'Freud i dusza ludzka' - Bruno Bettelheim.



Nota. 
Rozwazania autora maja
dla czytelnika polskiego tym wieksze znaczenie, ze w nowszych przekladach
pism Freuda na jezyk polski, opublikowanych w okresie powojennym, wprowadzone
zostaly jako odpowiedniki pewnyrh podstawowych pojec Freudowskich terminy,
do których w pelni odnosza sie zawarte w niniejszej ksiazce uwagi
krytyczne, dotyczace przekladów angielskich.

Sa to przede wszystkim terminy
id, ego
i superego. Szczególowe uzasadnienie,
dlaczego nie sa one wlasciwe i jakie to ma daleko siegajace konsekwencje
dla rozumienia psychoanalizy i zawierajacej sie w niej wizji czlowieka,
znajdzie czytelnik w odpowiednich partiach ksiazki. Tu poprzedzam je krótka
informacja.

W dawniejszych polskich
przekladach pism Freuda jego terminy das Es,
das Ich i
das uber-Ich (oddawane w nowszych przekladach
polslach jako id, ego
i superego - zazwyczaj w druku
kursywa) oddawano jako ono, jazn
i nad jazn. Odpowiedniki te, choc bardzo bliskie
intencjom Freuda, maja jednak pewne mankamenty, a w kazdym razie nie daly
sie zastosowac (ze wzgledów gramatycznych) w kontekscie rozwazan
autora, Posluzylam sie wiec tutaj odpowiednikami
to, ja i nad
ja. Wyrózniam je kursywa, aby odróznic ja jako
termin Freudowski od "ja" w cudzyslowie, w tym drugim bowiem przypadku
zgodnie z powszechnym uzyciem chodzi o calosc czyjejs psychiki czy calosc
osobowosa, a nie o jej okreslona czesc, o co chodzi we Freudowskim terminie
das Ich. Wydaje sie, ze sens Freudowski
najlepiej oddawalyby takie polskie odpowiedniki: to
we mnie, ja we mnie i nad
ja we mnie, ale terminy te z kolei nie bylyby zbyt poreczne.

Informacji wymaga tez termin
kateksja, którego wprowadzenie w angielskich
przekladach pism Freuda poddaje autor krytyce, a który wprowadzony
zostal równiez w nowszych przekladach Freuda na jezyk polski. Chodzi
tu o Freudowski termin Besetzung, który
w dawniejszych przekladach polskich oddawano jako obsadzenie
(obiektu) czy obsade (obiektu). W swietle
rozwazan autora ten dawniejszy odpowiednik polski bylby w pelni wlasciwy.

Tytuly prac Freuda podaje
w tlumaczeniu polskim tylko wtedy, gdy istnieje przeklad polski. Od zasady
tej jednak odstepuje, gdy przeklad ten utrudnialby sledzenie wywodów
autora lub nawet pozostawal z nim w sprzecznosci, zawierajac podobnie mylace
sugestie jak poddawany przezen krytyce przeklad angielski.

Nawiasy okragle i przypisy
numerowane pochodza od autora, nawiasy kwadratowe i przypisy oznaczone
gwiazdka (zamienione na mala litere przeze mnie, przyp. LeoTar)  pochodza
od tlumaczki.

Danuta Danek