Szkoła Policji w Katowicach
Zagadnienia administracyjno-prawne posiadania
broni palnej w Polsce
Charakterystyka podmiotów uprawnionych
do posiadania broni palnej
Opracowanie:
nadkom. Piotr Podsiedlik
Zakład Służby Kryminalnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2010
1
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
 Wszelkie prawa zastrzeżone  Szkoła Policji w Katowicach 2010
Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od zastosowanej
techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
2
Spis treści
Wstęp .............................................................................................................................. 4
1. Podmioty uprawnione do posiadania broni ........................................................... 7
2. Europejska karta broni palnej ................................................................................ 9
3. Cele, w których wydawane jest pozwolenie na broń palną ................................. 12
4. Zakazy wydawania pozwolenia na broń.............................................................. 17
5. Pozwolenie na broń na okaziciela  świadectwa broni ....................................... 22
6. Posiadanie broni palnej przez cudzoziemców ..................................................... 28
7. Zjawisko nielegalnego posiadania broni palnej................................................... 32
Zakończenie .................................................................................................................. 39
Wykaz tabel................................................................................................................... 41
Bibliografia ................................................................................................................... 42
3
4
Wstęp
Problematyka instytucji posiadania broni palnej wiąże się ściśle z tematyką
obchodzenia się z tą bronią, zarówno pod względem technicznym, taktycznym, jak
i prawnym. Wzbudzała ona zawsze i nadal wzbudza spore zainteresowanie
i kontrowersje. Kluczowym zagadnieniem opracowania, pod tytułem  Charakterystyka
podmiotów uprawnionych do posiadania broni palnej w Polsce jest przedstawienie
przepisów prawnych, w oparciu o które określony podmiot legalnie może nabyć
i posiadać broń palną. Zobrazowana zostanie charakterystyka podmiotów, które mogą
posiadać broń palną, a także charakterystyka celów, na które wydawane jest
pozwolenie na broń.
Polska jest obecnie członkiem Unii Europejskiej, a co się z tym wiąże, obliguje
nas to do dostosowania naszego ustawodawstwa do przepisów unijnych, w tym także
przepisów związanych z posiadaniem broni palnej. Jedną z takich nowości, która
wprowadzona została do polskiego prawodawstwa jest Europejska karta broni palnej,
znana w Europie od lat 90. Zostanie ona również omówiona w niniejszym
opracowaniu.
Na koniec scharakteryzowane zostanie zjawisko związane z nielegalnym
posiadaniem broni w naszym kraju.
Wybór powyższego tematu podyktowany był rangą zagadnienia, jak również
brakiem jego kompleksowego ujęcia, a także moim zainteresowaniem opisywaną
problematyką. Mam nadzieję, że przedstawione przeze mnie opracowanie zobrazuje
w sposób kompletny, jak kształtuje się w obecnym polskim prawodawstwie instytucja
posiadania broni palnej, ze szczególnym uwzględnieniem podmiotów uprawnionych
do posiadania broni palnej.
Przedmiotowe opracowanie może być z powodzeniem wykorzystane jako
materiał uzupełniający przez słuchaczy szkolenia podstawowego, podczas omawiania
przepisów ustawy z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji, a także przez słuchaczy
szkolenia specjalistycznego dla policjantów realizujących czynności w postępowa-
niach administracyjnych.
Opracowanie obejmuje stan prawny na 1 września 2010 roku.
5
6
1. Podmioty uprawnione do posiadania broni
Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji 1 określa zasady wydawania
i cofania pozwoleń na broń, nabywania, rejestracji, przechowywania, zbywania
i deponowania broni i amunicji, przewozu przez terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej oraz przywozu z zagranicy i wywozu za granicę broni i amunicji, jak
również zasady posiadania broni i amunicji przez cudzoziemców oraz zasady
funkcjonowania strzelnic.
Ustawodawca nie wymienia wprost podmiotów, które uprawnione są do
posiadania broni palnej. W art. 3 ustawy wyszczególniono podmioty, których
przepisy ustawy nie dotyczą. Są to:
1. Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Policja.
3. Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego.
4. Agencja Wywiadu.
5. Służba Kontrwywiadu Wojskowego.
6. Służba Wywiadu Wojskowego.
7. Centralne Biuro Antykorupcyjne.
8. Biuro Ochrony Rządu.
9. Straż Graniczna.
10. Służba Celna.
11. Służba Więzienna.
12. Inne państwowe formacje uzbrojone, w odniesieniu do których dostęp do
broni i amunicji regulują odrębne przepisy.
13. Żołnierze armii państw obcych przebywający na terytorium Rzeczypospolitej
Polskiej w związku z przedsięwzięciami wojskowymi realizowanymi
wspólnie z Siłami Zbrojnymi Rzeczypospolitej Polskiej, a także na podstawie
umów i porozumień międzynarodowych.
1
T.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 52, poz. 525, z póz
n. zm.
7
14. Uzbrojeni funkcjonariusze straży granicznej państw Unii Europejskiej
przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w ramach zespołów
szybkiej interwencji na granicy.
Wszystkie inne, niewymienione wyżej podmioty, obowiązują przepisy
określone w ustawie o broni i amunicji z 1999 r. Mogą one nabywać i posiadać broń
wyłącznie na podstawie przepisów przedmiotowej ustawy.
Prawodawca wymienia w ustawie o broni i amunicji cele, dla których
wydawane jest pozwolenie na broń. Na podstawie tych przepisów broń palną można
posiadać w szczególności w celach:
1) ochrony osobistej lub ochrony bezpieczeństwa innych osób i mienia;
2) łowieckich;
3) sportowych;
4) kolekcjonerskich;
5) pamiątkowych;
6) szkoleniowych.
Katalog celów, dla których wydawane są pozwolenia na broń nie jest
zamknięty, wskazuje na to użyte przez ustawodawcę określenie  w szczególności .
Zatem ustawodawca przewiduje jeszcze inne cele, dla których może być wydane
pozwolenie na broń. W ostatnich latach sporym powodzeniem cieszą się tzw.  grupy
rekonstrukcyjne , których członkowie odtwarzają, czyli dokonują rekonstrukcji,
historycznych bitew i potyczek. Rodzi się zatem potrzeba posiadania nie tylko
umundurowania z okresu historycznego, ale również broni palnej, która w tamtym
okresie była na wyposażeniu jednostek wojskowych. Coraz częściej zatem składane są
podania o wydanie pozwolenia na posiadanie broni w celach np. artystycznych.
Wymieniony katalog celów wydawania pozwolenia na broń wyznacza również
podmioty, które uprawnione są do posiadania broni palnej w naszym kraju. Chodzi tu
przede wszystkim o osoby fizyczne otrzymujące pozwolenie indywidualne, które mają
zamiar posiadać broń palną w celach ochrony osobistej, podmioty posiadające broń
palną w celach ochrony i bezpieczeństwa innych osób i mienia. Osobną grupę osób
uprawnionych do posiadania broni palnej na terenie Polski, którą wymienia ustawa
o broni i amunicji, stanowią cudzoziemcy.
8
2. Europejska karta broni palnej
Na wniosek osoby posiadającej pozwolenie na broń palną właściwy organ
Policji wydaje Europejską kartę broni palnej. Jest ona wydawana na okres do 5 lat,
a po upływie tego okresu jej ważność może być przedłużona na kolejny okres.
W przypadku cofnięcia pozwolenia na broń  Europejska karta broni palnej traci
ważność i podlega zwrotowi organowi, który ją wydał.
W Europejskiej karcie broni palnej zamieszcza się informacje o:
1) tożsamości osoby posiadającej broń palną, w tym:
a) nazwisko i imię,
b) datę i miejsce urodzenia,
c) adres miejsca stałego pobytu;
2) danych identyfikacyjnych broni palnej wraz ze wskazaniem kategorii broni
palnej, określonej w przepisach wydanych na podstawie ust. 8 pkt 1;
3) okresie ważności Europejskiej karty broni palnej;
4) celu lub warunkach pozwolenia;
5) utracie broni palnej;
6) państwach członkowskich Unii Europejskiej, na których terytorium posiadanie
broni palnej, określonej w Europejskiej karcie broni palnej, jest zakazane albo
możliwe na podstawie pozwolenia.
Europejska karta broni palnej może zawierać także informacje o:
1) przewozie przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przywozie z zagranicy
i wywozie za granicę broni palnej oraz zaświadczeniach i zgodach, o których
mowa w art. 34, art. 37 ust. 1 i art. 38 (ustawy o broni i amunicji  przyp.
autora), jak również wpisy właściwych władz innych państw Unii Europejskiej
dotyczące zezwoleń na wwóz na terytorium tych państw lub przewóz przez ich
terytorium broni palnej;
2) warunkach przewozu przez terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przywozu
z zagranicy i wywozu za granicę broni palnej.
9
Wpisów do Europejskiej karty broni palnej dokonuje właściwy organ Policji,
a w wyznaczonym do tego miejscu i zakresie  właściwe władze innych państw
członkowskich Unii Europejskiej.
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji określił, w drodze
rozporządzenia, rodzaje broni palnej odpowiadające kategoriom broni palnej
określonym w przepisach o kontroli nabywania i posiadania broni, wydanych przez
właściwy organ międzynarodowy, uwzględniając klasyfikację określoną w tych
przepisach,2 jak również wzór Europejskiej karty broni palnej3.
Wydanie Europejskiej karty broni palnej jest odpłatne, a koszt jej wydania
określony jest w ustawie z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej 4 i obecnie
wynosi 105 zł.
Warto w tym miejscu poświęcić więcej uwagi wspomnianej Europejskiej karcie
broni palnej, która jest swoistym novum, jeżeli chodzi o polskie przepisy regulujące
instytucję posiadania broni palnej.
Z dniem 1 maja 2004 r. Polska została przyjęta do rodziny europejskiej, stała
się członkiem Unii Europejskiej. Wiąże się to przede wszystkim z dostosowaniem
polskiego prawodawstwa do norm prawnych obowiązujących w krajach wspólnoty.
Problem ten nie ominął również ustawodawstwa regulującego instytucję posiadania
broni palnej.
Wśród z
ródeł prawa wspólnotowego wymienia się rozporządzenia, dyrektywy,
decyzje, zalecenia i opinie. Z racji, że problematykę posiadania broni palnej regulują
w przeważającej mierze dyrektywy, należy w tym miejscu zobrazować, czym one są.
