
5. Razem 300 000,00 5. Razem 300 000,00
yródło: opracowanie własne
Na stan początkowy Towarów składają się:
- towar A 20000 kg po 2,00 zł.
- towar B 20000 kg po 3,00 zł.
Na stan początkowy Zobowiązań wobec dostawców składają się:
- Zobowiązania wobec dostawcy X - 30 000,00
- Zobowiązania wobec dostawcy Y - 20 000,00
Tabela 5.7 2. Wybrane operacje w miesiącu styczniu 200_ r.
Lp. Data Dokument Treść operacji Kwota
1. 05.01. Fa VAT Zakupiono od dostawcy X towary z odroczonym
10/0_ terminem płatności i przyjęto je do magazynu;
- towar A - 10000 kg po 2,00
- towar B - 5000 kg po 3,00
2. 10.01. WB 1/0_ Przelew zobowiązań wobec dostawcy X 45 000,00
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
3. 15.01. Wz 1/0_ Zwrócono dostawcy X część towaru A 200 kg
po 2,00
4. 20.01. Fa VAT Zakupiono od dostawcy Y towary z odroczonym
35/0_ terminem płatności i przyjęto je do magazynu:
- towar A - 5000 kg po 2,00
- towar B - 1000 kg po 3,00
5. 25.01. WB 2/0_ Przelew zobowiązań wobec dostawcy Y 33 000,00
yródło: opracowanie własne
Konta księgi głównej - syntetyczne
Dt Środki trwałe Ct Dt Towary Ct Dt Rachunek bieżący Ct
Sp.100 000,00 Sp.100 000,00
Dt Kasa Ct Dt Fundusz udziałowy Ct Dt Fundusz zasobowy Ct
Dt Kredyty bankowe Ct Dt Zobow. wobec dostawców Ct
Konta ksiąg pomocniczych - analityczne
Dt Zobowiązanie - X Ct Dt Zobowiązanie - Y Ct
30 000,00 (Sp 20 000,00 (Sp
Rys. 5.7 1. Konta księgi głównej i ksiąg pomocniczych
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
Tabela 5.7 3. Kartoteka towaru A
Jednostka miary kg cena 2,00
Lp. Data Dokument Treść Ilość Wartość
P R S P R S
01.01. PK 1/0_ Saldo 20000 40 000,00
początkowe
1. 05.01. F 10/0_ Zakup od X 10000 30000 20 000,00 60 000,00
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.7 4. Kartoteka towaru B
Jednostka miary kg cena 3,00
Lp. Data Dokument Treść Ilość Wartość
P R S P R S
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.7 5. Spółdzielnia Handlowa Z - Uproszczone zestawienie obrotów i sald kont ksiąg pomocniczych
- analitycznych do konta Zobowiązania wobec dostawców za okres 01.01.0_ - 31.01.0_
Lp. Nazwa konta Salda początkowe + obroty Salda końcowe
Dt Ct Dt Ct
1. Zobowiązanie X
2. Zobowiązanie Y
3. Razem
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.7 6. Spółdzielnia Handlowa Z - Uproszczone zestawienie obrotów i sald kont ksiąg pomocniczych
- analitycznych do konta Towary za okres 01.01.0_ - 31.01.0_
Lp. Nazwa konta Salda początkowe + obroty Salda końcowe
Dt Ct Dt Ct
(przychody) (rozchody)
1. Towar A
2. Towar B
3. Razem
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
W ćwiczeniu należy zwracać uwagę na poprawność zapisów, powiązania między
zapisami na kontach syntetycznych i analitycznych. Można je wykonać na przygotowanych
kontach teowych i tabelach. Po podliczeniu obrotów należy przypomnieć uczniom
o sprawdzeniu zgodności między analityką a syntetyką. W przypadku jej braku należy
zwrócić uwagę na konieczność wyszukania błędu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) na podstawie uproszczonego bilansu otworzyć załączone konta teowe ,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
2) na podstawie informacji pod bilansem otworzyć załączone konta analityczne,
3) zaksięgować podane operacje na kontach syntetycznych i analitycznych,
4) podliczyć obroty na kontach analitycznych i syntetycznych,
5) sporządzić w zeszycie uproszczone zestawienie kont syntetycznych,
6) sporządzić na załączonych wzorach zestawienia kont analitycznych,
7) sprawdzić zgodność obrotów kont analitycznych z odpowiednim kontem syntetycznym,
8) w przypadku niezgodności poszukać błędu, który może wynikać z sumowania lub nie
zachowania przy księgowaniu zasady podwójnego księgowania na kontach syntetycznych
a powtarzanego zapisu na kontach analitycznych,
9) obliczyć salda poszczególnych kont i wpisać do kolumny - salda końcowe.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- tabele księgi głównej,
- tabele zestawień obrotów,
- kalkulator.
Ćwiczenie 4
Zadekretuj w tabeli wymienione operacje.
Tabela 5.7 7. Wykaz operacji gospodarczych w Przedsiębiorstwie X
Lp. Treść operacji Konta księgi głównej - Konta ksiąg
syntetyczne pomocniczych -
analityczne
Dt Ct Dt Ct
1. Zakupiono za gotówkę towar A. Towary Kasa Towar A -
2. Wydano do produkcji materiał N.
3. Zakupiono od dostawcy M,
materiał W, z odroczonym
terminem płatności.
4. Spłacono z rachunku bieżącego
zobowiązanie wobec dostawcy Z.
5. Odbiorca K wpłaca należność na
rachunek bieżący.
6. Zwrócono dostawcy M, część
materiału W.
7. Pracownik X pobrał z kasy
zaliczkę do rozliczenia.
8. Pracownik X zakupił z pobranej
zaliczki materiał N.
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Po zakończeniu ćwiczenia należy sprawdzić, przedyskutować poprawność sformułowań
oraz wyjaśnić ewentualne wątpliwości.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wzorować się na zadekretowanej 1 operacji,
2) zadekretować w tabeli kolejne operacje na kontach syntetycznych, stosując zasadę
podwójnego księgowania,
3) zadekretować w tabeli kolejne operacje na kontach analitycznych, stosując zasadę
powtarzanego zapisu. Konta analityczne prowadzone są do kont: materiałów, towarów,
wyrobów gotowych, należności, zobowiązań.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 5
Zaksięguj operacje i sporządz zestawienia.
Tabela 5.7 8. Salda kont na 01.01.200_ r. w Przedsiębiorstwie Usług Różnych w Zgierzu ul. Usługowa 14
Lp. Nazwa konta Wartość
1. Środki trwałe 150 000,00
2. Należności od pracowników 10 000,00
Pracownik A 4 000,00
Pracownik B - 5 000,00
Pracownik C 1 000,00
3. Materiały 70 000,00
Materiał Z 1000 szt. X 30,00
Materiał H 2000 szt. X 20,00
4. Rachunek bieżący 70 000,00
5. Fundusz założycielski 100 000,00
6. Fundusz przedsiębiorstwa 50 000,00
7. Zobowiązania wobec dostawców 120 000,00
8. Zobowiązania wobec pracowników
30 000,00
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.7 9. Operacje gospodarcze w miesiącu styczniu.
