"ODBICIE HASEŁ POZYTYWIZMU W NOWELACH TEGO OKRESU"











Środa, 26 Kwietnia Imieniny obchodzą: Marzena, Maria, Klaudiusz
 



















  Sciaga.pl > Prace
> Pozytywizm >
Home | Reklama | Info
| Mail






Gdzie Cz@T ???




Gdzie jestSciaga.pl
?
















"ODBICIE HASEŁ
POZYTYWIZMU W NOWELACH TEGO OKRESU"










kategoria:   J.polski
zakres:   Pozytywizm
dodano:   1999-08-29




Pozytywizm jest to
okres w dziejach literatury polskiej, uformowany po roku 1863, czyli
po upadku powstania styczniowego, zakończony około roku 1890. Nazwa
okresu zaczerpnięta została od nazwy kierunku filozoficznego,
którego podstawy sformułował August Comte. Pozytywizm był zarówno
ruchem społeczno- ideowym, jak i literackim. Klęska powstania
styczniowego i dotkliwe carskie represje nasunęły potrzebę szukania
koncepcji, które pozwoliłyby polskiemu społeczeństwu przetrwać i
zachować podstawy bytu. Pozytywiści w przyszłość, do momentu kiedy
cały naród będzie przygotowany, odsunęli problem walki
narodowowyzwoleńczej. Zmienił się typ bohatera literackiego. W
miejsce bojownika spiskowca pojawił się człowiek trzeźwo oceniający
rzeczywistość, oddany pracy, działalności gospodarczej i oświatowej.
Ideałem epoki była praca użyteczna, przynosząca dobra materialne i
duchowe jednostce, a zarazem całemu społeczeństwu. Pozytywiści
wypowiedzieli walkę wszelkim pozostałościom feudalizmu, wysunęli
program dźwignięcia gospodarczego kraju. W oparciu o filozofię
Herberta Spencera głosili hasło pracy organicznej, według której
każdy człowiek powinien działać użytecznie, tylko wtedy całe
społeczeństwo będzie mogło poprawnie funkcjonować. Pozytywiści
kierowali się również hasłem pracy u podstaw, pracy wśród
najuboższych warstw społecznych. Szerzenie oświaty i utrwalanie
świadomości narodowej przez warstwy wykształcone było częstym
tematem utworów literackich. Wśród gatunków prozatorskich szczególną
uwagę warto zwrócić na nowelistykę, która odegrała bardzo istotną
rolę w walce pozytywistów o nowy, lepszy świat. Nowela jest to
krótki utwór epicki, charakteryzujący się niewielkimi rozmiarami, o
niezwykle skondensowanej i zwartej kompozycji. Jest pozbawiona
komentarzy, refleksji autorskich, dużej ilości bohaterów oraz
panoramicznego ujęcia świata. Na pierwszy plan wysuwa się niezwykle
zwięzła i wyraźnie zarysowana akcja, rozwijająca się szybko i
sprawnie. Każde z wydarzeń ma dla bohatera niezwykłe znaczenie.
Fabuła t prosta i przejrzysta, składa się z jednego głównego wątku.
Nowelę kończy pointa nietrudna do odczytania dla odbiorcy, może
zawierać prawdę filozoficzną. W nowelach uwidaczniały się
najwyraźniej dążenia społeczne i dydaktyczne pisarzy. Ukazywano w
nich życie najuboższych warstw społecznych, narodowościowych,
jednostek słabych, skrzywdzonych, smutny los dzieci. W utworach tych
pisarze wypowiadali protest przeciw niesprawiedliwości, krzywdzie i
poniżeniu. W charakterystycznych dla nowel pointach zawarte były
hasła pozytywistyczne, pracy u podstaw, pracy organicznej oraz
emancypacji kobiet. Wartość najlepszych utworów Bolesława Prusa,
Elizy Orzeszkowej, Marii Konopnickiej oraz Henryka Sienkiewicza
polega na prawdziwości obrazu stosunków społecznych i typowości
reprezentujących je postaci. W ich twórczości znalazł odbicie jeden