A. Wiktorowska uważa, że dyrektywy nie posiadają odpowiednika w prawie
krajowym i skierowane są wyłącznie do państw członkowskich. Wiążą one tylko te
państwa, do których są kierowane. Państwo, do którego kierowana jest owa dyrektywa
zobowiązane jest do wydania w określonym terminie przepisów krajowych, które
odpowiadałyby treści dyrektywy. Zatem dyrektywa wiąże państwo jedynie co do celu,
2
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lutego 2005 r. w sprawie rodzajów
broni palnej odpowiadających kategoriom broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli
nabywania i posiadania broni (Dz. U. Nr 32, poz. 285).
3
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19 kwietnia 2004 r. w sprawie wzoru
Europejskiej karty broni palnej. Dz. U. Nr 88, poz. 841, z póz
n. zm.
4
Dz. U. Nr 225, poz. 1635, z póz
n. zm.
10
który należy osiągnąć, a wybór sposobu osiągnięcia określonego celu pozostawiony
jest temu państwu5.
W raporcie Sekretarza Generalnego ONZ  Measures To Regulate Firearms
z maja 1996 r. wymienione są cztery grupy legislacji dotyczących posiadania broni
przez obywateli:
1. Legislacje, dopuszczające praktycznie nieograniczoną możliwość legalnego
nabycia i posiadania przez obywateli broni palnej (z pewnymi ograniczeniami
dotyczącymi osób karanych i rodzaju broni np. broni automatycznej), rolę
administracji państwa ograniczają do rejestracji nabytej broni.
2. Legislacje, dopuszczające nabywanie i posiadanie broni palnej przez obywateli
po wcześniejszym uzyskaniu pozwolenia stosownych organów, najczęściej
Policji. Pozwolenie takie uzyskuje się po spełnieniu określonych przez prawo
warunków. System ten nazwany jest systemem legalistycznego
licencjonowania.
3. Legislacje, dopuszczające nabywanie i posiadanie broni palnej przez obywateli
na podstawie pozwolenia Policji, wydawanego ze względu na szczególnie
uzasadniony powód, a zwłaszcza szczególne zagrożenie życia i zdrowia,
w którym znajduje się osoba.
4. Legislacje, wykluczające praktycznie możliwość legalnego nabywania
i posiadania broni palnej przez obywateli. Wyjątek stanowi broń sportowa
i myśliwska6.
Wracając do samej Europejskiej karty broni palnej, to określona ona została
w powoływanej już we wcześniejszych rozdziałach, dyrektywie Unii Europejskiej
z dnia 18 czerwca 1991 r. dotyczącej kontroli nabywania i posiadania broni 
ustanawiającej Europejską kartę broni palnej, a także w zaleceniach Komisji
Europejskiej z dnia 25 lutego 1993 r., które zostały uzupełnione zaleceniem z dnia
12 stycznia 1996 r. dotyczącym Europejskiej karty broni palnej. Wprowadzona ona
została, aby ujednolicić podział broni i amunicji w systemach prawnych państw
5
Zob. A. Wiktorowska, Podstawowe elementy prawa europejskiego w świetle stowarzyszenia Polski ze
wspólnotami europejskimi [w:] Prawo administracyjne, Warszawa 1999, s. 83  84.
6
Zob. M. Filar, Prawo posiadania broni palnej jako obywatelskie prawo podmiotowe,  Państwo i Prawo 1997,
nr 5, s. 41-53.
11
członkowskich. Generalnie ma ona zastosowanie przede wszystkim do broni palnej
wwożonej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez obywateli państw
członkowskich Unii Europejskiej. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji, czy to w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom
broni palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania
broni, czy też wzoru samej karty, podwyższają niejako kategorie broni palnej
występujące w polskich przepisach do wymogów dyrektywy unijnej.
Rozwiązania te pozwalają w sposób jednoznaczny wskazać właściwym
władzom Polski, w jaki sposób należy wypełnić stosowną rubrykę w Europejskiej
karcie broni palnej wydawanej dla polskich obywateli. Tego typu ułatwienia pozwolą
na wyeliminowanie wątpliwości interpretacyjnych, które mogą pojawić się wśród
pracowników tychże władz w kontekście sprawdzania używanej terminologii
i oznakowań w Europejskich kartach broni palnej posiadanych przez obywateli
pozostałych państw członkowskich Unii Europejskiej, którzy podróżują z bronią palną
na terytorium naszego kraju, gdyż zidentyfikowana broń palna porównana z zapisami
w tym dokumencie będzie we właściwy sposób traktowana.
3. Cele, w których wydawane jest pozwolenie na broń palną
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w rozporządzeniu z dnia 20
marca 2000 r. w sprawie rodzajów szczególnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz
rodzajów broni odpowiadającej celom, w których może być wydane pozwolenie na
broń7, stwierdza, że pozwolenie indywidualne wydawane osobom fizycznym na
posiadanie broni w celach ochrony osobistej oraz ochrony bezpieczeństwa innych osób
może być wydane na:
1) broń palną bojową, gazową i alarmową w postaci pistoletów i rewolwerów
centralnego zapłonu o kalibrach od 6,35 do 9,65 mm (0.38  );
7
Dz. U. Nr 19, poz. 240, z póz
n. zm.
12
2) przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii
elektrycznej o średniej wartości prądu w obwodzie przekraczającej 10 mA
i energii przekraczającej 300 mJ;
3) miotacze gazu obezwładniającego.
Katalog broni wymienionej w rozporządzeniu, którą można posiadać w celu
ochrony osobistej jest zamknięty, a więc inne rodzaje broni wymienione w ustawie
o broni i amunicji nie mogą być wykorzystywane w tym celu.
Pozwolenie na broń palną bojową, które zostało wydane w powyższym celu
stanowi jednocześnie pozwolenie na broń gazową i alarmową. Z przepisu tego wynika,
że każda osoba, która posiada już broń palną ostrą w celu ochrony osobistej, nie musi
ubiegać się w kolejnym postępowaniu administracyjnym o wydanie pozwolenia na
broń gazową czy alarmową. Jeżeli osoba ta zechce dokonać zakupu broni palnej
gazowej czy alarmowej, to występuje do organu wydającego pozwolenia na broń
o wydanie jej stosownego zaświadczenia na zakup tej broni (zakupu broni można
dokonać wyłącznie na podstawie wymienionego zaświadczenia).
Jeżeli chodzi o ochronę mienia, to pozwolenie na broń używaną do tego celu
może być wydane na:
1) broń przeznaczoną do ochrony osobistej;
2) pistolety sygnałowe o kalibrze 26 mm;
3) pistolety maszynowe o kalibrze od 6,35 do 9,65 mm;
4) strzelby powtarzalne o kalibrze wagomiarowym 12;
5) karabinki o kalibrze od 5,45 do 7,62 mm.
Pistolety maszynowe i strzelby powtarzalne mogą być stosowane wyłącznie do
ochrony konwojowanych wartości pieniężnych oraz innych przedmiotów
wartościowych lub niebezpiecznych, wykonywanej przez specjalistyczne uzbrojone
formacje ochronne na podstawie przepisów o ochronie osób i mienia8.
Wymienionej wyżej broni nie może posiadać żadna osoba fizyczna posiadająca
indywidualne pozwolenie na broń.
8
Zob. ustawę z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (T.j. Dz. U. z 2005 Nr 145, poz. 1221, z póz
n.
zm.).
13
W oparciu o przepisy tegoż rozporządzenia, pozwolenie na broń używaną do
celów łowieckich może być wydane na broń palną, z wyłączeniem:
1) broni automatycznej;
2) pistoletów i rewolwerów;
3) broni wojskowej, która stanowiła lub stanowi uzbrojenie wojska, policji
i innych formacji uzbrojonych;
4) broni bocznego zapłonu;
5) broni o lufach gwintowanych przeznaczonej do strzelania amunicją
charakteryzującą się energią pocisku mniejszą niż 1000 J w odległości 100 m
od wylotu lufy;
6) broni z lufą wkładkową zmieniającą kaliber tej broni, z wyjątkiem przypadków,
gdy lufa wkładkowa stanowi dodatkowe fabryczne wyposażenie danego
egzemplarza broni.
Zdaniem M. Pękały i J. Rosiaka:  katalog broni, którą ustawodawca dopuścił do
celów łowieckich jest zbliżony do przepisów prawa łowieckiego i regulaminu
polowań. Istotne rozbieżności napotykamy w przypadku rejestrowania broni
wojskowej jako sztucerów myśliwskich oraz zakresu dopuszczalności stosowania tzw.
luf wkładkowych, które prowadzą do zmiany charakterystyki broni. W obu
wymienionych przypadkach  chodzi o dopuszczenie do użytku jedynie broni
posiadającej pełne atesty jakościowe i zapewniającej w miarę wysoki poziom
bezpieczeństwa obsługi 9.
Pozwolenie na broń używaną do celów sportowych może być wydane na:
1) broń pneumatyczną przeznaczoną do strzelania pociskami dowolnego rodzaju
i kształtu o kalibrze 4,5 mm (0.177") wykonanymi ze stopu ołowiu:
a) pistolety na sprężone powietrze lub CO2 o ciężarze nieprzekraczającym
1500 g, oporze języka spustowego nie mniejszym niż 500 g, mieszczące się
w pudełku o wewnętrznych wymiarach 420 mm x 200 mm x 50 mm,
b) karabiny na sprężone powietrze lub CO2 o ciężarze nieprzekraczającym
5500 g, dowolnym oporze języka spustowego, w których odległość od
wylotu lufy do końca celownika nie przekracza 850 mm;
