Albert Walentinow
Autobus
(Krasnyj awtobus w biełoj mietieli)
Z "Nowa Fantastyka" 4/97
Historia ta sprawia wrażenie nieprawdopodobnej i przerażającej. Najstraszliwsze wszelako jest w niej
to, iż wpisuje się w ramy powszechnie znanych praw fizyki, a z punktu widzenia tych ostatnich nie ma w
niej niczego nieprawdopodobnego. Tym bardziej że rzuca światło na inne zagadkowe zjawiska, jakie już
niejednokrotnie oglądano na naszej planecie.
- Powinien pan pójść ze mną i zobaczyć to na własne oczy. Oni zawsze przyjeżdżają w poniedziałki i
czwartki. Pewnie jak już zrobią listy. A dziś właśnie mamy czwartek.
Wyrzucił to z siebie stojąc jeszcze na progu - niski, wątłej postury człowieczek w podniszczonej
jesionce i okularach o grubych szkłach - wchodząc bez pukania do mojego gabinetu. Nie, nie
przypominał zwykłych natrętów oblegających od czasu do czasu redakcje i z fanatycznym błyskiem w
oku obalających argumentacją na poziomie ósmej klasy szkoły podstawowej teorię względności lub, co
dziś częstsze, oferujących "niezawodną" receptę na przeobrażenie Rosji w krainę dobrobytu i szczęścia:
handlowców wykończyć, a ich majątek skonfiskować i rozdzielić. Tak, rozdzielić, i to jak najszybciej!
- Dziś mamy czwartek - powtórzył dziwny gość - więc powinien pan ze mną pójść.
- Pan wybaczy, pójść - ale dokąd? Po co?
- Na Małą Bronną, to jest koło Patriarszych Prudów. To tam właśnie się pojawiają.
Zapewne dostrzegł jakiś błysk w moich oczach, bo pospiesznie dorzucił:
- Tak, tak zdaję sobie sprawę; Woland, Behemot, Berlioz. To właśnie tam. Ale nie ma w tym nic
wesołego, jak u Bułhakowa, to jest straszne. I to żaden wymysł. Boże, gdybyż to był wymysł!
Z dalszej rozmowy wynikało, że "oni" przybywają zawsze o trzeciej nad ranem, a zatem o tej właśnie
godzinie powinniśmy się znalez
ć na Patriarszych Prudach.
- Niech się pan nie obawia, że trzeba będzie czekać na mrozie. - Teraz jego głos brzmiał donośnie,
afektowanie: wyczuł, że dam się namówić. - Mieszkam obok i z powodzeniem przeczekamy do trzeciej:
pogramy sobie w szachy, napijemy kawy, żeby nie zasnąć. Żony nie ma. Przeniosła się z córką do matki.
Widzi pan - z zakłopotaniem odwrócił wzrok - jestem fizykiem, pracuję w Akademii i płacą nam, sam
pan zresztą wie... A teść zatrudnił się w firmie handlowej... Więc nikt nam nie będzie przeszkadzał.
Nie wiem, czemu się zgodziłem. Może dlatego, że sam wiele lat spędziłem w mieszkaniu komunalnym
niedaleko tamtego miejsca - w Zaułku Triochprudnym. Ale najprędzej dlatego, że wyczułem, iż mówi
prawdę. Tak czy inaczej, o północy siedziałem w jego mieszkaniu. Graliśmy w szachy i pili kawę, lecz
nie odpowiadał na żadne z moich pytań, powtarzając: "Sam pan zobaczy". W pewnej chwili, spojrzawszy
na zegarek, znienacka rzucił ochrypłym głosem: "Już czas".
Zmierzaliśmy pośród zamieci ku dwóm budynkom ciągnącym się wzdłuż Patriarszych Prudów, czując
na twarzach uderzenia suchych śnieżnych pięści. Pamiętałem te domy: wzniesiono je po wojnie, a my,
chłopaki, z pełnych zazdrości komentarzy dorosłych wiedzieliśmy, że tam mieszkają "ważni" ludzie, i to
w osobnych mieszkaniach. Wówczas było to dla nas niepojęte: jak to może być, żeby jedna rodzina
zajmowała całe mieszkanie? Pewnie im tak nudno, bez sąsiadów, a i w kuchni nie ma z kim pogadać.
- Dzisiaj będą zabierać z sąsiedniej bramy, więc stańmy tutaj - powiedział mój towarzysz zatrzymując
się za węgłem budynku stojącego bliżej Sadowej. - Stąd wszystko zobaczymy, a oni nie powinni nas
zauważyć.
- Kimże wreszcie są ci "oni"?
Nie zdążył odpowiedzieć, gdy oni właśnie się pojawili.
