ZASADY IMMUNOLOGII: REAKCJA PRZECIWCIAA
A
by wyjaśnić działanie adjuwantów trzeba odwołać się do immunologii. Teoria
Askuteczności szczepionek oparta jest na ich zdolności do powodowania
tworzenia przeciwciał. Wytwarzanie przeciwciał ma różną skuteczność w zależności
od antygenu (antygenów) i ilości podanej substancji antygenowej.
Jednakże mechanizm różnorodności reakcji immunologicznych jest skompliko-
wany i do dzisiaj nie jest do końca poznany i zrozumiany. Istnieje wiele teorii,
z ulubioną, że reakcja powodująca powstawanie przeciwciał jest oznaką im-
Adjuwanty to
munizacji (pozyskania odporności).
Specyficzna odporność na określoną chorobę generalnie jest uważana za wynik
chemiczne
dwóch rodzajów działań: przeciwciał humoralnych i wrażliwości komórkowej.
Zdolność do wytwarzania przeciwciał rozwija się częściowo in utero (w macicy
substancje
podczas życia płodowego) a częściowo po urodzeniu w okresie noworodkowym.
W każdym przypadku, kompetencja immunologiczna  zdolność do reakcji im-
dodawane do
munologicznej na bodziec antygenowy  wydaje się pochodzić z aktywności grasicy.
Grasica składa się początkowo głównie z prymitywnych elementów komór-
szczepionek w celu
kowych, które zostają przesłane do gruczołów chłonnych i śledziony. Komórki te
dają początek komórkom limfatycznym, powodując rozwój kompetencji immunolo-
pobudzania lub
gicznej. Grasica może także wywierać drugi wpływ produkując substancję podobną
do hormonu o podstawowym znaczeniu dla dojrzewania kompetencji immunologi-
zwiększania reakcji
cznej w komórkach limfatycznych. Takie dojrzewanie ma także miejsce w grasicy
przez kontakt z jej komórkami.
immunologicznej
Stymulacja organizmu antygenem powoduje proliferację komórek limfatycz-
nych, której towarzyszy tworzenie się immunocytów (komórek tworzących przeciw-
organizmu, jednak
ciała), a to prowadzi do wytwarzania przeciwciał. Pewne limfocyty i prawdopodob-
nie komórki retikulum (siateczki) mogą zostać przetworzone w immunoblasty,
wiele z nich
które rozwijają się w immunologicznie aktywne ( uwrażliwione ) limfocyty i plaz-
mocyty (komórki plazmy). Tworzenie przeciwciał wiązane jest z komórkami
wywołuje szereg
plazmy, podczas gdy reakcje odporności komórkowej są głównie limfocytarne.
Żadna z teorii wytwarzania przeciwciał nie obejmuje wszystkich aktualnie
niebezpiecznych
dostępnych danych biologicznych i chemicznych. Jednak kilka głównych teorii było
szczegółowo rozważanych.
efektów ubocznych.
Tak zwana teoria instruktywna (instructive theory) utrzymuje, że antygen jest
dostarczony do miejsca syntezy przeciwciała i tam powoduje w pewien sposób
syntezę specyficznego przeciwciała z miejscami reaktywnymi, które są komplemen-
tarne w stosunku do antygenu.
Teoria selekcji klonalnej (clonal selection theory) rozwinięta przez Burnetta
(1960) zakłada wstępnie, że informacja konieczna do syntezy przeciwciał jest
genetyczna. Podczas gdy organizm rozwija szeroki zakres klonów komórek koniecz-
Część 2
nych do pokrycia wszystkich determinantów antygenowych przez losową mutację
podczas wczesnego embrionalnego okresu życia, klony, które mogą reagować
(dokończenie)
z antygenami organizmu (własnego) zostają zniszczone. Pozostają jedynie te
komórki, które nie są skierowane przeciw komórkom własnego organizmu. Wsku-
tek stymulacji przez obcy antygen klony komórek odpowiadających na ten szczegól-
ny obcy antygen są pobudzane do proliferacji i do produkowania przeciwciał.
