DANUTA WIEJCKA
WYCHOWANIE FIZYCZNE
Program nauczania dla II etapu edukacyjnego (klasy 4-6)
szkoły podstawowej specjalnej
dla uczniów z upośledzeniem umysłowym
w stopniu lekkim
Program dopuszczony do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji Na-
rodowej i wpisany do wykazu programów nauczania na poziomie
II etapu kształcenia.
Numer w wykazie DKW  4014  301/99
WPROWADZENIE
Wychowanie fizyczne realizuje specyficzne potrzeby dzieci. Wielokrot-
nie dowiedziono na przykładach praktycznych, że aktywność ruchowa jest
najskuteczniejszą ze znanych form rewalidacji i socjalizacji osób z upo-
śledzeniem umysłowym. Oznacza to ściśle ukierunkowaną i zespoloną ze
sobą działalność terapeutyczną, dydaktyczną i wychowawczą. Formy jej
przeprowadzenia uzależnione są w pierwszym rzędzie od stopnia upośle-
dzenia umysłowego i potrzeb uczniów, a następnie od dodatkowych scho-
rzeń i zaburzeń oraz od wieku i środowiska. Należy zdawać sobie spra-
wę z faktu, jak bardzo trudno jest doprowadzić dziecko z upośledzeniem
umysłowym do pełnej rewalidacji, dlatego również szkoła ma w tym za-
kresie szczególnie ważne zadania do spełnienia:
" Rewalidację uczniów przez wszechstronne kształtowanie zdolności mo-
torycznych oraz cech psychomotorycznych.
" Opanowanie podstawowych umiejętności ruchowych z różnych wybra-
nych dyscyplin sportowych.
" Dokonywanie oceny poziomu sprawności ucznia wraz z monitorowa-
niem rozwoju psychomotorycznego.
168
" Przekazywanie informacji o wpływie wykonywanych ćwiczeń na roz-
wój organizmu oraz na stan zdrowia.
" Wdrażanie do aktywności sportowej, rekreacyjnej, turystycznej służą-
cej zdrowiu.
" Wyposażenie ucznia w zasób niezbędnych umiejętności i wiadomości
umożliwiających bezpieczną organizację zajęć ruchowych w różnych
warunkach.
" Kształtowanie inwencji twórczej uczniów w rozwiązywaniu zadań ru-
chowych.
" Wyrównywanie wad postawy uczniów przez ćwiczenia korekcyjne
i kompensacyjne.
" Przekazanie uczniom wiedzy o ruchu drogowym, a w szczególności
o zagrożeniach i skutkach niewłaściwego zachowania się na drogach.
" Organizowanie różnych form zajęć pozalekcyjnych sportowo-rekreacyjnych.
Aby osiągnąć pozytywne wyniki zabiegów edukacyjnych, wychowaw-
czych i terapeutycznych, należy nawiązać ścisłą współpracę z domem ro-
dzinnym dziecka oraz z różnymi instytucjami kształtującymi środowisko
wychowawcze dziecka i instytucjami wspomagającymi proces dydaktycz-
no-wychowawczy.
Dzięki odpowiedniej pracy korekcyjnej i kompensacyjnej z dzieckiem
nad tym, co w nim nie uszkodzone, oraz pracy rozwijającej jego mocne
i słabe strony, możemy doprowadzić je do sprawności psychofizycznej
mało odbiegającej od pełnosprawnych intelektualnie rówieśników. A
atwiej
wtedy dostosuje się ono do zmiennych warunków życia codziennego. Do
najczęstszych rodzajów odchyleń od normy należą zakłócenia rytmu
i harmonii rozwojowej, fragmentaryczne opóz
nienia i deficyty rozwojo-
we oraz zaburzenia sprawności psychoruchowej. Im wcześniej rozpozna-
my zaburzenia rozwojowe uczniów i im szybciej przyjdziemy im z po-
mocą, tym lepsze osiągniemy rezultaty. Nie można spodziewać się, że
któraś z metod edukacyjno-terapeutycznych okaże się metodą uniwersal-
ną w odniesieniu do wszystkich dzieci.
Dobór metody edukacyjno-terapeutycznej musi być ściśle dostosowany
do możliwości i potrzeb indywidualnych dziecka, określanych na podsta-
wie wnikliwej ontogenetycznej analizy każdego przypadku. W czasie re-
alizacji programu wychowanie fizyczne należy stosować wszechstronność
oddziaływań: kształtować osobowość, rozwijać zdolności motoryczne, ce-
chy psychomotoryczne i sprawność ruchową, przekazywać wiadomości
oraz prowadzić działania wychowawcze.
169
Dobór szczegółowych treści na zajęcia ruchowe z dziećmi upośledzo-
nymi umysłowo w stopniu lekkim powinien być uwarunkowany między
innymi takimi czynnikami, jak:
" zasady metodyki wychowania fizycznego specjalnego,
" stan zdrowia uczniów,
" poziom ich sprawności fizycznej,
" możliwości lokalowych, finansowych, wyposażenia szkoły (baza) i po-
siadanego sprzętu,
" klimat danego regionu,
" stan psychiczny uczniów w danym dniu.
Nauczyciel może wybrać jedną z następujących form aktywności ru-
chowej: pływanie, narciarstwo, saneczkarstwo, łyżwiarstwo, turystykę pie-
szą lub rowerową. Prowadzenie tych zajęć uzależnione jest od możliwo-
ści bazowych szkoły, posiadanego sprzętu, warunków klimatycznych,
przygotowania i inwencji nauczyciela oraz zainteresowań uczniów. Ak-
tywność rekreacyjna ze szczególnym uwzględnieniem wolnego czasu ma
ogromne znaczenie w szkole specjalnej, gdzie jest głównym sposobem
zabiegów rewalidacyjnych.
W klasach 4-6 należy wprowadzić elementy aktywności sportowej reali-
zując treści z lekkoatletyki, gimnastyki podstawowej, mini-gier zespołowych.
Lekkoatletyka ze względu na naturalną, bogatą formę ruchów, wszech-
stronnie kształtuje i rozwija organizm ucznia. Występuje ona w progra-
mie wychowania fizycznego jako oddzielna aktywność sportowa od kla-
sy 4. Szczególnie istotne dla uczniów jest prowadzenie zajęć na świeżym
powietrzu i rozwijanie sprawności specjalnej dla lekkoatletyki, przez za-
bawy i gry sportowe, atletykę terenową oraz tory przeszkód. Systematycz-
ne prowadzenie zajęć na świeżym powietrzu sprzyja hartowaniu organi-
zmu i zwiększa odporność na choroby.
Gimnastykę w klasach 4-6 wprowadza się w zależności od możliwości
i sprawności uczniów. W miarę opanowania podstawowych elementów
gimnastycznych możemy stosować ćwiczenia na przyrządach, odpowied-
nio dobranych do możliwości uczniów z zachowaniem bezpieczeństwa.
Uczymy samoochrony.
Mini gry zespołowe wprowadza się w klasach 4-5. Wybiera się dwie
minigry, w zależności od warunków bazowych szkoły i możliwości uczniów.
Minimum osiągnięć ucznia klasy 6. kończącego szkołę podstawową
jest opanowanie podstawowej techniki jednej gry zespołowej oraz znajo-
mość podstawowych przepisów i zasad tej gry.
170
Ćwiczenia rytmiczno-taneczne rozwijają i kształtują koordynację, estety-
kę ruchu oraz wyobraz
nię twórczą dziecka. Nie jest to forma aktywności ru-
chowej przeznaczona tylko dla dziewcząt. W klasach 4-6 chłopcy chętnie
biorą udział w atrakcyjnie prowadzonych zajęciach rytmiczno-tanecznych ze
stosowaniem instrumentów perkusyjnych i z właściwym doborem muzyki.
Nauczyciel wychowania fizycznego w porozumieniu z dyrektorem
szkoły i radą pedagogiczną planuje oraz organizuje uczniom zajęcia obo-
wiązkowe oraz pozalekcyjne:
" zajęcia rekreacyjno-sportowe,
" zajęcia sportowe,
" zajęcia z gimnastyki korekcyjno-kompensacyjnej (dla dzieci z wadami
postawy, które zostały wytypowane przez lekarza),
" zajęcia terapeutyczne (ruch przy muzyce).
Zasady programowo-metodyczne wychowania fizycznego określają or-
ganizację procesu dydaktyczno-wychowawczego. Zasada podmiotowego
traktowania ucznia wymaga właściwego doboru treści i dostosowania ich
do możliwości rozwojowych ucznia. Należy uwzględnić treści dotyczące
poznawania samego siebie, kierowania własnym postępowaniem, opano-
wania podstawowych zasad kulturalnego, zdrowego życia, współdziałania
z innymi, w grupie partnerskiej w zbiorowości ludzkiej.
W zakresie metod pracy należy szczególnie uwzględnić:
Metody proaktywne (usamodzielniające)
" zabawowo-naśladowczą,
" zabawowo-klasyczną,
" bezpośredniej celowości ruchu,
" programowego usprawniania się.
Metody kreatywne (twórcze)
" ruchowej ekspresji twórczej,
" problemową.
Metody te angażują aktywność i samodzielność uczniów, a oparte na
pozytywnej motywacji mogą zapewnić osiąganie przez uczniów sukcesów
i wartościowych doświadczeń.
Struktura programu wychowanie fizyczne wynika z powiązania celów edu-
kacyjnych, zadań nauczyciela i szkoły, treści programowych oraz przewidy-
wanych osiągnięć ucznia z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim.
171
CELE EDUKACYJNE
1. Wszechstronny rozwój psychofizyczny uczniów.
2. Rozwijanie i doskonalenie sprawności fizycznej i ruchowej uczniów.
3. Opanowanie podstawowych umiejętności ruchowych z różnych wybra-
nych dyscyplin sportowych.
