Układ odpornościowy
Działanie mające na celu poprawę działania układu odpornościowego nazywa się
immunomodulacją
Chod spotyka się też określenie immunostymulacja.
Powodują one całkowity, ogólny wzrost odporności bez ukierunkowania na konkretny
rodzaj czynnika zakaz
nego (bakterii, wirusa),jak to ma miejsce przy stosowaniu
szczepionki. W hodowli gołębi pocztowych niektóre z tych środków są już stosowane od
dawna.
Z obserwacji wynika, że lepsze zdrowie mają gołębie którym oprócz dobrej karmy podaje
się dodatkowo w większych dawkach niż wymagane witaminy i minerały. Szczególne
znaczenie mają witaminy:
A, D, E, C i pierwiastki: cynk, miedz
, selen.
Wpływają na utrzymanie w dobrym stanie naturalnych barier ochrony przed zakażeniem,
oraz pobudzają produkcję przeciwciał i komórek układu odpornościowego.
Naturalnym z
ródłem witamin A i D jest tran, witaminy E  olej z kiełków pszennych i olej
kukurydziany, a cynku, miedzi i selenu  drożdże piwne. Witaminę C w wyższych dawkach
warunkujących wpływ na układ odpornościowy można stosowad jako preparat syntetyczny
razem z glukozą w wodzie do picia, również przed lotami zwłaszcza w czasie upałów, gdyż
łagodzi skutki stresu termicznego.
Na rynku spotyka się duże ilości mieszanek mineralno-witaminowych o podobnym
działaniu z serii Dolfos lub Mik.
Od dawna też są stosowane preparaty ziołowe mające stymulować układ odpornościowy.
Używane są pod postacią różnych  mikstur zawierających czosnek, cebulę, aloes,
dziurawiec, żeń-szeń, kminek czarny i przede wszystkim jeżówkę purpurową. Jest
zalecana w zapobieganiu chorobom wirusowym. Znajduje się w typowych preparatach
dla gołębi  Gamba-Immun, Livimun, ale również do nabycia w sklepach zielarskich jako
Succus Echinaceae i jako składnik preparatu złożonego Immunofort. Na potrzeby
wielkostadnej hodowli drobiu przygotowany został preparat Colinex La również oparty
na wyciągach z jeżówki purpurowej i wąskolistnej, z dodatkiem ciemiężnika, wit. E,
cynku, siarki i aminokwasów. Jego działanie oprócz stymulującego wpływu na odporność
hamuje rozwój pałeczek Escherichia coli. Preparaty te stosuje się zwykle w dawce 1 ml
(cm sześcienny) na 1 litr wody przez 3-5 dni.
Należy też wspomnied o preparatach określanych jako olejki eteryczne, podawane
gołębiom w celu usprawnienia pracy układu oddechowego (Artyfix Plus, Eucamenth,
Mentovet, Gołąb-witalnośd extra). Rozrzedzają śluz w drogach oddechowych ułatwiając
oddychanie, działają wiruso-, bakterio-, grzybobójczo w obrębie układu oddechowego, a
 przy okazji stymulują również odpornośd lokalną i ogólną.
Znane jest także działanie immunostymulujące używanego jeszcze czasem do odrobaczenia
gołębi Levamisolu. Stosowany jest w tym celu w bardzo małych dawkach. W dużych
dawkach działa odwrotnie (immunosupresyjne). Ponieważ częste są pytania jak stosowad
levamisol jako preparat immunostymulujący , podaję krótki przepis  1 ml (cm sześcienny)
Levamisolu 1,5% na 1 litr wody przez 3 kolejne dni.
Coraz więcej hodowców docenia preparaty pro biotyczne, które nazywane są też
preparatami zasiedlającymi przewód pokarmowy. Zawierają one kultury pożytecznych
bakterii jelitowych, które tworzą na błonie śluzowej jelit warstwę zabezpieczającą przed
bakteriami chorobotwórczymi. Pobudzają one miejscową odpornośd w jelitach, ale jak się
okazało również wpływają na ogólną odpornośd organizmu.
Probiotyki to preparaty zawierające składniki pokarmowe wspierające wzrost i rozwój
pożytecznych bakterii jelitowych. Uważa się, że również mają swój udział w procesach
immunostymulujących. Dla przykładu można wymienid tu preparat dodawany do karmy
Bio-mos, zawierający oligosacharydy. Fruktooligosacharydy są już stosowane w
mieszankach pokarmowych dla gołębi oznaczonych jako mieszanki Versele-Laga Plus.
Do stymulacji układu odpornościowego stosuje się również preparaty zawierające w swym
składzie bakterie lub ich części, albo wirusy nieszkodliwe a pobudzające reakcje
odpornościowe.
Takim preparatem stymulującym zawierającym inaktywowany wirus o nazwie
parapoxwirus jest Baypamun. Stosowany w celu zwiększenia odporności przed szeroko
pojętymi skutkami stresu. W programie niemieckim stosowany u gołębi przed i w czasie
sezonu lotowego jako środek ogólnie wzmacniający. Podawany w iniekcji podskórnej lub
domięśniowej jest kłopotliwy w stosowaniu na większą skalę i drogi. Natomiast polecany
przy indywidualnym leczeniu gołębi.
W praktyce łatwiejszy w użyciu jest preparat Inmunair 17.5. Zawiera inaktywowane
bakterie i ich  części lipopolisacharydy, które podane z wodą do picia mają silne działanie
stymulujące odpornośd przeciw bakteryjną i wirusową. Preparat stosowany głównie w
ochronie dużych stad drobiu -duże opakowania, ale znajdujący również zastosowanie u
gołębi.
Preparaty immunostymulujące należy stosowad z niewielkim wyprzedzeniem przed
wszelkimi sytuacjami stresogennymi, jak i w sytuacjach, gdy ptaki są szczególnie narażone,
czy podatne na zakażenie.
Nie wszystkie takie sytuacje można przewidzied, ale większośd z nich powtarza się
cyklicznie  wystawy, szczepienia, loty. Również okresy zagrożenia chorobami pojawiają
się z pewną dokładnością  choroba młodych w maju, katary w czasie upałów i jesienią,
koniec lata ospa, paramyxo i kolibakterioza. Zwiększona podatnośd na choroby wiąże się
również z intensywnym pierzeniem, złym żywieniem, zatruciami.
Takie preparaty immunostymulujące jak dodatki mineralno-witaminowe, prebiotyki i
priobiotyki warto stosowad regularnie przez cały rok. Inne w momentach szczególnego
zagrożenia -np. odsadzanie młodych, zagrożenia chorobą zakaz
ną, niekorzystne warunki
atmosferyczne(upały, szarugi jesienne) przed i po szczepieniach, by uzyskad lepszą
odpowiedz
immunologiczną, czy też w rekonwalescencji po przechorowaniu ciężkiej
choroby, by wzmocnid siły organizmu i nie dopuścid do powtórnych infekcji.
(aut. Andrzej Koralewski )