9
M. Pękała i J. Rosiak, Nowa ustawa o broni i amunicji,  Biuletyn Informacyjny 2000, nr 113, s. 46.
14
2) małokalibrową broń palną bocznego zapłonu:
a) pistolet sportowy i pistolet standardowy, to jest pistolety i rewolwery
o kalibrze 5,6 mm (0.22") przeznaczone do strzelania amunicją  long rifle ,
o ciężarze wraz z rozładowanym magazynkiem nie przekraczającym
1400 g, długości lufy nieprzekraczającej 153 mm oraz odległości między
muszką a szczerbinką nie większej niż 220 mm, oporze języka spustowego
nie mniejszym niż 1000 g, mieszczące się w pudełku o wewnętrznych
wymiarach 300 mm x 150 mm x 50 mm,
b) pistolet szybkostrzelny, to jest pistolety o kalibrze 5,6 mm (0.22")
przeznaczone do strzelania amunicją  hort , o ciężarze wraz z rozładowanym
magazynkiem nieprzekraczającym 1260 g, dowolnym oporze języka
spustowego, mieszczące się w pudełku o wewnętrznych wymiarach 300 mm
x 150 mm x 50 mm,
c) pistolet dowolny, to jest pistolet jednostrzałowy o kalibrze 5,6 mm (0.22"),
o dowolnych wymiarach i ciężarze oraz o dowolnym oporze języka
spustowego,
d) karabinek sportowy, to jest karabiny jednostrzałowe o kalibrze 5,6 mm
(0.22") przeznaczone do strzelania amunicją  long rifle , o ciężarze
nieprzekraczającym 8000 g oraz dowolnym oporze języka spustowego;
3) broń palną centralnego zapłonu:
a) pistolet centralnego zapłonu, to jest pistolety i rewolwery o kalibrze od 7,62
do 11,43 mm (0.45"), o ciężarze wraz z rozładowanym magazynkiem
nieprzekraczającym 1400 g, oporze języka spustowego nie mniejszym niż
1360 g, długości lufy nie przekraczającej 153 mm oraz odległości między
muszką a szczerbinką nie większej niż 220 mm, mieszczące się w pudełku
o wewnętrznych wymiarach 300 mm x 150 mm x 50 mm,
b) karabin sportowy centralnego zapłonu, to jest karabiny sportowe o kalibrze
nieprzekraczającym 11,43 mm (0.45"), dowolnym oporze języka
spustowego, ciężarze całkowitym nie przekraczającym 8000 g;
4) gładkolufową broń śrutową, to jest strzelby o kalibrze wagomiarowym nie
większym niż 12, z komorą nabojową o długości do 76 mm,
15
5) w pełni funkcjonalne kopie zabytkowej broni palnej ładowanej odprzodowo na
nabój niescalony:
a) pistolety i rewolwery o kalibrze do 0.58" o dowolnym oporze języka
spustowego,
b) karabiny o kalibrze do 0.58" o dowolnym oporze języka spustowego.
Szczegółowe wymogi, kwalifikacje i warunki uprawiania sportów strzeleckich
określiła ustawa z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz
ustawy o żegludze śródlądowej10.
Pozwolenia wydawane na broń służącą do celów kolekcjonerskich mogą być
wydawane na następującą broń:
1) kusze;
2) broń pneumatyczną w postaci pistoletów i karabinków;
3) broń palną w postaci pistoletów, rewolwerów i karabinów, z wyłączeniem broni
opracowanej konstrukcyjnie po roku 1945 oraz broni automatycznej
i karabinów strzelców wyborowych;
4) w pełni funkcjonalne kopie zabytkowej broni palnej ładowanej odprzodowo,
wytworzone po roku 1850;
5) broń myśliwską, z wyłączeniem sztucerów opracowanych konstrukcyjnie po
roku 1945.
Natomiast pozwolenia na broń służącą do celów pamiątkowych mogą być
wydawane na:
1) broń palną w postaci pistoletów i rewolwerów;
2) broń myśliwską;
3) broń pneumatyczną w postaci pistoletów i karabinków.
M. Pękała i J. Rosiak zwracają uwagę na fakt, że jedynie w celach
kolekcjonerskich można posiadać kusze, jak i w pełni funkcjonalne kopie zabytkowej
broni palnej ładowanej odprzodowo. Są to rodzaje broni pojawiającej się w związku
z odradzaniem się tradycji bractw kurkowych i rycerskich,11 a także jak wcześnie
10
Dz. U. Nr 85, poz. 726, z póz
n. zm.
11
M. Pękała i J. Rosiak, Nowa ustawa o broni& , s. 47.
16
wspomniałem, do odtwarzania przebiegu bitew historycznych (np. bitwa pod
Grunwaldem).
Pozwolenia na broń, która używana będzie w celach szkoleniowych mogą być
wydawane na broń służącą do celów ochrony osobistej oraz ochrony osobistej innych
osób, ochrony mienia, łowieckich oraz sportowych. Pozwolenia na broń służącą do
realizowania przez szkoły zajęć przysposobienia obronnego mogą być wydawane
tylko na broń:
1) pneumatyczną przeznaczoną do wystrzeliwania pocisków z energią początkową
nie większą niż 7,5 J i z prędkością początkową nie większą niż 170 m/s;
2) palną w postaci karabinów bocznego zapłonu o kalibrze 5,6 mm (0.22  ).
Wyznaczenie przez ustawodawcę katalogu celów, dla których wydawane jest
pozwolenie na broń rodzi określone konsekwencje, ze skutkiem cofnięcia pozwolenia,
o czym szerzej w dalszej części tego rozdziału. W przypadku złożenia wniosku
o wydanie pozwolenia na broń niemieszczącą się w katalogu broni służącej
wskazanemu celowi, pozwolenia nie będą wydawane. Niedopuszczalne jest również
wykorzystywanie posiadanej broni palnej w celu innym niż ten, w którym broń została
wydana.
4. Zakazy wydawania pozwolenia na broń
W art. 15 ustawy o broni i amunicji wymienione są osoby, którym nie wydaje
się pozwolenia na zakup i posiadanie broni. Zgodnie z brzmieniem przywołanego
przepisu do tego grona należą osoby:
1) niemające ukończonych 21 lat;
2) z zaburzeniami psychicznymi, o których mowa w ustawie z dnia 19 sierpnia
1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego12 lub o znacznie ograniczonej
sprawnością psychofizyczną;
3) wykazujące istotne zaburzenia funkcjonowania psychologicznego;
4) uzależnione od alkoholu lub od substancji psychoaktywnych;
12
Dz. U. Nr 111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i z 1999 r. Nr
11, poz. 95.
17
5) nieposiadające miejsca stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
6) co do których istnieje uzasadniona obawa, że mogą użyć broni w celu
sprzecznym z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego,
w szczególności skazanym prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo
przeciwko życiu, zdrowiu lub mieniu albo wobec których toczy się
postępowanie karne o popełnienie takich przestępstw.
Wiek osoby ubiegającej się o pozwolenie na broń nie wymaga chyba
komentarza, obecnie dolna granica wieku wynosi 21 lat. Jednak na wniosek określonej
szkoły, organizacji sportowej, Polskiego Związku A
owieckiego i stowarzyszenia
obronnego pozwolenie może być wydane osobie mającej ukończone 18 lat, ale tylko
na broń służącą do celów sportowych i łowieckich. W obowiązującej ustawie o broni
i amunicji prawodawca podniósł wiek osoby mogącej ubiegać się o pozwolenie na
broń, albowiem w ustawie o broni i amunicji z 1961 r. wynosił on 18 lat.
Osoba występująca z podaniem o wydanie pozwolenia na broń powinna
przedstawić właściwemu organowi Policji orzeczenie lekarskie i psychologiczne
wydane przez upoważnionego lekarza i psychologa stwierdzające, że nie należy ona
do osób z zaburzeniami psychicznymi lub osób o znacznie ograniczonej sprawności
psychofizycznej i potwierdzające, że może ona dysponować bronią.
Szczegółowo zagadnienia badań lekarskich i psychologicznych reguluje
Minister Zdrowia rozporządzeniem z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań
lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających pozwolenie na
broń 13.
W rozporządzeniu określony jest zakres badań lekarskich i psychologicznych,
którym jest obowiązana poddać się osoba ubiegająca się o pozwolenie na broń, jak
również osoba posiadająca broń, wskazani są lekarze i psycholodzy upoważnieni do
przeprowadzania badań i wydawania orzeczeń, a także warunki i tryb odwoływania się
od orzeczeń lekarskich i psychologicznych, tryb utraty uprawnień przez lekarzy
i psychologów do prowadzenia badań, kontroli wykonywania i dokumentowania
badań oraz wydawanych orzeczeń.
13
Dz. U. Nr 79, poz. 898, z póz
n. zm.
18
W myśl przepisów powyższego rozporządzenia, badania lekarskie osoby
ubiegającej się o pozwolenie na broń lub osoby posiadającej pozwolenie na broń
obejmują:
1) ogólną ocenę stanu zdrowia, ze szczególnym uwzględnieniem układu
nerwowego, stanu psychicznego, stanu narządu wzroku, słuchu i równowagi
oraz sprawności narządu ruchu;
2) badania specjalistyczne i pomocnicze zlecone przez lekarza
przeprowadzającego ogólną ocenę stanu zdrowia, w tym badanie przez lekarza
psychiatrę, konsultacje innych lekarzy specjalistów, a także badania
pomocnicze (laboratoryjne, EKG, EEG, RTG i inne), które lekarz uzna za
niezbędne w wyniku przeprowadzonej oceny badania.
Upoważniony lekarz na podstawie wyników wspomnianych badań wydaje
orzeczenie lekarskie, które wystawiane jest wraz z kopią. Oryginał otrzymuje badany,
a kopię, w przypadku negatywnego orzeczenia, właściwy organ Policji. Wspomniane
orzeczenie lekarskie stanowi podstawę do wydania pozwolenia na broń przez okres
2 miesięcy od daty jego wystawienia.
Co do badań psychologicznych, to obejmują one w szczególności określenie
poziomu rozwoju intelektualnego i opis cech osobowości osoby badanej,
z uwzględnieniem funkcjonowania w sytuacjach trudnych, a także określenie poziomu
dojrzałości społecznej tej osoby. Zakres badania psychologicznego może być
rozszerzony, jeśli psycholog prowadzący badanie uzna to za niezbędne do
prawidłowego określenia sprawności psychologicznej osoby badanej.
Na podstawie wyników badań upoważniony psycholog wydaje orzeczenie
psychologiczne, które stanowi podstawę do wydania pozwolenia na broń przez okres
2 miesięcy od daty jego wystawienia.
Lekarzem upoważnionym do przeprowadzania badań i wydawania orzeczeń
lekarskich stwierdzających istnienie lub brak przeciwwskazań do dysponowania
bronią jest lekarz, który posiada prawo wykonywania zawodu, co najmniej pięcioletni
staż pracy w zawodzie, dodatkowe kwalifikacje z zakresu przeprowadzania badań
lekarskich osób ubiegających się o pozwolenie na broń oraz zaświadczenie o wpisie do
rejestru prowadzonego przez komendanta wojewódzkiego Policji.
19
Z kolei psychologiem upoważnionym do przeprowadzania wspomnianych
badań i wydawania orzeczeń psychologicznych jest psycholog, który posiada tytuł
magistra psychologii, co najmniej pięcioletni staż pracy w zawodzie, z czego co
najmniej trzy lata w ostatnim pięcioleciu był zatrudniony na stanowisku psychologa,
dodatkowe kwalifikacje po ukończeniu szkolenia organizowanego przez Polskie
Towarzystwo Psychologiczne lub Stowarzyszenie Psychologów Sądowych w Polsce
według programów zatwierdzonych przez ministra właściwego do spraw
wewnętrznych oraz zaświadczenie o wpisie do rejestru prowadzonego przez
komendanta wojewódzkiego Policji.