Dr Viera Scheibner
Inni badacze wykazali, że co najmniej cztery różne antygeny są produkowane
Copyright © 2000
przez komórki potomne pojedynczej sklonowanej komórki. Dzięki temu me-
chanizmowi informacja dla syntezy przeciwciała jest zawarta w materiale ge-
178 Govetts Leap Road
netycznym każdej komórki (DNA), ale normalnie jest hamowana. Tak więc
Blackheath, NSW 2785
antygen podejmuje rolę depresora i rozpoczyna syntezę RNA dla szczególnej
Australia informacji, wskutek czego produkowane są odpowiednie przeciwciała. Antygen
niejako instruuje predysponowaną genetycznie multipotencjalną zdolność komó-
tel.: [phone] rek do produkcji odpowiednich przeciwciał i może również spowodować pro-
liferację komórek, z czego wyniknie powstawanie klonów odpowiednio poin-
fax: [phone]
struowanych komórek.
24 " NEXUS MAJ-CZERWIEC 2001
Możliwe są dwa mechanizmy eliminacji przeciwciał skie- niczych. Towarzyszy mu proliferacja wewnętrznej błony na-
rowanych przeciw własnym komórkom (przeciwko sobie): czynia i dwa rodzaje okluzji:
brak reakcji immunologicznej i paraliż immunologiczny. a) przez proliferację skrzepów
Istnieje kilka stanów braku reakcji immunologicznej; jeden lub
z nich ilustruje wystawienie płodu lub noworodka na działa- b) przez tworzenie się guzków zawierających leukocyty
nie antygenu, zanim rozwinie się jego zdolność do rozpo- obojętnochłonne i kwasochłonne.
znania antygenu jako elementu pochodzenia obcego (nie-
kompetencja immunologiczna). Paraliż immunologiczny wy- Anafilaksja
nika ze wstrzyknięcia kompetentnej immunologicznie jedno- Wstrzyknięcie antygenu i jego połączenie z przeciwciałem
stce bardzo dużej ilości antygenu. Dobrze znane jest również może spowodować uwolnienie z komórek (zwłaszcza z leko-
niespecyficzne stłumienie immunologiczne za pomocą kor- cytów zasadochłonnych przylepionych do komórek tucznych)
tyzonu, ACTH, iperytu azotowego oraz naświetlania. substancji aktywnych biologicznie, takich jak histamina, sero-
Wrażliwość komórkowa, znana również jako opóz
niona tonina, acetylocholina, substancji wolno reagujÄ…cych (slow
lub nadwrażliwość komórkowa, zależy od rozwoju reaktyw- reacting substances; w skrócie SRS) oraz heparyny. Działają
nych immunologicznie lub  wrażliwych limfocytów i być one na mięśnie gładkie i naczynia krwionośne i wywołują szok
może innych komórek, które reagują z odpowiednim anty- anafilaktyczny (nadwrażliwość), atak astmy, obrzęk alergicz-
genem dając typową reakcję opóz
nioną po okresie kilku ny, katar lub katar sienny i nagromadzenie płynu w stawach.
godzin, dni a nawet tygodni.
Nadwrażliwość komórkowa zależy od początkowej stymu- Atopia
lacji antygenowej i okresu utajenia i jest to reakcja specyficz- Atopia jest spowodowana połączeniem antygenu  zwykle
na. Odczyn opóz
nionej nadwrażliwości jest charakterystyczny pyłku, kurzu, mleka, pszenicy i zwierzęcego łupieżu  ze
dla reakcji organizmu na różne czyn- szczególnym rodzajem przeciwciała
niki zakaz
ne takie jak wirusy, bak- (reaginą). Ta reakcja jest względnie
Odczyn zapalny, który
terie, grzyby, spirochety i pasożyty. cieplnie labilna i nie może być zade-
powstaje w odczynie
Jest również charakterystyczny dla monstrowana w procedurze in vitro.
opóz
nionej nadwrażliwości
reakcji organizmu na różne chemi- Ma specjalne pokrewieństwo do
kalia takie jak rtęć, endotoksyny, skóry i do predyspozycji rodzinnej.
może nie mieć znaczenia
antybiotyki, różne leki i wiele innych Jednak reakcja jest podobna do in-
ochronnego, a w wielu
substancji obcych dla organizmu. nych wrażliwości szybko występują-
przypadkach może być nawet
Wywołanie reakcji nadwrażliwo- cych, z uwolnieniem histaminy i uja-
ści wymaga obecności w tkankach szkodliwy. wnianiem się głównie w postaci ast-
całego organizmu lub pewnych jego my (porażenie oddychania), kataru
pochodnych, oprócz specyficznych siennego, wysypki, obrzęku naczy-
antygenów takich jak lipid, w dodatku do białka prątka nioruchowego i egzemy dziecięcej.