Lp. Treść operacji Kwota
1. Przyjęto od dostawcy środek trwały zapłata w terminie 20 000,00
pózniejszym.
2. Podjęto gotówkę z rachunku bieżącego do kasy. 35 000,00
3. Zakupiono za gotówkę materiały. 35 000,00
Materiał Z 500 szt. X 30,00
Materiał H 1000 szt. X 20,00
4. Spłacono zobowiązanie wobec dostawców z kredytu bankowego. 50 000,00
5. Zwrócono dostawcy część materiałów.
Materiał H 100 szt. X 20,00 2 000,00
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
6. Wypłacono pracownikowi C zaliczkę na zakup materiałów Z 1 000,00
7. Pracownik A rozlicza się z pobranej zaliczki: 4 000,00
zakup materiałów H 160 szt. X 20,00
wpłata do kasy - 800,00
8. Pracownik B rozlicza się z zaliczki: 4 500,00
zakup materiałów Z 150 szt. X 30,00
9. Pracownik C zakupił z zaliczki materiał N 20 kg X 20,00 400,00
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
W ćwiczeniu należy zwracać uwagę na poprawność zapisów, powiązania między
zapisami na kontach syntetycznych i analitycznych. Po podliczeniu obrotów należy
przypomnieć uczniom o sprawdzeniu zgodności między analityką a syntetyką. W przypadku
jej braku należy zwrócić uwagę na konieczność wyszukania błędu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) na podstawie uproszczonego bilansu otworzyć w zeszycie konta syntetyczne i analityczne,
2) zaksięgować podane operacje na kontach syntetycznych i analitycznych,
3) podliczyć obroty na kontach analitycznych i syntetycznych,
4) sporządzić w zeszycie uproszczone zestawienie kont syntetycznych,
5) sporządzić w zeszycie uproszczone zestawienia kont analitycznych,
6) sprawdzić zgodność obrotów kont analitycznych z odpowiednim kontem syntetycznym,
7) w przypadku niezgodności poszukać błędu, który może wynikać z sumowania lub nie
zachowania przy księgowaniu zasady podwójnego księgowania na kontach syntetycznych
a powtarzanego zapisu na kontach analitycznych,
8) obliczyć salda poszczególnych kont i wpisać do kolumny - salda końcowe.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pogadanka,
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- literatura z rozdziału 7 poradnika,
- kalkulator.
5.7.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia: konto analityczne, syntetyczne, podział kont,
2) założyć ewidencję na kontach pomocniczych,
3) ustalić powiązania ewidencji analitycznej z syntetyczną i uzgodnić
zapisy,
4) zaksięgować operacje na kontach analitycznych,
5) sporządzić zestawienie obrotów i sald kont analitycznych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
5.8. Poprawianie błędów księgowania
5.8.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Uzupełnij zdania.
Poprawiając błąd poprzez skreślenie należy obok poprawki umieścić ......................................
oraz .............. .......................................
Po zastosowaniu storna czarnego pełnego uzyskujemy właściwe saldo danego konta, ale
obroty ................... ...................................
Jeżeli chcemy by suma obrotów na kontach odpowiadała rzeczywistym, należy stosować przy
poprawie błędów storno .....................................
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- ćwiczenia indywidualne.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
Ćwiczenie 2
Wykonaj w zeszycie zadanie dotyczące poprawy błędów księgowych.
Tabela 5.8 1. Salda kont na 01.01.200_ r. w Przedsiębiorstwie Usług Różnych w Zgierzu ul. Usługowa 14
Lp. Nazwa konta Wartość
1. Środki trwałe 150 000,00
2. Należności od pracowników 10 000,00
3. Materiały 70 000,00
4. Rachunek bieżący 70 000,00
5. Fundusz założycielski 100 000,00
6. Fundusz przedsiębiorstwa 50 000,00
7. Zobowiązania wobec dostawców 120 000,00
8. Zobowiązania wobec pracowników 30 000,00
yródło: opracowanie własne
Tabela 5.8 2. Operacje gospodarcze w miesiącu styczniu
Lp. Treść operacji Kwota Dekretacja
Dt Ct Kwota
1. Przyjęto od dostawcy środek
trwały zapłata w terminie 10 000,00 Środki Kasa 20 000,00
pózniejszym. trwałe
2. Podjęto gotówkę z rachunku Rachunek
bieżącego do kasy. 15 000,00 Kasa bieżący 35 000,00
3. Zakupiono za gotówkę Materiały Kasa 10 000,00
materiały. 1 000,00
4. Spłacono zobowiązanie Zobowiązanie
wobec dostawców z kredytu Kredyt wobec
bankowego. 50 000,00 bankowy dostawców 50 000,00
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
5. Zwrócono dostawcy część Zobowiązanie
materiałów. 2 000,00 Materiały wobec
dostawców 2 000,00
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Należy sprawdzić już poprawność sporządzenia dokumentu PK, zastosowaną metodę
poprawy a w końcowym etapie technikę samej poprawy na kontach. Po zakończeniu
ćwiczenia należy wyjaśnić ewentualne wątpliwości.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) otworzyć konta syntetyczne na podstawie podanych stanów początkowych,
2) zaksięgować operacje na kontach zgodnie z podaną dekretacją,
3) sporządzić dokument PK 1/0_ dotyczący korekty błędnie zaksięgowanych operacji,
4) dokonać korekty błędnych zapisów.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem,
- ćwiczenia indywidualne,
- ćwiczenia w grupach o jednorodnej pracy,
- dyskusja.
Środki dydaktyczne:
- przepisy ustawy o rachunkowości,
- druki dokumentu PK,
- literatura z rozdziału 7 poradnika.
