Wyższa Szkoła Bankowa
we Wrocławiu
Sylabus
Wykład I
TEMAT: Wprowadzenie do przedmiotu socjologia
SOCJOLOGIA  nauka o strukturze i prawach rozwoju społeczeństwa. Jest
nauką całościową, badającą prawa współzależności między
różnymi dziedzinami życia społecznego i uogólniającą
wszelkie aspekty wiedzy o społeczeństwie. Dzieli się na
ogólną i socjologie szczegółowe.
Socjologie szczegółowe to na przykład:
- socjologia kultury
- miasta i wsi
- organizacji (grup społecznych)
- pracy
- wiedzy
- prawa i państwa
- religii i wiele innych.
-bardziej uproszczona definicja : SOCJOLOGIA to nauka o społeczeństwie,
grupach społecznych, instytucjach i stosunkach społecznych.
Socjologia jest zróżnicowaną dyscypliną nauki,

�bada świat społeczny a także wyjaśnia fenomeny społeczne.
Ukazuje bardzo szerokie zainteresowania socjologów ale dzięki przykładom z
życia społecznego wiąże abstrakcyjne idee z konkretnymi doświadczeniami
jednostek i całych spoleczeństw.
1
Socjologia jest jedną z gałęzi  nauk społecznych i zbioru dyscyplin
naukowych, które badają naturę ludzkiego zachowania i związków (relacji)
między ludzkich.
Pomaga zrozumieć problemy społeczne , które rodzą się w codziennym życiu
 ludzi pośród ludzi .
Socjologia na tle innych nauk
 korzysta z innych nauk , ale także wspiera i rozwija
Żeby zrozumieć, jak socjologia działa, jak pozwala zrozumieć życie
społeczne człowieka trzeba znać inne nauki i z korzystać z ich dorobku.
Dyscypliny naukowe z którymi współpracuje socjologia:
- antropologia;
- ekonomia
- historia
- filozofia
- psychologia
- politologia
- pedagogika i inne.
Socjologia i nauka
Perspektywa socjologiczna
Jest wiele w socjologii  szkół myśli  ale wszystkie uznają socjologię za
dziedzinę nauki badająca zachowania społeczne, związki miedzy ludz
mi i
rezultaty działalności społecznej .
2
Podstawowym założeniem socjologii jest myśl , że egzystencja ludzka jest
egzystencją społeczną.
Jesteśmy ze sobą powiązani i nasze życie zależy od innych.
My oddziałujemy i inni na nas też oddziałują-swoiste interakcje
Wyobraz
nia socjologiczna  wyrosła z potrzeby szerszego spojrzenia na
rzeczywistość społeczną
Przykład: ktoś zwolniony z pracy (jeden) to jego problem -prywatny, mały,
osobisty. Ale jak zwolniony jest sto osób  to jest już problem społeczny.
Wymaga rozwiązań społecznych.
Wykorzystanie perspektywy socjologicznej : np. Emil DURKHEIM i jego
badania nad samobójstwami.
SOCJOLOGIA -jest naukowym badaniem zachowań i układów społecznych we
współczesnych społeczeństwach.
ZAA
OŻENIA NAUKOWE W SOCJOLOGII
I  świat rzeczywisty istnieje niezależnie od naszej wiedzy czy percepcji na
jego temat : bakterie, atomy i tak są choć ich nie widzimy.
II  w przyrodzie panuje porządek, nic nie dzieje się bez przyczyny
III  wiedzę o świecie można uzyskać dzięki systematycznej i obiektywnej
obserwacji naukowej.
Systematyczna, zdyscyplinowana wiedza i obiektywna obserwacja
(badania) jest znakiem wyróżniającym ta naukę.
3
 Prawdę naukową musza potwierdzić badania empirycznie (analizy
wyników badań, obserwacje, pomiary).
SOCJOLOGIA A ZDROWY ROZS
DEK
( bardzo wiele rozbieżności)
Potocznie uważa się małżeństwa z rodzin finansowo dobrze sytuowanych za
bardzo udane& & & ..
Kolejny mit, że niepracujący i biorący zasiłek to  nicpoń i kombinator , nie
chcący pracować& & & & & .
Rozwój socjologii-jej twórcy
Jest stosunkowo nowa nauką, choć niektóre koncepcje socjologiczne
sięgają starożytności.
(systematyczne próby zrozumienia i wyjaśnienia zachowań społecznych badane
są od niespełna 200 lat)
TWÓRCY
August COMTE (1798  1857) wprowadził termin socjologia w 1838r.
Chciał wykorzystać socjologię do naprawy schorzeń społecznych.
Koncentrował się na porządku społecznym i stabilizacji i nazywał to:
1-statystyką społeczną
2-dynamiką społeczną
Wyeksponowane problemy zmian społecznych oraz położenie nacisku na
przestrzeganie ściśle naukowej metodologii wpłynęło na innych badaczy
społecznych i dało mu trwałe miejsce w historii socjologii.