gruz
licy. Uczulenie na niezakaz
ną substancję wymaga pośred-
nictwa skóry lub błon śluzowych, co prawdopodobnie dostar- Odczyn opóz
nionej nadwrażliwości
cza dalszych koniecznych kofaktorów. Typowa patologia odczynu opóz
nionej nadwrażliwości
Odczyn opóz
nionej nadwrażliwości może zostać wzmoc- spowodowana czynnikiem zakaz
nym pociÄ…ga za sobÄ… oko-
niony eksperymentalnie przez zastosowanie antygenu w ad- łonaczyniową infiltrację limfocytów i histiocytów ze znisz-
juwancie  oleju mineralnym z dodatkiem Mycobactrium czeniem zawierającego antygen miąższu w infiltrowanym
tuberculosis lub przez wstrzyknięcie antygenu bezpośrednio obszarze. Wizualne objawy mogą zmieniać się od lekkiego
do układu limfatycznego. Odczynowi opóz
nionej nadwraż- zaczerwienienia i obrzęku do gwałtownej reakcji z postępują-
liwości towarzyszy lekkie lub silne zapalenie, które może cym niszczeniem i martwicą tkanki. Reakcja miejscowa obe-
spowodować uszkodzenie komórek i martwicę. Odczyn zapal- jmuje różowe grudki wysypki tyfusowej, zapalenia mózgu,
ny, który powstaje w odczynie opóz
nionej nadwrażliwości różnych chorób zakaz
nych, wrażliwość na kontakt z roślinami
może nie mieć znaczenia ochronnego, a w wielu przypadkach i substancjami chemicznymi objawiającą się jako zaczerwie-
może być nawet szkodliwy (na przykład odrzucenie prze- nienie, po którym następuje powstanie grudki i tworzenie się
szczepu jest bezpośrednio związane z odczynem opóz
nionej pęcherzyka z wynikającym zniszczeniem tkanki i łuszczeniem
nadwrażliwości). się. Reakcje ogólnoustrojowe mogą towarzyszyć ciężkim re-
akcjom miejscowym lub mogą być skutkiem wdychania sub-
IMMUNOPATOLOGIA REAKCJI NADWRAŻLIWOŚCI stancji alergizujących.
Nadwrażliwość natychmiastowa Przeciwciała humoralne nie wydają się odgrywać roli
Jest to reakcja typu przeciwciała, która jest wtórną kon- w odczynie opóz
nionej nadwrażliwości. Reaktywność jest
sekwencją dobroczynnego skutku połączenia przeciwciała przenoszona jedynie przez komórki, przypuszczalnie uczulo-
z jego antygenem. ne limfocyty, i jest mało prawdopodobne, aby histamina lub
inne substancje aktywne fizjologicznie odgrywały rolę w reak-
Reakcja typu Arthusa cji. Reakcja rozciąga się na każdą lub wszystkie tkanki,
Reakcja ta wynika z wytrącania się dużej ilości antygenu w których agresywny antygen może się pojawić.
wskutek połączenia z wysoce reaktywnym przeciwciałem
w naczyniach krwionośnych, co prowadzi do uszkodzenia Choroby izoimmunologiczne
naczyń. Kaskada zdarzeń obejmuje spastyczne skurcze tęt- Są wynikiem reakcji immunologicznej członka danego
niczek, uszkodzenia śródbłonka, powstawanie zatorów leuko- gatunku na tkankę innego członka tego samego gatunku.
cytarnych, wyciek płynów i komórek krwi do tkanek a czasami Typowym przykładem jest transfuzja krwi u osoby, której
martwicę niedokrwienną. Guzkowe zapalenie okołotętnicze podano krew niezgodną grupowo. Innym przykładem jest
jest skutkiem podobnej reakcji antygen-przeciwciało i charak- choroba erytroblastyczna noworodków, która jest spowodo-
teryzuje się zapaleniem mniejszych tętnic i struktur okołotęt- wana przeniesieniem przeciwciał przeciwko czerwonym
MAJ-CZERWIEC 2001 NEXUS " 25
krwinkom płodu do krążenia płodowego. Odrzucenie alo- z pewnymi formami  chorób kolagenowych , takich jak liszaj
przeszczepu (przeszczepu wewnątrzgatunkowego) tkanek lub rumieniowaty układowy, w którym istnieją przeciwciała prze-
organów między nieizologicznymi (nie będącymi bliz
niakami) ciw wielu organom.