 W zupełnej ciszy z zamieci wysunął się długi autobus i zatrzymał niedaleko nas. Był jakiś dziwny:
szeroki, niski, jakby złożony z dwóch różnych pojazdów. Pierwszą jego część stanowił zwykły autobus z
oknami i otwieranymi automatycznie drzwiami, pomalowany na jaskrawoczerwony kolor. Drugą
natomiast tworzyła ślepa, pozbawiona okien czarna skrzynia ze sterczącą z dachu krótką rurą. Póz
niej
przekonałem się, że tu także były drzwi, tyle że z tyłu.
Jako pierwszy wysiadł z autobusu oficer, za nim wysypali się żołnierze. Znowu ogarnęło mnie
zdziwienie, bo takich mundurów jeszcze nie widziałem: czarne, obcisłe kombinezony, hełmy
przypominające maski z otworami na oczy, futrzane sznurowane buty. Czarne były również
naramienniki, na których widniały czerwone trupie główki. W rękach żołnierze trzymali rozszerzające się
lejkowato na końcach rurki osadzone na krótkich kolbach. Oficer ubrany był tak samo jak oni, z tą tylko
różnicą, że na jego naramiennikach zamiast trupich czaszek widniały gwiazdy. Wydobywszy z mapnika
arkusz papieru, przez chwilę porównywał coś z notatkami, po czym dał znak ręką i wszedł do budynku.
Za nim podążyło czterech żołnierzy, zaś dalszych ośmiu pozostało na ulicy, tworząc szpaler między
wejściem a pojazdem. Jako ostatni wysiadł malutki człowieczek w długim, sięgającym aż do pięt
futrze i futrzanej czapce, który stanął przed maską autobusu. Kierowca w kabinie zapalił papierosa i
rozsiadł się wygodnie w fotelu.
Upłynął może kwadrans. Żołnierze tkwili nieruchomo, nie zamieniając między sobą ani słowa. My
również zachowywaliśmy milczenie. W pewnej chwili drzwi wejściowe otworzyły się na oścież i wyszli
z nich dwaj żołnierze. Za nimi, konwojowani przez dwóch innych, ukazali się mężczyzna, kobieta i
dziecko, mniej więcej siedmioletnie. Dorośli nieśli walizki, które na znak konwojenta wstawili do
autobusu. Ubrani byli w sposób absolutnie niestosowny do pory roku: bez palt i czapek, mężczyzna miał
na sobie garnitur i rozchełstaną koszulę bez krawata, kobieta opatulona była w jaskrawo złocistej barwy
szlafrok. Tylko dziecko miało paletko i czapkę zawiązanej pod brodą. Postawiwszy walizkę, kobieta
wzięła je na ręce. Teraz wszystkich podprowadzono do tylnych drzwi.
Zdumiał mnie wyraz ich twarzy. To, co malowało się na nich, trudno nawet nazwać spokojem - była to
zupełna obojętność, coś na kształt tępej pokory. Takie twarze miewają ludzie świadomi swego losu,
którzy pogodzili się z nim, jak gdyby spełniając jakąś powinność. Z miejsca, gdzie staliśmy, tylne drzwi
były niewidoczne. Dojrzeliśmy tylko, jak zniknęli za autobusem prowadzeni przez konwojenta, który po
chwili wyjrzał stamtąd i dał znak ręką człowiekowi stojącemu przed pojazdem. Ten z kolei dał znak
kierowcy, który kiwnął głową i pochyliwszy się do przodu wykonał jakiś ruch na desce rozdzielczej.
Zapłonęła lampka oświetlając na mgnienie jego twarz z sumiastymi wąsami i zdegenerowanym,
cofniętym podbródkiem. Z rury na dachu buchnął różowy dymek.
Po upływie dalszych kilku minut zza tylnych drzwi wyszedł żołnierz niosąc na rękach zwiniętą w
niechlujny węzeł odzież. Po śniegu wlókł się za nim złocisty rękaw. Żołnierz
nadepnął nań, potknął się i ze złością szarpnął węzeł pozostawiając na śniegu błyszczącą smużkę. Resztę
rzeczy niedbale cisnął do wnętrza autobusu. Tymczasem z bramy wychodziła już kolejna rodzina.
Dopiero teraz zaczęło do mnie docierać, co tu się dzieje, a moje zdumienie przerodziło się w
przerażenie. Wszystko to nie mieściło się w żadnym porządku logicznym, wszystko to było irracjonalne,
wprost niemożliwe. A jednak działo się. Kolejne rodziny opuszczały budynek, najczęściej z jednym
dzieckiem, rzadziej z dwojgiem, raz tylko - z trojgiem. I wszystkie pokornie wstawiały walizki do
autobusu, po czym z nieruchomymi, nieobecnymi twarzami wchodziły do pojazdu, przed kierowcą
zapalała się lampka, z rury na dachu snuł się różowy dymek, a żołnierz niedbale ciskał odzież na podłogę
autobusu. Wszystko to działo się w kompletnej ciszy. Żołnierze otwierali usta, wydawali jakieś rozkazy
skazańcom, z rzadka tylko zamieniając między sobą parę słów, do nas jednak nie docierał żaden dz
więk.