Od wspomnianych orzeczeń lekarskich lub psychologicznych przysługuje
osobie ubiegającej się o pozwolenie na broń oraz właściwemu organowi Policji,
odwołanie wnoszone na piśmie za pośrednictwem lekarza, który wydał orzeczenie.
Wspomniane odwołanie wnosi się do jednostki badawczo-rozwojowej, najbliższej ze
względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o pozwolenie na broń lub
siedzibę organu Policji, a także psychologa wyznaczonego przez wojewodę, po
zasięgnięciu opinii Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.
Termin do wniesienia odwołania biegnie od dnia otrzymania orzeczenia
i wynosi 30 dni dla osoby ubiegającej się o pozwolenie na broń i 45 dni dla
właściwego organu Policji. Świadczy to o uprzywilejowaniu organu zajmującego się
wydawaniem pozwoleń na broń.
Lekarz lub psycholog, za pośrednictwem którego wnoszone jest odwołanie,
przekazuje je wraz z dokumentacją badań, podmiotowi odwoławczemu w terminie
7 dni od dnia otrzymania odwołania. Powtórne badanie przeprowadzone jest przez
lekarza jednostki badawczo-rozwojowej lub psychologa w terminie nie dłuższym niż
30 dni od dnia otrzymania odwołania.
Kontrolę nad prawidłowością wykonywania i dokumentowania badań
lekarskich i wydawanych orzeczeń przeprowadza wojewoda  w odniesieniu do
zakładów opieki zdrowotnej oraz okręgowa izba lekarska  w odniesieniu do lekarza
wykonującego indywidualną praktykę lekarską, indywidualną specjalistyczną praktykę
lekarską lub grupową praktykę lekarską.
20
 Kontrolę w odniesieniu do zakładów opieki zdrowotnej utworzonych przez
Ministra Obrony Narodowej i Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
przeprowadzają uprawnione podmioty.
Kontrolę nad prawidłowością wykonywania i dokumentowania badań
psychologicznych i wydawanych na ich podstawie orzeczeń przeprowadza Minister
Zdrowia.
Dokumentacja dotycząca badań lekarskich i psychologicznych oraz
wydawanych na ich podstawie orzeczeń przechowywana jest przez okres 20 lat.
Przepisy ustawy o broni i amunicji zobowiązują również osoby, które
występują z podaniem o wydanie pozwolenia na broń palną do zdania egzaminu przed
komisją powołaną przez właściwy organ Policji ze znajomości przepisów dotyczących
posiadania i używania danej broni oraz z umiejętności posługiwania się tą bronią.
Kwestie związane z egzaminami poruszone będą w odrębnym opracowaniu.
Minister Zdrowia w wydanym rozporządzeniu z dnia 23 grudnia 2005 r.
w sprawie wykazu stanów chorobowych i zaburzeń funkcjonowania psychologicznego
wykluczających możliwość wydania pozwolenia na broń i rejestracji broni14,
zamieszcza wykaz schorzeń, które dyskwalifikują osobę ubiegającą się o prawo do
posiadania broni. Są to następujące stany chorobowe i zaburzenia:
1) organiczne zaburzenia psychiczne włącznie z zespołami objawowymi;
2) zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem
substancji psychoaktywnych, z wyłączeniem palenia tytoniu;
3) schizofrenia, zaburzenia typu schizofrenii (schizotypowe) i urojeniowe;
4) zaburzenia nastroju (afektywne);
5) zaburzenia nerwicowe lękowe, obsesyjno-kompulsyjne, dysocjacyjne, pod
postacią somatyczną;
6) przewlekająca się reakcja na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne;
7) przewlekłe zaburzenia behawioralne związane z zaburzeniami fizjologicznymi
i czynnikami fizycznymi z wyłączeniem dysfunkcji seksualnych
niespowodowanych zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną;
8) zaburzenia osobowości;
14
Dz. U. z 2006 r. Nr 2, poz. 14.
21
9) zaburzenia nawyków i popędów;
10) zaburzenia preferencji seksualnych (transwestytyzm fetyszystyczny,
ekshibicjonizm, oglądactwo, pedofilia, sadomasochizm);
11) upośledzenie umysłowe;
12) całościowe zaburzenia rozwojowe;
13) zaburzenia zachowania i emocji rozpoczynające się zwykle w dzieciństwie
i wieku młodzieńczym.
5. Pozwolenie na broń na okaziciela  świadectwa broni
Poza posiadaniem broni palnej na podstawie indywidualnego pozwolenia na
broń, ustawodawca dopuszcza również posiadanie broni na podstawie świadectwa
broni. Podobnie jak ustawa o broni, amunicji i materiałach wybuchowych z 1961 r.,
tak i obowiązująca ustawa o broni i amunicji z 1999 r., przyznaje uprawnienie do
broni obiektowej szerokiej grupie osób. Broń tę można posiadać w oparciu
o pozwolenie na okaziciela.
Pozwolenie na broń na okaziciela, zwane powszechnie świadectwem broni,
może być wydane:
1) przedsiębiorcom i jednostkom organizacyjnym, którzy na podstawie odrębnych
przepisów powołali wewnętrzne służby ochrony, jeżeli broń jest niezbędna do
wykonywania przez te służby zadań wynikających z planu ochrony;
2) przedsiębiorcom, którzy uzyskali koncesje na prowadzenie działalności
gospodarczej w zakresie usług ochrony osób i mienia, jeżeli broń jest im
niezbędna w zakresie i formach określonych w koncesji;
3) podmiotom prowadzącym strzelnice;
4) szkołom, organizacjom sportowym i łowieckim, stowarzyszeniom obronnym
w celu szkolenia i realizacji ćwiczeń strzeleckich lub innym placówkom
oświatowym oraz organizatorom kursów, kształcącym w zawodzie pracownika
ochrony;
22
5) podmiotom wykonującym zadania związane z realizacją filmów i innych
przedsięwzięć artystycznych;
6) urzędom, instytucjom, zakładom, przedsiębiorcom i innym podmiotom, których
pracownikom broń jest niezbędna do ochrony osobistej w związku
z wykonywaniem przez nich obowiązków pracowniczych związanych ze
szczególnym narażeniem na zamach przeciwko życiu i zdrowiu;
7) podmiotom, którym broń jest niezbędna w celach wzywania pomocy,
ratowniczych, poszukiwawczych oraz sygnalizowania rozpoczęcia konkurencji
w zawodach sportowych.
Pierwsze dwie grupy dotyczą podmiotów, które prowadzą swoją działalność
w oparciu o przepisy powoływanej już ustawy z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie
osób i mienia, a także rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 17 listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony15.
Wprawdzie prowadzenie działalności gospodarczej wiążącej się z ochroną osób
i mienia nie jest tematem niniejszego opracowania, jednak warto w tym miejscu
nadmienić, że zgodnie z wymienionymi aktami prawnymi, jak również powoływaną
wcześniej ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej,
wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie ochrony osób i mienia wymaga
uzyskania koncesji właściwego organu, w tym wypadku jest nim Minister Spraw
Wewnętrznych i Administracji.
Powoływana już ustawa o ochronie osób i mienia określiła obszary
i urządzenia, które podlegają obowiązkowi ochrony, rodzaje służb, zasady
prowadzenia działalności przez firmy ochroniarskie, jej kontrolę i reglamentację.
Ustawa, zdaniem jej komentatorów, podniosła zdecydowanie poziom profesjonalizmu
wykonawców usług ochroniarskich, spowodowała eliminację tych firm i osób, które
nie gwarantowały zachowania odpowiedniego poziomu i praworządności w swym
działaniu, szczególnie, że licencje wydawane są na określony okres czasu, a organ,
który wydał licencję ma prawo kontroli, odmowy, zawieszenia lub cofania licencji
w określonych przypadkach16.
15
Dz. U. z 1999 r. Nr 4, poz. 31.
16
Por. S. Tokarz, Firmy detektywistyczne i ochroniarskie w Polsce [w:] Bezpieczny obywatel-bezpieczne
państwo, Lublin 2000, s. 347-354.
23
Wcześniej, zanim zaczęła obowiązywać wymieniona ustawa:  nawet organ
koncesyjny mógł znać co najwyżej liczbę wydanych koncesji na prowadzenie tej
działalności, ale nie oznaczało to, że wszystkie podmioty po uzyskaniu koncesji
rozpoczęły działalność gospodarczą, a te które zaczęły nadal działają 17. Stąd,
określając liczbę działających firm ochroniarskich, podawano tylko dane szacunkowe.
W każdym większym polskim mieście na kilkadziesiąt wydanych koncesji firmom
ochroniarskim, znaczących było zaledwie kilka, reszta to firmy kilkuosobowe,
a zdarzały się również i takie, które tworzył jedynie właściciel posiadający  biuro
w teczce i czasami broń. Obecnie sytuacja taka jest nie do pomyślenia.
Nie sposób nie zgodzić się z twierdzeniem A. Lipińskiej-Czajkowskiej18, że
lista podmiotów uprawnionych do uzyskania broni palnej na podstawie świadectwa
broni została rozszerzona w porównaniu do regulacji prawnych wcześniej
obowiązujących. W poprzedniej ustawie z 1961 r. uprawnienia do posiadania broni
obiektowej w oparciu o świadectwo broni przysługiwały przeważnie jedynie
państwowym formacjom uzbrojonym, takim jak Straż Przemysłowa, Bankowa
i Portowa, a także jednostkom gospodarki uspołecznionej, w stosunku do których
nadzorujący je minister wydał odpowiednie przepisy regulujące zasady posiadania,
używania i ewidencjonowania broni.
Warto zauważyć, że wewnętrzne służby ochrony oraz przedsiębiorcy działający
na podstawie koncesji zostały zrównane w zakresie prawa dostępu do broni
obiektowej. W czasie obowiązywania poprzedniej ustawy pracownicy zatrudnieni
przez podmioty świadczące usługi w zakresie ochrony osób i mienia pracowali
z własną bronią, którą posiadali na podstawie pozwolenia indywidualnego. Obecnie
praca z bronią posiadaną na podstawie pozwolenia indywidualnego jest
niedopuszczalna.
Wprowadzenie zakazu dysponowania bronią indywidualną do wykonywania
zadań służbowych w dziedzinie usług ochrony osób i mienia wydaje się w pełni
zrozumiałe. Wykorzystywanie broni obiektowej do wykonywania wymienionych
zadań zapewnia stały nadzór nad tą bronią i jej użytkownikiem ze strony
17
Tamże, s. 347.