5.8.2. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia: storno czarne, storno czerwone,
2) zidentyfikować błąd w zapisach księgowych,
3) dobrać właściwą metodę poprawiania błędów,
4) poprawić błąd przy pomocy skreślenia,
5) poprawić błąd stornem czarnym,
6) poprawić błąd stornem czerwonym.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
5.9. Dokumentowanie systemu ochrony i przetwarzania danych
5.9.1. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Ustaw częstotliwość przypominania o archiwizacji na 1 dzień.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób ustawiania parametrów z kategorii ochrony danych w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać w programie opcję
,
2) ustawić żądany parametr z grupy parametrów ,
3) potwierdzić wykonywanie operacji.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 2
Wykonaj archiwizację danych firmy na dyskietce.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wykonywania kopii bezpieczeństwa w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać polecenie ,
2) wprowadzić nazwę firmy, dla której chce wykonać kopię (jest to zwykle nazwa skrócona),
3) wskazać miejsce zapisu danych (np. a:\ - jeśli to ma być dyskietka, lub inną literę napędu,
jeśli to ma być dysk twardy),
4) podać hasło,
5) potwierdzić wprowadzone wyżej hasło,
6) wykonać (potwierdz OK. rozpoczęcie procesu archiwizacji),
7) stosować się do poleceń pojawiających się na ekranie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
Ćwiczenie 3
Odtwórz dane firmy z kopii zapasowej np. z dyskietki.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób odtwarzania danych w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) odszukać opcję (zwykle dostępna jest w oknie pracy bez wybranej firmy
2) w oknie odtwarzania danych wskazać położenie pliku archiwum (dysk i katalog oraz
nazwę pliku),
3) podać wprowadzone przy archiwizacji hasło,
4) zaakceptować dokonane ustawienia,
5) po rozpoczęciu procesu odtwarzania danych stosować się do poleceń pojawiających się na
ekranie,
6) zakończyć proces potwierdzając komunikat o odtworzeniu danych.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 4
Dodaj nowego użytkownika firmy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób dodawania nowego użytkownika firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję -> ,
2) wprowadzić w oknie użytkownika: kod (zwykle pięcioznakowy skrót), imię i nazwisko ->
zapisać wprowadzone ustawienia,
3) wybrać opcję (Uprawnienia) i podać uprawnienia użytkownika do
wykonywania określonych czynności,
4) zakończyć ustawienia -> OK.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45
Ćwiczenie 5
Zmień użytkownika w programie (ale nie kończ pracy z programem) i ustaw mu hasło
logowania.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób zmiany użytkownika w programie i ustawiania mu hasła. Nauczyciel
powinien również wyjaśnić uczniom procedurę nadawania uprawnień użytkownikom do
wykonywania określonych czynności w programie
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać z menu głównego programu -> ,
2) wybrać -> ,
3) wskazać na liście użytkownika,
4) wybrać ,
5) wprowadzić stare hasło (zostawić puste pole),
6) wprowadzić nowe hasło,
7) potwierdzić wprowadzone hasło (wprowadzić jeszcze raz to samo hasło),
8) Zatwierdzić ustawienia.
Uwaga: przy następnym logowaniu ten użytkownik będzie musiał użyć ustawionego wyżej
hasła.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 6
Odtwórz z kopii bezpieczeństwa dane firmy na stanowisku kolegi, który był nieobecny na
ostatnich zajęciach i brak mu kilku tworzonych zapisów.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i wskazać uczniów do wykonywania kopii bezpieczeństwa w programie oraz uczniów do
odtwarzania danych z kopii bezpieczeństwa w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) utworzyć kopię bezpieczeństwa swojej firmy postępując zgodnie z punktami od 1. do 7.
z ćwiczenia 2.
2) odtworzyć kopię na stanowisku kolegi zgodnie z punktami od 1. do 6. z ćwiczenia 3.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne w grupach dwuosobowych
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
46
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
5.9.3. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
wykonać kopię bezpieczeństwa danych firmy
1)
z zachowaniem właściwej lokalizacji,
ustawić parametr przypominający o archiwizacji na
2)
1 dzień,
odtworzyć dane firmy z kopii bezpieczeństwa
3)
w określonym miejscu na dysku,
4)
dodać nowego użytkownika w programie,
5)
ustawić nowe hasło użytkownikowi w programie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
47
5.10. Otwieranie i prowadzenie ksiąg rachunkowych
w programie komputerowym
5.10.1. Ćwiczenia
Ćwiczenia 1
Utwórz nową firmę w programie finansowo-ksiegowym o następujących danych:
- pełna nazwa firmy - Zakład Dziewiarsko-Konfekcyjny DRITEX,
- nazwa skrócona (kod firmy) DRITEX,
- NIP 113-893-13-48,
- regon 569234562,
- adres - ul. Sosnowa 1; 95-054 Aódz,
- rachunek kosztów: konta zespołów 4 i 5 oraz RW według 5 ,
- struktura własności firmy Spółka z o.o,
- rok obrachunkowy firma rozpoczęła działalność z dniem 200_-01-01,
- typ prowadzonej działalności: produkcyjna.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób tworzenia nowej firmy w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) uruchomić program,
2) wybrać opcję ,
3) w oknie zakładania nowej firmy wskazać położenie folderu z danymi firmy oraz
wprowadzić wymagane dane,
4) potwierdzić rozpoczęcie procesu tworzenia nowej firmy,
5) w oknie generowania planu kont odpowiedzieć twierdząco, aby wygenerować wzorcowy
plan kont.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 2
Wprowadz dane dodatkowe firmy w programie:
1. bank PEKAO SA /O w Zgierzu, nr rachunku bankowego 69 1240 0000 1000 1111 1111
2222;
2. Urząd Skarbowy w Aodzi; 55-555 Aódz, ul. Kościuszki 25; Bank PEKAO BP /O Zgierz, nr
rachunku bankowego 07 1200 3456 7890 4455 3333 0987.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wprowadzania parametrów dodatkowych w programie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
48
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać , aby wprowadzić rachunek bankowy,
2) wybrać , aby wprowadzić urząd skarbowy,
3) zapisać wprowadzone bądz modyfikowane dane.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 3
Dokonaj ustawień parametrów pracy dla firmy (pozostałe pozostaw bez zmian); ustaw
następujące parametry:
Tabela 5.10.1.1. Konta specjalne
KONTA SPECJALNE
Konto różnic kursowych Wn 755
Konto różnic kursowych po Ma 755
Przychody przyszłych okresów 844-1
Konto techniczne przeszacowania walut 200
Konto księgowania odsetek WN 757-2
Konto księgowania odsetek po Ma 752-2
Wynik finansowy 860
Rozliczenie kosztów zespołu 4 490
yródło: opracowanie własne
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) w oknie głównym programu wybrać ,
2) odszukać kolejno parametry do modyfikacji i dokonać ich ustawień,
3) zapisać.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 4
Wprowadz do kartoteki Kontrahenci następujących kontrahentów i pracownika:
Dostawcy:
1. Zakład Przędzalniany Prząśniczka ul. Prosta 2/5; 95-100 Zgierz; NIP 732-120-15-15;
regon 234125678; Bank BPH, nr rachunku bankowego: 04 1000 2000 3000 4000 5000
6000 ,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
49
2. Zakład Energetyczny- ul. Barona19/1; 95-100 Zgierz; NIP 732-600-20-20; regon
221156310; Bank ING, nr rachunku bankowego: 61 0001 0002 0003 0004 0005 0006.
Odbiorcy:
1. Sklep Konfekcyjny Jan ul. Bajkowa 2/10; 45-090 Aódz; NIP 732-098-23-56; regon
321321321; Bank ING, nr rachunku bankowego: 61 0000 1234 2345 0000 1111 2345,
2. Firma Dziewiarska MODENA ul. Sportowa 5/1; 95-041 Konstantynów; NIP 732-
456-10-12; regon 442167891; Bank BPH, rachunek bankowy: 04 1010 2010 3456 6789
1221 6532.
