Podstawy Informatyki - Elementarz















Uwaga: dokument zostal przygotowany w stronie kodowej ISO
8859-2 (ISO Latin-2).
Podstawy informatyki
Materiały pomocnicze
część 1: Elementarz

motto: Miłością i pracą ludzie się bogacą




Elementy składowe zestawu
mikrokomputerowego




Organizacja pamięci
Pamięć komputera służy jako "magazyn" informacji
Podział pamięci komputera (uproszczony)

Pamięć wewnętrzna

ROM (Read Only Memory) - przechowuje zapisane na stałe programy i dane,
głównie systemowe, nie można jej modyfikować (szybki dostęp do niej, lecz
jest droga)
RAM (Random Access Memory) - przechowuje programy podczas ich
wykonywania i ich dane, działa tylko wtedy, gdy komputer jest włączony
(szybki dostęp, droga)
Pamięć zewnętrzna

Informacja zapisana na nośnikach pamięci zewnętrznej nie ulega
zniszczeniu po wyłączeniu komputera lecz może być modyfikowana. Ponieważ
jest tania przechowuje się na niej duże ilości informacji (wolny dostęp)
Nośniki pamięci zewnętrznej

dysk twardy (HDD)
dykietka (FDD)
taśma magnetyczna
bębny
dyski optyczne
dyski magneto-optyczne


Pamięć zewnętrzna
Informacja (dane, programy) są przechowywane w plikach.

Pliki są zorganizowane w katalogi.
Plik

pewna porcja informacji zapamiętana w pamięci zewnętrznej.
charakterystyka pliku

nazwa
wielkość
typ
data i czas ostatniej modyfikacji
Katalog

pełni rolę organizacji plików, tak aby pliki były przechowywane w grupach
(kryteria umieszczania plików w określonym katalogu zależą od użytkownika)
katalog może zawierać zarówno pliki jak i katalogi, czego konsekwencją
jest "drzewiasta" struktura katalogów
Jeśli pamięć zewnętrzną porównamy do biblioteki, to plikowi odpowiada
książka, natomiast odpowiednikiem katalogu jest dział lub poddział.


Przykładowa struktura plików i katalogów




Pojęcia związane z systemem plików
Katalog główny

ponieważ każdy plik musi należeć do jakiegoś katalogu, istnieje co
najmniej jeden katalog na dysku bądź też dyskietce; wszystkie inne katalogi i
pliki są w nim zawarte
jego oznaczenie rozpoczyna się od jednej z liter, np.
C:\ jest oznaczeniem katalogu głównego na dysku twardym

Katalog bieżący

katalog, w którym użytkownik w danym momencie pracuje
większość programów odczytuje i zapisuje pliki w katalogu bieżącym (tzn.
katalogu, z którego zostały uruchomione)
Wyświetlanie zawartości katalogu bieżącego

komenda TREE - wyświetla schematyczną strukturę katalogów
komenda TREE/f - wyświetla schematyczną strukturę
katalogów wraz z nazwami plików
komenda DIR - wyświetla informację o plikach i katalogach
komenda DIR/p - wyświetlaja informacje po jednej stronie
komenda DIR/w - wyświetla informację w kilku kolumnach

Podanie dowolnej komendy systemu z parametrem ? (np.
DIR ?) powoduje wyświetlenie opisu tej komendy


Nazwy plików i katalogów
Nazwa składa się z max. 12 znaków:

część główna - max. 8 znaków (a..z, A..Z,
0..9, _, $, ^,
~, !, {,
},%, &, -,
(, ), @, ',
`)
kropka (opcjonalnie)
rozszerzenia nazwy (po kropce) - max. 3 znaki (patrz. nazwa główna)
duże i małe litery są nierozróżniane (np. Mouse.cOm =
moUsE.Com)
w poleceniach dotyczących plików i katalogów znak ?
zastępuje dowolny znak, natomiast znak * zastępuje grupę
dowolnych znaków


nazwy poprawne

mouse.com
list.txt
Anonim
aNonim.
t$Xx54.d
moj_text.t23
529.3
nazwy niepoprawne

moj list.txt - spacja pomiędzy moj a list
.dbf - brak nazwy głównej
anonim.tekst - rozszerzenie dłuższe niż 3 znaki
mojeteksty. - nazwa dłuższa od 8 znaków