członkami gatunku jest również spowodowane reakcją im- 6. Eksperymentalnie, adjuwant Freunda  parafina (zwy-
munologiczną. kle z dodatkiem prątków)  i pewne bakterie lub toksyny
bakteryjne mogą tak zmienić gospodarza, że następuje goto-
Choroby immunologiczne spowodowane adsorbcjÄ… wa odpowiedz
na nie zmienione normalne tkanki homo-
obcych substancji logiczne. Te  eksperymentalne autoalergie obejmujÄ… wiele
W pewnych okolicznościach obce substancje, takie jak różnych organów i tkanek i są obecnie stosowane jako
lekarstwa, mogą łączyć się z komórkami czyniąc je anty- systemy modelowe w badaniu zjawisk autoimmunologicz-
genowymi. Póz
niejsze wystawienie na działanie takiej obcej nych.
substancji powoduje lizę, aglutynację lub inne działanie nisz- Zarówno przeciwciała humoralne, jak i uczulone komórki
czące komórki. Taka reakcja może dotyczyć czerwonych mogą działać w chorobach autoimmunologicznych. Auto-
krwinek (anemia spowodowana lekami), płytek krwi (plamica przeciwciała wydają się uwikłane w reakcje z komórkami,
małopłytkowa) i leukocytozy (chyba leukopenii?  przyp. które są łatwo dostępne, jak uformowane elementy krwi (w
tłum.) (agranulocytoza spowodowana lekami). anemii hemolitycznej, leukopenii, trombocytopenii), śródbło-
Bakterie lub wirusy mogą również zmienić powierzchnię, nek naczyniowy, błona podstawna naczyń włącznie z kłębkami
pokrywając ją lub demaskując antygeny przez działanie en- (w ostrym kłębkowym zapaleniu nerek) i komórki puchliny
zymatyczne, które może uczynić je podatnymi na destrukcję brzusznej (odporność nowotworowa).
immunologiczną. Powstawanie uszkodzeń w stałych unaczynionych tkan-
kach wydaje się zależeć od reakcji opóz
nionej nadwrażliwości
Choroby autoimmunologiczne z uczulonymi komórkami limfoidalnymi (takimi jak w aler-
W pewnych okolicznościach organizm może odpowiadać gicznym zapaleniu mózgu i rdzenia, zapaleniu tarczycy, zapa-
immunologicznie w stosunku do własnych składników lub leniu jąder, zapaleniu nadnerczy i wielu innych chorobach).
substancji wewnętrznych, które są związane antygenowo Jest obecnie całkiem oczywiste, że te same mechanizmy
z własnymi tkankami gospodarza. Krążące przeciwciała lub autoimmunologiczne są odpowiedzialne za te same choroby
wytwarzane przez organizm uczulo- u ludzi i że zakres takich uszkodzeń
ne komórki są więc aktywne i przy- jest ogromny i stale się powiększa,
Ostatnio niewinni rodzice
czyniają się do uszkodzeń komór- z coraz większą liczbą szczepionek
i inni opiekunowie zostali
kowych tkanek lub organów orga- dodawanych do  zalecanego kalen-
oskarżeni o spowodowanie
nizmu zawierających odpowiedni darza szczepień.
antygen. Istotnie, szczepionki takie jak
objawów uszkodzenia
Waksman (1962) zaproponował przeciw kokluszowi są obecnie uży-
poszczepiennego przez
kilka mechanizmów autoimmuniza- wane do spowodowania choroby au-
rzekome potrzÄ…sanie swoich
cji, takich jak: toimmunologicznej u zwierzÄ…t labo-
1. Szczepienie antygenami swoi- dzieci. ratoryjnych, przy czym najlepszym
stymi dla danego narządu wyizolo- i najbardziej nagłaśnianym przykła-
wanymi z kanałów limfatycznych dem jest tak zwane eksperymentalne
i krwioobiegu, które nie są rozpoznawane jako swoje, kiedy alergiczne zapalenie mózgu i rdzenia (EAE). Kiedy zgodnie
dochodzi do kontaktu z procesem immunologicznym. Są one z przewidywaniem te nieszczęsne zwierzęta zapadają na EAE
reprezentowane w centralnym i obwodowym systemie ner- z powodu podania im szczepionki przeciw kokluszowi, zwiÄ…-
wowym, soczewkach, błonie naczyniowej oka, jądrach, tar- zek przyczynowy nigdy nie jest poddawany w wątpliwość.