Pracownik:
Ewa Kasprzak NIP 123-869-13-14; pesel 60010140401; urodzona w Zgierzu; adres: 1 Maja
20/1; 95-100 Zgierz; Urząd Skarbowy w Zgierzu; Bank BPH, rachunek: 04 0011 9111 1234
2345 1212 1111.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób nowych kontrahentów i pracowników w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać opcję z menu głównego programu,
2) wybierać opcję (Dodaj),
3) w oknie wypełnić kolejno pozycje: nazwa, adres, NIP, nr rachunku
itd.,
4) zapisać i zamknąć okno,
5) postępować tak dla każdego nowego kontrahenta.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 5
Wprowadz do programu bilans otwarcia:
Aktywa
Tabela 5.10.1.2. Aktywa
Nazwa konta Kwota
Kasa 2 000,00
Rachunek bieżący 4 250,00
Inwestycje udziały/akcje 1 500,00
Materiały podstawowe: nici bawełniane 2000 m x 0,25 500,00
Materiały podstawowe: nici akrylowe 1000 m x 0,44 440,00
Wyroby gotowe: dzianina bawełniana 300 x 2,00 600,00
Wyroby gotowe: dzianina akrylowa 150 x 4,00 600,00
Rozrachunki z odbiorcami: Firma MODENA (FVS 124/05; płatność 1 850,00
dzisiaj)
Środki trwałe maszyny i urządzenia 10 000,00
Razem 21 740,00
yródło: opracowanie własne
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
50
Pasywa
Tabela 5.10.1.3. Pasywa
Nazwa konta Kwota
Kapitał zakładowy 13 000,00
Rozrachunki z dostawcami: Prząśniczka (FVZ11/05 płatność dzisiaj) 1 740,00
Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń 5 000,00
Umorzenie środków trwałych maszyn i urządzeń 2 000,00
Razem 21 740,00
yródło: opracowanie własne
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować nowe konta analityczne w programie ( wskaż konto syntetyczne
):
2) dla konta syntetycznego materiały podstawowe: konto nici bawełniane oraz konto nici
akrylowe,
3) dla konta syntetycznego produkty gotowe: konto dzianiny bawełniane oraz konto
dzianiny akrylowe,
4) odszukać w programie opcję ,
5) wybierać z listy kont konto, na którym będzie rejestrował saldo,
6) wprowadzać kwoty po odpowiedniej stronie Wn lub Ma (Pamiętać o zasadach
wprowadzania rozrachunków!),
7) zapisać wprowadzone dane do bufora,
8) po wprowadzeniu całego bilansu otwarcia skontrolować sumy kwot po stronie Wn i Ma,
9) zapisać do ksiąg.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 6
Zdefiniuj w programie rejestr zakupu VAT oraz rejestr sprzedaży VAT.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób definiowania rejestrów w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać opcję z menu głównego programu,
2) wskazać opcję (Nowy),
3) wprowadzić nazwę (np. rejestr sprzedaży), typ (rejestr sprzedaży zwykły), ustawić opcję
,
4) zapisać i zamknąć okno.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
51
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Ćwiczenie 7
Zaksięguj w programie następujące operacje gospodarcze:
1. 01-FVS 1/05 za sprzedane produkty gotowe dla Firmy MODENA.
Tabela 5.10.1.4. Dane produktów gotowych do polecenia 1.
dzianina akrylowa 1000 m po 4,25 = 4 250,00
dzianina bawełniana 500 m po 2,34 = 1 170,00
Razem 5 420,00
22% VAT 1 192,40
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać ,
2) z listy zdefiniowanych dokumentów wybrać typ dokumentu FVS,
3) wprowadzić dane identyfikacyjne dokumentu: daty, nr kontrahenta, nr dokumentu, treść
operacji gospodarczej,
4) wybierać opcję wskaż typ rejestru (sprzedaży) i wprowadzić kwotę całkowitą
sprzedaży (stawka VAT 22%),
5) wprowadzić numery kont po stronie Wn i Ma ręcznie lub jeśli to możliwe w programie
skorzystać z komputerowego planu kont
6) wrócić do dokumentu,
7) sprawdzić poprawność dokumentu,
8) zapisać do bufora.
2. 02-FVZ 1/05 za dostawę nici z Zakładu Przędzalnianego Prząśniczka:
Tabela 5.10.1.5. Dane materiałów podstawowych do polecenia 2.
nici bawełniane 5000 m po 0,25 = 1 250,00
nici akrylowe 1000 m po 0,44 = 440,00
Razem 1 690,00
VAT 22% 371,80
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
52
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać ,
2) z listy zdefiniowanych dokumentów wybrać typ dokumentu FVZ,
3) wprowadzić dane identyfikacyjne dokumentu: daty (w tym datę wpływu dokumentu do
firmy), nr kontrahenta, nr dokumentu, treść operacji gospodarczej,
4) wybierać opcję wskaż typ rejestru (zakup), podać rodzaj zakupu i wprowadzić
kwotę całkowitą zakupu (stawka VAT 22%),
5) wrócić do dokumentu,
6) wprowadzić numery kont po stronie Wn i Ma ręcznie lub jeśli to możliwe w programie
skorzystać z komputerowego planu kont,
7) sprawdzić poprawność dokumentu,
8) zapisać do bufora.
3. 03-PZ 1/05 przyjęto do magazynu dostarczone nici
Tabela 5.10.1.6. Dane materiałów podstawowych do polecenia 3.
nici bawełniane 5000 m po 0,25 = 1 250,00
nici akrylowe 1000 m po 0,44 = 440,00
Razem 1 690,00
yródło: opracowanie własne
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować dokument przyjęcie z zewnątrz PZ,
2) wprowadzić dane do dokumentu,
3) sprawdzić poprawność dokumentu,
4) zapisać do bufora.
4. 04-WZ 1/05 wydano z magazynu wyrobów gotowych sprzedane produkty gotowe (01-
FVS 1/05).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować dokument wydanie na zewnątrz WZ,
2) wprowadzić dane do dokumentu,
3) sprawdzić poprawność dokumentu,
4) zapisać do bufora.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
53
5. 05-WB 1/05 - zapłacono przelewem dostawcy Zakład Przędzalniany Prząśniczka za
materiały z faktury: 02-FVZ 1/05).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować dokument wyciąg bankowy WB,
2) wprowadzić dane do dokumentu,
3) sprawdzić poprawność dokumentu,
4) zapisać do bufora.
6. 06-WB 2/05 - otrzymano należność od odbiorcy Firma MODENA za fakturę 01-FVS
1/05.
7. 07- WB 3/05 - zaciągnięto w banku kredyt krótkoterminowy w wysokości 1 000,00.
8. 08-LP 1/05 - naliczono wynagrodzenia pracownikom w wysokości 5 000,00 (LP lista
płac).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować dokument lista płac LP,
2) wprowadzić dane do dokumentu,
3) sprawdzić poprawność dokumentu,
4) zapisać do bufora.
9. 09- WB 4/05 - otrzymano przelew od odbiorcy Firma MODENA za fakturę FVS124/05
(z bilansu otwarcia) w wysokości 1 850,00.
10. 10-WB 5/05 - zapłacono przelewem dostawcy Zakład Przędzalniany Prząśniczka za
fakturę FVZ11/05 (z bilansu otwarcia) w wysokości 1 740,00.
