WSPÓLNOTOWY RYNEK UBEZPIECZEC

I JEGO WPA
YW NA POLSKI OBSZAR EUROPEJSKIEGO
RYNKU UBEZPIECZEC

- W ZAKRESIE -
WSPÓLNOTOWE INSTYTUCJE
ZABEZPIECZENIOWE
ORAZ ICH WPA
YW NA KRAJOWE
OTOCZENIE INSTYTUCJONALNE
Anna Kamińska, Justyna A
azuga,
Filip Byczkowski, Piotr Stypułkowski
Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego
20 grudnia 2012 r.
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie
2. Solvency I - warstwa materialnoprawna
3. Solvency I  warstwa instytucjonalna
4. Solvency I  podsumowanie
5. Solvency II  wprowadzenie i omówienie zasadniczych zmian
w systemie prawa wspólnotowego w zakresie ubezpieczeń
6. Solvency II  istota zmian w zakresie norm ostrożnościowych
7. Rola instytucji i organów Unii Europejskiej w sprawowaniu
nadzoru ostrożnościowego
2
WPROWADZENIE
óð Kluczowym zagadnieniem wspólnotowego rynku
ubezpieczeniowego jest tzw. nadzór ostrożnościowy, na
który składają się warstwa materialnoprawna oraz
warstwa instytucjonalna,
óð Realizowane w trzech fazach zbliżanie przepisów
narodowych za pomocą środków prawa wspólnotowego
(w przeważającej większości za pomocą dyrektyw)
dotyczyło szeregu aspektów natury praktycznej
(takich jak np. możliwości prowadzenia działalności
transgranicznej przez zakłady ubezpieczeń, niełączenia w
jednej spółce działalności ubezpieczeniowej w segmencie
life i non-life, uznawalności polis odpowiedzialności
cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych poza
granicami kraju macierzystego, standardów
rachunkowości i wzoru dokumentów sprawozdania
finansowego)
3
WPROWADZENIE
óð Niezależnie jednak od powyższego w zasadzie już od lat
70. koncentrowano się także na bezpieczeństwie rynku
(tak ważnym z uwagi na tzw. odwrócony cykl produkcyjny
ubezpieczeń), tj. takim ukształtowaniu zasad
funkcjonowania i kontrolowania zakładów ubezpieczeń,
ażeby zapewnić ich zdolność do spełniania zobowiązań,
w skrócie  by zapewnić ich wypłacalność. Można wręcz
stwierdzić, iż gros działań i wysiłków legislacyjnych
zmierzało pośrednio lub bezpośrednio właśnie w tym
kierunku
óð Z tego też wzglÄ™du koniecznym staje siÄ™ zrozumienie
istoty tzw. systemu nadzoru ostrożnościowego, na który
składają się wspomniane warstwy materialnoprawna i
4
instytucjonalna
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðObecnie w paÅ„stwach czÅ‚onkowskich Unii
Europejskiej nadzór ostrożnościowy w ujęciu
materialnoprawnym realizowany jest poprzez
istniejÄ…ce w unijnym porzÄ…dku prawnym regulacje i
ich transpozycję do krajowych porządków prawnych
poszczególnych krajów.
óðRegulacje te stanowiÄ… jeden z dwóch filarów
systemu określanego jako Solvency I (Wypłacalność
I).
óðSolvency I w zakresie nadzoru ostrożnoÅ›ciowego w
ujęciu materialnoprawnym opiera się na dwóch
kluczowych instytucjach prawnych, tj. kapitale
gwarancyjnym i marginesie wypłacalności.
5
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Jakkolwiek skupimy siÄ™ na ich obecnym funkcjonowaniu,
koncepcja tych mierników i zasady ich funkcjonowania (które co
do zasady nie zmieniły się do dziś) powstały w latach 70.
óð ZostaÅ‚y one po raz pierwszy wprowadzone dla obu segmentów
rynku ubezpieczeń mocą dwóch dyrektyw, tj.:
w sektorze non-life  PierwszÄ… DyrektywÄ… Rady z dnia
24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
odnoszÄ…cych siÄ™ do podejmowania i prowadzenia
działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich
innych niż ubezpieczenia na życie (73/239/EWG, Dz.U. L
228 z 16.8.1973, str. 3-19, z póz
n. zm.)
oraz w sektorze life  PierwszÄ… DyrektywÄ… Rady z dnia 5
marca 1979 r. w sprawie koordynacji przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
odnoszÄ…cych siÄ™ do podejmowania i prowadzenia
działalności w dziedzinie bezpośrednich ubezpieczeń na
życie (79/267/EWG, Dz.U. L 63 z 13.3.1979, str. 1-18, z 6
póz
n. zm.).
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðWw. dyrektywa dotyczÄ…ca sektora non-life jest aktem
prawnym obecnie obowiÄ…zujÄ…cym (do dnia 31
grudnia 2013 r.), z póz
niejszymi zmianami.
óðDyrektywa dotyczÄ…ca segmentu life utraciÅ‚a moc z
dniem 18 grudnia 2002 r.
óðUwzglÄ™dniajÄ…c zatem wszystkie dokonywane od
1973 r. i 1979 r. (a więc od czasu pierwotnego
ustanowienia omawianych instytucji prawnych)
zmiany legislacyjne, które dotyczyły dyskutowanych
przezeń zagadnień, należy wskazać, iż dzisiejsza
regulacja kapitału gwarancyjnego i marginesu
wypłacalności ma swoje z
ródło w następujących
aktach przedstawionych w kolejnym slajdzie.
7
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð segment non-life: pierwotna wyżej wskazana dyrektywa
73/239/EWG, z póz
niejszymi zmianami, w tym znaczÄ…co
zmieniona w zakresie kwestii dotyczących kapitału
gwarancyjnego i marginesu wypłacalności mocą
dyrektywy 2002/13/WE Parlamentu Europejskiego i Rady
z dnia 5 marca 2002 r. zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™ Rady
73/239/EWG w sprawie marginesu wypłacalności
wymaganego od zakładów oferujących ubezpieczenia
inne niż ubezpieczenie na życie (Dz.U. L 77 z 20.3.2002,
str. 17-22)
óð segment life: dyrektywa 2002/83/WE Parlamentu
Europejskiego i Rady z dnia 5 listopada 2002 r. dotyczÄ…ca
ubezpieczeń na życie (Dz.U. L 345 z 19.12.2002, str. 1-
8
51, z póz
n. zm.)