z podstawowych problemów epoki- wzrastanie świadomości społecznej i
narodowej obywateli. Wczesna ich twórczość była protestem przeciw
uciskowi feudalnemu, odbiciem problemu wzrostu znaczenia
proletariatu. W ich twórczości pojawia się również problematyka
narodowa, obrazy walk narodowowyzwoleńczych oraz tematyka chłopska,
przedstawiająca warunki rozwoju, bytu, sprzeczności klasowe wsi
pouwłaszczeniowej. Nowela pozytywistyczna w dużym stopniu tworzy
literacki obraz miasta i jego mieszkańców. Wieś przedstawiona w
nowelistyce stanowiła obszar tradycyjnych, ustabilizowanych
stosunków na tle przyrody, natomiast temat miejski powstał w związku
z nowoczesną problematyką cywilizacyjną. Miasto jako miejsce rozwoju
techniki w sposób widoczny zmienia losy postaci, wpływa na bieg ich
życia. W tej zamkniętej przestrzeni miejskiej rozgrywają się
dramaty, o znaczeniu uniwersalnym. Dramat miłości małżeńskiej w
"Kamizelce" Bolesława Prusa czy matczynej w "Dymie" Marii
Konopnickiej. W noweli pt.: "Dym" Marii Konopnickiej ukazany
jest problem matczynej miłości do dorastającego syna. Akcja utworu
została przedstawiona na przykładzie losu palacza Marcysia, ale nie
on jest głównym bohaterem, lecz jego matka. Skromnie towarzyszy ona
swojemu synowi, wydaje się być jego cieniem. Cały czas kobiety
wypełnia troska o syna, jej życie toczy się w rytmie narzuconym
przez zajęcia Marcysia. Życie pary bohaterów toczy się ustalonym
rytmem. Dym, przewodni motyw noweli, nieustannie zmienia swe
kształty. Jest jakby wyrazem ciągłego, nieświadomego lęku wdowy o
swe dziecko, wiąże się z jej osobistymi uczuciami- radością,
tęsknotą, miłością. Ta atmosfera utajonego niepokoju osiąga punkt
kulminacyjny, którym jest straszny, złowróżbny sen Marcysia.
Przerażona matka próbuje uspokoić siebie i syna, ale spokój izdebki
został już na zawsze zachwiany. Wkrótce ma miejsce tragiczny finał:
śmierć Marcysia podczas eksplozji pieca. Utwór Bolesława Prusa
pt. "Kamizelka" ukazuje niedolę biednej mieszczańskiej rodziny.
Poeta w sposób niezwykle piękny ukazuje miłość dwojga ludzi, ich
pracę nocami i wzajemne zachęcanie do odpoczynku, ich zachowanie
podczas choroby, kiedy wzajemnie się pocieszają i uspokajają. Ich
miłość i wytrwałość pomaga im w przezwyciężeniu bólu, cierpienia i
lęku. Utwór ten uświadamia nam jak istotną rolę w naszym życiu
pełni miłość do drugiego człowieka oraz, że więzy rodzinne są
najcenniejszą wartością w świecie. Pomaga ona w przetrwaniu
najtrudniejszych chwil w naszym życiu. W nowelach
pozytywistycznych wystąpiły wszystkie kwestie społeczne i polityczne
czasów popowstaniowych. Szczególnie szeroko potraktowany został
problem wsi i chłopów. Przyjęta przez szlachtę zasada nieinterwencji
w sprawy gminy wiejskiej, obojętność, wiara w przesądy klasowe to
generalna przyczyna tragicznych warunków bytu i życia chłopów.
Doskonałym opisem niedoli i wyzysku chłopa oraz stosunków
panujących w Królestwie po uwłaszczeniu jest nowela Henryka
Sienkiewicza pt.: "Szkice węglem". Jest to przykład noweli ludowej
będącej krytyką sytuacji panującej na wsi w czasie zaborów.
Sienkiewicz krytycznie ocenia stosunki społeczne panujące w kraju, a
problemy zostają ukazane w sposób niemalże groteskowy. Problematyka
