PRAWO
ADMINISTRACYJNE
dr Tomasz Jaroszyński
10.01.2012 r.
1
ustawa z dnia 29 września 1986 r. -
Prawo o aktach stanu cywilnego
Art. 1. Ustawa reguluje sprawy związane z rejestracją urodzeń,
małżeństw oraz zgonów, a także sprawy dotyczące innych
zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny osób.
Art. 2. Rejestracji stanu cywilnego osób dokonuje się w księgach stanu
cywilnego w formie aktów urodzenia, małżeństwa oraz zgonu.
Art. 3. Stan cywilny osoby stwierdza się na podstawie aktów
sporządzonych w księgach stanu cywilnego.
Art. 4. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich
stwierdzonych; ich niezgodność z prawdą może być udowodniona
jedynie w postępowaniu sądowym.
2
Art. 5. Księgi stanu cywilnego prowadzi się w urzędach stanu cywilnego.
Art. 5a. 1. Urzędy stanu cywilnego wchodzą w skład urzędu gminy.
2. Gmina stanowi okręg urzędu stanu cywilnego.
3. Wojewoda może tworzyć urzędy stanu cywilnego właściwe dla kilku okręgów lub
utworzyć kilka urzędów stanu cywilnego w obszarze jednej gminy.
Art. 6. 1. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje kierownik urzędu
stanu cywilnego lub jego zastępca (zastępcy).
2. Kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt lub burmistrz (prezydent
miasta).
3. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) zatrudnia inną osobę na stanowisku kierownika
urzędu stanu cywilnego w gminach powyżej 50 000 mieszkańców.
Art. 8.1. Nadzór nad rejestracją stanu cywilnego sprawuje minister właściwy do
spraw wewnętrznych na zasadach określonych w odrębnych przepisach.
3. Wojewodowie sprawują nadzór nad działalnością urzędów stanu cywilnego w
zakresie realizacji obowiązków określonych w ustawie.
4. Wojewoda jest organem odwoławczym od orzeczeń administracyjnych
wydanych na podstawie ustawy.
3
Art. 7. 1. Czynności z zakresu rejestracji stanu cywilnego dokonuje się w formie:
1) aktu stanu cywilnego,
2) decyzji,
3) postanowień w sprawach określonych w art. 24, 25 i 89 - chyba że z przepisów ustawy wynika inna forma
załatwienia sprawy.
Art. 18. 1. Akt stanu cywilnego powinien zawierać tylko dane wymagane przez prawo. W szczególności w
akcie stanu cywilnego nie można zamieszczać danych naruszających dobra osobiste.
Art. 24. Księgi stanu cywilnego przechowuje się w urzędach stanu cywilnego. Ksiąg takich nie można
wynosić poza lokal urzędu. Wyniesienie ksiąg może nastąpić z ważnych przyczyn jedynie za zgodą organu
administracji państwowej wyższego stopnia lub w razie niebezpieczeństwa zagrażającego tym księgom.
Art. 30. Akt stanu cywilnego unieważnia się, jeżeli:
1) stwierdza zdarzenie niezgodne z prawdą;
2) uchybienia powstałe przy sporządzeniu aktu zmniejszają jego moc dowodową.
Art. 31. Akt stanu cywilnego podlega sprostowaniu w razie błędnego lub nieścisłego jego zredagowania.
Art. 34. 1. W razie zaginięcia lub zniszczenia całości lub części księgi stanu cywilnego, odtwarza się treść aktu
stanu cywilnego wraz ze wzmiankami dodatkowymi na wniosek osoby zainteresowanej, organu państwowego
lub z urzędu.
Art. 79. Z ksiąg stanu cywilnego wydaje się:
1) odpisy zupełne i skrócone aktów stanu cywilnego;
2) zaświadczenia o dokonanych w księgach stanu cywilnego wpisach lub o ich braku;
3) zaświadczenia o zaginięciu lub zniszczeniu księgi stanu cywilnego.
4
Akt urodzenia
Art. 38. 1. Urodzenie dziecka należy zgłosić w ciągu 14 dni od dnia urodzenia.
Art. 39. 1. Do zgłoszenia urodzenia dziecka są obowiązani:
1) ojciec dziecka albo matka, jeżeli jej stan zdrowia na to pozwala, albo inna osoba
obecna przy porodzie;
2) lekarz albo położna.