Delikatna wibracja autobusu świadczyła o tym, że silnik pracuje, ale silnika także nie było słychać.
- A cóż to takiego? - spytałem chwytając za rękę mojego towarzysza. - To jest po prostu niemożliwe. Te
domy zbudowano w latach pięćdziesiątych, po śmierci tyrana. Wtedy już nie było represji. W każdym
razie masowych. Zresztą nie tak to wyglądało. Ludzi po prostu rozstrzeliwano w piwnicach. Takich
ruchomych komór gazowych nie stosowano.
Nie zdążył odpowiedzieć, gdyż w tej samej chwili coś zaszło za naszymi plecami. I choć nie
towarzyszył temu żaden dz
więk czy uderzenie, to jednak wiedzeni intuicją - obejrzeliśmy się. Za nami
stał żołnierz z wycelowaną w naszą stronę bronią. Kiedyż on zdążył zajść nas od tyłu? Żołnierz poruszył
wargami i mimo iż nie dobiegł do nas żaden dz
więk, sam jego gest był jednoznaczny: mieliśmy ruszyć
przed siebie. Wtedy mój towarzysz po raz pierwszy się uśmiechnął.
- Chodz
my, niech się pan nie obawia. To będzie zabawne.
 Podprowadzono nas do bramy, skąd widoczna była tylna część autobusu. Właśnie zbliżała się do niej
kolejna rodzina. Żołnierz otworzył drzwi i ujrzeliśmy... różowy dym. Po prostu różowy dym, falujący
leniwie, warstwami niczym gęsty różowy olej. Podłogi i ścian nie było widać. Tam, w tę różową śmierć,
wkraczali ludzie. Żołnierz zamykał za nimi drzwi, by po paru minutach otworzyć je ponownie - a wtedy
nie było żadnej wątpliwości, że w komorze nie ma już nikogo. Pozostawał tylko różowy dym snujący się
z rury. I to miało być zabawne?
Okazało się jednak, że mój towarzysz uznał za zabawne co innego. To mianowicie, iż byliśmy
nieosiągalni dla żołnierzy. Kiedy, chcąc lepiej wszystko zobaczyć, nazbyt zbliżyłem się do autobusu,
jeden z konwojentów z rozmachem dz
gnął mnie lufą swojej broni. Odruchowo skuliłem się, ale... lufa
przeszła przeze mnie jakbym to ja sam był z dymu. Wyraz
nie rozwścieczony żołnierz trzasnął mnie
pięścią w twarz. Skutek był jednak ten sam. W tym momencie mój towarzysz z całej siły rąbnął żołnierza
w szczękę - jego pięść z łatwością przeszła przez głowę, a żołnierz nawet się nie zachwiał. Wystraszył się
jednak ogromnie. Coś krzyknął i choć nie dotarł do nas żaden dz
więk, w jednej chwili otoczył nas
wieniec lejkowatych luf. I wtedy mojemu towarzyszowi rozwiązał się język.
- To, co tu widzimy, to przyszłość. Nie jest to jednak przyszłość realna, lecz tylko jeden z jej
możliwych wariantów. Słyszał pan zapewne o ostatnich odkryciach fizyków, którzy stwierdzili, iż żyjemy
otoczeni polami informacyjnymi. Informacje napływają zarówno z przeszłości, jak i z przyszłości, która
nierozerwalnie wiąże się z przeszłością i teraz
niejszością. Każdy nasz krok, każdy czyn z dnia
dzisiejszego przenika w przyszłość, niczym kręgi wzbudzone przez kamień wrzucony do wody. Wszak na
wspólną przyszłość składa się postępowanie każdego z ludzi. Wszyscy z nas mimo woli determinujemy
los naszych dzieci, wnuków i dalekich potomków. Nie bez kozery czytamy w Biblii, że wszystko zostało
już zapisane. Z tym, że nie do końca to tak wygląda. Nic bowiem nie jest przesądzone od samego
początku, każde współczesne wydarzenie w zależności od swojej skali determinuje los jednego człowieka
lub zbiorowości. Stąd też pola informacyjne, na które składa się cały kompleks zjawisk zachodzących na
Ziemi, rekonstruują właśnie warianty przyszłych zdarzeń w postaci czegoś w rodzaju prognoz
holograficznych. W grudniu nasze społeczeństwo dokonywało wyboru. Dlatego jeśli niektóre obecne
tendencje utrzymają się, wówczas może to nas doprowadzić do tego, co przed chwilą oglądaliśmy. Nie
już jutro, ale po wielu latach: wystarczy popatrzeć na te ich urządzenia.