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðZ uwagi na fakt, iż instytucja kapitaÅ‚u gwarancyjnego
i marginesu wypłacalności co do zasady jest taka
sama w obu segmentach (różne są szczegółowe
zasady ich wyliczania) odniesiemy siÄ™ tu do
brzmienia przepisów właściwych dla segmentu non-
life (bazujemy na wersji skonsolidowanej tekstu
dyrektywy 73/239/EWG z 2007 r. dostępnej w bazie
EUR-Lex)
9
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Zasadnicze zmiany w zakresie kapitaÅ‚u gwarancyjnego i
marginesu wypłacalności z 2002 r. obowiązujące do dziś:
1) Prawie czterokrotnie podwyższono minimalną wysokość
kapitału gwarancyjnego dla zakładów ubezpieczeń
działających w segmencie life, tj. do wysokości 3 mln euro (z
wcześniejszej wysokości 800 tys. euro)
2) Dla zakładów ubezpieczeń non-life zmniejszono z czterech do
dwóch kategorii zróżnicowania minimalnych wysokości
kapitału gwarancyjnego w zależności od grup ubezpieczeń;
minimalna wysokość kapitału gwarancyjnego została
określona na 3 mln euro dla grup 10-15 i 2 mln euro dla grup
pozostałych (podwyższenie z dotychczasowych wysokości
wahajÄ…cych siÄ™ od 200 do 400 tys. euro)
3) Pięciokrotnie podwyższono progi występujące w formułach
wyliczania marginesu wypłacalności na podstawie zbioru
składek lub przeciętnej kwoty wypłaconych odszkodowań
10
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
4) Dla niektórych grup ubezpieczeń (tj. grup 11-13)
podwyższono o 50 proc. podstawy wyliczania marginesu
wypłacalności; wynika to z faktu, iż przedmiotowe grupy
ubezpieczeń reprezentują ryzyka mające istotny wpływ na
wypłacalność zakładów ubezpieczeń
5) Zdecydowano, iż minimalna wysokość kapitału
gwarancyjnego oraz progi dla obliczenia marginesu
wypłacalności na bazie zbioru składek i przeciętnej kwoty
odszkodowań mają być automatycznie indeksowane w
powiÄ…zaniu z europejskim wskaz
nikiem cen konsumpcyjnych
publikowanym przez EUROSTAT, przy czym zmiany będą
następowały po przekroczeniu indeksu cen o 5 proc.
11
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Kwestie dotyczÄ…ce marginesu wypÅ‚acalnoÅ›ci i kapitaÅ‚u
gwarancyjnego dla zakładów ubezpieczeń segmentu non-life
znajdujÄ… swojÄ… regulacjÄ™ w art. 16, 16a, 17 dyrektywy
73/239/EWG w brzmieniu nadanej jej w tym zakresie dyrektywÄ…
2002/13/WE.
óð W art. 16 ust. 1 dyrektywy wskazuje siÄ™, iż każde PaÅ„stwo
Członkowie wymagać będzie od każdego zakładu ubezpieczeń,
którego siedziba mieści się na jego terytorium, ustanowienia
odpowiedniego dostępnego marginesu wypłacalności w
odniesieniu do całej jego działalności przez cały czas, który jest
równy co najmniej wymogom niniejszej dyrektywy
/warto przy okazji zwrócić uwagę na dokładne brzmienie
przepisu  określa on pewien standard minimalny, co oznacza,
iż państwa członkowskie są uprawnione do ustanowienia
surowszych norm ostrożnościowych i wymagania ich od
zakładów ubezpieczeń mających w nich siedzibą; nie dotyczy to
12
jednak zakładów ubezpieczeń, które tylko świadczą usługi w
danym kraju, majÄ…c siedzibÄ™ w innym kraju UE/
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðZ art. 16 ust. 2 dyrektywy wynika iż dostÄ™pny
margines wypłacalności składa się z aktywów
zakładu ubezpieczeń, wolnych od wszelkich
przewidywalnych zobowiązań i obejmuje (choć z
punktu widzenia rachunkowości winno byłoby użyć
raczej określenia  odpowiada) w uproszczeniu
opłacony kapitał akcyjny, rezerwy oraz zysk lub
stratę po potrąceniu należnych dywidend.
óðDostÄ™pny margines wypÅ‚acalnoÅ›ci zmniejsza siÄ™
m.in. o posiadane udziały własne (poprawnie  akcje
własne), czy posiadane udziały lub akcje w
oznaczonych podmiotach powiÄ…zanych.
óðDyrektywa przewiduje również pod pewnymi
warunkami uzupełnienie dostępnego marginesu
wypłacalności m.in. podporządkowanym kapitałem
13
pożyczkowym.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Zasady ustalania dostÄ™pnego marginesu wypÅ‚acalnoÅ›ci
określone zostały w art. 16a ww. dyrektywy.
óð Ust. 1 art. 16a stanowi, iż wymagany margines wypÅ‚acalnoÅ›ci
ustala się na podstawie rocznej kwoty składek lub wkładów
albo średniego obciążenia roszczeniami w ciągu ostatnich
trzech lat obrachunkowych. Jednakże w przypadku zakładów
ubezpieczeniowych ubezpieczajÄ…cych zasadniczo od jednego
lub kilku ryzyk kredytowych, burzy, gradobicia lub mrozu, za
okres odniesienia do średniego obciążenia roszczeniami bierze
siÄ™ siedem ostatnich lat.
óð Szczegółowy sposób wyliczenia, z zastrzeżeniem, że wyliczony
margines musi respektować wysokość minimalnego kapitału
gwarancyjnego (o czym mowa w art. 17, który tyczy się
minimalnego kapitału gwarancyjnego; polskie tłumaczenie
dyrektywy mówi o funduszu gwarancyjnym), określony został w
art. 16a ust. 3 i 4 dyrektywy.
óð Co szczególnie ważne, w okreÅ›lonych tam zasadach bardzo
precyzyjnie określono zasadę obniżania marginesu w 14
przypadku reasekurowania ryzyk przez zakład ubezpieczeń.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðNie omawiajÄ…c w oparciu o przepisy dyrektywy
szczegółowych kwestii, należy wskazać, iż przepisy
te nie są bezpośrednio stosowalne. Wymagają one
transpozycji do porządku prawnego każdego z
państw członkowskich.
óðPowstaje wiÄ™c pytanie, w którym miejscu w polskim
systemie prawnym należy szukać ww. norm
ostrożnościowych.
óðJest to o tyle istotne, że polski organ nadzoru (tj.
Komisja Nadzoru Finansowego) może egzekwować
obowiązki względem zakładów ubezpieczeń z
siedzibÄ… w Polsce jedynie na podstawie tych
polskich przepisów, a nie przepisów zawartych w
15
dyrektywie.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óðW polskim porzÄ…dku prawnym przedmiotowe kwestie
dotyczące kapitału gwarancyjnego i marginesu
wypłacalności znajdują swą regulację w ustawie z
dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej
(Dz.U. Nr 124, poz. 1151, z póz
n. zm.), ściślej w jej
art. 146 i nast.
óðUzupeÅ‚nieniem ustanowionego tam reżimu sÄ…
przepisy, zmienionego dwukrotnie w 2009 r.,
rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28
listopada 2003 r. w sprawie sposobu wyliczenia
wysokości marginesu wypłacalności oraz minimalnej
wysokości kapitału gwarancyjnego dla działów i grup
ubezpieczeń (Dz.U. Nr 211, poz. 2060, z póz
n. zm.).
