Charakterystyka systemu zarzÄ…dzania
jakością zgodnego z wymaganiami
normy ISO serii 9000
Opracowanie:
Anna Koper
Sandra Kostępska
Normy ISO serii 9000
" Zostały uznane za podstawę wyznaczania standardów zarządzania jakością
" Opublikowane po raz pierwszy w 1987 roku i składały się z 6 norm, a obecnie składają się z 3 norm
" Zostały opracowane przez komitet techniczny ISO/TC 176
" Dokumentem wiarygodności działań jest certyfikat stosowania systemu zapewnienia jakości wydany przez
Międzynarodową Organizację Normalizacyjną.
" Normy ISO są dziś najpopularniejszymi ze wszystkich norm międzynarodowych
" Opisują efektywnie działający system zarządzania projakościowego i przedstawiają wymagania przed nim
stawiane
" StanowiÄ… dobrze ukierunkowany poczÄ…tek budowy efektywnego i sprawnego systemu zarzÄ…dzania organizacjÄ…
" Ich celem jest ,,wyrobienie u klienta zaufania do producenta
" Każda norma wydawana przez MON musi być poddawana przeglądowi co 5 lat
" MajÄ… charakter uniwersalny
" Wdrażanie tych norm jest dobrowolne
" Wdrożenie systemu zarządzania w oparciu o wymagania norm ISO serii 9000 pozwala na uzyskanie określonych
korzyści, tj.:
o
pozyskiwanie nowych i utrzymanie dotychczasowych klientów
o
poprawÄ™ image u firmy
o
spadek reklamacji klientów
o
wzrost zaufania klientów do firmy i jej produktów
o
obniżenie strat spowodowanych niezgodnościami
Ewolucja normy ISO serii 9000
I wersja norm: 1987r. (pierwsza publikacja, opracowana przez Komitet
Techniczny ISO/TC 176)
II wersja norm: 1994r. (poszerzona wersja z 1987r.)
III wersja norm: 2000r. (wynik generalnej rewizji wersji z 1994r.)
IV wersja norm (aktualna): 2008r. (nowelizacja wersji z 2000r.)
Rodzina norm ISO 9000:2008 zawiera normy: ISO 9000, ISO 9001
oraz ISO 9004 oraz wytyczne sprzyjajÄ…ce i wzmacniajÄ…ce projektowanie,
implementację oraz funkcjonowanie tych systemów.
Jej wykonawcÄ… jest Komitet Techniczny ISO/TC 207.
Aktualna struktura norm ISO serii 9000
ISO serii 9000
ISO 9000 ISO 9001 ISO 9004
ISO 9000:2005 (PN-EN ISO 9000:2006) - Systemy zarządzania jakością -
Podstawy i terminologia
ISO 9001:2000 / 9001:2008 (PN-EN ISO 9001:2001 / PN-EN ISO 9001:2009)
- Systemy zarządzania jakością - Wymagania
ISO 9004:2009 (PN-EN ISO 9004:2009)  ZarzÄ…dzanie majÄ…ce na celu
osiąganie trwałego sukcesu organizacji  Podejście poprzez zarządzanie
jakością
Rozdziały norm
Lp. ISO 9000 ISO 9001
Zakres normy Zakres normy
1
Podstawy systemów Powołania normatywne
2
zarządzania jakością
Terminy i definicje Terminy i definicje
3
System zarządzania jakością
4 -
Odpowiedzialność kierownictwa
5 -
ZarzÄ…dzanie zasobami
6 -
Realizacja wyrobu
7 -
Pomiary, analiza i doskonalenie
8 -
Podstawową normę w zbiorze ISO 9000 stanowi norma 9001:2000, ponieważ
w niej zapisane są wymagania, jakie należy brać pod uwagę przy projektowaniu
systemu zarządzania jakością.
Nowo opublikowana edycja ISO 9004 zaopatruje organizacje
w model "trwałego sukcesu" we współczesnym złożonym,
wymagającym i ciągle zmieniającym się środowisku. Został on
stworzony z myślą o wsparciu organizacji w osiąganiu długotrwałego
sukcesu poprzez podejście zarządzania jakością, bez względu na ich
wielkość, rodzaj lub działanie.
ISO 9004:2009 zastępuje ISO 9004:2000. Wprowadza znaczne
zmiany do struktury i zawartości wcześniejszej edycji, oparte na
ośmioletnim doświadczeniu we wdrażaniu standardu na całym świecie,
a także zmiany, których celem jest zwiększenie spójności między ISO
9001 oraz innymi standardami systemów zarządzania. Przykładem
ważnej (może nawet najważniejszej) zmiany w strukturze ISO 9004 jest
fakt, iż jego treść rozpoczyna rozdział zawierający wskazówki, w jaki
sposób zarządzać organizacją mając na uwadze stale trwały sukces
oraz jak stworzyć system zarządzania jakością.
W porównaniu z wersją ISO 9004:2000 zawiera ona nowe
podejście - rekomendacje w obszarze trwałego funkcjonowania
organizacji i osiągania najlepszych wyników.