4. Wdrażanie uczniów do zdrowego, higienicznego i bezpiecznego życia
oraz do czynnego spędzania wolnego czasu.
5. Przygotowanie uczniów do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogowym.
6. Korektywa i kompensacja zaburzeń rozwojowych.
7. Wdrożenie do współdziałania w zespole, respektowania przepisów i za-
sad sportowych.
8. Podnoszenie zdolności poznawczych ucznia:
uwagi, spostrzegawczości, orientacji w przestrzeni, wyobraz
ni,
umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego, przewidywania
oraz podejmowania właściwych decyzji.
TREśCI NAUCZANIA
Treści nauczania zostały ujęte w działy.
I. Ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała oraz stymulujące
rozwój różnych układów, a w szczególności układu: ruchowego, od-
dechowego, krążenia i nerwowego, w celu wzmacniania zdrowia.
II. Gry i zabawy kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową, słucho-
wo-ruchową oraz stymulujące rozwój psychofizyczny.
III. Ćwiczenia i zabawy ruchowe wdrażające do współdziałania w ze-
spole, respektowania przepisów i zasad sportowych.
IV. Nauczanie podstawowych elementów: techniki i taktyki dwóch wy-
branych gier zespołowych (w klasach 4-5 minigier), konkurencji
lekkoatletycznych, gimnastyki, gier rekreacyjnych, tańców, pływania
oraz wybranych sportów zimowych.
V. Badanie i ocena poziomu sprawności fizycznej ucznia oraz indywi-
dualne planowanie jego rozwoju.
VI. Realizowanie różnych form spędzania wolnego czasu ze szczegól-
nym uwzględnieniem zajęć w terenie otwartym.
VII. Wdrażanie uczniów do właściwych zachowań na drogach, przystan-
kach, w środkach komunikacji publicznej, samochodach osobowych
oraz w innych pojazdach.
172
VIII. Rozwijanie i kształtowanie u uczniów powszechnie akceptowanych
postaw: szacunku, życzliwości, niesienia pomocy innym, poszano-
wania prawa oraz odpowiedzialności za bezpieczeństwo i zdrowie
swoje, kolegów i innych ludzi.
DZIAA
I
Ćwiczenia kształtujące prawidłową postawę ciała oraz stymulujące roz-
wój różnych układów, a w szczególności układu: ruchowego, oddechowe-
go, krążenia i nerwowego, w celu wzmacniania zdrowia.
Stan zdrowia człowieka zależy między innymi od:
" czynników genetycznych,
" środowiska społecznego,
" zachowań zdrowotnych składających się na styl życia,
" systemu opieki zdrowotnej.
To szkoła powinna koordynować i inspirować działania oraz stwarzać
warunki do ich realizacji, w taki sposób, aby w przyszłości uczniowie
mogli samodzielnie kształtować swoje postawy i zachowania sprzyjające
zdrowiu.
Uczniowie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim osiągają
w nauce bardzo różne wyniki. Wykazują jednak charakterystyczne opóz
-
nienia w rozwoju ogólnym, a w tym i rozwoju motoryczności. Opóz
nienia
w rozwoju charakteryzuje się zaburzeniem koordynacji i precyzji ruchowej,
równowagi, niemożnością długotrwałej koncentracji, nadpobudliwością,
zmiennością nastrojów, zaburzeniami procesu lateralizacji i nerwicami.
Oprócz upośledzenia intelektualnego zdarzają się inne wady:
" widzenia,
" słuchu,
" uszkodzenia po wypadkach, urazach, zatruciach,
" wady postawy i otyłość,
" przewlekłe choroby górnych dróg oddechowych, nosa i uszu,
" mikrouszkodzenia mózgu,
" choroby neurologiczne,
" choroby urologiczne,
" choroby układu krążenia,
" inne.
173
Odchylenia od normy i wady postawy zdarzają się bardzo często. Ma-
ją one niekiedy z
ródło genetyczne, ale przeważnie wiążą się z warunka-
mi bytowymi, odżywianiem, z siedzącym trybem życia i nawykami złej
postawy kształtującymi się przez dłuższy czas.
Klasowo-lekcyjny styl pracy w szkole nie przeciwdziała wadom posta-
wy, długie pozostawanie w pozycji siedzącej wywiera niekorzystny
wpływ na budowę ciała, objawiającą się przykurczem jednych a wydłu-
żeniem innych grup mięśniowych, zaburzeniami krążenia krwi.
Procedury osiągania celów
W planowaniu wychowania fizycznego dla uczniów szkoły podsta-
wowej (z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim) konieczne jest
uwzględnienie działań w celu poprawy zdrowia, a w tym między in-
nymi:
" współpracy (w miarę możliwości) nauczyciela wychowania fizycznego
z lekarzem i pielęgniarką, współudział w badaniach lekarskich lub do-
kładne zapoznanie się z wynikami badań,
" pomocy w opracowaniu listy uczniów z wadami postawy oraz wadami
rozwojowymi wymagającymi indywidualnego traktowania na lekcjach
wychowania fizycznego,
" analizy orzeczeń kwalifikacyjnych do kształcenia specjalnego z Porad-
ni Psychologiczno-Pedagogicznej i zapoznania się zgodnie z obowią-
zującymi przepisami prawa z:
 badaniem lekarskim,
 badaniem psychologicznym,
 wskazaniami dotyczącymi pracy z dzieckiem
(indywidualnym programem pracy, metodami stymulacji, terapii,
usprawniania i innych form pomocy psychologicznej i pedagogicznej),
" utworzenia szkolnych grup dyspanseryjnych, zorganizowania dla nich
zajęć korekcyjno-kompensacyjnych oraz zajęć terapeutycznych,
" systematycznego prowadzenia ćwiczeń korekcyjno-kompensacyjnych
na każdej lekcji wychowania fizycznego ze szczególnym uwzględnie-
niem cyklu zajęć, który można nazwać Mam prawidłową postawę. Po-
winien on zawierać następujące ćwiczenia:
 przyjmowanie prawidłowej postawy na bodziec wzrokowy, słuchowy,
dotykowy  w leżeniu, siadzie, stojąc przy drabinkach,
174
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie posturalne,
 ćwiczenia antygrawitacyjne,
 ćwiczenia oddechowe,
 ćwiczenia stóp.
ŚCIEŻKA EDUKACYJNA
Edukacja prozdrowotna w szkole podstawowej.
Treści wychowania fizycznego
II etap edukacyjny klasy IV-VI
1. Dlaczego powinniśmy dbać o higienę osobistą i higienę otoczenia?
2. Wpływ ruchu na budowę i postawę ciała.
3. Jak prowadzić zdrowy i higieniczny tryb życia?
4. Co to znaczy odpoczynek i relaks?
5. Umiejętne organizowanie wolnego czasu, organizowanie zabaw
i sportów według własnych inwencji (kometka, ringo, pływanie, tenis
stołowy, jazda na rowerze).
6. Zabawy i gry do wykorzystania z rówieśnikami i rodziną.
7. Od czego zależy dobra organizacja zabawy ruchowej?
8. Jak się bawić, aby było bezpiecznie?
9. Jak moje zachowanie wpływa na bezpieczeństwo moje i innych?
 podstawowe zasady bezpieczeństwa na lekcjach wychowania
fizycznego, w budynku szkolnym, na boisku, poza szkołą?
10. Postępowanie według zasady fair-play.
11. Od czego zależy, że dobrze czuję się z innymi i że inni dobrze czu-
ją się ze mną?
12. Umiejętność  wczucia się w położenie innych w sytuacji konfliktowej.
13. Negatywne działanie emocji.
14. Czy potrafisz pomóc słabszemu?
15. Postawa ucznia w przypadku zwycięstwa i porażki.
16. Bezpieczeństwo na drogach.
17. Bezpieczne zabawy na placu zabaw, podwórku, w lesie, nad wodą.
Zagrożenia.
18. Bezpieczne zabawy na śniegu i lodzie. Zagrożenia.
175
Sposoby realizacji
Organizowanie:
 konkursów klasowych i szkolnych promujących ochronę zdrowia,
 spotkań z pielęgniarką szkolną, lekarzem specjalistą, przedstawicielem
policji,
 spotkań z rodzicami, nakłanianie do współpracy ze szkołą w celu po-
prawy zdrowia, rozszerzenia oświaty zdrowotnej,
 przerw przy muzyce, wprowadzanie prostych układów tanecznych, ele-
mentów aerobiku pod kierunkiem nauczyciela muzyki, wychowania fi-
zycznego i innych chętnych,
 przerw na sportowo, w ustalonych dniach, w grupach klasowych na bo-
isku lub w sali gimnastycznej, prowadzenie zabaw i gier sportowych
pod kierunkiem nauczyciela wychowania fizycznego,
 zajęć sportowo-rekreacyjnych promujących działania w celu poprawy
zdrowia dla klas 4., 5., 6.
 festynów rekreacyjno-sportowych, zabaw i gier z mamą lub tatą,
 wycieczek jedno- i kilkudniowych,
 wyjazdów do zielonych szkół oraz na turnusy rehabilitacyjne.
DZIAA
II
Gry i zabawy kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową, słuchowo-
-ruchową oraz stymulujące rozwój psychofizyczny.
Program wychowania fizycznego dla dzieci z upośledzeniem umysło-
wym w stopniu lekkim w II etapie edukacyjnym jest kontynuacją progra-
mu zintegrowanego w I etapie edukacyjnym (klasy I-III).
Treści wychowania fizycznego szkoły podstawowej powszechnej
w I etapie edukacyjnym obejmują:
" gry i zabawy ruchowe, ćwiczenia terenowe, wędrówki piesze,
" umiejętności ruchowe oraz ćwiczenia fizyczne korygujące postawę ciała,
" przestrzeganie reguł w grach i zabawach ruchowych.