ludowa utworu to próba zwrócenia uwagi czytelnika na tragiczną
sytuację chłopa żyjącego pod zaborami w drugiej połowie XIX wieku,
po wprowadzeniu ustawy uwłaszczeniowej. Chłopi byli bezbronni,
niewykształceni, pozbawieni opieki ze strony dworu i pozostawieni
własnemu losowi, stawali się także ofiarami carskiej administracji.
Utwór "Szkice węglem" jest oskarżeniem skierowanym przeciwko
ludziom odpowiedzialnym za sytuację najuboższych, najbardziej
upośledzonych warstw społecznych. Widoczny jest wpływ głoszonego
przez pozytywistów postulatu pracy u podstaw- zwrócenia uwagi na
ludzi pozbawionych praw społecznych. "Michałko" Bolesława Prusa
jest opisem ciężkiej sytuacji na wsi. Michałko, główny bohater
utworu, jest młodym, bezrolnym chłopem, który wyrusza do Warszawy w
poszukiwaniu pracy. Pracuje ciężko na budowie, zostaje oszukany przy
wypłacie, nie ma warunków do życia ani nawet mieszkania. Jest osobą
dobrą, skromną, uczciwą, samotną i zagubioną w obcym mieście.
Jednakże swoją postawą wykazuje ogromne bohaterstwo. Pomaga
cierpiącemu robotnikowi usuwając belkę z jego zmiażdżonych nóg,
zanosi go zgromadzonych ludzi. Następnie znika, nie widząc w swoim
postępowaniu nic niezwykłego. Michałko jako osoba z obcych stron
pada ofiarą nie tylko wyzysku majstrów, ale także prześladowań
podejmowanych przez samych robotników. Nowela "Powracająca fala"
Bolesława Prusa nawiązuje tematycznie do rozwoju gospodarczego,
który w II połowie XIX wieku był zjawiskiem nowym. Szeroki rynek
zbytu i tania siła robocza przyciągały cudzoziemców do Polski. W
utworze tym Prus podkreśla, że bezwzględność, upór i wykorzystywanie
innych, słabszych jednostek to nieodłączny element ustroju
kapitalistycznego. Problematykę, jaką porusza Bolesław Prus w
noweli, obejmują dwie płaszczyzny: sucha analiza kapitalistycznej
rzeczywistości oraz analiza moralna. "Powracająca fala" jest próbą
ukazania możliwości zrobienia szybkiej kariery kosztem innych ludzi.
Niemiecki fabrykant bezwzględnie wykorzystuje polskich robotników,
pozbawia ich praw, traktuje jak zwierzęta. Drugą część utworu
stanowią rozważania Prusa nad moralnością, odpowiedzialnością
człowieka za swoje czyny. Zło wyrządzone bliźniemu zawsze wróci,
niczym fala na morzu i uderzy w człowieka krzywdzącego. Wina zawsze
pociąga za sobą karę, a osoba wyrządzająca zło innemu człowiekowi
zawsze zostaje ukarana. Nowela Marii Konopnickiej pt.:
"Miłosierdzie gminy" ukazuje zwyczaj wystawiania biedaków na
publiczną licytację. Kupowanie człowieka pod pozorem miłosierdzia to
akt ludzi bogatych w stosunku do chłopów i biedoty wiejskiej.
Sprzedawano ich do ciężkiej pracy ludziom bogatym. Główny bohater
zostaje sprzedany na oczach własnego syna, jest poniżany, traktowany
jak zwierzę. Utwór ten to obraz ciężkiej sytuacji chłopów,
starców i biedaków, dla których w wielu przypadkach miłosierdzie
gminy było początkiem pewnej śmierci z głodu, wyczerpania i
wycieńczenia organizmu. Problemy dziecka, warunków jego życia,
możliwości rozwoju, perspektyw, jakie stwarza mu sytuacja społeczno-
polityczna kraju to bardzo częsty temat nowel pozytywistycznych. W
losach małych, bezbronnych dzieci najostrzej odzwierciedla się zło
współczesności. Dziecięca ufność i uczucie ponoszą porażkę w
zetknięciu z bezwzględnym światem dorosłych, a ich pragnienia nie