4
Herbert SEPNCER ( 1820  1903 )
usiłował wyjaśnić porządek i zmiany społeczne przez porównanie do żywego
organizmu.
-wprowadził pojecie  darwinizm społeczny czyli  przetrwanie jednostek
najlepiej przystosowanych
Karol MARKS (1818  1883 )
- Wprowadził pojęcie  szkoła konfliktu czyli podział na właścicieli środków
produkcji  versus tych co nic nie mają
- sprzeczności społeczne wywołują kryzys ekonomiczny i to może dać początek
nowym strukturom społecznym
- pogląd materializm dialektyczny, zakładał, że nowo powstałe struktury
będą doskonałe od starszych, poprzednich.
Marks nie widział w konflikcie społecznym zła lecz motor przemian i postępu
ludzkości
Walka klas : ziemianie  chłopi
właściciele niewolników  niewolnicy
kapitaliści  przeciwko proletariatowi
Emil DURKHEIM (1858 1917 )
Główne pytanie: Co scala społeczeństwo czyli problem porządku społecznego
-scalanie społeczne
-ludzie robią podobne rzeczy ,zachowują się podobnie ( wspólnota zachowań,
przekonań, wartości: łączą się -łączenie przez podobieństwo )
Wraz z rozwojem i różnicowaniem się społeczeństwa
-wąska specjalizacja , jedni niezbędni drugim i współzależni .
Ten rodzaj związku, polegający na wzajemnym wsparciu i współzależności
nazwał solidarnością organiczną .
5
Przyczynił się do rozwoju metodologii socjologicznej
Max WEBER (1864  1920)
Główna dziedzina badań to :
działania społeczne
Szczególnie interesowały go wartości, przekonania , zamiary i postawy
kierujące zachowaniem ludzi w społeczeństwie.
Metodologia  verstehen - rozumienie i wgląd
Innowacja metodologiczna to stworzenie typu idealnego czyli takiej
konstrukcji zjawiska ,która uchwyci najistotniejsze elementy i z którą można
porównywać zjawiska świata rzeczywistego.
Georg SIMMEL -(1858  1918)
Społeczeństwo to wzajemne relacje między jednostkami, które są w ciągłej
interakcji - swoista pajęczynka
....... to nazwał socjologią formalną
-do badania różnych sfer życia (np. rodziny, interesów społecznych i
ekonomicznych)
badał typy społeczne
brak integracji jednostki z grupą
analizował zjawisko  obcego szczegółowo uchwycił niemal wszystkie
subtelności i niuanse tej roli społecznej
W/g SIMMLA obcy to ten, kto śladowo, bardzo mało angażuje się w rolę, życie
grupy społecznej, (jest tylko formalnie, nieakceptowany, nie potrafi się
zintegrować z grupą.
Polscy współtwórcy socjologii to:
- Bronisław Malinowski
- Ludwik Gumplowicz
- Florian Znaniecki
6
Problemy sprawdzające:
- znać podstawowe naukowe teorie z zakresu socjologii;
- odnieść prezentowaną teorię do praktyki życia społecznego i ekonomicznego polskiego
społeczeństwa
- wymienić niezbędne umiejętności funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie
polskim (w dobie gospodarki rynkowej);
- wymienić niezbędne umiejętności funkcjonowania we współczesnym społeczeństwie
europejskim w dobie gospodarki rynkowej.
Literatura przedmiotu :
- Brzez
iński Z, Wielka szachownica, Wyd. Politeja Warszawa 1999
- Fukuyama F, Wielki wstrząs, Wyd. Politeja Warszawa 2002
- .J. Turowski: Socjologia. Małe struktury społeczne, TN KUL, Lublin 2006
- J. Turowski: Socjologia. Wielkie struktury społeczne, TN KUL, Lublin 1994
- K. Olechnicki, Słownik socjologiczny,Graffiti BC, Toruń 1997
- Klaus-Jurgen Tillmann: Teorie socjalizacji. Społeczność, instytucja, upodmiotowienie,
Kraków 1994
- N. Goodman, Wstęp do socjologii, Zysk i S-ka, Poznań 2005
- P.L Berger: Zaproszenie do socjologii, PWN Warszawa 1995
PWN 1996
- Socjologia pracy z elementami psychologii pracy. Skrypt AE cz. I i II
- Społeczeństwo w procesie zmian. Zarys socjologii ogólnej, R. Dyoniziak inni, Universitat
- St. Kosiński: Socjologia ogólna. Zagadnienia podstawowe,
UWr.Wrocław 2004
- Z. Zagórski, Społeczeństwo Polski współczesnej.Strukturalne konsekwencje reglamentacji,
Uwr, 1998
- Z. Zagórski, Społeczeńswo transformacyjne, Wyd. UWr, Wrocław 1997
Opracował: prof. dr hab. inż. Jan Maciejewski
7