18
Zob. A. Lipińska-Czajkowska, Zanim kupisz broń. Komentarz praktyczny do przepisów prawnych, Warszawa
2000, s. 63.
24
bezpośrednich przełożonych. Jest to realizowane poprzez jej codzienne przydzielanie
przed rozpoczęciem służby do użytkowania czasowego i odbieranie po zakończeniu
zadań służbowych. Drugim aspektem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest
stworzenie realnych możliwości sprawowania przez organ Policji kontroli nad
posiadaniem, używaniem, ewidencjonowaniem i przechowywaniem broni19.
Sporo kontrowersji wzbudza natomiast system szkolenia strzeleckiego
pracowników ochrony. Zdaniem licznych interpretatorów odbiega on zasadniczo od
standardów przyjętych w państwach Unii Europejskiej, a także systemu wyszkolenia
strzeleckiego Policji20.
Ustawodawca przyznaje prawo posiadania broni palnej na podstawie
świadectwa broni podmiotom prowadzącym strzelnice, szkołom, organizacjom
sportowym i łowieckim, stowarzyszeniom obronnym w celu realizacji ćwiczeń
strzeleckich. W organach zajmujących się wydawaniem pozwoleń na broń
powszechny jest pogląd, że regulacja taka uczyniła łatwiejszym dostęp do broni
sportowej. Poprzednio broń na podstawie świadectwa broni posiadały jedynie kluby
wojskowe i policyjne, co powodowało, że osoby, które chciały uprawiać sport
strzelecki zmuszone były do występowania o wydanie indywidualnego pozwolenia na
broń. Obecnie broń taką mogą posiadać wszystkie kluby i stowarzyszenia sportowe,
nawet te, które nie należą do Polskiego Związku Strzelectwa Sportowego.
Organizacje łowieckie usytuowane w strukturach Polskiego Związku
A
owieckiego posiadające broń na podstawie świadectwa broni, mają obecnie
ułatwione zadanie w związku ze szkoleniem kandydatów na członków PZA
,
organizowaniem zawodów i turniejów strzeleckich.
Również na podstawie świadectwa broni mogą posiadać broń w celach
szkoleniowych placówki oświatowe i organizatorzy kursów kształcący w zawodzie
pracownika ochrony.  Są to podmioty, które w oparciu o podstawy programowe MEN
(placówki oświatowe) bądz
wymagania stawiane na egzaminach na licencję
pracownika ochrony (organizatorzy kursów), przygotowują do wykonywania zadań
określonych w ustawie o ochronie osób i mienia przyszłych pracowników ochrony 21.
19
Zob. Z.T. Nowicki, Broń palna w działalności ochronnej, Internet .
20
Zob. B. Zając, Ubezpieczycielom i usługobiorcom do sztambucha,  Rzeczpospolita 1999, nr 36.
21
A. Lipińska-Czajkowska, Zanim kupisz broń.., s. 65.
25
Przepis ten jest zatem konsekwencją wymagań stawianych przed pracownikami
ochrony fizycznej w zakresie umiejętności posługiwania się bronią.
Broń obiektową mogą posiadać także urzędy, instytucje, zakłady,
przedsiębiorcy i inne podmioty, których pracownikom broń jest niezbędna do ochrony
osobistej w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków pracowniczych
związanych ze szczególnym narażeniem na zamach przeciwko życiu i zdrowiu.
Ustawodawca nie precyzuje, o pracowników jakich urzędów i instytucji chodzi.
Wydaje się, że intencja ustawodawcy obejmuje takie kategorie zawodowe osób, jak
sędziowie, prokuratorzy, komornicy itp. W świetle obowiązywania poprzedniej
ustawy pracownicy przynależni do wymienionych wyżej grup zawodowych bardzo
często występowali o wydanie indywidualnego pozwolenia na broń i otrzymywali to
pozwolenie. Nowa ustawa stworzyła im alternatywną możliwość posiadania broni.
Broń obiektową w tym wypadku będą mogły otrzymywać, oczywiście
wyłącznie na czas wykonywania obowiązków służbowych, osoby, które uzyskały
legitymację osoby dopuszczonej do posiadania broni. Po zakończeniu zadań będą one
zobowiązane do zdania posiadanej broni do magazynu broni.
Swoistą innowacją jest natomiast posiadanie broni na podstawie świadectwa
broni przez podmioty, którym broń jest niezbędna w celach wzywania pomocy,
ratowniczych, poszukiwawczych oraz sygnalizowania rozpoczęcia konkurencji
w zawodach sportowych. Podobnej regulacji nie spotkamy we wcześniejszych
ustawach o broni i amunicji. Jednakże w tym przypadku chodzi wyłącznie o broń
palną sygnałową, a także broń palną alarmową.
Posiadanie broni szczególnie niebezpiecznej22 zabronione jest w przypadku
pozwolenia indywidualnego, jednak ustawodawca dopuszcza jej posiadanie po
uzyskaniu świadectw broni. Świadectwo broni na broń szczególnie niebezpieczną
może być wydane wyłącznie przedsiębiorcom i jednostkom organizacyjnym, którzy na
podstawie odrębnych przepisów powołali wewnętrzne służby ochrony, a także
przedsiębiorcom, którzy uzyskali koncesję na prowadzenie działalności gospodarczej
22
Wymienionej w rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 marca 2000 r.
w sprawie rodzajów szczególnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz rodzajów broni odpowiadającej celom,
w których może być wydane pozwolenie na broń (Dz. U. Nr 19, poz. 240, z póz
n. zm.).
26
w zakresie usług ochrony osób i mienia oraz organizatorom kursów, kształcącym
w zawodzie pracownika ochrony.
Podmioty posiadające broń na podstawie pozwolenia na okaziciela mogą na
podstawie świadectwa broni nabywać broń i amunicję albo najmować broń od Policji
lub Sił Zbrojnych RP.
Oczywiście do posiadania broni obiektowej nie każdy może zostać
dopuszczony. Uzyskanie świadectwa broni nie upoważnia do dowolności
w dysponowaniu tą bronią. Powyższe zagadnienie reguluje ustawodawca w art. 30
ustawy o broni i amunicji, gdzie stwierdza, że osoby fizyczne zatrudnione przez
podmioty posiadające broń obiektową przy wykonywaniu zadań wymienionych
w przepisie art. 29 ustawy, z zachowaniem zasad określonych w art. 15 ust. 1-5
(negatywne przesłanki posiadania broni  przyp. autora) i art. 16 ust. 1 (po zdaniu
egzaminu ze znajomości przepisów ustawy o broni i amunicji  przyp. autora), mogą
zostać dopuszczone do posiadania broni w czasie wykonywania tych zadań.
Dopuszczenie do posiadania broni w tym wypadku następuje również w drodze
decyzji administracyjnej, wydanej przez właściwy organ Policji.
Wymienione osoby posiadają broń na podstawie legitymacji osoby
dopuszczonej do posiadania broni, gdzie potwierdza się legalność posiadania broni
przez taką osobę. Legitymację tę osoba wykonująca zadania w zakresie ochrony osób
i mienia powinna mieć stale przy sobie. W przeciwnym razie może odpowiadać za
nielegalne posiadanie broni. Wzór legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania
broni określa Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji w rozporządzeniu z dnia
22 grudnia 2003 r. w sprawie wzorów legitymacji posiadacza broni, zaświadczenia
uprawniającego do nabycia broni, legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania
broni, świadectwa broni oraz karty rejestracyjnej broni23.
Osoby ubiegające się o posiadanie broni na podstawie dopuszczenia do
posiadania broni zobowiązane są do spełnienia identycznych wymogów jak osoby
ubiegające się o pozwolenia indywidualne. A zatem, muszą wystąpić do właściwego
organu Policji z wnioskiem o dopuszczenie do posiadania broni, poddać się badaniom
lekarskim i psychologicznym oraz zdać egzamin ze znajomości przepisów ustawy
23
Dz. U. Nr 225, poz. 2233.
27
o broni i amunicji. Zwolnione z tych obowiązków są jedynie osoby, które na
podstawie odrębnych przepisów posiadają licencję pracownika ochrony fizycznej.
Powinny one jednak wystąpić do właściwego organu Policji z wnioskiem
o dopuszczenie ich do posiadania broni.
Posiadanie broni obiektowej wiąże się również z odpowiednim jej
przechowywaniem i ewidencjonowaniem. Osoby odpowiedzialne za wydawanie broni
obiektowej powinny każdorazowo przed wydaniem broni sprawdzać indywidualne
uprawnienia pracownika do posiadania broni, w przeciwnym razie mogą spotkać się
z sytuacją, że zostanie im przedstawiony zarzut udostępnienia broni osobie
nieupoważnionej.
Zastanawiającym wydaje się fakt, że ustawodawca nie przewidział zwolnienia
z obowiązku poddania się badaniom lekarskim i psychologicznym oraz egzaminu ze
znajomości przepisów ustawy i umiejętności posługiwania się bronią, osób, które
pełniły służbę w organach Policji, ABW itp., jak również posiadaczy indywidualnego
pozwolenia na broń.
6. Posiadanie broni palnej przez cudzoziemców
Ustawodawca przewiduje możliwość posiadania broni palnej przez
cudzoziemców. Zgodnie z brzmieniem art. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r.
o cudzoziemcach24:  cudzoziemcem jest każdy, kto nie posiada obywatelstwa
polskiego .
Przepisy ustawy o broni i amunicji regulują kwestię posiadania broni przez
osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego w art. 39. Zgodnie z brzmieniem owego
artykułu broń i amunicję na podstawie porozumień międzynarodowych lub też na
zasadzie wzajemności mogą posiadać członkowie misji dyplomatycznych i urzędów
konsularnych oraz osoby zrównane z nimi na podstawie porozumień
międzynarodowych, w celach:
1) ochrony osobistej;
24
T.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z póz
n. zm.
28
2) łowieckich;
3) sportowych;
4) kolekcjonerskich,
5) pamiątkowych.
Wskazany powyżej katalog celów zbliżony jest do katalogu celów, w których
mogą posiadać broń obywatele polscy. Cudzoziemcy nie mogą jedynie posiadać broni
palnej w celach ochroniarskich i szkoleniowych.
Cudzoziemcy, którzy posiadają broń w celach wyżej określonych, otrzymują od
właściwego organu Policji terminowe pozwolenie na broń na okres pełnienia przez
nich funkcji w misjach dyplomatycznych i urzędach konsularnych w Polsce. Przedtem
jednak muszą wystąpić z wnioskiem o wydanie owego pozwolenia na broń do
właściwego organu Policji za pośrednictwem Ministra Spraw Zagranicznych25.