11. 11-RK 1/05 - pobrano gotówkę z banku na bieżącą działalność w wysokości 2 000,00 (RK
raport kasowy).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybierać ,
2) z listy zdefiniowanych dokumentów wybrać typ dokumentu RK,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
54
3) wprowadzić dane identyfikacyjne dokumentu: daty, nr kontrahenta, nr dokumentu, konto
kasy zwykle jest to numer 100, saldo początkowe przy pierwszym dokumencie tego
typu musi wpisać ręcznie kwotę, jaką wprowadził na to konto w bilansie otwarcia (przy
następnych dokumentach program dokona automatycznego naliczenia na podstawie
poprzedniego raportu), konto przeciwstawne wprowadzić konto przeciwstawne do konta
kasy, treść operacji gospodarczej,
4) sprawdzić poprawność dokumentu,
5) zapisać do bufora.
12. 12- WB 6/05- spłacono część kredytu krótkoterminowego w wysokości 100,00.
13. 13-RK 2/05 - przyjęto do kasy kwotę na wynagrodzenia w wysokości 5 000,00.
14. 14-RK 3/05-Wypłata wynagrodzeń pracownikom w wysokości 5 000,00.
15. 15-FVS 2/05 za sprzedane wyroby dla sklepu Jan
Tabela 5.10.1.7. Dane produktów gotowych do polecenia 15.
dzianina bawełniana 50 m po 4,25 = 212,50
Razem 212,50
VAT 22% 46,75
yródło: opracowanie własne
16. 16-WZ 2/05 - wydano z magazynu sprzedane wyroby z faktury 15-FVS 2/05.
17. 17-WB 7/05 - opłacono rachunek za energię elektryczną w wysokości 105,25.
18. 18-RK 4/05 - wypłacono zaliczkę pracownikowi Ewie Kasprzak na zakup materiałów
biurowych w wysokości 100,00.
19. 19-DP 1/05- wydano do zużycia zakupione przez pracownika E. Kasprzak materiały na
kwotę 95,00.
20. 20-RZL 1/05- rozliczenie zaliczki pobranej przez pracownika pracownik wpłaca kwotę
do kasy (RZL rozliczenie zaliczki).
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji polecenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób jego wykonania w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) zdefiniować dokument RZL rozliczenie zaliczki,
2) wprowadzić dane do dokumentu,
3) sprawdzić poprawność dokumentu,
4) zapisać do bufora.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
Dekretacje do ćwiczenia 7.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
55
Tabela 5.10.1.8. Dekretacje do ćwiczenia 7.
Nr
Wn Ma
operacji
1. Rozrachunki z odbiorcami Sprzedaż wyrobów netto
VAT należny
2. Rozliczenie zakupu materiały w Rozrachunki z dostawcami
drodze
VAT naliczony
3. Materiały: nici bawełniane i nici Rozliczenie zakupu materiały
akrylowe w drodze
4. Koszt własny sprzedaży wyrobów Wyroby gotowe
5. Rozrachunki z dostawcami Rachunek bankowy
6. Rachunek bankowy Należności od odbiorców
7. Rachunek bankowy Kredyt bankowy
8. Wynagrodzenia Rozrachunki z tytułu wynagrodzeń
Koszt działalności podstawowej Rozliczenia kosztów
9. Rachunek bankowy Należności od odbiorców
10. Rozrachunki z dostawcami Rachunek bankowy
11. Kasa Rachunek bankowy
12. Kredyt bankowy Rachunek bankowy
13. Kasa Rachunek bankowy
14. Rozrachunki z pracownikami z tytułu Kasa
wynagrodzeń
15. Rozrachunki z odbiorcami Sprzedaż wyrobów
VAT należny
16. Koszt własny sprzedaży wyrobów Wyroby gotowe
17. Zużycie energii Rachunek bankowy
Koszt działalności podstawowej Rozliczenie kosztów
18. Inne rozrachunki z pracownikami Kasa
19. Zużycie materiałów Inne rozrachunki z pracownikami
Koszt działalności podstawowej Rozliczenie kosztów
20. Kasa Inne rozrachunki z pracownikami
yródło: opracowanie własne
Ćwiczenie 8
Wykonaj kopię bezpieczeństwa danych firmy.
Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres
i zaprezentować sposób wykonywania kopii bezpieczeństwa w programie.
Sposób wykonania ćwiczenia
Uczeń powinien:
1) wybrać w oknie głównym programu polecenie ,
2) wprowadzić nazwę firmy, dla której chce wykonać kopię (jest to zwykle nazwa skrócona),
3) wskazać miejsce zapisu danych (np. a:\ - jeśli to ma być dyskietka, lub inną literę napędu,
jeśli to ma być dysk twardy),
4) podać hasło,
5) potwierdzić wprowadzone wyżej hasło,
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
56
6) wykonać (potwierdzić OK. rozpoczęcie procesu archiwizacji),
7) stosować się do poleceń pojawiających się na ekranie.
Zalecane metody nauczania uczenia się:
- pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne
Środki dydaktyczne:
- komputer z zainstalowanym oprogramowaniem finansowo księgowym,
- pomoc w programie komputerowym.
5.10.3. Sprawdzian postępów
Uczeń potrafi:
Tak Nie
1) utworzyć nową firmę w programie,
2)
ustawić parametry stałe w programie,
3)
wprowadzić bilans otwarcia w programie,
4)
zdefiniować rejestry zakupu i sprzedaży,
wprowadzić dane kontrahenta, pracowników, urzędów do
5)
odpowiednich kartotek w programie,
6)
zdefiniować nowy dokument typu PZ, WZ, WB i RZL,
sporządzić dokumenty sprzedaży, zakupu, raport kasowy,
7)
wyciąg bankowy, WZ, PZ, LP, RZL,
8)
prowadzić rozrachunki w programie,
9)
zarchiwizować dane w programie.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
57
6. EWALUACJA OSIGNIĆ UCZNIA
Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego
Test nr 1 Klasyfikowanie dowodów księgowych
Test zawiera wykaz 12 dokumentów do zaklasyfikowania. Jest to test z poziomu wymagań
podstawowych
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się zaliczenie testu, jeśli uczeń uzyska minimum 13 punktów.
Klucz odpowiedzi:
1ac, 2ae, 3ae, 4ad, 5ad, 6ae, 7ae, 8ae, 9be, 10ac, 11be, 12ad.
Przebieg testowania - test nr 1
Instrukcja dla nauczyciela
1. Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.
2. Zapewnij samodzielność przy rozwiązywaniu testu.
3. Zbierz karty odpowiedzi i sprawdz rozwiązanie testu.
4. Przeprowadz analizę wyników.
5. Wyjaśnij najczęstsze błędy, powtórz zagadnienia sprawiające trudności.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test polega na dokonaniu klasyfikacji 12 dowodów księgowych, według dwóch
wyszczególnionych w karcie odpowiedzi kryteriów (podstawę wystawienia, jednostkę
wystawiającą).
5. Za każdą prawidłową odpowiedz otrzymasz 1 punkt. Za odpowiedz błędną lub brak
odpowiedzi 0 punktów. Ponieważ każdy z dowodów księgowych należy sklasyfikować
według dwóch kryteriów, za prawidłową odpowiedz dotyczącą każdego dokumentu
możesz otrzymać 2 punkty.