czycy (tyroglobulina), nerkach i innych organach. Jednak kiedy u niemowlÄ…t po zaszczepieniu tÄ… samÄ… szcze-
2. Szczepienie przeciwko składnikom tkanek, które zo- pionką powstają tak jak u zwierząt laboratoryjnych objawy
stały zmienione antygenetycznie (?) przez różne czynniki. EAE, zawsze zaprzecza się ich związkowi ze szczepionką
Obejmuje to zawał serca, naświetlanie promieniami rent- i zwykle uważa się go za  przypadkowy . Ostatnio niewinni
genowskimi, zmiany enzymatyczne lub inne zmiany chemicz- rodzice i inni opiekunowie zostali oskarżeni o spowodowanie
ne oraz zmiany spowodowane przez choroby zakaz
ne lub leki. objawów uszkodzenia poszczepiennego przez rzekome po-
Erytrocyty, płytki krwi i leukocyty są komórkami najbardziej trząsanie swoich dzieci.
dotkniętymi. Dotknięte mogą być również różne narządy. Liszaj rumieniowaty układowy jest jednym z niezliczonych
3. Szczepienie antygenami obcego pochodzenia, które są rozpoznanych skutków ubocznych wielu szczepionek. Jeden
dostatecznie różne, aby pozwolić na odpowiedz
immunologi- z najlepszych artykułów (jeśli nie najlepszy) na ten temat
czną, ale dostatecznie podobne, aby reagować z antygenami napisali Ayvazian i Badger (1948), i nie stracił on nic ze
występującymi naturalnie. swojej siły i znaczenia od czasu publikacji. Opisują oni trzy
4. Zmiana aparatu immunologicznego powodująca nie przypadki pielęgniarek, które zostały dosłownie zaszczepione
rozpoznawanie siebie. Zdarza się to w przypadkach powsta- na śmierć. Autorzy sprawowali nadzór nad grupą 750 pielęg-
wania nowotworów układu limfatycznego i w eksperymental- niarek, które kształciły się w dużym szpitalu miejskim w la-
nym przeszczepie immunologicznie kompetentnych obcopo- tach 1932 i 1946 i wyszczególnili przypadek trzech pielęg-
chodnych tkanek limfatycznych w warunkach, które tłumią niarek, które w pewnym okresie zostały szczepione wieloma
odpowiedz
immunologiczną gospodarza na przeszczep i wy- szczepionkami i zapadły na uogólniony toczeń rumieniowaty.
wołują na przykład  chorobę homologiczną ( homologous Te trzy pielęgniarki otrzymały następujące testy i szcze-
disease ). pionki w krótkim odstępie: test Schicka; trzy dni póz
niej test
5. Możliwe dziedziczne lub inne immunologiczne anoma- Dicka; siedem dni póz
niej szczepionkÄ™ tyfusowo-paratyfuso-
lie. Reprezentowane są one przez nadreaktywność w stosun- wą; po kolejnych siedmiu dniach inną szczepionkę tyfusowo-
ku do antygenów lub inne aberracje bez widocznych pobu- paratyfusową (podwójną dawkę); siedem dni póz
niej trzeciÄ…
dzeń antygenowych. Takie mechanizmy mogą być związane szczepionkę tyfusowo-paratyfusową i siedem dni póz
niej
26 " NEXUS MAJ-CZERWIEC 2001
czwartą szczepionkę tyfusowo-paratyfusową. Za każdym ra- pieczeństwo tych substancji nigdy nie może zostać zagwaran-
zem szczepiona osoba miała odczyn miejscowy w postaci towane. Według Gupty i innych (1993) toksyczność adjuwan-
zaczerwienienia i/lub gorączkę oraz złe samopoczucie, ale to tów można przypisać w części niezamierzonej stymulacji
nie odstraszyło lekarza od podania następnej serii szczepień różnych mechanizmów odpowiedzi immunologicznej. To dla-
w odstępie zaledwie czternastu dni od poprzedniej serii tego bezpieczeństwo i stosowanie adjuwantów musi być rów-
testów i szczepień tyfusowo-paratyfusowych. noważone, aby uzyskać maksymalną stymulację immunologi-
Następnie, po wszystkich tych zastrzykach, jednej z pie- czną przy minimum skutków ubocznych.