Konwencje używania nazw plików
Nazwa pliku powinna sygnalizować użytkownikowi zawartość pliku


np. mouse.com - plik ten zawiera program obsługi myszki

Rozszerzenie nazwy sygnalizuje typ/zawartość pliku

EXE, COM - programy wykonywalne (innych
rozszerzeń mieć nie mogą)
TXT - teksty w formacie ASCII
BAK - kopia zapasowa
PAS - tekst programu w Pascalu
BAS - tekst programu w BASICu
WK1 - dane arkusza kalkulacyjnego LOTUS
BAT - programy wsadowe
SYS - pliki systemowe
DBF - pliki bazy danych
TAG - teksty edytora TAG
Scieżka dostępu

pełna nazwa pliku lub katalogu, rozpoczynająca się od katalogu głównego





Rodzaje plików

pliki zawierające programy wykonywalne (rozszerzenie .EXE,
.COM)
specjalizowane pliki z danymi - tworzone i używane przez programy, (np.
pliki z danymi dla bazy danych - rozszerzenie .DBF)
pliki tekstowe w kodzie ASCII (zwykle rozszerzenie .TXT)
pliki systemowe (np. rozszerzenie .SYS)
programy wsadowe ( rozszerznie .BAT)
Pliki, o których warto wiedzieć

CONFIG.SYS - zawiera komendy konfigurujące parametry
komputera
AUTOEXEC.BAT - zawiera komendy, które są wykonywane
każdorazowo przy włączeniu komputera
COMMAND.COM, IO.SYS,
MSDOS.SYS - pliki niezbędne do działania systemu operacyjnego



System operacyjny MS DOS
Ma za zadanie połączyć wszystkie elementy zestawu komputerowego
w jedną całość oraz zapewnić kontakt użytkownika z komputerem.

Posługujemy się systemem operacyjnym za pośrednictwem komend.


użyte wcześniej polecenia DIR i TREE są
komendami systemu operacyjnego
komenda VER wyświetla numer wersji systemu operacyjnego
komendy DATE i TIME modyfikują datę i czas
systemowy


Operacje wykonywane w systemie plików
Katalogi

zmiana katalogu bieżącego - CD
nazwa_katalogu
wyświetlenie zawartości katalogu bieżącego - DIR
wyświetlanie zawartości dowolnego katalogu - DIR
nazwa_katalogu
utworzenie nowego (pustego) katalogu - MD
nazwa_katalogu
usunięcie katalogu (pustego) - RD
nazwa_katalogu
Pliki

usuwanie - DEL nazwa_pliku
kopiowanie - COPY skąd dokąd
wyświetlenie zawartości plików tekstowych ASCII - TYPE
nazwa_pliku
modyfikacja zawartości- za pomocą właściwych programów
stworzenie - za pomocą właściwych programów


Dyskietki
- dyskietka 3.5 cala, pojemność 720 KB (DD) / 1.44 MB (HD)

- dyskietka 5.25 cala, pojemność 360KB (DD) / 1.2 MB (HD)

Do czego używa się dyskietek ?

przenoszenie danych i programów
archiwizacja
Czego należy unikać ?

mechaniczne uszkodzenia (zgniatanie, rysowanie powierzchni)
magnetyczne i elektryczne źródła emisji
ekstremalne temperatury
płyny
kurz
paluchy
Formatowanie

przygotowanie niesformatowanej dyskietki do przechowywania plików i
katalogów
komenda FORMAT, np. aby sformatować dyskietkę w napędzie A
należy wydać komendę FORMAT A:


Norton Commander
Tak zwana "nakładka systemowa"
Umożliwia wygodniejszą i szybszą współpracę z systemem
operacyjnym




Posługiwanie się Norton Commanderem
Uruchomienie Nortona Commandera - NC [Enter]
Operacje na plikach i katalogach w NC

zmiana katalogu bieżącego - posługując się podświetloną belką
utworzenie nowego katalogu - klawisz F7
usunięcie katalogu lub pliku (grupy plików) - klawisz F8
zmiana nazwy katalogu lub pliku - F6
wyświetlenie zawartości pliku (TXT, DBF, ...) - klawisz F3
skopiowanie pliku - klawisz F5
uruchomienie programu - podświetlenie belką nazwy programu i naciśnięcie
klawisza Enter
wyszukiwanie plików - klawisz Alt-F7
szary plus - zaznaczenie grupy plików
szary minus - anulowanie zaznaczenia grupy plików




Powyższy zeszyt został przygotowany na potrzeby przedmiotu
"Podstawy Informatyki" prowadzonego na I roku Wydziału Leśnego przez dr
Bronisława Kłapcia z Katedry Ekonomiki Leśnictwa, pracowników tejże Katedry oraz
pracowników Zakładu Systemów Informacji
Przestrzennej i Geodezji Leśnej : mgr inż Arkadiusza Nowickiego i mgr inż.
Marka Czajko. Jest zalecany jako materiał pomocniczy do nauki przedmiotu.
Pomysł i realizacja zeszytu: Arkadiusz Nowicki oraz Marek Czajko . Akceptacja i korekta:
Bronisław Kłapeć . Konwersja
do formatu HTML: Marek Czajko
Komentarze i sugestie przesyłaj do wymienionych wyżej
osób.