ISO 9000
"  norma podstaw
" ma charakter informacyjny
" zawiera charakterystykę ośmiu zasad zarządzania jakością produktów, tj.:
- orientacja na klienta
- przywództwo
- zaangażowanie ludzi
- podejście procesowe
- podejście systemowe do zarządzania
- ciągłe doskonalenie
- podejmowanie decyzji na podstawie faktów
- obustronnie korzystne relacje z dostawcami
Sposób podawania opisów zasad nie jest ujednolicony
ISO 9001
" Norma służąca do udokumentowania systemu, stanowiąca podstawę certyfikacji systemu
" Stworzona z myślą o ułatwieniu współpracy między partnerami
" Oferuje model podejścia procesowego przydatny do projektowania, wdrożenia i oceny systemów
zarządzania jakością
" Informuje, jak powinien być zbudowany SZJ
" Opiera siÄ™ na przejrzystych, jednoznacznych procedurach, z wyraz
nym określeniem zakresu
uprawnień, odpowiedzialności i marginesu swobody decyzyjnej realizatorów procedury
" Skonstruowana wg ośmiu podstawowych zasad zarządzania jakością
" Wyniki badania ISO Survey of Certification pokazują, że z roku na rok wzrasta liczba organizacji,
które korzystają z normy ISO 9001
" ISO 9001:2008 jest Å‚atwiejszÄ… do zrozumienia wersjÄ… ISO 9001:2000 i zawiera te same
wymagania
" Wiele firm wykorzystuje system ISO 9001 do doskonalenia zarzÄ…dzania organizacjÄ…, do
doskonalenia procesów realizowanych w swojej firmie (dokonywana jest wówczas ocena nie tylko
skuteczności, ale i efektywności realizowanych procesów)
" Praktyczną realizacją zasady ISO 9001 jest ciągłe doskonalenie organizacji
" Przykład: Przedsiębiorstwo eksploatacji i uszlachetniania kruszyw budowlanych
ISO 9004
" Stosowanie tej normy jest możliwe niezależnie od systemu zarządzania jakością wg
ISO 9001:2008
" ISO 9004:2009 zawiera wskazówki dla ciągłego doskonalenia całościowej
działalności organizacji, efektywności i skuteczności opartych na podejściu
procesowym. Koncentruje się na spełnianiu potrzeb i oczekiwań klientów oraz innych
stron w długim okresie i w sposób zrównoważony
" W porównaniu do ISO 9001:2008, które dotyczy zarządzania jakością produktów
i usług przy zwiększaniu zadowolenia klienta, ISO 9004:2009 dostarcza szerszej
perspektywy zarządzania jakością, w szczególności dla doskonalenia. Okaże się
użyteczne dla organizacji, których najwyższe kierownictwo pragnie uczynić krok poza
ISO 9001 w dążeniu do ciągłego doskonalenia mierzonego satysfakcją klientów i
podmiotów gospodarczych.
" ISO 9004:2009 pozwala organizacjom zwiększyć jakość dostarczania klientom
produktu i usługi poprzez promowanie samooceny jako ważnego narzędzia
umożliwiającego: sprawdzenie poziomu swojej dojrzałości, pokrywającego
przywództwo, strategię, system zarządzania, zasoby i procesy; wyznaczenie swoich
mocnych i słabych stron; wyznaczenie możliwości zarówno dla doskonalenia, jak i
innowacji lub obu
" Zawiera syntetyczny opis zasad zarządzania jakością ze wskazaniem na główne
korzyści z ich stosowania oraz efekty, jakie dzięki ich wdrażaniu można uzyskać
Edycja norm ISO serii 9000 stanowi postęp w organizacyjnych działaniach
dotyczÄ…cych honorowania podstawowej zasady porzÄ…dku i dyscypliny w
prowadzonym biznesie.
ISO sankcjonuje status quo. SÅ‚abo funkcjonujÄ… mechanizmy wprowadzania
zmian.
Certyfikacja
Udokumentowanie ciągu działań dla ukształtowania jakości produktów wg wymagań norm
ISO serii 9000, oznacza, że SZJ danego przedsiębiorstwa jest zdolny do dostarczania
ujednoliconego, zadeklarowanego w umowie/kontrakcie poziomu jakości produktów. Fakt ten
wzmacnia psychosocjologiczne wartości ważne dla klientów.
Certyfikat ISO jest wystawiany na podstawie pozytywnego wyniku audytu systemu, a nie
produktu.
W Polsce pierwszy SZJ zgodny z ISO 9000 był certyfikowany w roku 1993.
W momencie, w którym wszystkie wymagania ISO 9001 są spełnione - nadchodzi czas na
audyt zewnętrzny/ certyfikujący.
Powinien on być przeprowadzony przez niezależną akredytowaną jednostkę. Audytorzy
najpierw dokonujÄ… przeglÄ…du istniejÄ…cych procedur oraz instrukcji (przeglÄ…d dokumentacji)
póz
niej sprawdzają czy tryb postępowania zawarty w dokumentacji funkcjonuje w firmie (czyli
jest wdrożony).
Po zakończeniu pomyślnie przeprowadzonego audytu wydawany jest certyfikat. Certyfikat ISO
jest wydawany na 3 lata. W trakcie jego obowiązywania będą mieć miejsce audyty
nadzorujące (zazwyczaj raz w roku), których zadaniem jest sprawdzenie, czy system wciąż
działa.
Bibliografia
" http://www.malongroup.pl/nowe-wydanie-normy-iso-9004-2009
" Lisiecka K.,  Systemy zarządzania jakością produktów. Metody analizy i
oceny , AE, Katowice 2009, s. 27-38
" Urbaniak M.,  Zarządzanie jakością , s. 92-93