176
Procedury osiągania celów
W II etapie edukacyjnym, szczególnie w klasie 4. kontynuowane są tre-
ści znane dziecku. W procesie wychowania fizycznego ogromną rolę po-
winno odgrywać podmiotowe traktowanie ucznia oraz wzajemne współ-
działanie. Uczniom należy stwarzać możliwości indywidualnego i zespo-
łowego działania, w rozwiązywaniu różnorodnych zadań i problemów ru-
chowych, podczas gier i zabaw. W ten sposób zdobędą oni odpowiednie
doświadczenia oraz będą rozwijać swoje uzdolnienia.
W klasach 4-6 zalecane są następujące grupy zabaw ruchowych:
" orientacyjno-porządkowe,
" bieżne,
" rzutne,
" skoczne,
" na czworakach,
" z mocowaniem,
" dydaktyczno-ruchowe,
" tory przeszkód.
W rozwoju dziecka upośledzonego zabawy i gry ruchowe odgrywają
ważną rolę. Są one sposobem poznawania siebie i najbliższego otoczenia.
Przez zabawę dziecko zdobywa nowe umiejętności ruchowe i z pomocą
nauczyciela łączy je z określoną wiedzą.
W czasie atrakcyjnych zabaw właściwie kierowanych przez prowadzą-
cego, dziecko próbuje dłużej skupić swoją uwagę (koncentruje się) na
działaniu, nie izoluje się (współpracuje), nawiązuje kontakty z innymi
dziećmi. Szczególnie zabawy orientacyjno-porządkowe, które nauczyciel,
rozpoczynając pracę z dziećmi w klasach 4-6, powinien prowadzić na każ-
dej lekcji, rozwijają koordynację wzrokowo-ruchową oraz słuchowo-ru-
chową. Stosując wesołą zabawę nauczyciel może wprowadzić porządek na
lekcji, zdyscyplinować uczniów oraz zaktywizować do dalszych działań.
Przykładowe gry ruchowe do zastosowania podczas lekcji wychowania
fizycznego:
" zbijak i jego odmiany,
" 3-6 piłek,
" 3-5 podań,
" żywy kosz itp.
177
DZIAA
III
Ćwiczenia i zabawy ruchowe wdrażające do współdziałania w zespo-
le, respektowania przepisów i zasad sportowych.
Procedury osiągania celów
Stosowanie form zadaniowych sprzyja zdobywaniu wiedzy i doświad-
czeń w zakresie kooperacji pozytywnej (współpracy) i negatywnej (rywa-
lizacji) w działaniach zespołowych. Można je realizować stosując zabie-
gi motywacyjne w postaci przykładowych pytań wyzwalających wykona-
nie zadania z najwyższym natężeniem wysiłku: kto szybciej? (np. bieg
z przenoszeniem, toczeniem piłki lub przyboru); kto dalej? (np. różne ro-
dzaje i sposoby rzutów różnymi przyborami, skoków i wieloskoków; kto
lepiej? (np. manipulowanie przyborem, żonglerka piłką); jaki to przepis?
(np. błędy prowadzenia piłki w piłce koszykowej).
DZIAA
IV
Nauczanie podstawowych elementów techniki i taktyki wybranych
dwóch gier zespołowych (w klasach 4-5 minigier) konkurencji lekkoatle-
tycznych, gimnastyki, gier rekreacyjnych, tańców, pływania oraz wybra-
nych sportów zimowych.
PRZYKA
ADOWY PLAN GODZIN WYCHOWANIA FIZYCZNEGO
KLASA 4. (3 godziny tygodniowo)
I II
TREŚCI LICZBA
PROGRAMOWE GODZIN
SEMESTR SEMESTR
Gry i zabawy ruchowe 9 6 3
Lekkoatletyka i atletyka terenowa 18 12 6
Gimnastyka 18 12 6
Minipiłka nożna 12 6 6
Minikoszykówka 12 6 6
Gry rekreacyjne 9 3 6
Rytm taniec muzyka 12 6 6
Sporty zimowe 12 6 6
Pływanie w miarę możliwości  
Godziny do dyspozycji nauczyciela 10  10
RAZEM 112 57 55
UWAGA!
" Wybrano dwie minigry zespołowe.
" Na pływanie przeznaczono godziny do dyspozycji nauczyciela.
Klasa 4
(Uczymy się i powtarzamy sprawności, umiejętności, wiadomości.)
Uczniowie w klasie 4 (10-11 lat) stanowią zróżnicowany zespół pod
względem rozwoju fizycznego, stanu psychicznego oraz sprawności
fizycznej. Okres ten charakteryzuje się u niektórych uczniów: stanami
nadpobudliwości psychoruchowej, różnorodnością i niestałością zaintere-
sowań, trudnością dłuższej koncentracji, biernością ruchową lub przeciw-
nie: wzmożoną aktywnością do samodzielnego działania oraz słabą
dokładnością wypełniania poleceń. Niekiedy zdarzają się trudności
w podporządkowaniu ucznia zasadom obowiązującym na lekcjach.
Dobór szczegółowych treści nauczania, metod pracy oraz form organi-
zowanych zajęć jest uwarunkowany dokładną znajomością każdego ucznia.
Nauczyciel indywidualizuje zadania i wymagania, a także uwzględnia
różnice, jakie w tym okresie zaznaczają się w zakresie zainteresowań,
sprawności fizycznej oraz w aktywności ruchowej u dziewcząt i chłop-
ców. Zalecany jest także podział na grupy jednorodne pod względem płci
podczas prowadzenia lekcji wychowania fizycznego.
179
Gry i zabawy ruchowe
" Orientacyjno-porządkowe:
 Skąd słychać gwizdek?
 Dobierz sobie parę,
 Zbiórki według kolorów,
 Umówione znaki,
 Czerwone, żółte, zielone,
 Policjant;
" Bieżne:
 Berek  odmiany,
 Lawina,
 Murarz;
" Rzutne:
 Piłka w tunelu,
 Obrona twierdzy,
 Kto dalej?
" Skoczne:
 Bocian i żabki,
 różne rodzaje podskoków i wieloskoków;
" Na czworakach:
 Kotki na spacer,
 Czworakowanie z przesuwaniem przedmiotów;
" z mocowaniem:
 Przeciąganie liny,
 Przeciąganie w parach,
 Rozstawianie przyrządów, przyborów;
" Dydaktyczno-ruchowe:
 układanie kształtów, liter, cyfr i wyrazów linką, skakanką,
 opowieści ruchowe,
 ilustrowanie ruchem tekstu wiersza, czytanki, piosenki.
180
Lekkoatletyka i atletyka terenowa:
" biegi szybkie na krótkich odcinkach,
" starty z różnych pozycji,
" nauka startu niskiego,
" bieg z pomiarem czasu na 25 m (kto szybciej?),
" rzuty na odległość różnymi przyborami prawą i lewą ręką,
" podskoki, przeskoki i wieloskoki w miejscu, z marszu i z rozbiegu,
" skok w dal z miejsca, pomiary stopami (kto dalej?),
" skok wzwyż (forma zabawowa),
" marszobiegi na 600 m,
" rzuty do celu i na odległość różnymi przyborami,
" wieloskoki przez naturalne przeszkody,
" gry terenowe tematyczne  korelacja z innymi przedmiotami.
Gimnastyka
1) Gimnastyka podstawowa
" Ćwiczenia kształtujące bez przyboru, z przyborem i ze współćwiczą-
cym zwiększające obszerność ruchów w stawach (gibkość):
 ćwiczenia ramion i obręczy barkowej,
 ćwiczenia tułowia,
 ćwiczenia nóg i obręczy biodrowej.
" Ćwiczenia zwinnościowe:
 skulenia i przetoczenia,
 przewroty przez bark,
 przewrót w przód z przysiadu do przysiadu,
 przewrót w tył z przysiadu do przysiadu.
" Ćwiczenia na przyrządach:
 drabinki  półzwisy, zwisy, pozycje zwieszone,
 ławeczka gimnastyczna  przeskoki zawrotne,
 przejścia równoważne po kładce ławeczki z przekraczaniem przeszkód,
 przejścia równoważne po odwróconej ławeczce,
 przyjmowanie pozycji  bocian,
 skrzynia 1-3 części  przeskoki z odbicia jednonóż (1 część),
 naskok z odbicia obunóż, zeskok z amortyzacją (1 część),
 naskoki i przeskoki zawrotne (3 części) z odbicia obunóż.
181
2) Gimnastyka lecznicza
" korektywa i kompensacja,
" terapia ruchem przy muzyce z użyciem przyborów.
3) Elementy gimnastyki artystycznej (dziewczęta)
" ćwiczenia z przyborami przy muzyce,
 ze wstążką: łuki, koła, spirale, wężyki, ósemki,
 z obręczą: przenoszenie, toczenie, wirowanie, wymachy, przemachy,
krążenia,
" ćwiczenia z estetyki ruchu,
" koordynacja ruchu z rytmem muzyki,
" proste układy ruchowe z przyborem.
Minipiłka nożna:
" poruszanie się po boisku  marsz, bieg przodem, tyłem,
" żonglerka różnymi piłkami prawą i lewą nogą,
" prowadzenie piłki po prostej prawą i lewą nogą,
" uderzenie i przyjęcie piłki,
" stosowanie opanowanych elementów w zabawach i w minigrze
uproszczonej,
" podstawowe zasady gry (respektowanie zasad).
Minipiłka siatkowa rzucana:
" poruszanie się po boisku, przyjmowanie postawy siatkarskiej,
" podanie piłki ponad siatką do partnera, oburącz, jednorącz,
" przyjęcie piłki od partnera,
" zagrywki (mocne rzuty jednorącz ponad siatką),
" celowanie piłką do wyznaczonego partnera,
" stosowanie opanowanych elementów w zabawach i w minigrze
uproszczonej,
" podstawowe zasady gry (respektowanie zasad).