16
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Zgodnie z art. 146 ust. 1 ustawy o dziaÅ‚alnoÅ›ci
ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń jest obowiązany
posiadać środki własne w wysokości nie niższej niż margines
wypłacalności i nie niższej niż kapitał gwarancyjny.
óð Powyższe wskazuje, iż o minimalnym akceptowalnym poziomie
środków własnych  rozumianych jako aktywa zakładu
ubezpieczeń za wyjątkiem aktywów przeznaczonych na
pokrycie wszelkich przewidywalnych zobowiązań, wartości
niematerialnych i prawnych, akcji i udziałów własnych będących
w posiadaniu zakładu ubezpieczeń oraz aktywów z tytułu
odroczonego podatku dochodowego, o czym mowa w art. 148
ust. 1 ustawy, jak również niektórych innych aktywów (np. akcji i
innych aktywów finansujących kapitały własne innych zakładów
ubezpieczeń i zakładów reasekuracji należących do tej samej
ubezpieczeniowej grupy kapitałowej)  decydują dwa, i tylko
17
dwa, ściśle określone wskaz
niki.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Pierwszy z nich  kapitaÅ‚ gwarancyjny  jest równy wiÄ™kszej z
wartości: 1) jednej trzeciej marginesu wypłacalności, 2)
minimalnej wysokości kapitału gwarancyjnego (art. 146 ust. 2
ustawy).
óð Minimalna wysokość kapitaÅ‚u gwarancyjnego uzależniona
została od formy prawnej zakładu ubezpieczeń oraz od działu i
grupy ubezpieczeń, w których zakład wykonuje działalność.
óð Jak wynika z dyspozycji ż 8 w zw. ż 2 ust. 1 wskazywanego
rozporządzenia w sprawie sposobu wyliczenia wysokości
marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału
gwarancyjnego, będzie ona wynosiła w przypadku zakładu
ubezpieczeń w formie spółki akcyjnej równowartość w złotych
kwoty 3 mln euro (dział I oraz ryzyka sklasyfikowane w grupach
10-15 działu II) lub 2 mln euro (ryzyka sklasyfikowane w
grupach 1-9 i 16-18 działu II).
18
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð PrzyjÄ™te przez ustawodawcÄ™ rozwiÄ…zania ukazane powyżej
wskazują, iż centralną instytucją gospodarki finansowej
zakładów ubezpieczeń w zakresie materialnoprawnych norm
ostrożnościowych jest właśnie margines wypłacalności.
Wysokość marginesu wypłacalności  w uproszczeniu 
uzależniona jest od skali prowadzonej przez zakład
ubezpieczeń działalności, co wskazuje, iż wzrost przychodów
co do zasady generować będzie wymóg utrzymywania coraz
wyższych środków własnych.
óð Sposób ustalenia marginesu zostaÅ‚ uzależniony od rodzaju
prowadzonej przez zakład ubezpieczeń działalności (grupy 1, 2,
4 działu I; grupa 3 działu I; grupa 5 działu I oraz dział II).
óð Szczegółowe sposoby wyliczenia marginesu wypÅ‚acalnoÅ›ci w
ww. przypadkach przedstawione zostały w załącznikach do
rozporządzenia w sprawie sposobu wyliczenia wysokości
marginesu wypłacalności oraz minimalnej wysokości kapitału
19
gwarancyjnego.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð PrzyjmujÄ…c, iż bezcelowe byÅ‚oby powtarzanie caÅ‚oÅ›ci
wytycznych przyjętych w rozporządzeniu i jego załącznikach,
zostanie omówiony sposób wyliczenia marginesu dla zakładu
ubezpieczeń z tytułu działania w obszarze rodzajów
ubezpieczeń, o których mowa w grupie 5 działu I oraz dziale II
załącznika do ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
óð W zakresie tym, tj. obszarze ubezpieczeÅ„ chorobowych i
wypadkowych, jeżeli są uzupełnieniem ubezpieczeń
wymienionych w grupach 1-4 ubezpieczeń na życie, jak również
pozostałych ubezpieczeń osobowych oraz ubezpieczeń
majątkowych ustanowione zostały dwie metody obliczenia
marginesu wypłacalności  jest on równy większej z dwóch
wartości obliczonych na podstawie kwoty składki (MW1) albo
przeciętnej rocznej kwoty odszkodowań i świadczeń (MW2).
20
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
21
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Margines wypÅ‚acalnoÅ›ci jest równy wiÄ™kszej z wartoÅ›ci MW1 i MW2
óð MW1  margines wypÅ‚acalnoÅ›ci obliczony na podstawie kwoty
składki
óð MW2  margines obliczony na podstawie przeciÄ™tnej rocznej kwoty
odszkodowań i świadczeń
óð kwota skÅ‚adki (G)  należy przez to rozumieć wiÄ™kszÄ… z dwóch
wartości: a) składkę przypisaną w okresie ostatnich 12 miesięcy, b)
składkę przypisaną w okresie ostatnich 12 miesięcy, pomniejszoną
o stan rezerwy składek na początek powyższego okresu i
powiększoną o stan rezerwy składek na początek powyższego
okresu (w obu przypadkach chodzi o składki przypisane z
ubezpieczeń bezpośrednich i reasekuracji czynnej, z
uwzględnieniem storn, niepomniejszone o udział reasekuratorów i
retrocesjonariuszy. Dla potrzeb wyliczenia powyższych dwóch
wielkości sumę składek przypisanych pomniejsza się o podatek, jeśli
jest zawarty w składce, a dane dotyczące niektórych grup
ubezpieczeń zwiększa się o 50 proc. (ż 1 ust. 1 pkt 3 lit. a
22
rozporzÄ…dzenia).
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð PrzeciÄ™tna roczna kwota odszkodowaÅ„ i Å›wiadczeÅ„ (J)  stanowi
jedną trzecią, o ile długość okresu porównawczego wynosi 36
miesięcy, albo jedną siódmą, o ile długość okresu porównawczego
wynosi 84 miesiące, sumy odszkodowań i świadczeń wypłaconych w
okresie porównawczym, niektórych kosztów zakładu ubezpieczeń i
wielkości rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia
według stanu na ostatni dzień okresu porównawczego,
pomniejszonej o otrzymane zwroty, regresy, wszelkie odzyski i
dotacje uzyskane w okresie porównawczym, jak również wielkość
rezerw na niewypłacone odszkodowania i świadczenia według stanu
na pierwszy dzień okresu porównawczego.
