Niezgodności recepturowe
Fizyczne
Proszki
·ð Mieszaniny eutektyczne- substancje te ze sobÄ… wzajemnie topiÄ… siÄ™ podczas ucierania w
moz
dzierzu! Substancje eutektyczne mikronizujemy oddzielnie, po zmieszaniu przegarniamy
kartÄ…
Aminofenazon + mentol, salol, wodzian chloralu, kwas acetylosalicylowy
Kamfora+ salol
Wodzian chloralu+ aminofenazon, kamfora, fenacetyna, salipiryna, tymol, HCL
Mentol+ kwas salicylowy, kamfora, pirogallol, tymol, salol, mocznik
Kwas acetylosalicylowy+ wodorowęglan sodu, urotropina (metenamina), fenazon, aminofenazon,
antypiryna, metamizol sodowy
Salol+ kamfora, wodzian chlorku, mentol, fenazon, mocznik
·ð Mieszaniny higroskopijne-chÅ‚onÄ… parÄ™ wodnÄ…, substancjÄ™ higroskopijnÄ… wydajemy
oddzielnie zapakowaną w opakowaniu hermetycznym (szklany słoiczek, kapsułki woskowe,
woreczek strunowy), do poprawy higroskopijności możemy dodać substancji obojętnej
(laktoza, skrobia, talk, glinka biała). W lekach złożonych lepiej jest wydać substancję
higroskopijnÄ… oddzielnie.
Suche wyciągi roślinne
Kwas acetylosalicylowy
Urotropina (metenamina)
Bromki w potrójnej mieszaninie
Chlorek wapnia
·ð Mieszaniny twardniejÄ…ce
Wodorowęglan sodu
Węglan bizmutu
Węglan magnezu
Węglan wapnia
·ð Adsorpcja-odkÅ‚adanie siÄ™ substancji czynnych na powierzchni Å›rodków adsorpcyjnych
powodując utratę siły działania, składniki niezgodne należy wydać osobno np. w postaci
proszków lub 2ch roztworów, dodatkowo między zażyciem substancji niezgodnych powinny
upłynąć, co najmniej 2h.
Węgiel leczniczy + alkaloidy, glikozydy, glinka biała, talk, bentonit
·ð Substancje puszyste dodajemy do moz
dzierza jako ostatnie, nie ucieramy pistlem 
przegarniamy tylko kartą, proszki z substancją puszystą umieszczamy w opłatku o nr
większym!
Tlenek magnezu, węglan magnezu, pabialgina, sole chininy
Leki płynne
1) Ciecze niemieszajÄ…ce siÄ™
Oleje i woda  dodajmy do leku 1% emulgatora np. lanolina (nie z adrenalinÄ…)
Woda wapienna nie Å‚Ä…czy siÄ™ z olejem parafinowym  dodajemy lanolinÄ™
Wodny roztwór adrenaliny nie rozpuszcza się w olejach tłustych, dodajmy lanolinę kosztem oleju,
rozpuszczamy na gorąco. Po ostudzeniu wemulgowujemy roztwór adrenaliny
Olej rÄ…cznikowy nie miesza siÄ™ z etanolem 70°, rozpuszcza siÄ™ natomiast w 95°
Glicerol nie miesza się z parafiną, dochodzi do rozwarstwienia zawiesiny. Należy zemulgować glicerol
w parafinie dodając lanolinę, zmniejszając ilość parafiny
Parafina ciekła, adrenalina i witamina A nie zmieszają się, należy dodać lanolinę lub eucerynę, jako
emulgator. Rozetrzeć w moz
dzierzu z adrenalinÄ… i witaminÄ… A.
W przypadku recept z kwasem bornym i solubilizowanym roztworem wodnym witaminy A, D3, A+D3,
najpierw wemulgowujemy w eucerynę 3% kwas borny a następnie roztwór witamin.
Mentowal nie miesza się z roztworami etanolowymi. Należy go wydać osobno i zmienić dawkowanie!
2) Przekroczona rozpuszczalność  zwiększamy ilość rozpuszczalnika, zmieniamy na inny,
zawieszamy lub emulgujemy substancjÄ™, zmieniamy substancjÄ™ na formÄ™ lepiej rozpuszczalnÄ…
np. sól.
Rezorcyna nie rozpuszcza się w parafinie, należy rozpuścić ją w wodzie i następnie wemulgować.
Amidopiryna nie rozpuszcza się w syropach, należy ją rozpuścić w etanolu.
Anestezyna nie rozpuszcza siÄ™ w glicerynie, a w etanolu w stosunku 1:8
Balsam peruwiański nie rozpuszcza się w wodzie, ani rozcieńczonym etanolu. Należy rozpuszczać w
etanolu 95°
3) Wysolenie - dotyczy przede wszystkim soli i srebra, polega na wytrÄ…ceniu soli z ich
koloidalnych roztworów, występuje w obecności silnych elektrolitów. Poprawa niezgodności
polega na usunięciu elektrolitów z roztworu i zastąpieniu ich azotanem potasu-glukozą.