6. Jeśli sklasyfikowanie któregoś dokumentu sprawi Ci trudność, przejdz do kolejnego, do
tego powrócisz po zakończeniu klasyfikacji pozostałych.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
58
7. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi wstawiając X w odpowiedniej
rubryce. Jeśli się pomyliłeś, zaznacz błędną odpowiedz kółkiem i następnie dokonaj
poprawnego oznaczenia.
8. Na rozwiązanie testu masz 15 minut.
9. Po zakończeniu testu sprawdz jeszcze raz poprawność oznaczeń w karcie odpowiedzi.
10. Oddaj kartę odpowiedzi nauczycielowi.
POWODZENIA!
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
Zaklasyfikuj niżej wymienione dokumenty uwzględniając:
1. podstawę wystawiania do:
- zródłowych
- wtórnych
2. jednostkę wystawiającą lub otrzymującą do:
- zewnętrznych obcych
- zewnętrznych własnych
- wewnętrznych własnych
Wykaz dokumentów
1. Faktura otrzymana za wykonaną usługę.
2. Lista płac własnych pracowników.
3. Kasa przyjmie KP potwierdzający wpłatę gotówki przez pracownika.
4. Faktura za sprzedane wyroby.
5. Wz - sprzedanych wyrobów.
6. Pz przyjętych do magazynu materiałów.
7. Rw wydanie materiałów do zużycia.
8. Polecenie wyjazdu służbowego pracownika.
9. Raport kasowy.
10. Faktura korygująca VAT otrzymana od dostawcy.
11. Polecenie Księgowania.
12. Faktura korygująca VAT wysłana do odbiorcy.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
59
KARTA ODPOWIEDZI
Wstaw X w odpowiednią rubrykę.
Imię i Nazwisko ................................................................................................
Nr Klasyfikacja według Klasyfikacja według jednostki
dokumentu podstawy wystawiania wystawiającej i otrzymującej
zródłowe wtórne zewnętrzne zewnętrzne wewnętrzne
(a) (b) obce (c) własne (d) własne (e)
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
60
Test nr 2 Organizowanie rachunkowości w przedsiębiorstwie
Test składa się z 29 zadań wielokrotnego wyboru, z których:
- zadania - 1, 2, 3, 4, 5, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 19, 20, 22, 23, 24, 25, 26 są z poziomu
podstawowego,
- zadania 6, 7, 8, 9, 17, 18, 21, 27, 28, 29 są z poziomu ponadpodstawowego.
Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt
Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedz lub jej brak
uczeń otrzymuje 0 punktów.
Proponuje się następujące normy wymagań uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:
" dopuszczający - za rozwiązanie co najmniej 13 zadań z poziomu podstawowego,
" dostateczny za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego,
" dobry za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego i 7 zadań
z poziomu ponadpodstawowego,
" bardzo dobry za rozwiązanie co najmniej 15 zadań z poziomu podstawowego i 8 zadań
z poziomu ponadpodstawowego.
Klucz odpowiedzi:
1c, 2b, 3d, 4d, 5c, 6d, 7b, 8d, 9c, 10a, 11a, 12a, 13d, 14a, 15c, 16d, 17b, 18d,
19a, 20b, 21a, 22d, 23a, 24c, 25b, 26a, 27d, 28a, 29b.
Plan testu
Nr Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia) Kategoria Poziom Poprawna
zad. celu wymagań odpowiedz
Scharakteryzować osobę odpowiedzialną
1. za prowadzenie rachunkowości
B P C
w przedsiębiorstwie
Wskazać rodzaj i wysokość kary za nie
2.
prowadzenie ksiąg rachunkowych A P B
Zidentyfikować elementy składowe
3.
rachunkowości B P D
Zidentyfikować elementy składowe
4.
rachunkowości B P D
5. Zidentyfikować zasady rachunkowości B P C
6. Zastosować zasadę ciągłości metod C PP D
7. Zastosować zasadę współmierności C PP B
8. Wskazać sposób wyceny materiałów B PP D
Obliczyć wartość zużycia rzeczowych składników
9.
majątku trwałego C PP C
10. Zastosować właściwą metodę inwentaryzacji C P A
11. Zastosować właściwą metodę inwentaryzacji C P A
Wyznaczyć właściwy termin przeprowadzenia
12.
inwentaryzacji C P A
Wskazać podstawę zapisu w księgach
13.
rachunkowych B P D
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
61
14. Wskazać elementu zapisu księgowego B P A
15. Sklasyfikować dokumenty księgowe B P C
Wskazać sposób poprawiania błędów
16.
w dokumentach księgowych B P D
Zidentyfikować zasady prowadzenia ksiąg
17.
rachunkowych C PP B
Zidentyfikować zasady prowadzenia ksiąg
18.
rachunkowych C PP D
19. Zdefiniować pojecie konta księgowego B P A
20. Zidentyfikować zasadę podwójnego księgowania C P B
21. Zastosować zasadę księgowania na kontach C P A
22. Zinterpretować zapisy na kontach księgowych C PP D
Zidentyfikować elementy zestawienia obrotów
23.
i sald C P A
Zidentyfikować zadania zestawienia obrotów
24.
i sald C P C
25. Wskazać możliwości podziału kont B P B
26. Wskazać terminy sporządzania zestawienia obrotów B
i sald kont pomocniczych P A
Zastosować zasady poprawiania błędów
27.
księgowych C PP D
Zastosować zasady poprawiania błędów
28.
w księgowaniu C PP A
Zinterpretować zasady poprawiania błędów
29.
w księgowaniu C PP B
Przebieg testowania test nr 2
Instrukcja dla nauczyciela
1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej
jednotygodniowym.
2. Przygotuj odpowiednią liczbę testów i kart odpowiedzi.
3. Zapewnij samodzielność przy rozwiązywaniu testu.
4. Zbierz karty odpowiedzi i sprawdz rozwiązanie testu.
5. Przeprowadz analizę wyników.
6. Wyjaśnij najczęstsze błędy, powtórz zagadnienia sprawiające trudności.
Materiały dla ucznia:
- instrukcja,
- zestaw zadań testowych,
- karta odpowiedzi.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
62
Instrukcja dla ucznia
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 29 pytań. Pytania oznaczone literą P należą do poziomu podstawowego,
a literą PP do poziomu ponadpodstawowego. Do każdego pytania dołączone są
4 możliwości odpowiedzi, z których jedna jest prawidłowa.
5. Za każdą prawidłową odpowiedz otrzymasz 1 punkt. Za odpowiedz błędną lub brak
odpowiedzi 0 punktów.
6. Jeśli pytanie sprawi Ci trudność, przejdz do kolejnego, do tego powrócisz po zakończeniu
odpowiedzi na pozostałe.
7. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi wstawiając X w odpowiedniej
rubryce. Jeśli się pomyliłeś, zaznacz błędną odpowiedz kółkiem i następnie dokonaj
poprawnego oznaczenia.
8. Na rozwiązanie testu masz 45 minut.
9. Po zakończeniu testu sprawdz jeszcze raz poprawność oznaczeń w karcie odpowiedzi.
10. Oddaj kartę odpowiedzi nauczycielowi.
POWODZENIA!