mogą się zrealizować, prowadząc do klęski i śmierci małych
bohaterów. Prawdziwe dzieci nędzy, głodzone i porzucone
pojawiają się w utworze Marii Konopnickiej pt. "Nasza szkapa".
Autorka ukazuje życie trojga dzieci warszawskiego piaskarza. W tle
pierwszoplanowych wydarzeń rozgrywa się dramat: powolne umieranie
matki i stopniowe pogrążanie się rodziny w nędzę. Narrator wiernie
notuje łzy matki oraz złość i przygnębienie ojca. Dzieci próbują
dorosnąć do trudnej sytuacji, w jakiej się znalazły, ale jest to
niemożliwe. Potrafią one bawić się nawet wtedy, gdy są głodne i
zmarznięte. Bracia zdają sobie sprawę z tego, że stracili matkę, ale
faktycznie nie potrafią sobie tego uzmysłowić. W utworze tym
Maria Konopnicka pokazuje nam, że jej bohaterowie nie są pozbawieni
uczuć. Przeciwnie, to normalne dzieci, które niekiedy czują się
bezradne i zagubione. Radość, którą potrafią wydobyć z życia, tłumi
jednak wszelkie inne uczucia. Smutek pryska, gdy na podwórku znowu
pojawia się szkapa. Umiejętność zapominania o troskach i cieszenia
się jest podstawową cechą dziecięcej psychiki. W noweli Henryka
Sienkiewicza pt. "Janko Muzykant" również ukazana została tragedia
małego, skrzywdzonego dziecka. Utwór przedstawia historię małego
Janka, którego największym pragnieniem było posiadanie skrzypiec.
Każdego wieczoru skradał się pod okno karczmy i słuchał, jak muzycy
grali ludziom do tańca. Próbował on sam wykonać sobie instrument z
drewna i włosia końskiego, nie grał on zbyt pięknie, ale Janko był
bardzo zadowolony. Pewnego wieczoru zakradł się do pańskiego dworu.
Na ścianie pokoju wisiały przepiękne skrzypce. Przypatrywał im się
długo. W związku z tym, że nikogo nie było w środku, postanowił
zakraść się do środka. Kiedy wyciągał rękę po instrument, do pokoju
wszedł lokaj. Następnego dnia Janko stanął przed sądem, został
oskarżony o kradzież i skazany na karę chłosty. Chłopiec został
brutalnie zbity i jego słaby organizm tego nie wytrzymał. Po kilku
dniach zmarł, marząc o tym, żeby dostać w niebie prawdziwe skrzypce.
Utwór ukazuje tragedię małego chłopca, który staje się ofiarą
własnych nieprzeciętnych zdolności muzycznych. Autor wyraża swoją
miłość oraz współczucie dla słabszych, pokrzywdzonych i biednych.
Śmierć istoty bezbronnej i niewinnej porusza nas, wstrząsa nami i
zmusza do zastanowienia nad losem dzieci w XIX wieku. Moim
zdaniem Sienkiewicz poprzez swój utwór pragnął pokazać, że
uzdolnione dzieci wiejskie nie miały żadnych szans rozwoju swoich
wrodzonych talentów. Nowela ta miała za zadanie poruszyć sumienia
ludzi z wyższych warstw społecznych, którzy mogli i mieli obowiązek
zająć się losami dzieci z nizin społecznych. Uwidacznia się tu
wyraźnie hasło pozytywistyczne pracy u podstaw i demokratyzacja
społeczeństwa polskiego. "Katarynka" Bolesława Prusa ukazuje
postać małego, nieszczęśliwego dziecka. Jest to historia
ośmioletniej, niewidomej dziewczynki, której jedyną radością było
słuchanie gry kataryniarza. Pewnego dnia jej zachowaniu przygląda
się mieszkający naprzeciwko pan Tomasz. Jest on zaskoczony
zachowaniem dziecka, które nigdy nie biega, nie bawi się i jest
smutne. Obserwując przez okno domyśla się, że jest niewidome i jest
mu go żal. Niespodziewanie pod oknem pojawia się kataryniarz, pan