23
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð współczynnik reasekuracyjny (H)  wyraża stosunek procentowy Å‚Ä…cznej
sumy odszkodowań na udziale własnym (po potrąceniu udziału
reasekuratorów i retrocesjonariuszy) wypłaconych w okresie ostatnich 36
miesięcy (lub w okresie całej działalności, gdy zakład ubezpieczeń
prowadzi działalność krócej niż 3 lata), powiększonych o koszty likwidacji
szkód i windykacji regresów oraz koszty poniesione w celu uzyskania
dotacji dotyczących okresu porównawczego, po potrąceniu wszelkich
zwrotów, regresów, odzysków i dotacji, zwiększonej o kwotę rezerwy na
niewypłacone odszkodowania na udziale własnym na koniec tego okresu i
zmniejszonej o kwotę rezerwy na niewypłacone odszkodowania na udziale
własnym na początek tego okresu, do sumy odszkodowań brutto
wypłaconych w tym okresie, powiększonych o koszty likwidacji szkód i
windykacji regresów oraz koszty poniesione w celu uzyskania dotacji
dotyczących okresu porównawczego, po potrąceniu wszelkich zwrotów,
regresów, odzysków i dotacji, skorygowanej o zwiększenie lub
zmniejszenie rezerwy na niewypłacone odszkodowania brutto (ż 1 ust. 1
pkt 3 lit. c rozporządzenia in principio). Jeżeli zaś powyższy stosunek jest
mniejszy niż 50 proc., jako wielkość współczynnika reasekuracyjnego
24
przyjmuje siÄ™ 50 proc.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð wartoÅ›ci P1 i P2 stanowiÄ… równowartoÅ›ci w zÅ‚otych wartoÅ›ci T1 i T2
ustalonych w ż 2 ust. 1 pkt 3 powoływanego rozporządzenia na
poziomie bazowym odpowiednio 50 i 35 mln euro, podlegajÄ…cych
indeksacji i ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym KNF.
óð bazujÄ…c na powyższych wartoÅ›ciach i postÄ™pujÄ…c zgodnie z
wytycznymi załącznika nr 3 do omawianego rozporządzenia,
właściwy margines wypłacalności zostaje ustalony w oparciu o jedną
z wyżej przedstawionych formuł matematycznych.
25
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Posiadanie przez zakÅ‚ad ubezpieczeÅ„ Å›rodków wÅ‚asnych
odpowiadających co najmniej wysokości właściwego mu
marginesu wypłacalności wskazuje na adekwatność kapitałową
prowadzonej działalności oraz co do zasady wyklucza
interwencjÄ™ organu nadzoru
óð Do materialnoprawnej warstwy norm ostrożnoÅ›ciowych zaliczyć
należy również przepisy regulujące zawiązywanie i
utrzymywanie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych.
óð OdnoszÄ…c siÄ™ już tylko do polskich przepisów, które stanowiÄ…
dokładną transpozycję powoływanych dyrektyw, należy
wskazać, iż, na mocy art. 149 ust. 1 pkt ustawy o działalności
ubezpieczeniowej, zakład ubezpieczeń ma obowiązek tworzyć
rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe.
26
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð Art. 151 w swym ust. 1 stanowi, iż rezerwy techniczno-
ubezpieczeniowe, o których mowa w art. 149 ust. 1 pkt 2, są
przeznaczone na pokrycie bieżących i przyszłych zobowiązań,
jakie mogą wyniknąć z zawartych umów ubezpieczenia.
óð Zgodnie z art. 151 ust. 2, na rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
składają się:
1) rezerwa składek;
2) rezerwa na ryzyka niewygasłe;
3) rezerwa na niewypłacone odszkodowania lub świadczenia, w
tym rezerwa na skapitalizowaną wartość rent;
4) rezerwa na wyrównanie szkodowości (ryzyka);
5) rezerwa ubezpieczeń na życie;
6) rezerwa ubezpieczeń na życie, gdy ryzyko lokaty ponosi
ubezpieczajÄ…cy;
7) rezerwy na premie i rabaty dla ubezpieczonych;
8) rezerwy na zwrot składek dla członków;
9) inne rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe określone w
27
statucie.
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð UpraszczajÄ…c można wskazać, iż nie wszystkie wyżej wskazane rodzaje rezerw
występują w każdym zakładzie ubezpieczeń  a zależy to od formy prawnej
prowadzonej działalności oraz działu ubezpieczeń, w ramach którego dany
zakład prowadzi działalność
óð ZawiÄ…zywane na zasadach okreÅ›lonych w ustawie (a wiÄ™c na podstawie
obliczeń aktuariusza lub zgodnie z zasadami matematyki ubezpieczeniowej za
opiniÄ… aktuariusza - art. 151 ust. 4 i 5) rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe
muszą być również pokrywane w ściśle określony sposób.
óð Ustawodawca, dokonujÄ…c wdrożenia dyrektyw, w sposób wyczerpujÄ…cy wskazaÅ‚
bowiem aktywa mogące stanowić pokrycie rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych (art. 154 ust. 6), jak również ustanowił limity procentowe
koncentracji i maksymalnych zaangażowań (art. 155 ust. 1)
óð WskazaÅ‚ również, iż aktywa stanowiÄ…ce pokrycie rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych powinny być w odpowiedni sposób zróżnicowane i
rozproszone tak, aby nie były one związane z jednym rodzajem aktywów lub
jednym podmiotem, jak również nie były obciążone zobowiązaniami innymi niż
wynikające z umów ubezpieczenia (art. 154 ust. 4); termin wymagalności
aktywów stanowiących pokrycie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych
powinien być przy tym dostosowany do terminu wymagalności zobowiązań
z umów ubezpieczenia (art. 154 ust. 5).
28
SOLVENCY I - WARSTWA MATERIALNOPRAWNA
óð NaczelnÄ… przy tym zasadÄ™ wyraża art. 153 ustawy o
działalności ubezpieczeniowej, wedle którego zakład
ubezpieczeń jest obowiązany do lokowania środków
finansowych w taki sposób, aby uwzględniając rodzaj i
strukturę prowadzonych ubezpieczeń osiągnąć jak
największy stopień bezpieczeństwa i rentowności przy
jednoczesnym zachowaniu płynności środków.
óð Wszystko powyższe wyraża postulowany balans miÄ™dzy
dwoma podstawowymi sferami działania zakładów
ubezpieczeń, tj. działalnością techniczną i działalnością
lokacyjną, którego ostatecznym celem ma być
zapewnienie bieżącej płynności i długoterminowej
wypłacalności zakładów ubezpieczeń.
29
SOLVENCY I  WARSTWA INSTYTUCJONALNA
óð Solvency I w zakresie nadzoru ostrożnoÅ›ciowego w warstwie
instytucjonalnej oznacza z kolei przyznanie organom nadzoru
poszczególnych państw członkowskich takich kompetencji, które
pozwalałyby tymże organom na bieżąco sprawdzać poziom
wypłacalności zakładów ubezpieczeń i władczo reagować w
przypadku zagrożeń w tym zakresie.