Wydanie cudzoziemcowi terminowego pozwolenia na broń potwierdza
legitymacja posiadacza terminowego pozwolenia na broń. Legitymacja ta ważna jest
wraz z legitymacją wydaną przez Ministra Spraw Zagranicznych, na podstawie
rozporządzenia Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 16 listopada 2003 r. w sprawie
dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji dyplomatycznych,
kierowników urzędów konsularnych i członków personelu konsularnego państw
obcych oraz innych osób26 i uprawnia do zakupu amunicji do broni, na którą wydano
pozwolenie. Legitymacja nie uprawnia jednak do zakupu amunicji do broni, która
posiadana jest w celach kolekcjonerskich i pamiątkowych.
Inni cudzoziemcy mogą posiadać broń i amunicję, jeżeli są one niezbędne do
wykonywania przez te osoby czynności wiążących się z ochroną misji
dyplomatycznych i urzędów konsularnych państw obcych, przedstawicielstw
organizacji międzynarodowych, członków oficjalnych delegacji zagranicznych,
a także do innych celów wynikających z porozumień międzynarodowych lub z zasady
wzajemności. Pozwolenie to jest również terminowe i obowiązuje przez okres
25
Zob. ż 1 rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Spraw Zagranicznych z dnia 17
marca 2000 r. w sprawie trybu i warunków wydawania pozwoleń na broń członkom misji dyplomatycznych
i urzędów konsularnych oraz osobom zrównanym z nimi na podstawie porozumień międzynarodowych (Dz. U.
Nr 18, poz. 236).
26
Dz. U. Nr 225, poz.2234, z póz
n. zm.
29
pełnienia przez nich funkcji w misjach dyplomatycznych i urzędach konsularnych
w Polsce.
Minister Spraw Zagranicznych informuje właściwy organ Policji o zakończeniu
pełnienia przez cudzoziemca funkcji w misjach dyplomatycznych i urzędach
konsularnych w RP. Po zakończeniu pełnienia funkcji przez cudzoziemca w misjach
dyplomatycznych i urzędach konsularnych legitymacja posiadacza terminowego
pozwolenia na broń podlega zwrotowi do organu, który ją wydał.
Porównywalnie, jak w stosunku do obywateli polskich, uregulował
ustawodawca sprawę przywozu broni i amunicji z zagranicy przez cudzoziemców.
W obu wypadkach wymagają one uprzedniego wydania zaświadczenia przez
właściwego konsula RP, które zastępuje pozwolenie na broń na okres do 30 dni od
dnia przywozu broni. Po upływie wspomnianych 30 dni broń i amunicja podlegają
niezwłocznemu złożeniu do depozytu organu Policji, właściwego ze względu na
miejsce pobytu cudzoziemca.
W szczególnie uzasadnionych przypadkach właściwy organ Policji może wydać
cudzoziemcowi zaświadczenie zastępujące pozwolenie na broń oraz uprawniające do
wywozu broni i amunicji za granicę, określając termin ważności tego zaświadczenia
nie dłuższy niż 14 dni.
W przypadku niespełnienia warunków norm, o których mowa była wyżej, broń
i amunicja podlegają zatrzymaniu przez właściwy organ Straży Granicznej lub organ
celny i protokolarnemu przekazaniu tej broni organowi Policji właściwemu ze
względu na miejsce przekraczania granicy przez tych cudzoziemców.
Jeżeli chodzi o broń posiadaną w celach łowieckich, to cudzoziemcy
przebywający na terytorium Polski mogą przywozić i wywozić tę broń, a także
amunicję do niej w liczbie nieprzekraczającej łącznie 100 sztuk, o ile broń i amunicja
mają służyć do polowań, które organizowane są na podstawie odrębnych przepisów.
Osoby nieposiadające obywatelstwa polskiego przyjeżdżające do Polski w celu
wzięcia udziału w imprezach sportowych, których regulamin wymaga użycia broni lub
w przygotowaniach do wspomnianych imprez mogą przywozić i wywozić broń, która
odpowiada celom sportowym wraz z amunicją do tej broni w ilości określonej
30
w zaproszeniu organizatorów imprezy sportowej. Zaproszenia takie wymagają
potwierdzenia właściwego komendanta wojewódzkiego Policji.
Cudzoziemcy w celach łowieckich i sportowych przywożą broń do Polski na
podstawie zaświadczenia wydanego przez właściwego konsula RP, które zastępuje
pozwolenie na broń na okres do 30 dni od dnia przywozu broni i amunicji.
Wspomniane zaświadczenie upoważnia cudzoziemców do nabycia amunicji do broni
określonej w tym zaświadczeniu.
W przypadku niespełnienia warunków norm, o których mowa wyżej, broń
i amunicja podlegają zatrzymaniu przez właściwy organ Straży Granicznej lub organ
celny i protokolarnemu przekazaniu tej broni organowi Policji właściwemu ze
względu na miejsce przekraczania granicy przez tych cudzoziemców.
Powyższe przepisy stosuje się również do obywateli polskich zamieszkujących
na stałe za granicą.
Cudzoziemcy przebywający na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej mogą
przywozić i wywozić broń sygnałową, jeżeli stanowi ona stałe wyposażenie jednostek
pływających i statków powietrznych.
Przywóz oraz wywóz broni i amunicji przez cudzoziemców będących
obywatelami państwa członkowskiego Unii Europejskiej może nastąpić także bez
wydawania zaświadczenia przez właściwego konsula RP, na podstawie Europejskiej
karty broni palnej, wydanej przez właściwe władze tych państw, jeżeli broń ta jest
wpisana do Europejskiej karty broni palnej i cudzoziemiec jest w stanie uzasadnić
powód swojej podróży z bronią.
Zaświadczenie wydane przez właściwego konsula Rzeczypospolitej Polskiej,
które zastępuje pozwolenie na broń na okres do 30 dni od dnia przywozu broni
i amunicji, uprawnia cudzoziemca do nabycia amunicji do broni określonej w tym
zaświadczeniu. Podobnie wygląda sytuacja w przypadku Europejskiej karty broni
palnej, która również uprawnia jej posiadacza do nabycia amunicji do broni określonej
w tej karcie.
Wzory zaświadczeń, o których mowa wyżej określił Minister Spraw
Wewnętrznych i Administracji w rozporządzeniu z dnia 17 marca 2000 r. w sprawie
31
wzorów zaświadczeń uprawniających do przywozu, wywozu oraz przewozu przez
terytorium RP broni i amunicji oraz nabycia broni przez cudzoziemców27.
Powyższe przepisy obecnej ustawy są uregulowaniami nowatorskimi.
W ustawie o broni, amunicji i materiałach wybuchowych z 1961 r., prawodawca nie
regulował zagadnienia posiadania broni palnej przez cudzoziemców.
7. Zjawisko nielegalnego posiadania broni palnej
Z uwagi na fakt, że przedmiotowe opracowanie poświęcone jest przede
wszystkim legalnemu posiadaniu broni, konieczną wydaje się potrzeba omówienia
w tym miejscu nielegalnego posiadania i wyrobu broni palnej.
Skoro z legalnym posiadaniem broni palnej mamy do czynienia w przypadku,
gdy osoba fizyczna, która uzyskała pozwolenie na broń w drodze decyzji
administracyjnej, posiada broń, na którą opiewa owo pozwolenie, a jej władztwo nad
bronią nie budzi żadnych wątpliwości na gruncie prawa cywilnego, to każde inne
posiadanie broni będzie nielegalne. W dotychczasowym orzecznictwie określano
nielegalne posiadanie broni palnej jako przestępstwo trwałe, którego bieg rozpoczyna
się z chwilą wejścia w posiadanie bez zezwolenia broni palnej lub amunicji28.
Pojęcie nielegalnego posiadania broni palnej lub amunicji do tej broni jest
rozumiane przez ustawodawcę bardzo szeroko i obejmuje nielegalne władanie bronią
palną zarówno z zamiarem jej przywłaszczenia, jak i krótkotrwałego użycia, a także
przechowywania tej broni z upoważnienia innej osoby29. Pogląd ten jest tożsamy
z orzecznictwem sądowym, gdzie w jednym z wyroków możemy wyczytać, że:
 Posiadaniem broni palnej lub amunicji, w rozumieniu art. 286 KK (obecnie 263 KK
przyp. autora) jest każde władanie nimi, jeżeli tylko towarzyszy sprawcy taki zamiar,
nawet bez chęci zatrzymania tych rzeczy na własność 30. W dalszej części tego
wyroku czytamy, że:  przestępstwo przewidziane w art. 286 KK (obecnie art. 263 KK)
we wskazanej wyżej postaci jest przestępstwem trwałym, polegającym na
27
Dz. U. Nr 18, poz. 235.
28
Zob. wyrok SN z dnia 13.06.1995 r. SNWR 95/95 Prok. i Pr. 1995/11-12/4.
29
Por. A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2000, s. 673.
30
Zob. wyrok SN z dnia 13.08.1993 r. WR 107/93 OSNKW 1993/11-12/74.
32
utrzymywaniu się określonego stanu bezprawnego, który zaczyna się z chwilą wejścia
w posiadanie broni palnej lub amunicji bez pozwolenia, a kończy się w wyniku
przekazania tych rzeczy organom ścigania albo innej osobie do całkowitej dyspozycji
bądz
nieodwracalnego zniszczenia lub porzucenia .
Ustawodawca penalizuje nielegalne posiadanie broni w art. 263 ż 2 KK (art.
268 KK z 1969 r.  przyp. autora), w którym stanowi, że każdy kto bez wymaganego
zezwolenia posiada broń palną lub amunicję do tej broni podlega karze pozbawienia
wolności od 6 miesięcy do lat 8. Z kolei ż 3 wspomnianego artykułu penalizuje
zachowanie, w którym każdy, kto ma zezwolenie na posiadanie broni palnej lub
amunicji, udostępnia lub przekazuje posiadaną broń osobie nieuprawnionej. Sprawca
takiego czynu podlega karze grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia
wolności do lat 2.
W bezpośredniej bliskości przestępstwa nielegalnego posiadania broni
pozostaje nielegalne wyrabianie broni, które w konsekwencji prowadzi do jej
nielegalnego posiadania. Ustawodawca przez wyrabianie broni rozumie nie tylko
wytwarzanie broni od podstaw, lecz pojęcie to obejmuje także dokonywanie przeróbek
zmieniających rodzaj, kaliber i przeznaczenie broni, szczególnie dotyczy to
przerabiania na broń palną ostrą broni, która przeznaczona jest do oddawania strzałów
wyłącznie amunicją ślepą lub miotania chemicznych środków obezwładniających.