Tomasz jest niezadowolony, nagle spostrzega, że mała tańczy,
klaszcze w ręce i jest szczęśliwa. Pan Tomasz zmienia swoje
zachowanie, dochodzi do wniosku, że muzyka sprawia dziewczynce
ogromną radość. Postanawia znaleźć okulistę, który przywróciłby
dziewczynce wzrok. W panu Tomaszu budzi się współczucie dla
niewidomego i nieszczęśliwego dziecka. Każe od tej chwili wpuszczać
kataryniarzy na podwórko, aby ofiarować dziecko choć chwilę
szczęścia, radości i zapomnienia o chorobie. Pan Tomasz jest
przykładem pozytywnego bohatera. Niby zrobił niewiele dla chorego
dziecka, ale sam fakt, że dostrzega nędzę i tragedię innej, ludzkiej
istoty stawia go już w pozytywnym świetle. Poprzez postać pana
Tomasza Prus uzmysławia innym, mu podobnym, bogatym i światłym
ludziom, że ich obowiązkiem, wręcz jest zająć się nieszczęśliwymi,
ubogimi ludźmi, którzy być może mieszkają i żyją w ich pobliżu.
Kolejnym utworem przedstawiającym tragedię małego chłopca jest
"Tadeusz" Elizy Orzeszkowej. Ukazana tu zostaje ciemnota i nędza
służby folwarcznej pracującej ciężko w polu i nie potrafiącej
zapewnić opieki swoim dzieciom. Tytułowy Tadeusz ginie, podczas gdy
jego rodzice są zajęci pracą w polu. Utwór ten jest doskonałym
przykładem ukazującym nie tylko tragedię małego dziecka, ale
wskazującym przede wszystkim na niedolę i zacofanie wśród chłopów.
Nędza zmusza rodziców chłopca do całodziennej pracy i dziecko
zostaje bez opieki. Moim zdaniem pisarka pragnie tu zwrócić
uwagę na to, że dzieci wiejskie nie mają zapewnionej opieki w
czasie, gdy ich rodzice zmuszeni są do pracy. Na wsiach brak było
jakichkolwiek instytucji organizujących opiekę dla dzieci w czasie,
gdy oboje rodzice pracują. Świadoma i konsekwentnie pogłębiana
przez Marię Konopnicką postawa solidarności z ludźmi uciskanymi i
prześladowanymi znalazła mocne potwierdzenie w noweli "Mendel
Gdański". Utwór ten powstał w roku 1889 jako wyraz uczestnictwa
pisarki w zorganizowanym przez Elizę Orzeszkową zbiorowym proteście
przeciw wzrastającym ruchom antysemickim. Orzeszkowa w swoim
artykule "O Żydach i kwestii żydowskiej" bardzo mocno skrytykowała
stosunek ówczesnego społeczeństwa do ludzi innego pochodzenia, innej
rasy. Oskarżyła ludzi o brak znajomości ideologii i obyczajów
rodzinnych Żydów. Stary introligator Mendel, mieszkaniec
Warszawy, to człowiek głęboko związany z miastem, w którym uczciwie
przepracował całe życie, z którym dzielił ciężkie chwile powstania i
ucisku zaborczego. Bezmyślna, okrutna napaść tłumu podburzonego
przez przywódców burżuazyjnych sprawia, że zaufanie Mendla do
Warszawy, którą słusznie uważał za swoje miasto ojczyste, zostaje
zburzone. Załamanie się starca wynikające z utraty najcenniejszej
dla niego wartości- zaufania do ludzi i przywiązania do rodzinnego
kraju- jest najsilniejszym wyrazem protestu, jaki wypowiedziała
Konopnicka przeciw uprzedzeniom rasowym. Utwór ten jest
doskonałym przykładem pozytywistycznego hasła demokratyzacji i
kwestii żydowskiej. Ludzi nie potrafią zaakceptować tego, że w
społeczeństwie polskim żyją również przedstawiciele innych
narodowości, którzy tak samo mają prawo do własnego życia.
Społeczeństwo polskie tego teoretycznie było demokratyczne, w
rezultacie wcale nie potrafiło zaakceptować Żydów i ich obyczajów,