lęgniarek podano pierwszy zastrzyk paciorkowcowej toksyny Według mnie taka równowaga jest niemożliwa do osiąg-
szkarlatynowej  bez złych skutków . W tydzień póz
niej po- nięcia, nawet jeśli w pełni zrozumiemy układ immunologiczny
dano jej następny zastrzyk toksyny streptokokowej, po któ- i pełne spektrum szkodliwych skutków obcych antygenów
rej wystąpiły bóle stawów i gorączka. Nie zawiadomiła oś- i innych substancji toksycznych, takich jak szczepionka i ad-
rodka zdrowia o tych reakcjach. Dziewięć dni potem po- juwanty, leków i medykacji, jakie powodują one w systemie
wróciła i otrzymała trzeci zastrzyk poczwórnej dawki stre- immunologicznym ludzi, a zwłaszcza w niedojrzałym systemie
ptokoków, po którym rozwinął się silny ból stawów w pa- immunologicznym niemowląt i małych dzieci. Wstrzyknięcie
lcach i kolanach oraz ból gardła. Hospitalizowano ją przez jakiejkolwiek obcej substancji prosto do krwi spowoduje tylko
pięć dni i wypisano z adnotacją  reakcja po toksynie Di- reakcję anafilaktyczną (uczulającą). Natura w ciągu wielu
cka . Pięć dni póz
niej przystąpiono do dalszych szczepień, tysięcy lat rozwinęła skuteczne odpowiedzi immunologiczne,
najpierw niewielkimi, a potem stopniowo coraz większymi ale człowiek bez szacunku dla niej w sposób dający się
dawkami, tak że seria obejmowała w całości 10 zamiast udowodnić powoduje więcej szkód niż pożytku.
zwykle podawanych siedmiu zastrzyków. Z każdym zastrzy- Produkcja szczepionek jest mocno politycznie motywowa-
kiem tej streptokokowej toksyny i toksyny-antytoksyny po- ną pseudonauką, której koryfeusze zainteresowani są jedynie
dawano jej epinefrynÄ™. wstrzykiwaniem licznych szczepionek bez zawracania sobie
Dwa miesiące po ostatnim zestawie pielęgniarka pono- głowy wywoływanymi przez nie efektami. Zbieranie danych
wnie trafiła do szpitala z obrzękiem i bólem kostek i pa- na temat reakcji na szczepionki to tylko gołosłowne deklara-
lców u nóg oraz tkliwością stawów cje, a oczywisty brak ich skuteczno-
obu dłoni, która utrzymywała się ści w zapobieganiu chorobom jest
Fakt, że naturalne choroby
stale od czasu pierwszego testu Di- tuszowany.
infekcyjne majÄ… dobroczynny
cka wykonanego pięć miesięcy Fakt, że naturalne choroby in-
wpływ na dojrzewanie
wcześniej. Diagnoza brzmiała: fekcyjne mają dobroczynny wpływ
 reumatyczne zapalenie stawów . na dojrzewanie i rozwój układu im-
i rozwój układu
Podawano jej aspirynÄ™, ale w dwa munologicznego, jest ignorowany
immunologicznego, jest
tygodnie póz
niej ból powrócił wraz lub celowo zatajany.
ignorowany lub celowo
z dreszczami i gorączką, bólem ga- W rezultacie rodzice małych
rdła oraz kaszlem. Miesiąc potem zatajany. dzieci i wszyscy potencjalni pacjenci
pielęgniarka po raz kolejny trafiła otrzymujący szczepionki i poddawa-
do szpitala na dwa tygodnie i pod- ni innemu ortodoksyjnemu leczeniu
czas tego pobytu zaczęto podawać jej małe dawki szcze- powinni być nieufni w stosunku do każdego członka służby
pionki streptokokowej, ale w związku z ciężką reakcją  od- zdrowia (która jest w gruncie rzeczy mocno upolitycznionym
mówiła dalszego przyjmowania szczepionki . Diagnoza po biznesem) wychwalającego nie istniejące zalety szczepień.