Wyrabianie broni palnej albo amunicji lub handel nimi bez wymaganego zezwolenia,
ustawodawca penalizuje w art. 263 ż 1 KK, gdzie czyn ten zagrożony jest karą
pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Szczegółowo zagadnienia związane z wytwarzaniem broni palnej reguluje
przytaczana już wcześniej ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu
działalności gospodarczej w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami
wybuchowymi, bronią, amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu
wojskowym lub policyjnym31.
Zdaniem A. Marka32, przepis art. 263 KK ma w istotnym zakresie charakter
blankietowy, gdyż odsyła do innych przepisów określających pojęcie broni palnej
31
Dz. U. Nr 67, poz. 679.
32
Zob. A. Marek, Prawo karne& , s. 671.
33
i amunicji oraz zasady i tryb wydawania pozwoleń na ich posiadanie, wyrabianie
i obrót handlowy. Zgodnie z twierdzeniem wymienionego autora  przedmiotem
penalizacji z art. 263 KK jest posiadanie broni kompletnej, tj. zachowującej niezbędne
do jej funkcjonowania części i mechanizmy, która jest zdolna do chociażby
jednorazowego użycia mogącego zranić człowieka 33. Na podobnym stanowisku stoi
również L. Gardocki34. Ekspertyzy, które stwierdzą defekty broni nadające się jednak
do usunięcia, nie pozbawiają danego narzędzia cech broni palnej.
Przedmiotem penalizacji w wymienionym artykule jest również amunicja do
broni palnej.
Nielegalne posiadanie broni jest przestępstwem umyślnym, które może być
popełnione w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. Może zaistnieć jednak taka
sytuacja, w której osoba posiadająca nielegalnie broń palną działa w błędzie. Błąd taki
może wynikać z mylnego przeświadczenia osoby, że posiada ona ważne pozwolenie
na broń, które wcześniej uległo przedawnieniu lub też na przypuszczeniu, że osoba
może posiadać bez pozwolenia broń z czasów II wojny światowej, przez nią
znalezioną. W takich przypadkach mają zastosowanie przepisy art. 28 ż 1 i art. 30 KK
dotyczące błędu co do znamion lub bezprawności czynu.
Sporo kontrowersji wzbudza problem kradzieży broni palnej, i co się z tym
wiąże, jej póz
niejsze nielegalne posiadanie. W myśl doktryny prawnej mamy w tym
wypadku do czynienia z dwoma czynami przestępnymi, a mianowicie z kradzieżą oraz
nielegalnym posiadaniem broni palnej, co oznacza realny zbieg przestępstw. Na
stanowisku takim stoi również judykatura35.
Komentatorzy podkreślają, że istotne znaczenie ma w tym wypadku czas,
w którym osoba kradnąca broń palną znajduje się w jej nielegalnym posiadaniu. Jeżeli
sprawca natychmiast zbył skradzioną broń, to zachodzi w tym wypadku jeden czyn,
a jeżeli nielegalne posiadanie skradzionej broni trwało dłużej, to wtedy mamy do
czynienia z dwoma przestępstwami36. Natomiast J. Wojciechowski37 stoi na
stanowisku, że kradzież i posiadanie rzeczy skradzionej stanowi zawsze jedno
33
Tamże, s. 672.
34
Zob. L. Gardocki, Prawo karne, Warszawa 1996, s. 327.
35
Zob. orzeczenie SN z dnia 26.04.1964 r. OSNKW 1964/142.
36
Por. Andrejew, Komentarz, s. 849.
37
Zob. J. Wojciechowski, Kodeks karny z krótkim komentarzem praktycznym, Skierniewice 1993. s. 460.
34
nieprzerwane działanie przestępne, chociaż zdaniem komentatora, w tym wypadku
uzasadniona jest kumulatywna kwalifikacja prawna. Sytuacja taka miałaby miejsce
wtedy, gdyby posiadanie skradzionej rzeczy nie zostało spenalizowane jako oddzielne
przestępstwo.
Sporo uwagi zagadnieniom związanym z czasem nielegalnego posiadania broni
poświęcił również Sąd Najwyższy i w jednym z wyroków sądu czytamy, że:  okres
bezprawnego posiadania broni palnej jest okolicznością, która powinna mieć wpływ
na ocenę stopnia społecznego niebezpieczeństwa czynu, o którym mowa w art. 286
KK. Przestępstwo bowiem określone w art. 286 KK jest przestępstwem skierowanym
przeciwko porządkowi publicznemu, którego zagrożenie jest tym większe, im dłużej
utrzymuje się stan bezprawności spowodowany brakiem zezwolenia właściwego
organu na posiadanie lub wyrób broni palnej 38.
W jeszcze innym wyroku Sądu Najwyższego czytamy, że posiadaniem broni
w rozumieniu Kodeksu karnego jest każde władanie bronią palną lub amunicją bez
względu na to, czy sprawca ma zamiar zatrzymać wymienione przedmioty przez
dłuższy czy też krótszy okres. Z tego też względu każde, nawet krótkotrwałe, władanie
bronią palną lub amunicją bez wymaganego zezwolenia jest posiadaniem tych
przedmiotów w ujęciu art. 286 KK i wyczerpuje znamiona przestępstwa nielegalnego
posiadania broni palnej39.
Podobnie uregulowane było przestępstwo nielegalnego posiadania broni palnej
i amunicji do tej broni w Kodeksie karnym z 1969 r. w art. 286. Jednakże
w aktualnie obowiązującym Kodeksie karnym prawodawca znacznie rozszerzył
artykuł dotyczący nielegalnego posiadania i wyrobu broni palnej i amunicji40.
Nie sposób jest dokładnie określić liczby broni posiadanej nielegalnie. W tym
wypadku mówimy o zjawisku tzw.  ciemnej liczby . Jest to bardzo niepokojące
zjawisko, w którym przede wszystkim chodzi o broń palną znajdująca się w rękach
osób, które nie są uprawnione do jej posiadania. Broń ta jest poza wszelką kontrolą
organów powołanych do kontroli i nadzoru nad posiadaniem broni. Na zjawisko
38
Zob. wyrok SN z dnia 21.04.1983 r. WR286/83 OSNKW 1983/10-11/89.
39
Wyrok SN z dnia 04.11.1975 r. Rw 562/75 OSNKW 1971/11/179.
40
Zob. też J. Wojciechowski, Kodeks karny& , s. 326-327; L. Gardocki, Prawo karne& , s. 241: W. Świda,
Prawo karne, Warszawa 1986, s. 641-642 oraz R. Góral, Kodeks karny  Praktyczny komentarz
z orzecznictwem, Warszawa 2005, s. 425-429.
35
 ciemnej liczby wpływ ma broń palna, która została zakupiona za granicą
i nielegalnie wwieziona do kraju (najczęściej gazowa  przyp. P.P.), broń pochodząca
z kradzieży lub w inny sposób utracona przez jej legalnego posiadacza, jak również
broń sprowadzona przez grupy przestępcze i wykorzystywana do popełniania
przestępstw.
Poruszając się w temacie broni posiadanej nielegalnie, nie sposób nie
wspomnieć o treści art. 54 ustawy o broni i amunicji, w myśl którego:  nie podlega
karze, kto bez wymaganego pozwolenia posiada broń lub amunicję i w terminie do 90
dni od dnia wejścia w życie niniejszego przepisu dobrowolnie zawiadomi o tym fakcie
policję oraz złoży broń i amunicję do jej depozytu . Przepis ten obowiązywał od
chwili ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw do dnia 2 paz
dziernika 1999 roku. Do
tego dnia osoby nielegalnie posiadające broń lub amunicję mogły dobrowolnie oddać
ją Policji, bez narażania się przy tym na odpowiedzialność karną. Była to swego
rodzaju abolicja.
Osoba dobrowolnie zawiadamiająca o posiadaniu bez zezwolenia broni
i amunicji jednostkę Policji, jak już wspominano, nie podlegała karze. W jednostce,
w której zgłaszała fakt nielegalnego posiadania broni sporządzany był protokół
dobrowolnego zawiadomienia o przestępstwie nielegalnego posiadania broni lub
amunicji i złożenia do depozytu broni i amunicji. W protokole tym szczegółowo
opisano składaną broń i amunicję, z uwzględnieniem jej stanu
technicznego. Składający otrzymywał stosowne pokwitowanie.
Ponieważ z punktu widzenia procedury prawnej było to jednak przestępstwo
nielegalnego posiadania broni lub amunicji, dlatego też, w związku z abolicją,
sporządzano postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania przygotowawczego.
Postanowienie takie wraz z materiałami przesyłane było do zatwierdzenia właściwemu
prokuratorowi, razem z wnioskiem o wystąpienie prokuratorskie do sądu o orzeczenie
przepadku broni i amunicji (na podstawie art. 100 KK). Policja następnie dokonywała
sprawdzeń wyjaśniających pochodzenie składanej broni i amunicji, a także
ewentualnego jej użycia do popełnienia przestępstw.
W wyniku wspomnianej abolicji jednostki Policji w Polsce przyjęły łącznie 657
różnych jednostek broni, w tym:
36
1) palnej  69 sztuk;
2) pneumatycznej  280 sztuk;
3) myśliwskiej 38 sztuk;
4) gazowej  255 sztuk;
5) sportowej  15 sztuk41.
Do jednostek policji przyniesiono także inne przedmioty, których posiadanie
jest zabronione:
1) ponad 10 tysięcy sztuk nabojów;
2) 12 pocisków pancernych;
3) 2 miny przeciwczołgowe;
4) 26,4 kg trotylu;
5) 3 kg pirotechnicznych materiałów wybuchowych42.
Policjanci co roku zatrzymują około 2 tysięcy osób podejrzanych
o przestępstwo z art. 263 ż 1 i 2 KK, odzyskują około 100 000 sztuk amunicji.
Przestępcy rocznie kradną (myśliwym, osobom prywatnym, instytucjom państwowym,
strażnikom i pracownikom ochrony) około 500 sztuk różnego rodzaju broni 43.
Liczbę osób zatrzymanych za popełnienie przestępstwa z art. 263 KK obrazuje
poniższa tabela.
Rok ż 1 i 2 ż 3 ż 4
2007 2790 42 226
2006 3000 59 253
2005 3229 50 223
2004 3450 57 110
2003 3552 59 132
2002 3412 40 134
2001 3473 44 104
2000 2533 29 86
1999 1749 15 46
Tabela 3.1 Osoby zatrzymane za popełnienie przestępstwa z art. 263 KK44
41
Na podstawie danych KGP. Zespół Prasowy KGP, Internet .
42
Tamże.
