"Potop" powieścią "ku pokrzepieniu serc".











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"Potop" powieścią "ku
pokrzepieniu serc".










kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-17




Zasadniczo przed
całą "Trylogią", a nie tylko przed "Potopem", stały następujące
cele: - rozpropagowanie i poszerzenie wiedzy o historii XVII
w.; - ukazania wielkości dawnych wydarzeń i świetnej
przeszłości ojczyzny; - ukazanie wzorców XVII wiecznych
patriotów - przykładów do naśladowania dla ludzi XIX wieku;
- wsączenie w dusze Polaków otuchy i nadziei, wiary w to, że
duch i wola bywają czasem silniejsze niż siła, iż wygrywa się czasem
nawet w sytuacjach bez wyjścia. Sienkiewicz, w odróżnieniu
od Orzeszkowej czy Prusa, którzy swe patriotyczne przesłania
umieszczali w utworach aktualnych i współczesnych sobie, ważnych
treści poszukiwał w historii, zabarwionej konserwatyzmem tradycji. W
niej dostrzegał pisarz więzi łączące Polaków, wzory postępowania,
etyczny ideał rycerskiego patriotyzmu oraz zasady narodowego
solidaryzmu jako warunku oporu względem zaborcy. W tych założeniach
krył się także aktualny sens "Potopu", który powstał w momencie
coraz ostrzejszej polityki wynaradawiającej w zaborze rosyjskim i
pruskim. Ta sytuacja uwarunkowała wybór tematu, którego zasadniczą
przesłanką było zwycięskie przetrwanie największego zagrożenia
niepodległości. Pisarz ukazał w powieści potężny zryw ujarzmionego
narodu oraz realną wówczas groźbę rozbiorów, najazdu ze wszystkich
stron, gdy kraj był jak "obóz oblężony" i gdy groźbę stanowili nie
tylko najeźdźcy, lecz także i zdrajcy. Równocześnie - i to stanowiło
o krzepiącej idei dzieła - przedstawił autor triumf patriotyzmu
tych, którzy skupili się przy prawowitym monarsze. Wielkie
wydarzenia historyczne nabierają w powieści cech mitu, legendy.
Wysuwając na czoło oblężenie klasztoru jasnogórskiego, Sienkiewicz
nie tylko opierał się na źródłach, lecz sięgał także po zakorzeniony
w tradycji stereotyp oblężenia twierdzy, którego wzór odnaleźć można
już w "Iliadzie" Homera. Ze względu na to, iż obrona Częstochowy tak
szybko obrosła legendą, tak historyczną, jak i religijną,
Sienkiewicz połączył ją z losami fikcyjnego bohatera (Kmicica),
uwznioślając w ten sposób jego dążenie do odkupienia grzechów
przeciw ojczyź- nie. Oblężenie klasztoru to zarazem punkt zwrotny w
powieściowych dziejach szwedzkiego najazdu. Tok rozumowania
pisarza w tej kwestii był następujący: zawiodły więzi polityczne i
społeczne, naród (przede wszystkim szlachta) uległ przemocy, ale to
wszystko działo się głównie za przyczyną wewnętrznego rozprężenia.
Pozostał więc jedynie patriotyzm nielicznych, do końca wiernych
Rzeczpospolitej, królewski majestat Jana Kazimierza oraz więź
religijna. One to powodują zmianę sytuacji i ostateczne zwycięstwo
nad wrogiem. Religia w ujęciu Sienkiewiczowskim ma przede wszystkim
znaczenie narodowe. Pisarz traktował katolicyzm jako atrybut
polskości, a wartość idei religijnej mierzył jej wpływem na
aktywność walczących. Dlatego oblężenie Jasnej Góry pobudziło wolę
walki i zmieniło układ sił, stając się przełomem w wojnie.
Późniejsze działania militarne nie mają już widocznej motywacji
religijnej, lecz głównie patriotyczną, a podstawą sukcesów staje się
strategia. Świat powieściowych postaci to przede wszystkim
środowisko szlacheckie. Z tej warstwy wywodzą się bohaterowie -
oficerowie i żołnierze walczący o niepodległość Rzeczpospolitej. Oni
są przede wszystkim nosicielami wartości moralnych, patriotycznych,
ich właśnie przeciwstawia pisarz zdradzieckim magnatom.
Ukazując w "Potopie" trudny, niemal beznadziejny moment
narodowych dziejów, pisarz uwydatnił podstawową zasadę utrzymania
wspólnym społecznym wysiłkiem zagrożonej polskości. Dając prostą i
przejrzystą wykładnię patriotyzmu, uczynił ją bliską szerokim
warstwom polskiego społeczeństwa. Pisarz uzmysłowił Polakom, iż
nawet gdy Polska była w śmiertelnym niebezpieczeństwie, to i tak
potrafiła z niego wyjść dzięki własnemu narodowi. Takie przesłanie
niósł z sobą wyidealizowany wizerunek Rzeczpospolitej, szlacheckich
cnót i niezłomnej woli walki z wrogiem, zawarty w "Potopie". Sławiąc
potęgę Rzeczpospolitej szlacheckiej pisarz czasem dyskretnie milczał
lub maskował fakty historyczne. Celem Sienkiewicza było zapobieganie
nastrojom niewiary i rezygnacji, obecnym w społeczeństwie polskim po
klęskach dwóch powstań i w obliczu klęski programu pozytywistycznej
pracy u podstaw. Optymistyczne zakończenie utworu ma być sygnałem,
że jeszcze nie wszystko stracone, że wciąż istnieją szanse na
odzyskanie niepodległości i wolności.







Autor: Nieznany

Ocena : 4 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000