2. Jeżeli urodzenie dziecka nastąpiło w zakładzie opieki zdrowotnej, do zgłoszenia
urodzenia jest obowiązany zakład opieki zdrowotnej.
Art. 40. 1. Akt urodzenia sporządza się na podstawie pisemnego zgłoszenia urodzenia
dziecka wystawionego przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej.
2. Do aktu urodzenia wpisuje się:
1) nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka;
2) miejsce i datę urodzenia dziecka;
3) nazwiska, nazwiska rodowe rodziców, imię (imiona), miejsce i datę urodzenia,
miejsce zamieszkania każdego z rodziców w chwili urodzenia się dziecka;
4) nazwisko, imię i miejsce zamieszkania zgłaszającego;
5) dane dotyczące zakładu opieki zdrowotnej, jeżeli sporządzenie aktu następuje na
podstawie zgłoszenia, o którym mowa w art. 39 ust. 2.
5
Art. 50. 1. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmawia przyjęcia oświadczenia
o wyborze dla dziecka więcej niż dwóch imion, imienia ośmieszającego,
nieprzyzwoitego, w formie zdrobniałej oraz imienia niepozwalającego
odróżnić płci dziecka.
2. Jeżeli przy sporządzaniu aktu urodzenia rodzice nie dokonali wyboru imienia
(imion) dziecka, kierownik urzędu stanu cywilnego wpisuje do aktu
urodzenia jedno z imion zwykle w kraju używanych, czyniąc o tym
stosowną wzmiankę dodatkową.
Art. 51. 1. Rodzice dziecka mogą w ciągu 6 miesięcy od daty sporządzenia
aktu urodzenia złożyć kierownikowi urzędu stanu cywilnego pisemne
oświadczenie o zmianie imienia (imion) dziecka wpisanego do aktu w
chwili jego sporządzenia. Przepis art. 50 ust. 1 stosuje się odpowiednio.
6
Zawieranie małżeństw i akt małżeństwa
Art. 53. Zawarcie małżeństwa następuje zgodnie z przepisami Kodeksu
rodzinnego i opiekuńczego.
Art. 58. 1. Zawarcie małżeństwa następuje z zachowaniem uroczystej formy.
Kierownik urzędu stanu cywilnego w czasie przyjmowania oświadczeń o
wstąpieniu w związek małżeński nosi odznakę, której wzór i sposób
noszenia określa, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw
wewnętrznych.
2. Podczas składania oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński stoją
wszyscy obecni, nie wyłączając kierownika urzędu stanu cywilnego.
3. Jeżeli zachodzą uzasadnione przyczyny, kierownik urzędu stanu
cywilnego może przyjąć oświadczenia o wstąpieniu w związek
małżeński poza lokalem urzędu stanu cywilnego.
7
Art. 61. 1. Akt małżeństwa sporządza się niezwłocznie po jego zawarciu.
2. Jeżeli akt małżeństwa nie mógł być z ważnych przyczyn sporządzony
niezwłocznie po jego zawarciu, sporządza się go natychmiast po ustaniu
przeszkody.
Art. 62. 1. Do aktu małżeństwa wpisuje się:
1) nazwiska i imiona osób zawierających małżeństwo, ich nazwiska rodowe,
stan cywilny, miejsce i datę urodzenia oraz miejsce zamieszkania;
2) miejsce i datę zawarcia małżeństwa;
3) nazwiska i imiona oraz nazwiska rodowe rodziców każdej z osób
wstępujących w związek małżeński;
4) nazwiska i imiona świadków;
5) nazwisko (nazwiska), które będą nosić osoby zawierające małżeństwo po
jego zawarciu, oraz nazwisko, które będą nosić dzieci zrodzone z tego
małżeństwa;
6) stwierdzenie, że osoby zawierające małżeństwo złożyły zgodne
oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński.
8
Akt zgonu
Art. 64. 1. Zgon osoby należy zgłosić najpóz
niej w ciągu 3 dni od dnia zgonu.
2. Jeżeli zgon nastąpił wskutek choroby zakaz
nej, zgłoszenie powinno nastąpić w ciągu 24 godzin od
zgonu.