43
Tamże.
44
Tamże.
37
Liczbę broni corocznie odzyskiwanej przez Policję obrazuje tabela
przedstawiona poniżej.
Rok Broń ogółem W tym krótka W tym automatyczna W tym długa
1991 1359 208 35 109
1992 1598 317 42 157
1993 3135 376 35 343
1994 3190 590 49 217
1995 3546 514 36 157
1996 3106 417 60 113
1997 3163 413 61 196
1998 2571 636 55 135
1999 2283 479 73 153
2000 2185 760 114 261
2001 2439 565 85 384
2002 1859 521 66 247
2003 2015 565 85 384
2004 1328 333 265 408
2005 1396 370 183 477
Tabela 3.2. Broń odzyskana przez Policję w latach 1991 - 200545
Natomiast jeżeli chodzi o broń odzyskaną przez Policję w roku 2007, to
sytuacja wygląda następująco:
Rodzaj zabezpieczonej broni OGÓA
EM
pistolety i rewolwery 505
pistolety maszynowe 61
karabinki i karabiny automatyczne i maszynowe 111
karabiny powtarzalne i samopowtarzalne 161
sygnałowa 31
myśliwska śrutowa 238
sportowa o kalibrze 5,6 mm 369
alarmowa i gazowa 790
kulowa, przerobiona z gazowej 22
samodziały 88
części broni 286
Zabezpieczona broń palna razem 2662
Tabela 3.3. Broń palna odzyskana przez Policję w roku 200746
45
Tamże.
46
Tamże.
38
Zakończenie
W przedmiotowym opracowaniu podjąłem próbę przedstawienia
administracyjno-prawnych zagadnień posiadania broni palnej w Polsce. Kluczowym
problemem niniejszego opracowania była charakterystyka podmiotów, które w myśl
obowiązujących przepisów uprawnione są do posiadania broni palnej.
Podjęta przeze mnie problematyka nie stanowiła dotąd przedmiotu
kompleksowego opracowania w doktrynie prawa administracyjnego, rzadko także
spotykane są inne opracowania, w których zostałyby ujęte wszystkie najistotniejsze
unormowania prawne dotyczące wspomnianej tematyki.
W opracowaniu tym starałem się przedstawić skomplikowany stan prawny,
wyrażający się wielką liczbą aktów normatywnych regulujących analizowane przeze
mnie zagadnienie. Wykorzystałem w tym celu liczne unormowania prawne, w tym
przede wszystkim Konstytucję RP, akty prawne Unii Europejskiej, a także
kilkadziesiąt ustaw i rozporządzeń dotyczących opisywanego tematów, a także innych
zagadnień, które przynajmniej w stopniu marginalnym wiążą się z instytucją
posiadania broni palnej.
Obserwując ewolucję samej ustawy o broni i amunicji, zasadne wydaje się
przekonanie, że ustawodawca zmierzał do ograniczenia prawa posiadania broni przez
osoby fizyczne. W przedwojennym ustawodawstwie pozwolenie na broń wydawane
było w ramach dyskrecjonalnej kompetencji przez organ szczebla powiatu (starosta).
Ustawodawstwo powojenne (ustawa z 1961 r. i ustawa z 1999 r.) stoi na stanowisku,
że wydanie pozwolenia na broń musi być szczegółowo obwarowane. Jest uzależnione
od zaistnienia i wykazania przez osobę zainteresowaną konkretnych okoliczności
faktycznych uzasadniających wydanie takiego pozwolenia. Nie jest to już zatem
uznaniowe rozstrzygnięcie organu, którym w tym wypadku jest komendant
wojewódzki Policji. Zarówno obowiązujące prawodawstwo, jak i powszechna
praktyka wykluczają możliwość posiadania broni palnej wyłącznie na  wszelki
wypadek , to jest bez konkretnego uzasadnienia związanego z faktem wysoce
uprawdopodobniającym konieczność użycia tej broni w obronie własnej lub obronie
innej osoby, bądz
dobra chronionego prawem, zasługującego na szczególną ochronę.
39
W moim opracowaniu przydatna okazała się przede wszystkim metoda
dogmatyczna.
Reasumując, można stwierdzić, że uprawnienie do posiadania broni palnej nie
jest w naszym kraju prawem powszechnym, albowiem nie gwarantuje go
w kategoriach kategorycznych ani Konstytucja RP, ani żaden inny akt prawny rangi
ustawy. Chociaż opowiadam się za rozszerzeniem dostępu do niektórych rodzajów
broni palnej, mam tu na myśli broń palną gazową, regulacje zaproponowane przez
ustawodawcę wydają się uzasadnione, gdyż upowszechnienie dostępu do broni palnej
samo w sobie nie przyniesie moim zdaniem poprawy stanu bezpieczeństwa
powszechnego obywateli.
40
Wykaz tabel
Tabela 3.1. Osoby zatrzymane za popełnienie przestępstwa z art. 263 KK.
Tabela 3.2. Broń odzyskana przez Policję w latach 1991  2005.
Tabela 3.3. Broń palna odzyskana przez Policję w roku 2007.
41
Bibliografia
1. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. Nr
111, poz. 535, z 1997 r. Nr 88, poz. 554 i Nr 113, poz. 731, z 1998 r. Nr 106,
poz. 668 i z 1999 r. Nr 11, poz. 95).
2. Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia (T.j. Dz. U. z 2005 r.
Nr 145, poz. 1221, z póz
n. zm.).
3. Ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (T.j. Dz. U. z 2004 r. Nr 52,
poz. 525, z póz
n. zm.).
4. Ustawa z dnia 22 czerwca 2001 r. o wykonywaniu działalności gospodarczej
w zakresie wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią, amunicją
oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym (Dz. U.
Nr 67, poz. 679, z póz
n. zm.).
5. Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (T.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 234,
poz. 1694, z póz
n. zm.).
6. Ustawa z dnia 15 kwietnia 2005 r. o zmianie ustawy o kulturze fizycznej oraz
ustawy o żegludze śródlądowej (Dz. U. Nr 85, poz. 726, z póz
n. zm.).
7. Ustawa z dnia 16 listopada 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz.
1635, z póz
n. zm.).
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17
listopada 1998 r. w sprawie wewnętrznych służb ochrony (Dz. U. z 1999 Nr 4,
poz. 31).
9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 17 marca
2000 r. w sprawie wzorów zaświadczeń uprawniających do przywozu, wywozu
oraz przewozu przez terytorium RP broni i amunicji oraz nabycia broni przez
cudzoziemców (Dz. U. Nr 18, poz. 235).
10. Rozporządzenie Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Spraw
Zagranicznych z dnia 17 marca 2000r. w sprawie trybu i warunków wydawania
pozwoleń na broń członkom misji dyplomatycznych i urzędów konsularnych oraz
osobom zrównanym z nimi na podstawie porozumień międzynarodowych (Dz. U.
Nr 18, poz. 236).
42
11. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 20 marca
2000 r. w sprawie rodzajów szczególnie niebezpiecznych broni i amunicji oraz
rodzajów broni odpowiadającej celom, w których może być wydane pozwolenie
na broń (Dz. U. Nr 19, poz. 240, z póz
n. zm.).
12. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 września 2000 r. w sprawie badań
lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się lub posiadających
pozwolenie na broń (Dz. U. Nr 79, poz. 898, z póz
n. zm.).
13. Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 16 listopada 2003 r.
w sprawie dokumentów oraz wiz dla szefów i członków personelu misji
dyplomatycznych, kierowników urzędów konsularnych i członków personelu
konsularnego państw obcych oraz innych osób (Dz. U. Nr 225, poz. 2234,
z póz
n. zm.).
14. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 22 grudnia
2003 r. w sprawie wzorów legitymacji posiadacza broni, zaświadczenia
uprawniającego do nabycia broni, legitymacji osoby dopuszczonej do posiadania
broni, świadectwa broni oraz karty rejestracyjnej broni (Dz. U. Nr 225, poz.
2233).
15. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 19
kwietnia 2004 r. w sprawie wzoru Europejskiej karty broni palnej (Dz. U. Nr 88,
poz. 841, z póz
n. zm).
16. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 lutego
2005 r. w sprawie rodzajów broni palnej odpowiadających kategoriom broni
palnej określonym w dyrektywie w sprawie kontroli nabywania i posiadania
broni (Dz. U. Nr 32, poz. 285).
17. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 23 grudnia 2005 r. w sprawie wykazu
stanów chorobowych i zaburzeń funkcjonowania psychologicznego
wykluczających możliwość wydania pozwolenia na broń i rejestracji broni (Dz.
U. z 2006 r. Nr 2, poz. 14).
18. Orzeczenie SN z dnia 26.04.1964 r. OSNKW 1964/142.
19. Wyrok SN z dnia 04.11.1975 r. RW 562/75 OSNKW 1971/11/179.
20. Wyrok SN z dnia 21.04.1983 r. WR286/83 OSNKW 1983/10-11/89.
43
21. Wyrok SN z dnia 13.08.1993 r. WR 107/93 OSNKW 1993/11-12/74.
22. Wyrok SN z dnia 13.06.1995 r. SNWR 95/95 Prok. i Pr. 1995/11-12/4.
23. Filar M., Prawo posiadania broni palnej jako obywatelskie prawo podmiotowe,
 Państwo i Prawo 1997, nr 5.
24. Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 1996.
25. Góral R., Kodeks karny  Praktyczny komentarz z orzecznictwem, Warszawa
2005.
26. Lipińska-Czajkowska A., Zanim kupisz broń. Komentarz praktyczny do
przepisów prawnych, Warszawa 2000.
27. Maj S., Ustawa o broni i amunicji. Komentarz, Warszawa 2009.
28. Marek A., Prawo karne, Warszawa 2000.
29. Nowicki Z.T., Broń palna w działalności ochronnej, Internet
.
30. Pękała M. i Rosiak J., Nowa ustawa o broni i amunicji,  Biuletyn Informacyjny
2000, nr 113.
31. Świda W., Prawo karne, Warszawa 1986.
32. Tokarz S., Firmy detektywistyczne i ochroniarskie w Polsce [w:] Bezpieczny
obywatel-bezpieczne państwo, Lublin 2000.
33. Wiktorowska A., Podstawowe elementy prawa europejskiego w świetle
stowarzyszenia Polski ze wspólnotami europejskimi [w:] Prawo administracyjne,
Warszawa 1999.
34. Wojciechowski J., Kodeks karny z krótkim komentarzem praktycznym,
Skierniewice 1993.
35. Zając B., Ubezpieczycielom i usługobiorcom do sztambucha,  Rzeczpospolita
1999, nr 36.
44