·ð Chlorek sodu
·ð Siarczan cynku
·ð Kwas borowy
Argentum proteinicum  proteinian srebra, Protargol
Targesinum
Argentum Colloidale  Collargol
Sposoby rozwiązywania niezgodności w lekach płynnych:
·ð Zamienić skÅ‚adnik niezgodny na zgodny, równoważny farmakologicznie
·ð ZwiÄ…zki ze sobÄ… niezgodne wydać, jako oddzielne roztwory
·ð JeÅ›li jeden z niezgodnych skÅ‚adników nie jest istotny w terapii, możemy go usunąć
·ð JeÅ›li niezgodność polega na nierozpuszczaniu siÄ™ w substancji w przepisanym
rozpuszczalniku, możemy zmienić na inny (unikamy zmiany więcej niż 10% leku)
Chemiczne
Wytrącanie słabych kwasów
1) Luminal sodu (zasadowy) z substancjami kwasowymi będzie dawać niezgodność polegającą
na wytrÄ…ceniu wolnego luminalu lub/i wolnej substancji zasadowej
ZAWSZE NIEZGODNY Z:
Chlorowodorek morfiny
Chlorowodorek papaweryny
HCL
W DAWKACH MAKSYMALNYCH Z:
Chlorowodorek etylmorfiny (dionina)
0,3%Chlorowodorek dioniny  1,8%Luminal Sodu
ZE WZGL
DU NA ST
ŻENIA:
0,3%Luminal Sodu  0,5% Fosforan Kodeiny
0,5%Luminal Sodu  0,3% Fosforan Kodeiny
 0,3%Luminal Sodu  5%Nh4Br/Nh4Cl  w osadzie pojawi siÄ™ luminal.
0,5%Luminal Sodu  2%Nh4Br/Nh4Cl w osadzie pojawi siÄ™ luminal.
0,3%Luminal Sodu  3%Chlorhydrati  substancje te występują ze sobą w mixturze Pawłowa.
Niezgodność z syropem malinowym (rubii idaei), syropem wiśniowym (cerasii)  pH kwaśne.
2) Diuretyna (solubilizowana teobromina), pH~11,0
NIEZGODNA Z:
Kwaśne preparaty roślinne
Sole alkaloidów
Bromek i chlorek amonu
Sole wapnia  reakcja salicylanu sodu z jonami wapnia na skutek, czego tworzy siÄ™ osad salicylan
wapnia, a teobromina pozbawiona solubilizatora wytrÄ…ca siÄ™ w postaci osadu.
Diuretynę wydać w postaci proszków.
3) Aminofilina  solubilizowana teofilina, pH~8,0
ZAWSZE NIEZGODNA Z:
Chlorowodorek papaweryny
W ZALEŻNOŚCI OD ST
ŻEC
:
1,5%Aminofilina  zawsze niezgodna z bromkiem i chlorkiem amonu
0,5%Aminofilina - 5%Nh4Br
Wytrącanie słabych zasad:
1) Fosforan kodeiny
0,3%Fosforan Kodeiny  3% J- - powstanie jodowodorek
0,5%Fosforan Kodeiny  5% Br- - powstanie bromowodorek
Tworzą się bromo i jodowodorki alkaloidów
Fosforan Kodeiny  2% i więcej Aminofilina  niezgodność zajdzie zawsze
 0,3% i więcej Fosforan Kodeiny  2% i mniej Aminofilina
Chlorek wapnia i fosforan kodeiny  powstanie chlorowodorek kodeiny i osad fosforanu wapnia.
2) Chlorowodorek papaweryny
ZAWSZE NIEZGODNA Z:
Aminofilina
Diuretyna
Jodki
W ZALEŻNOŚCI OD ST
ŻEC
:
0,1%Chlorowodorek papaweryny  2% Br-
Chlorowodorek papaweryny wydać w postaci proszków.
Reakcje podwójnej wymiany
Sole wapnia - większość z nich jest nierozpuszczalna w wodzie np.siarczany, węglany,
wodorowęglany, fosforany, mleczany, salicylany, benzoesany. Rozpuszczalne sole wapnia to np.
bromek i chlorek wapnia. Wchodzą w reakcję podwójnej wymiany z solami zawierającymi aniony soli
nierozpuszczalnych, co powoduje wytrÄ…cenie siÄ™ nierozpuszczalnych soli wapnia np.
Sole cynku  w środowisku zasadowym powstaje wodorotlenek
Sole magnezu i srebra
np. zamiana chlorku wapnia na chlorek sodu
Inaktywacja pepsyny
Pepsyna z silnymi kwasami - maksymalnie rozcieńczamy pepsynę przed dodaniem kwasów
Pepsyna z etanolem, garbnikami - wydajemy oddzielnie
ZwiÄ…zki kompleksowe
Zmieszanie nalewek garbnikowych z alkaloidami  wytrącenie osadów zawierających tzw. związki
kompleksowe, wydajemy oddzielnie.
Inne niezgodności
Maści:
·ð Pasta Lassara + cignolina
·ð NiezgodnoÅ›ci podÅ‚oży adsorpcyjnych z solubilizatorami wodnymi witamin normalnie
rozpuszczalnych w tłuszczach (A, A+D3), podłoże zamieniamy na HASCO lub LEKOBAZ
.
Czopki:
·ð Sulfaguanidyna z glukozÄ… w obecnoÅ›ci kwasu mlekowego  glukozÄ™ zamieniamy na laktozÄ™.
Siarczek cynku z boraksem:
·ð boraks zamieniamy na kwas borowy
Chlorowodorek prokainy z sulfacetamidem:
·ð Wydajemy oddzielnie.