Art. 65. 1. Do zgłoszenia zgonu są obowiązani w kolejności:
1) małżonek lub dzieci zmarłego;
2) najbliżsi krewni lub powinowaci;
3) osoby zamieszkałe w lokalu, w którym nastąpił zgon;
4) osoby, które były obecne przy zgonie lub naocznie się o nim przekonały;
5) administrator domu, w którym nastąpił zgon.
2. Jeżeli zgon nastąpił w szpitalu lub innym zakładzie, do zgłoszenia zgonu jest obowiązany szpital lub
zakład.
Art. 67. 1. Do aktu zgonu wpisuje się:
1) nazwisko, imię (imiona), nazwisko rodowe, stan cywilny, miejsce i datę urodzenia,
miejsce zamieszkania zmarłego;
2) datę, godzinę oraz miejsce zgonu lub znalezienia zwłok;
3) nazwisko, imię (imiona) oraz nazwisko rodowe małżonka osoby zmarłej;
4) nazwiska rodowe i imiona rodziców zmarłego;
5) nazwisko, imię (imiona), miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej zgon lub dane
dotyczące szpitala albo zakładu, o których mowa w art. 65 ust. 2.
9
ustawa z dnia 17 paz
dziernika 2008 r.
o zmianie imienia i nazwiska
Art. 3. W rozumieniu ustawy:
1) zmiana imienia oznacza zmianę na inne imię lub zmianę pisowni imienia;
2) zmiana nazwiska oznacza zmianę na inne nazwisko, zmianę pisowni nazwiska lub zmianę
nazwiska ze względu na formę właściwą dla rodzaju żeńskiego lub męskiego;
3) członkiem rodziny jest małżonek i wstępny osoby ubiegającej się o zmianę imienia lub
nazwiska.
Art. 4. 1. Zmiany imienia lub nazwiska można dokonać wyłącznie z ważnych powodów, w
szczególności gdy dotyczą zmiany:
1) imienia lub nazwiska ośmieszającego albo nielicującego z godnością człowieka;
2) na imię lub nazwisko używane;
3) na imię lub nazwisko, które zostało bezprawnie zmienione;
4) na imię lub nazwisko noszone zgodnie z przepisami prawa państwa, którego
obywatelstwo również się posiada.
2. Zmiany imienia lub nazwiska cudzoziemca, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status
uchodz
cy, można dokonać wyłącznie ze szczególnie ważnych powodów związanych z
zagrożeniem jego prawa do życia, zdrowia, wolności lub bezpieczeństwa osobistego.
10
Art. 5. Zmiany nazwiska nie dokonuje się w przypadku ubiegania się o zmianę
na nazwisko historyczne, wsławione w dziedzinie kultury, nauki,
działalności politycznej, społecznej albo wojskowej, chyba że osoba
ubiegająca się o zmianę nazwiska posiada członków rodziny o tym
nazwisku.
Art. 6. 1. Po zmianie nazwiska, z zastrzeżeniem art. 4 ust. 1 pkt 4, nazwisko
nie może składać się z więcej niż dwóch członów.
2. Po zmianie imienia można mieć najwyżej dwa imiona.
Art. 7. 1. Zmiana nazwiska może dotyczyć nazwiska noszonego aktualnie lub
nazwiska rodowego.
2. Zmiana nazwiska noszonego po zawarciu małżeństwa, gdy jest ono tożsame
z nazwiskiem rodowym, rozciąga się na nazwisko rodowe wyłącznie na
wyraz
ne żądanie osoby ubiegającej się o zmianę nazwiska.
11
Art. 8. 1. Zmiana nazwiska obojga rodziców rozciąga się na małoletnie
dzieci i na dzieci, które zrodzą się z tego małżeństwa.
2. Zmiana nazwiska jednego z rodziców rozciąga się na małoletnie dzieci pod
warunkiem, że drugi z rodziców wyraził na to zgodę, chyba że nie ma on
pełnej zdolności do czynności prawnych, nie żyje lub nie jest znany albo jest
pozbawiony władzy rodzicielskiej. Jeżeli w chwili zmiany nazwiska dziecko
ukończyło 13 lat, do zmiany nazwiska dziecka jest potrzebne także
wyrażenie zgody przez dziecko.