Minikoszykówka:
" poruszanie się po boisku przodem, tyłem w marszu, w biegu, krok
dostawny,
" zatrzymanie na sygnał,
" kozłowanie piłki w miejscu marszu, biegu,
" podanie piłki minikoszykowej do partnera oburącz w miejscu, marszu,
biegu,
182
" rzuty o tablicę i do kosza oburącz,
" podstawowe przepisy gry,
" stosowanie opanowanych elementów w zabawach i w grze uproszczonej.
Minipiłka ręczna:
" podania piłki w miejscu i w ruchu, lewą i prawą ręką,
" chwyty piłki oburącz,
" kozłowanie piłki w marszu, biegu,
" rzuty z miejsca do bramki,
" stosowanie poznanych elementów w zabawach grach i fragmentach gry.
Podstawowe elementy gier rekreacyjnych:
" ringo,
" badminton,
" minihokej,
" tenis stołowy.
Uwaga!
Uczniowie wybierają wspólnie z nauczycielem dwie gry rekreacyjne.
W miarę możliwości wprowadzamy naukę jazdy na rowerze.
Rytm, muzyka, taniec
" reagowanie na zmieniający się rytm muzyki  marsz, bieg, podskoki
zmienne, cwał krakowiaka,
" krok podstawowy krakowiaka  cwały,
" wprowadzanie prostych figur tanecznych  przytupnięcie, krzesany,
młynek,
" prosty układ taneczny  krakowiak,
" ilustrowanie ruchem słów piosenek,
" rozwijanie inwencji twórczej dzieci przez wprowadzanie różnych form
ruchu przy muzyce, odzwierciedlenie tempa, rytmu i linii melodycznej
przez przeżywanie i wyrażanie uczuć,
" stosowanie różnych przyborów, instrumentów perkusyjnych.
183
Pływanie
" zabawy w wodzie z przyborami  piłką, deską,
" zanurzenie twarzy i wydmuchiwanie powietrza,
" przyjmowanie pozycji skulonej i szukanie na dnie np. klucza, monety,
" przyjmowanie pozycji  korek,
" próby utrzymania się na wodzie w leżeniu na piersiach i na grzbiecie.
Sporty zimowe  zabawy i gry na śniegu
" lepienie kul śniegowych, rzuty do celu, bieg slalomem,
" marsz z sankami, zjazdy z górki,
" respektowanie zasad bezpiecznego zjazdu na sankach,
" kierowanie sankami przy zjez
dzie.
W sprzyjających warunkach wprowadza się zajęcia z łyżwiarstwa
i narciarstwa.
Klasa 5
(Uczymy się, powtarzamy i utrwalamy sprawności, umiejętności, wia-
domości.)
Uczniowie klasy 5., wykazujący zainteresowanie sportem, mają duże
możliwości do rozwijania sprawności fizycznej oraz sprawności rucho-
wej. Rozpoczynając pracę w klasie 5. należy sprawdzić możliwości oraz
poziom sprawności uczniów w zakresie wychowania fizycznego.
Dużo uwagi należy poświęcić zagadnieniom bezpieczeństwa, uświada-
miając uczniom skutki nieposłuszeństwa lub nieuwagi. Wdrażając
uczniów do przestrzegania porządku, należy powierzyć im indywidualnie
lub zespołowo łatwe zadania w zakresie prac porządkowych i organiza-
cyjnych. Wprowadzając na każdej lekcji zabawy i gry ruchowe, należy
dobierać je tak, żeby rozwijały u dzieci sprawności specjalne konieczne
do nauki, utrwalania oraz doskonalenia sprawności ruchowej oraz umie-
jętności z zakresu: lekkoatletyki, gimnastyki, gier zespołowych. Trzeba
zwracać uwagę na inicjatywę uczniów w organizowaniu spędzania wol-
nego czasu w ruchu, na świeżym powietrzu.
184
Duże znaczenie dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu
lekkim mają lekcje oraz zajęcia pozalekcyjne: rytm-muzyka-taniec,
w których każda, zwłaszcza rytmiczna muzyka, stwarza okazję do spon-
tanicznego ruchu i do ekspresji. Dlatego należy stwarzać uczniom jak
najczęściej okazję do edukacji w czasie dobrej, wesołej zabawy.
Lekkoatletyka i atletyka terenowa
" zabawy bieżne, rzutne, skoczne, z mocowaniem,
" starty z różnych pozycji,
" biegi ze zmianą kierunku,
" biegi na różnych dystansach 25-60 m ze startu niskiego i wysokiego,
" sztafety wahadłowe na różnych dystansach (5-25 m),
" próba szybkości  bieg na dystansie 25 m ze startu wysokiego (Test
sprawności fizycznej Eurofit),
" powtórzenie i utrwalanie umiejętności wykonania startu niskiego,
" rzuty do celu i na odległość różnymi piłkami,
" pchnięcia piłkami na odległość,
" próba siły kończyn górnych  pchnięcie piłką lekarską 2 kg (Test
sprawności fizycznej Eurofit),
" próba siły kończyn dolnych  skok w dal z miejsca (Test sprawności
fizycznej Eurofit),
" nauka skoku w dal z rozbiegu,
" skoki wzwyż z rozbiegu na wprost, z rozbiegu skośnego,
" marszobiegi na 600-1000 m z pokonywaniem przeszkód terenowych,
" gry terenowe  tematyczne w ramach sprawdzania wiadomości z zakresu:
a) kulturalnego zachowania się w terenie,
b) przepisów ruchu drogowego,
" gry terenowe  tematyczne w ramach sprawdzania umiejętności z za-
kresu organizowania i prezentowania zabaw ruchowych.
Gimnastyka
1) Gimnastyka podstawowa
" Ćwiczenia kształtujące: bez przyboru, z przyborem i ze współćwiczą-
cym, zwiększające obszerność ruchów w stawach (gibkość):
 ćwiczenia ramion i obręczy barkowej,
 ćwiczenia tułowia,
185
 ćwiczenia nóg i obręczy biodrowej,
 próba gibkości  skłon do przodu w siadzie płaskim (Test sprawno-
ści fizycznej Eurofit).
" Ćwiczenia rozwijające siłę:
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie ramion i obręczy barkowej,
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia,
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg i pasa biodrowego,
 próba siły mięśni brzucha  wytrzymałość lokalna  przechodzenie z po-
zycji leżącej do pozycji siedzącej (Test sprawności fizycznej Eurofit).
" Ćwiczenia zwinnościowe:
 skulenia i przetoczenia,
 przewroty przez bark,
 przewrót w przód z marszu i biegu,
 przewrót w tył z przysiadu do przysiadu,
 ćwiczenia przygotowujące do stania na rękach,
 ćwiczenia przygotowujące do przerzutu bokiem.
" Ćwiczenia na przyrządach:
 drabinki  np. wspinania, półzwisy, zwisy, pozycje zwieszone,
 ławeczka gimnastyczna  np. przeskoki zawrotne, przejście równo-
ważne po odwróconej ławeczce z przyjmowaniem pozycjim  jaskół-
ka, bocian, przysiad, zeskok z amortyzacją,
 próba równowagi (A)  przejście po ławeczce gimnastycznej w po-
zycji wysokiej, przejście po odwróconej ławeczce (B) (Test sprawno-
ści fizycznej Eurofit),
 skrzynia 1-3 części  np. naskoki i przeskoki z odbicia jednonóż
i obunóż, naskoki i przeskoki kuczne, przeskoki zawrotne, zeskok
z amortyzacją na materac.
2) Gimnastyka lecznicza:
 korektywa i kompensacja,
 terapia ruchem przy muzyce z użyciem przyboru.
3) Elementy gimnastyki artystycznej (dziewczęta):
 ćwiczenia estetyki ruchu przy muzyce z przyborami (piłką, wstążką,
obręczą),
 koordynacja ruchu z rytmem muzyki,
 proste układy ruchowe z przyborem  wskazana inwencja uczennic.
4) Wielozadaniowe formy ruchu i samoocena jakości wykonania, np. tor
przeszkód zbudowany z wybranych ćwiczeń gimnastycznych realizowa-
nych według programu.
186
Minipiłka nożna:
" powtórzenie poznanych elementów z klasy 4.,
" uderzenie, przyjęcie i prowadzenie piłki dowolną nogą,
" podawanie piłki wewnętrznym i zewnętrznym podbiciem,
" odbicie piłki prostym podbiciem, głową, kolanem, elementy gry w for-
mie zabawowej i minigra uproszczona, minigra z respektowaniem pod-
stawowych przepisów.
Minipiłka siatkowa rzucana:
" powtórzenie poznanych elementów z klasy 4.,
" pozycja siatkarska  przygotowanie do właściwego przyjęcia i podania piłki,
" zagrywki  silne rzuty jednorącz ponad siatką,
" rzuty piłką oburącz z wyskoku,
" stosowanie poznanych elementów w zabawach i minigrze.
Minikoszykówka:
" powtórzenie poznanych elementów z klasy 4.,
" kozłowanie piłki slalomem,
" rzuty piłki do kosza oburącz i jednorącz z miejsca,
" rzuty do kosza po kozłowaniu,
" wyrabianie umiejętności zatrzymywania się i zmiany kierunku,
" stosowanie poznanych elementów w zabawach, grach ruchowych i minigrze.
Minipiłka ręczna:
" powtórzenie poznanych elementów z klasy 4.,
" podania piłki w miejscu i w marszu,
" chwyty piłki oburącz: piłki górnej, półgórnej, dolnej,
" kozłowanie piłki w marszu i biegu prawą i lewą ręką,
" żonglerka piłką w miejscu i w marszu,
" rzuty piłką do bramki: z miejsca, z marszu, z biegu,
" stosowanie poznanych elementów w zabawach, grach i minigrze.