przyjęciu:  reumatyczne zapalenie stawów i mononukleoza Mimo iż australijskie prawo wymaga, aby lekarze ostrzegali
zakaz
na . Cztery miesiące póz
niej pielęgniarka zauważyła pacjentów przed wszystkimi skutkami ubocznymi leków i pro-
wykwity skórne na nosie i obu policzkach, zaś jej ślina cedur medycznych, bez względu na to, czy pacjent o to pyta,
stała się cuchnąca. Skóra i policzki, górna warga i grzbiet czy nie, lekarze z zasady nie przestrzegają tego ważnego
nosa pokrywały czerwonofioletowe plamiste i stwardniałe prawa.
wykwity wysypki. Dwa miesiące póz
niej wykwity pokryły
większość jej ciała. Po roku pielęgniarka zmarła, co po- O autorce:
przedziły ciężkie objawy: wysoka gorączka, tachykardia, bie- Viera Scheibner jest emerytowanym doktorem nauk przyrod-
gunka i anormalne wyniki badań krwi. niczych. W czasie swojej kariery naukowej napisała trzy książki
Nie tylko ona zmarła. Doniesiono również o dwóch innych i opublikowała około dziewięćdziesiąt artykułów w liczących się
niemal identycznych przypadkach. Nigdy nie dowiemy się, ile czasopismach naukowych. Od połowy lat osiemdziesiątych,
z 747 pozostałych pielęgniarek nabawiło się mniej groz
nych, kiedy to przyczyniła się do rozwoju techniki monitorowania
niemniej niszczących zdrowie, reakcji. oddechu dzieci, które wykazują czasami oznaki zatrzymania go
Jeśli ktoś powiedziałby, że ten rodzaj  leczenia stoso- na pewien czas (SIDS), prowadziła również intensywne badania
wano u więz
niów nazistowskich obozów koncentracyjnych, nad szczepionkami i ich wpływem na organizm dziecka. W roku
nie byłabym zdziwiona. Jednak ten rodzaj  leczenia był i jest 1993 wydała książkę na ten temat Vaccination: The Medical
stosowany bezkarnie na milionach niemowlÄ…t, dzieci, na- Assault on the Immune System (Szczepionki  atak medycyny na
stolatków i dorosłych w tak zwanych wolnych i demokratycz- system immunologiczny), a w połowie roku 2000 następną
nych krajach oraz w Trzecim Świecie. Tymczasem władze Behavioural Problems in Childhood: Link to Vaccination (Prob-
służby zdrowia odmawiają przyjęcia do wiadomości, że szcze- lemy behawioralne u dzieci  związek ze szczepieniami). Jest
pionki powodują takie reakcje a nawet śmierć. często powoływana przez sąd jako biegły w sprawach dotyczą-
cych uszkodzeń ciała mogących być następstwem szczepień,
SZCZEPIENIA  OSTRZEŻENIE PRZED poza tym prowadzi regularne wykłady na ten temat.
NIEBEZPIECZEC
STWEM
Wniosek, jaki wyłania się z badania znaczącej literatury Przełożyła Elżbieta Pląskowska
medycznej i immunologicznej zajmujÄ…cej siÄ™ szczepionkami
bibliografia na stronie 30
i używanymi w nich adjuwantami, mówi, że absolutne bez-
MAJ-CZERWIEC 2001 NEXUS " 27
ADJUWANTY  TRUCIZNA ZAWARTA W SZCZEPIONKACH
dokończenie ze strony 27
" A.T. Glenny, G.A.H. Buttle, M.F. Stevens,  Rate of disappearance of
Bibliografia:
diphtheria toxoid injected into rabbits and guinea pigs: toxoid precipitated
" M.A. Aprile, A.C. Wardlaw,  Aluminium compounds as adjuvants for with alum., J. Pathol. Bacteriol., 1926, 34:267.
vaccines and toxoids in man: A review , Can. J. Public Health, 1966, 57:343. " J.T. Grayston, S.P. Wang, R.L. Woolridge, E.R. Alexander,  Prevention of
" P.B. Asa, Y. Cao, R.F. Garry,  Antibodies to Squalene in Gulf War trachoma with vaccine , Arch. Environ. Health, 1964, 8:518-526.