3. W przypadku braku porozumienia między rodzicami dziecka, każde z nich
może zwrócić się do sądu opiekuńczego o wyrażenie zgody na zmianę
nazwiska dziecka.
4. Zgoda dziecka oraz drugiego z rodziców na zmianę nazwiska dziecka
powinna zostać wyrażona osobiście przed organami, o których mowa w art.
12, lub w formie pisemnej z podpisem notarialnie poświadczonym. Osoby
zamieszkałe za granicą mogą wyrazić zgodę za pośrednictwem konsula
Rzeczypospolitej Polskiej.
12
Art. 9. 1. Zmiana imienia lub nazwiska następuje na pisemny wniosek osoby ubiegającej
się o zmianę, zwanej dalej "wnioskodawcą".
2. Zmiana imienia lub nazwiska małoletniego dziecka następuje na pisemny wniosek
przedstawiciela ustawowego dziecka.
Art. 10. 1. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska składa się osobiście do organu, o
którym mowa w art. 12.
2. Osoby zamieszkałe za granicą wniosek o zmianę nazwiska mogą złożyć za
pośrednictwem konsula Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 11. 1. Wniosek o zmianę imienia lub nazwiska zawiera:
1) dane osoby, której zmiana dotyczy:
a) imię (imiona), nazwisko oraz nazwisko rodowe,
b) adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub ostatni pobyt stały,
c) w przypadku braku miejsca zameldowania na pobyt, o którym mowa w lit. b, adres
pobytu czasowego trwającego ponad 3 miesiące,
d) numer PESEL;
2) imię i nazwisko, na jakie ma nastąpić zmiana;
3) uzasadnienie.
13
Art. 12. 1. Decyzję o wyrażeniu zgody na zmianę imienia lub nazwiska bądz
o
odmowie wyrażenia zgody na zmianę imienia lub nazwiska wydaje
kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na miejsce pobytu
stałego wnioskodawcy albo jego zastępca, a w przypadku braku takiego
miejsca - kierownik urzędu stanu cywilnego właściwy ze względu na ostatnie
miejsce pobytu stałego wnioskodawcy albo jego zastępca.
2. Jeżeli nie można ustalić właściwości miejscowej w sposób wskazany w ust. 1,
w sprawach określonych w ustawie rozstrzyga kierownik urzędu stanu
cywilnego właściwy dla miasta stołecznego Warszawy albo jego zastępca.
Art. 14. 1. Określone w ustawie zadania i kompetencje kierownika urzędu stanu
cywilnego i jego zastępcy są zadaniami z zakresu administracji rządowej.
2. Wojewodowie sprawują nadzór nad realizacją zadań, o których mowa w art.
12 i art. 13 ust. 1, przez kierowników urzędów stanu cywilnego.
3. Wojewoda jest organem wyższego stopnia w sprawach prowadzonych na
podstawie ustawy.
4. Minister właściwy do spraw wewnętrznych sprawuje zwierzchni nadzór
nad sprawami objętymi niniejszą ustawą.
14
Konstytucja
Rozdział XI
STANY NADZWYCZAJNE
Art. 228.
1. W sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające, może
zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny: stan wojenny, stan wyjątkowy lub stan klęski
żywiołowej.
2. Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze
rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości.
3. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa
człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa.
4. Ustawa może określić podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w
czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
5. Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi
zagrożenia i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania
państwa.
6. W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione: Konstytucja, ordynacje wyborcze do
Sejmu, Senatu i organów samorządu terytorialnego, ustawa o wyborze Prezydenta
Rzeczypospolitej oraz ustawy o stanach nadzwyczajnych.
7. W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu nie może być
skrócona kadencja Sejmu, przeprowadzone referendum ogólnokrajowe, nie mogą być
przeprowadzane wybory do Sejmu, Senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory
Prezydenta Rzeczypospolitej, a kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu.
Wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan
nadzwyczajny.
15
Art. 232.
W celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii
technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich
usunięcia Rada Ministrów może wprowadzić na czas oznaczony, nie
dłuższy niż 30 dni, stan klęski żywiołowej na części albo na całym
terytorium państwa. Przedłużenie tego stanu może nastąpić za zgodą
Sejmu.
Art. 233.