- No, ale dlaczego my to wszystko widzimy? Przecież ci ludzie nie są materialni?
- Tak, to są fantomy, czyli w szczególny sposób zorganizowane pola elektryczne. Są one potrzebne do
modelowania ewentualnych wydarzeń. A oglądamy je dlatego, że tutaj, nie opodal tych budynków,
przebiega szczelina czasu, dziesiąta spośród znanych na świecie.
- Dziesiąta? To jest ich więcej?
- Przecież słyszał pan o słynnym Trójkącie Bermudzkim, w którym bez śladu znikają statki i samoloty.
Takich "trójkątów" odkryto na naszej planecie dziewięć. Ten, tutaj, jest dziesiąty. Jednak, teoretycznie,
oprócz niego powinny być jeszcze dwa inne. Być może, znajdują się one w nieprzebytej dżungli. W tych
punktach stykają się ze sobą granice czasu - przeszłego, teraz
niejszego i przyszłego, przez które właśnie
odbywa się transmisja informacji. Informacja zaś jest efektywną siłą fizyczną, która w określonych
warunkach może "porywać" ciała fizyczne i przenosić je przez granicę czasu. Ruch wstecz jest tu
niemożliwy: bomba nigdy nie trafia dwa razy w ten sam lej.
Nawiasem mówiąc, tutaj, na Małej Bronnej, ludzie również znikali. Nam to teraz nie grozi, bo pola
energetyczne, modelując warianty przyszłości, wytwarzają bardzo wysokie napięcie, którego po prostu
nie jesteśmy w stanie pokonać. My i te fantomy znajdujemy się po dwóch stronach bariery czasu: my w
czasie teraz
niejszym, one zaś - w prawdopodobnej przyszłości, stąd nie możemy się dotknąć. Oni są dla
nas widmami, ale my dla nich również.
Kiedy ostatnia rodzina rozpłynęła się w różowym płomieniu, oficer wyszedł z budynku. Człowiek w
czapce zbliżył się do niego, popatrzył na listę i podpisał ją razem z oficerem. Dopiero wtedy raczyli
zwrócić na nas uwagę.
Wysłuchawszy meldunku żołnierza, oficer uczynił gest nie pozostawiający wątpliwości: do komory ich.
Żołnierze natarli na nas. Z bliska widziałem ich tępe wystraszone twarze i niemal czułem woń dawno nie
mytych ciał. Tymczasem oni sami byli dymem, substancją niematerialną, niezdolną do jakiegokolwiek
działania fizycznego. Widząc, że ich wysiłki są daremne, człowiek w czapce - a już wiedziałem, że on tu
jest najważniejszy - wyszczekał jakiś rozkaz. Widać nakazał milczeć o incydencie i zapomnieć o nim.
Zaraz też wszyscy szybko załadowali się do autobusu.
- To typowe dla tej struktury społecznej - odezwał się mój towarzysz. - Jeśli jakieś zjawisko jest
niezrozumiałe, należy udać, że go w ogóle nie ma. Absolutna uległość i całkowity brak umiejętności
myślenia, więcej - zakaz myślenia innego niż nakazano: inaczej tego rodzaju struktura nie mogłaby
istnieć. I choć podobno wszystko zawsze wraca na właściwe sobie tory, to jednak człowiek jakoś nie
może się z tym pogodzić. Zresztą w naszym kraju znaliśmy także inne tory, na które można, trzeba
powrócić.
Szofer ujął kierownicę i autobus, wykonawszy ostry nawrót na wąskiej ulicy, zniknął w tumanach
śniegu. Na burcie, niewidocznej do tej pory, ujrzałem wyraz
ny, ciągnący się przez całą jej długość napis
złożony z ozdobnych liter:
ZBUDUJEMY ŚWIETLAN
PRZYSZA
OŚĆ.
Przełożył Andrzej Kubik
ALBERT WALENTINOW
Urodził się w Moskwie w 1932 r. Ukończył Moskiewski Instytut Stali i Stopów, po czym przez 18 lat
pracował w przemyśle metalurgicznym. Zaczął pisać pracując w fabryce - przez 12 lat był nieetatowym
felietonistą gazety "Wieczerniaja Moskwa". Następnie współpracował z pismami: "Znanije - Siła",
"Tiechnika Mołodioży", "Socjalisticzeskaja Industrija" i "Inżeniernaja Gazieta". Obecnie jest redaktorem
działu nauki, postępu technicznego i oświaty w rządowej "Rosijskoj Gazietie".
Opublikował 9 książek popularnonaukowych i 2 fantastyczno-naukowe oraz kilkanaście opowiadań
fantastycznych. W Polsce ukazała się jego powieść "Planeta harpii" (Płanieta garpij).