óð ZnajdujÄ…c z
ródło we wskazywanych wcześniej dyrektywach,
polskie przepisy, tj. na szczeblu ustawowym powoływana ustawa o
działalności ubezpieczeniowej nakłada na zakłady ubezpieczeń
szereg obowiązków sprawozdawczych i przyznaje organowi
nadzoru uprawnienia do wzywania o udzielnie wyjaśnień i
dokonywania kontroli w siedzibie zakładu ubezpieczeń (on-site
inspections), w tym m.in. w zakresie badania wypłacalności
zakładów ubezpieczeń w odniesieniu do całej działalności, czy
kontroli i badania adekwatności jego rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych.
óð Organy nadzoru przeprowadzajÄ… również badanie sytuacji
finansowej zakładów ubezpieczeń poprzez analizę rocznego
sprawozdania finansowego sporządzanego w sposób
30
zunifikowany we wszystkich państwa członkowskich
SOLVENCY I  WARSTWA INSTYTUCJONALNA
óð Szczególnie kluczowe sÄ… uprawnienia, o których mowa w art.
187 i nast. ustawy o działalności ubezpieczeniowej.
óð I tak też, zgodnie z art. 187 ust. 2 ustawy, jeżeli Å›rodki wÅ‚asne
zakładu ubezpieczeń są niższe niż wymagany margines
wypłacalności, organ nadzoru może zobowiązać zakład
ubezpieczeń do przedłożenia planu przywrócenia prawidłowych
stosunków finansowych, do zatwierdzenia przez organ nadzoru.
óð W takim przypadku organ nadzoru może również np. 1)
zakazać zakładowi ubezpieczeń swobodnego rozporządzania
aktywami lub ograniczyć zakres działalności; 2) wyznaczyć
zakładowi ubezpieczeń termin przedłożenia ww. planu, lub
termin, do którego zakład ubezpieczeń powinien przywrócić
prawidłowe stosunki finansowe albo wypłacalność; 3) zakazać
zakładowi ubezpieczeń dokonywania wypłat z zysku.
31
SOLVENCY I  WARSTWA INSTYTUCJONALNA
óð SpoÅ›ród wielu innych szczegółowych kwestii w tym zakresie
można wskazać, że na zasadzie art. 187 ust. 8c, organ nadzoru
może zobowiązać zakład ubezpieczeń do wyliczenia środków
własnych zakładu ubezpieczeń przy zastosowaniu niższej niż
wynika to z przyjętych przez zakład ubezpieczeń zasad wyceny,
wartości elementów wykorzystywanych do ich wyliczenia, w
szczególności gdy stwierdzone zostały w okresie ostatniego roku
obrotowego istotne zmiany wartości rynkowej tych elementów.
óð W myÅ›l art. 188 ust. 1 ustawy, organ nadzoru może podjąć decyzjÄ™
o ustanowieniu kuratora nadzorującego wykonanie przez zakład
ubezpieczeń: 1) planu przywrócenia prawidłowych stosunków
finansowych w zakresie rezerw techniczno-ubezpieczeniowych,
2) planu przywrócenia prawidłowych stosunków finansowych w
zakresie dotyczącym marginesu wypłacalności czy kapitału
gwarancyjnego, 3) krótkoterminowego planu wypłacalności; czy 4)
programu naprawczego.
32
SOLVENCY I  WARSTWA INSTYTUCJONALNA
óð Wreszcie dziaÅ‚ajÄ…c na podstawie art. 189 ust. 1, organ nadzoru
może ustanowić, w drodze decyzji, zarząd komisaryczny w celu
doprowadzenia do prawidłowych stosunków finansowych w
przypadku, gdy zakład ubezpieczeń: 1) nie przedłoży
krótkoterminowego planu wypłacalności lub organ nadzoru
odmówi jego zatwierdzenia lub 2) nie zrealizuje w terminie
krótkoterminowego planu wypłacalności, lub 3) w każdym innym
przypadku zagrożenia wypłacalności zakładu ubezpieczeń.
óð Wszystko powyższe pokazuje, iż warstwa instytucjonalna nadzoru
ostrożnościowego jest bardzo rozbudowana, a kompetencje
organów nadzoru są niezwykle szerokie (przewidują bowiem
nawet przejęcie zarządzania zakładem ubezpieczeń w sytuacji
skrajnego zagrożenia niewypłacalnością lub niewypłacalności 
chociaż w gruncie rzeczy organ nadzoru nie powinien dopuścić do
sytuacji, w której zakład ubezpieczeń znajdzie się już w fazie
niewypłacalności)
33
SOLVENCY I  PODSUMOWANIE
óð PrzyjÄ™ty w Polsce system nadzoru ostrożnoÅ›ciowego stanowi
pełną transpozycję przepisów unijnych i tym samym odpowiada
standardom stosowanym w pozostałych państwach
członkowskich.
óð OceniajÄ…c dziÅ› funkcjonujÄ…cy model nadzoru ostrożnoÅ›ciowego
nad zakładami ubezpieczeń, należy powiedzieć, iż od
dłuższego czasu dostrzega się niedostatek regulacji w zakresie
jego warstwy materialnoprawnej.
óð Zasady wyliczania marginesu wypÅ‚acalnoÅ›ci operujÄ… bowiem
przede wszystkim na miarach ilościowych (na jakościowych w
skrajnie minimalnym stopniu). To samo dotyczy aktywów, które
mają stanowić pokrycie marginesu wypłacalności i rezerw
techniczno-ubezpieczeniowych. W ogólności nie dokonuje się
kwantyfikowania ryzyka wiążącego się z tymi aktywami i nie
szacuje się takich zagrożeń, jak możliwość wynikającej z
warunków rynkowych, czy trwałej utraty wartości.
34
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
óð OdpowiedziÄ… na wskazane wczeÅ›niej niedostatki systemu
Solvency I stanowi system Solvency II.
óð Dyrektywa Solvency II okreÅ›li nowy w Unii Europejskiej
model nadzoru ostrożnościowego nad zakładami
ubezpieczeń, wprowadzając nowe rozwiązania
materialnoprawne.
óð Niezależnie jednak od tego spowoduje ona caÅ‚kowitÄ…
reorganizacjÄ™ z
ródeł wspólnotowego prawa
ubezpieczeniowego (uporzÄ…dkuje i zmniejszy liczbÄ™
wspólnotowych aktów prawnych, które odnoszą się do
kwestii działalności ubezpieczeniowej).
óð PeÅ‚na nazwa dyrektywy: Dyrektywa Parlamentu
Europejskiego i Rady 2009/138/WE z dnia 25 listopada 2009
r. w sprawie podejmowania i prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej (Wypłacalność II), Dz.U.
35
L 335 z 17.12.2009, str. 1 155
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
óð Pierwotnie dyrektywa 2009/138/WE (Solvency II) miaÅ‚a
konstytuować nowe warunki prowadzenia działalności
ubezpieczeniowej od dnia następującego po terminie końcowym
transpozycji dla państw członkowskich ustanowionym na dzień 31
paz
dziernika 2012 r.