3. Ustawa określająca zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela
w stanie klęski żywiołowej może ograniczać wolności i prawa określone w
art. 22 (wolność działalności gospodarczej), art. 41 ust. 1, 3 i 5 (wolność
osobista), art. 50 (nienaruszalność mieszkania), art. 52 ust. 1 (wolność
poruszania się i pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej), art. 59 ust.
3 (prawo do strajku), art. 64 (prawo własności), art. 65 ust. 1 (wolność
pracy), art. 66 ust. 1 (prawo do bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy) oraz art. 66 ust. 2 (prawo do wypoczynku).
16
ustawa z dnia 18 kwietnia 2002 r.
o stanie klęski żywiołowej
Art. 2. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii
technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej oraz w celu ich usunięcia.
Art. 3. 1. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) klęsce żywiołowej - rozumie się przez to katastrofę naturalną lub awarię techniczną, których skutki zagrażają
życiu lub zdrowiu dużej liczby osób, mieniu w wielkich rozmiarach albo środowisku na znacznych obszarach, a
pomoc i ochrona mogą być skutecznie podjęte tylko przy zastosowaniu nadzwyczajnych środków, we
współdziałaniu różnych organów i instytucji oraz specjalistycznych służb i formacji działających pod jednolitym
kierownictwem,
2) katastrofie naturalnej - rozumie się przez to zdarzenie związane z działaniem sił natury, w szczególności
wyładowania atmosferyczne, wstrząsy sejsmiczne, silne wiatry, intensywne opady atmosferyczne, długotrwałe
występowanie ekstremalnych temperatur, osuwiska ziemi, pożary, susze, powodzie, zjawiska lodowe na rzekach i
morzu oraz jeziorach i zbiornikach wodnych, masowe występowanie szkodników, chorób roślin lub zwierząt albo
chorób zakaz
nych ludzi albo też działanie innego żywiołu,
3) awarii technicznej - rozumie się przez to gwałtowne, nieprzewidziane uszkodzenie lub zniszczenie obiektu
budowlanego, urządzenia technicznego lub systemu urządzeń technicznych powodujące przerwę w ich używaniu
lub utratę ich właściwości.
4) cyberprzestrzeni - rozumie się przez to przestrzeń przetwarzania i wymiany informacji tworzoną przez
systemy teleinformatyczne, określone w art. 3 pkt 3 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności
podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565, z póz
n. zm.), wraz z powiązaniami pomiędzy
nimi oraz relacjami z użytkownikami.
2. Katastrofę naturalną lub awarię techniczną mogą wywołać również zdarzenia w cyberprzestrzeni oraz działania o
charakterze terrorystycznym.
17
Art. 4. 1. Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska
żywiołowa, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić skutki tej klęski.
2. Stan klęski żywiołowej wprowadza się na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom
klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni.
Art. 5. 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może wprowadzić stan klęski żywiołowej z
własnej inicjatywy lub na wniosek właściwego wojewody.
2. W rozporządzeniu, o którym mowa w ust. 1, określa się przyczyny, datę wprowadzenia oraz obszar
i czas trwania stanu klęski żywiołowej, a także, w zakresie dopuszczonym niniejszą ustawą,
rodzaje niezbędnych ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela.
3. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, ogłasza się w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej
Polskiej, a ponadto podaje do publicznej wiadomości, w drodze obwieszczenia właściwego
wojewody przez rozplakatowanie w miejscach publicznych, a także w sposób zwyczajowo
przyjęty na danym obszarze.
4. Redaktorzy naczelni dzienników oraz nadawcy programów radiowych i telewizyjnych są obowiązani
do niezwłocznego, nieodpłatnego podania do publicznej wiadomości rozporządzenia Rady
Ministrów o wprowadzeniu stanu klęski żywiołowej, przekazanego im przez wojewodę
właściwego ze względu na siedzibę redakcji lub nadawcy.
Art. 6. 1. Stan klęski żywiołowej może zostać przedłużony na czas oznaczony, w drodze
rozporządzenia Rady Ministrów, po wyrażeniu przez Sejm zgody na to przedłużenie.
2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, znosi stan klęski żywiołowej na całym obszarze
jego obowiązywania lub na części tego obszaru przed upływem czasu, na który został
wprowadzony, jeżeli ustaną przyczyny jego wprowadzenia.