ludzi którzy nikomu nie zrobili krzywdy. Utwór Marii
Konopnickiej pt.: "Obrazki więzienne" jest genezą przestępstw
kryminalnych. Utwór składa się z trzech części. Pierwsza część
utworu przedstawia niepotrzebną i bezsensowną śmierć więźnia,
Cygana, którego wyrok już dawno upłynął. Druga część utworu jest to
dramat dziewczyny przywiezionej z wojny tureckiej przez rosyjskiego
oficera i porzuconej. Ukazana zostaje jej rozpacz, bezbronność,
problem uzależnienia kobiety od mężczyzny oraz jej bezradność. Jest
tu poruszony problem równouprawnienia kobiet, które w
dziewiętnastowiecznej Polsce wcale nie miały takich samych praw jak
mężczyźni. Były to osoby pokrzywdzone, dyskryminowane i bezbronne.
Trzecia część utworu jest opisem skomplikowanej indywidualności i
głębokich przeżyć Onufra. Człowiek ten zabił kupca u którego
pracował, nie panując nad sobą zabił również dwunastoletniego
chłopca. Onufer bardzo przeżył śmierć dziecka, od tej chwili nie był
już sobą. Nie mogąc znieść wyrzutów sumienia, umiera w więzieniu,
klęcząc w kącie. Utwór Henryka Sienkiewicza pt.: "Bartek
Zwycięzca" ukazuje antypolską politykę w zaborze pruskim, ucisk i
cierpienia Polaków w niewoli. Główny bohater Bartek powołany zostaje
do wojska i wcielony do armii pruskiej. Walczy przeciw Francuzom
oraz przeciw rodakom służącym w armii francuskiej, dbających o dobro
Polski. Przynależy do obcej armii, walczy nie w imię swojego kraju,
ale obcego, wrogiego państwa. Wraca do swojej wsi jako pruski
zwycięzca, dumny, leniwy, pełen wiary w przyszłość. Brak świadomości
politycznej i narodowej sprawia, że podczas głosowania do parlamentu
oddaje głos na Niemca. Z powodu braku pieniędzy musi opuścić
gospodarstwo. Nie mając żadnych środków do życia, wyrusza z rodziną
do miasta. Bartek zapomina o przynależności do własnego narodu,
przyswaja sobie sposób myślenia, odczuwania i postępowania pruskiego
żołnierza Utwór ten ukazuje nam próbę zwalczania polskości pod
zaborami. Zaborcy chcieli pozbyć się Polaków i zagarnąć ziemie dla
siebie. Widzimy tutaj, iż w XIX wieku prowadzono nie tylko walkę z
Żydami, obcokrajowcami, ale również Polakami pod zaborami.
Pozytywiści programowo odrzucali ideę walki
narodowowyzwoleńczej. Odkładali ją w bliżej nie określoną
przyszłość, gdy zaistnieją sprzyjające warunki. Pomimo to wracali do
problemu powstania styczniowego. Ze względu na cenzurę carską, po
upadku powstania bardzo represyjną, motywy powstańcze przekazywane
były w sposób aluzyjny, zrozumiały jednak dla polskiego czytelnika.
W okresie powrotu do twórczości artystycznej pisarka wróciła do
wspomnień lat młodzieńczych, do wydarzeń powstania styczniowego,
którego przeżycia ukształtowały jej postawę moralną. Z tych
wspomnień powstał cykl nowel "Gloria victis". Jest to hołd złożony
przez Orzeszkową powstańcom i powstaniu styczniowemu. Autorka odnosi
się z pełnym uznaniem do powstania, stara się upamiętnić to wielkie
wydarzenie i składa hołd poległym, chcąc przywrócić im należne
miejsce w historii narodowej, otoczyć ich pamięcią i uznaniem.
Zwyciężeni w powstaniu styczniowym są godni chwały już przez sam
fakt, że podjęli walkę o wolność, walcząc dali świadectwo wielkości
narodu. Ich śmierć nie jest daremna, pamięć o nich da innym