Gry rekreacyjne:
" utrwalanie poznanych elementów gier rekreacyjnych: ringo, badminton,
mini hokej, tenis stołowy,
" próby organizowania rozgrywek w jednej z wybranych gier  proponu-
je nauczyciel, a realizacja należy do uczniów.
187
W miarę możliwości wskazane jest kontynuowanie nauki i doskonale-
nie jazdy na rowerze.
Rytm, muzyka, taniec
" proste kroki taneczne  taniec dyskotekowy,
" elementy aerobiku  różne formy ruchu przy muzyce,
" krok podstawowy polki w przód,
" mały układ taneczny; mijanie, młynki,
" rozwijanie inwencji twórczej dzieci przez wprowadzanie różnych form
ruchu przy muzyce.
Pływanie
" zabawy w wodzie z zanurzaniem się,
" skoki do wody na nogi,
" ślizgi na wodzie, na grzbiecie i na piersiach,
" ćwiczenia kraulowe nóg w pływaniu z deską,
" pływanie sposobem elementarnym.
Sporty zimowe  zabawy i gry na śniegu
" powtarzamy umiejętności dotyczące jazdy na sankach z klasy 4.,
" zjazdy na sankach z hamowaniem, z zatrzymywaniem się oraz ze zmia-
ną kierunku.
W sprzyjających warunkach poleca się organizowanie zajęć z łyżwiar-
stwa i narciarstwa.
Klasa 6
(Uczymy się, powtarzamy, utrwalamy i doskonalimy sprawności, umie-
jętności, wiadomości.)
Uczniowie klasy 6. odznaczają się znacznymi zakłóceniami rozwoju
zdolności motorycznych oraz cech psychomotorycznych. Zdarza się więc
188
u nich obniżenie zainteresowań sportem, niechęć do ruchu i do współ-
działania w zespole. Związane jest to z szybszym niż w klasach niższych
rozwojem fizycznym oraz wkraczaniem uczniów w okres dojrzewania.
W związku z tym lekcje powinny być prowadzone atrakcyjnie, np. przy
muzyce, wzbogacane stosowaniem różnych przyborów. Prowadzone są
ćwiczenia, zadania ruchowe, zabawy i gry znane i lubiane przez uczniów,
w atmosferze ożywienia. Zwracamy uwagę na kulturalne zachowanie się
uczniów, bezpieczeństwo, uczymy samoochrony i samooceny.
Lekkoatletyka i atletyka terenowa
" kształtowanie sprawności specjalnej przez zabawy ruchowe oraz atle-
tykę terenową,
" start niski na komendę lub sygnał i przyspieszenie na odcinku starto-
wym,
" nauka startu z bloków startowych,
" rzuty piłeczką palantową z rozbiegu na odległość,
" skok w dal z rozbiegu, techniką naturalną,
" skok wzwyż techniką naturalną,
" marszobiegi z pokonywaniem przeszkód terenowych na odcinkach od
300 do 1000 m,
" gry terenowe  tematyczne,
" wielozadaniowe formy ruchu z samooceną  bieg w dowolnym tempie,
rzut na odległość, skok stylem naturalnym.
Próby Testu sprawności fizycznej Eurofit
Uwaga!
Test powinien być przeprowadzany w podanej kolejności, dokładnie
według instrukcji. Nieprzestrzeganie kolejności może spowodować wypa-
czenie wyników testu i utrudnić wnioskowanie o rozwoju sprawności fi-
zycznej.
" Próba równowagi  przejście po ławeczce gimnastycznej w pozycji wy-
sokiej (próba A i próba B);
" Próba siły eksplozywnej kończyn dolnych  skok w dal z miejsca;
189
" Próba siły kończyn górnych  pchnięcie piłką lekarską 2 kg;
" Próba szybkości  bieg na dystansie 25 m;
" Próba gibkości  skłon do przodu w siadzie płaskim;
" Próba siły mięśni brzucha  wytrzymałość lokalna
 przechodzenie z pozycji leżącej do pozycji siedzącej.
Gimnastyka
1) Gimnastyka podstawowa
" Ćwiczenia kształtujące bez przyboru, z przyborem i ze współćwiczą-
cym, zwiększające obszerność ruchów w stawach (gibkość):
 ćwiczenia ramion i obręczy barkowej, ćwiczenia tułowia,
 ćwiczenia nóg i pasa biodrowego;
" Ćwiczenia rozwijające siłę:
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie ramion i obręczy barkowej,
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie tułowia,
 ćwiczenia wzmacniające mięśnie nóg i pasa biodrowego;
" Ćwiczenia zwinnościowe:
 powtórzenie i utrwalenie poznanych elementów z klasy 5., doskona-
lenie ich,
 przewrót w przód z marszu i biegu,
 przewrót w tył,
 stanie na rękach z pomocą nauczyciela, współćwiczącego,
 przerzut bokiem z pomocą nauczyciela, współćwiczącego,
 nauka ochrony, samoochrony podczas ćwiczeń zwinnościowych;
" Ćwiczenia na przyrządach:
 drabinki  np. wspinania, pozycje zwieszone, półzwisy, zwisy,
 ławeczka gimnastyczna  np. przejście równoważne po odwróconej
ławeczce gimnastycznej z przyjmowaniem pozycji  jaskółka, przy-
siad, bocian, zwrot, zeskok z amortyzacją,
 skrzynia 2-4 części  skoki kuczne, zawrotne;
2) Gimnastyka lecznicza:
 korektywa i kompensacja,
 terapia ruchem przy muzyce;
3) Elementy gimnastyki artystycznej (dziewczęta):
 ćwiczenia oswajające z przyborem w miejscu i w ruchu (piłka, ska-
kanka, obręcz),
190
 koordynacja ruchu z rytmem muzyki,
 proste układy ruchowe z przyborem  wskazana inwencja uczennic.
Piłka nożna
" powtórzenie i utrwalanie poznanych elementów z klasy 5., doskonale-
nie ich,
" kształtowanie sprawności specjalnej przez zabawy i gry ruchowe,
" przyjęcia i uderzenie piłki wewnętrzną częścią stopy i prostym podbi-
ciem w miejscu i w ruchu,
" prowadzenie piłki na wprost oraz w różnych kierunkach z omijaniem
przeszkód lub przeciwnika,
" strzały do bramki z miejsca i z biegu,
" gra na pozycji bramkarza,
" elementy gry, powtórzenie przepisów,
" gra uproszczona, szkolna z respektowaniem przepisów.
Piłka siatkowa rzucana
" powtórzenie i utrwalanie poznanych elementów z klasy 5., doskonale-
nie ich,
" podania i przyjęcia piłki oburącz,
" zagrywki w wyznaczony sektor boiska,
" fragmenty gry, powtórzenie przepisów,
" gra uproszczona według przepisów.
Koszykówka
" powtórzenie i utrwalanie poznanych elementów z klasy 5., doskonale-
nie ich,
" kształtowanie sprawności specjalnej przez zabawy i gry ruchowe,
" podanie piłki oburącz sprzed klatki piersiowej w marszu, biegu oraz
jednorącz lewą i prawą ręką,
" kozłowanie piłki w różnych pozycjach i kierunkach,
" zatrzymywanie się, zmiana kierunku, zwody,
191
" rzuty do kosza z miejsca, z marszu, z biegu,
" fragmenty gry, powtórzenie przepisów,
" gra uproszczona, szkolna według przepisów.
Piłka ręczna
" powtórzenie i utrwalanie poznanych elementów z klasy 5., doskonale-
nie ich,
" kształtowanie sprawności specjalnej przez zabawy i gry ruchowe,
" poruszanie się w zmiennym tempie bez piłki w różnych kierunkach,
" podania piłki półgórne w marszu i biegu,
" rzuty piłką do bramki, gra bramkarza,
" fragmenty gry, przepisy gry,
" gra uproszczona, szkolna według przepisów gry.
Gry rekreacyjne
" utrwalanie i doskonalenie poznanych elementów gier rekreacyjnych 
ringo, badminton, minihokej, tenis stołowy,
" organizowanie rozgrywek w jednej z wybranych gier.
W miarę możliwości proponuje się kontynuację nauki i doskonalenie
jazdy na rowerze.
Rytm, muzyka, taniec
" elementy aerobiku  odtwarzanie ruchów z prezentacji nauczyciela lub
uczennicy,
" podstawowy krok poloneza,
" figury poloneza  para za parą, para w lewo, para w prawo, mostek,
tunel, młynek,
" prosty układ taneczny, łączenie kroków z muzyką.
192
Pływanie
" powtórzenie i utrwalanie poznanych elementów z klasy 5., doskonale-
nie ich,
" próby opanowania pływania żabką i na grzbiecie.
Sporty zimowe, zabawy i gry na śniegu
" powtórzenie, utrwalenie, doskonalenie umiejętności jazdy na sankach.
W sprzyjających warunkach proponuje się organizowanie zajęć z łyż-
wiarstwa i narciarstwa.
DZIAA
V
Badanie, ocena poziomu sprawności fizycznej ucznia oraz indywidual-
ne planowanie i jej rozwój.
EUROFIT SPECJALNY  Waldemar Skowroński
Test sprawności motorycznej dla osób z upośledzeniem umysłowym
Instrukcja przeprowadzenia testu
1. Wprowadzenie
Stosując pomiar zdolności motorycznych dziecka możemy ocenić jego
możliwości, pomóc w zrozumieniu jego braków oraz podać metody roz-
wijania silnych i słabych stron sprawności. Należy pamiętać o harmonij-
nym rozwoju wszystkich zdolności motorycznych i cech psychomotorycz-
nych, które decydują o ogólnej sprawności fizycznej.