óð Z dniem 1 listopada 2012 r. uchylone miaÅ‚o zostać szereg
wcześniejszych dyrektyw odnoszących się do obszaru
ubezpieczeń
óð MocÄ… dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/23/UE
z dnia 12 września 2012 r. zmieniającej dyrektywę 2009/138/WE
(Wypłacalność II) w odniesieniu do terminu jej transpozycji, daty
rozpoczęcia jej stosowania oraz daty uchylenia niektórych
dyrektyw ( Dz.U. L 249 z 14.9.2012, str. 1-2), termin transpozycji
zmieniono dzień 30 czerwca 2013 r., zaś uchylenie szeregu
uprzednich dyrektyw na dzień 1 stycznia 2014 r.
óð Z tym dniem, przynajmniej w zaÅ‚ożeniu, we wszystkich paÅ„stwach
członkowskich winien zacząć obowiązywać nowy reżim
36
prowadzenia działalności ubezpieczeniowej.
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
óð Zgodnie z przepisami dyrektywy 2009/138/WE (Solvency II) z dniem 1
stycznia 2014 r. stracą moc następujące akty prawne:
1) Dyrektywa Rady z dnia 25 lutego 1964 r. w sprawie zniesienia
ograniczeń swobody przedsiębiorczości i świadczenia
usług w dziedzinie reasekuracji i retrocesji (Dz.U. 56 z 4.4.1964),
2) Pierwsza Dyrektywa Rady z dnia 24 lipca 1973 r. w sprawie koordynacji
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
odnoszÄ…cych siÄ™ do podejmowania i prowadzenia
działalności w dziedzinie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż
ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 228 z 16.8.1973)
3) Dyrektywa Rady z dnia 24 lipca 1973 r. znoszÄ…ca ograniczenia swobody
przedsiębiorczości w zakresie ubezpieczeń bezpośrednich innych niż
ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 228 z 16.8.1973)
4) Dyrektywa Rady z dnia 29 czerwca 1976 r. zmieniajÄ…ca dyrektywÄ™
73/239/EWG w sprawie koordynacji przepisów ustawowych,
wykonawczych i administracyjnych odnoszÄ…cych siÄ™ do
podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń
bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 189 z
37
13.7.1976)
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
5) Dyrektywa Rady z dnia 30 maja 1978 r. w sprawie koordynacji przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszÄ…cych siÄ™ do
koasekuracji we Wspólnocie (Dz.U. L 151 z 7.6.1978)
6) Dyrektywa Rady z dnia 10 grudnia 1984 r. zmieniajÄ…ca,
szczególnie w zakresie ubezpieczenia świadczenia pomocy turystycznej,
pierwszą dyrektywę (73/239/EWG) w sprawie koordynacji przepisów
ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszÄ…cych siÄ™ do
podejmowania i prowadzenia działalności w dziedzinie ubezpieczeń
bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na życie (Dz.U. L 339 z
27.12.1984, str. 21 25)
7) Dyrektywa Rady z dnia 22 czerwca 1987 r. w sprawie koordynacji
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących
siÄ™ do ubezpieczenia ochrony prawnej (Dz.U. L 185 z 4.7.1987, str. 77
80)
8) Druga Dyrektywa Rady z dnia 22 czerwca 1988 r. w sprawie koordynacji
przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących
się do ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia na
życie i ustanowienia przepisów ułatwiających skuteczne korzystanie ze
swobody świadczenia usług oraz zmieniająca dyrektywę 73/239/EWG 38
(Dz.U. L 172 z 4.7.1988, str. 1 2)
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
9) Dyrektywa Rady 92/49/EWG z dnia 18 czerwca 1992 r. w sprawie
koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych
odnoszących się do ubezpieczeń bezpośrednich innych niż ubezpieczenia
na życie oraz zmieniająca dyrektywy 73/239/EWG i 88/357/EWG (trzecia
dyrektywa w sprawie ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie),
(Dz.U. L 228 z 11.8.1992, str. 1 23)
10) Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 98/78/WE z dnia
27 paz
dziernika 1998 r. w sprawie dodatkowego nadzoru nad zakładami
ubezpieczeń w grupach ubezpieczeniowych (Dz.U. L 330 z 5.12.1998, str.
1 12)
11) Dyrektywa 2001/17/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
19 marca 2001 r. w sprawie reorganizacji i likwidacji
zakładów ubezpieczeń (Dz.U. L 110 z 20.4.2001, str. 28 39)
12) Dyrektywa 2002/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
5 listopada 2002 r. dotycząca ubezpieczeń na życie (Dz.U. L 345 z
19.12.2002, str. 1 51)
13) Dyrektywa 2005/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16
listopada 2005 r. w sprawie reasekuracji oraz zmieniajÄ…ca dyrektywy Rady
73/239/EWG, 92/49/EWG, a także dyrektywy 98/78/WE i 2002/83/WE
(Dz.U. L 323 z 9.12.2005, str. 1 50 )
39
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
óð PrzesuniÄ™cie wprowadzenia regulacji okreÅ›lanych
całościowo jako Solvency II na początek 2014 r. wynikało
z przedłożenia przez Komisję Europejską w dniu 19
stycznia 2011 r. wniosku legislacyjnego o ustanowienie
dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniajÄ…cej
dyrektywy 2003/71/WE i 2009/138/WE w zakresie uprawnień
Europejskiego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych
Programów Emerytalnych oraz Europejskiego Urzędu Nadzoru
Giełd i Papierów Wartościowych
óð Projekt ten okreÅ›lany jest jako Omnibus II
óð Numer CELEX w bazie EUR-Lex: 52011PC0008, nr procedury:
COD(2011)0006
óð Obecnie projekt ten jest w pracach legislacyjnych w
Parlamencie Europejskim  przed pierwszym czytaniem na
posiedzeniu plenarnym (sprawozdanie komisji ECON z dnia 28
40
marca 2012 r. nr ECON/7/05195)
SOLVENCY II  WPROWADZENIE
óð Projekt dyrektywy Omnibus II zawiera 3 główne obszary zmian
do dyrektywy Wypłacalność II:
1) wskazanie kwestii, w których EIOPA (European Insurance and
Occupational Pensions Authority - Europejski UrzÄ…d Nadzoru
Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych)
uprawniona będzie do wiążącej prawnie mediacji pomiędzy
krajowymi organami nadzoru,
2) ustanowienie przepisów przejściowych, mających na celu
ułatwienie zakładom ubezpieczeń przejścia do
funkcjonowania w systemie Wypłacalność II,
3) ustanowienie delegacji dla Komisji Europejskiej do
przyjmowania aktów poziomu 2 i 3 (wiążących prawnie) w
zakresie systemu Wypłacalność II.