18
Art. 7. W czasie stanu klęski żywiołowej organy władzy publicznej działają w dotychczasowych strukturach
organizacyjnych państwa i w ramach przysługujących im kompetencji, z zastrzeżeniem przepisów
niniejszej ustawy.
Art. 8. W czasie stanu klęski żywiołowej działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub
ich usunięcia kierują:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta) - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono tylko na obszarze gminy,
2) starosta - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednej gminy wchodzącej w skład
powiatu,
3) wojewoda - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego powiatu wchodzącego
w skład województwa,
4) minister właściwy do spraw wewnętrznych lub inny minister, do zakresu działania którego należy
zapobieganie skutkom danej klęski żywiołowej lub ich usuwanie, a w przypadku wątpliwości co do właściwości
ministra lub w przypadku gdy właściwych jest kilku ministrów - minister wyznaczony przez Prezesa Rady
Ministrów - jeżeli stan klęski żywiołowej wprowadzono na obszarze więcej niż jednego województwa.
Art. 9. 1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy miejscowo wójt (burmistrz, prezydent miasta) kieruje działaniami
prowadzonymi na obszarze gminy w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może wydawać polecenia
wiążące organom jednostek pomocniczych, kierownikom jednostek organizacyjnych utworzonych przez gminę,
kierownikom jednostek ochrony przeciwpożarowej działających na obszarze gminy oraz kierownikom jednostek
organizacyjnych czasowo przekazanych przez właściwe organy do jego dyspozycji i skierowanych do
wykonywania zadań na obszarze gminy.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent miasta) może występować do kierowników
innych jednostek organizacyjnych niż określone w ust. 2, działających na obszarze gminy, z wnioskami o
wykonanie czynności niezbędnych w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia. W razie
odmowy wykonania tych czynności lub ich niewłaściwego wykonywania wójt (burmistrz, prezydent miasta)
niezwłocznie zawiadamia organ, któremu podlega kierownik lub który sprawuje nadzór nad nim.
4. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadkach określonych w art. 8 pkt 2-4, wójt (burmistrz,
prezydent miasta niebędącego miastem na prawach powiatu) podlega staroście.
19
Art. 10. 1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy miejscowo starosta kieruje działaniami prowadzonymi na
obszarze powiatu w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, starosta może wydawać polecenia wiążące wójtom (burmistrzom,
prezydentom miast niebędących miastami na prawach powiatu), kierownikom jednostek organizacyjnych
utworzonych przez powiat, kierownikom powiatowych służb, inspekcji i straży, kierownikom jednostek ochrony
przeciwpożarowej działających na obszarze powiatu oraz kierownikom jednostek organizacyjnych czasowo
przekazanych przez właściwe organy do jego dyspozycji i skierowanych do wykonywania zadań na obszarze
powiatu.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, starosta może występować do kierowników innych jednostek
organizacyjnych niż określone w ust. 2, działających na obszarze powiatu, z wnioskami o wykonanie czynności
niezbędnych w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia. W razie odmowy wykonania tych
czynności lub ich niewłaściwego wykonywania starosta niezwłocznie zawiadamia organ, któremu podlega
kierownik lub który sprawuje nadzór nad nim.
4. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadkach określonych w art. 8 pkt 3 i 4, starosta podlega
wojewodzie.
Art. 11. 1. W czasie stanu klęski żywiołowej właściwy wojewoda kieruje działaniami prowadzonymi w celu zapobieżenia
skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia na obszarze województwa.
2. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, wojewodzie są podporządkowane organy i jednostki organizacyjne
administracji rządowej i samorządu województwa działające na obszarze województwa oraz inne siły i środki
wydzielone do jego dyspozycji i skierowane do wykonywania tych działań na obszarze województwa, w tym
pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.
3. W zakresie działań, o których mowa w ust. 1, w przypadku określonym w art. 8 pkt 4 wojewoda podlega
właściwemu ministrowi.
Art. 13. 1. W zakresie działań prowadzonych w celu zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia
minister, o którym mowa w art. 8 pkt 4, może wydawać polecenia wiążące organom administracji rządowej,
z wyjątkiem Rady Ministrów, Prezesa Rady Ministrów i wiceprezesów Rady Ministrów, a także wydawać
polecenia wiążące organom samorządu terytorialnego.