Testy sprawności fizycznej umożliwiają samokontrolę i samoocenę
zdolności motorycznych oraz sterowanie rozwojem ucznia.
Z punktu widzenia szeroko pojętego procesu wychowania fizycznego,
sportu i rehabilitacji badanie sprawności fizycznej i jej analizowanie sta-
nowi ważną podstawę dalszych działań. Jednym z elementów sprawności
fizycznej jest sprawność motoryczna wyrażona siłą, szybkością, wytrzy-
małością i koordynacją ruchową, które nazywa się zdolnościami lub ce-
chami motorycznymi. Uwarunkowane są one całokształtem splatających
193
się ze sobą wpływów od poczęcia i życia płodowego, przez urodzenie się
i wpływy środowiskowe, biogeograficzne i inne.
W roku 1988 pojawił się podręcznik opisujący test sprawności fizycz-
nej o nazwie Eurofit. Test ten został opracowany i przebadany w toku
dziesięcioletniej pracy Komitetu Ekspertów do spraw Badań nad Spor-
tem. Zakłada on między innymi możliwości modyfikacji i dostosowania
go do możliwości ludzi niepełnosprawnych (w tym także z upośledze-
niem umysłowym).
2. Instrukcja do testu. Uwagi ogólne
" Próby przeprowadza się w stroju sportowym niekrępującym ruchów.
Wyklucza się używanie butów z kolcami.
" Przed przystąpieniem do testowania należy przeprowadzić 5-10 minu-
tową rozgrzewkę.
" Zaleca się wykonanie prób w podanej kolejności, dokładnie według
podanej instrukcji. Nie przestrzeganie zaleceń może spowodować wy-
paczenie wyników testu i utrudni wnioskowanie o rozwoju sprawności
fizycznej ucznia.
" W każdej wykonywanej próbie obowiązuje procedura, która obejmuje:
zapowiedz
, pokaz, objaśnienia, ćwiczenia próbne i próbę.
" Rezultaty testów powinny być zapisane na specjalnej karcie i zakodowa-
ne w celu ewentualnego przetwarzania ich w programie komputerowym.
" Próby testowe muszą być opanowane przez ćwiczących w stopniu do-
brym. Szczególnie należy zwrócić uwagę na:
 proste kolana przy ćwiczeniu gibkości,
 pomocną rolę rąk w ćwiczeniu równowagi,
 odpowiedni zamach z półprzysiadu przy skoku w dal z miejsca,
 pracę tułowia i nóg w pchnięciu piłką lekarską,
 start wysoki i bieg sprintem po prostej.
3. Opis wykonywania prób testu
3.1. RÓWNOWAGA  przejście po ławeczce gimnastycznej w pozycji
wysokiej:
" sprzęt i pomoce: ławeczka gimnastyczna, czasomierz, kreda, taśma
miernicza,
" miejsce wykonania: boisko, sala gimnastyczna lub pomieszczenie za-
stępcze,
" sposób wykonania: ćwiczący stoi przodem za linią oddaloną o 2 metry
194
od początku ławki. Stopy są bose. Próba realizowana jest na ławce
gimnastycznej stojącej normalnie (próba A) oraz w miarę możliwości
ćwiczącego na ławce odwróconej (próba B).
Próba A. Ustawić ławkę, sprawdzić jej stabilność. Zaznaczyć na pod-
łodze linię prostopadłą do niej w odległości 2 metrów od początku ław-
ki oraz linię na ławce w odległości 2 metrów od jej początku. Ćwiczący
samodzielnie uczeń podchodzi do ławki, wchodzi na nią i przemieszcza
się po niej (bez podpierania się i stawiania nóg na podłożu). Jeżeli stra-
ci równowagę lub potrzebuje pomocy nauczyciela, należy przeprowadzić
powtórną próbę.
Próba B. Próbę B przeprowadzamy, gdy próba A wypadła pomyślnie.
W próbie B obowiązują te same zasady, co w próbie A, tylko ławka jest
odwrócona, a przejście wykonywane jest po wąskiej listwie. Czas trwa-
nia całej próby nie może być dłuższy niż 30 sekund.
" Ocena polega na przyznaniu umownych punktów za:
 niewykonanie polecenia  1,
 podejście do ławki  2,
 przejście odcinka 2 metrów po ławce lub z podpieraniem się całej
ławki  3,
 przejście po ławce (próba A) bez podparcia  4,
 przejście odcinka 2 metrów po odwróconej ławce (próba B) lub
z podparciem się całej ławki  5,
 przejście do końca po odwróconej ławce bez podparcia  6.
3.2. SIA
A EKSPLOZYWNA KOC
CZYN DOLNYCH  skok w dal
z miejsca
" sprzęt i pomoce: gumowy chodnik z oznaczoną podziałką co 10 cm
lub dwa materace położone jeden za drugim,
" miejsce wykonania: sala gimnastyczna lub pomieszczenie zastępcze,
" sposób wykonania: stojąc obunóż przed linią odbicia ćwiczący wyko-
nuje przysiad z zamachem ramion w tył i wyskok jak najdalej z wy-
machem ramion w przód. Stopy są bose. Lądowanie obunóż bez utraty
równowagi. Wykonuje się dwa skoki próbne i dwa, które są mierzone,
" ocena: zmierzyć odległość skoku od linii początkowej do najbliższego
punktu kontaktu z podłożem. Jeżeli pięty stóp nie są na tym samym
poziomie  mierzymy od punktu bliższego linii początkowej. Jeżeli
195
ćwiczący podczas skoku straci równowagę lub upadnie albo dotknie
podłoża inną częścią ciała niż stopy, próbę należy powtórzyć. Pomia-
ru dokonuje się z dokładnością do 1 cm.
3.3. SIA
A KOC
CZYN GÓRNYCH  pchnięcie piłką lekarską 2 kg
" sprzęt i pomoce: dwie piłki lekarskie 2 kg, taśma miernicza,
" miejsce wykonania: boisko lub sala gimnastyczna z zaznaczonymi li-
niami rzutu,
" sposób wykonania: pchnięcie piłki wykonuje się silniejszą kończyną
górną. Ćwiczący uczeń stoi w wykroku kończyną dolną przeciwną do
kończyny górnej, którą wykonuje pchnięcie. Piłka oparta jest na dłoni
kończyny wykonującej pchnięcie i podtrzymywana przez drugą koń-
czynę. Jak najdalsze pchnięcie piłki wykonuje się przez silne wypro-
stowanie kończyny górnej z jednoczesnym ruchem tułowia do przodu.
Linia rzutu nie może być przekroczona stopami. Po pchnięciu piłki sto-
py muszą być w kontakcie z podłożem. Zabrania się wykonywania roz-
biegu. Piłka ma być wypchnięta, a nie rzucona. Próbę powtarzamy
dwukrotnie,
" ocena: odległość wypchniętej piłki mierzymy z dokładnością do 1 cm,
biorąc pod uwagę bliższą ćwiczącemu część piłki w momencie stycz-
ności z podłożem.
3.4. SZYBKOŚĆ  bieg na dystansie 25 metrów
" sprzęt i pomoce: dwie chorągiewki o wysokości 150 cm lub inne po-
dobne przedmioty wyraz
nie oznakowane, czasomierz,
" miejsce wykonania: boisko lub sala sportowa. Miejsce startu oznaczo-
ne jest białą linią o szerokości 5 cm i dwoma chorągiewkami oddalo-
nymi od siebie o 3 metry,
" sposób wykonania: bieg wykonuje się indywidualnie w obuwiu spor-
towym bez kolców. Obowiązkowo ze startu wysokiego. Bieg można
powtórzyć po falstarcie,
" ocena: czas biegu mierzy się z dokładnością do 0,1 sekundy.
3.5. GIBKOŚĆ  skłon do przodu w siadzie płaskim
" sprzęt i pomoce: ławeczka gimnastyczna, linijka, kreda,
" miejsce wykonania: sala gimnastyczna lub pomieszczenie zastępcze,
" sposób wykonania: ćwiczący jest w siadzie płaskim na podłodze
wzdłuż ławki, stopy ma oparte o podporę ławki. Wykonuje skłon
196
w przód i przesuwanie linijki ułożonej poprzecznie na ławce palcami
dłoni złączonych bocznie, jak najdalej. Próba wykonywana jest powo-
li, bez zamachu. Ćwiczący utrzymuje pozycję maksymalnego skłonu
tułowia do przodu około 2 sekundy. Próbę wykonuje się boso. Jeden
skłon jest próbny, a drugi po krótkiej przerwie mierzony,
" ocena: pomiar wykonywany jest z dokładnością do 1 cm  kto sięgnął
przed stopami  3 cm uzyskuje wynik 27 (30-3), a kto sięgnie poza
stopy +3 cm uzyskuje wynik 33 (30+3). Punkt 0 na ławce oznacza wy-
nik 30.
3.6. SIA
A MI
ŚNI BRZUCHA  WYTRZYMAA
OŚĆ LOKALNA 
przechodzenie z pozycji leżącej do siedzącej
" sprzęt i pomoce: materac, czasomierz, osoba pomagająca,
" miejsce wykonania: sala gimnastyczna lub pomieszczenie zastępcze,
" sposób wykonania: ćwiczący jest w pozycji leżenia tyłem. Kończyny
dolne ma ugięte pod kątem 90 stopni, stopy są oparte o podłoże, przy-
trzymywane przez pomocnika. Ćwiczący wykonuje siad kuczny, aż do
dotknięcia kolan łokciami, powrót do leżenia. Przez cały czas ćwicze-
nia kończyny górne są splecione na karku. Przed próbą należy wyko-
nać test sprawdzający zrozumienie ćwiczenia. Ćwiczący wykonuje
maksymalną liczbę siadów-skłonów w czasie 30 sekund,
" ocena: liczymy jedynie poprawnie wykonane skłony od pozycji leżenia
na plecach  palce rąk splecione na karku dotykają materaca, do sia-
du  łokcie dotykają kolan. Poprawne skłony liczymy głośno w ciągu
30 sekund. Próbę wykonujemy tylko jeden raz.