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
63
ZESTAW ZADAC TESTOWYCH
1. Jeżeli kierownikiem jednostki jest organ wieloosobowy, a w żadnym dokumencie nie
wskazano osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązków w zakresie rachunkowości,
odpowiedzialność za stan rachunkowości w takim przypadku ponoszą:
a) księgowy,
b) księgowy i osoba stojąca na czele wieloosobowego organu ,
c) wszyscy członkowie organu, spełniającego funkcję kierownika jednostki,
d) osoba stojąca na czele wieloosobowego organu.
2. Podaj jakiej karze podlega ten, kto będąc odpowiedzialny za prowadzenie ksiąg
rachunkowych jednostki, dopuszcza do ich nie prowadzenia:
a) karze pozbawienia wolności do lat 5 lub karze grzywny,
b) karze pozbawienia wolności do lat 2 lub karze grzywny, albo obu tym karom łącznie,
c) karze grzywny,
d) karze pozbawienia wolności do lat 2.
3. Zaznacz elementy obejmujace rachunkowość:
a) gromadzenie i przechowywanie dokumentów księgowych w ciągu 4 lat od daty ich
wystawienia,
b) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą spisu z natury rzeczywistego stanu
materiałów, produktów, towarów, środków pieniężnych,
c) sporządzanie instrukcji obiegu dokumentów,
d) okresowe ustalanie lub sprawdzanie drogą inwentaryzacji rzeczywistego stanu
majątku i zródeł jego pochodzenia.
4. Wybierz, która z zasad rachunkowości scharakteryzowana jest poniżej;
Ujmowanie w księgach rachunkowych oraz w wyniku finansowym jednostki wszystkich
osiągniętych przychodów i obciążających ją kosztów, dotyczących tych przychodów,
odnoszących się do danego roku obrotowego, niezależnie od terminu wpływu środków
pieniężnych lub ich przekazania nazywane jest w rachunkowości:
a) zasadą kompletności,
b) zasadą istotności,
c) zasadą periodyzacji,
d) zasadą memoriałową.
5. Odpowiedz, która z zasad rachunkowości nakłada obowiązek stosowania w kolejnych
latach tych samych zasad i metod rachunkowości:
a) zasada współmierności,
b) zasada ciągłości,
c) zasada kontynuacji działania,
d) zasada periodyzacji.
6. Odpowiedz, czy przyjęte do stosowania w jednostce zasady rachunkowości:
a) mogą być zmienione, jeśli dzięki temu jednostka zostanie korzystniej przedstawiona
w sprawozdaniu finansowym,
b) mogą być zmienione z początkiem miesiąca,
c) nie mogą być zmienione z żadnych powodów,
d) mogą być zmienione w celu rzetelnego i jasnego odzwierciedlenia sytuacji i ze
skutkiem od pierwszego dnia roku obrotowego, bez względu na termin podjęcia tej
decyzji.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
64
7. Odpowiedz, czy dla zapewnienia współmierności kosztów i przychodów do majątku lub
zródeł jego pochodzenia powinny być zaliczane:
a) koszty uzyskania przychodów i przychody przyszłych okresów,
b) koszty i przychody dotyczące przyszłych okresów, oraz przypadające na ten okres
koszty, które nie zostały jeszcze poniesione,
c) wyłącznie koszty już opłacone,
d) wyłącznie niewątpliwe pozostałe przychody i koszty operacyjne.
8. Podaj, w jakich cenach należy wycenić materiały:
a) według ceny zakupu,
b) według ceny rynkowej,
c) według ceny nabycia,
d) według ceny nabycia, nie wyższej od ceny sprzedaży netto.
9. Wskaż prawidłową wartość środka trwałego wartości początkowej 10 000,00, rocznej
stawce amortyzacji 20 %, po dwóch latach użytkowania:
a) 2 000,00,
b) 4 000,00,
c) 6 000,00,
d) 8 000,00.
10. Wskaż, w jaki sposób inwentaryzowane są udziały w obcych jednostkach:
a) przez weryfikację odpowiednich dokumentów,
b) w drodze spisu z natury,
c) w drodze potwierdzenia salda,
d) nie inwentaryzuje się.
11. Odpowiedz, jaką metodą należy inwentaryzować należności i zobowiązania wobec
pracowników:
a) przez weryfikację odpowiednich dokumentów,
b) w drodze spisu z natury,
c) w drodze potwierdzenia salda,
d) nie inwentaryzuje się.
12. Odpowiedz, czy częstotliwość inwentaryzacji uważa się za dotrzymaną, jeżeli
inwentaryzację:
a) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się
w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo wartościową -
przeprowadzono raz w ciągu 2 lat,
b) zapasów materiałów, towarów, produktów gotowych i półproduktów znajdujących się
w strzeżonych składowiskach i objętych ewidencją ilościowo wartościową
przeprowadzono raz w ciągu 3 lat,
c) środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych
w budowie, znajdujących się na terenie strzeżonym przeprowadzono raz w ciągu
5 lat,
d) środków trwałych oraz maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych
w budowie, znajdujących się na terenie strzeżonym przeprowadzono raz w ciągu
3 lat.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
65
13. Odpowiedz, co jest podstawą zapisu w księgach jednostki gospodarującej:
a) polecenie dokonania zapisu wydane przez głównego księgowego,
b) znany zapisującemu fakt zaistnienia operacji gospodarczej,
c) przekaz elektroniczny,
d) dokument księgowy.
14. Wskaż, jaki element między innymi, musi zawierać każdy dokument księgowy:
a) oznaczenie rodzaju dowodu,
b) numer dziennika nadawczego,
c) miejsce wysłania dowodu,
d) nazwisko właściciela jednostki wystawiającej.
15. Dokumenty księgowe ze względu na podstawę wystawienia dzieli się na:
a) własne i obce,
b) zewnętrzne i wewnętrzne,
c) zródłowe i wtórne,
d) własne i wewnętrzne.
16. Odpowiedz w jakich dokumentach zródłowych nie wolno poprawiać błędów przez
skreślenie błędnej treści lub kwoty i wpisanie poprawnych danych oraz oznaczenie datą
i podpisem osoby upoważnionej:
a) własnych wewnętrznych,
b) listach płac,
c) poleceniach księgowania,
d) obcych.
17. Księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bezbłędnie, jeśli zostały między innymi
spełnione następujące warunki:
a) do ksiąg wprowadzono zdarzenia zachodzące w przedsiębiorstwie w sposób
umożliwiający sporządzenie deklaracji podatkowych,
b) do ksiąg wprowadzono kompletnie i poprawnie wszystkie dokumenty księgowe
zakwalifikowane do ujęcia w księgach miesiąca,
c) udokumentowanie zapisów księgowych pozwala na identyfikację dowodów i sposobu
ich ujęcia w księgach rachunkowych,
d) jeżeli nie ma w nich nieprawidłowych poprawek.