41
SOLVENCY II  ISTOTA PROJEKTU
óð Wymóg wypÅ‚acalnoÅ›ci ma zapewnić ochronÄ™
beneficjentów przed konsekwencjami strat, których
zakłady ubezpieczeń nie byłyby w stanie pokryć *
42
óð * Witold Walkowiak, WMWConsult Fin., PrzewodniczÄ…cy Komisji Ekonomiczno-Finansowej w Polskiej Izbie UbezpieczeÅ„. VII
Forum Ubezpieczeń, Jachranka 21-23.IX.2009
SOLVENCY II  ISTOTA ZMIAN W ZAKRESIE NORM
OSTROŻNOŚCIOWYCH
óð Wymóg wypÅ‚acalnoÅ›ci wprowadzony przez Solvency II ma
zapewnić ochronę beneficjentów przed konsekwencjami strat,
których zakłady ubezpieczeń nie byłyby w stanie pokryć.
óð Jaki powinien być optymalny poziom kapitaÅ‚u posiadanego
przez zakład ubezpieczeniowy, aby ubezpieczeni zawsze mogli
liczyć na wypłatę należnego im odszkodowania?
óð OdpowiedziÄ… na to pytanie jest Solvency II, która stanowi próbÄ™
znalezienia mianownika dla różnych potrzeb różnych grup
zainteresowanych.
43
SOLVENCY II  ISTOTA ZMIAN W ZAKRESIE NORM
OSTROŻNOŚCIOWYCH
óð y
ródłem zmian w Solvency II w porównaniu z Solvency I jest
zmieniająca się sytuacja finansowo-gospodarcza na świecie, w
tym m. in.:
- rozwój rynków (dywersyfikacja produktów i związanych z nimi
ryzyk  pojawiajÄ… siÄ™ nowe produkty ubezpieczeniowe o bardzo
złożonych profilach ryzyka, ale i nowe instrumenty finansowe,
głównie pochodne),
- koncentracja biznesu wokół międzynarodowych grup
kapitałowych (zmiany w zarządzaniu ryzykiem i kapitałem),
- rozwój technik zarządzania ryzykiem i standardów
rachunkowości,
- nasilenie tendencji unifikacyjnych (tendencje globalizacyjne w
ramach Unii Europejskiej),
- kryzys finansowym w latach 2008-2009.
44
SOLVENCY II  ISTOTA ZMIAN W ZAKRESIE
NORM OSTROŻNOŚCIOWYCH
óðUmiejÄ™tność skutecznej identyfikacji, oceny i
monitorowania ryzyka może uchronić przed
znacznymi stratami.
óðPosÅ‚ugujÄ…c siÄ™ klasyfikacjÄ… ubezpieczeniowÄ…
dzielimy ryzyko na:
o Ryzyka aktuarialne
o Ryzyka finansowe
45
SOLVENCY II  ISTOTA ZMIAN W ZAKRESIE
NORM OSTROŻNOŚCIOWYCH
óðSpecjaliÅ›ci zwracajÄ… uwagÄ™ na fakt iż Solvency II
oparta jest na trzech filarach. Te filary to zespoły
reguł traktowania pewnych kategorii ryzyka:
- ryzyka ubezpieczeń majątkowych,
- ryzyka ubezpieczeń życiowych,
- ryzyka kredytowego,
- ryzyka rynkowego,
- ryzyka operacyjnego.
46
SOLVENCY II  ISTOTA ZMIAN W ZAKRESIE
NORM OSTROŻNOŚCIOWYCH
óðFilar I -> wymogi iloÅ›ciowe
óðFilar II -> wymogi jakoÅ›ciowe
óðFilar III -> tzw. ujawnienia  szereg regulacji
mających na celu zwiększenie przejrzystości w
działalności ubezpieczeniowej
47
SOLVENCY II  KTO WPROWADZA W POLSCE?
óð GłównÄ… rolÄ™ peÅ‚niÄ… (czy bÄ™dÄ… peÅ‚nić): Komisja Nadzoru
Finansowego  w ramach nadzoru nad polskim rynkiem
ubezpieczeń oraz Minister Finansów  jako organ
administracji publicznej obowiÄ…zany do opracowania
nowelizacji przepisów regulujących w Polsce działalność
ubezpieczeniową w taki sposób, aby w sposób pełny i
terminowy dokonać transpozycji przepisów wspólnotowych.
óð Nieterminowe wdrożenie dyrektywy może skutkować
interwencją Komisji Europejskiej, a następnie postępowaniem
przeciwko Polsce przed Trybunałem Sprawiedliwości w
Luksemburgu
óð WażnÄ… rolÄ™ peÅ‚ni również Polska Izba UbezpieczeÅ„, jako
48
organizacja branżowa z silnym zapleczem eksperckim.
SOLVENCY II  PODSUMOWANIE
óðSolvency II ma mieć o wiele wiÄ™kszy zakres od
Solvency I. Ma ona bowiem obejmować nowe
tendencje z zakresu metodologii zarzÄ…dzania
ryzykiem w ubezpieczeniach, szeroko pojętą
inżynierię finansową oraz standardy
sprawozdawczości zgodnych z wymogami MSSF.
óðNajważniejszymi zamierzeniami projektu sÄ…
znalezienie odpowiedniego poziomu marginesu
wypłacalności uwzględniającego zarówno czynniki
jakościowe jak i ilościowe, oraz osiągnięcie
większej synchronizacji w ustalaniu poziomu rezerw
technicznych.
49
ROLA INSTYTUCJI WSPÓLNOTOWYCH WE
WDRAŻANIU SOLVENCY II
óð Autorem nowych przepisów wspólnotowych z zakresu
wypłacalności jest oczywiście Komisja Europejska, które były
jednak wypracowane z zastosowaniem procedur komitologii i
rozległych konsultacji z rynkami finansowymi; dalsze
konsultacje prowadzone były także na etapie prac
legislacyjnych w Parlamencie Europejskim.
óð Wdrożenie przepisów, jak już zostaÅ‚o to wskazane, stanowić
będzie domenę władz krajowych i krajowych organów
nadzoru.
óð Nie oznacza to jednak zaprzestania dziaÅ‚ania instytucji
wspólnotowych  kluczowe jest zatem skupienie się nad
kwestiami dotyczącymi Europejskiego Urzędu Nadzoru
Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych w
kontekście spraw dotyczących wypłacalności i wdrażania
Solvency II.
