P. Levinson,  Telefon komórkowy
1.  Cud - telefon
- Telefon komórkowy   cud telefon  możliwość rozmowy z każdym,
wszędzie, zawsze;
- Komórka dziś: wszechobecna, powszechna, element życia, ale:
niejednokrotnie ratowała życie;
- Telefon A. Bella  cudowne urządzenie odkąd tylko się pojawił; możliwość
alarmowania o niebezpieczeństwie (wcześniej za pomocą telegrafu metody
lepsze niż żadne, ale brak im subtelności, precyzyjności i interaktywności)
- Telefon: możliwość kontaktu ze światem, ale jednocześnie: zaburzenie
domowego spokoju; obawy o naruszenie prywatności (dlatego popularne
były budki telefoniczne)
- Telefon komórkowy: totalny brak prywatności; może zadzwonić zawsze i
wszędzie druga strona  cudownego urządzenia
a) Coś za coś
- każdy środek komunikacji oznacza kompromis;
- telefon komórkowy: usprawnienie procesu komunikacji; jego postęp
(Internet, telewizja wymagają siedzenia przed monitorem  przywiązanie
użytkownika do miejsca);
- telefon komórkowy pozwala wyjść z domu (podobnie aparat fotograficzny,
czy długopis); możliwość przemieszczania się i łączność ze światem; Levinson:
Internet stanie się dodatkiem do komórki
- główna zaleta i zarazem problem telefonu kom.: MOBILNOŚĆ
(niebezpieczeństwa: rozmowy w trakcie jazdy samochodem, niepożądane
telefony; mimowolni świadkowie rozmów)
- Levinson: nie musimy biernie tolerować wad i zagrożeń, jakie niosą
pożyteczne pod innymi względami środki komunikacji: możliwość
zastosowania nowszych technologii  mediów zaradczych, np. Zestawy
głośno mówiące
b) Niezamierzone skutki oraz media zaradcze
- Niezamierzone skutki telefonu kom.: inni mogą dzwonić w czasie, w
którym możemy sobie tego nie życzyć, telefon z aparatem pozwala robić
kompromitujące zdjęcia
- Niezamierzone skutki są nieodłączne od wynalazków, podobnie jak środki
zaradcze (tak było chociażby z oknem)
- Środki zaradcze dla niezamierzonych skutków telefonu: możliwość
wyłączenia telefonu, dzwonki identyfikujące rozmówcę
- Wynalazki często rozwijają się w innym kierunku, niż zamierzał ich twórca (np.
fonograf T. Edisona);
c) Demokratyczne, darwinowskie media
- ludzie decydują o ewolucji mediów; media konkurują między sobą o uwagę/
poparcie swoich użytkowników
- media ewoluują dzięki naturalnym wyborom ludzi; przetrwają te, które lepiej
pasują do ich potrzeb zamiary wynalazców i decyzje polityczne i gospodarcze
przywódców nie są decydujące
- każdy, kto decyduje się na użycie jakiegoś środka przekazu i chce odpowiedzieć
na komunikaty, przykłada rękę do procesu selekcji mediów wpływ na ewolucję
mediów (nie zawsze wybieramy dobrze)
1
- telefon komórkowy zaspakaja starą potrzebę człowieka jednoczesnego
rozmawiania i chodzenia
2. Informacja w ruchu
- mowa jest kluczem; słowa mogą opisać wszystko
- umiejętność mowy rodzi naturalną potrzebę komunikacji na odległość
stąd idea telefonu komórkowego
- duże znaczenie ma tu również dwunożny chód  w  uwolnionych rękach można
coś trzymać, np. telefon komórkowy
- inteligencja i zmysł wynalazczy + potrzeba komunikacji niezależnie od
miejsca = telefon komórkowy
- komórka: nie tylko przenośne urządzenie służące do komunikowania, ale
także interaktywne
- zapis na tablicach, a nie na ścianach/w jaskiniach  pierwszy krok mobilnych
mediów cud mobilności mediów  drukowana książka (okres renesansu); druk
pozwolił też na zwielokrotnienie liczby egzemplarzy tego samego dzieła, stało się
ono trwalsze książka mogła być czytana w różnych miejscach, w różnym czasie
- umiejętność czytania  warunek wszelkiej komunikacji na piśmie  ruchomej i
stacjonarnej; ma podstawowe znaczenie w świecie druku; jest trudna do
osiągnięcia;
- prasa drukarska, maszyna do pisania  urządzenia stacjonarne
- koniec XIX w.  zalążki mobilnych mediów: przenośny aparat fotograficzny; XX
w.: radio tranzystorowe, laptop, telefon komórkowy
a) Aparat Kodaka i ruchomy wytwórca mediów
- książka  przenośna z punktu widzenia jej czytelnika, nie wytwórcy
- koniec XX w.  publikacje w Internecie  łatwość nanoszenia zmian, jednak utrata
 niezawodności umiejscowienia (książka jest  niezawodnie umiejscowiona )