18. Podaj, czy księgi rachunkowe uznaje się za prowadzone bieżąco jeśli spełnione zostały
między innymi następujące warunki:
a) zdarzenia zachodzące w przedsiębiorstwie są w nich ewidencjonowane nie pózniej niż
w ciągu 7 dni po otrzymaniu dowodów księgowych,
b) zdarzenia są ewidencjonowane nie pózniej niż w ciągu 14 dni od daty dokonania
operacji,
c) zdarzenia są ewidencjonowane w dniu ich zaistnienia,
d) pochodzące z nich informacje umożliwiają w terminie sporządzenie sprawozdań
i deklaracji podatkowych.
19. Podaj poprawną nazwę konta księgowego:
a) urządzenie służące do ewidencji operacji gospodarczych,
b) urządzenie ujmujące stany zapasów aktywów i pasywów,
c) zestawienie wszystkich składników bilansu,
d) zestawienie wszystkich składników aktywów i pasywów.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
66
20. Podaj, na czym polega zasada podwójnego księgowania:
a) każdą operację gospodarczą należy zaksięgować tymi samymi kwotami, na dwóch
kontach,
b) każdą operację gospodarczą należy zaksięgować tymi samymi kwotami, na dwóch
kontach po dwóch różnych stronach,
c) każdą operację gospodarczą należy zaksięgować tymi samymi kwotami, na dwóch
kontach, jednym aktywów i jednym pasywów,
d) każdą operację należy zaksięgować na dwóch kontach.
21. Spłacono zobowiązanie wobec dostawców za zakupione towary z kredytu bankowego.
Podaj, które księgowanie tej operacji jest poprawne:
a) Dt Zobowiązania wobec dostawców, Ct Kredyty bankowe,
b) Dt - Kredyty bankowe, Ct Towary,
c) Dt Kredyty bankowe, Ct Zobowiązania wobec dostawców,
d) Dt Towary, Ct Kredyty bankowe.
22. Podaj, która z poniżej wymienionych operacji powinna być zaksięgowana
Dt Należności od pracowników, Ct- Kasa:
a) wypłata pracownikom zaległych wynagrodzeń z kasy
b) zakup przez pracownika materiałów z wcześniej pobranej zaliczki
c) wpłata pracownika części wcześniej pobranej zaliczki do kasy
d) wypłata pracownikowi zaliczki do rozliczenia z kasy
23. Podaj elementy, które powinno zawierać między innymi zestawienie obrotów i sald kont
syntetycznych:
a) salda kont na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obroty za miesiąc i narastająco od
początku roku obrotowego, salda na koniec miesiąca,
b) sumę sald na dzień otwarcia ksiąg rachunkowych, obrotów za miesiąc i narastająco od
początku roku obrotowego oraz sald na koniec poprzedniego roku,
c) symbole kont pomocniczych,
d) nazwy kont pomocniczych.
24. Podaj, jakie błędy pozwala wykryć zestawienie obrotów i sald kont syntetycznych:
a) dwukrotne zaksięgowanie tej samej operacji,
b) zaksięgowanie operacji na niewłaściwym koncie,
c) zaksięgowanie operacji gospodarczej tylko na jednym koncie,
d) zaksięgowanie operacji w niewłaściwej sumie.
25. Podaj, jakie istnieją w rachunkowości możliwości podziału kont:
a) tylko podzielność pozioma,
b) podzielność pozioma i pionowa,
c) tylko podział na konta bilansowe i pozabilansowe,
d) tylko podział na konta syntetyczne i analityczne.
26. Wskaż obowiązkowe terminy sporządzania zestawienia obrotów i sald wszystkich kont
pomocniczych:
a) na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych,
b) na koniec każdego miesiąca,
c) na koniec każdego kwartału,
d) na koniec każdego dnia.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
67
27. Odpowiedz, jakich błędów w zapisach księgowych nie wolno poprawiać przez skreślenie:
a) poprawek dokonuje inna osoba niż ta, która popełniła błąd księgowy,
b) błędy popełniono w zapisach księgowych dotyczących operacji sprzedaży,
c) błędy popełniono przy wpisywaniu treści operacji,
d) błędy zostały ujawnione w księgach prowadzonych przy pomocy komputera.
28. Błędny zapis operacji gospodarczej na koncie wykryty po zamknięciu okresu
obrachunkowego może być poprawiony:
a) przez storno czarne lub czerwone,
b) w miesiącu następnym, przez skreślenie z zachowaniem jego czytelności,
c) w miesiącu, którym wystąpił, przez storno czarne lub czerwone,
d) przez skreślenie błędnego zapisu.
29. Stosowanie storna czerwonego jako sposobu poprawiania błędnego zapisu księgowego
powoduje, iż konto wykazuje:
a) prawidłowe saldo, lecz zawyżone obroty,
b) prawidłowe saldo i prawidłowe obroty,
c) prawidłowe saldo i zaniżone obroty,
d) zawyżone saldo i zawyżone obroty.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
68
KARTA ODPOWIEDZI
Imię i Nazwisko ................................................................................................
Organizowanie rachunkowości w przedsiębiorstwie
Zakreśl poprawną odpowiedz.
Nr
Odpowiedz Punkty
zadania
1.
a b c d
2.
a b c d
3.
a b c d
4.
a b c d
5.
a b c d
6.
a b c d
7.
a b c d
8.
a b c d
9.
a b c d
10.
a b c d
11. a b c d
12. a b c d
13. a b c d
14. a b c d
15. a b c d
16. a b c d
17. a b c d
18. a b c d
19. a b c d
20. a b c d
21. a b c d
22. a b c d
23. a b c d
24. a b c d
25. a b c d
26. a b c d
27. a b c d
28. a b c d
29. a b c d
Razem:
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
69
7. LITERATURA
1. Gierusz B.; Podręcznik samodzielnej nauki księgowania; ODDK; Gdańsk 2004
2. Frymark Rachunkowość.; Rachunkowość handlowa; WSiP; Warszawa 2002
3. Kuczyńska Cesarz A.; Zasady rachunkowości; DIFIN; Warszawa 2005
4. Kuczyńska Cesarz A; Elementy rachunkowości cz. I Zasady rachunkowości; DIFIN;
Warszawa 2005 r
5. Kuczyńska Cesarz A; Zbiór zadań z rozwiązaniami; DIFIN; Warszawa 2004 r
6. Maciejewska J.; Rachunkowość finansowa; WSiP; Warszawa 2002
7. Matuszeszewicz J., Matuszewicz P.; Rachunkowość od podstaw; Finanse - Serwis,
Warszawa 2001
8. Ustawa o rachunkowości
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
70
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Zadania zaliczenie organizacja wych przedsz
ISTOTA KULTURY ORGANIZACYJNEJ W ZARZĄDZANIU PRZEDSIĘBIORSTWEM PRODUKCYJNYM
01 Organizowanie stanowiska pracyid(81
05 01 Organizacja ruchu na budowie zamknietej 1
01 Organizowanie działalności gastronomicznej
Formy organizacyjno prawne przedsiebiorstw
01 PODSTAWY RACHUNKU PRAWDOPODOBIENSTWA
Organizacja rachunk 02 03 scenariusz
Notatki 01 Istota ekonomiki przedsiębiorstwa górniczego
04 01 Organizacja pracy przy urzadzeniach elektroenergetycznych
więcej podobnych podstron