DZIAA
VI
Realizowanie różnych form spędzania wolnego czasu ze szczególnym
uwzględnieniem wypoczynku w terenie otwartym.
Procedury osiągania celów
W procesie rewalidacji działalność opiekuńczo-wychowawcza i dydak-
tyczna nie powinny ograniczać się tylko do klasy, szkoły czy terenu bo-
iska. Oddziaływanie rewalidacyjne należy rozszerzać (przez prawidłową
organizację czasu wolnego) uwzględniając zajęcia w terenie otwartym.
197
Uczniowie powinni brać udział w planowaniu zajęć, przez możliwość wy-
boru zabawy, współzawodnictwa, rozrywki czy sposobu spędzania wol-
nego czasu.
Dzięki zespołowemu spędzaniu wolnego czasu dzieci odrzucane, izo-
lowane znajdą zadowolenie i radość oraz akceptację innych osób. Wy-
nika to z roli, jaką mogą i powinny odgrywać w zespole. Zaspokaja to
silną potrzebę społeczną współdziałania z rówieśnikami. Wspólny wy-
poczynek, zabawa, wycieczka, pobyt w zielonej szkole lub na turnusie
rehabilitacyjnym to elementy atrakcyjnej szkoły współżycia i współ-
działania.
Wykorzystanie czasu wolnego ma szczególne znaczenie higieniczno-
-zdrowotne. Sposób jego spędzania bardzo wyraz
nie wpływa na odpręże-
nie psychofizyczne organizmu, może uwalniać od przeżyć osobistych
i niekorzystnej sytuacji higieniczno-zdrowotnej domu rodzinnego.
Wyraz
nym czynnikiem sprzyjającym relaksowi i wypoczynkowi jest
zdrowe powietrze, a także ruch fizyczny rozwijający układ mięśniowo-
-kostny i sprawność fizyczno-ruchową.
Organizowane dodatkowo ćwiczenia korekcyjno-kompensacyjne har-
tują organizm, rozwijają odpowiednie sprawności, regulują przemianę
materii.
Niezwykle cennym elementem pozytywnych przeżyć dzieci z upośle-
dzeniem umysłowym w stopniu lekkim są gry i zabawy, a związane
z tym emocje wpływają korzystnie na ich samopoczucie psychiczne i fi-
zyczne.
Różne formy zajęć:
" małe zawody, turnieje klasowe  gry rekreacyjne,
" sporty zimowe,
" turnieje i festyny sportowe,
" wyprawy turystyczne nie wymagające specjalnego przygotowania,
" wyprawy turystyczne wymagające przygotowania oraz umiejętności
właściwego poruszania się, posługiwania się odpowiednim sprzętem
(np. wyprawy piesze  górskie, wyprawy rowerowe, jazda konna),
" uczestnictwo w zielonych szkołach, na turnusach rehabilitacyjnych,
gdzie szczególne znaczenie powinny mieć relaks i czynny wypoczynek
na świeżym powietrzu
" uczestnictwo w zawodach i turniejach sportowych organizowanych
przez Polskie Towarzystwo Społeczno-Sportowe Sprawni Razem.
198
DZIAA
VII
Wdrażanie uczniów do właściwych zachowań na drogach, przystan-
kach, w środkach komunikacji publicznej, samochodach osobowych oraz
innych pojazdach.
Wprowadzenie zagadnień dotyczących bezpieczeństwa ruchu drogowe-
go do realizacji treści z wychowania fizycznego jest konieczne.
Stale rosnące zagrożenie dzieci na drogach, zwiększająca się liczba
wypadków drogowych motywuje nas do działań profilaktycznych, tzn.
wzbogacania wiedzy i doświadczeń ucznia, kształtowania umiejętności
i nawyków potrzebnych do bezpiecznego uczestnictwa w ruchu drogo-
wym. Uczniowie ze szkół specjalnych są nieostrożni, nie potrafią właści-
wie analizować sytuacji, nie dostrzegają niebezpieczeństwa zagrażającego
ich zdrowiu i życiu.
Dlatego też przy każdej okazji, podczas przebywania w terenie należy
realizować treści, przeprowadzać ćwiczenia, sprawdzać wiadomości
i umiejętności z zakresu wychowania komunikacyjnego. Zabawy rucho-
we (czerwone, żółte, zielone, policjant, ruch uliczny) powinien realizo-
wać nauczyciel rozpoczynając naukę w klasie 4. i 5. W klasie 6. organi-
zujemy tematyczną grę terenową, np. Bezpieczna droga do szkoły.
W szkołach, gdzie nie ma sali gimnastycznej, co ogranicza realizację
treści dotyczących gier zespołowych, możemy rozszerzyć treści z wycho-
wania komunikacyjnego.
Z bogatego programu Wychowanie komunikacyjne w sześcioletnich
szkołach podstawowych specjalnych dla uczniów upośledzonych umysło-
wo w stopniu lekkim, opracowanego przez Wysokińską-Obacz A., przy
współpracy Bogackiej B. i Królickiej E., wybrano treści, które można
zrealizować.
DZIAA
VIII
Działania wychowawcze  rozwijanie i kształtowanie u uczniów po-
wszechnie akceptowanych postaw: szacunku, życzliwości, niesienia po-
mocy innym, poszanowania prawa oraz odpowiedzialności za bezpieczeń-
stwo i zdrowie swoje, kolegów i innych ludzi.
199
1. Aktywizacja uczniów do wzajemnego szacunku i pomocy na lekcjach
wychowania fizycznego, np. pomoc w wykonywaniu ćwiczeń i ase-
kuracja ćwiczących.
2. Organizacja bezpieczeństwa na lekcjach wychowania fizycznego, np.
znam regulamin sali gimnastycznej, jestem zdyscyplinowany.
3. Wdrażanie uczniów do okazywania szacunku i życzliwości, niesienia
pomocy wszystkim pracownikom szkoły, innym uczniom, np. postę-
powanie według zasady szanujemy pracę swoją i innych, uwrażliwianie
dzieci do niesienia pomocy innym według zasady pomóż słabszemu.
4. Zwracanie uwagi na bezpieczeństwo swoje oraz współćwiczących,
np. uczenie zasad samoochrony.
5. Wdrażanie ucznia do współpracy z nauczycielem, np. wspólne plano-
wanie treści programowych.
6. Samokontrola przy wykonywaniu prostego zadania ruchowego, np.
podczas gry terenowej tematycznej  kto potrafi?
7. Kształtowanie umiejętności podporządkowania się zasadom i przepi-
som, np. aktywizowanie uczniów  jaki to przepis?
8. Współdziałanie z partnerem przy przygotowaniu przyborów, sprzętu
do ćwiczeń, np. na zasadzie rywalizacji zespołowej  kto lepiej?
9. Współudział w organizacji gier i zabaw ruchowych, np. według zasa-
dy aktywizowania  czy potrafisz?
10. Świadome i odpowiedzialne uczestnictwo w ćwiczeniach, zadaniach
ruchowych, grach i zabawach ruchowych np. pełnienie funkcji w gru-
pie lub wykonywanie różnych zadań w drużynie.
11. Kulturalne uczestniczenie w rywalizacji zespołowej, np. postępowanie
według zasady fair play.
12. Przestrzeganie podstawowych przepisów w minigrach zespołowych,
np. próby pełnienia funkcji sędziego.
13. Inwencja uczniów podczas współtworzenia prostych układów tanecz-
nych, ruchowych, np. naśladowanie zjawisk przyrody.
14. Wykorzystanie zdobytych umiejętności i wiadomości w organizowa-
niu czynnego odpoczynku w czasie wolnym od zajęć, np. organizo-
wanie małych turniejów, zawodów klasowych.
15. Próby samokontroli i samooceny wykonanego zadania ruchowego.
16. Czynny wypoczynek na świeżym powietrzu warunkiem zdrowia.
17. Pokonywanie własnej słabości, zmęczenia, zdenerwowania.
18. Wdrażanie uczniów do pożądanych zachowań na przystankach
i w środkach komunikacji publicznej, samochodach osobowych oraz
na drogach, np. według zasady aktywizowania  czy potrafisz?