Syndrome , Experimental Molecular Pathotogy, 2000, 68:55-64. " G. Gregoriadis,  The carrier potential of liposomes in biology and medici-
" L.F. Ayvazian, T.L. Badger,  Disseminated lupus erythematosus occurring ne , (pierwsza z dwóch części), New Eng. J. Med., 1976, 295:765.
among student nurses , New England Journal of Medicine, 1948, 239(16):565- " R.K. Gupta, E.H. Relyveld, E.B. Lindblad, B. Bizzini i inni,  Adjuvants
570.  a balance between toxicity and adjuvanticity , Vaccine, 1993, 11(4).
" B. Bizzini, M. Carlotti, M. Fattal-German,  Induction of various cytokines " W. Henle, G. Henle,  Effect of adjuvants on vaccination of human beings
in mice and activation of the complement system in rats as a part of the against influenza , Proc. Soc. Exp. Biol., Nowy Jork, 1945, 59:179-181.
mechanism of action of the Corynebacterium granulosum-derived P40 im- " M.R. Hilleman,  Critical appraisal of emulsified oil adjuvants applied to
munomodulator , FEMS Microbiol. Immunol., 1992, 105:171. viral vaccine , Prog. in Med. Virology, 1966, 8:131-182.
" F.M. Burnett,  Theories of immunity , Persp. Biol. Med., 1960, III:447-458. " K. Lovgren, B. Morein,  The ISCOM: An antigen delivay system with
" N.R. Butler, B.D.R. Wilson, P.F. Benson, J.A. Dudgeon i inni,  Response built-in adjuvant , Mol. Immunol., 1990, 28:285.
of infants to pertussis vaccine at one week and to poliomyelitis, diphtheria " C.A. McLaughlin, S.M. Schwartzman, B.L. Horner, G.H. Jones i inni,
and tetanus vaccine at six months , Lancet, 1962, ii:112.  Regression of tumors in guinea pigs after treatment with synthetic muramyl
" L. Chedid,  Adjuvants of immunity , Ann. Immunol. (Inst. Pasteur), 1985, dipeptides and trehalose dimycolate , Science, 1980, 208:415.
136D:283. " L.F. Miller, R.O. Peckinpaugh, T.R. Arlander, W.E. Pierce i inni,  Epide-
" P. Coursaget, B. Yvonnet, E.H. Relyveld, J.L. Barres i inni,  Simultaneous miology of prevention of acute respiratory disease in naval recruits: II.
administration of diphtheria-tetanus-pertussis-polio and hepatitis B vaccines Efficacy of adjuvant and aqueous adenovirus vaccines in prevention of naval
in a simplified immunisation programme: immune response to diphtheria recruits respiratory disease , Am. J. Public Health, 1965, 55:47-59.
toxoid, tetanus toxoid, pertussis and hepetitis B surface antigens , Infect. " B. Morein, C. Fossum, K. Lovgren, S. Hoglund,  The ISCOM: a modern
Immunity, 1986, 51:784. approach to vaccines , Semin. Virol., 1990, 1:49.
" P. De Vries, R.S. Van Binnendijk, P. Van der Marel, A.L. Van Wezel " M. Pittman,  The concept of pertussis as a toxin-mediated disease ,
i inni,  Measles virus fusion protein presented in an immune-stimulating Pediatric Infectious Diseases, 1984, 3(5):467-486.
complex (ISCOM) induces hemolysis-inhibiting and fusion-inhibiting an- " J.E. Salk,  Use of adjuvants in studies on influenza vaccination. 3. Degree
tibodies, virus-specific T-cells and protection in mice , J. Gen. Virol., 1988, of persistence of antibody in human subjects two years after vaccination ,
69:549. JAMA, 1951, 151:1169-1175.
" P.J. Dolin, H. Faal, G.J. Johnson, D. Minassian i inni,  Reduction of " J.E. Salk, L.J. Lewis, J.S. Younger, B.L. Bennett,  The use of adjuvants to
trachoma in a sub-Saharan village in absence of a disease control program- facilitate studies on the immunologic classification of poliomyelitis viruses ,
me , Lancet, 1997, 349:1511-1512. Am. J. Hyg., 1953, 54:157-173.
" W.F. Friedwald,  Adjuvants in immunization with influenza virus vac- " B.H. Waksman,  Auto-immunization and the lesions of auto-immunity ,
cines , J. Exp. Med, 1944, 80:477-491. Medicine, 1962, 41:93-141.

30 " NEXUS MAJ-CZERWIEC 2001