- Fotografia: przenośna, trwała (niemal jak książka), powstała, by ratować obraz
przed unicestwieniem go przez czas;
- w poł. XIX w.: kieszeń, jako nosiciel mediów (np. aparat fotograficzny)
- 1889 r.  aparat kodak  nowoczesne medium; zmienia proporcję między
ilością wytwórców, a konsumentów (konsument ma możliwość
wytwarzania) wzmocnił pozycję mediów ruchomych (z wcześniejszych
mediów do ruchomych zalicza się pióro do pisania, przenośny
sekretarzyk); Kodak sprawił, że fotografowanie przestało być monopolem
profesjonalistów; Aparat fotograficzny  przedłużenie ludzkiego oka; medium
 odporne na pogodę
- pismo i fotografia zaspokajają potrzeby zmysłu wzroku
b) Radio na kółkach
- wynalazki akustyczne: 1876  elektryczny telefon; 1877  mechaniczny fonograf
(odtwarzał i nagrywał dz
więk)
- mobilność akustycznych wynalazków pojawiła się wraz z płytami winylowymi
- radio samochodowe  muzyka w ruchu (1929  pierwsze radio samochodowe);
- radio: pozwala na wykonywanie innych czynności podczas słuchania;
- radio: towarzystwo i rozrywka
- tranzystor otworzył erę przenośnych mediów elektronicznych (zmniejszanie
rozmiarów i zwiększanie mocy to zasada rządząca rozwojem techniki; mózg
człowieka to modelowy przykład tej zasady)
c) laptopy i przenośna produkcja
- dwutorowy rozwój mobilności mediów:
2
 media udostępniające wytwory procesu komunikowania (książki, radia)
narzędzia umożliwiające produkowanie mediów (ołówek, aparat
fotograficzny)
- obie te linie  konsumenta i producenta  splatają się w telefonie
komórkowym: odbieranie i wykonywanie połączeń
- komputer osobisty: przyjmował się wolniej niż telewizja; wymagał dużych
umiejętności; miał możliwości wytwórcze (pierwsze takie medium od czasów
telefonu), jednocześnie był potężnym odbiornikiem (wymagał przy tym dużego
nakładu pracy)
- opanowanie komputera  mniej problematyczne dla dzieci, niż dla dorosłych;
- mikrochip  początek osobistych i przenośnych komputerów; 1983  przenośny
kaypro
- w czasie  narodzin i upowszechniania się laptopów funkcjonowały już, mniej
wymagające, telefony komórkowe
- poł. lat 90 XX w.  triumf WINDOWS; choć komórka nadal jest prostsza w
obsłudze, XX/XXI . to epoka komputerów osobistych - epoka cyfrowa: zarządzanie
tekstem, telekomunikacją, cyberprzestrzeń  komórka staje się uzupełnieniem
komputerowej kultury;
- z drugiej strony (perspektywa telefonocentryczna): telekomunikacyjne
możliwości komputera były zależne od linii telefonicznych; w kontekście Internetu
komputer można uznać za przystawkę do telefonu, a nie odwrotnie komórka 
lepszy rodzaj telefonu i lepszy rodzaj Internetu
d) D. Tracy, kapitan Kirk i sztabka złota
- pierwsze modele telefonu komórkowego: niewygodne, ciężkie (ok. 1 kg),
w kształcie sztabki złota, drogie
- kilka lat przed pierwszą komórką  komputer osobisty Apple
- ceny i rozmiary obu tych urządzeń wkrótce zaczęły maleć (tak jest ze
wszystkimi nowymi mediami: początkowo są bardzo drogie, jednak cena spada ze
względu na nastawienie się na masowego odbiorcę)
- telefon komórkowy szybko dogania Internet: możliwość rozmawiania,
przesyłania tekstów, zdjęć, oglądania telewizji komórka może
pochłonąć mały, przenośny komputer
3. Światowa pajęczyna
- media wykorzystujące wzrok są bardziej wymagające, niż te, które
wykorzystują słuch; wyjątek: telewizja, mimo, że angażuje wzrok, nie wymaga
takiego skupienia, jak np. książka
- czytanie monopolizuje uwagę człowieka bardziej niż rozmowa; zaleta słowa
drukowanego  nie znika, jest trwalsze, można do niego wrócić (czyli można
odłożyć książkę na półkę)
- inaczej jest przy lekturze stron internetowych; Internet oferuje niezliczoną liczbę
stron, ale wymaga przy tym największej uwagi; nie ma tu swobody  odkładania
na półkę , strony są nietrwałe; mogą być usunięte lub zmodyfikowane, znajdują
się  na łasce serwera
- większość czynności związanych z Internetem wykonuje się w budynkach:
pewniejsze zasilanie i połączenie telefoniczne (laptopy zaczęły wychodzić na
zewnątrz)
- takich problemów nie ma telefon komórkowy: może opuścić pomieszczenie,
bez względu na pogodę
a) Rozwalanie pokoi