200
Przewidywane osiągnięcia uczniów i sposób ich oceniania
Klasa 4
SPRAWNOŚCI UMIEJ
TNOŚCI WIADOMOŚCI
Uczeń: Uczeń:
" nie stwarza niebezpiecznych " zna zasady bezpieczeństwa;
sytuacji, respektuje polece- na lekcjach wychowania fi-
nia nauczyciela; zycznego, przebywania na
sali gimnastycznej, w roz-
bieralni, na boisku;
" przestrzega zasady higieny
osobistej, dba o czystość
stroju sportowego oraz hi-
gienę osobistą;
orientacja w przestrzeni " potrafi bezkolizyjnie usta- " opanował pojęcia prze-
wić się w rzędzie, szeregu, strzenne: nad, pod, u dołu,
parami, w kole; u góry, niżej, wyżej, przed,
za blisko, daleko;
koordynacja ruchowa " potrafi utrzymać odstępy " zna bezpieczną drogę ze
podczas marszu, biegu do- szkoły i do szkoły, zasady
okoła sali; sygnalizacji świetlnej;
" prawidłowo reaguje na " prawidłowo określa prawą
umówione sygnały wzroko- i lewą stronę;
we i dz
więkowe;
" potrafi samodzielnie przejść
" świadomie uczestniczy w za- przez jezdnię na skrzyżowa-
bawie ruchowej; niach w wyznaczonym miej-
scu dla pieszych;
" potrafi przyjąć prawidłową
postawę stojąc, siedząc, le- " zna i utrwala bezpłatne nu-
żąc, według zasady Mam mery alarmowe.
prawidłową postawę;
UCZEC
POTRAFI
(UMIE WYKONAĆ)
" dogonić toczącą się piłkę,
chwyt do rąk (zatrzymanie);
201
" podawać piłkę, odbijać
o ścianę i chwytać ją z od-
bicia od ściany (z kozła);
podzielność uwagi na " podrzucać piłkę przed sobą
kilka czynności i chwytać po klaśnięciu
w dłonie w miejscu i w
marszu (chwyt z kozła);
" kozłować piłkę w marszu, bie-
gu,  korytarzem , slalomem;
szybkość " bieg szybki na krótkich od-
cinkach;
" start wysoki i niski na sygnał;
siła " rzuty na odległość;
" skok w dal z miejsca, po-
miary stopami;
" skulenia i przetoczenia;
gibkość " przewrót w przód z przysia-
du do przysiadu;
" przeskoki zawrotne przez
ławeczkę gimnastyczną;
równowaga " przejście równoważne po
kładce ławeczki;
" prosty układ z przyborem
(3 elementy);
" prowadzenie piłki po prostej
prawą i lewą nogą;
sprawność specjalna " stosować poznane elementy
z minigry w piłkę siatkową
rzucaną w grze uproszczonej;
" podaje i chwyta kółko ringo;
estetyka ruchu " krok podstawowy krakowiaka;
" respektuje zasady bezpiecz-
nego zjazdu na sankach.
202
Klasa 5
SPRAWNOŚCI UMIEJ
TNOŚCI WIADOMOŚCI
Uczeń: Uczeń:
" bezkolizyjnie porusza się " zna zasady bezpieczeństwa
w miejscach publicznych; podczas zajęć ruchowych
w szkole, na boisku;
" zna zasady postępowania in-
dywidualnego i grupowego
podczas zajęć ruchowych;
UCZEC
POTRAFI
(UMIE WYKONAĆ) " dokonuje prób samooceny;
szybkość " bieg na 25 m ze startu wy- " zna zasady samoochrony;
sokiego;
" bieg na 30-60 m ze startu " potrafi dbać o zmianę i czy-
niskiego; stość stroju sportowego oraz
zachowuje podstawowe za-
siła " pchnąć piłkę lekarską 2 kg; sady higieny;
" skok w dal z miejsca; " zna zasady postępowania
podczas pierwszych obja-
wytrzymałość " marszobieg, trucht na 600- wów choroby lub urazu;
-1000 m;
gibkość " organizować z pomocą na- " posiada elementarną wiedzę
uczyciela zabawę ruchową; o popularnych dyscyplinach
i konkurencjach sportowych;
" skłon do przodu w siadzie
płaskim;
równowaga " przejście równoważne po ła- " przestrzega przepisów gry
weczce gimnastycznej; uproszczonej;
" sprawdzian na torze prze- " ma świadomość zagrożeń
szkód; i skutków niewłaściwie zor-
ganizowanej zabawy;
koordynacja ruchowa " uderzenie, przyjęcie, prowa- " zna zasady przechodzenia
dzenie piłki nogą dowolną; przez jezdnię w mieście
i poza nim;
203
" stosować poznane elementy " zna znaki drogowe zwłasz-
techniki wybranej minigry; cza dotyczące bezpieczeń-
stwa pieszych;
estetyka ruchu " prosty układ taneczny; " potrafi radzić sobie w przy-
padku wystąpienia drobnych
urazów.
Klasa 6
SPRAWNOŚCI UMIEJ
TNOŚCI WIADOMOŚCI
UCZEC
POTRAFI Uczeń:
(UMIE WYKONAĆ)
równowaga " umie kulturalnie zachować
się w miejscach publicznych;
" próby testu sprawności fi-
siła zycznej Eurofit; " stosuje zasady bezpieczeń-
stwa na zajęciach ruchowych;
" start niski, bieg na 60 m;
szybkość " dokonuje samooceny, samo-
kontroli;
" marszobieg, trucht, bieg na
gibkość 300-1000 m; " umie posługiwać się stope-
rem i taśmą mierniczą;
" sprawdzian na torze prze-
wytrzymałość szkód (elementy gimnastyki); " przestrzega przepisów gry;
" sprawdzian z elementów
koordynacja ruchowa techniki gry zespołowej; " potrafi radzić sobie w przy-
padku wystąpienia drobnych
urazów;
" współdziałać w zespole
sprawność specjalna przy organizacji i przepro- " zna znaki drogowe, sygnały
wadzeniu turnieju z wybra- świetlne, sygnały dawanie
nej gry rekreacyjnej. przez osoby kierujące po-
jazdem, sygnały i polecenia
kierujących ruchem;
" wiedzę z zakresu różnych
form ruchu olimpijskiego:
Igrzyska Olimpijskie, Para-
olimpiady, Olimpiady Spe-
cjalne (ceremoniały i sym-
bolika).
204
Każda praca ucznia powinna być dla niego osobistym zadaniem, któ-
remu towarzyszy świadomość sensu wykonywanej pracy, jej doniosłości
lub użyteczności. Powinna ona budzić ciekawość ucznia, angażować jego
aktywność i pomysłowość, stwarzać perspektywy sukcesu i poczucie od-
powiedzialności za wyniki działania, które sprawdzamy i oceniamy.
Ocena uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim powin-
na oddziaływać wychowawczo, spełniać funkcję dydaktyczną i społeczną
i mobilizować do pracy. Zaleca się nie stosować ocen niedostatecznych
oraz zapoznać uczniów i rodziców z kryteriami oceniania. Oceniając
(ucznia) należy wziąć pod uwagę:
" poziom ogólnego rozwoju ucznia i jego możliwości psychofizyczne,
" osiągane postępy w sprawności fizycznej,
" poziom wiedzy z zakresu wychowania fizycznego oraz umiejętności
ruchowe objęte programem nauczania,
" stosunek do przedmiotu, tj. dbałość o zmianę stroju, stosowanie zasad
bezpiecznej zabawy i bezpiecznych ćwiczeń,
" wykonywanie poleceń nauczyciela,
" wyniki i osiągnięcia sportowe ucznia.
Ocenę można realizować przez:
" stosowanie plusów (+) i minusów ( ) podczas obserwacji dzieci na za-
jęciach,
" motywowanie uczniów do pilności i obowiązkowości przez stosowanie
następującej skali (2 6) ocen: 6  celująca, 5  bardzo dobra, 4  do-
bra, 3  dostateczna, 2  dopuszczająca,
" stosowanie ocen opisowych wynikających z karty ucznia, zaobserwo-
wanych zdolności, wad lub opóz
nień,
" określanie stopnia opanowania przez ucznia umiejętności i wiadomości
 na podstawie sprawdzianu.
Sprawdziany składają się z zadań ruchowych lub elementów techniki
danej dyscypliny sportu, których stopień trudności wyraża się w liczbie
przypisanych im punktów.
205
SZKOA
A PODSTAWOWA
INDYWIDUALNA KARTA UCZNIA
ocena opisowa z wychowania fizycznego w klasach 4-6.
Wprowadzenie
Indywidualna karta ucznia pomaga obiektywnie ocenić poziom rozwo-
ju ucznia i jego możliwości psychofizyczne oraz osiągane postępy
w sprawności fizycznej. Indywidualną kartę ucznia wprowadzamy w kla-
sie 4., kontynuujemy wpisy w klasach 5., 6.
W klasie 6. przekazujemy kartę wraz z dokumentami do gimnazjum.
Instrukcja wypełniania:
1) Indywidualną kartę ucznia wypełniają:
" nauczyciel wychowania fizycznego,
" pielęgniarka: wpisuje dane dotyczące wzrostu ucznia (wysokości ciała),
masy ciała oraz grupę dyspanseryjną i stan zdrowia,
" wychowawca klasy: wpisuje dane dotyczące warunków domowych
dziecka oraz współpracy szkoły z rodziną.
2) Przez sprawność fizyczną rozumiemy:
" zdolności motoryczne ucznia oraz cechy psychomotoryczne. Oceniamy
opisowo wyniki sprawdzianów oraz Testu sprawności fizycznej Eurofit.
3) Sprawdziany opracowywane są do wybranych umiejętności według
szkolnego programu wychowania fizycznego. Podane w karcie spraw-
dziany są propozycją.
206
Indywidualne karty uczniów klas 4-6.
INDYWIDUALNA KARTA UCZNIA
Klasy 4-6
ocena opisowa z wychowania fizycznego
IMI
: NAZWISKO:
DATA URODZENIA:
SPRAWDZIANY TEST SPRAWNOŚCI EUROFIT
Wyso-
Masa
Klasy kość
ciała
ciała
Uwagi
Klasa
4
Klasa
5
Klasa
6
STRONA A
INDYWIDUALNA KARTA UCZNIA
Klasy 4-6
ocena opisowa z wychowania fizycznego
Aktywność Wyniki Warunki
Grupa Korektywa
Sprawność poza- Osiągnięcia domowe
Klasy dyspan- Kompen- Ocena
fizyczna lekcyjna sportowe Współpraca
seryjna sacja
pozaszkolna rekreacyjne z rodzicami
Klasa 4
Klasa 5
Klasa 6
STRONA B
207
Tor
Bieg
dolnych
górnych
Gibkość
brzucha
Minigra
ruchowa
Szybkość
przeszkód
przełajowy
Siła mięśni
Siła kończyn
Siła kończyn
Równowaga
Koordynacja