50
E I O PA
Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów
Emerytalnych
Ä…ð Narodowy charakter nadzorów ubezpieczeniowych wymaga istnienia
instrumentów wzajemnej koordynacji ich poczynań na szczeblu
wspólnotowym - w tym celu w 2003 roku powstał Europejski Komitet
Nadzorów nad Ubezpieczeniami oraz Pracowniczymi Programami
Emerytalnymi (Committee of Insurance and Occupational Pension
Supervisors) - CEIOPS), którego następcą od 2011 roku jest EIOPA
Ä…ðEIOPA jest jednym z trzech UrzÄ™dów, skÅ‚adajÄ…cych siÄ™ na Europejski
System Nadzoru Finansowego
Ä…ð Główny CEL: zapewnienie wÅ‚aÅ›ciwego wdrażania przepisów
dotyczących sektora ubezpieczeniowego, w sposób umożliwiający
zachowanie stabilności finansowej i zapewnienie zaufania do systemu
finansowego jako całości oraz odpowiedniej ochrony konsumentów
usług finansowych
R O L A E I O P A W S Y S T E M I E N A Z D O R U O S T R O Å» N O Åš C I O W E G O
CO MOŻE EIOPA?
Ä…ð opracowywać projekty tzw. wiążące standardy techniczne(Binding
Technical Standards - BTS), podlegajÄ…ce zatwierdzeniu przez KomisjÄ™
EuropejskÄ…
Ä…ð kierować swe decyzje do banków czy ubezpieczycieli w przypadku, gdy
zawiódł krajowy nadzór
Ä…ð w przypadku zÅ‚amania prawa wspólnotowego- wydawać wiążące decyzje
instytucjom finansowym
Ä…ð czasowo zakazać niektórych produktów albo operacji finansowych, jeÅ›li uzna
je za szkodliwe dla funkcjonowania rynku
Ä…ð monitorować i oceniać tendencje, zagrożenia i potencjalne sÅ‚aboÅ›ci
sektora
R O L A E I O P A W S Y S T E M I E N A Z D O R U O S T R O Å» N O Åš C I O W E G O
S T R E S S T E S T
T E S T Y W A R U N K Ó W S K R A J N Y C H
W wyniku kryzysu finansowego zwrócono uwagę na potrzebę dokonywania
regularnej oceny sytuacji finansowej, płynnościowej oraz kapitałowej
instytucji finansowych. Jedną z metod przyjętych do badania powyższych
aspektów jest przeprowadzanie testów warunków skrajnych. Ich celem jest
analiza odporności nadzorowanych podmiotów na wypadek niekorzystnych
zmian zachodzących w otoczeniu makroekonomicznym, ich pozycji kapitałowej
oraz oszacowanie ewentualnych potrzeb kapitałowych. Testy warunków skrajnych
są uniwersalnym narzędziem nadzorczym, które  przy zastosowaniu metodyki
odpowiedniej dla danego sektora rynku finansowego  mogą być wykorzystywane
do analizy istotnych systemowo podmiotów. Narzędzie to jest stosowane również
na poziomie europejskim w ramach Europejskiego Systemu Nadzoru
Finansowego. Celem testów w sektorze ubezpieczeń jest poprawa standardów
zarządzania ryzykiem w zakładach ubezpieczeń i reasekuracji oraz
przygotowanie krajowych podmiotów do wdrożenia rozwiązań
wynikających z projektu Wypłacalność II. Działania te mają charakter cykliczny.
R O L A E I O P A W S Y S T E M I E N A Z D O R U O S T R O Å» N O Åš C I O W E G O
S T R E S S T E S T 2 0 1 1
*zasięg badania: 221 firm i grup ubezpieczeniowych z całej UE
*wyniki testu:
-sektor ubezpieczeń jest finansowo przygotowany na realizację
czynników ryzyka objętych testami stresu
-90% badanych podmiotów spełnia wymogi kapitałowe nawet w
przypadku wystąpienia negatywnych uwarunkowań
-8% badanych nie spełniło Minimalnych Wymogów
Kapitałowych(MCR) w scenariuszu ryzyka inflacji
R O L A E I O P A W S Y S T E M I E N A Z D O R U O S T R O Å» N O Åš C I O W E G O
EIOPA- RAPORT Z BADANIA QIS5
QIS5 to najobszerniejsze badanie, oceniające wpływ niektórych
kluczowych aspektów dyrektywy Solvency II. Z badania QIS5 wynika, że
sytuacja finansowa europejskiego sektora ubezpieczeniowego i
reasekuracyjnego w świetle kapitałowego wymogu wypłacalności (SCR)
jest stabilna. Dzięki komentarzom zebranym podczas badania QIS5,
Europejski Urząd Nadzoru mógł zidentyfikować obszary, gdzie potrzebne
są dalsze instrukcje. Ponadto ujawniły się obszary, których nie testowano
w badaniu a wymagają dalszej atencji podczas przygotowań do wdrożenia
Solvency II. SÄ… to: zarzÄ…dzanie, zarzÄ…dzanie ryzykiem i wymogi
sprawozdawcze.
RAPORT EIOPA 2012- POZIOM WYPA
ACALNOÅšCI W
POSZCZEGÓLNYCH KRAJACH UE
Z raportu wynika, że wskaz
niki wypłacalności na Europejskim rynku
ubezpieczeń polepszyły się. Wśród większości krajów UE utrzymują się na
zadowalajÄ…cym poziomie.
CELE STRATEGICZNE EIOPA NA LATA 2012-2014
Ä…ðukoÅ„czenie prac zwiÄ…zanych z okreÅ›leniem standardów i wytycznych,
niezbędnych do wprowadzenia Solvency II, jak również ich implementacja i
monitorowanie
Ä…ðokreÅ›lenie zadaÅ„ operacyjnych zwiÄ…zanych z Solvency II
Ä…ðwzmocnienie konwergencji w zakresie nadzoru poprzez lepsze
wykorzystanie dostępnych narzędzi
Ä…ðocena wpÅ‚ywu Solvency II na konsumentów
Ä…ðocena podmiotów z sektora ubezpieczeÅ„Ä…ð kolejne stress testy
Ä…ðzapewnienie osobom  trzecim dostÄ™pu do stosownych analiz
statystycznych
STANDING FINANSOWY POLSKICH ZAKA
ADÓW
UBEZPIECZEC

óð Pozytywna informacja na koniec: polskie zakÅ‚ady
ubezpieczeń wpisują się we wskazaną wcześniej
europejską tendencję dobrej wypłacalności zakładów
ubezpieczeń - na dzień 31 czerwca 2012 r. wszystkie
zakłady ubezpieczeń w Polsce spełniały wymóg
pokrycia marginesu wypłacalności/kapitału
gwarancyjnego środkami własnymi oraz wymóg w
zakresie pokrycia rezerw techniczno-
ubezpieczeniowych odpowiednimi aktywami.
óð Oznacza to, że zaÅ‚ożyć można, iż wszystkie zakÅ‚ady
ubezpieczeń z siedzibą w Polsce przygotowane są
kapitałowo do wdrożenia w przyszłości surowszych
wymogów adekwatności kapitałowej wynikających z
58
Solvency II.
DZI
KUJEMY ZA UWAG

Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie i powielanie
w jakiejkolwiek formie w całości lub części dla użytku
innego niż własny użytek niekomercyjny bez zgody
autorów jest zabronione.