- elektryczność  zamyka człowieka w pomieszczeniach
3
- laptop  możliwość pracy poza biurem; technologie bezprzewodowe dają dostęp
do sieci poza pomieszczeniami
- telefon komórkowy: wymaga bezprzewodowego zasilania podobnie jak
laptop, ale jego bateria działa dłużej i jest bardziej niezawodna (dzięki
mniejszemu zużyciu energii)
- w Internecie łatwiej zatracić poczucie czasu; telefon komórkowy nie absorbuje w
taki sposób, jak laptop;
- mobilność laptopa jest mniejsza niż telefonu komórkowego; laptop jest wciąż
zakorzeniony w pomieszczeniu
- telefon komórkowy może być używany w dowolnym miejscu  tak został
zaprojektowany
- trzy kategorie mediów ze względu na stopień ich przywiązania do
pomieszczeń:
media, które MUSZ
znajdować się w pomieszczeniu (telewizor, telefon
stacjonarny)
media, które mają stosunek przejściowy do pomieszczeń  łatwo je
przenosić, ale przeważnie funkcjonują w pomieszczeniach (laptopy,
gramofony)
media, które  rozstały się z pomieszczeniami (książki, mp3, telefony
komórkowy, aparaty fotograficzne)
b) pajęczyny i gniazda
- telefon ma ogromną moc  jego dz
więk może oderwać od każdej
czynności;
- bezprzewodowy telefon stacjonarny  nieśmiały krok ku telefonowi
komórkowemu
- telefon: dał możliwość łączności ze światem z domu; jednocześnie był
wtargnięciem w przestrzeń prywatną  irytował, naruszał spokój; telefon
sam się zapowiada, dzwoni nieproszony (inne media nie włączają się
same, chyba, że tak je zaprogramowaliśmy)
4. Ruchome ognisko domowe
- ludzie  ogniska łączności, ale uwarunkowania biologiczne ograniczały zdolność
komunikacji;
faza A  komunikacja bezpośrednia; trwała do pojawienia się rysunków
naskalnych, rzez
b (możliwość przekazywania i odtwarzania informacji)
faza B  od pierwszych technologii (pismo  abstrakcyjna forma słowa
mówionego, możliwość przedstawiania abstrakcyjnych idei, pojęć; telegraf
Morse a  abstrakcyjna forma słowa pisanego, możliwość natychmiastowej
transmisji tekstu pisanego)
faza C  udostępnienie wszelkiej informacji w dowolnym miejscu i
czasie (jeszcze nie osiągnęliśmy tego w pełni)
- faza B wypełniła domy mediami, ale na zewnątrz człowiek wciąż był ich
pozbawiony; Z telefonem komórkowym w ręku stoimy na trasie fazy C;
- telefon komórkowy  szczyt mobilności mediów  umożliwia odbiór i
produkowanie, natychmiast i na odległość;
- przed  komórkami media w większości funkcjonowały w pomieszczeniach (wyj.
Kina, budki telefoniczne, ale umożliwiały tylko jeden rodzaj transmisji)
- telefon komórkowy: początkowo medium jednowymiarowe; od kiedy
znalazł zaczepienie w Internecie, ma coraz więcej możliwości, jakie
oferuje sieć;
- telefon komórkowy umożliwia natychmiastowe zaspokojenie potrzeby
komunikowania w dowolnym czasie i miejscu;
4
- Internet: łatwo o nieporozumienia; łatwiej być agresywnym, niż w kontakcie
bezpośrednim; skłonność do wypowiedzi prywatnych
a) Społeczeństwo telepatyczne
- media jednokierunkowe (radio, telewizja) umożliwiają odbieranie informacji w
dowolnym czasie; informacje te są skierowane do masowego odbiorcy, choć dają
złudzenie stworzonych dla odbiorcy indywidualnego
- - w rozmowie telefonicznej nie ma takiego złudzenia; strony komunikują
się ze sobą - relacja interaktywna, aktywna i realna;
- telefoniczna telepatia polega na wypowiadaniu myśli; decydujemy, co chcemy
powiedzieć; prywatność pozostaje pod kontrolą
- telefon komórkowy przemienił każdą torebkę/kieszeń w budkę
telefoniczną
- komórka maksymalizuje możliwości dialogu
- telefon komórkowy i jego wpływ - prognozy Levinsona:
większe możliwości robienia tego, co chcemy  możliwość  robienia
szybciej i więcej dzięki możliwości szybkiego kontaktu
miejsce, jako z
ródło informacji, straci na znaczeniu łatwość kontaktu i
uzyskiwania informacji z dowolnego miejsca przebywanie w
wielu miejscach naraz
interaktywna komunikacja
 komórka z dostępem do Internetu przyda światu mądrości
telepatyczność społeczeństwa nie będzie oznaczała większych możliwości
fizycznego odczuwania się nawzajem; społeczeństwo telepatyczne
będzie obszarem niematerialnej informacji i nieodwzajemnionego
dotyku
5