20
Art. 17. 1. W zapobieganiu skutkom klęski żywiołowej lub ich usuwaniu uczestniczą:
Państwowa Straż Pożarna i inne jednostki ochrony przeciwpożarowej oraz centra
powiadamiania ratunkowego, o których mowa w art. 14a-14f ustawy z dnia 24
sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1229, z póz
n.
zm.), Policja, jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego,
dyspozytorzy medyczni, jednostki ochrony zdrowia, Straż Graniczna, Morska
Służba Poszukiwania i Ratownictwa oraz inne właściwe w tych sprawach państwowe
urzędy, agencje, inspekcje, straże i służby.
Art. 18. 1. W czasie stanu klęski żywiołowej, jeżeli użycie innych sił i środków jest
niemożliwe lub niewystarczające, Minister Obrony Narodowej może przekazać do
dyspozycji wojewody, na którego obszarze działania występuje klęska
żywiołowa, pododdziały lub oddziały Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej,
wraz ze skierowaniem ich do wykonywania zadań związanych z zapobieżeniem
skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięciem.
2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, pododdziały i oddziały Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej pozostają pod dowództwem przełożonych służbowych i
wykonują zadania określone przez wojewodę.
21
Zakres ograniczeń wolności i praw człowieka i obywatela
Art. 20. Ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela w stanie klęski żywiołowej stosuje się do osób fizycznych
zamieszkałych lub czasowo przebywających na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski żywiołowej,
oraz odpowiednio do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej,
mających siedzibę lub prowadzących działalność na obszarze, na którym został wprowadzony stan klęski
żywiołowej, z zastrzeżeniem art. 24 i art. 25.
Art. 21. 1. Ograniczenia, o których mowa w art. 20, mogą polegać na m.in.:
" zawieszeniu działalności określonych przedsiębiorców
" nakazie lub zakazie prowadzenia działalności gospodarczej określonego rodzaju
" całkowitej lub częściowej reglamentacji zaopatrzenia w określonego rodzaju artykuły
" obowiązku stosowania określonych środków zapewniających ochronę środowiska
" obowiązku opróżnienia lub zabezpieczenia lokali mieszkalnych bądz
innych
pomieszczeń
" nakazie ewakuacji w ustalonym czasie z określonych miejsc, obszarów i obiektów
" nakazie lub zakazie przebywania w określonych miejscach i obiektach oraz na
określonych obszarach
" zakazie organizowania lub przeprowadzania imprez masowych
" nakazie lub zakazie określonego sposobu przemieszczania się.
22
Art. 22. 1. Jeżeli siły i środki, którymi dysponuje wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta
lub wojewoda albo pełnomocnik, są niewystarczające, można wprowadzić obowiązek
świadczeń osobistych i rzeczowych polegających na m.in.:
" udzielaniu pierwszej pomocy osobom, które uległy nieszczęśliwym wypadkom
" czynnym udziale w działaniu ratowniczym lub wykonywaniu innych zadań wyznaczonych
przez kierującego akcją ratowniczą
" wykonywaniu określonych prac
" oddaniu do używania posiadanych nieruchomości lub rzeczy ruchomych
" udostępnieniu pomieszczeń osobom ewakuowanym
" użytkowaniu nieruchomości w określony sposób lub w określonym zakresie,
" przyjęciu na przechowanie i pilnowaniu mienia osób poszkodowanych lub ewakuowanych
" zabezpieczeniu zagrożonych zwierząt, a w szczególności dostarczaniu paszy i schronienia
" zabezpieczeniu zagrożonych roślin lub nasion
" pełnieniu wart
Art. 23. 1. Niezbędne ograniczenia wolności i praw człowieka i obywatela, o których mowa w art. 21 i art.
22, w granicach dopuszczonych w rozporządzeniu Rady Ministrów o wprowadzeniu stanu klęski
żywiołowej wprowadza, odpowiednio w zakresie kompetencji wynikających z art. 8:
1) wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 9 ust. 5 - w drodze
zarządzenia albo decyzji,
2) starosta albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 10 ust. 5 - w drodze zarządzenia albo decyzji,
3) wojewoda albo pełnomocnik, o którym mowa w art. 11 ust. 4 - w drodze rozporządzenia albo
decyzji.
23