motywację i siłę walki. Na zakończenie poruszę problematykę
jeszcze jednej, moim zdaniem najpiękniejszej noweli okresu
pozytywizmu "Latarnika" Henryka Sienkiewicza. Głównym bohaterem jest
Skawiński, którego życie było podobne do losu wielu polskich
emigrantów. Najlepsze lata swojego życia poświęcił walce na rzecz
ruchów niepodległościowych. Skawiński jest postacią tragiczną. Z
jednej strony nie może żyć rodzinnym kraju, z drugiej natomiast
wszelkie próby osiedlenia się w innym miejscy kończyły się
niepowodzeniem. Był skazany na tułaczkę. Skawiński nigdy nie tracił
nadziei, że kiedyś los się do niego uśmiechnie, że kiedyś będzie
miał możliwość powrotu do wolnej Polski. Smutne doświadczenia,
starość, zmęczenie stały się przyczyną jego rezygnacji. Późniejsza
praca latarnika wydaje się być dla niego największym szczęściem.
Samotność, brak kontaktu z ludźmi, cywilizacją sprawiają, że
przestaje myśleć o ojczyźnie. Ponowne zamyślenia nad losami ojczyzny
przynosi dopiero lektura "Pana Tadeusza", dzięki niej na nowo
uświadamia sobie swe korzenie. Skawiński dzięki lekturze Adama
Mickiewicza cofnął się wspomnieniami do lat swego dzieciństwa,
czasów walki o Polskę. "Latarnik" Henryka Sienkiewicza jest
utworem o roli literatury w życiu każdego narodu. To dzięki niej
nowe pokolenia mają świadomość tradycji swojego kraju. Latarnik nie
mógł być szczęśliwy, gdyż nie wiedział kim jest, zapomniał o
tradycji i historii swej ojczyzny. Dzieła literackie okresu
pozytywizmu nie tylko wzruszały, ale również oddziaływały na ludzką
psychikę i pouczały. Pozytywizm zmierzał do racjonalizacji organizmu
społecznego, kwestionował przywileje urodzenia, majątku i
stanowiska, w imię demokracji przeciwstawiał się dominacji feudałów.
Głosił tolerancję wobec innych narodowości wchodzących w skład
społeczności oraz równouprawnienie. Nowele pozytywistyczne
poruszają problematykę moralną, obyczajową, mówią o sprawach
istotnych dla całego społeczeństwa. Znalazła się w nich doskonała
dokumentacja warunków i stosunków, w jakich żyło całe społeczeństwo.
Nie zawierały one z reguły recepty na zbawienie Polski. Bohaterowie
nowel różnią się zasadniczo od bohaterów powieści tendencyjnej.
Reprezentują przede wszystkim warstwy upośledzone, zwłaszcza biedotę
chłopską i chłopskie dzieci. Bohater pozytywistyczny jest oddany
pracy organicznej i pracy u podstaw- niezależnie od tego jaki zawód
wykonuje i z jakiego środowiska pochodzi. W ten sposób wyraża swój
patriotyzm i wie, że miarą wartości człowieka jest jego praca,
stosunek do innych ludzi, miłość do środowiska i przyrody. Moim
zdaniem nowele pozytywistyczne są doskonałym odzwierciedleniem
problemów dziewiętnastowiecznej Polski, kraju pozbawionego
demokracji, biednego i zacofanego. Zmuszają nas do zastanowienia nad
naszym życiem, postępowaniem wobec innych. Utwory te uświadomiły mi,
jak ciężkie było życie w tamtych czasach, i że powinniśmy być
szczęśliwi że żyjemy w chwili obecnej, łatwiejszej chociaż pod
pewnymi względami, ale wcale nie pozbawionej problemów.








Autor: Agata Stachoń

Ocena : 3.2 








oceń
prace:
1 2 3 4 5 6


Home | Reklama | Info
| Mail


Prace | Pomoc | Książki | Artykuły | News | Katalog | Forum
| Rozrywka






Wszelkie prawa zastrzeżone / All
rights reserved  Sciaga.pl
2000